Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski

Transkrypt

1 Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski ROK AKADEMICKI 2010/2011 Tryb studiów Studia stacjonarne/niestacjonarne Kod 4.7/1/102 Nazwa Autorzy ścieżki Rok CZŁOWIEK W ZDROWIU I W CHOROBIE dr hab. prof. UWr Grażyna Dolińska-Zygmunt - kierownik dr Krystyna Szmajke, dr Bianka Lewandowska, dr Alina Żurek IV Semestr 7 Liczba godzin 135 Forma zajęć Tematyka zajęć i prowadzący Wykłady, konwersatoria Wprowadzenie do psychologii zdrowia (15 godz.) - wykład dr hab. prof. UWr Grażyna Dolińska-Zygmunt Wypalenie zawodowe mechanizmy i sposoby radzenia sobie (45 godz.) konwersatorium dr Barbara Kobusińska Psychoonkologia (15 godz.) konwersatorium dr Alina Żurek Stres i radzenie sobie (30 godz.) konwersatorium dr Bianka Lewandowska Związki psychiki i ciała w kontekście zdrowia i choroby (30 godz.) konwersatorium dr Bianka Lewandowska Wymagania wstępne Ukończony III rok Założenia i cele Formy zapoznanie studentów z wiedzą teoretyczną, która określa kierunki badań empirycznych, działania praktyczne psychologów wobec ludzi zdrowych i chorych. Wykład wprowadzający kończy się zaliczeniem bez oceny; pozostałe zajęcia kończą się zaliczeniem na ocenę na podstawie warunków opisanych w syllabusach. Jeżeli na blok przedmiotów składa się kilka zajęć w indeksie obok nazwy student wpisuje wszystkie osoby prowadzące zajęcia. Oceną końcową jest średnia z uzyskanych przez studenta ocen cząstkowych, którą wpisuje wyznaczony prowadzący. Niezaliczenie jednych zajęć z bloku oznacza niezaliczenie całego bloku. Brak oceny z jednego (lub bloku przedmiotów) oznacza 1

2 Warunki ECTS niedopuszczenie do egzaminu końcowego (16 punktów ECTS student uzyskuje po zaliczeniu wszystkich przedmiotów na ścieżce); Ścieżka edukacyjna kończy się egzaminem, który obejmuje materiał ze wszystkich przedmiotów (5 punktów ECTS student uzyskuje po pozytywnie zdanym egzaminie końcowym). obecność obowiązkowa; zwolnienie lekarskie w przypadku nieobecności; zaliczenie nieobecności przed kolejnymi zajęciami w godzinach konsultacji prowadzącego aktywność znajomość literatury przygotowywanie zadań domowych pozytywne zaliczenie prac cząstkowych obejmujących wiadomości z poszczególnych tematów pozytywne zaliczenie testu pisemnego obejmującego wiadomości z treści programowych całej ścieżki 16 punktów (oceny) + 5 punktów (egzamin) 2

3 Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski ROK AKADEMICKI 2010/2011 Tryb studiów Studia stacjonarne/niestacjonarne Kod 102 Nazwa Status Autor programu Rok WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII ZDROWIA Zajęcia uzupełniające z psychologii dr hab. prof. UWr Grażyna Dolińska-Zygmunt IV Semestr 7 Liczba godzin 15 Forma zajęć Prowadzący Wymagania wstępne Wykład dr hab. prof. UWr Grażyna Dolińska-Zygmunt Ukończony III rok Założenia i cele zapoznanie się z podstawowymi zagadnieniami w dziedzinie psychologii zdrowia, analiza psychologicznych korelatów zdrowia i choroby. Formy Zaliczenie Warunki obecność pozytywna ocena z testu ECTS 5 (student uzyskuje 5 punktów ECTS po pozytywnie zdanym egzaminie końcowym) Treści programowe: 1. Przedmiot psychologii zdrowia. 2. Paradygmaty zdrowia, pojecie zdrowia. Zdrowie a jakość życia. 3. Psychologiczne uwarunkowania zdrowia: styl życia, zachowania zdrowotne, stres, właściwości osobowości. 4. Duchowość a zdrowie. 5. Psychologiczne czynniki współczesnych chorób cywilizacyjnych/ choroba wieńcowa, nowotworowa, otyłość. 3

4 6. Promocja i profilaktyka zdrowia. Literatura obowiązkowa: Heszen I., Sęk H./2007/ Psychologia zdrowia. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN / rozdz. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10/ Ogińska-Bulik N., Juczyński Z./2008/ Osobowość stres a zdrowie. Warszawa. Wydawnictwo Difin. Heszen I., Życińska J.,/2008/ Psychologia zdrowia w poszukiwaniu pozytywnych inspiracji. Warszawa. Wydawnictwo Academica SWPS /rozdź. 1, 4, 5, 8,12/ Literatura uzupełniająca: Ogińska-Bulik N. /2004/ Psychologia nadmiernego jedzenia. Łódź. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Dolińska-Zygmunt G. /2001/ Podstawy psychologii zdrowia. Wrocław. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Dolińska-Zygmunt G. / Podmiotowe uwarunkowania zachowań promujących zdrowie. Warszawa. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN 4

5 Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski ROK AKADEMICKI 2010/2011 Tryb studiów Studia stacjonarne/niestacjonarne Kod 102 Nazwa Status Autor programu Rok WYPALENIE ZAWODOWE, MECHANIZMY I SPOSOBY RADZENIA SOBIE Zajęcia uzupełniające z psychologii dr Barbara Kobusińska IV Semestr 7 Liczba godzin 45 Forma zajęć Prowadzący Wymagania wstępne Konwersatorium z elementami praktyki dr Barbara Kobusińska Brak Założenia i cele opanowanie wiedzy dotyczącej mechanizmów wypalenia zawodowego, zapoznanie się z metodą łagodzącą skutki zmęczenia współczucie, uaktualnienie wiedzy z zakresu prowadzenia badań naukowych, analizowania danych i interpretowania wyników. Formy Praca pisemna z przeprowadzonych samodzielnie badań z zakresu wypalenia zawodowego Warunki obecność, aktywność, pozytywna ocena z pracy pisemnej. ECTS 5 Treści programowe: 1. Modele wypalenia zawodowego. 2. Mechanizmy wypalenia zawodowego w kontekście społecznej psychologii poznawczej, teoria równości a wypalenie zawodowe. 3. Generowanie pomysłów badawczych w zakresie wypalenia zawodowego. 4. Realizacja badań w wybranych modelach teoretycznych wypalenia zawodowego. 5

6 Literatura obowiązkowa Literatura uzupełniająca Dobrzańska Socha K. (1997). Wspieranie wspierających, w: D. Kubacka Jasiecka, H. Lipowska Teutsch H. (red.). Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Biblioteka Towarzystwa Interwencji Kryzysowej Nr 1. Kraków : Wydawnictwo ALL. Fengler J. (2000). Pomaganie męczy, wypalenie w pracy zawodowej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne ( R. 2; 5; 8; 10; 14; 18; 19; 19; 20 ) Sęk H. (2000). Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej, w: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobiegania. Warszawa: PWN. Sęk H. (2001). Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar. 6

7 Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski ROK AKADEMICKI 2010/2011 Tryb studiów Kod Nazwa Status Studia stacjonarne/niestacjonarne 102 PSYCHOONKOLOGIA Zajęcia uzupełniające z psychologii Autor programu Rok IV Semestr 7 Liczba godzin 15 Forma zajęć Prowadzący Wymagania wstępne Założenia i cele Formy Warunki dr Alina Żurek Konwersatorium z elementami praktyki dr Alina Żurek Ukończony III rok Ocena ECTS 2 Zapoznanie się z problematyką psychoonkologiczną, rolą psychologa w pracy z pacjentem onkologicznym i jego rodziną Obecność, Wywiązywanie się z zadań zleconych przez prowadzącego na kolejne zajęcia ustne zaliczenie obowiązującej i uzupełniającej literatury, pozytywna ocena z pisemnego kolokwium. Treści programowe: 1. Zarys problematyki psychoonkologicznej i psychopaliatywnej. 2. Uwarunkowania zachorowania na raka. 3. Zachowania i przeżycia chorego wobec własnej choroby. 4. Psychologiczne fazy przyswajania niekorzystnych wiadomości. 5. Psychologiczna problematyka relacji lekarz pacjent. 6. Problem lęku i bólu w przebiegu chorób nowotworowych. 7. Psycholog wobec problemów egzystencjalnych i cierpienia chorego (pytania o sens: choroby, cierpienia). 8. Psychologiczna problematyka umierania dzieci. 9. Pomoc psychologiczna pacjentowi umierającemu. 10. Pomoc psychologiczna rodzinie osoby umierającej. 11. Pomoc psychologa w przeżywaniu żałoby. Literatura obowiązkowa Heszen I., Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN, rozd. 18. Sęk H. (red. 2008). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, rozd

8 Literatura uzupełniająca Makowska H. (2001). Informowanie pacjenta przez lekarza. Czy ludzie chorzy chcą wiedzieć wszystko o tym, co im zagraża? W: red. G. Dolińska- Zygmunt, Podstawy psychologii zdrowia. Wrocław: Wyd. UWr. Kubler Ross E. (1979). Rozmowy o śmierci i umieraniu. Warszawa: Inst. Wyd. PAX. De Walden-Gałuszka K. (1992). Wybrane zagadnienia psychoonkologii i psychotanatologii. Gdańsk: Wyd. UG. Dolińska-Zygmunt G. (2001). Psychologiczne aspekty chorób nowotworowych. W: red. G. Dolińska-Zygmunt, Podstawy psychologii zdrowia. Wrocław: Wyd. UWr, s Turuk-Nowakowska T. (1990). Postępowanie psychologa w chorobach nowotworowych. W: red. I. Heszen-Niejodek, Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu chorób somatycznych. Warszawa: PZWL. Kosiak W. (1981). Nastawienia wobec informacji o własnej chorobie jako forma redukowania lęku. Zeszyty Naukowe UJ, 1 nn. Widera-Wysoczańska A. (2001). Psychologiczne aspekty rozmowy lekarza z pacjentem umierającym i jego rodziną. W: red. G. Dolińska- Zygmunt, Podstawy psychologii zdrowia. Wrocław: Wyd. UWr, s Świrydowicz, T. (1999). Psychologiczne aspekty przekazywania pacjentowi niepomyślnych informacji. Medycyna Wieku Rozwojowego, t. III, 2, s Świrydowicz T. (2002). Działalność psychologa w opiece paliatywnej. W: Cierpiałkowska L., Sek H. (red.) (2001). Psychologia kliniczna i psychologia zdrowia. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. Winch B. (2005). Jak rozmawiać z rodzina osoby terminalnie chorej? W: red. K. Stemplewska Żakowicz, Wywiad psychologiczny. T.3, s Kostek M. (2009). Formy pomocy rodzinie w obliczu śmierci dziecka. W: red. S. Steuden, S. Tucholska, Psychologiczna aspekty doświadczania żałoby, s Okła W. (2009). Pomoc psychologiczna w sytuacji straty. W: red. S. Steuden, S. Tucholska, Psychologiczna aspekty doświadczania żałoby, s Jarosz M. (2009). Religijne sposoby radzenia sobie ze strata osoby bliskiej. W: red. S. Steuden, S. Tucholska, Psychologiczna aspekty doświadczania żałoby, s Januszewska E, Januszewski A. (2009). Stres sytuacji żałoby doświadczanej przez dzieci i młodzież. Analiza psychologiczna procesu radzenia sobie. W: red. S. Steuden, S. Tucholska, Psychologiczna aspekty doświadczania żałoby, s Tucholska S. (2009). Psychologiczna analiza procesu żałoby. W: red. S. Steuden, S. Tucholska, Psychologiczna aspekty doświadczania żałoby, s Nowak K. (2009). Czynniki utrudniające przebieg procesu żałoby. W: red. S. Steuden, S. Tucholska, Psychologiczna aspekty doświadczania żałoby, s Kopoczyńska-Tyszko A. (1984). Reakcje emocjonalne osób z chorobą nowotworową w porównaniu z reakcjami innych chorych somatycznie. Zeszyty Naukowe UJ, 1. Pietrzyk A. (2007).Ta choroba w rodzinie. Psycholog o raku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza IMPULS. Psychologia i medycyna - wspólne obszary zainteresowań. Warszawa: Vizja Press &IT. Sędek G. (1991). Jak ludzie radzą sobie z sytuacjami, na które nie ma rady? W: red. M. Kofta, T. Szutrowa, Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Zagajewska D. (1984). Przegląd publikacji na temat psychologicznych aspektów choroby nowotworowej. Zeszyty Naukowe UJ, 1. Zakrzewska T. (1989). Psychospołeczne czynniki zachorowania na raka przegląd badań. Przegląd Psychologiczny,4. Wirsching M.(1994). Wokół raka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 8

9 Lambley P. (1995). Psychologia raka. Warszawa: KiW. Kubacka-Jasiecka D., Łosiak W. (red. 1999). Zmagając się z chorobą nowotworową. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. De Walden-Gałuszka K. (1996). U kresu. Gdańsk: Wydawnictwo: MaKmed. Ogryzko-Wiewiórkowska M. (1999). Rodzina i śmierć. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej. Gałuszka M. (red). Umierać bez lęku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Gałuszka M., Szewczyk K. (red.) (2002). Narodziny i śmierć. Warszawa, Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN. Wandrasz M.(1998). Religijność a postawa wobec choroby. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. Lis-Turlejska M. (1989). Problematyka przeżywania żałoby w psychologii klinicznej. Przegląd Psychologiczny, 3 9

10 Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski ROK AKADEMICKI 2010/2011 Tryb studiów Studia stacjonarne/niestacjonarne Kod 102 Nazwa STRES I RADZENIE SOBIE Autor programu Rok dr Ryszard Poprawa IV Semestr 7 Liczba godzin 30 Forma zajęć Prowadzący Wymagania wstępne Konwersatorium dr Bianka Lewandowska Ukończony III rok Założenia i cele Formy Ocena Zapoznanie z koncepcjami teoretycznymi stresu i radzenia sobie z nim. Analiza przyczyn, przebiegu, skutków stresu oraz procesu radzenia sobie z nim. Zaburzenia związane ze stresem. Rozpoznanie zasobów radzenia sobie ze stresem i mechanizmów ich działania. Warunki obecność i ocena aktywności pozytywna ocena z kolokwiów dotyczących znajomość literatury obowiązkowej opracowanie mini prezentacji lub warsztatu ECTS 4 Treści programowe: 1. Koncepcje teoretyczne stresu: stres jako reakcja i stan (fizjologiczne i psychologiczne koncepcje stresu); stres jako sytuacja trudna, wydarzenie życiowe; stres jako transakcja i kognitywno-emocjonalny proces; stres a zachowanie zasobów. 2. Stres subiektywny czy obiektywny? Rola procesów oceny poznawczej i emocji w stresie. 3. Przebieg reakcji stresowej. Proces stresu i radzenie sobie. Strategie radzenia sobie ze stresem a mechanizmy obronne. 4. Style radzenia sobie. 10

11 5. Skutki stresu i koszty radzenia sobie: Krytyczne wydarzenia życiowe. Zespół zaburzeń po stresie urazowym (PTSD). Zespół ostrego stresu. Wyuczona bezradność. Wypalenie zawodowe. 6. Cele i efektywność radzenia sobie ze stresem. Uwarunkowania dobrostanu i szczęścia. 7. Odporność na stres i zasoby radzenia sobie ze stresem (potencjały zdrowia i szczęścia): wsparcie społeczne, poczucie kontroli, poczucie samoskuteczności, optymizm, poczucie humoru, rola temperamentu w stresie, asertywność, umiejętności samokontroli i siła woli, umiejętność emocjonalnej ekspresji i otwartość, twardość, poczucie koherencji, zjawisko przepływu, proaktywność w radzeniu sobie ze stresem, i in. 8. Podatność na stres i udział procesów stresu i radzenia sobie w kształtowaniu zdrowia i rozwoju człowieka (m.in. wzór zachowania A, C i D - negatywna emocjonalność, temperamentalne czynniki ryzyka, stres a zachowania nałogowe). 9. Metody pomiaru stresu, radzenia sobie oraz zasobów. 10. Metody zwalczania stresu (treningi asertywności, relaksacji, autogenny, desensytyzacji, restrukturyzacja poznawcza terapia racjonalno-emotywna, medytacja). Literatura obowiązkowa Literatura uzupełniająca Carson,R.C., Butcher,J.N., Mineka,S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: GWP (t. 1, roz.4: Stres i zaburzenia przystosowania, s ). Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (roz.9: Zdrowie i choroba w paradygmacie stresu psychologicznego, s ; roz.10: Psychologiczno-społeczny kontekst zdrowia i choroby, s ) Heszen, I., Sęk, H. (2008). Zdrowie i stres. [W:] J.Strelau, D.Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t.2 (roz.19.3: Stres psychologiczny i jego przezwyciężanie, roz.19.4: Stres a zdrowie, s ). Gdańsk: GWP. Hobfoll, S.E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (roz.3: Teoria zachowania zasobów. Reguły i implikacje, s ). Grzegołowska-Klarkowska, H. (2001). Samoobrona przez samooszukiwanie się (s ). [w:] M.Kofta, T.Szustrowa [red.], Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN. Łosiak, W. (2007). Natura stresu. Spojrzenie z perspektywy ewolucyjnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (roz. 1: Natura stresu, s.11-40; Zakończenie, s ) Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin. (roz.2: Stres i radzenie sobie a zdrowie, s.45-93; roz.3: Właściwości osobowości sprzyjające chorobie, s ; roz.4:właściwości osobowości sprzyjające zdrowiu, s ) Poprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. [W:] G.Dolińska-Zygmunt. Podstawy psychologii zdrowia (s ). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Sędek, G. (2001) Jak ludzie radzą sobie z sytuacjami, na które nie ma rady? [w:] M.Kofta, T.Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć (s ). Warszawa: Wyd.Nauk. PWN. Antonovsky A. (1997). Poczucie koherencji jako determinanta zdrowia (s ). [w:] I.Heszen-Niejodek, H.Sęk [red.], Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Bishop, G.D. (2000). Psychologia zdrowia. Wrocław: Wydawnictwo ASTRUM. (roz.6. Stres i choroby, s ; roz.7. Jak sobie radzić ze stresem, s ). Everly, G.S., Rosenfeld, R. (1992). Stres. Przyczyny, terapia i autoterapia. Warszawa: PWN. Franken, R.E. (2005). Psychologia motywacji. Gdańsk: GWP (roz.9: Emocje i stres a zdrowie, s ; roz.10: Emocje niespójne z celem (negatywne), s ; roz.11: Emocje spójne z celem (pozytywne), s ; roz.13: Potrzeba sprawowania kontroli, doskonalenia się oraz poczucia własnej wartości, s ; roz.14: Samoregulacja motywacji, s ). 11

12 Friedman, H.S.(2003). Uzdrawiająca osobowość. Gdańsk: GWP (roz.4: Negatywne emocje a zdrowie, s.63-74; roz.5: Osobowość podatna na choroby, s ; roz.6: Osobowość, która nie poddaje się chorobie: osobowość samouzdrawiająca, s ; roz.8: Osiąganie homeostazy: kształtowanie osobowości samouzdrawiającej, s ). Heszen-Niejodek I. (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie, [w:] J.Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3 (roz.56, s ). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Kofta, M. (2001). Poczucie kontroli, złudzenia na temat siebie, a adaptacja psychologiczna. [W:] M.Kofta, T.Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Lis-Turlejska M. (2002). Stres traumatyczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Martin, P. (2000). Umysł, który szkodzi. Mózg, zachowanie, odporność i choroba. Poznań: DW REBIS (roz.5: Demon stresu; roz.6: Inni ludzie; roz.8: Z bólem serca; roz.9: Umysł raka). Makowska, H., Poprawa, R. (2001). Radzenie sobie ze stresem w procesie budowania zdrowia. [W:] G.Dolińska-Zygmunt. Podstawy psychologii zdrowia (s ). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Pennebaker, J.W. (2001). Otwórz się. Uzdrawiająca siła wyrażania emocji. Poznań: Media Rodzina. (roz.2: Powstrzymywanie się zagrożeniem dla zdrowia; roz.6: Jak szybciej radzić sobie z problemami; roz.10: Osobowość zahamowana.) Pasikowski, T. (2000). Stres i zdrowie. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora (roz.2 Kategoria zasobów w modelu salutogenetycznym, s34-57). Salovey,P., Mayer,J.D., Caruso,D. (2004). Pozytywna psychologia inteligencji emocjonalnej. [W:] J.Czapiński (red.), Psychologia pozytywna (s ). Warszawa: PWN. Seligman, M.E.P. (1993). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media of Poznań (cz.i: Poszukiwanie, s ; roz.7: Dzieci i rodzice. Geneza optymizmu, s ; roz.10: Zdrowie, s ). Sęk,H. (2001). Salutogeneza i funkcjonalne właściwości poczucia koherencji. [W:] H.Sęk, T.Pasikowski (red.). Zdrowie stres zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia (s23-42). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. Sęk, H. (2001). Stres krytycznych wydarzeń życiowych. [W:] H.Sęk, T.Pasikowski (red.), Zdrowie stres zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia (s.13-22). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. Sęk, H., Cieślak, R. (2004) Wsparcie społeczne sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne (s.11-28). [W:] H.Sęk, R. Cieślak, (red.). Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: PWN. Schwarzer, R., Taubert, S. (1999). Radzenie sobie ze stresem: Wymiary i procesy. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna, 17, Sheridan C.L., Radmacher S.A. (1998). Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Warszawa: IPZ PTP (roz.7.stres a zdrowie, s ). Strelau, J. (2001). Psychologia temperamentu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (roz.7.2.temperament jako moderator zjawisk związanych ze stresem, s ). Terelak J.F. (2001). Psychologia stresu. Warszawa: Branta (roz.1: Koncepcje stresu, s ; roz.2.3: Psychologiczne czynniki stresu, s ; 2.4: Socjologiczne czynniki stresu, s ; roz.3.1: Model reakcji na stres, s ; roz.3.3: Reakcje na stres chroniczny, s ; roz.4: Odporność na stres i radzenie sobie ze stresem, s ). 12

13 Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski ROK AKADEMICKI 2010/2011 Tryb studiów Studia stacjonarne/niestacjonarne Kod Nazwa Status Autor programu Rok Związki psychiki i ciała w kontekście zdrowia i choroby Zajęcia uzupełniające z psychologii dr Bianka Lewandowska IV Semestr 7 Liczba godzin Forma zajęć Prowadzący Wymagania wstępne Założenia i cele Formy 30 Warunki ECTS 5 ćwiczenia dr Bianka Lewandowska ukończony III rok Ćwiczenia mają na celu: analizowanie doświadczeń i zachowań człowieka dotyczących jego cielesności w kontekście wspierania zdrowia somatycznego zapoznanie z refleksją nad cielesnością i metodami oddziaływania na ciało wypracowanymi w obszarze psychologii naukowej i psychoterapii pobudzanie w trakcie dyskusji twórczego stosunku słuchaczy do omawianych zagadnień, przygotowanie ich do podejmowania samodzielnych poszukiwań teoretycznych i empirycznych w omawianym zakresie, a także działań praktycznych w obszarze służby zdrowia na ocenę obecność aktywne uczestnictwo w dyskusji projekt i prezentacja ustna w małej grupie przygotowanie i przeprowadzanie rozmowy psychologicznej 13

14 Treści programowe: 1. Miejsce cielesności w wybranych koncepcjach psychologicznych. Związki psychiki i ciała w tradycyjnych i współczesnych podejściach terapeutycznych. Pancerz charakteru w ujęciu Wilhelma Reicha. Ciało w psychoterapii Gestalt. Bioenergetyka Alexandra Lowena. Cielesność w Psychologii procesu Arnolda Mindella i w metodzie Berta Hellingera. Hipnoterapia w ujęciu Miltona Ericksona i Ernesta Rossiego. Tradycyjna i współczesna psychosomatyka. 2. Hipnoza, sugestia i placebo jako zjawiska badane naukowo. Inne niefarmakologiczne techniki oddziaływania na ciało: trening autogenny, relaksacja, wizualizacja, medytacja, biofeedback. Psychoneuroimmunologia jako nauka badająca mechanizmy odpowiedzialne za wpływ psychiki na stan organizmu. 3. Ciało w kulturze zachodniej i naukach społecznych. Ciało i płeć. Relacja psychika ciało w innych kulturach. 4. Doświadczanie własnej cielesności i troska o ciało jako kategorie psychologiczne możliwości badania i pomiaru. Fizjologiczne, psychologiczne i społeczne uwarunkowania doświadczania własnego ciała. Wewnętrzne zmysły. Indywidualna historia doświadczeń cielesnych. Zaburzenia troski o ciało anoreksja, bulimia, otyłość, autoagresja. 5. Wygląd zewnętrzny jako ekspresja, autokreacja i wywieranie wpływu. Psychologia ubioru. Psychologiczne aspekty medycyny estetycznej. 6. Doświadczenie niepełnosprawności ciała uwarunkowania indywidualne i kulturowe. Literatura obowiązkowa: Frank J., Frank J. (2005). Perswazja i uzdrawianie. Analiza porównawcza psychoterapii. Warszawa: IPS, (r. 5. i 7.) Goffman E. (2005). Piętno. Gdańsk: GWP (wskazane rozdziały) Kepner J. I. (1991). Ciało w procesie psychoterapii Gestalt. Warszawa: Pusty Obłok Martin P. (2003). Umysł, który szkodzi. Poznań: Rebis (wskazane rozdziały) Sacks O. (1996) Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem. Poznań: Zysk i S-ka (wskazane rozdziały) Sakson Obada O. (2009). Pamięć ciała. Ja cielesne w relacji przywiązania i w traumie. Warszawa: Difin (wskazane rozdziały) Schier K. (2009). Piękne brzydactwo. Psychologiczna problematyka obrazu ciała i jego zaburzeń. Warszawa: Scholar (wskazane rozdziały) Schier K. (2006). Bez tchu i bez słowa. Więź psychiczna i regulacja emocji u osób chorych na astmę oskrzelową. Gdańsk: GWP (wskazane rozdziały) Siek St. (1996) Relaks i autosugestia. Warszawa: KAW (wskazane rozdziały) Wycisk J. (2004) Okaleczanie ciała. Wybrane uwarunkowania 14

15 Literatura uzupełniająca: psychologiczne. Poznań: B.W.N. (wskazane rozdziały) Ziółkowska B., Cwojdzińska A., Chołody M. (2009). Ciało w kulturze i nauce. Warszawa: Scholar (wskazane rozdziały) Bielas J. (2005) Wymiary cielesności. Doświadczanie ciała w okresie starości (w:) Gałdowa A. (red.) Psychologiczne i egzystencjalne problemy cżłowieka dorosłego. Kraków: Wyd. UJ Błajet P. (2005) Ciało w kulturze współczesnej. Olsztyn: WSLiE TWP Brelet C. (1995) Święta medycyna. Gdańsk: GWP Brytek-Matera A. (2009). Obraz ciała, obraz siebie - wizerunek własnego ciała w ujęciu psychospołecznym. Warszawa: Difin Buczkowski A. (2005) Społeczne tworzenie ciała. Kraków: Universitas Cavalier J. P. (1997) Wizualizacja. Poznań: Rebis Czaja D. (2005). Anatomia duszy.kraków: Wyd. UJ Goleman D. (red.) (1999) Uzdrawiające emocje. Rozmowy z Dalajlamą o uważności, emocjach i zdrowiu. Poznań: Zysk i S- ka, Hellinger B. (2004) Dlaczego właśnie ja? Brzemię losu w chorobie nowotworowej. Wrocław: Sursum. Joubert C., Stern S. (2006) Rozbierz mnie. Psychoanaliza garderoby. Warszawa: Jacek Santorski& Co A.W. Kaschack E. (1996) Nowa psychologia kobiety. Podejście feministyczne. Gdańsk: GWP, tu: r. 2: Ciało, płeć i rodzaj Lis Turlejska M. (1991) Nowe zjawiska w psychoterapii. Warszawa: Jacek Santorski& Co A. W. Lowen A.( 2006) Duchowość ciała. Jak uleczyć ciało i duszę. Warszawa: Jacek Santorski& Co A.W. Makowski J. (2002). Rozmowy o dekalogu. Kraków: Wyd. Literackie (wskazane rozdziały) Mandal, E. (2004). Ciało jako proces ciało jako obiekt. Obraz ciała u studentów Akademii Wychowania Fizycznego i studentów kierunków uniwersyteckich. Czasopismo Psychologiczne, 10, 1, s Melosik Z. (1996) Tożsamość, ciało i władza. Poznań-Toruń: Edytor (wskazane rozdziały) Miller A. (2006) Bunt ciała. Poznań: Media Rodzina Mindell A. (1991) O pracy ze śniącym ciałem. Warszawa: Pusty Obłok (wskazane rozdziały) Rossi E. (1995) Hipnoterapia. Poznań: Zysk i S-ka (wskazane rozdziały) Siems M. (2006) Ciało zna odpowiedź. Warszawa: Jacek Santorski& Co (wskazane rozdziały) Szczeklik A. (2003) Katharsis. O uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki. Kraków: Znak Wolak K. Problematyka badań nad tożsamością własnej cielesności, Przegląd Psychologiczny, 1989, t.xxxii, nr 4 15

16 16