Przyszłość kampusu SGH

Transkrypt

1 Przyszłość kampusu SGH czyli Jak dokończyć dzieło Jana Koszczca Witkiewicza? prof. dr hab. Marek Bryx arch. Wojciech Kaczura Warszawa - kwiecień 2011 fot. Wojciech Kaczura 2010

2 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Aleja Niepodległości 162, Warszawa Kampus SGH w awangardzie architektury dwudziestolecia międzywojennego Główną kompozycję kampusu opartą na klasycznym, symetrycznym układzie osiowym, tworzą trzy wyjątkowe obiekty autorstwa architekta Jana Koszczyca Witkiewicza, o spójnej architekturze w duchu art déco, choć zostały wzniesione w różnym czasie. Budynek Doświadczalny przy ul. Rakowieckiej 24, który powstał jako pierwszy w latach , Koszczyc Witkiewicz zorganizował wokół centralnej auli dydaktycznej o monumentalnej przestrzeni przekrytej unikalną w swym rodzaju, półkolistą latarnią. Budynek Biblioteki wzniesiony w latach jest przykładem najbardziej zaawansowanych, nowatorskich rozwiązań funkcjonalnych bibliotek ówczesnej Europy, ale także rozwiązań przestrzennych z fascynującym wykorzystaniem światła naturalnego, które swą kulminację znajduje w czytelni przekrytej kopułami trzech cylindrycznych latarni, doświetlonej dzięki nim naturalnie z pięciu stron świata. Gmach główny, który powstał w latach według projektu Koszczyca Witkiewicza z 1924 r., zmodyfikowanego przez Stefana Putowskiego, zorganizowany jest wokół centralnego dziedzińca przekrytego schodkową piramidą, nadającą mu formę wewnętrznej agory otoczonej galeriami, zwieńczonej przeszklonym spadochronem, zwanej dziś aulą spadochronową. Charakterystyczną cechą tych obiektów jest introwertywność ich przestrzeni wokół elementów światła naturalnego, ukrywająca wyjątkowo prostą i przejrzystą strukturę ich konstrukcji i planów. Natomiast elewacje o spokojnym rytmie i powściągliwej stylistyce, wyróżniają attyki z elementami ceramicznych detali i charakterystyczne półszczyty wieńczące naroża budynków.

3 Kampus (łac. campus pole, równina), osiedle akademickie teren uniwersytetu lub wyższej uczelni, obejmujący zabudowania akademickie i dydaktyczne, a także domy studenckie, obiekty usługowe, sportowe, kulturalne przeznaczone dla studentów i pracowników uczelni. Definicja kampusu, jako zorganizowanej przestrzeni porządkującej i wzmacniającej życie intelektualne. Kreacja wymaga spokoju wewnętrznego. Aby tworzyć teorię trzeba mieć gdzie ją ułożyć, rozwinąć i opracować. Zadaniem edukacji staje się krzewienie mądrości, a więc sztuki dokonywania wyborów. Trafnych wtedy, gdy człowiek kieruje się rozumem przy pełnym respektowaniu takich fundamentalnych wartości, jak prawda, dobro, piękno, czy sprawiedliwość (W. Okoń) Zdrowy rozsądek ludzkości kojarzy dociekanie prawdy z odosobnieniem i spokojem (J.H. Newman)

4 Szematyczny Widok z Lotu Ptaka Gmachów Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie, skala 1:500 Projektował: Jan Witkiewicz Koszczyc, architekt Kazimierz Dolny 1922 r. ze zbiorów Muzeum Architektury we Wrocławiu (MAW, archiwum Działu Archi tektury XIX i XX wieku [Jan Witkiewicz Koszczyc] sygn. IIIb ) jakim miał być kampus SGH?

5 Szkic do Projektu Gmachów Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie skala 1:400 Projektował: Jan Witkiewicz Koszczyc, architekt Kazimierz Dolny 1923 r. ze zbiorów Muzeum Architektury we Wrocławiu (MAW, archiwum Działu Archi tektury XIX i XX wieku [Jan Witkiewicz Koszczyc] sygn. IIIb 136-6) jakim miał być kampus SGH?

6 Kazimierz Dolny 1923 r. Kazimierz Dolny 1924 r. jakim miał być kampus SGH?

7 Kazimierz Dolny r. jakim miał być kampus SGH?

8 Warszawa r. a jaki zdołano zrealizować do dziś?

9 kampus SGH zrealizowany - potencjał inwestycji i rozwoju ortofotomapa 2007

10 kampus SGH zrealizowany - potencjał inwestycji i rozwoju fot. Marek Ostrowski 2010

11 fot. Maciej Górski 2010 Punkt wyjścia do zmian: a) zużycie budynku F czy warto go odbudowywać? b) ograniczenia konserwatorskie c) ograniczenia planistyczne d) trudności finansowe SGH /budżetu państwa/ i brak dostępu do środków unijnych e) jasny punkt niespójności planu

12 Punkt wyjścia do zmian: a) zużycie budynku F czy warto go odbudowywać? b) ograniczenia konserwatorskie c) ograniczenia planistyczne d) trudności finansowe SGH /budżetu państwa/ i brak dostępu do środków unijnych e) jasny punkt niespójności planu Kampus SGH w Rejestrze Zabytków Kampus Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie wpisany został do Rejestru Zabytków decyzją nr 854/2008 z dnia r. Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (poz. A-911) oraz objęty ochroną Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Starego Mokotowa uchwalonego przez Radę m. st. Warszawy uchwałą nr LXX/2187/2010 z dnia 14 stycznia 2010 r.

13 Punkt wyjścia do zmian: a) zużycie budynku F czy warto go odbudowywać? b) ograniczenia konserwatorskie c) ograniczenia planistyczne d) trudności finansowe SGH /budżetu państwa/ i brak dostępu do środków unijnych e) jasny punkt niespójność planu Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Starego Mokotowa

14 (wycinek) teren B5 - kampus SGH - nieprzekraczalna linia zabudowy Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Starego Mokotowa

15 Punkt wyjścia do zmian: a) zużycie budynku F czy warto go odbudowywać? b) ograniczenia konserwatorskie c) ograniczenia planistyczne d) trudności finansowe SGH /budżetu państwa/ i brak dostępu do środków unijnych e) jasny punkt niespójności planu z ustaleń planu (...) ) c) dopuszcza się zmiany zagospodarowania poza obiektami chronionymi, pod warunkiem dostosowania nowej zabudowy do historycznej struktury przestrzennej (np. przebudowa bud. F, garaży, itp.) Obiekty w rejestrze zabytków brak (? decyzja o wpisie do Rejestru Zabytków z r.) nieprzekraczalna linia zabudowy wyznaczona na rysunku planu: - zlikwidowała potencjał inwestycyjny rozwoju kampusu SGH - wykluczyła dokończenie zabudowy kampusu według historycznej koncepcji Jana Witkiewicza Koszczyca z 1923 roku - ale pozostawiła możliwość zabudowy wewnętrznego dzie dzińca kampusu sprzecznie z duchem historycznego założenia

16 powołanie Rady do spraw zabytkowego kampusu SGH fot. Maciej Górski 2010

17 Rada do spraw zabytkowego kampusu SGH Marta Leśniakowska historyk sztuki i architektury, profesor w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, autorka monografi i o Janie Koszczycu Witkiewiczu oraz wielu historiografi i i publikacji o architekturze polskiej XX w. Grzegorz Buczek architekt-urbanista SARP, wiceprezes TUP, wykładowca na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, członek Głównej Komisji Urbanistyki i Architektury oraz Rady Architektury i Rozwoju Warszawy, autor wielu opracowań z zakresu rozwoju i planowania przestrzennego Marek Budzyński architekt-urbanista SARP, TUP, SICA i profesor na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, członek Rady Architektury oraz Głównej Komisji Urbanistyki i Architektury, autor m.in. osiedli Ursynów Płn., Sądu Najwyższego, Biblioteki UW, Opery Podlaskiej i wielu innych Józef A. Mrozek historyk sztuki i designu, kierownik Zakładu Historii i Teorii Designu na Wydziale Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Design History Society Tomasz Taczewski architekt-urbanista SARP, adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej, członek Głównej Komisji Urbanistyki i Architektury, w latach prezes Rady Krajowej Izby Architektów Rzeczypospolitej oraz ze strony SGH: Marek Bryx ekonomista, prorektor ds. Rozwoju, kierownik Katedry Inwestycji i Nieruchomości, w latach prezes UMiRM i wiceminister infrastruktury, współinicjator budowy bud. C, kierujący inwestycją do uzyskania pozwolenia na budowę Wojciech Kaczura architekt SIA, absolwent Politechniki Federalnej w Lozannie, członek Szwajcarskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Architektów SIA, jako pełnomocnik rektora ds. inwestycji

24 posiedzenie Rady do spraw zabytkowego kampusu SGH fot. Maciej Górski 2010

25 Stanowisko Rady do spraw zabytkowego kampusu SGH

26 uchwały Senatu SGH

27 Konsekwencje uchwał Senatu: a) co trzeba zrobić, aby kampus został uznany za pomnik historii? przygotować niezbędną dokumentację i złożyć wniosek do WKZ, tzn.: kompletne konserwatorskie inwentaryzacje obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków (historyczne, architektoniczne, budowlane, techniczne i formalno-prawne) b) co trzeba zrobić, aby rozbudować kampus? odzyskać potencjał rozwoju kampusu przez zmianę linii zabudowy w planie zagospodarowania, uzyskać zgodę Konserwatora na pomysł, a następnie go wdrożyć i zrealizować: idea + wdrożenie = kreatywność i zjednoczyć nasze wysiłki wszyscy musimy pomóc osiągnąć efekt synergii i z niej wycisnąć co się da

28 Jak uzyskać zgodę Konserwatora? (a właściwie dwóch) Pokazać koncepcję, która, podkreślając, a nawet uwypuklając, historyczne walory istniejącego kampusu, rozwiąże następujące problemy: a) zwiększy powierzchnię użytkową istniejącego kampusu b) zagospodaruje przestrzeń publiczną przed budynkiem głównym oraz wewnętrzny ogród c) połączy istniejące obiekty w jeden kampus w sposób, który zachwyci dwóch konserwatorów i społeczność akademicką czyli pokaże, jak twórczo możemy dokończyć dziś dzieło Jana Koszczyca Witkiewicza?

29 Jak ten cel osiągnąć? Poprzez zatrudnienie najlepszych umysłów do rozwiązania tego problemu. Jedyna droga konkurs międzynarodowy. Kiedy konkurs może się udać? 1) posiada odpowiednią rangę, prestiż i znaczenie dla międzynarodowego środowiska architektów 2) dysponuje wysoką pulą nagród (rzędu kilkuset tysięcy Euro) 3) ma znakomitości (współpracujące ze sobą) w Jury konkursu 4) ma profesjonalnie przygotowane materiały wyjściowe do konkursu 5) inwestor wykazuje wolę realizacji 6) dwa lub trzy łuty szczęścia

30 Co zrobiono, aby osiągnąć 5 spośród 6 wymienionych czynników? Prestiż uczelni:» budowanie relacji ze środowiskiem konserwatorów, historyków i architektów: wizyty SKZ, WKZ, GKZ, angażowanie ekspertów, powołanie Rady, i szereg spotkań, a każde spotkanie wnosi coś nowego, dorzuca kolejny punkt do myślenia o kampusie, jego przyszłości i możliwościach realizacji» wizyty senatorów RP, ministrów i gospodarzy terenu» wizyty architektów zagranicznych (Pucher, Kerez, będą inni)» wydanie monografii naukowej o kampusie /w co najmniej 2 jęz./» fotografie artystyczne do publikacji i promocji w każdym medium» animacja do prezentacji na każdej konferencji, która się u nas odbywa» propagowanie we wszystkich innych formach np. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, Gazeta SGH, www, wiki, wystawy, projekty m. Warszawy, współpraca nauka-kultura-sztuka» wszystko to razem zmierza do uzyskania trzech patronatów nad konkursem: Prezydenta RP, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

31 Pula nagród a) minimum z budżetu SGH b) uzyskane deklaracje (GKZ, MWM, MNiSW) Skład Sądu Konkursowego to delikatna kwestia, tym bardziej, że nie jesteśmy w stanie adekwatnie wynagrodzić członków Jury. Dwie pewne kandydatury to: prof. Marek Budzyński i arch. Thomas Pucher (Sinfonia Varsovia). Muszą dobrze rozumieć kontekst to wyklucza niektóre gwiazdy, nawet te, które coś w Polsce realizują Materiały do konkursu inwentaryzacje, mapy, program i warunki konkursu, spotkania (Minister O. Dziekoński, Prezydent Miasta, Marszałek Województwa, Senator J. Sepioł, Minister P. Żuchowski, Minister B. Kudrycka) Wola inwestora widoczna jest już na zewnątrz, w działaniach moich i arch. Wojciecha Kaczury /Gazeta SGH i www Kronika kampusu/

32 Główne działania podjęte w kierunku: współpracy z konserwatorami zabytków wizyta kampusu Stołecznego Konserwatora Zabytków spotkanie z przedstawicielami biura SKZ wizyta kampusu Generalnego Konserwatora Zabytków wizyta kampusu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków rozpoczęcie kontroli konserwatorskiej kampusu przez SKZ zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego powołanie Rady ds. zabytkowego kampusu SGH spotkanie z Prezydent m. st. Warszawy ws zmiany mpzp wystąpienie do Prez. m. st. Warszawy ws zmiany mpzp przekazanie SKZ Stanowiska Rady z spotkanie z przedstawicielami biura SKZ wystąpienie do BAiPP o spotkanie ws zmiany mpzp wystąpienie Prez. Wwy do WKZ o opinię ws zmiany mpzp odpowiedź WKZ do Prez. Wwy ws zmiany mpzp wystąpienie do Prez. Wwy o spotkanie ws zmiany mpzp spotkanie ws wizyty Komisji Ładu Przestrzennego RM wizyta Przew. Komisji Ładu Przestrzennego RM uzg. spotkanie z vice Prez. Wwy ws zmiany mpzp

33 Główne działania podjęte w kierunku: przygotowań do ogłoszenia i przeprowadzenia konkursu wizyta min. Olgierda Dziekońskiego (Kancelaria Prez.) wystąpienie do Prezydenta RP o patronat nad konkursem wizyta arch. Tomasa Puchera /Graz/ (Sinfonia Varsovia) wizyta arch. Janusza Sepioła, Senatora RP (cz. KK) spotkanie z Marszałkiem Województwa Mazowieckiego uchwała Senatu nr 403 ws zabytkowego kampusu SGH spotkanie z Generalnym Konserwatorem Zabytków wizyta z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego spotkanie z Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego posiedzenie Rady ds. zabytkowego kampusu SGH (Stanowisko Rady z ws założeń konkursu) pozostałych działań i promocji rozwoju kampusu spotkanie z przedst. Dzielnicy Mokotów (rewitalizacja) 09 i wizyta przedst. Fundacji Bęc Zmiana (Synchronicity) wniosek do pr. Warszawa Europejską Stolicą Kultury wizyta Prezesa Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (wystawa) wizyta z Muzeum Sztuki Nowoczesnej (Wwa w budowie)

34 Ewa Nekanda-Terpka (SKZ) migawki z wizyt kampusu fot. Paweł Gołębiowski 2011

35 min. Olgierd Dziekoński (KPRP) migawki z wizyt kampusu fot. Maciej Górski 2010

36 min. Piotr Żuchowski (MKiDN) migawki z wizyt kampusu fot. Maciej Górski 2011

37 min. Piotr Żuchowski (MKiDN) migawki z wizyt kampusu fot. Maciej Górski 2011

38 Bogna Świątkowska (Fundacja Bęc Zmiana) migawki z wizyt kampusu fot. Maciej Górski 2011

39 Wojciech Niewierko (MNiSW) migawki z wizyt kampusu fot. Maciej Górski 2011

40 Barbara Jezierska (WKZ) migawki z wizyt kampusu fot. Maciej Górski 2011

41 Barbara Jezierska (WKZ) migawki z wizyt kampusu fot. Maciej Górski 2011

42 Joanna Mytkowska (MSN) migawki z wizyt kampusu fot. Paweł Gołębiowski 2011

43 Materiały do konkursu zaktualizowana mapa zasadnicza kampusu z otoczeniem 1:500 zaktualizowana topografi a kampusu z otoczeniem 1:500 zaktualizowana lokalizacja drzew i krzewów na terenie kampusu 1:500 ortofotomapa kampusu z bezpośrednim otoczeniem 2007 elektroniczny model 3D terenu i obiektów kampusu 1:500 elektroniczny model 3D otoczenia kampusu 1: analiza geotechnicznych warunków posadowienia fotografi e lotnicze kampusu (z lotu ptaka) inwentaryzacja fotografi czna kampusu - wybór fotografi i klipy video terenu inwestycji - materiał surowy materiały ze zbiorów Muzeum Architektury we Wrocławiu - wybór w trakcie opracowania: inwentaryzacja podziemnej infrastruktury technicznej skanowanie laserowe 3D brył wszystkich obiektów zabytkowych w przygotowaniu: wytyczne konserwatorskie do zatwierdzenia przez WKZ i SKZ schematy - granice opracowania, własność, użytkowanie, zabytki kwerendy materiałów historycznych w archiwach (APW i inne) inwentaryzacja dendrologiczna drzew i krzewów z oceną stanu zdr. prezentacyjna makieta kampusu SGH 1:200

44 Konkurs założenia na Senat proponowany harmonogram a) uchwała Senatu 20 kwietnia br. b) ogłoszenie konkursu maj br. c) nadsyłanie prac wrzesień br. d) rozstrzygnięcie i ceremonia wręczania nagród przełom września i października br. do uzgodnienia z panią Minister, profesor Barbarą Kudrycką e) publiczna wystawa nadesłanych prac konkursowych październik br.

45 Zagrożenia obawa przed skalą przedsięwzięcia i brak wiary w jego sukces brak zrozumienia trudności przedsięwzięcia i wystarczającego wsparcia dla jego realizacji ze strony niektórych struktur SGH brak struktury wykonawczej dla trzech zadań: 1) rozpoczęcie przedsięwzięcia inwestycyjnego 2) propagowanie rozwoju kampusu, a zwłaszcza jego tożsamości 3) i pomnik historii oraz wszystkich niezbędnych prac z nich wynikających realizacja wszystkich zadań przygotowanie konkursu, materiałów, obrad Rady, propagowanie wartości kampusu, pozyskiwanie dokumentów ze źródeł zewnętrznych, przygotowywanie wniosków o zamówienia publiczne i umów, organizowanie wszystkich prac i spotkań, spoczywa na jednym pracowniku Pełnomocniku Rektora do spraw inwestycji

46 Szanse bezdyskusyjna wartość kampusu uznana przez najwyższe autorytety kapitał intelektualny i społeczny SGH oraz utożsamianie się pracowników z uczelnią i potrzebą jej rozwoju kreatywność społeczności akademickiej SGH poparcie władz różnych szczebli reforma szkolnictwa wyższego środki unijne

47 Siła uczelni kapitał ludzki istnieje i trzeba skorzystać z jego możliwości marka jest wypracowana przez pokolenia i trzeba ją utrzymać kampus mamy niejako w prezencie od naszych przodków, ale trzeba wyeksponować i wypromować jego wartości jako świadectwa osiągnięć polskiej nauki, kultury, sztuki i architektury o wymiarze międzynarodowym jako wyrazu aspiracji narodu polskiego po odzyskaniu niepodległości

48 dziękuję liczymy na waszą kreatywność oraz wsparcie społeczności akademickiej - profesorów, doktorantów i studentów czekamy na wasze inicjatywy, pomysły i sugestie nasze adresy są do waszej dyspozycji: prof. dr hab. Marek Bryx marek.bryx@sgh.waw.pl arch. Wojciech Kaczura wojciech.kaczura@sgh.waw.pl fot. Wojciech Kaczura 2010