UCHWAŁA NR LXV/395/2018 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY. z dnia 26 czerwca 2018 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR LXV/395/2018 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY z dnia 26 czerwca 2018 r. w sprawie Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 994 i 1000) oraz art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 48 ust. 1, ust. 3 pkt 1 i ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1938, 1321, 1428, 2110, 2217 i 2434 oraz z 2018 r. poz. 107, 138, 650, 697, 730, 858 i 912) uchwala się, co następuje: Przyjmuje się do realizacji wieloletni Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV na lata , który stanowi załącznik nr 1 do uchwały. 2. Środki na realizację Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV na lata pochodzą z budżetu Gminy Opalenica i są zagwarantowane w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Opalenica na lata w następujących wysokościach: 1) w 2019 r ,00 zł (słownie: dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy sześćset złotych 00/100); 2) w 2020 r ,00 zł (słownie: sto osiem tysięcy złotych 00/100); 3) w 2021 r ,00 zł (słownie: sto czternaście tysięcy złotych 00/100). 3. Środki o których mowa w ust. 2, są przeznaczone na przeprowadzenie szczepienia przeciwko wirusowi HPV dziewcząt urodzonych w latach i mieszkających w gminie Opalenica, których rodzice lub opiekunowie wyrażą pisemną zgodę. 4. Wzór zgody na szczepienie osoby nieletniej oraz zobowiązanie do zwrotu środków publicznych wydatkowanych przez gminę, przeznaczonych dla objętego zgodą dziecka, w wysokości wynikającej z umowy z realizatorem wskazanej kwotowo w zobowiązaniu, będzie stanowić załącznik do umowy z realizatorem programu. 5. Realizator programu określi, wypełniając wzór zobowiązania, o którym mowa w ust. 4, przed jego podpisaniem przez zobowiązanych, maksymalną kwotę środków do zwrotu w przypadku odstąpienia od programu, uwzględniając cenę szczepionek i koszt ich podania. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Opalenicy. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

2 Uzasadnienie Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet pomiędzy 15 a 44 rokiem życia. Udowodniono, że czynnikiem wywołującym ten nowotwór jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Szacuje się, że % osób w ciągu swojego życia będzie miało z nim kontakt. Z powodu raka szyjki macicy codziennie umiera pięć Polek. Przy obecnym stanie wiedzy medycznej można tej chorobie skutecznie zapobiegać. Rekomendowanymi formami profilaktyki w zakresie raka szyjki macicy są regularne badania cytologiczne oraz szczepienia ochronne przeciwko HPV wykonane przed rozpoczęciem życia płciowego. Rutynowe szczepienie dziewcząt w wieku lat zalecają polskie towarzystwa medyczne (Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń HPV) w rekomendacjach dotyczących szczepień przeciwko wirusowi HPV. Szczepienia przeciwko HPV nie zostały włączone do obowiązkowej części Programu Szczepień Ochronnych, znajdują się w wykazie szczepień zalecanych m.in. przez Ministerstwo Zdrowia i Światową Organizację Zdrowia (WHO). Zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia jest jednym z najważniejszych zadań samorządu wynikającym z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. W myśl przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej należy między innymi opracowywanie, realizacja oraz ocena efektów programów polityki zdrowotnej wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców. Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) na lata w gminie Opalenica stanowi kontynuację realizowanego od 2012 r. programu polityki zdrowotnej i nie wymaga uzyskania opinię Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.

3 Załącznik do uchwały Nr LXV/395/2018 Rady Miejskiej w Opalenicy z dnia 26 czerwca 2018 r. PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ PN. " PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO HPV NA LATA W GMINIE OPALENICA" Podstawa prawna: art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 48 ust. 1, ust. 3 pkt 1 i ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1938, 1321, 1428, 2110, 2217 i 2434 oraz z 2018 r. poz. 107, 138, 650, 697, 730, 858 i 912) Opalenica, czerwiec 2018 r. 1

4 I. Opis problemu zdrowotnego: 1) problem zdrowotny: Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet pomiędzy 15 a 44 rokiem życia. Przy obecnym stanie wiedzy medycznej można tej chorobie skutecznie zapobiegać. Czynnikami ryzyka rozwoju raka szyjki macicy są: wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego, duża liczba partnerów seksualnych, duża liczba porodów, palenie papierosów, niski status socjoekonomiczny oraz dysplazja szyjki macicy. Prawdopodobny wpływ na jego rozwój mają również: stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych, dieta uboga w antyoksydanty, niektóre infekcje narządu rodnego (chlamydioza, rzeżączka, wirus opryszczki, wirus cytomegalii) oraz infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Udowodniono, że czynnikiem wywołującym raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Zidentyfikowano aż 200 podtypów HPV, z czego opisano 100, z których zaledwie kilka jest odpowiedzialnych za niemal 100% przypadków raka szyjki macicy. Są to przede wszystkim typy 16 i 18, a także 31, 33, 45 wirusy o wysokim ryzyku onkogennym. Zakażają one głównie komórki błon śluzowych i odpowiadają aż za ponad 70% przypadków raka szyjki macicy, w tym typ 16 jest odpowiedzialny za ponad połowę wszystkich przypadków raka płaskonabłonkowego, a typ 18 - za ok. 55% wyjątkowo trudnych do wykrycia raków gruczołowych szyjki macicy. Zakażenie szyjki macicy wirusem HPV jest całkowicie bezobjawowe, a dochodzi do niego głównie (choć nie tylko) drogą płciową. W przeważającej większości przypadków organizm kobiety sam usuwa wirusa, jednak w pewnym odsetku przypadków dochodzi do zakażenia przetrwałego. Oznacza to, że wirus zajmuje na trwałe komórki nabłonka szyjki macicy, co może doprowadzić do ich zmian tzw. dysplazji, prowadzących do zaburzeń funkcji i rozwoju, a niekiedy do zezłośliwienia i rozwoju raka. Około 60% przypadków jest wykrywanych podczas drugiego i trzeciego stadium choroby, gdy leczenie jest zdecydowanie trudniejsze lub nieefektywne. Niekorzystnym następstwem braku widocznych objawów u większości zakażonych jest to, że osoby zakażone HPV zwykle o tym nie wiedzą i nieświadomie rozprzestrzeniają wirusa nosiciel, nieświadomy istnienia zakażenia, zaraża kolejnych partnerów seksualnych. Szacuje się, że w ciągu życia kontakt z wirusem HPV ma przynajmniej 50% osób aktywnych seksualnie. Rozwój nowotworu szyjki macicy od momentu zakażenia nabłonka przez HPV trwa od 10 do 15 lat. Model powstawania nowotworu (Medycyna Praktyczna Szczepienia: Aleksandra Saniewska-Kilim, Joanna Kujawa z 2014 roku), jest następujący: - zakażenie wirusem po kontakcie płciowym, - około 80% przypadków przebiega bezobjawowo i ulega samowyleczeniu, - u 20% kobiet infekcja przechodzi w fazę przewlekłą i w ciągu 2-4 lat występują zmiany typu śródnabłonkowej neoplazji małego stopnia (CIN 1), - u 15% kobiet dochodzi do samowyleczenia zakażenia wirusowego i regresji zmian CIN, - u 3-5% kobiet rozwija się nowotwór złośliwy szyjki macicy. W ramach profilaktyki wtórnej raka szyjki macicy od wielu lat w Polsce prowadzone są masowe badania przesiewowe w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, będącego elementem Narodowego Programu Profilaktyki Nowotworów. Zadaniem badania jest wykrycie zmian chorobowych w obrębie szyjki macicy, zanim nabiorą charakteru nowotworowego. Problemem jest jednak niska zgłaszalność kobiet na badania cytologiczne. Rekomendowanymi formami profilaktyki w zakresie raka szyjki macicy są regularne badania cytologiczne oraz szczepienia ochronne przeciwko HPV wykonane przed rozpoczęciem życia 2

5 płciowego. Szczepienia przeciwko HPV nie zostały włączone do obowiązkowej części Programu Szczepień Ochronnych, znajdują się w wykazie szczepień zalecanych. Niekorzystne warunki epidemiologiczne, niska świadomość w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy i brak finansowania szczepień przeciw HPV ze strony Ministra Zdrowia, czy też Narodowego Funduszu Zdrowia, uzasadniają potrzebę finansowania tego rodzaju szczepień przez jednostki samorządu terytorialnego, co staje się coraz powszechniejsze w Polsce. Wyniki badań, opublikowane w piśmie Pediatrics, wskazują, że szczepienia przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) zmniejszają liczbę zakażeń nawet w grupie niezaszczepionych nastolatek i młodych kobiet. Eksperci są zgodni, że wprowadzenie szczepień przeciw HPV może w znacznym stopniu zmniejszyć odsetek zachorowań na raka szyjki macicy w społeczeństwie. 2) epidemiologia: Narodowy Instytut Zdrowia Państwowy Zakład Higieny podaje, że rak szyjki macicy stanowi czwartą przyczynę zgonów wśród kobiet wywołanych chorobami nowotworowymi. Każdego roku z powodu raka szyjki macicy na świecie umiera 260 tys. kobiet, a liczba nowych zachorowań oceniana jest na blisko 530 tys. Ponad 80% wszystkich zachorowań występuje w krajach rozwijających się. Wskaźniki zapadalności na raka szyjki macicy są zróżnicowane; najniższe w Finlandii (4,3/ kobiet), a najwyższe na Haiti (87,3/ kobiet). W Europie w 2012 r. odnotowano 58 tys. przypadków raka szyjki macicy. W krajach, gdzie stosowane są powszechne szczepienia przeciw HPV, liczba przypadków raka szyjki macicy zmalała o połowę. Rak szyjki macicy to trzeci po raku trzonu macicy i jajnika nowotwór atakujący narządy rodne kobiet. Polska należy do krajów o średniej częstości występowania zachorowań na raka szyjki macicy. Wskaźniki epidemiologiczne różnią się w zależności od wieku pacjentek. W populacji młodych kobiet (od 20 do 44 roku życia) rak szyjki macicy odpowiada za 8% zachorowań oraz 11% zgonów nowotworowych. Każdego roku prawie 3 tys. kobiet dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w 2013 r. zarejestrowano 2909 zachorowań, zmarło 1669 kobiet (w 2012 r. odnotowano 2783 zachorowania i 1669 zgonów). 3) obecne postępowanie: Rekomendowaną formą profilaktyki w zakresie raka szyjki macicy są regularne badania cytologiczne oraz szczepienia ochronne.w ramach profilaktyki wtórnej raka szyjki macicy od 2005 r. prowadzone są w Polsce badania przesiewowe w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, będącego elementem Narodowego Programu Profilaktyki Nowotworów. Badaniami cytologicznymi objęte są kobiety w wieku lat, z powtarzaniem badań co 3 lata. Badania w ramach programu prowadzone są w wielu podmiotach leczniczych na terenie całego kraju, są bezpłatne finansowane w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Szczepienia dziewczynek przeciwko HPV jako skuteczne działanie w zakresie profilaktyki pierwotnej raka szyjki macicy zalecają polskie towarzystwa medyczne, takie jak: Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Polskie Towarzystwo Wakcynologii, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej oraz Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. Rekomendacje podkreślają, że optymalne jest szczepienie przed inicjacją seksualną najlepiej pomiędzy 11 a 12 rokiem życia. W Polsce szczepienia przeciwko wirusowi HPV zostały wpisane przez Głównego Inspektora Sanitarnego do Programu Szczepień Ochronnych w części II Szczepienia zalecane - niefinansowane ze środków budżetu Ministra Zdrowia. Świadczenia te są zalecane, ale nie gwarantowane przez Ministra Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia. W Polsce dostępne są trzy rodzaje szczepionek przeciw HPV: 3

6 1. Szczepionka dwuwalentna skierowana przeciw typom HPV-16 i HPV-18. Wskazania do szczepień, oparto na udowodnionej skuteczności szczepień u kobiet w wieku lat oraz wykazaniu immunogenności u dziewcząt i kobiet w wieku 9-25 lat. Szczepionka jest przeznaczona do profilaktyki zmian przednowotworowych narządów płciowych i odbytu (szyjki macicy, sromu, pochwy i odbytu) oraz raka szyjki macicy oraz raka odbytu związanych z typami HPV-16 i HPV- 18. Zalecany schemat szczepień miesięcy. Jako adiuwant zastosowano AS04. Szczepionka jest zarejestrowana do stosowania dla kobiet i dziewcząt w wieku powyżej dziewiątego roku życia. 2. Szczepionka czterowalentna skierowana przeciw typom HPV 16, HPV-18, HPV-6 i HPV-11. Wskazania do szczepień oparto na udowodnionej skuteczności szczepień u kobiet w wieku lat oraz wykazaniu immunogenności u dzieci i młodzieży w wieku 9-15 lat, obejmują profilaktykę zakażeń typami 6, 11, 16, 18 w celu zapobiegania wystąpienia zmian przedrakowych szyjki macicy, raka szyjki macicy oraz kłykcin kończystych, związanych z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego typu 6, 11, 16 i 18. Zalecany schemat szczepień miesięcy. Jako adiuwant zastosowano sole glinu. Szczepionka jest zarejestrowana do stosowania dla kobiet i dziewcząt w wieku powyżej dziewięć lat oraz mężczyzn i chłopców w wieku powyżej dziewięć lat. 3. Szczepionka dziewięciowalentna skierowana przeciw typom HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 to nowa szczepionka dopuszczona do obrotu w Unii Europejskiej w czerwcu 2015 r. do podawania dla kobiet i mężczyzn w wieku powyżej dziewięciu lat w celu zapobiegania powstawaniu zmian przednowotworowych oraz nowotworom narządów płciowych (szyjki macicy, sromu, pochwy) i odbytu oraz brodawkom narządów płciowych związanych przyczynowo z zakażeniem typami wirusa występującymi w szczepionce. Wszystkie szczepionki przeciw HPV dostępne na rynku zabezpieczają przed wirusami typu 16 i 18, które powodują ok. 70% wszystkich przypadków raka szyjki macicy. Wirus HPV może być przyczyną nie tylko raka szyjki macicy, ale także: odbytu, przełyku, pochwy i sromu. W ciągu swojego życia 50-80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV. Połowę zakażonych to osoby wieku lat. Poddając się szczepieniu przeciw HPV kobieta zmniejsza o 70% ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy oraz o 90% ryzyko rozwoju brodawek narządów płciowych, dodatkowo zmniejsza ryzyko rozwoju stanu przedrakowego szyjki macicy. Szczepionka nie służy do leczenia zmian wywołanych zakażeniem HPV, istniejących w momencie szczepienia. Szczepionka jest bardziej skuteczna u dziewcząt i młodych kobiet, które nie rozpoczęły jeszcze życia seksualnego. Zakażenia HPV dotyczą także mężczyzn, którzy są nosicielami wirusa, ale też chorują na raka odbytu, krtani, migdałków, oskrzeli, przełyku. Szczepionki przeciw HPV są bezpieczne i dobrze tolerowane. Podano ponad 270 mln dawek szczepionki. Stwierdzono występowanie niewielkich działań niepożądanych, tj. ból w miejscu wstrzyknięcia, zaczerwienienie, świąd, obrzęk, zmęczenie, ból głowy i mięśni. Szczepienia nie powinny być podawane dziewczętom poniżej dziewięciu lat, kobietom w ciąży, osobom z uczuleniem na którykolwiek składnik szczepionki. Brak danych na temat stosowania szczepionki u osób z obniżoną odpornością. Jak w przypadku każdego leku możliwe jest, że u niektórych szczepionych dziewczynek wystąpią działania niepożądane. Najczęściej są to odczyny miejscowe w postaci bólu i niewielkiego obrzęku w miejscu szczepienia. Zdarzają się omdlenia, które czasami występują po każdym szczepieniu, szczególnie u młodzieży i u dorosłych. Dlatego też zaleca się pozostanie na 15-minutowej obserwacji po szczepieniu. 4

7 Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, szczepionki przeciwko HPV można bezpiecznie podawać jednocześnie z szeregiem innych szczepionek. Lekarz podejmuje decyzję o ewentualnym równoczesnym szczepieniu, kierując się aktualną wiedzą medyczną i indywidualną sytuacją pacjenta. Osoby, u których po podaniu pierwszej dawki szczepionki wystąpiły objawy, wskazujące na nadwrażliwość, nie powinny otrzymywać kolejnych dawek. Nie należy podawać szczepionki przeciwko HPV, gdy występują ogólne przeciwwskazania do szczepienia, np.: gorączka, nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancje pomocniczą zawartą w szczepionce przeciwko HPV. Obecność niewielkiego zakażenia, takiego jak łagodne zakażenie górnych dróg oddechowych, nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Pełny wykaz działań niepożądanych związanych ze stosowaniem leków znajduje się w ulotce dla pacjenta. Szczepienie przeciwko HPV jest znacznie bezpieczniejsze i mniej ryzykowne, niż naturalne zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego. Zakażenie wirusem HPV może skutkować zachorowaniem na raka szyjki macicy i innych nowotworów oraz brodawek płciowych. II. Cele programu polityki zdrowotnej i mierniki efektywności: 1) cel główny: Celem głównym programu jest zmniejszenie zachorowań spowodowanych wirusem brodawczaka poprzez wdrożenie opisanej profilaktyki, polegającej na przeprowadzeniu edukacji zdrowotnej wśród dziewcząt i chłopców w wieku 14 lat (urodzonych w r.) oraz szczepień ochronnych przeciwko wirusowi HPV wśród dziewcząt w wieku 14 lat (urodzonych w r.). Działanie ma charakter długoterminowy. 2) cele szczegółowe: a) podniesienie poziomu wiedzy w zakresie zachowań prozdrowotnych, higieny życia płciowego i profilaktyki raka szyjki macicy wśród rodziców i opiekunów prawnych oraz młodzieży w wieku 14 lat, b) zwiększenie wiedzy rodziców i opiekunów prawnych dziewczynek, objętych programem, na temat działania szczepionki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, c) zaszczepienie jak największej liczby dziewcząt zakwalifikowanych do programu. 3) mierniki efektywności odpowiadające celom programu: a) liczba dorosłych odbiorców edukacji zdrowotnej, b) liczba pisemnych zgód na szczepienie, uzyskanych przez realizatora programu, c) liczba dziewcząt i chłopców, objętych edukacją zdrowotną w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy, d) liczba dziewcząt zakwalifikowanych do szczepienia, e) liczba dziewcząt zaszczepionych całym cyklem szczepień, f) liczba dziewcząt, u których wystąpiły niepożądane odczyny poszczepienne. III. Charakterystyka populacji programu docelowej oraz interwencji: 1) populacja docelowa: Szczepieniem w ramach programu planuje się objąć dziewczęta, kończące 14 lat w poszczególnych latach realizacji programu, urodzone w latach i mieszkające na terenie gminy Opalenica Według danych ewidencji ludności na 05 czerwca 2018 r. grupa docelowa wynosi: - 83 dziewczynki urodzone w 2005 r., - 90 dziewczynek urodzonych w 2006 r., - 95 dziewczynek urodzonych w 2007 r.. Działaniami edukacyjnymi planuje się objąć dziewczęta i chłopców z roczników , to jest 5

8 około 500 osób, oraz rodziców (opiekunów prawnych) dziewcząt objętych programem około 200 osób. 2) kryteria kwalifikacji do programu oraz wykluczenia z programu: a) dziewczęta urodzone w latach , kończące 14 lat w roku realizacji programu, b) pisemna zgoda rodziców (opiekunów prawnych) dziecka na szczepienie, c) brak przeciwwskazań lekarskich do zaszczepienia, d) szczepienia są dobrowolne. W przypadku włączenia szczepień przeciw HPV dla osób objętych programem do szczepień obowiązkowych, finansowanych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, niniejszy program nie będzie realizowany. 3) planowane interwencje: Program realizowany będzie przez podmiot medyczny wyłoniony w postępowaniu konkursowym, który zostanie zobowiązany do: a) przeprowadzenia akcji edukacyjnej z zakresu profilaktyki raka szyjki macicy, w tym zapoznania z działaniem szczepionki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, obejmującej dziewczęta i chłopców urodzonych w latach oraz rodziców (opiekunów prawnych) dziewcząt urodzonych w latach i mieszkających na terenie gminy Opalenica. Wymagania związane z realizacją akcji edukacyjnej zostaną przedstawione w ogłoszeniu konkursowym na wybór realizatora programu. b) uzyskanie pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego na wykonanie cyklu szczepień, badanie lekarskie oraz przetwarzanie danych osobowych niezbędnych do realizacji programu, c) przeprowadzenia kwalifikacji dziewcząt do szczepień ochronnych (badanie lekarskie przed podaniem szczepienia), d) przeprowadzenie szczepień zgodnie z procedurami medycznymi, to jest trzy dawki szczepionki w odstępach zgodnie z zaleceniami producenta szczepionki, e) badania kwalifikacyjne oraz szczepienia ochronne realizowane będą w gabinetach lekarskich na terenie gminy Opalenica, f) dokonanie stosownych wpisów potwierdzających wykonanie szczepień w dokumentacji medycznej w oparciu o obowiązujące przepisy. W Polsce szczepienia przeciwko wirusowi HPV zostały wpisane przez Głównego Inspektora Sanitarnego do Programu Szczepień Ochronnych w części II Szczepienia zalecane - niefinansowane ze środków budżetu Ministra Zdrowia. Szczepienia dziewczynek przeciwko HPV zalecają wszystkie polskie towarzystwa medyczne. Rekomendacje podkreślają, że optymalne jest szczepienie jest przed inicjacją seksualną. Szczepienia mogą być wykonywane u dziewczynek i chłopców powyżej 9 roku życia. W populacji europejskiej optymalny wiek to powyżej jedenastego roku życia. 4) sposób udzielania świadczeń: Realizator programu zostanie wyłoniony w ramach ogłoszonego konkursu przez Gminę Opalenica zgodnie z zasadami przedstawionymi w ogłoszeniu konkursowym, który powinien spełniać następujące warunki: - posiadać kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia w rodzaju ambulatoryjne świadczenia zdrowotne, - dysponować personelem medycznym posiadającym kwalifikacje zgodne z obowiązującymi przepisami, to znaczy pielęgniarki powinny mieć ukończone kursy w zakresie wykonywania szczepień ochronnych, - posiadać wyposażenie punktu szczepień zgodne z obowiązującymi przepisami, - dokumentować szczepienia ujęte w programie zdrowotnym zgodnie z obowiązującymi wymogami 6

9 prawnymi i zasadami oraz wykazać w obowiązujących sprawozdaniach statystycznych. Realizator przeprowadzi akcję informacyjną dot. programu, a następnie akcję edukacyjną, skierowaną do dziewcząt i chłopców urodzonych w latach oraz rodziców (opiekunów prawnych) dziewcząt urodzonych w latach i mieszkających na terenie gminy Opalenica. Świadczenia zdrowotne w postaci badania lekarskiego i szczepienia przeciwko zakażeniom wirusem HPV otrzymają dziewczynki urodzone w latach i mieszkające na terenie gminy Opalenica. O kwalifikacji do programu decydować będzie stawienie się do programu w ogłoszonych terminach, uzyskanie pisemnej zgody rodzica (opiekuna prawnego) i brak przeciwwskazań do szczepień. Szczepienia zostaną poprzedzone kwalifikacyjnym badaniem lekarskim. Ww. świadczenia wykonywane będą w gabinetach lekarskich na terenie gminy Opalenica. Realizator zakupi dostępne, dopuszczone na terenie Polski, szczepionki dziewięciowalentne oraz zabezpieczy inne niezbędne pomocnicze wyroby medyczne (sprzęt i materiały jednorazowego użytku). 5) sposób zakończenia udziału w programie: - zakończenie programu nastąpi w 2021 roku, - zakończenie udziału uczestnika w programie jest możliwe na każdym etapie realizacji programu na życzenie rodzica lub opiekuna prawnego dziecka. IV. Organizacja programu: 1) etapy programu polityki zdrowotnej i działania podejmowane w ramach etapów: 1. Części składowe, etapy i działania organizacyjne: a) realizatorem programu będzie podmiot leczniczy wyłoniony w drodze konkursu ofert, b) edukacja zdrowotna w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV i raka szyjki macicy obejmie dziewczęta z roczników mieszkające na terenie gminy oraz ich rodziców (opiekunów prawnych), c) działaniami edukacyjnymi objęci będą także chłopcy z grupy wiekowej odpowiadającej dziewczętom, objętym programem, d) uzyskanie pisemnej zgody rodziców (opiekunów prawnych) na szczepienie, e) przeprowadzenie szczepień poprzez podanie trzech dawek, wg zaleceń producenta. 2. Planowane interwencje W programie zakłada się wykonanie szczepień ochronnych przeciwko HPV poprzez podanie szczepionki dziewięciowalentnej w trzech dawkach, poprzedzonych kwalifikacją lekarską. Proponowana interwencja jest zgodna z wytycznymi, a skojarzenie szczepień z edukacją w tym zakresie jest uzasadnioną i zachowującą spójność interwencją. Profilaktyka z wykorzystaniem szczepionek przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego ( HPV) jest uznana za bezpieczną, dobrze tolerowaną w zapobieganiu konsekwencjom przetrwałych infekcji HPV. Szczepionka dziewięciowalentna (Gardasil- 9) jest dopuszczona w schemacie 2-dawkowym i 3-dawkowym. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na 2018 rok, stanowiącym załącznik do komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego (Dz. Urz. z dnia 31 października 2017 roku, poz. 108), szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) znajdują się w wykazie szczepień zalecanych i niefinansowanych ze środków Ministra Zdrowia. 2) warunki realizacji programu polityki zdrowotnej dotyczące personelu, wyposażenia i warunków lokalowych: Szczepienia realizowane będą przez podmiot leczniczy wyłoniony w drodze konkursu ofert. Po przeprowadzonym przez lekarza badaniu kwalifikującym szczepienie będzie wykonywane przez pielęgniarkę. 7

10 V. Monitorowanie i ewaluacja 1) ocena zgłaszalności do programu: Ocena zgłaszalności do programu dokonana będzie na podstawie list uczestnictwa w przeprowadzanych przez realizatora działaniach edukacyjnych i na podstawie liczby pisemnych zgód na szczepienie. W ramach monitorowania zostaną określone następujące wskaźniki: - liczba dziewcząt uczestniczących w programie, - liczba dziewcząt objętych szczepieniem, - stopień osiagnięcia sukcesu, określony procentowo: liczba zadeklarowanych dziewcząt/liczba zaszczepionych dziewcząt. W ramach ewaluacji realizator przedstawi sprawozdanie z przebiegu realizacji programu. 2) ocena jakości świadczeń w programie: Ocena jakości prowadzona będzie na podstawie pisemnych uwag zgłaszanych przez rodziców (opiekunów prawnych). Każdy rodzic (piekun prawny) będzie poinformowany przez realizatora o możliwości zgłaszania uwag do Urzędu Miejskiego w Opalenicy. Ocena skuteczności realizacji programu będzie możliwa po kilkunastu, bądź kilkudziesięciu latach. Obecnie można przyjąć założenie hipotetyczne: stan zdrowia kobiet na terenie gminy Opalenica znacząco się poprawi, jeśli chodzi o zachorowalność na raka szyjki macicy, ze wzgledu na podjęte działania profilaktyczne w postaci szczepienia przeciw wirusowi HPV. VI. Koszty: 1) planowany koszt całkowity: ,00 zł brutto. planowany koszt całkowity w 2019 r.: ,00 zł brutto, planowany koszt całkowity w 2020 r.: ,00 zł brutto, planowany koszt całkowity w 2021 r.: ,00 zł brutto. Na całkowity koszt programu składają się niżej wymienione pozycje: koszt koszt zakupu szczepionki, koszt wykonanie badania kwalifikującego do szczepienia, koszt koszt wykonania szczepienia przez pielęgniarkę, koszt koszty związane z organizacją programu, w tym promocja i edukacja. 2) planowany koszt jednostkowy: Koszt jednostkowy związany ze szczepieniem jednej dziewczynki wynosi 1 200,00 zł brutto dla wymaganych trzech dawek r dziewczynki urodzone w 2005 r., 2020 r dziewczynek urodzonych w 2006 r., 2021 r dziewczynek urodzonych w 2007 r.. Szczegółowe koszty zostaną przedstawione przez podmioty lecznicze przystępujące do konkursu ofert. 3) źródło finansowania: budżet Gminy Opalenica. Piśmiennictwo

11 artykul, htm eu.cmkp.edu.pl/css_bart/dok_eu/nowotwory%20szyjki%20macicy.pdf Schiller JT i wsp. Human papillomavirus vaccines. w: Vaccines, red. Plotkin S.A., Orenstein W.A., Offit P.A., 2017, wyd. 7, str Chybicka A. i wsp. Zalecenia grupy ekspertów dotyczące pierwotnej profilaktyki raka szyjki macicy u dziewcząt i młodych kobiet. Medycyna Praktyczna- Suplement Szczepienia 1/2011, str Romanowski B, Schwarz TF, Ferguson LM. i wsp.: Immune response to the HPV-16/18 AS04- adjuvanted vaccine administered as a 2-dose or 3-dose schedule up to 4 years after vaccination: results from a randomized study. Hum. Vaccin. Immunother., 2014; 10: doi /hv Grimaldi-Bensouda L. i wsp. Autoimmune disorders and quadrivalent human papillomavirus vaccination of young female subjects. J. Intern. Med., 2014; 275: Human papillomavirus vaccines: WHO position paper, May recommendations. Vaccine, 2017; 35: