Szczegółowe kryteria stopni z języka polskiego dla uczniów klasy IV

Transkrypt

1 Szczegółowe kryteria stopni z języka polskiego dla uczniów klasy IV Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który - nie opanował poziomu wymagań koniecznych w zakresie wiadomości z nauki o języku i w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi. - nie opanował techniki głośnego i cichego czytania - wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym - w pracach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych - nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnień o elementarnym stopniu trudności Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych. - zna lektury obowiązkowe we wskazanym przez nauczyciela fragmencie - ma opanowaną w stopniu dopuszczającym technikę czytania - przy pomocy nauczyciela ( lub samodzielnie ) przekazuje treści przeczytanego łatwego tekstu - rozumie różnicę między światem przedstawionym utworu a światem rzeczywistym - wyodrębnia główne postacie literackie - łączy tytuły utworów z nazwiskami autorów - poprawnie sporządza plan ramowy - wyodrębnia związki wyrazów w zdaniu - poprawnie dzieli zdanie na grupę podmiotu i grupę orzeczenia - zna podstawowe części zdania: podmiot, orzeczenie i określenia - przy pomocy nauczyciela rozróżnia części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, przyimek, spójnik - rozpoznaje liczbę i rodzaj rzeczownika - rozpoznaje osobę, liczbę i czas czasownika - przy pomocy nauczyciela odmienia rzeczowniki przez przypadki - rozumie pojęcie zdania, potrafi wyodrębnić je w mowie i piśmie - wyróżnia w wyrazie głoski, litery i sylaby - rozpoznaje samogłoski i spółgłoski - zna alfabet - zna podstawowe zasady ortograficzne - w formie ustnego opowiadania przekaże treść utworu lub jego fragment - w kilku zdaniach opowie o własnych doświadczeniach, poprawnie przedstawi się, przeprowadzi rozmowę telefoniczną, stosuje różne typy zdań - krótko opisze wygląd osoby lub przedmiotu - opanował umiejętność redagowania planu wydarzeń - stosuje akapity Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych i podstawowych. - potrafi opowiadać poznany tekst (ustnie i pisemnie) przy pomocy dodatkowych pytań - zna elementy świata przedstawionego - odróżnia baśń od innych utworów - odróżnia postacie zmyślone od rzeczywistych, fantastyczne od realistycznych - zna pojęcie legenda - wskazuje epitety, porównania, wersy, strofy, rymy - przy małej pomocy nauczyciela wypowiada się w szkolnych formach pisemnych (potrafi ułożyć plan dekompozycyjny, opowiadanie odtwórcze, potrafi częściowo scharakteryzować bohatera literackiego, umie zapisać krótki dialog ) - ustnie formułuje proste formy użytkowe: podziękowanie, życzenia, zapytania, wykonuje projekt graficzny życzeń lub instrukcji - stosuje akapity - tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie osobowej i odwrotnie - odróżnia przyimek od innych części mowy

2 - rozpoznaje rzeczownik w funkcji podmiotu i czasownik w roli orzeczenia - odmienia rzeczowniki przez przypadki - odmienia czasowniki przez osoby, liczby, czasy i rodzaje - rozróżnia zdanie pojedyncze i złożone - rozróżnia głoski i litery - przy małej pomocy nauczyciela określa niektóre cechy głosek - dzieli wyrazy na sylaby Stopień dobry otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych podstawowych i rozszerzających. - uczeń czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowego przestankowania - zna i potrafi wymienić elementy świata przedstawionego, wyodrębnić je przy pomocy nauczyciela - potrafi ocenić postępowanie bohatera literackiego - potrafi przedstawić treść utworu literackiego w formie ilustracji, scenki dramatycznej lub krótkiej inscenizacji - wskazuje w baśniach kontrast dobra i zła, prawdy i kłamstwa - rozumie morał wynikający z utworu baśniowego - potrafi wskazać w wierszu epitet, porównanie, rymy, strofy - zna cechy gatunkowe legendy - redaguje krótkie opowiadanie twórcze oparte na własnych doświadczeniach lub losach bohaterów, redaguje życzenia, opis przedmiotu - wspólnie zredaguje i zapisze krótką rozmowę związaną z codzienną sytuacją - zna formę list prywatnego i podejmuje próbę pisania listu - stosuje akapity - poprawnie odmienia czasownik przez osoby, liczby, rodzaje, czasy - poprawnie odmienia rzeczownik i przymiotnik przez przypadki i liczby - poprawnie łączy czasownik z innymi częściami mowy - rozróżnia głoskę, literę, samogłoskę, spółgłoskę - poprawnie dzieli wyraz na sylaby - praktycznie rozróżnia cechy głosek: dźwięczność, nosowość, miękkość Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych, podstawowych, rozszerzających i dopełniających. - wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne - wykazuje się bardzo dobrą znajomością przeczytanego tekstu - potrafi nazwać niektóre stany psychiczne i ich przejawy - ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie posługuje się nim - samodzielnie i sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym - analizuje utwór poetycki, wskazując na epitety, porównania, wersy, rymy, osobę mówiącą w wierszu - samodzielnie wyodrębnia i nazywa elementy świata przedstawionego - rozumie i potrafi wskazać motywy postępowania bohaterów - podaje wiele cech baśni i jej elementy, odróżni baśń od innych utworów literackich - odróżnia pojęcie narratora i podmiotu lirycznego - samodzielnie rozpoznaje i nazywa środki artystyczne - nazywa cechy gatunkowe legendy Formy literackie - doskonale potrafi posługiwać się poznanymi w klasie IV formami wypowiedzi np. opowiadanie, opis, dialog, list, życzenia - samodzielnie sporządza plan odtwórczy - stosuje akapity - posiada umiejętność przekształcania zdań mówionych na pisane oraz dialogu w spójną wypowiedź kilkuzdaniową (i odwrotnie) - rozróżnia biegle części mowy - wskazuje różnicę między osobową a nieosobową formą czasownika - poprawnie stosuje formy czasownika

3 - biegle odmienia rzeczowniki, przymiotniki przez przypadki - rozumie pojęcie nadrzędności i podrzędności w związkach wyrazowych - rozpozna wyraz określany i określający - wyróżnia w zdaniu podmiot i orzeczenie - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone - odróżnia głoskę od litery, spółgłoskę od samogłoski - zna zasady akcentowania w języku polskim i poprawnie akcentuje Stopień celujący otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań wykraczających, ponadprogramowych. - rozszerza czytelnictwo o lektury nadobowiązkowe - czyta czasopisma, ogląda widowiska dla dzieci i młodzieży, potrafi o nich opowiedzieć na forum klasy i zachęcić do samodzielnego poszerzania wiadomości - twórczo i samodzielnie rozwija uzdolnienia i zainteresowania - uczestniczy w konkursach literackich, recytatorskich i innych w szkole i poza szkołą - całkowicie poprawnie pod względem językowym wypowiada się w poznanych formach wypowiedzi - biegle odróżnia i nazywa poznane części mowy i części zdania - biegle rozpoznaje i nazywa cechy głosek

4 Szczegółowe kryteria stopni z języka polskiego dla uczniów klasy V Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który - nie opanował podstawowych wiadomości z nauki o języku i ortografii w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi - nie opanował elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego - nie opanował techniki głośnego i cichego czytania nawet w stopniu dopuszczającym - wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym - w pracach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych - nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnień o elementarnym stopniu trudności Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych. - technika głośnego i cichego czytania pozwala na rozumienie tekstu - wyodrębnia elementy świata przedstawionego w utworze literackim, teatralnym i filmowym - rozumie tekst epicki po cichym przeczytaniu - łączy tytuł utworu z nazwiskiem autora - względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o rozumieniu analizowanego zagadnienia - w formie opowiadania przedstawi fragment lektury lub wybranego utworu - odtworzy przebieg wycieczki, audycji muzycznej lub imprezy szkolnej - potrafi opisać wygląd koleżanki lub kolegi i podać kilka cech charakteru - zna kompozycję i układ listu - rozpoznaje czasowniki i określa podstawowe formy przy pomocy nauczyciela - odmienia czasowniki przez osoby, liczby, czasy i tryby - dostrzega związek czasownika z innymi wyrazami - odmienia rzeczowniki i przymiotniki przez przypadki - rozpoznaje zdania i równoważniki zdania, zdania pojedyncze od złożonych - wyróżnia głoski, litery i sylaby w wyrazie - wskazuje podmiot, orzeczenie i określenia Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych i podstawowych. - opanował technikę czytania i doskonali je pod względem dykcji, intonacji i akcentowania - umie wymienić elementy świata przedstawionego - odróżnia zdarzenia, postacie fantastyczne od realistycznych - zna pojęcia: bajka, mit - w wierszu wskazuje epitety, porównania, przenośnie, ożywienia, uosobienia - w miarę samodzielnie wypowiada się w szkolnych formach pisemnych (opowiadanie, opis postaci, sprawozdanie, list, zaproszenie) - samodzielnie sporządza plan zdarzeń w lekturze lub jej fragmencie - samodzielnie rozpoznaje znane części mowy i określa ich podstawowe formy - poprawnie łączy rzeczowniki z przymiotnikami i czasownikami w zależności od rodzaju gramatycznego - rozumie pojęcie liczebnika, zna podstawowe rodzaje i przykłady - wyodrębnia i nazywa podstawowe części zdania - wpisuje zdanie w podany wykres - określa podstawowe cechy głosek - dzieli wyraz na sylaby Stopień dobry otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych, podstawowych i rozszerzających. - czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania - potrafi samodzielnie poprawić większość swoich błędów - w wypowiedziach próbuje ocenić i wartościować problemy i zjawiska dotyczące literatury, języka oraz kultury

5 - nazywa cechy gatunkowe mitu, bajki, noweli - poprawnie sporządza plan ramowy i szczegółowy lektury - wskazuje przeżycia i stany psychiczne bohaterów - w utworze poetyckim wyróżnia środki stylistyczne - samodzielnie redaguje formy sprawozdania - redaguje przepis, instrukcję - dokonuje próby charakterystyki i oceny postaci literackiej - samodzielnie sporządza plan zdarzeń w lekturze lub jej fragmencie - poprawnie redaguje dialog - określa formę gramatyczną czasowników, stosuje w zdaniu czasowniki w formie osobowej i nieosobowej - omawia budowę form trybu rozkazującego i przypuszczającego - rozumie stosunki współrzędności i podrzędności zespołów składniowych - odróżnia związek główny od pobocznych - zna rodzaje określeń (przydawka, okolicznik, dopełnienie) i rozumie ich związek z wyrazami określanymi - przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie - robi wykres zdania pojedynczego rozwiniętego (na łatwych przykładach) - określa cechy głosek - potrafi wskazać związek między rodzajem głoski a narządami mowy biorącymi udział w jej powstawaniu - określa funkcję samogłoski i w wyrazie - poprawnie akcentuje wyrazy i zna podstawową zasadę akcentowania Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych, podstawowych, rozszerzających i dopełniających. - zna cechy gatunkowe bajki, mitu, powieści i noweli oraz potrafi zaliczyć utwór do odpowiedniego gatunku - bardzo dobra znajomość przeczytanego tekstu pozwala na swobodne jego analizowanie, ocenę postępowania i poglądów bohaterów - zwraca uwagę na problematykę moralną zawartą w poznanych lekturach - we własnym opowiadaniu wprowadza elementy opisu i dialogu - samodzielnie dostrzega ogólny sens utworu, idee, temat - analizuje utwór liryczny - doskonale potrafi posługiwać się poznanymi formami (sprawozdanie z wycieczki, audycji muzycznej, imprezy szkolnej, opis przedmiotu, opis wyglądu człowieka z elementami charakterystyki, list, zaproszenie, przepis, instrukcja) - buduje przewidziane programem wypowiedzi (ustne i pisemne), uwzględniając właściwe dla tych form środki językowe (dialog jako zapis rozmowy, życzenie, przepis, instrukcję, rozmowę telefoniczną, opis przedmiotu, list, opowiadanie ustne) - wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem językowym, merytorycznym i logicznym - całkowicie poprawnie stosuje w zdaniach związki wyrazów nadrzędnych i podrzędnych - samodzielnie dostrzega i nazywa związki podrzędności i współrzędności - rozpoznaje i nazywa części zdania - rozpoznaje zdania pojedyncze od złożonych - układa zdanie pojedyncze rozwinięte według podanego wykresu - omawia zależności brzmieniowe głoski od ruchów i pozycji narządów mowy - podaje zasady akcentowania i poprawnie akcentuje, zna wyjątki Stopień celujący otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania - twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania - jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne oraz cechują się dojrzałością myślenia - uczestniczy w konkursach literackich, recytatorskich, teatralnych, plastyczno literackich w szkole i poza szkołą - potrafi krytycznie ustosunkować się do literackiej, językowej i kulturalnej rzeczywistości - proponuje rozwiązania ogólne i wykraczające poza materiał programowy

6 - całkowicie poprawnie pod względem językowym, wypowiada się o poznanych formach wypowiedzi posiada rozszerzone umiejętności z zakresu nauki o języku przewidziane programem kl. V

7 Szczegółowe kryteria stopni z języka polskiego dla uczniów klasy VI Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który - nie opanował podstawowych wiadomości z nauki o języku i ortografii w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi - nie opanował elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego - wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym - w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych - nie opanował technik głośnego i cichego czytania nawet w stopniu dopuszczającym - nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych. - technika głośnego i cichego czytania pozwala na rozumienie tekstu - wyodrębnia elementy świata przedstawionego w utworze literackim, teatralnym, filmowym, radiowym - rozróżnia utwory pisane wierszem i prozą - rozumie tekst epicki po cichym czytaniu - łączy tytuły utworów z nazwiskami autorów - względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o rozumieniu analizowanego zagadnienia - umie korzystać ze słownika ortograficznego - w formie opowiadania przedstawi fragment lektury lub utworu - odtworzy przebieg audycji muzycznej lub imprezy szkolnej - potrafi podać kilka cech charakteru postaci - zna kompozycję i układ opowiadania - dzieli wyrazy na sylaby, głoski i litery - rozpoznaje formy czasownika, dostrzega związek czasownika z innymi wyrazami - rozumie i rozpoznaje temat i końcówkę w odmianie wyrazów - stopniuje przymiotniki i przysłówki (łatwe przykłady) - wskazuje różnicę między wymową a pisownią, uzasadnia pisownię na prostych przykładach - rozpoznaje zdanie złożone podrzędnie i współrzędnie - zestawia wyrazy podstawowe i pochodne w podanych przykładach - wyróżnia wyrazy pokrewne, tworzy rodzinę wyrazów - tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom koniecznych i podstawowych. - opanował technikę czytania i doskonali je pod względem dykcji, intonacji i akcentowania - umie wskazać elementy świata przedstawionego - zna pojęcia: powieść, nowela, fikcja literacka, wątek, narrator - w utworze poetyckim wskazuje rymy - umie posłużyć się słownikiem języka polskiego - wskazuje postać narratora, bohatera, podmiotu lirycznego i adresata - w miarę samodzielnie wypowiada się w szkolnych formach pisemnych (opowiadanie z dialogiem, charakterystyka postaci rzeczywistej i literackiej, sprawozdanie z imprezy szkolnej, list) - samodzielnie sporządza plan zdarzeń w lekturze lub fragmencie - umie sporządzić notatkę w formie tabeli, wykresu - rozpoznaje różne rodzaje orzeczeń i podmiotów - poprawnie łączy wyrazy w zależności od rodzaju gramatycznego - poprawnie odmienia liczebniki zbiorowe - tworzy wyrazy pochodne za pomocą znanych formantów - oddziela podstawę słowotwórczą od formantu - rozpoznaje formant przedrostkowy i przyrostkowy - rozróżnia odmienne i nieodmienne części mowy - umie zastosować części mowy w podanej funkcji składniowej

8 - wyróżnia w zdaniu związek główny i związki poboczne - wykona wykres zdania złożonego podrzędnie i współrzędnie Stopień dobry otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych, podstawowych i rozszerzających. - czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania - nazywa cechy gatunkowe noweli, opowiadania i powieści - charakteryzuje elementy świata przedstawionego, wyróżnia postać narratora bohatera i narratora wszechwiedzącego - wskazuje w tekście pisanym prozą opowiadanie, dialog i opis - dzieli utwory epickie na współczesne, historyczne, fantastyczne - rozróżnia rymy męskie i żeńskie i dostrzega ich wpływ na rytmikę wiersza - rozpoznaje w tekście poetyckim postać osoby mówiącej, adresata, potrafi określić sytuację liryczną - w utworze poetyckim wyróżnia środki artystyczne (epitet, porównanie, przenośnię, wyrazy dźwiękonaśladowcze) - wskazuje cechy utworu dramatycznego - samodzielnie sporządza plan ramowy i szczegółowy - sporządza charakterystykę postaci - wyciąga własne wnioski z przeczytanego tekstu - odnajduje w tekście fragment potrzebny do argumentacji - zna cechy słuchowiska radiowego - samodzielnie redaguje opowiadania z dialogiem, sprawozdanie, charakterystykę - wprowadza do wypowiedzi cytaty, stosując odpowiednio dobrane znaki interpunkcyjne - dostrzega i potrafi poprawić błędy językowe we własnej wypowiedzi - wypowiada się płynnie i poprawnie - dokonuje skrótów myślowych, wynotowuje wybrane informacje, próbuje je powiązać w zwartą, jednolitą wypowiedź (notatka, streszczenie) - dostrzega podstawową oboczność głosek i tematy oboczne na prostych przykładach - posługuje się mową zależną i niezależną - rozpoznaje części zdania i nazywa różne rodzaje orzeczeń, podmiotów - zna budowę słowotwórczą wyrazu - zna pojęcie przyrostka i przedrostka, tworzy wyrazy pochodne - zna oboczności samogłoskowe i spółgłoskowe - wykona wykres zdania złożonego podrzędnie i współrzędnie, klasyfikuje różne rodzaje zdań złożonych współrzędnie - rozróżnia zdanie, równoważnik zdania i zawiadomienie Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który osiągnął poziom wymagań koniecznych, podstawowych, rozszerzających i dopełniających. - rozpoznaje środki artystyczne, brzmieniowe, składniowe, leksykalne i określa ich funkcję w utworze - odczytuje sens i przesłanie utworu literackiego - zna cechy gatunkowe noweli, opowiadania i powieści, potrafi zaliczyć utwór do odpowiedniego gatunku - zna cechy epiki, liryki i dramatu - bardzo dobra znajomość przeczytanego tekstu pozwala na swobodne jego analizowanie, ocenę postępowania i poglądów bohatera - zna cechy słuchowiska radiowego i teatralnego - doskonale potrafi posługiwać się poznanymi formami wypowiedzi pisemnej (opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie z audycji muzycznej, imprezy szkolnej, charakterystyka postaci, list) - potrafi notować słuchając krótkiego wykładu nauczyciela - wypowiedzi pisemne i ustne są poprawne pod względem językowym, merytorycznym i logicznym - rozpoznaje i nazywa części zdania - daną część mowy potrafi zastosować w możliwych funkcjach składniowych - konstruuje i rozróżnia różne rodzaje wypowiedzeń (zdanie, równoważnik zdania, zawiadomienie, wykrzyknienie) - wykonuje wykresy zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie

9 - stosuje poprawną interpunkcję w zdaniu złożonym - przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu pochodnego - tworzy wyrazy pochodne od wyrażeń przyimkowych za pomocą formantu zerowego - potrafi wskazać zależności słowotwórcze w rodzinie wyrazów, przedstawiając je na wykresie Stopień celujący otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania. - twórczo i samodzielnie rozwija własne talenty i zainteresowania - jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne oraz charakteryzują się oryginalnością i dojrzałością myślenia - uczestniczy w różnorodnych konkursach szkolnych i pozaszkolnych - potrafi zajmująco opowiadać o swych poczynaniach - całkowicie poprawnie wypowiada się w poznanych formach wypowiedzi - posiada rozszerzone umiejętności z zakresu nauki o języku przewidziane programem klasy VI Opracowano na podstawie następujących materiałów: 1. E. Cieniek Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego w klasach IV VI, Toruń W. Kozak i M. Latoch Zielińska Jak stworzyć przedmiotowy system oceniania...?, Język Polski w Szkole dla klas IV VI 2000/ 2001 nr 1 3. A. Szepelak i A. Krupa Propozycja szczegółowych kryteriów ocen, Język Polski w Szkole dla klas IV VI 2000 / 2001 nr 4 4. Słowa na start! Program nauczania języka polskiego w klasach IV VI szkoły podstawowej, Rożak