PRAWO PRZEWOZOWE KOMENTARZ. Dorota Ambrożuk Daniel Dąbrowski Krzysztof Wesołowski

Transkrypt

1

2 PRAWO PRZEWOZOWE KOMENTARZ Dorota Ambrożuk Daniel Dąbrowski Krzysztof Wesołowski Warszawa 2014

3 Stan prawny na 24 lutego 2014 r. Recenzent Dr hab. Leszek Ogiegło, prof. UŚ Wydawca Izabella Małecka Redaktor prowadzący Joanna Maź Opracowanie redakcyjne JustLuk Łamanie Wolters Kluwer Poszczególne części komentarza napisali: Dorota Ambrożuk: art. 24, 734a, 8187c Daniel Dąbrowski: art. 5, 3558, 91 Krzysztof Wesołowski: wstęp, art. 1, 6, 6280, 90 Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ Więcej na POLSKA IZBA KSIĄŻKI Copyright by Wolters Kluwer SA, 2014 ISBN: Wydane przez: Wolters Kluwer SA Dział Praw Autorskich Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel , fax ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

4 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Wstęp... Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe... Rozdział 1 Przepisy ogólne... Rozdział 2 Przewóz osób i przesyłek bagażowych... Rozdział 3 Przewóz przesyłek towarowych... Rozdział 4 Zabezpieczenie roszczeń i likwidacja przesyłek... Rozdział 5 (uchylony)... Rozdział 6 Odpowiedzialność przewoźnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu osób

5 Spis treści Rozdział 7 Odpowiedzialność przewoźnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu przesyłek... Rozdział 8 Odpowiedzialność z innych tytułów... Rozdział 9 Ustalenie stanu przesyłki, dochodzenie roszczeń... Rozdział 10 Odszkodowania... Rozdział 10a Przepisy karne... Rozdział 11 Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy szczególne, przejściowe i końcowe... Załączniki akty prawne

6 WYKAZ SKRÓTÓW Akty prawne d.p.p.o.k. k.c. k.k. k.m. Konstytucja RP konwencja budapeszteńska (CMNI) konwencja CMR dekret z dnia 24 grudnia 1952 r. o przewozie przesyłek i osób kolejami (Dz. U. z 1953 r. Nr 4, poz. 7) ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 758) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) Konwencja budapeszteńska w sprawie umowy przewozu ładunków żeglugą śródlądową (CMNI) sporządzona w Budapeszcie dnia 22 czerwca 2001 r. (nieratyfikowana przez Polskę) Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) i protokół podpisania sporządzone w Gene- 7

7 Wykaz skrótów konwencja montrealska konwencja RU/CIM konwencja warszawska k.p.a. k.p.c. k.w. p.p.m. pr. lot. wie dnia 19 maja 1956 r. (Dz. U. z 1962 r. Nr 49, poz. 238 z późn. zm., zał.) Konwencja o ujednoliceniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego, sporządzona w Montrealu dnia 28 maja 1999 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 37, poz. 235) załącznik B do Konwencji o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF), sporządzonej w Bernie dnia 9 maja 1980 r. (Dz. U. z 1985 r. Nr 34, poz. 158), zmienionej protokołem sporządzonym w Wilnie dnia 3 czerwca 1999 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 z późn. zm.) Konwencja o ujednostajnieniu niektórych prawideł, dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego, podpisana w Warszawie dnia 12 października 1929 r. (Dz. U. z 1933 r. Nr 8, poz. 49) ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267) ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 101) ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 482 z późn. zm.) ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. Nr 80, poz. 432) ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.) 8

8 Wykaz skrótów pr. poczt. pr. przew. p.r.d. rozporządzenie nr 1371/2007 (kolejowe) rozporządzenie nr 1072/2009 rozporządzenia nr 1177/2010 (żeglugowe) rozporządzenie nr 181/2011 (autobusowe) r.s.u.s.p. ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz z późn. zm.) ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz z późn. zm.) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1371/2007 z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz. Urz. UE L 315 z , s. 14) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (Dz. Urz. UE L 300 z , s. 72, z późn. zm.) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1177/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. o prawach pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L 334 z , s. 1) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 181/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. dotyczące praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L 55 z , s. 1) rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 lutego 2006 r. 9

9 Wykaz skrótów umowa ADN umowa ADR umowa RID u.p.t.n. u.p.t.z. u.t.d. w sprawie ustalania stanu przesyłek oraz postępowania reklamacyjnego (Dz. U. Nr 38, poz. 266) Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu śródlądowymi drogami wodnymi towarów niebezpiecznych (ADN), zawarta w Genewie dnia 26 maja 2000 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 235, poz. 1537, zał.) Umowa europejska dotycząca drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych (ADR), zawarta w Genewie dnia 30 września 1957 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 815, zał.) Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych, stanowiący załącznik C do Konwencji o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF), sporządzonej w Bernie dnia 9 maja 1980 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 840, zał.) ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 227, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 z późn. zm.) ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.) D. Ambrożuk, Ustalenie wysokości Piśmiennictwo D. Ambrożuk, Ustalenie wysokości odszkodowania w prawie przewozowym w odniesieniu do przewozu przesyłek, Warszawa 2011

10 Wykaz skrótów W. Górski, K. Wesołowski, Komentarz... W. Górski, A. Żabski, Prawo przewozowe... A. Jaworski, Prawo przewozowe... A. Kolarski, Prawo przewozowe... M. Stec, Umowa przewozu... T. Szanciło, Prawo przewozowe... K. Wesołowski, Umowa międzynarodowego przewozu... W. Górski, K. Wesołowski, Komentarz do przepisów o umowie przewozu i spedycji. Kodeks cywilny Prawo przewozowe CMR, Gdańsk 2009 W. Górski, A. Żabski, Prawo przewozowe. Komentarz, Warszawa 1990 A. Jaworski, Prawo przewozowe. Komentarz, Warszawa 2012 A. Kolarski, Prawo przewozowe. Komentarz, Warszawa 2002 M. Stec, Umowa przewozu w transporcie towarowym, Kraków 2005 T. Szanciło, Prawo przewozowe. Komentarz, Warszawa 2008 K. Wesołowski, Umowa międzynarodowego przewozu drogowego towarów na podstawie CMR, Warszawa 2013 Czasopisma OSA OSAB OSNC OSNP OSP OTK-A PPH PUG RPEiS Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych Orzecznictwo Sądów Apelacji Białostockiej Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Orzecznictwo Sądów Polskich Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy, Seria A Przegląd Prawa Handlowego Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 11

11 Wykaz skrótów BGH EFTA RPT PKP Cargo SA SN SOKiK Taryfa Towarowa PKP Cargo, TT PKP WSA Inne Bundesgerichtshof (niemiecki sąd najwyższy) Europejskie Porozumienie o Wolnym Handlu Regulamin przewozu przesyłek towarowych PKP Cargo S.A. obowiązujący od dnia 1 stycznia 2013 r. do 1 stycznia 2014 r. dostępny na stronie internetowej http: // 475/Przepisy.html (dostęp: 19 grudnia 2013 r.) Sąd Apelacyjny Sąd Najwyższy Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów taryfa towarowa PKP Cargo S.A. obowiązująca od dnia 1 stycznia 2013 r. dostępna na stronie internetowej http: // html#1 (dostęp: 19 grudnia 2013 r.) Wojewódzki Sąd Administracyjny 12

12 WSTĘP Prawo przewozowe zostało uchwalone w dniu 15 listopada 1984 r. i weszło w życie 1 lipca 1985 r. Założeniem twórców ustawy było wprowadzenie jednolitej regulacji umowy przewozu osób i rzeczy w czterech podstawowych gałęziach transportu: kolejowym, samochodowym, lotniczym i w żegludze śródlądowej. Ustawa zastąpiła wiele aktów prawnych, różnej rangi, zawierających regulacje umowy przewozu w ww. gałęziach transportu. Unifikacja regulacji miała sprzyjać m.in. rozwojowi przewozów multimodalnych, których wzrost był przewidywany w związku z postępującą konteneryzacją przewozów. Jej przepisy stanowią unormowanie szczególne w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego, który w odniesieniu do gałęzi transportu objętych ustawą ma posiłkowe zastosowanie (zob. art. 775 k.c.). Wzorem dla jednolitej regulacji były przepisy obowiązującego uprzednio dekretu z dnia 24 grudnia 1952 o przewozie przesyłek i osób kolejami (Dz. U. z 1953 r. Nr 4, poz. 7). W związku z tym zawarta w ustawie regulacja charakteryzowała się (i dalej się charakteryzuje, choć w nieco mniejszym stopniu) typowym dla kolei formalizmem. Od samego zatem początku pojawiły się głosy krytyczne wskazujące na nieadekwatność takiej regulacji w odniesieniu do innych gałęzi transportu, zwłaszcza lotniczego. W istocie rzeczy jednolitość unormowania nie została nigdy w pełni osiągnięta. Kwestie bardziej szczegółowe, uwzględniające techniczno-technologiczną specyfikę poszczególnych gałęzi transportu, normowano bowiem przepisami wykonawczymi. Z założenia ustawa miała mieć charakter cywilnoprawny. Występujące w niej, na początku jej obowiązywania, nieliczne elementy o charakterze 13

13 Wstęp administracyjnoprawnym były ściśle związane z samą umową przewozu i typowe dla obowiązującego wówczas nakazowo-rozdzielczego modelu gospodarki (unormowanie obowiązku zawarcia umowy przewozu i wyjątków od niego, upoważnienia do wydawania regulaminów i trybu ich zatwierdzania). W ciągu prawie 30-letniego okresu obowiązywania ustawa była wielokrotnie nowelizowana. Zmiany podyktowane były m.in. potrzebą przystosowania jej regulacji do zaistniałych po 1989 r. nowych warunków społeczno-gospodarczych (co udało się osiągnąć w połowicznym zakresie), a także dostosowania polskiego prawa wewnętrznego do prawa unijnego. Zmieniono zakres obowiązywania ustawy najważniejsza zmiana polegała na wyłączeniu spod jej regulacji transportu lotniczego i objęciu nią tzw. przewozów komunalnych. Jednocześnie zmieniono sposób określenia zakresu unormowania (zob. komentarz do art. 1). Inne istotne zmiany to: bardziej ogólne wskazanie, co może być przedmiotem regulacji w drodze regulaminów wydawanych przez przewoźników; rezygnacja z regulacji tzw. umów związanych z przewozem (np. spedycji, najmu pojazdu) w drodze przepisów wykonawczych do ustawy; rezygnacja z formalnego i realnego charakteru umowy przewozu przesyłek towarowych; rezygnacja z obowiązku sprawdzenia masy i liczby sztuk przesyłki przy przyjmowaniu jej do przewozu; rezygnacja z regulacji terminów przewozu; rezygnacja z tzw. kar pieniężnych. Większość ww. zmian była naturalną konsekwencją odchodzenia od modelu nakazowo-rozdzielczego. Zmierzała także do wyrównania pozycji stron umowy przewozu. Preponderancja sytuacji przewoźnika była przedmiotem krytyki praktycznie od początku obowiązywania ustawy. Nowelizacja ustawy w tym zakresie nie została jednak przeprowadzona w sposób konsekwentny (przykładem jest choćby niezmieniona regulacja art. 51 ust. 1, naruszająca zasadę bezpieczeństwa obrotu). Nie wszystkie też zmiany można ocenić pozytywnie (np. nową regulację regulaminów, która przy braku wyraźnego unormowania charakteru przepisów ustawy rodzi pokusę umieszczania w nich postanowień odbiegających od treści ustawy m.in. w tak istotnych kwestiach jak odpowiedzialność przewoźnika, 14

14 Wstęp ustalenie wysokości odszkodowania czy tryb dochodzenia roszczeń zob. komentarz do art. 4; krytycznie należy także ocenić zdjęcie z przewoźnika obowiązku sprawdzenia masy i liczby sztuk przesyłki por. komentarz do art. 66). Ponadto, wprowadzając zmiany, które same w sobie poszły we właściwym kierunku (np. rezygnacja z formalnego i realnego charakteru umowy przewozu przesyłki towarowej), nie zawsze uwzględniano wszystkie skutki przyjętego początkowo modelu unormowania, co doprowadziło do przyjęcia rozwiązań niespójnych i niekonsekwentnych w stosunku do pozostałych przepisów. Jednocześnie w wyniku kolejnych nowelizacji do ustawy wprowadzono wiele postanowień o administracyjnoprawnym charakterze, pozostających w bardzo luźnym związku z przedmiotem jej regulacji, czasem odnoszących się do jednej lub niektórych tylko gałęzi transportu objętych jej zakresem. Rozbiło to przyjętą koncepcję ustawy. Praktycznie w niezmienionej od początku postaci obowiązują przepisy mające zasadnicze znaczenie dla umowy przewozu, dotyczące odpowiedzialności przewoźnika, ustalenia wysokości odszkodowania i dochodzenia roszczeń. Jedyna zmiana w zakresie odpowiedzialności przewoźnika przy przewozie osób wynika nie tyle z nowelizacji ustawy, co z wyroku Trybunału Konstytucyjnego (zob. uwaga do art. 62). Przepisy, o których mowa, w wielu aspektach rażą swoim anachronizmem. Nie są przystosowane do nowych warunków gospodarczych (w tym nowej tzw. otoczki prawnej) oraz współczesnego stanu techniki (np. dotyczącego protokolarnego dokumentowania szkód w przesyłce, ustalenia wysokości odszkodowania; zob. komentarz do art. 74 i 80). Niektóre z nich dawno straciły swój walor i dziś stanowią wręcz hamulec obrotu gospodarczego (obligatoryjny przesądowy tryb reklamacji i odpowiadający mu obligatoryjny tryb wezwania do zapłaty z 3-miesięcznymi terminami na rozpatrzenie reklamacji i wezwanie do zapłaty zob. komentarz do art. 75). Wskazane niespójności, braki i niedostatki regulacji zawartej w ustawie czy też jej nieadekwatność do współczesnych warunków stanowią poważną trudność w prawidłowej wykładni jej przepisów. Procesu tego nie ułatwia okoliczność objęcia części zagadnień regulowanych ustawą postanowieniami rozporządzeń prawa unijnego (nie zawsze klarownymi), mającymi pierwszeństwo przed regulacją ustawową (przewóz osób w transporcie 15

15 Wstęp kolejowym, autobusowym i w żegludze śródlądowej). Stąd też konieczność nowego spojrzenia na ustawę. Autorzy niniejszego komentarza, od lat zajmujący się problematyką przewozową, postawili sobie za cel przygotowanie w miarę zwięzłego opracowania, przydatnego przede wszystkim w praktyce. Do minimum ograniczony został tzw. aparat naukowy. Powoływane są z reguły prace nowsze, napisane w ostatnich latach. To samo dotyczy orzecznictwa. Uwagi natury historycznej zawarte zostały wyłącznie w zakresie pozwalającym na lepsze zrozumienie aktualnych problemów. W kwestiach dyskusyjnych prezentowane jest stanowisko autorów, a polemika z innymi zapatrywaniami sprowadzona została do najistotniejszych argumentów. Autorzy wyrażają nadzieję, że niniejsza publikacja okaże się przydatna w trudnym procesie stosowania prawa przewozowego. 16

16 USTAWA z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe 1 (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1173; zm.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1529; z 2013 r. poz. 1014) 1 Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji transpozycji dyrektywy Rady 96/75/WE z dnia 19 listopada 1996 r. w sprawie systemów czarterowania i wyznaczania stawek przewozowych w krajowej i międzynarodowej żegludze śródlądowej we Wspólnocie (Dz. Urz. WE L 304 z , str. 12, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 2, str. 508, z późn. zm.).

17

18 Rozdział 1 PRZEPISY OGÓLNE Art Ustawa reguluje przewóz osób i rzeczy, wykonywany odpłatnie na podstawie umowy, przez uprawnionych do tego przewoźników, z wyjątkiem transportu morskiego, lotniczego i konnego. 2. Przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do przewozu nieodpłatnego wykonywanego przez przewoźnika. 3. Przepisy ustawy stosuje się do przewozów międzynarodowych, jeżeli umowa międzynarodowa nie stanowi inaczej. 4. Przepisy ustawy stosuje się do umowy przewozu podróżnego w przypadku przewozu wykonywanego śródlądową drogą wodną w rozumieniu art. 3 lit. i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1177/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. o prawach pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L 334 z , s. 1, z późn. zm.), jeżeli to rozporządzenie nie stanowi inaczej. Spis treści I. Przedmiot i zakres ustawy według kryterium gałęzi transportu... II. Zakres zastosowania ustawy ze względu na podstawę prawną świadczenia przewozowego... III. Zastosowanie ustawy ze względu na krajowy charakter przewozu... IV. Zastosowanie ustawy do umowy przewozu międzynarodowego Krzysztof Wesołowski 19

19 Art. 1 Rozdział 1. Przepisy ogólne V. Zastosowanie ustawy do przewozów unormowanych aktami prawa unijnego I. Przedmiot i zakres ustawy według kryterium gałęzi transportu 1. Przepisy art. 1 regulują przedmiot regulacji i zakres zastosowania ustawy Prawo przewozowe. Ustawa w ujednolicony sposób reguluje umowę przewozu osób i rzeczy w kilku gałęziach transportu. W obecnej treści wskazanego przepisu wymieniono wprost te gałęzie, do których ustawy się nie stosuje (wyłączenia). Chodzi o transport morski, lotniczy i konny. Ustawodawca z zakresu zastosowania ustawy wyłączył także umowy przewozu przesyłek pocztowych, choć wyłączenie w tym zakresie nie jest zawarte w art. 1. W przepisie art. 35 ust. 1a wskazane zostało bowiem, że przesyłki towarowej nie stanowi przesyłka będąca przedmiotem usługi pocztowej w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe (szerzej na ten temat zob. komentarz do art. 35). 2. Rozumując a contrario, należy zauważyć, że ustawa ma zastosowanie do wszystkich pozostałych gałęzi transportu. Obecne ukształtowanie komentowanego artykułu pozwala na stwierdzenie, że ustawa ta ma zastosowania do następujących, tradycyjnie wyodrębnianych gałęzi transportu: kolejowego, samochodowego, żeglugi śródlądowej. Rezygnacja z enumeratywnego wyliczenia gałęzi transportu objętych ustawą (jak to miało miejsce w pierwotnej wersji) powoduje objęcie regulacją także innych typów przewozów, np. wyciągami narciarskimi (por. S. Żakowski, Złotówki z wiatru, Rzeczpospolita 2005, 26 lutego) czy przewozów przesyłowych (w sytuacji, gdy przesył stanowi samodzielną usługę, a nie jest jedynie sposobem wydania towaru jako świadczenia wynikającego z umowy sprzedaży por. T. Szanciło, Prawo przewozowe..., s. 37). Ustawa znajduje również zastosowanie do przewozów multimodalnych (określanych też mianem przewozów kombinowanych czy łamanych), wykonywanych za pomocą środków transportowych ww. gałęzi transportu. 3. Do umów przewozu morskiego zastosowanie znajduje ustawa Kodeks morski, a do umów przewozu lotniczego ustawa Prawo lotnicze. Transport konny, co do którego brak jest przepisów o charakterze szcze- 20 Krzysztof Wesołowski

20 Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 gólnym, regulowany jest natomiast przepisami kodeksu cywilnego (art k.c.). II. Zakres zastosowania ustawy ze względu na podstawę prawną świadczenia przewozowego 1. Komentowany przepis nie określa rodzaju umowy stanowiącej podstawę prawną przewozu wykonywanego na podstawie ustawy. Wskazuje jedynie, że chodzi o przewóz wykonywany odpłatnie (z wyjątkiem, o którym mowa w ust. 2) przez uprawnionych do tego przewoźników. Przez wskazanie tych cech ustawodawca nawiązał niewątpliwie do definicji umowy przewozu zawartej w przepisie art. 774 k.c. Zgodnie z tym przepisem, przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Nie ma zatem wątpliwości, że umową stanowiącą podstawę świadczenia usługi przewozowej, wykonywanej na podstawie ustawy Prawo przewozowe, jest umowa przewozu. Regulujące ją przepisy kodeksu cywilnego (art ) znajdują subsydiarne (posiłkowe) zastosowanie do umów podlegających komentowanej ustawie (zob. komentarz do art. 90). 2. Zwrot stanowiący o uprawnionych przewoźnikach powinien być obecnie rozumiany szeroko, tzn. jako odnoszący się do każdego, kto usługę przewozową świadczy w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa (por. art. 774 k.c.), a nie wyłącznie do podmiotów posiadających stosowne uprawnienia (koncesje, licencje, zezwolenia). Odmienna wykładnia prowadziłaby do rozwiązań niesprawiedliwych, polegających na uprzywilejowaniu podmiotów świadczących usługi przewozowe z naruszeniem regulacji administracyjnoprawnych, określających warunki świadczenia takich usług (przepisy ustawy o odpowiedzialności przewoźnika co do zasady przewidują surowsze reguły odpowiedzialności w stosunku do ogólnych zasad odpowiedzialności kontraktowej jak i odpowiedzialności spedytora). Por. wyrok SN z dnia 6 października 2004 r., I CK 199/04, LEX nr Ustawa nie ma zastosowania do umowy spedycji (unormowanej przepisami art k.c.). Jej istotą jest wysłanie lub odbiór przesyłki Krzysztof Wesołowski 21

21