PROGRAM ZAPOBIEGANIA NIEDOSTOSOWANIU SPOŁECZNEMU I PRZESTĘPCZOŚCI WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY

Transkrypt

1 PROGRAM ZAPOBIEGANIA NIEDOSTOSOWANIU SPOŁECZNEMU I PRZESTĘPCZOŚCI WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY A.. Założenia Wobec różnorodnych przejawów demoralizacji dyrekcja, nauczyciele Publicznego Gimnazjum w Rudniku nad Sanem za najbardziej niepokojące i zagrażające zdrowiu młodzieży uznaje narkomanię, alkoholizm i prostytucję. Są to zjawiska, wobec których nauczyciel, wychowawca nie powinien pozostawać obojętny, zwłaszcza, że zachowania ryzykowne młodzieży najczęściej ze sobą współwystępują. Picie alkoholu czy odurzanie się narkotykami współwystępuje z zachowaniami agresywnymi, przestępczymi a w niektórych przypadkach wczesną inicjacją seksualną. Wszystkie te czynniki mogą być przyczyną nawiązywania kontaktów z grupami przestępczymi, a w dalszej kolejności popełniania przestępstw. Stąd szczególny obowiązek reagowania na niepokojące sygnały zachowania uczniów spoczywa na nauczycielach. Jesteśmy zobowiązani do wczesnego rozpoznawania niedostosowania społecznego i podejmowania stosownych oddziaływań profilaktycznych, wychowawczych, a wobec uczniów niedostosowanych- działań resocjalizacyjnych- to nasze podstawowe działanie profilaktyczne. B. Cel programu a) Wykształcenie u nauczycieli umiejętności prawidłowej oceny sytuacji zagrożenia b) Usprawnienie i zwiększenie trafności oraz skuteczności oddziaływań szkoły w sytuacjach zagrożenia młodzieży przestępczością i demoralizacją. c) Wykształcenie adekwatnych do sytuacji reakcji wychowawców, pedagoga, nauczycieli, dyrektora. d) Opracowanie procedur postępowania, standardów i narzędzi interwencji w działaniach przeciwko zjawiskom zagrożenia narkomanią, alkoholizmem, prostytucją. e) Wypracowanie metod współpracy szkoły z policją. C. Działania zmierzające do osiągnięcia założonych celów oraz podmioty odpowiedzialne za ich realizację Wdrożenie i realizacja postępowania nauczycieli i metod współpracy szkół z policja w sytuacjach zagrożenia uczni przestępczością i demoralizacją w szczególności narkomanią, alkoholizmem, prostytucją zakłada: 1

2 a) Zapoznanie nauczycieli, pedagoga i uczniów z procedurami: kampania informacyjna prowadzona przez nauczycieli wychowawców oraz Samorząd Uczniowski, publikacje, rady szkoleniowe, debaty młodzieżowe Kontynuowanie współpracy pomiędzy policją a placówkami w zakresie realizacji zadań określonych w procedurach utrzymywanie stałych, roboczych kontaktów, organizowanie wspólnych szkoleń z uwzględnieniem problematyki ujętej w,,procedurach (...)", wzajemna wymiana informacji o zagrożeniach i zdarzeniach występujących na terenie szkoły. D.Podstawy prawne stosowanych sowanych procedur: 1) Ustawa z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (DzU z późn. zm. - tekst jednolity DzU z późn, zm.) oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy. 2) Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (DzU z późn. zm.). 3) Ustawa z 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (DzU ), 4) Ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (DzU z późn. zm.). 5) Zarządzenie nr 15/97 komendanta głównego Policji z 16 czerwca 1997 r. w sprawie form i metod działań policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich. 6) Ustawa z 7 września 1997 o systemie oświaty (DzU w późn. zm). 7) Rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (DzU ). E. PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI W SYTUACJACH ZAGROŻENIA DZIECI I MŁODZIEŻY DEMORALIZACJĄ l. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat: uprawia nierząd bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji (używanie alkoholu lub innych środków odurzających; naruszanie praw współżycia społecznego: arogancja, wulgarność, przemoc emocjonalna; popełnienie czynu zabronionego; systematyczne uchylanie się od obowiązku 2

3 szkolnego lub obowiązku nauki; włóczęgostwo; udział w działalności grup przestępczych - art. 4 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) należy podjąć następujące kroki: 1. Nauczyciel przekazuje uzyskaną informację dyrektorowi oraz pedagogowi szkolnemu. 2. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i informuje ich o problemach wynikających z zachowania ucznia. Wychowawca wraz z pedagogiem szkolnym w obecności ucznia i rodziców przeprowadza rozmowę. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i jego udział w programie terapeutycznym. 3. Wychowawca z pedagogiem sporządzają notatkę z przeprowadzonych czynności i umieszczają w dokumentacji pedagoga. 4. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji dziecka, pedagog szkolny pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. nieletnich). 5. Podobnie, gdy szkoła wykorzystała wszystkie dostępne środki oddziaływań wychowawczych (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, szkoła powiadamia sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji. II. Jeśli nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków,, powinien podjąć następujące kroki: 1. Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy (pedagoga pedagoga) oraz dyrekcję, którzy podejmują następujące kroki: 2. Odizolowanie ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawiać go samego; stworzyć warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie. 3. Wezwanie lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. 4. Zawiadomienie o tym fakcie rodziców/opiekunów, których trzeba zobowiązać do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. Gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka, o pozostaniu ucznia w szkole czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia albo przekazaniu go funkcjonariuszom policji decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły/placówki. 5. Dyrektor szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości 3

4 (stężenie we krwi powyżej 0,5%o alkoholu lub w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm 3 ) policja ma prawo przewieźć ucznia do izby wytrzeźwień albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych - na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). Jeśli uczeń nie ukończył 18 lat, o fakcie tym zawiadamia się jego rodziców/opiekunów oraz sąd rodzinny, 6. Jeżeli powtarzają się wypadki, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, dyrektor placówki ma obowiązek powiadomienia o tym policji (specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego. 7. Z przeprowadzonych działań sporządza się notatkę służbową, którą podpisują osoby uczestniczące w podjętych czynnościach. III. Jeśli na terenie szkoły zostanie znaleziona substancja wyglądem przypominająca narkotyk,, powinno się podjąć następujące kroki: 1. Nauczyciel zachowując środki ostrożności, zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji, próbuje, (jeśli to możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy. 2. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły. Dyrektor niezwłocznie zawiadamia policję. 3. Po przyjeździe policji przekazuje zabezpieczoną substancję i informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. 4. Z przeprowadzonych działań sporządza się notatkę służbową, którą podpisują osoby uczestniczące w podjętych czynnościach. IV. Gdy zachodzi podejrzenie, że uczeń ma przy sobie substancję przypominającą narkotyk, powinno się podjąć następujące kroki: 1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawcy, pedagoga, dyrektora itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży) ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie, co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia - jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji. 2. O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. 3. Gdy uczeń, mimo wezwania, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i okazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. 4. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją jednostce policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. 4

5 5. Z przeprowadzonych działań sporządza się notatkę służbową, którą podpisują osoby uczestniczące w podjętych czynnościach. V. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu na terenie szkoły czynu karalnego ściganego z urzędu należy: 1. Zabezpieczyć miejsce popełnienia czynu (nie dopuścić w to miejsce osób postronnych i ewentualnie ustalić świadków zdarzenia). 2. Zawiadomić dyrektora szkoły oraz policję lub sąd rodzinny (obowiązek ten spoczywa na kierownictwie szkoły). 3. Wykonać ewentualne czynności zalecone przez przyjmującego zgłoszenie policjanta. 4. Odnotować godzinę zgłoszenia, sprawdzić w dostępny sposób wiarygodność informacji. 5. W rozmowie z pokrzywdzonym ustalić liczbę sprawców i ich dane personalne. 6. W przypadku zaistnienia zdarzenia, o ile jest to konieczne i możliwe, zatrzymać do czasu przybycia policji ofiarę przestępstwa i jego sprawcę/ów/. 7. Nie nagłaśniać zdarzenia. Postępowanie nauczyciela wobec osoby, która stała się ofiarą czynu karalnego: 1. Udzielenie pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnienia jej udzielenia poprzez wezwanie lekarza w przypadku, kiedy ofiara doznała obrażeń. 2. Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły. 3. Powiadomienie rodziców ucznia. 4. Niezwłoczne wezwanie policji w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić sąd rodzinny lub policję oraz przedsięwziąć czynności nie cierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu (art. 4 3 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) Kategorie przestępstw z Kodeksu karnego ścigane z urzędu: 1. Udział w bójce lub pobiciu. 2. Doprowadzenie małoletniego poniżej 15 lat do obcowania płciowego lub poddania się innej czynności seksualnej. 3. Znęcanie się. 4. Wywieranie wpływu na świadka w celu skłonienia do cofnięcia skarg lub wpłynięcia na złożone zeznania. 5

6 5. Podrabianie dokumentów. 6. Kradzież. 7. Kradzież z włamaniem. 8. Rozbój. 9. Przywłaszczenie. 10. Oszustwo. VI. W przypadku uchylania się ucznia od realizacji obowiązku szkolnego: 1. Nauczyciel sprawdza i odnotowuje frekwencję uczniów. 2. Rodzice mają obowiązek usprawiedliwiać nieobecności dziecka w ciągu najbliższego tygodnia, licząc od daty powrotu do szkoły zgodnie z ustaleniami zawartymi w,,karcie Praw i Obowiązków Ucznia Publicznego Gimnazjum w Rudniku nad Sanem. 3. Jeżeli nieobecności nie zostaną usprawiedliwione w wyznaczonym terminie, wychowawca powiadamia o nieobecności rodziców (prawnych opiekunów) ucznia. 4. Informacja może być przekazana wpisem w dzienniczku ucznia bądź telefonicznie. Rodzice mogą też być poproszeni o zgłoszenie się do szkoły w celu wyjaśnienia nieobecności dziecka. 5. W przypadku braku współpracy rodzica (opiekuna) z wychowawcą rodzic nie uczestniczy w zebraniach, konsultacjach, nie wyraża chęci na spotkania indywidualne, oraz w przypadku dalszego uchylania się ucznia od obowiązku szkolnego, wychowawca zgłasza ten fakt pedagogowi szkolnemu. 6. Pedagog szkolny sprawdza przyczyny nieobecności ucznia przez: Rozmowę z rodzicami ucznia na terenie szkoły w obecności ucznia i jego wychowawcy 7. Wychowawca, wca, pedagog szkolny oraz rodzice ucznia podejmują wspólne działania zaradcze w celu regularnego realizowania obowiązku szkolnego przez danego ucznia poprzez zawarcie Kontraktu Indywidualnego wg. opracowanego wzoru. 8. W sytuacji, gdy uczeń w dalszym ciągu nie realizuje obowiązku szkolnego, dyrektor szkoły kieruje wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego do organu egzekucyjnego, jakim jest gmina. 9. Środkiem egzekucji administracyjnej obowiązku szkolnego jest grzywna (art.121 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji- zmiana opublikowana w DZ.U.z 1996r. N.146, poz.680). 10. Dyrektor w porozumieniu z wychowawcą ucznia i pedagogiem pisemnie informuje Sąd Rejonowy w Nisku III Wydział Rodzinny i Nieletnich o uchylaniu się ucznia od obowiązku szkolnego. 6

7 VII. W przypadku znalezienia na terenie szkoły materiałów wybuchowych,, broni i innych niebezpiecznych substancji: 1. Uniemożliwienie dostępu osób postronnych do tych środków. 2. Powiadomienie dyrekcji szkoły, która przeprowadza ewakuację i powiadamia odpowiednie służby. 3. W przypadku nieobecności dyrekcji szkoły, nauczyciel - organizator zajęć podejmuje procedury leżące w gestii dyrekcji. F. Profilaktyka współpracy szkoły z policja 1. W ramach długofalowej pracy profilaktyczno- wychowawczej szkoła i policja utrzymują stałą, bieżąca współprace w zakresie profilaktyki zagrożeń. 2. Koordynatorami współpracy będą: pedagog szkolny oraz specjalista ds. nieletnich i patologii właściwej jednostki policji. 3. Do współpracy ze szkoła zobowiązany jest także dzielnicowy w rejonie, którym znajduje się szkoła. 4. Pedagog szkolny wspólnie z policją i dzielnicowym ustali wzajemne zasady kontaktu, by na bieżąco wymieniać informacje i rozwiązywać problemy związane z bezpieczeństwem i dobrem uczniów. 5. Policja powinna być wzywana do szkoły w sytuacjach, o których mowa w Procedurach lub w przypadku wyczerpania środków możliwych do zastosowania przez szkołę w określonej sytuacji, w której obecność policji jest konieczna. G. Formy realizacji -współpracy policji ze szkołą: a) spotkania pedagoga szkolnego, nauczycieli, dyrektora szkoły z zaproszonymi specjalistami ds. nieletnich i patologii, podejmujące tematykę zagrożeń przestępczości oraz demoralizacji dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym, b) spotkania tematyczne młodzieży szkolnej z udziałem policjantów m. in. na temat: odpowiedzialności nieletnich za popełniane czyny karalne, prawnych aspektów narkomanii, wychowania w trzeźwości, sposobów unikania zagrożeń, zachowań ryzykownych, zasady bezpieczeństwa itp. c) informowanie policji o zdarzeniach na terenie szkoły mających znamiona przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów oraz przejawach demoralizacji dzieci i młodzieży d) udzielenie przez policje pomocy szkole w rozwiązywaniu trudnych, mogących mięć podłożę przestępcze problemów, kt6re zaistniały na terenie szkoły, e) wspólny udział szkoły i policji w lokalnych programach profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganie demoralizacji i przestępczości nieletnich. 7

8 H. Spodziewane efekty dla: Nauczyciela: potrafi adekwatnie do sytuacji zareagować na zachowania świadczące o demoralizacji. Ucznia: jest świadomy podejmowanych przez szkołę kroków w przypadku zachowań świadczących o jego demoralizacji. Rodzice: wspierają szkołę w działaniach mających na celu zapobieganie zachowaniom demoralizującym wśród młodzieży. 8