Program Profilaktyki Gimnazjum im. Powstańców Śląskich w Imielinie

Transkrypt

1 Program Profilaktyki Gimnazjum im. Powstańców Śląskich w Imielinie 1. WSTĘP Program Profilaktyki przeznaczony jest dla uczniów klas I III Gimnazjum im. Powstańców Śląskich w Imielinie. Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska. Tworzy spójną całość z Programem Wychowawczym Szkoły. Program przewidziany jest do realizacji na trzy lata, od roku szkolnego 2012/2013 do roku szkolnego 1014/1015. Opracowany program sporządzony został w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego. 2. PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2006 r. Nr 26 poz. 226), Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 231 poz ze zm.), Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 70 poz. 472 ze zm.), Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 124), Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 ze zm.), Program polityki prorodzinnej państwa z dnia 3 listopada 1999 r. przygotowany przez Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa. 3. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej Diagnozę zachowań problemowych przeprowadzono na podstawie rozmów, obserwacji oraz ankiety dla uczniów. Badaniem ankietowym objęto 155-osobową grupę uczniów z klas I i III. Przeprowadzona analiza wykazała, że największymi problemem w szkole są: przypadki stosowania rówieśniczej agresji fizycznej i słownej, sięganie po używki (papierosy, alkohol, narkotyki), brak umiejętności racjonalnego wykorzystania czasu wolnego. 4. Założenia programu A. Profilaktyka, rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno- edukacyjnych. Edycja: Strona 1

2 B. Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb naszych uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia. C. Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących: a) rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym (zainteresowanie nauką szkolną), b) rozwijanie umiejętności budowania konstruktywnych relacji rówieśniczych (koleżeńskich, przyjacielskich i damsko-męskich) c) wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów), d) stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół zainteresowań, zespołów sportowych, muzycznych itp., e) wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami). D. Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym odgrywa ono ważną rolę w kształtowaniu osobowości ucznia. Jest także pomocne w kształtowaniu odpowiednich postaw moralnych i przygotowaniu wychowanków do dokonywania właściwych i przemyślanych wyborów życiowych. Aby profilaktyka odniosła właściwy skutek, szkoła współpracuje z następującymi instytucjami: a) placówki kulturalno-oświatowe (DK Sokolnia, KS Pogoń Imielin, biblioteka publiczna, kino, teatr, muzea i inne): uczestnictwo w spektaklach teatralnych o charakterze profilaktycznym udział w spotkaniach poświęconych problemom zdrowotnym, udział w konkursach organizowanych przez placówki kulturalno-oświatowe, uczestnictwo w seansach filmowych o charakterze profilaktycznym. b) placówki oświatowo-opiekuńcze (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Poradnia Uzależnień, Dział Profilaktyki Izby Wytrzeźwień w Tychach, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Imielinie, Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Imielinie, Caritas, PCPR): realizacja wspólnych przedsięwzięć, pomoc uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i nauce, pomoc dzieciom z rodzin uzależnionych i patologicznych, realizacja przez specjalistów zajęć dotyczących np. uzależnień, przemocy, udzielanie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. c) wymiar sprawiedliwości (Sąd, kuratorzy, Policja): współpraca z kuratorem, udział w zajęciach prowadzonych przez policję na temat przeciwdziałania agresji i przestępczości, cyberprzemocy, interwencje Policji w sytuacjach problemowych. Edycja: Strona 2

3 5. Cele programu stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły, stworzenie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń, opracowanie bieżącego algorytmu działania dopasowanego do określonych przypadków występowania zdarzeń przestępczych na terenie placówki, zapobieganie poprzez odpowiednią działalność profilaktyczną takim uzależnieniom jak: alkoholizm, narkomania, nikotynizm; informowanie o zagrożeniach, m.in. HIV i AIDS, zagrożenia płynące z użytkowania Internetu, promocja zdrowego stylu życia, kształtowanie i utrwalanie postaw sprzyjających budowaniu zadowalających relacji społecznych. 6. Cele szczegółowe programu Adresaci działań profilaktycznych zdobędą należytą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji programu. A. Uczniowie: a) cała społeczność szkolna: uczniowie nabywają praktyczne umiejętności umożliwiające samostanowienie i obronę własnych praw, ze szczególnym uwzględnieniem asertywności (zarówno w świecie realnym, jak i w cyberprzestrzeni), nauczyciele integrują społeczność szkolną oraz stwarzają system wsparcia dla młodzieży, który promowałby działania związane ze zdrowym stylem życia, uczniowie posiadają umiejętność podejmowania i realizacji własnych pomysłów oraz trenowania samodzielności, uczniowie zdobywają umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem, uczniowie potrafią budować pozytywny obraz własnej osoby, uczniowie pogłębiają i wzmacniają naturalne systemy wsparcia, tj.: koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość, uczniowie zdobywają wiedzę i nabywają umiejętności dotyczące zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego; b) grupa podwyższonego ryzyka: uczniowie wykształcają postawy sprzyjające podejmowaniu racjonalnych decyzji związanych z zażywaniem alkoholu i środków odurzających, uczniowie rozwijają takie umiejętności interpersonalne jak: chronienie siebie w sytuacji nacisku grupowego, asertywność, otwartość, empatia, odreagowanie napięć i budowanie udanych relacji z ludźmi, uczniowie potrafią rozwiązywać problemy określają różnice zdań, akceptują różnice, poszukują rozwiązań, uczniowie są przygotowani do radzenia sobie z trudnościami wieku młodzieńczego; c) grupa najwyższego ryzyka: Edycja: Strona 3

4 szkoła prowadzi autodiagnozę dzieci i młodzieży mających kontakt z alkoholem, narkotykami, nikotyną i innymi środkami psychoaktywnymi; ukazywanie możliwości pomocy w specjalistycznych ośrodkach, grupach samopomocowych, szkoła podnosi świadomość młodzieży na temat skutków używania środków psychoaktywnych i podejmowania racjonalnych decyzji dotyczących ich zażywania, nauczyciele ukazują możliwości stworzenia w środowisku alternatyw dla nadużywania alkoholu, narkotyków, a także innych destruktywnych zachowań, uczniowie uczą się umiejętności radzenia sobie z własnymi negatywnymi emocjami oraz z przemocą z zewnątrz. d) Samorząd Szkolny: samorząd opiniuje i akceptuje zasady i procedury obowiązujących w szkole, stanowiąc w ten sposób wzór dla naśladowania, samorząd zajmuje się redagowaniem gazetki, ulotek, stron internetowych, samorząd organizuje imprezy o charakterze profilaktycznym: quizy, happeningi, kampanie, inscenizacje, Samorząd współpracuje z nauczycielami w zakresie diagnozy obszarów problemowych Gimnazjum: przeprowadzanie sondaży, ankiet, rozeznania. B. Rodzice pedagog szkolny, psycholog i wychowawcy klas organizują spotkania ze specjalistami, na których rodzice uczniów: poznają motywy sięgania młodzieży po środki uzależniające, uzyskują rzetelne informacje i zdobywają wiedzę o uzależnieniach i ich wpływie na funkcjonowanie organizmu, poznają możliwości rozpoznawania, czy ich dziecko zażywa środki psychoaktywne, poznają możliwości i miejsca pomocy dla osób uzależnionych, są wspomagani przez wychowawców i pozostałych nauczycieli w procesie wychowania dzieci (np. specyfika wieku adolescencji, komunikacja z nastolatkiem), uzyskują informacje na temat reagowania wobec zagrożeń (np. cyberprzemoc). C. Nauczyciele: stanowią przykład dla uczniów, potrafią rozpoznawać wczesne objawy zażywania środków psychoaktywnych, poznają sposoby interwencji w sytuacjach spożywania przez uczniów alkoholu czy zażywania narkotyków, poznają sposoby interwencji w przypadku stosowania przemocy, cybeprzemocy, potrafią konstruktywnie porozumiewać się z uczniami. Edycja: Strona 4

5 7. Treści programu profilaktyki ze wskazaniem adresata A. Uczniowie (z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych ucznia oraz rodzaju grup ryzyka): urzeczywistnianie wartości i przestrzeganie norm społecznych, uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, np.: umiejętności radzenia sobie ze stresem, nawiązywania i podtrzymywania dobrych kontaktów z ludźmi, odpierania presji otoczenia i grupy rówieśniczej, rozwijanie umiejętności prowadzenia zdrowego trybu życia, motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień, uczenie akceptowanych społecznie sposobów spędzania czasu wolnego, przekazanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych. przekazanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o procedurach reagowania wobec zagrożeń. B. Rodzice: podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców, współudział rodziców w określaniu kierunków działań profilaktycznych, współudział rodziców przy rozwiązywaniu konfliktów pomiędzy uczniami, pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów. C. Nauczyciele: prezentowanie prawidłowych wzorców zachowań przez nauczycieli (i innych pracowników szkoły), podnoszenie wiedzy i doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli, rozwijanie umiejętności dobrej współpracy na linii nauczyciele rodzice, wyciąganie odpowiednich konsekwencji przez nauczycieli (i innych pracowników szkoły) wobec nieprawidłowych zachowań uczniów. stosowanie odpowiednich strategii postępowania wobec specyficznych trudnych sytuacji. 8. Strategie i metody realizacji programu profilaktyki A. Strategie informacyjne (metody): pogadanka podczas lekcji, spotkanie ze specjalistą, prezentacja filmu pełnometrażowego, wideo, wycieczka tematyczna, praca w oparciu o tekst przewodni (książkę), prezentacja teatralna i parateatralna itp. B. Strategie edukacyjne (metody): realizacja znanych programów edukacyjnych, krąg uczuć, rysunki, drama, przedstawienia, burza mózgów, Edycja: Strona 5

6 dyskusja, symulacja różnych sytuacji życiowych, np.: rozwiązywanie wyimaginowanego konfliktu, technika uzupełniania zdań, gry i zabawy dydaktyczne, praca w małych grupach, metody pedagogiki zabawy, happeningi, uroczystości (obrzędowość szkolna) itp. C. Strategie działań alternatywnych (metody): koła zainteresowań, spotkania hobbystów, wycieczki, festyny, zajęcia i zawody sportowe itp. D. Strategie interwencyjne (metody): interwencja w środowisku domowym ucznia prowadzona przez upoważnione osoby lub instytucje, interwencja w środowisku szkolnym ucznia, interwencja w sytuacji kryzysu rozwojowego (prowadzona przez specjalistę), pomoc psychologiczna, pedagogiczna (prowadzona przez specjalistów), terapia specjalistyczna indywidualna, grupowa (prowadzona przez specjalistę). 9. Osoby odpowiedzialne za realizację dyrektor/wicedyrektor szkoły, wychowawcy klas, nauczyciele pozostałych przedmiotów, pedagog szkolny, psycholog szkolny, rodzice, pielęgniarka szkolna. 10. Ewaluacja programu ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów, obserwacje, wywiad środowiskowy, rozmowy wychowawcze, opinie uczniów i rodziców, analiza dokumentów szkoły. 11. Spodziewane efekty zmniejszenie liczby zachowań agresywnych w szkole, utrwalenie zachowań asertywnych, wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im, dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne, Edycja: Strona 6

7 umiejętność organizowania czasu wolnego, umiejętność nawiązywania konstruktywnych relacji rówieśniczych, świadome i umiejętne korzystanie z komputera, Internetu, TV, prawidłowe reakcje w sytuacji zagrożenia, zachowanie higieny osobistej, sukcesy uczniów w szkole. Zakres oddziaływań profilaktycznych Działalność adresowana do wszystkich uczniów: Zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami, w tym prawami i obowiązkami ucznia Tworzenie bezpiecznego, wolnego od agresji, przemocy i uzależnień środowiska wychowawczego szkoły Zapoznanie uczniów z zasadami zachowania bezpieczeństwa i udzielania pierwszej pomocy. - Omówienie na lekcjach wychowawczych organizacji roku szkolnego, podstawowych zapisów Statusu i WSO. - Omówienie regulaminów poszczególnych przedmiotów. - Zapoznanie uczniów z punktami Statusu dotyczącymi zakazu używania środków uzależniających, opuszczania szkoły podczas zajęć lekcyjnych oraz procedurami interwencji szkoły w sytuacjach ryzykownych zachowań uczniów. - Systematyczna kontrola boiska, toalet i pomieszczeń szkoły w ramach dyżurów pełnionych przez nauczycieli. - Przestrzeganie zakazu stosowania agresji oraz zażywania środków psychoaktywnych podczas wszystkich imprez szkolnych. - Stosowanie procedur przewidzianych odpowiednio do zachowań ryzykownych uczniów. - Monitoring wizyjny. - Omawianie zagadnień tego zakresu na poszczególnych przedmiotach Edycja: Strona 7

8 Propagowanie zdrowego stylu życia: - zagadnienia ekologiczne - dbanie o ciało i psychikę (higiena osobista, odżywianie, ruch, zapobieganie chorobom fizycznym i psychicznym) - Omawianie tematyki z tego zakresu na godzinach wychowawczych, poszczególnych przedmiotach. - Spotkania z specjalistami. - Udział młodzieży w akcjach profilaktycznych (np. Dzień bez Papierosa). - Organizacja konkursów profilaktycznych, np. plastycznego, turnieju sportowego promującego zdrowy styl życia, antynikotynowego, konkurs dotyczący wiedzy na temat HIV/AIDS, konkursów w ramach Kampanii Trzeźwy Umysł). Działania pozalekcyjne dla wszystkich uczniów: Praca w organizacjach działających w szkole Samorząd Uczniowski Szkolne Koło Wolontariatu Zajęcia pozalekcyjne - Kółka przedmiotowe - SKS - Zajęcia taneczne - Zajęcia unijne Organizacja imprez masowych Organizacja i propagowanie olimpiad, konkursów, zawodów - Wyjścia na spektakle teatralne, seanse filmowe. - Spotkania z ciekawymi ludźmi. - Wycieczki klasowe i międzyklasowe. - Dyskoteki szkolne. - Organizacja świat szkolnych, państwowych, środowiskowych, kiermaszów, festynów. - Udział w Powiatowych Igrzyskach Osób Niepełnosprawnych w Lędzinach. - Udział w zawodach sportowych. -Udział w konkursach wiedzy i umiejętności. -Udział w olimpiadach przedmiotowych. Edycja: Strona 8

9 Działania skierowane dla uczniów klas I: Adaptacja uczniów do społeczności szkolnej Zintegrowanie zespołu klasowego, kształtowanie zachowań prospołecznych, wzmacnianie poczucia własnej wartości Nabycie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami Propagowanie zdrowego stylu życia - Zapoznanie uczniów ze szkołą. - Organizacja oficjalnego przyjęcia uczniów klas I do grona uczniów Gimnazjum przez Samorząd Uczniowski, Zespół Wychowawczy i uczniów starszych klas. - Zajęcia integracyjne z klasami I (cykl trzech dwugodzinnych zajęć prowadzonych w okresie wrzesień-listopad przez psychologa i pedagoga szkolnego). - Ogniska lub wycieczki integrujące klasy. - Organizacja imprez klasowych (wigilia, mikołajki, andrzejki itp.). - Mediacje prowadzone przez pedagoga i psychologa, stanowiące przykład konstruktywnego rozwiązywania konfliktów. - Rozmowy wspierające, uświadamiające i sprzyjające nabyciu umiejętności rozwiązywania problemów. - Zajęcia realizowane na godzinach wychowawczych przez nauczycieli i specjalistów (np. dotyczące HIV/AIDS, cyberprzemocy, uzależnień itp.). - Udział w zajęciach pozalekcyjnych oferowanych przez szkołę Działania skierowane dla uczniów klas II: Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie poprzez rozwijanie umiejętności współpracy w grupie i kreatywności Nabycie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami Propagowanie zdrowego stylu życia Udział w projektach edukacyjnych dla klas II. - Mediacje prowadzone przez pedagoga i psychologa w przypadku konfliktów między uczniami. - Rozmowy wspierające, uświadamiające i sprzyjające nabyciu umiejętności rozwiązywania problemów. Zajęcia realizowane na godzinach wychowawczych przez nauczycieli i specjalistów (np. dotyczące przemocy, cyberprzemocy, miłości). - Udział w zajęciach pozalekcyjnych Edycja: Strona 9

10 oferowanych przez szkołę. Działania skierowane dla uczniów klas III: Szerzenie znajomości prawa i konsekwencji jego łamania, profilaktyka przemocy Kształtowanie właściwej postawy wobec uzależnień Nabycie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami Przygotowanie uczniów do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej - Spotkania policją, strażą miejską. - Zajęcia warsztatowe ze specjalistami. - Zajęcia dotyczące profilaktyki uzależnień - Mediacje prowadzone przez pedagoga i psychologa w przypadku konfliktów między uczniami. -Rozmowy wspierające, uświadamiające i sprzyjające nabyciu umiejętności rozwiązywania problemów. - Zajęcia z preorientacji zawodowej prowadzone przez doradcę zawodowego z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. - Wyjazdy na targi Edukacyjne i Dni Otwarte poszczególnych szkół ponadgimnazjalnych. Działania skierowane do rodziców: Monitorowanie potrzeb i oczekiwań rodziców wobec systemu wychowawczoprofilaktycznego szkoły Zapoznanie rodziców ze Statusem szkoły podstawowymi regulaminami oraz szkolnym programem wychowawczo- profilaktycznym Działalność doradcza i profilaktyczna Umożliwienie rodzicom aktywnej działalności i współdecydowania o życiu szkoły - Rozmowy i konsultacje indywidualne, dyskusje podczas wywiadówek klasowych. - Anonimowe sondaże ankietowe. - Współpraca z Radą Rodziców. - Udostępnienie statusu i regulaminów przez stronę internetową Gimnazjum. - Prelekcje dla rodziców prowadzone przez specjalistów dotyczące profilaktyki np. uzależnień, cyberprzemocy, specyfiki adolescencji, komunikacji z nastolatkiem. - Dostarczanie rodzicom wiedzy i informacji: broszury, plakaty, gazetka szkolna, strona internetowa Gimnazjum. - Popołudniowe konsultacje dla rodziców pedagoga i psychologa szkolnego. - Zaproszenie rodziców do współorganizowania imprez i uroczystości klasowych i szkolnych, zajęć pozalekcyjnych, wycieczek. - Organizowanie (w miarę potrzeb) spotkań Edycja: Strona 10

11 mediacyjnych uczeń- nauczyciel- rodzic. - Udział poszczególnych rodziców w tworzeniu planu oddziaływań na dziecko o specyficznych trudnościach w ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej szkoły. Działania skierowane do nauczycieli: Aktualizacja wiedzy z zakresu prawa oświatowego Monitorowanie potrzeb nauczycieli w zakresie doskonalenia umiejętności wychowawczych Doskonalenie zawodowe Udzielanie wsparcia z sytuacjach kryzysowych i konfliktowych Udostępnianie tekstów i omawianie najważniejszych ich zapisów - Rozmowy i konsultacje indywidualne, dyskusje podczas Rad Pedagogicznych. - Anonimowe sondaże ankietowe. - Bieżąca współpraca z zespołem wychowawczym i pozostałymi zespołami. - Umożliwienie udziału w różnych zewnętrznych formach szkoleń. - Udział w wewnętrznych formach doskonalenia zawodowego. - Organizacja doradztwa zawodowego wewnątrzszkolnego (współpraca Rady Pedagogicznej z WOM). - Zakup fachowej literatury pedagogicznej i psychologicznej ( biblioteczka psychologiczno pedagogiczna). - Organizowanie spotkań mediacyjnych z rodzicami i uczniami. - Pomoc w konstruowaniu kontraktów z klasą lub uczniem i jego rodzicami. - Konsultacje z specjalistami. Program Profilaktyki został przedstawiony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu i zatwierdzony do realizacji Uchwałą Rady Pedagogicznej nr oraz Radzie Rodziców w dniu i zatwierdzony Uchwałą Rady Rodziców nr. Przewodniczący Rady Pedagogicznej: Przewodniczący Rady Rodziców: Edycja: Strona 11