SPIS TREŒCI INFORMACJE OGÓLNE

Transkrypt

1 SPIS TREŒCI INFORMACJE OGÓLNE 1.1 RODZAJE I KSZTA TY DACHÓW KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ TERMOIZOLACJA DACHU BUDOWA OCIEPLONEJ PRZEGRODY DACHOWEJ ODPROWADZENIE WODY Z PO ACI DACHOWYCH...16 PODSTAWY PROJEKTOWANIA PRZEGRODY DACHOWEJ.1 WARSTWA WSTÊPNEGO KRYCIA.1.1 DEFINICJE I STOPNIE SZCZELNOŒCI WYMAGANIA SPOSÓB UK ADANIA W OBRÊBIE KOSZA I PRZEJŒÆ PRZEZ PO AÆ DACHU SPOSÓB UK ADANIA W OBRÊBIE OKNA PO ACIOWEGO...5. WENTYLACJA PRZEGRODY DACHOWEJ OBLICZENIA TABELE ROZMIERZANIE PO ACI POD DACHÓWKI BRAAS PRZYK AD ROZMIERZENIA PO ACI POD BETONOW DACHÓWKÊ PROFILOWAN BRAAS Romañska PRZYK AD ROZMIERZENIA PO ACI POD CERAMICZN DACHÓWKÊ BRAAS Rubin 13V...34 DETALE TECHNICZNE Monier Braas Sp. z o.o. Wydanie drugie 01 Opracowanie merytoryczne: dr in. arch. Przemys³aw Markiewicz Opracowanie graficzne i sk³ad komputerowy: ARCHI-PLUS, Kraków Koordynacja projektu: in.. Marek Podeszwa mgr in. Przemys³aw Spych Niniejsze opracowanie nie wyczerpuje tematu zastosowañ dachówki i akcesoriów dachowych Braas w dachach spadzistych. Przedstawione schematy stanowi¹ w¹ski wybór z rozwi¹zañ powszechnie stosowanych w praktyce dekarskiej i nie wykluczaj¹ poprawnych rozwi¹zañ alternatywnych. Zastrzegamy sobie prawo do zmiany rozwi¹zañ technicznych w nastêpstwie rozwoju asortymentu lub modyfikacji produktów Braas OKAP DACHU KALENICA DACHU KALENICA DACHU JEDNOSPADOWEGO (PULPITOWEGO) ŒCIANA SZCZYTOWA ŒCIANA PONAD PO ACI DACHU KOSZ GRZBIET (NARO E) OKNO PO ACIOWE KOMIN P OTEK PRZECIWŒNIEGOWY BELKA PRZECIWŒNIEGOWA...75 TERMOIZOLACJE NAKROKWIOWE 4.0 P YTY DIVODAMM - MONTA W PRZEGRODZIE DACHOWEJ - INFORMACJE OGÓLNE...76 SYSTEMY SOLARNE 5.1 OGÓLNE INFORMACJE MONTA OWE MONTOWANIE KOLEKTORÓW NAD PO ACI DACHOW MONTOWANIE KOLEKTORÓW W PO ACI DACHOWEJ...8 1

2 1.1 INFORMACJE OGÓLNE - RODZAJE I KSZTA TY DACHÓW Czynniki Czynn k wp wp³ywaj¹ce ywa ¹ce na wyg wygl¹d ¹d bry bry³yy dachu i charak charakter er arch architektury ek ury budynku budynku: Stop Stopieñ eñ nachy nachylenia en a po po³aci ac dachowych dachowych. Poz Poziom om oparc oparcia a dachu - Mur Mur³aty a y na poz poziomie om e sstropu ropu lub ub podn podniesione es one na œc œciankach ankach ko kolankowych ankowych Szerokoœæ wysun wysuniêcia êc a okapu ponad œc œciany any boczne i ponad œc œcianê anê szczy szczytow¹ ow¹ lub ub dach bez okapu z orynnowan orynnowaniem em um umieszczonym eszczonym na gzyms gzymsie e i ze œc œcian¹ an¹ szczy szczytow¹ ow¹ wyprowadzon¹ ponad po po³aæ aæ dachu dachu. Wykoñczen Wykoñczenie e okapu - Okap o otwarty war y to ow widoczne doczne be belki k krokw krokwi, kktórych órych ry rytm m sstanowi anow bardzo wyraz wyrazisty sy element e emen arch architektoniczny. ek on czny Okap zabudowany zmn zmniejsza e sza op optycznie yczn e pas œc œciany any powy e powy ej ok okien, en czêsto czês o dochodz¹c do poz poziomu omu nadpro y ok okiennych. ennych 1.1 INFORMACJE OGÓLNE - RODZAJE I KSZTA TY DACHÓW Ksz a dachu za e ny es od ksz a u budynku za o eñ arch ek on cznych rodza u pokryc a przew dywanego sposobu u y kowan a oraz po o en a geogra cznego Wa n¹ ro ê odgrywa ¹ u radyc e reg ona ne moda oraz rendy arch ek on czne Wœród ró norodnych skomp kowanych orm dachów spadz s ych pods awowym s¹ dach ednospadowy ( nacze pu p owy) dach dwuspadowy dach cz erospadowy ( nacze koper owy) Na ch pods aw e zapro ek owaæ mo na wszys k e ypu dachów Przyk adowo dach mansardowy o po ¹czen e dwóch dachów dwu- ub cz erospadowych gdz e do na czêœæ o dach o du ym nachy en u po ac a górna czêœæ o ma ym Z ko e dachy z naczó kam dachy z pó szczy em górnym o dachy cz erospadowe przeksz a cone poprzez odc êc e ub dodan e ragmen u bry y dachu Dach dwuspadowy o ma ma³ym ym nachy nachyleniu en u bez poddasza u ytkowego u ytkowego. Jes o inaczej nacze nazywa nazywaj¹c ¹c dach wen wentylowany, y owany prze³azowy prze azowy sstropodach ropodach dwudz dwudzielny e ny z odwodn odwodnieniem en em zewnê zewnêtrznym. rznym Jes o na najczêœciej czêœc e sstosowane osowane rozw rozwi¹zanie ¹zan e dachu w budynkach par parterowych. erowych Dach naczó naczó³kowy kowy na œc œciance ance ko kolankowej, ankowe z okapem ponad licem cem œc œcian. an Forma tego ego dachu wynika wyn ka z kons konstrukcji rukc w wi¹zarów ¹zarów dachowych dachowych, w kktórych órych s¹s s¹siaduj¹ce adu ¹ce krokw krokwie e s¹ sstê ane ê ane ze sob¹ jêtkami. ê kam Gdy w w wi¹zarze ¹zarze przy œc œcianie an e szczytowej szczy owe ode odetniemy n emy krokw krokwie e powy e powy ej tego ego sstê enia, ê en a to oo otrzymamy rzymamy liniê n ê okapu doda dodatkowej kowe po³aci po ac tworz¹cej worz¹ce naczó naczó³ek. ek Dach dwuspadowy z poddaszem u ytkowym u ytkowym. Ze wzg wzglêdu êdu na po po³acie ac e dachowe schodz¹ce do poz poziomu omu sstropu ropu œc œcianki ank ko kolankowe ankowe s¹ co cofniête nêe do wnê wnêtrza rza - zmn zmniejszaj¹c e sza ¹c pow powierzchniê erzchn ê u y u ytkow¹ kow¹ poddasza. W poddasza Wielkoœæ e koœæ wysun wysuniêcia êc a okapów jest es w takim ak m rozw rozwi¹zaniu ¹zan u ogran ograniczona czona lini¹ n ¹ ok okien en na kondygnac kondygnacji par parteru eru (okapy n nie e mog¹ schodz schodziææ poni ej pon e nadpro y ok okiennych). ennych) Dach mansardowy mansardowy. Brak tu u œc œcianki ank ko kolankowej. ankowe Okap wys wystaje a e przed licem cem œc œcian. an Jes o rozwi¹zanie, rozw ¹zan e kktóre óre umo umo liwia umo liw wau utworzenie worzen e wnê wnêtrza rza z pros prostymi ym œc œcianami anam bez skosów dachowych o mo mo liwie w e du e du ej pow powierzchni erzchn u y u ytkowej. kowe Po Polega ega na rozdz rozdzieleniu e en u krokw krokwii w m miejscu e scu podparc podparcia a p³atwi¹ p a w ¹ na dw dwie e czêœc czêœci - do doln¹ n¹ o du ym k¹c k¹cie e nachylenia nachy en a i górn¹ o ma ma³ym ym kac kacie e nachy nachylenia. en a Po³acie Po ac e te e mo na po po³¹czyæ ¹czyæ dachówkam dachówkami k¹ k¹towymi. owym Dach przyczó przyczó³kowy. kowy Jes o rozw rozwi¹zanie ¹zan e wywodz¹ce ssiê ê z tradycyjnego radycy nego budown budownictwa c wa drewnianego, drewn anego gdz gdzie ew wiêÿba êÿba dachowa by by³a a powi¹zana pow ¹zana z drewn drewnianym anym sstropem ropem tworz¹c worz¹c tzw. zw dach w wieszarowy eszarowy na tramach. ramach W przypadku wykorzystania wykorzys an a poddasza na ce cele e u y u ytkowe kowe œcianka œc anka ko kolankowa ankowa jest es co cofniêta n ê a do wnê wnêtrza, rza aby un unikn¹æ kn¹æ skosów dachowych schodz¹cych a do poz poziomu omu pod pod³ogi. og Dach kopertowy kopertowy. Ma Ma³e e nachy nachylenie en e po po³aci, ac brak œcianki œc ank ko kolankowej, ankowe okap ponad licem cem œc œcian an zewnêtrznych. zewnê rznych Jes o dach pe pe³ni¹cy n ¹cy ro rolê ê sstropodachu ropodachu dwudz dwudzielnego e nego czês czêsto o sstosowany osowany jako ako przekrycie przekryc e pe pe³nej ne kondygnac kondygnacji. Dach dwuspadowy z w wiêÿb¹ êÿb¹ dachow¹ podniesion¹ podn es on¹ na murowanych œc œciankach ankach kolankowych. ko ankowych Rozw Rozwi¹zanie ¹zan e to o pozwa pozwala a uzyskaæ tak¹ ak¹ sam¹ pow powierzchnie erzchn e u y u ytkow¹ kow¹ jak ak na poz poziomie om e parteru. par eru Œc Œciany any szczy szczytowe owe wychodz¹ ponad po po³aæ aæ dachu i okap na gzyms gzymsie en nie e wysun wysuniêty ê y ponad lico co œcian œc an zmn zmniejsza e sza op optycznie yczn e bry bry³ê ê dachu dachu. Dach pu pulpitowy. p towy Dach sstosowany osowany jako ako przekryc przekrycie e budynku o ksz kszta³cie a c e dwubry dwubry³owym, owym np. w przypadku np przypadku, kkiedy edy tylko y ko czêœæ budynku posiada pos ada poddasze u y u ytkowe, kowe a druga czêœæ jest es przekryta przekry a po po³aci¹ ac ¹ tworz¹c¹ worz¹c¹ sstropodach ropodach dwudz dwudzielny. e ny 3

3 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ WiêŸba dachowa stanowi najwa niejszy element konstrukcji ka dego dachu spadzistego. Jej zadaniem jest bezpieczne przenoszenie ciê aru w³asnego dachu, ciê aru pokrycia oraz obci¹ eñ spowodowanych opadami œniegu i si³¹ wiatru. Do budowy domów jednorodzinnych z dachami spadzistymi najczêœciej stosuje siê tradycyjn¹ wiêÿbê drewnian¹. jedno z najstarszych, wci¹ doskonale sprawdzaj¹cych siê rozwi¹zañ w budownictwie. Drewniana konstrukcja sk³ada siê z belek (w przypadku wiêÿby tradycyjnej) lub prefabrykowanych, gotowych elementów (wi¹zary z belek lub desek). Najwa niejsze dla prawid³owego funkcjonowania dachu jest odpowiednie zaprojektowanie wiêÿby - czyli obliczenie jej koniecznej wytrzyma³oœci. Przekroje poszczególnych elementów wiêÿby dachowej dobiera siê na podstawie obliczeñ statyczno-wytrzyma³oœciowych. Istotne s¹ nastêpuj¹ce parametry: odleg³oœæ miêdzy œcianami zewnêtrznymi domu oraz ich uk³ad, sposób u ytkowania poddasza (u ytkowe, nieu ytkowe), k¹t nachylenia po³aci dachu, rodzaj zastosowanego pokrycia dachowego, warunki klimatyczne w danym regionie (jakie wystêpuj¹ opady œniegu i jak silne wiej¹ wiatry). Na projekt konstrukcji wiêÿby decyduj¹cy wp³yw ma suma obci¹ eñ w³asnych dachu, ocieplenia i wykoñczenia oraz warunki atmosferyczne. WiêŸba musi wytrzymaæ silne podmuchy wiatru oraz ciê ar zalegaj¹cego w zimie œniegu (w Polsce ciê ar œniegu, jaki musi utrzymaæ wiêÿba, wynosi ok kg na metr kwadratowy, a w okolicach podgórskich nawet powy ej 00 kg na metr kwadratowy). Z powodu obci¹ enia wiatrem i œniegiem standardowo projektuje siê wiêÿby, na których mo na po³o yæ dowolne pokrycie - od blachy i gontów papowych do estetycznych profilowanych dachówek cementowych i ceramicznych. WiêŸba jêtkowa to rozwi¹zanie dla dachów o du ym nachyleniu po³aci dachowych, umo liwiaj¹ce wykorzystanie jêtek jako stropu dodatkowej antresoli. Jêtki s¹ tak e wygodn¹ konstrukcj¹ do podwieszenia sufitu. Wi¹zary jêtkowe wywo³uj¹ du y rozpór mur³at i wymagaj¹, w przypadku dachów na œciankach kolankowych, stosowania wzmocnieñ w postaci dodatkowych s³upków i wieñca elbetowego. poziom sufitu wysokoœæ u ytkowa WiêŸba kleszczowo-p³atwiowa to konstrukcja mo liwa do stosowania przy ró nych k¹tach nachylenia po³aci dachowych. Przewi¹zanie kleszczami posiadaj¹ tylko pe³ne wi¹zary, st¹d w tego typu konstrukcji nie jest mo liwe wykonanie antresoli wykorzystuj¹cej konstrukcjê wiêÿby dachowej, a podwieszenie sufitu pod kleszczami wymaga dodatkowej konstrukcji wsporczej. poziom sufitu wysokoœæ u ytkowa Drewno stosowane do budowy konstrukcji wiêÿby dachowej powinno byæ odpowiednio przygotowane - wysuszone oraz zabezpieczone przed dzia³aniem czynników biologicznych, ognia i wilgoci. Najbardziej skuteczn¹ metod¹ zabezpieczenia drewna jest przemys³owa impregnacja pró niowo-ciœnieniowa. Na ma³ych budowach stosuje siê zazwyczaj impregnacjê powierzchniow¹ polegaj¹c¹ na malowaniu, natryskiwaniu lub k¹pieli elementów w roztworze z impregnatem. Do zabezpieczenia konstrukcji wiêÿby dachowej u ywa siê przede wszystkim impregnatów solnych, które zmniejszaj¹ palnoœæ drewna oraz niszcz¹ zarodniki grzybów i larwy owadów. Typowa wiêÿba zbudowana jest z wi¹zarów - drewnianych elementów konstrukcyjnych po³¹czonych w trójk¹ty. Najczêœciej stosowane rodzaje wiêÿby: WiêŸba krokwiowa. najprostsza konstrukcja dachowa stosowana, gdy rozpiêtoœæ miêdzy zewnêtrznymi œcianami noœnymi domu nie przekracza 7 metrów. Podstawowym elementem noœnym jest para krokwi, po³¹czonych ze sob¹ w kalenicy. Maj¹ one d³ugoœæ 4,5-6,0 m i s¹ rozstawione w odstêpach od 80 do 10 cm. WiêŸba jêtkowa. W konstrukcji tej ka da para krokwi rozparta jest poziomym elementem zwanym jêtk¹. Rozwi¹zanie to stosuje siê, gdy rozpiêtoœæ miêdzy œcianami zewnêtrznymi jest wiêksza ni 7 metrów. W wiêÿbach jêtkowych (podobnie jak w krokwiowych) wszystkie obci¹ enia przekazywane s¹ na œciany zewnêtrzne budynku. WiêŸba p³atwiowo-kleszczowa. W konstrukcji tej krokwie posiadaj¹ dodatkowe podparcie, sk³adaj¹ce siê z p³atwi i s³upów. Ca³oœæ usztywniaj¹ poziomo kleszcze - podwójne belki wi¹ ¹ce koñce s³upów z opartymi na nich krokwiami. Konstrukcja taka wiêksze obci¹ enia przekazuje poprzez s³upy na strop ostatniej kondygnacji, a nie na œciany zewnêtrzne, co wp³ywa korzystnie na stabilnoœæ i wytrzyma³oœæ dachu, ale ze wzglêdu na s³upy wymaga zaprojektowania odpowiednio wytrzyma³ego stropu. WiêŸbê t¹ stosuje siê, gdy rozpiêtoœæ dachu przekracza 11 metrów. Zastosowane rozwi¹zanie konstrukcyjne wiêÿby dachowej ma du y wp³yw na proporcje bry³y dachu i mo liwoœci kszta³towania architektury ca³ego budynku. Wysokoœæ w œwietle od podwalin lub tramów do p³atwi i kleszczy lub jêtek wyznacza wysokoœæ u ytkow¹ pomieszczeñ. Uk³ad wi¹zarów pe³nych i s³upków jest z kolei powi¹zany z uk³adem funkcjonalnym poddasza i doœwietleniem poprzez okna po³aciowe lub lukarny. Nachylenie po³aci dachowych i wysokoœæ oparcia wiêÿby okreœla mo liwoœæ adaptacji poddasza na potrzeby u ytkowe. Poni ej wysokoœci w œwietle wynosz¹cej 190 cm powierzchnia poddasza nie jest wliczana do powierzchni u ytkowej. Podniesienie wiêÿby dachowej na murowanych œciankach kolankowych wykonanych ponad œcianami zewnêtrznymi oraz zwiêkszenie nachylenia po³aci dachowych w istotny sposób powiêkszaj¹ powierzchniê u ytkow¹. Zasada ustalania metra u powierzchni u ytkowej na poddaszu polega na obliczeniu sumy 100 % powierzchni o wysokoœci ponad,50 m oraz 50% powierzchni o wysokoœci pomiêdzy 1,90 m a,50 m. Drugi sposób to przyjêcie jako metra u 100% powierzchni o wysokoœci powy ej,0 m (œrednia miêdzy 1,90 m a,50 m ) metra poddasza Dopuszczalna powierzchnia u ytkowa w mieszkaniu na poddaszu o wysokoœci poni ej,0 m dopuszczalna powierzchnia u ytkowa p. dodatkowa nieu ytkowa powierzchnia u ytkowa Zasada ustalania metra u na poddaszu p. pomocnicza p. pomocnicza p. dodatkowa nieu ytkowa 0 % 50 % 100 % 50 % 0 % 4 5

4 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ Wi¹zar jêtkowy przy œcianie szczytowej z tzw. jêtkami zgubnymi Jêtka jest belk¹ stê aj¹c¹ ka d¹ parê krokwi. Jêtki o d³ugoœci do 3,5 m nie wymagaj¹ podpierania, natomiast jêtki o wiêkszych d³ugoœciach podpierane s¹ jedn¹ lub dwoma belkami oczepowymi. Jêtki pe³ni¹ przede wszystkim funkcjê rozpór, dlatego te ca³e obci¹ enie dachu jest przenoszone na œciany zewnêtrzne. Wymaga to zakotwienia mur³at i zabezpieczenia œcian kolankowych przed rozsuniêciem. Przyjête za³o enia konstrukcyjne wymagaj¹ zweryfikowania odpowiednimi obliczeniami statycznymi. WiêŸba jêtkowa w dachu naczó³kowym lub kopertowym posiada tzw. jêtki zgubne - podpieraj¹ce krokwie naczó³ka lub wysuniête poza œcianê szczytow¹ niepe³ne skrajne krokwie, czyli tzw. kulawki linia przebiegu belki naro nej jêtki zgubne linia styku jêtek z krokwiami dachowymi linia przebiegu krokwi Dach o konstrukcji jêtkowej jednostolcowej belka oczepowa mur³ata Wi¹zar jêtkowy z zastrza³ami w dachu tramowym bez stropu konstrukcyjnego jêtki jetka kontr³ata belka oczepowa ³ata W dachach wieszarowych o konstrukcji krokwiowej i jêtkowej wiêÿba dachowa tworzy jednoczeœnie kompletny strop, gdy belka tramowa wystêpuje w ka dej parze krokwii. miecz s³upy s³up zastrza³ tram warstwa wstêpnego krycia podwalina 6 7

5 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ Wi¹zar kleszczowop³atwiowy jednostolcowy z p³atwi¹ kalenicow¹ W wiêÿbie kleszczowo-p³atwiowej krokwie podpierane s¹ poziomymi p³atwiami opartymi na s³upach. S³upy mog¹ byæ pionowe, le ¹ce (pochylone w kierunku kalenicy) lub koz³owe (pochylone w kierunku okapu). S³upy rozstawiane s¹ w odstêpach pe³nych wi¹zarów (od 4 do 5 krokwi). Krokwie i s³upy s¹ usztywnione w wi¹zarach pe³nych przez obejmuj¹ce je z obu stron kleszcze. P³atwie poza s³upami opieraj¹ siê na mieczach, które usztywniaj¹ wiêÿbê w jej kierunku pod³u nym. Wi¹zar kleszczowy dachu o ma³ym nachyleniu po³aci nad budynkiem o rozpiêtoœci do 8,0 m sk³ada siê z p³atwi kalenicowej podpartej s³upami i mieczami oraz z pary kleszczy stê aj¹cych s³up z dwiema krokwiami. Wi¹zar kleszczowop³atwiowy z zastrza³ami w dachu tramowym bez stropu konstrukcyjnego kleszcze Dach o konstrukcji kleszczowo-p³atwiowej kleszcze kontr³ata p³atew mur³ata p³atew ³ata W dachach wieszarowych o konstrukcji kleszczowo-p³atwiowej belki tramowe wystêpuj¹ tylko w wi¹zarach pe³nych. Aby wykonaæ strop nale y uzupe³niæ belki stropowe równie w wi¹zarach pustych. miecz tram s³up s³upy zastrza³ warstwa wstêpnego krycia podwalina 8 9

6 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ Konstrukcja dachów jednospadowych jest analogiczna do konstrukcji dachów dwuspadowych, których stanowi¹ jakby po³owê - z t¹ ró nic¹, e brak krokwi przeciwleg³ych powoduje parcie w kierunku muru zamykaj¹cego dach. Parcie to musi byæ zrównowa one poprzez oparcie krokwi na p³atwiach podpartych s³upami i mieczami oraz stê enie s³upów i krokwi kleszczami. Przy dachach jednospadowych o rozpiêtoœci do 5 m wystarcza jedna p³atew przy tylnej œcianie podparta s³upami w wi¹zarach pe³nych. W dachach o rozpiêtoœci 5-6 m stosuje siê dwie p³atwie podparte w wi¹zarach pe³nych s³upami, z których s³up przyœcienny musi byæ pionowy. S³up œrodkowy mo e byæ le ¹cy (tj. pochylony w stronê tylnej œciany), pionowy lub koz³owy. Dachy o konstrukcji mansardowej sk³adaj¹ siê z dwóch czêœci. Dolna czêœæ konstrukcji posiada po³acie dachowe o stromym k¹cie nachylenia, wy sza po³acie dachowe o mniejszym k¹cie nachylenia. Rozwi¹zanie takie daje wyj¹tkowo szerokie mo liwoœci zagospodarowania poddasza dla celów u ytkowych. Dach mansardowy rozwi¹zaæ mo na zarówno w konstrukcji jêtkowej jak i kleszczowo-p³atwiowej. Poziom prze³amania po³aci dachowych wyznacza linia p³atwi (dach kleszczowo-p³atwiowy) lub oczepów (dach jêtkowy). Dach pulpitowy - jednospadowy o konstrukcji kleszczowo-p³atwiowej p³atew kalenicowa kleszcze górne Dach mansardowy o konstrukcji kleszczowo-p³atwiowej krokwie górne krokwie dolne kleszcze górne p³atew kalenicowa p³atew klaszcze dolne kontr³ata ³ata miecze p³atew s³up miecze s³up ³ata kontr³ata podwalina mur³ata warstwa wstêpnego krycia podwalina mur³ata warstwa wstêpnego krycia 10 11

7 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ 1. INFORMACJE OGÓLNE - KONSTRUKCJA WIÊ BY DACHOWEJ Dach kopertowy W dachu czterospadowym (kopertowym lub namiotowym) opaska z p³atwi lub oczepów podpartych s³upami i usztywnionych mieczami przebiega na ca³ym obwodzie budynku w równej odleg³oœci od œcian zewnêtrznych. Na stykach po³aci dachu kopertowego znajduj¹ siê krokwie naro ne o przekroju piêcioboku, przyciête tak, by oba œciêcia zgadza³y siê z p³aszczyznami stykaj¹cych siê po³aci. O naro n¹ obustronnie opieraj¹ siê krótsze krokwie nazywane kulawkami. W jednym punkcie mog¹ siê ³¹czyæ nie wiêcej ni 4 krokwie. Stosowanie wymianów eliminuje ryzyko os³abienia po³¹czenia krokwi w punkcie zbiegu przy kalenicy. Najczêœciej stosowane s¹ lukarny o konstrukcji drewnianej z dachem dwuspadowym. Na konstrukcjê lukarny sk³adaj¹ siê: œcianka frontowa lukarny ustawiona na wymianie miêdzy krokwiami (wykonana z belki podparapetowej, dwóch s³upków i oczepu), trójk¹tne œcianki boczne oraz krokwie stanowi¹ce konstrukcjê dwuspadowego dachu (oparte na oczepach bocznych oraz desce kalenicowej). Œcianka frontowa lukarny o konstrukcji drewnianej mo e byæ wykonana zarówno w licu œcian zewnêtrznych jak i w p³aszczyÿnie cofniêtej œcianki kolankowej. Dach naczó³kowy Œciana szczytowa z naczó³kami powinna posiadaæ orynnowanie odwadniaj¹ce po³aæ naczó³ka wyprowadzone na g³ówne po³acie dachowe. Wielkoœæ po³aci naczó³ka wyznacza linia p³atwi (dach kleszczowo-p³atwiowy) lub oczepów (dach jêtkowy). Od góry naczó³ek ograniczony jest trójnikiem ³¹cz¹cym kalenicê z dwoma rzêdami g¹siorów na grzbietach po³aci. Œciana czo³owa lukarny mo e byæ murowana, bêd¹c przed³u eniem zewnêtrznej œciany budynku. Lukarna z murowan¹ œcian¹ czo³ow¹ oparta jest na œcianie zewnêtrznej oraz wymianie pomiêdzy krokwiami. Konstrukcjê pod boczne trójk¹tne œcianki lukarny wykonuje siê na dodatkowych krótkich krokwiach opartych od góry na wymianie a z boku zamocowanych za pomoc¹ klocków dystansowych do krokwi. Uzyskanie równej powierzchni sufitu na ca³ym poddaszu i w lukarnie wymaga dostosowania poziomu oczepu w lukarnie do poziomu kleszczy w wi¹zarach pe³nych dachu. Dach z pó³szczytem górnym Œciana szczytowa z pó³szczytem górnym posiada nad œcian¹ szczytow¹ po³aæ rozwi¹zan¹ analogicznie jak w dachu kopertowym, z dwoma grzbietami wykoñczonymi rzêdami g¹siorów. Wielkoœæ pó³szczytu górnego wyznacza linia p³atwi (dach kleszczowo-p³atwiowy) lub oczepów (dach jêtkowy). Lukarna z dachem pulpitowym to najprostszy typ lukarny.œcianka frontowa lukarny (wykonana z belki podparapetowej, dwóch s³upków i oczepu) ustawiona jest na wymianie miêdzy krokwiami. Krokwie lukarny oparte s¹ na wymianie pomiêdzy krokwiami g³ównego dachu i na oczepie zamykaj¹cym konstrukcjê œcianki frontowej. Trójk¹tne œcianki boczne stanowi¹ wype³nienie pomiêdzy p³aszczyzn¹ po³aci dachowej a p³aszczyzn¹ utworzon¹ przez podniesione krokwie lukarny. 1 13

8 1.3 INFORMACJE OGÓLNE - TERMOIZOLACJA DACHU 1.4 INFORMACJE OGÓLNE - BUDOWA OCIEPLONEJ PRZEGRODY DACHOWEJ Niskie poddasze nieu ytkowe z termoizolacj¹ na stropie ostatniej kondygnacji W dachach z poddaszem nieu ytkowym termoizolacja rozk³adana jest na stropie górnej kondygnacji. Wentylacja takiego poddasza odbywa siê poprzez otwory wlotowe w strefie okapu (z przeœwitem nad mur³at¹) i wylotowe w górnej czêœci œcian szczytowych i pod kalenic¹. Du a objêtoœæ powietrza miêdzy warstw¹ ocieplenia a po³aciami dachu zapewnia wymianê wilgoci i wyrównanie temperatury. Zasadniczymi czêœciami ka dej przegrody dachowej s¹ elementy konstrukcji i pokrycie zewnêtrzne. W poddaszach u ytkowych dodatkow¹, istotn¹ warstwê przegrody stanowi termoizolacja umieszczana pomiêdzy krokwiami. Wykoñczenie od strony wnêtrza najczêœciej jest montowane na ruszcie wsporczym z ³at drewnianych lub z systemowych profili metalowych (przy wykoñczeniu p³ytami gipsowo-kartonowymi). Dystans tworzony przez ruszt wsporczy umo liwia za³o enie dodatkowej warstwy ocieplenia. Przenikanie wilgoci przez przegrodê dachow¹ powinno byæ kontrolowane przez dodatkowe warstwy: paroizolacjê - zak³adan¹ od strony wnêtrza, której zadaniem jest ograniczenie wnikania pary wodnej do warstwy termoizolacyjnej warstwê wstêpnego krycia - zak³adan¹ na krokwiach od strony zewnêtrznej, która ma za zadanie umo liwiæ wydostawanie siê pary wodnej z warstwy termoizolacyjnej na zewn¹trz przegrody dachowej. Poddasze nieu ytkowe z termoizolacj¹ roz³o on¹ na stropie ostatniej kondygnacji Dla wykorzystania przestrzeni poddasza na cele gospodarcze (np. suszarnia) nale y wykonaæ pod³ogê z desek na legarach. Aby uzyskaæ jednolity poziom desek pod³ogowych legary i podwaliny pod s³upami powinny mieæ jednakow¹ wysokoœæ. Monta pojedynczej warstwy p³yt gipsowokartonowych na ³atach drewnianych l Monta p³yt gipsowokartonowych na wieszakach do konstrukcji drewnianej l Termoizolacja dachu z wiêÿb¹ opart¹ na stropie i z cofniêtymi œciankami kolankowymi kontr³aty drewniane tworz¹ce szczelinê wentylacyjn¹ kontr³aty drewniane tworz¹ce szczelinê wentylacyjn¹ W dachu z poddaszem u ytkowym, które ze wzglêdu na wiêÿbê opart¹ na mur³atach na poziomie stropu nad ostatni¹ kondygnacj¹ posiada œcianki kolankowe cofniête do wnêtrza termoizolacja jest poprowadzona po stropie, œciankach kolankowych, pomiêdzy krokwiami i nastêpnie pomiêdzy jêtkami, pozostawiaj¹c nieocieplone strefy buforowe. y y Termoizolacja dachu z wiêÿb¹ podniesion¹ na murowanych œciankach kolankowych. W dachu z poddaszem u ytkowym, z wiêÿb¹ opart¹ na mur³atach na podniesionych ponad wieñce stropu murowanych œciankach kolankowych termoizolacja jest poprowadzona wy³¹cznie pomiêdzy krokwiami. Umo liwia to uzyskanie maksymalnej kubatury u ytkowej poddasza, z ods³oniêtymi stê aj¹cymi krokwie elementami konstrukcji. ³aty drewniane p³yta g-k paroizolacja l metalowy ruszt wsporczy z dodatkow¹ warstw¹ termoizolacji z we³ny mineralnej w przestrzeni uzyskanej dziêki obni eniu konstrukcji wsporczej dla p³yt g-k p³yta g-k paroizolacja 14 15

9 1.5 INFORMACJE OGÓLNE - ODPROWADZENIE WODY Z PO ACI DACHOWYCH 1.5 INFORMACJE OGÓLNE - ODPROWADZENIE WODY Z PO ACI DACHOWYCH Przy projektowaniu dachów skoœnych wa nym elementem sk³adowym ca³ego projektu jest system odprowadzenia wody opadowej. Wielkoœæ, iloœæ i umiejscowienie rur spustowych oraz rynien dachowych powinien zaplanowaæ architekt. Dobór zwi¹zany jest z wielkoœci¹ dachu i architektur¹ budynku (rozmieszczeniem okien, balkonów itp). Efektywna powierzchnia dachu Najwa niejszym czynnikiem, który decyduje o projekcie orynnowania jest tzw. efektywna powierzchnia dachu - powierzchnia jak¹ trzeba odwodniæ. Jej wartoœæ okreœla szerokoœæ rynien oraz œrednicê rur spustowych. Efektywna powierzchnia dachu jest sum¹ efektywnych powierzchni poszczególnych po³aci. Dla dachów p³askich o nachyleniu do 10 przyjmuje siê, e efektywna powierzchnia dachu jest równa ca³ej jego powierzchni. Wraz ze wzrostem nachylenia dachu wartoœæ efektywnej powierzchni w stosunku do powierzchni po³aci dachowej maleje. Efektywna powierzchnia dachu poni ej 0 m 0-57 m m m m Szerokoœæ rynny [mm] (lub 15) Œrednica rury spustowej [mm] Wartoœci w tabeli obliczone s¹ dla nastêpuj¹cych za³o eñ: natê enie opadów wyno- sz¹ce 75 mm/h na 1 cm rura spustowa umieszczona na koñcu rynny rynny zamontowane ze spadkiem 1 cm na 3 m d³ugoœci rynny. Zalecane wymiary rynien i rur spustowych w zale noœci od efektywnej powierzchni dachu (wg normy DIN 18460) Efektywn¹ powierzchniê po³aci oblicza siê wg wzoru: Obliczanie efektywnej powierzchni po³aci dachu denko uniwersalne* lej spustowy samozaciskowy* z³¹czka rynny samozaciskowa* naro nik zewnêtrzny* EPD = ( H/ + W ) x L w którym: L H EPD - efektywna powierzchnia po³aci dachu H - wysokoœæ dachu W - odleg³oœæ w poziomie od naro nika do kalenicy (rzut poziomy d³ugoœci krokwi) L - d³ugoœæ dachu W Maksymalna powierzchnia dachu Nale y tak e obliczyæ maksymaln¹ powierzchniê dachu. powierzchnia jak¹ mo na odwodniæ rynn¹ o danym przekroju i jedn¹ rur¹ spustow¹. Im wiêkszy przekrój rynny, tym wiêksza jest jej przepustowoœæ i tym wiêksza powierzchnia dachu z jakiej mo e ona odprowadziæ wodê. Powierzchnia dachu, z której rynna mo e odprowadziæ wodê zale y tak e od po³o enia rury spustowej - rura umocowana na œrodku okapu umo liwia odwodnienie wiêkszej powierzchni ni umocowana na koñcu. Je eli naro nik rynny znajduje siê bli ej ni m od rury spustowej, to powierzchnia dachu która mo e byæ odwodniona zmniejszy siê o 10% w stosunku do rozwi¹zania z rur¹ spustow¹ na œrodku okapu. Je eli d³ugoœæ okapu nie przekracza 10-1 m, do odwodnienia po³aci dachu wystarczy jedna rura spustowa na koñcu rynny. Przy d³ugoœci rynny od 10 do 4 m najczêœciej stosuje siê dwie rury spustowe na obu koñcach rynny. Dobór rynien i rur spustowych u³atwiaj¹ tabele opracowane dla konkretnych systemów. Dane w nich zawarte podaj¹ wartoœci minimalne, poniewa normy europejskie nie precyzuj¹ wymiarów i kszta³tów rynien. Wartoœci z tabel najczêœciej obliczane s¹ dla za³o eñ: natê enie opadów - 75 mm/h na 1 cm, wylot rury spustowej umieszczony jest na koñcu rynny, rynny zamontowane s¹ ze spadkiem równym 1 cm na 3 m rynny. Dostêpne s¹ równie tabele, które uwzglêdniaj¹ inne za³o enia, np. po³o enie rur spustowych na œrodku okapu czy za okapem na œcianie szczytowej. Podstaw¹ prawid³owego funkcjonowania systemu rynnowego jest jego prawid³owy monta. Rynny umieszczane s¹ w przeznaczonych do tego hakach. Mocuje siê je co cm, najczêœciej do deski okapowej, rzadziej do krokwi. Rynna nie mo e byæ sztywno przymocowana, powinna opieraæ siê lub wisieæ na hakach. Odleg³oœæ haków od wlotu rury spustowej nie powinna byæ wiêksza ni cm, w miejscach po³¹czeñ rynien haki mocuje siê gêœciej. Rynny powinny byæ zamocowane ze spadkiem. Hak w najni szym punkcie znajduje siê przy wlocie rury spustowej. Rury spustowe mocuje siê do elewacji uchwytami obrêczowymi. Poszczególne elementy ³¹czy siê przez wsuniêcie górnej czêœci w doln¹ na g³êbokoœæ 8-10 cm. Jeœli jest kanalizacja to dolny odcinek rury mo na wprowadziæ w wychodz¹c¹ z ziemi eliwn¹ rurê kanalizacyjn¹, jeœli nie ma - to rura powinna byæ zakoñczona kolankiem odrzucaj¹cym wodê na wysokoœci cm nad poziomem terenu. Funkcjê odprowadzenia wody od domu spe³nia u³o ony wokó³ niego chodnik o szerokoœci 50 cm. haki rynnowe co cm max 1 m *dotyczy rynien Braas StabiCor max 1 m haki rynnowe co cm max 1 m Po³o enie rynien i rur spustowych w dachach skoœnych 16 17