Chemia ogólna i nieorganiczna. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Chemia ogólna i nieorganiczna. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny"

Transkrypt

1 Chemia ogólna i nieorganiczna Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1

2 Budowa atomu model atomu Thomsona (1904 r.), ciasto z rodzynkami" każdy atom jest zbudowany z jednorodnej kuli naładowanej dodatnio, wewnątrz której znajdują się ujemnie naładowane elektrony nie interpretuje prawidłowo rozpraszania promieniowania a przez materią model atomu Rutherforda (1911 r.) model atomu oparty na efektach eksperymentu: ładunek dodatni zgromadzony jest w niewielkim, bardzo gęstym jądrze gromadzącym większość masy atomu ujemnie naładowane elektrony znajdują się w przestrzeni wokół jądra 2

3 Budowa atomu model Bohra (1913 r.) wady modelu atomu Rutherforda: nie przewidywał dyskretnego charakteru widma promieniowania wysyłanego przez atomy oraz nie wyjaśniał stabilności atomów Niels Bohr kwantowy model budowy atomu postulaty Bohra: orbitalny moment pędu elektronu jest skwantowany i może on przybierać dyskretne wartości, tzn. z nieskończoności ilości orbit, które umożliwia mechanika klasyczna, elektron może przyjąć tylko dokładnie te, dla których jego moment pędu jest równy krotności stałej Plancka podczas zmiany orbity, której towarzyszy zmiana energii elektronu, elektron emituje foton o energii równej różnicy między energiami elektronu na tych orbitach

4 Budowa atomu model Bohra (1913 r.) wady modelu atomu Bohra: zgodnie z elektrodynamiką klasyczną poruszający się po okręgu (lub elipsie) elektron jest przyspieszany elektron powinien w sposób ciągły wypromieniowywać energię w rezultacie promień orbity ulegałby zmniejszeniu aż do osiągnięcia wartości zerowej (w czasie ok sekundy) nie można było zaadaptować go do opisu atomów posiadających więcej niż dwa elektrony nie można było za jego pomocą stworzyć zgodnej z wynikami doświadczeń teorii powstawania wiązań chemicznych.

5 Budowa atomu: od Bohra do Schrödingera 1913 r. Model Bohra: każdy elektron w celu przeskoczenia między orbitami musi zaabsorbować lub wyemitować foton o określonej energii 1916 r. G.N. Lewis: wiązania powstają w wyniku wymiany i współdzielenia elektronów na najwyższych orbitach atomowych 1919 r. I.Langmuir: okresowość właściwości pierwiastków jest efektem grupowania się elektronów na orbitach tworzących powłoki elektronowe 5

6 Budowa atomu: od Bohra do Schrödingera 1922 r. O. Stern i W.Gerlach: kierunek wektora magnetycznego momentu dipolowego atomów jest skwantowany przepuszczano wiązkę atomów srebra przez niejednorodne pole magnetyczne i rejestrowano obraz wiązki na ekranie (np. kliszy fotograficznej). 1. źródło atomów 2. atomy srebra 3. niejednorodne pole magnetyczne 4. obraz przewidywany przez mechanike klasyczną 5. zaobserwowany obraz wiązka atomów srebra uległa rozdzieleniu na dwie grupy, w których wektor momentu magnetycznego skierowany był w górę lub w dół. Niezgodnie z mechaników klasyczną!!! mechanika klasyczna: moment magnetyczny każdego atomu może być skierowany w dowolnym kierunku, a oddziaływanie z zewnętrznym polem magnetycznym może jedynie rozciągnąć strumień atomów w jednym kierunku.

7 Budowa atomu: od Bohra do Schrödingera 1924 r. L.de Broglie: wszystkie cząstki mogą zachowywać się jak fale 1926 r. E. Schrödinger: matematyczny model atomu, w którym ruch elektronów został opisany funkcjami fal stojących 1926 r. W. Heisenberg: matematycznie niemożliwe jest jednoczesne określenie położenia i pędu fal stojących Zasada nieoznaczoności Heisenberga: zwiększając precyzję pomiaru położenia, zmniejsza się jednocześnie precyzję pomiaru pędu Model Schrödingera umożliwił rozwiązanie problemów, które napotykały wcześniejsze modele przy wyjaśnianiu linii spektralnych atomów cięższych od wodoru.

8 Funkcja falowa i liczby kwantowe zachowanie elektronu znajdującego się w ruchu opisuje funkcja falowa Y : kwadrat z jej bezwzględnej wartości IYI 2 podaje gęstość prawdopodobieństwa znalezienia elektronu w danym elemencie objętości: w danym obszarze przestrzeni w atomie w pewnej odległości i określonym kierunku od jądra 8

9 Funkcja falowa i liczby kwantowe funkcja falowa Y : jednoznaczna musi mieć w każdym punkcie przestrzeni x,y,z tylko jedną wartość skończona nie powinna w żadnym punkcie dążyć do nieskończoności ciągła funkcja powinna zmieniać się w sposób ciągły funkcje falowe spełniające te warunki funkcje porządne 9

10 Funkcja falowa i liczby kwantowe Uzyskanie funkcji porządnych po nałożeniu na rozwiązanie równania Schrödingera ograniczeń: 1. energia elektronu 2. moment pędu 3. składowa z orbitalnego momentu pędu muszą przyjmować wartości skwantowane, tzn. dozwolone, ale nie dowolne 10

11 Funkcja falowa i liczby kwantowe Liczby kwantowe parametry pojawiające się w funkcjach falowych są ściśle określone ich wartość nie zmienia się w sposób ciągły, lecz co jeden Główna liczba kwantowa n: przyjmuje wartości n= 1, 2, 3, charakteryzuje energię elektronu w danej powłoce (na danym poziomie energetycznym) powłoka zbiór wszystkich stanów kwantowych o określonej głównej liczbie kwantowej 11

12 Funkcja falowa i liczby kwantowe Liczby kwantowe parametry pojawiające się w funkcjach falowych są ściśle określone ich wartość nie zmienia się sposób ciągły, lecz co jeden Poboczna liczba kwantowa l: przyjmuje wartości od 0 do n-1, gdzie n to główna liczba kwantowa precyzuje energię elektronu w atomie wieloelektronowym rozróżnia stany energetyczne elektronów znajdujących się na tej samej powłoce elektronowej podpowłoka elektronowa zbiór stanów kwantowych o takich samych wartościach głównej i pobocznej liczby kwantowej 12

13 Funkcja falowa i liczby kwantowe Magnetyczna liczba kwantowa m: przyjmuje wartości od l do +l (łącznie z zerem), gdzie l to poboczna liczba kwantowa charakteryzuje (niewielkie) różnice energii między elektronami jednej podpowłoki, które ujawniają się tylko w zewnętrznym polu magnetycznym poziom orbitalny zbiór stanów kwantowych o takich samych wartościach głównej, pobocznej i magnetycznej liczby kwantowej 13

14 oddziaływania międzycząstczkowe Wiązania chemiczne wiązanie atomowe, czyli kowalencyjne, powstaje w wyniku uwspólnienia dwóch elektronów o spinie przeciwnym, po jednym od każdego atomu wiązanie jonowe powstaje w wyniku przyciągania elektrostatycznego odmiennych ładunków siły Van der Waalsa - mają one głównie charakter elektrostatyczny wiązanie wodorowe wiązanie koordynacyjne 2

15 Powstawanie związku chemicznego energia wiązania długość wiązania P energia potencjalna r odl. międzyjądrowa przy zbliżeniu jądro każdego atomu przyciąga elektrony drugiego, a jądra i elektrony wzajemnie odpychają się w wyniku tych oddziaływań następuje zmiana energii potencjalnej układu jeżeli między zbliżającymi się atomami przeważają siły odpychania, to energia zmienia się w sposób monotoniczny (krzywa odpychania) 15

16 Powstawanie związku chemicznego energia wiązania długość wiązania P energia potencjalna r odl. międzyjądrowa gdy przeważają siły przyciągania, to przy określonej odległości między atomami, energia potencjalna osiąga minimum. atomy zbliżą się do siebie na odległość zwaną odległością równowagową i powstaje układ o sumarycznej energii niższej niż energia poszczególnych atomów dochodzi do powstania cząsteczki odległość równowagowa, odległość między jądrami, odpowiada długości powstałego wiązania. 16

17 metody oznaczania metody oznaczania Wielkości charakteryzujące cząsteczkę Kształt cząsteczki rozpraszanie promieni X dyfrakcja neutronów rezonans elektronowy określa, w jaki sposób atomy tworzące cząsteczkę są rozmieszczone w przestrzeni Długość wiązania średnia odległość między jądrami atomów tworzących wiązanie dyfrakcja promieni rentgenowskich rozpraszanie strumienia neutronów dyfrakcję strumienia elektronów w substancjach krystalicznych i gazowych.

18 Wielkości charakteryzujące cząsteczkę Kąt wiązania: kąt pomiędzy dwoma wiązaniami tego samego atomu, zależy od całkowitej liczby par elektronowych wokół atomu centralnego Energia (moc) wiązania różnica pomiędzy energią izolowanych atomów a minimum energii w cząsteczce Energia niezbędna do rozerwania wiązań między danymi atomami. Im jej wartość jest większa, tym wiązanie będzie trwalsze 18

19 Wiązanie jonowe pierwiastki różnią się znacznie elektroujemnością całkowite przeniesienie elektronów z atomów pierwiastka elektrododatniego na atomy pierwiastka elektroujemnego oba pierwiastki uzyskują trwałą konfigurację oktetową atomy jednego pierwiastka tracą elektrony stając się jonami dodatnimi atomy drugiego pierwiastka przyjmując te elektrony stają się jonami ujemnymi. [ 11 Na] = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 [ 11 Na + ] = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 0 +1e = [Ne] + 1e [ 17 Cl] = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 +1e [ 17 Cl - ] = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 = [Ar] atom atom kation anion sodu chloru sodowy chlorkowy 19

20 Wiązania jonowe występują w solach kwasów beztlenowych i tlenowych w zasadach w tlenkach metali aktywnych najbardziej typowe wiązania jonowe powstają między atomami metali i atomami niemateli związki o budowie jonowej posiadają szereg właściwości chemicznych: substancje stałe, krystaliczne, twarde są dobrze rozpuszczalne w rozpuszczalnikach silnie polarnych posiadają zdolność przewodzenia prądu w roztworach wodnych oraz w stanie stopionym mają wysokie temperatury topnienia i wrzenia charakteryzuje je znaczna trwałość i mała lotność 20

21 Wiązanie kowalencyjne (atomowe, homeopolarne) nie zachodzi całkowite przeniesienie elektronu z jednego atomu na drugi powstaje między atomami pierwiastków o tej samej lub zbliżonej elektroujemności interpretacja wiązań, obejmująca opis elektronów w cząsteczkach, może być rozpatrywana zgodnie z: elektronową teorią wiązania chemicznego do powstania wiązania konieczne jest utworzenie wspólnych par elektronów pomiędzy atomami teorią orbitali molekularnych tworzeniu wiązania towarzyszy zwiększenie gęstości elektronowej między jądrami atomów teorią pola krystalicznego i teorią pola ligandów opisują wiązania w kompleksach jako oddziaływania o charakterze elektrostatycznym lub wiązania o charakterze koordynacyjnym 21

22 TEW elektronowa teoria wiązania chemicznego atomy w cząsteczce są bardzo podobne do oddzielnych atomów jeden lub więcej elektronów z zewnętrznej powłoki jednego atomu penetruje także zewnętrzną powłokę innego atomu siłą wiążącą jest uwspólniona para elektronów jeżeli łączą się dwa atomy pierwiastków o takiej samej elektroujemności, to rozkład ładunków elektrycznych w cząsteczce jest symetryczny cząsteczka chloru Cl 2 cząsteczka tlenu O 2 wspólne pary elektronów oba atomy tlenu są związane podwójnym wiązaniem kowalencyjnym: każdy atom tlenu ma sześć elektronów walencyjnych i potrzebuje dwóch elektronów do uzupełnienia ostatniej powłoki do oktetu. 22

23 TEW elektronowa teoria wiązania chemicznego jeżeli występują różnice w elektroujemnosciach, to wiązanie jest spolaryzowane wspólna para elektronów jest silniej przyciągana przez jedno z jąder powstaje niesymetryczny rozkład ładunku pochodzącego od wspólnych elektronów. cząsteczka taka staje się dipolem dipol scharakteryzowany jest przez moment dipolowy miarę polarności wiązań cząsteczki dwuatomowe, zbudowane z atomów o różnej elektroujemności, zawsze posiadają różne od zera momenty dipolowe. cząsteczka CO 2 posiada zerowy moment dipolowy!!!

24 LCAO MO metoda liniowych kombinacji orbitali atomowych rozpatruje ona cząsteczkę jako układ jader atomowych, a nie jako oddzielne atomy elektrony pozostają w polu działania kilku jąder atomowych oraz pozostałych elektronów. elektrony znajdują się w określonych stanach kwantowomechanicznych. każdemu elektronowi możemy przypisać funkcję falową zwaną orbitalem molekularnym. powstawaniu wiązania chemicznego towarzyszy zwiększenie gęstości elektronowej miedzy jądrami atomów tworzących wiązanie. warunkiem powstawania orbitali molekularnych jest możliwe jak największe nakładanie się orbitali atomowych porównywalnych energiach orbitalnych i o odpowiedniej symetrii względem osi łączącej obydwa jądra. 24

25 Wiązania kowalencyjne i jonowe - porównanie Polarność Tworzenie Właściwości Wiązania kowalencyjne Wiązania jonowe Niepolarne wiązania chemiczne utworzone między atomami o małej różnicy elektroujemności uwspólnienie elektronów walencyjnych przez atomy wiążącymi Sieć krystaliczna nie tworzą tworzą Rodzaje tworzących pierwiastków tworzą się między niemetalami Temperatura topnienia niska wysoka polarne wiązania chemiczne, utworzą przez molekuły obdarzone ładunkiem wzajemne oddziaływanie między jonami o przeciwnych ładunkach elektrycznych zazwyczaj powstają między metalami i niemetalami Przykłady woda, dwutlenek węgla chlorek wapnia, wodorotlenek sodu Temperatura wrzenia niska wysoka Stan fizyczny mogą istnieć w stanie stałym, ciekłym lub gazowym zwykle tworzą ciała stałe jonowe 25

26 Wiązanie wodorowe stabilizują oddziaływania międzycząsteczkowe Atom wodoru staje się wspólny dla dwóch innych atomów Donor wodoru atom, z którym wodór jest ściśle związany Akceptor wodoru drugi atom biorący udział w tworzeniu wiązania O H N N H O tlen donor wodoru azot akceptor wodoru azot donor wodoru tlen akceptor wodoru W wiązaniach wodorowych, w organizmach żywych: donorem wodoru jest atom tlenu lub atom azotu kowalencyjnie związany z atomem wodoru akceptorem wodoru jest tlen lub azot 26

27 Wiązanie wodorowe stabilizują oddziaływania międzycząsteczkowe 27

28 Wiązanie wodorowe stabilizują oddziaływania międzycząsteczkowe pary zasad adenina tymina guanina cytozyna wiązania wodorowe wiązanie wodorowe a-helisa globiny w hemoglobinie Struktura II-rzędowa, struktura 28

29 Układ okresowy pierwiastków Pierwiastki usystematyzowano według: wzrastającej liczby atomowej (wzrostu ładunku jądra) okresowo powtarzającego się podobieństwa ich konfiguracji elektronowych po określonym wzroście liczby protonów w jądrze atomu atomy walencyjne obsadzają ponownie podpowłoki tego samego typu, tzn. s, p, d lub f Każdy okres rozpoczyna się pierwiastkiem posiadającym jeden, a kończy pierwiastkiem zawierającym osiem elektronów walencyjnych. Elektrony walencyjne elektrony atomu, które dzięki wysokim wartościom energii mogą brać udział w tworzeniu wiązań chemicznych. Zrąb (rdzeń) atomowy składa się z: jądra elektronów niewalencyjnych (nie są odrywane od atomu w procesach chemicznych) 29

30 Układ okresowy pierwiastków Układ okresowy podzielony jest na: osiemnaście grup (osiem głównych i osiem pobocznych), siedem okresów, cztery bloki. Grupa - zbiór pierwiastków, których atomy: uporządkowane są zgodnie ze wzrastającymi liczbami atomowymi, zawierają identyczną liczbę elektronów walencyjnych. znając numer grupy głównej możemy podać, ile elektronów walencyjnych posiada atom pierwiastka. Okres - zbiór pierwiastków, których atomy: uporządkowane są zgodnie ze wzrastającymi liczbami atomowymi, zawierają identyczną liczbę powłok elektronowych. wewnatrz okresu następuje stopniowa zmiana właściwości pierwiastków: od bardzo aktywne metale metale mało aktywne o własciwościach amfoterycznych, mało aktywne niemetale bardzo aktywne, typowe niemete znając numer okresu możemy określić liczbę powłok, jaką posiada atom pierwiastka. W blokach znajdują się pierwiastki o tym samym typie podpowłoki 30 podlegającej zabudowie.

31 Układ okresowy pierwiastków Właściwości, które mogą zmieniać się okresowo i są do siebie zbliżone dla pierwiastków posiadających ten sam typ konfiguracji elektronowej: wartościowość, promień atomowy i jonowy, objętość molową, temperaturę topnienia, twardość, przewodniość elektryczną, energię jonizacji, powinowactwo elektronowe elektroujemność. 31

32 Wartościowość pierwiastka własność bezpośrednio wynikająca z budowy atomu. wartościowość liczba wiązań chemicznych, którą może utworzyć atom pierwiastka z innymi atomami. Teoria elektronowa uwzględnia: wiązanie kowalencyjne - udział wspólnych par elektronowych wiązanie koordynacyjne - udział wspólnych par elektronowych pochodzących od jednego atomu wartościowość: liczba elektronów biorących udział w tworzeniu wiązań chemicznych 32

33 Wartościowość pierwiastka Elektrowartościowość dodatnia: podaje liczbę elektronów oddanych w procesie tworzenia wiązań jonowych Elektrowartościowość ujemna: określa liczbę elektronów pobranych w czasie tworzenia wiązań jonowych. 33

34 Wartościowość pierwiastka Ładunek formalny lub stopień utlenienia: ładunek (liczba elektronów), jaki przypisalibyśmy atomowi danego pierwiastka, gdyby cząsteczka w skład której on wchodzi miała budowę jonową, a elektrony w każdym wiązaniu, który utworzy ten atom należały do atomu bardziej ujemnego. Ten sam pierwiastek, w zależności od rodzaju związku chemicznego może mieć różne stopnie utlenienia: CO 2 CH 4 CH 3 Cl wartość liczbowa stopnia utlenienia nie musi pokrywać się z wartościowością 34

35 Wartościowość pierwiastka Ujemny stopień utlenienia wskazuje, że pierwiastek tworzy wiąznie z innym pierwiastkiem, mniej od niego elektroujemnym. Dodatni stopień utlenienia posiada pierwiastek tworzący związek z pierwiastkiem bardziej od siebie elektroujemnym. Znając położenie w układzie okresowym, możemy projektować wzory związków tworzonych przez pierwiastek właściwości pierwiastków w grupie są bardzo podobne. 35

36 Wartościowość pierwiastka Maksymalna wartościowość określonego pierwiastka: odpowiada numerowi grupy z wyjątkiem: tlenu, który jest dwuwartościowy, fluoru, który jest zawsze jednowartościowy metali grup IB, IIB i VIIIB, których stopień utlenienia nie pokrywa się z numerem grupy. Maksymalna wartościowość pierwiastków grup głównych: w związkach z tlenem, wzrasta od wartości 1 do 7 (z wyjątkiem fluoru), zgodnie z numerem grupy w związkach z wodorem wzrasta od wartościowości 1 do 4, a potem systematycznie maleje od wartości 4 do 1. 36

37 Układ okresowy pierwiastków Na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym możemy dla niego podać: liczbę atomową, liczbę cząstek elementarnych: protonów, elektronów i neutronów konfigurację walencyjną (prznależność do odpowiedniego bloku), pełną konfigurację elektronową, liczbę powłok odpowiadającą numerowi okresu liczbę elektronów walencyjnych, która wskazuje na numer grupy głównej wartościowości w związkach z innymi pierwiastkami (np. tlenem i wodorem), 37

38 Układ okresowy pierwiastków Na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym możemy: podać właściwości fizyczne i chemiczne, określić rodzaj pierwiastka metal, niemetal określić zdolność do reagowania z innymi pierwiastkami (mniejszą lub większą reaktywność) zaproponować: stopnie utlenienia, wzory tlenków w konsekwencji wzory wodorotlenków lub kwasów. 38

39 Promienie atomowe Promień atomu jest równy połowie odległości między jądrami dwóch identycznych atomów w krysztale ciała stałego lub w cząsteczkach gazowych. Na wielkość atomów (objętość, promień) mają wpływ siły przyciągania miedzy: jądrem, elektronami niewalencyjnymi i walencyjnymi. 39

40 Promienie atomowe W obrębie okresu promień atomowy maleje: przy niezmienionej liczbie powłok, elektrony walencyjne są coraz silniej przyciągane przez jądro W obrębie grupy, promień atomowy pierwiastków rośnie zgodnie ze wzrostem liczby atomowej: dodanie kolejnej powłoki ma więszy wpływ na wielkość atomu niż zwiększanie się ładunku jądra W atomie helowca, kończącego okres, obserwujemy niewielki wzrost promienia wywołany wzajemnym odpychaniem elektronów w całkowicie zapełnionej powłoce walencyjnej. 40

41 Promienie jonowe Wielkość promieni jonowych zależy od liczby elektronów przyłączonych lub utraconych podczas tworzenia się jonu. Kation jest zawsze mniejszy od macierzystego atomu obojętnego i to tym mniejszy, im więcej stracił elektronów. Usunięcie elektronu z atomu powoduje zmniejszenie odpychania pomiędzy elektronami (wzmocnienie sił przyciągania elektrostatycznego elektronów przez jądro) Anion jest większy od atomu z którego powstał. Przyłączenie elektronu do atomu powoduje zwiększenie sił odpychania między elektronami, a w konsekwencji wzrost wymiarów chmury elektronowej powstałego anionu. 41

42 Energia jonizacji Ej 42

43 Energia jonizacji Ej minimalna energia potrzebna do oderwania elektronu najsłabiej związanego z atomem i przeniesienia go poza sferę oddziaływania dodatniego jądra atom + E j -> kation + elektron energię potrzebną do oderwania elektronu od atomu lub jonu możemy zmierzyć przez wyznaczneie potencjału jonizacji, czyli najniższego napięcia pola elektrycznego, niezbędnego do jonizacji atomu. 43

44 Energia jonizacji Ej Wielkość energii jonizacji zależy od: wielkości atomu, tj. od promienia atomu dla pierwiastków tej samej grupy zwiększaniu wymiarów atomu towarzyszy zmniejszanie energii jonizacji ładunku jądra: im większy ładunek jądra atomów o podobnej konfiguracji elektronowej, tym silniej elektron walencyjny jest przyciągany przez jądro budowy powłoki, z której elektron jest usuwany, czyli od konfiguracji: np. łatwiej jest usunąć elektron z podpowłoki p niż z podpowłoki s skuteczności ekranowania ładunku jądra przez elektrony niewalencyjne: elektrony przebywające bliżej jądra zmniejszają efektywny ładunek jądra działający na elektrony walencyjne, a to przyczynia się do zmniejszenia energii jonizacji 44

45 Energia jonizacji Ej W ramach grupy energia jonizacji maleje wraz ze wzrostem liczby atomowej, jest to związane ze wzrostem promienia atomowego, przy jednoczesnym zachowaniu tego samego układu elektronów walencyjnych i zwiększeniu skuteczności ekranowania. W ramach okresu, przechodząc od metali alkalicznych do fluorowców, energia jonizacji rośnie wraz ze zwiększaniem się liczby atomowej, bo wzrasta efektywny ładunek jądra. Najwyższe wartości energii jonizacji mają gazy szlachetne. Gwałtowny spadek energii do wartości minimalnej dla metali alkalicznych, po każdym gazie szlachetnym, związany jest z dodaniem elektronu typu s do następnego, wyższego poziomu kwantowego. 45

46 Powinowactwo elektronowe Energia, jaka wyzwala się w procesie przyłączenia elektronu do izolowanego atomu atom + elektron -> anion+e p Powinowactwo elektornowe może być oznaczone tylko pośrednio i z mniejszą dokładnością niż energia jonizacji. Wielkość powinowactwa zalezy od tych samych czynników, co energia jonizacji. Największe wartości powinowactwa elektronowego wykazują pierwiastki, których atomy mają niemal całkowicie zapełnione zewnetrzne powłoki elektronowe. W ramach grupy powinowactwo maleje ze wzrostem liczby atomowej W ramach okresu wzrasta, osiagając wartość maksymalną dla fluorowca, po czym dla atomu gazy szlachetnego znów gwałtownie maleje. 46

47 T.Kędryna, str

Budowa atomu. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego

Budowa atomu. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Budowa atomu Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Budowa atomu model atomu Thomsona (1904 r.), zwany także modelem "'ciasta z rodzynkami" każdy atom jest zbudowany z jednorodnej

Bardziej szczegółowo

Atomy wieloelektronowe

Atomy wieloelektronowe Wiązania atomowe Atomy wieloelektronowe, obsadzanie stanów elektronowych, układ poziomów energii. Przykładowe konfiguracje elektronów, gazy szlachetne, litowce, chlorowce, układ okresowy pierwiastków,

Bardziej szczegółowo

Zasady obsadzania poziomów

Zasady obsadzania poziomów Zasady obsadzania poziomów Model atomu Bohra Model kwantowy atomu Fala stojąca Liczby kwantowe -główna liczba kwantowa (n = 1,2,3...) kwantuje energię elektronu (numer orbity) -poboczna liczba kwantowa

Bardziej szczegółowo

Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas II LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania

Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas II LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas II LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania I. Elektroujemność pierwiastków i elektronowa teoria wiązań Lewisa-Kossela

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

Różne typy wiązań mają ta sama przyczynę: energia powstającej stabilnej cząsteczki jest mniejsza niż sumaryczna energia tworzących ją, oddalonych

Różne typy wiązań mają ta sama przyczynę: energia powstającej stabilnej cząsteczki jest mniejsza niż sumaryczna energia tworzących ją, oddalonych Wiązania atomowe Atomy wieloelektronowe, obsadzanie stanów elektronowych, układ poziomów energii. Przykładowe konfiguracje elektronów, gazy szlachetne, litowce, chlorowce, układ okresowy pierwiastków,

Bardziej szczegółowo

Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń:

Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń: Chemia - klasa I (część 2) Wymagania edukacyjne Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Dział 1. Chemia nieorganiczna Lekcja organizacyjna. Zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Stany skupienia materii

Stany skupienia materii Stany skupienia materii Ciała stałe - ustalony kształt i objętość - uporządkowanie dalekiego zasięgu - oddziaływania harmoniczne Ciecze -słabo ściśliwe - uporządkowanie bliskiego zasięgu -tworzą powierzchnię

Bardziej szczegółowo

Wiązania jonowe występują w układach złożonych z atomów skrajnie różniących się elektroujemnością.

Wiązania jonowe występują w układach złożonych z atomów skrajnie różniących się elektroujemnością. 105 Elektronowa teoria wiązania chemicznego Cząsteczki powstają w wyniku połączenia się dwóch lub więcej atomów. Już w początkowym okresie rozwoju chemii podejmowano wysiłki zmierzające do wyjaśnienia

Bardziej szczegółowo

Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania

Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania I. Elektroujemność pierwiastków i elektronowa teoria wiązań Lewisa-Kossela

Bardziej szczegółowo

Stara i nowa teoria kwantowa

Stara i nowa teoria kwantowa Stara i nowa teoria kwantowa Braki teorii Bohra: - podane jedynie położenia linii, brak natężeń -nie tłumaczy ilości elektronów na poszczególnych orbitach - model działa gorzej dla atomów z więcej niż

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja elektronowa atomu

Konfiguracja elektronowa atomu Konfiguracja elektronowa atomu ANALIZA CHEMICZNA BADANIE WŁAŚCIWOŚCI SUBSTANCJI KONTROLA I STEROWANIE PROCESAMI TECHNOLOGICZNYMI Właściwości pierwiastków - Układ okresowy Prawo okresowości Mendelejewa

Bardziej szczegółowo

Model wiązania kowalencyjnego cząsteczka H 2

Model wiązania kowalencyjnego cząsteczka H 2 Model wiązania kowalencyjnego cząsteczka H 2 + Współrzędne elektronu i protonów Orbitale wiążący i antywiążący otrzymane jako kombinacje orbitali atomowych Orbital wiążący duża gęstość ładunku między jądrami

Bardziej szczegółowo

Wewnętrzna budowa materii

Wewnętrzna budowa materii Atom i układ okresowy Wewnętrzna budowa materii Atom jest zbudowany z jądra atomowego oraz krążących wokół niego elektronów. Na jądro atomowe składają się protony oraz neutrony, zwane wspólnie nukleonami.

Bardziej szczegółowo

Elektronowa struktura atomu

Elektronowa struktura atomu Elektronowa struktura atomu Model atomu Bohra oparty na teorii klasycznych oddziaływań elektrostatycznych Elektrony mogą przebywać tylko w określonych stanach, zwanych stacjonarnymi, o określonej energii

Bardziej szczegółowo

Fizyka atomowa r. akad. 2012/2013

Fizyka atomowa r. akad. 2012/2013 r. akad. 2012/2013 wykład VII - VIII Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Fizyka atomowa Zakład Biofizyki 1 Spin elektronu Elektrony posiadają własny moment pędu L s. nazwany spinem. Wartość spinu

Bardziej szczegółowo

Liczby kwantowe elektronu w atomie wodoru

Liczby kwantowe elektronu w atomie wodoru Liczby kwantowe elektronu w atomie wodoru Efekt Zeemana Atom wodoru wg mechaniki kwantowej ms = magnetyczna liczba spinowa ms = -1/2, do pełnego opisu stanu elektronu potrzebna jest ta liczba własność

Bardziej szczegółowo

Elementy teorii powierzchni metali

Elementy teorii powierzchni metali prof. dr hab. Adam Kiejna Elementy teorii powierzchni metali Wykład 4 v.16 Wiązanie metaliczne Wiązanie metaliczne Zajmujemy się tylko metalami dlatego w zasadzie interesuje nas tylko wiązanie metaliczne.

Bardziej szczegółowo

Budowa atomów. Atomy wieloelektronowe Układ okresowy pierwiastków

Budowa atomów. Atomy wieloelektronowe Układ okresowy pierwiastków Budowa atomów Atomy wieloelektronowe Układ okresowy pierwiastków Model atomu Bohra atom zjonizowany (ciągłe wartości energii) stany wzbudzone jądro Energia (ev) elektron orbita stan podstawowy Poziomy

Bardziej szczegółowo

Wewnętrzna budowa materii - zadania

Wewnętrzna budowa materii - zadania Poniższe zadania rozwiąż na podstawie układu okresowego. Zadanie 1 Oceń poprawność poniższych zdań, wpisując P, gdy zdanie jest prawdziwe oraz F kiedy ono jest fałszywe. Stwierdzenie Atom potasu posiada

Bardziej szczegółowo

Wykład V Wiązanie kowalencyjne. Półprzewodniki

Wykład V Wiązanie kowalencyjne. Półprzewodniki Wykład V Wiązanie kowalencyjne. Półprzewodniki Wiązanie kowalencyjne molekuła H 2 Tworzenie wiązania kowalencyjnego w molekule H 2 : elektron w jednym atomie przyciągany jest przez jądro drugiego. Wiązanie

Bardziej szczegółowo

Wykład Budowa atomu 3

Wykład Budowa atomu 3 Wykład 14. 12.2016 Budowa atomu 3 Model atomu według mechaniki kwantowej Równanie Schrödingera dla atomu wodoru i jego rozwiązania Liczby kwantowe n, l, m l : - Kwantowanie energii i liczba kwantowa n

Bardziej szczegółowo

Właściwości chemiczne i fizyczne pierwiastków powtarzają się w pewnym cyklu (zebrane w grupy 2, 8, 8, 18, 18, 32 pierwiastków).

Właściwości chemiczne i fizyczne pierwiastków powtarzają się w pewnym cyklu (zebrane w grupy 2, 8, 8, 18, 18, 32 pierwiastków). Właściwości chemiczne i fizyczne pierwiastków powtarzają się w pewnym cyklu (zebrane w grupy 2, 8, 8, 18, 18, 32 pierwiastków). 1925r. postulat Pauliego: Na jednej orbicie może znajdować się nie więcej

Bardziej szczegółowo

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 2. Na podstawie struktury cząsteczek wyjaśnij dlaczego N 2 jest bierny a Cl 2 aktywny chemicznie? 3. Które substancje posiadają budowę

Bardziej szczegółowo

CZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej metodę (teorię): metoda wiązań walencyjnych (VB)

CZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej metodę (teorię): metoda wiązań walencyjnych (VB) CZĄSTECZKA Stanislao Cannizzaro (1826-1910) cząstki - elementy mikroświata, termin obejmujący zarówno cząstki elementarne, jak i atomy, jony proste i złożone, cząsteczki, rodniki, cząstki koloidowe; cząsteczka

Bardziej szczegółowo

CZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej jedną z dwóch metod (teorii): metoda wiązań walencyjnych (VB)

CZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej jedną z dwóch metod (teorii): metoda wiązań walencyjnych (VB) CZĄSTECZKA Stanislao Cannizzaro (1826-1910) cząstki - elementy mikroświata, termin obejmujący zarówno cząstki elementarne, jak i atomy, jony proste i złożone, cząsteczki, rodniki, cząstki koloidowe; cząsteczka

Bardziej szczegółowo

Atomy mają moment pędu

Atomy mają moment pędu Atomy mają moment pędu Model na rysunku jest modelem tylko klasycznym i jak wiemy z mechaniki kwantowej, nie odpowiada dokładnie rzeczywistości Jednakże w mechanice kwantowej elektron nadal ma orbitalny

Bardziej szczegółowo

Wrocław dn. 23 listopada 2005 roku

Wrocław dn. 23 listopada 2005 roku Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 23 listopada 2005 roku Temat lekcji: Elektroujemność. + kartkówka z układu okresowego Cel ogólny lekcji:

Bardziej szczegółowo

WIĄZANIA. Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE

WIĄZANIA. Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE WIĄZANIA Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE Przyciąganie Wynika z elektrostatycznego oddziaływania między elektronami a dodatnimi jądrami atomowymi. Może to być

Bardziej szczegółowo

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1 do rozporządzenia, Dz.U. z 2018 r., poz. 467), programie nauczania oraz w części

Bardziej szczegółowo

CHEMIA 1. INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy na studia medyczne kierunek lekarski, stomatologia, farmacja, analityka medyczna ATOM.

CHEMIA 1. INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy na studia medyczne kierunek lekarski, stomatologia, farmacja, analityka medyczna ATOM. INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy na studia medyczne kierunek lekarski, stomatologia, farmacja, analityka medyczna tel. 0501 38 39 55 www.medicus.edu.pl CHEMIA 1 ATOM Budowa atomu - jądro, zawierające

Bardziej szczegółowo

Atom wodoru w mechanice kwantowej. Równanie Schrödingera

Atom wodoru w mechanice kwantowej. Równanie Schrödingera Fizyka atomowa Atom wodoru w mechanice kwantowej Moment pędu Funkcje falowe atomu wodoru Spin Liczby kwantowe Poprawki do równania Schrödingera: struktura subtelna i nadsubtelna; przesunięcie Lamba Zakaz

Bardziej szczegółowo

Atomy wieloelektronowe i cząsteczki

Atomy wieloelektronowe i cząsteczki Atomy wieloelektronowe i cząsteczki 1 Atomy wieloelektronowe Wodór ma liczbę atomową Z=1 i jest prostym atomem. Zawiera tylko jeden elektron i jeden proton stąd potencjał opisuje oddziaływanie kulombowskie

Bardziej szczegółowo

Atom wodoru i jony wodoropodobne

Atom wodoru i jony wodoropodobne Atom wodoru i jony wodoropodobne dr inż. Ireneusz Owczarek CMF PŁ ireneusz.owczarek@p.lodz.pl http://cmf.p.lodz.pl/iowczarek 2012/13 Spis treści Spis treści 1. Model Bohra atomu wodoru 2 1.1. Porządek

Bardziej szczegółowo

CHEMIA WARTA POZNANIA

CHEMIA WARTA POZNANIA Materiały do zajęć dokształcających z chemii nieorganicznej i fizycznej Wydział Chemii UAM Poznań 2011 Część I Atom jest najmniejszą częścią pierwiastka chemicznego, która zachowuje jego właściwości chemiczne

Bardziej szczegółowo

Mechanika kwantowa. Erwin Schrödinger ( ) Werner Heisenberg

Mechanika kwantowa. Erwin Schrödinger ( ) Werner Heisenberg Mechanika kwantowa Erwin Schrödinger (1887-1961) Werner Heisenberg 1901-1976 Falowe równanie ruchu (uproszczenie: przypadek jednowymiarowy) Dla fotonów Dla cząstek Równanie Schrödingera y x = 1 c y t y(

Bardziej szczegółowo

Fizyka 3.3 WYKŁAD II

Fizyka 3.3 WYKŁAD II Fizyka 3.3 WYKŁAD II Promieniowanie elektromagnetyczne Dualizm korpuskularno-falowy światła Fala elektromagnetyczna Strumień fotonów o energii E F : E F = hc λ c = 3 10 8 m/s h = 6. 63 10 34 J s Światło

Bardziej szczegółowo

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek strona 1/11 Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek Monika Gałkiewicz Zad. 1 () Podaj wzory dwóch dowolnych kationów i dwóch dowolnych anionów posiadających

Bardziej szczegółowo

Fizyka 3. Konsultacje: p. 329, Mechatronika

Fizyka 3. Konsultacje: p. 329, Mechatronika Fizyka 3 Konsultacje: p. 39, Mechatronika marzan@mech.pw.edu.pl Zaliczenie: 1 sprawdzian 30 pkt 15.1 18 3.0 18.1 1 3.5 1.1 4 4.0 4.1 7 4.5 7.1 30 5.0 http:\\adam.mech.pw.edu.pl\~marzan Program: - elementy

Bardziej szczegółowo

Temat 1: Budowa atomu zadania

Temat 1: Budowa atomu zadania Budowa atomu Zadanie 1. (0-1) Dany jest atom sodu Temat 1: Budowa atomu zadania 23 11 Na. Uzupełnij poniższą tabelkę. Liczba masowa Liczba powłok elektronowych Ładunek jądra Liczba nukleonów Zadanie 2.

Bardziej szczegółowo

S. Baran - Podstawy fizyki materii skondensowanej Wiązania chemiczne w ciałach stałych. Wiązania chemiczne w ciałach stałych

S. Baran - Podstawy fizyki materii skondensowanej Wiązania chemiczne w ciałach stałych. Wiązania chemiczne w ciałach stałych Wiązania chemiczne w ciałach stałych Wiązania chemiczne w ciałach stałych typ kowalencyjne jonowe metaliczne Van der Waalsa wodorowe siła* silne silne silne pochodzenie uwspólnienie e- (pary e-) przez

Bardziej szczegółowo

Wykład z Chemii Ogólnej

Wykład z Chemii Ogólnej Wykład z Chemii Ogólnej Część 2 Budowa materii: od atomów do układów molekularnych 2.3. WIĄZANIA CHEMICZNE i ODDZIAŁYWANIA Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład X

INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład X INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład X 2015-12-25 1 Mechanika kwantowa opiera się na dwóch prawach Dualizm korpuskularno-falowy (de Broglie a) λ h p Zasada nieoznaczoności Heisenberga p x h/(4 ) Gęstość prawdopodobieństwa

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z chemii Zakres podstawowy

Wymagania edukacyjne z chemii Zakres podstawowy Wymagania edukacyjne z chemii Zakres podstawowy Klasy: 1a, 1b, 1c, 1d, 1e Rok szkolny 2019/2020 Nauczyciel: Aneta Patrzałek 1 Szczegółowe wymagania edukacyjne z chemii na poszczególne stopnie: Wymagania

Bardziej szczegółowo

Orbitale typu σ i typu π

Orbitale typu σ i typu π Orbitale typu σ i typu π Dwa odpowiadające sobie orbitale sąsiednich atomów tworzą kombinacje: wiążącą i antywiążącą. W rezultacie mogą powstać orbitale o rozkładzie przestrzennym dwojakiego typu: σ -

Bardziej szczegółowo

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TEMAT I WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH. STOPNIE UTLENIENIA. WIĄZANIA CHEMICZNE. WZORY SUMARYCZNE I STRUKTURALNE. TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWA INTERPRETACJA WZORÓW I RÓWNAŃ CHEMICZNYCH

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3.

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3. 2. ELEKTRONY W ATOMACH I CZĄSTECZKACH. A1 - POZIOM PODSTAWOWY. Zadanie 1. (1 pkt). Konfigurację elektronową 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 mają atomy i jony: A. Mg 2+, Cl -, K +, B. Ar, S 2-, K +, C. Ar, Na

Bardziej szczegółowo

Geometria cząsteczek wieloatomowych. Hybrydyzacja orbitali atomowych.

Geometria cząsteczek wieloatomowych. Hybrydyzacja orbitali atomowych. Geometria cząsteczek wieloatomowych. Hybrydyzacja orbitali atomowych. Geometria cząsteczek Geometria cząsteczek decyduje zarówno o ich właściwościach fizycznych jak i chemicznych, np. temperaturze wrzenia,

Bardziej szczegółowo

Na rysunku przedstawiono fragment układu okresowego pierwiastków.

Na rysunku przedstawiono fragment układu okresowego pierwiastków. Na rysunku przedstawiono fragment układu okresowego pierwiastków. Zadanie 1 (0 1) W poniższych zdaniach podano informacje o pierwiastkach i ich tlenkach. Które to tlenki? Wybierz je spośród podanych A

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. (2 pkt) Określ, na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków, typ wiązania w związkach: KBr i HBr.

Zadanie 1. (2 pkt) Określ, na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków, typ wiązania w związkach: KBr i HBr. Zadanie 1. (2 pkt) Określ, na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków, typ wiązania w związkach: KBr i HBr. Typ wiązania w KBr... Typ wiązania w HBr... Zadanie 2. (2 pkt) Oceń poprawność poniższych

Bardziej szczegółowo

TEORIA PASMOWA CIAŁ STAŁYCH

TEORIA PASMOWA CIAŁ STAŁYCH TEORIA PASMOWA CIAŁ STAŁYCH Skolektywizowane elektrony w metalu Weźmy pod uwagę pewną ilość atomów jakiegoś metalu, np. sodu. Pojedynczy atom sodu zawiera 11 elektronów o konfiguracji 1s 2 2s 2 2p 6 3s

Bardziej szczegółowo

Z m.a. I. SUBSTANCJE CHEMICZNE BUDOWA I WŁAŚCIWOŚCI H, 2 1 H, 3 1 GC.I.(5) 1 WAŻNE POJĘCIA W CHEMII:

Z m.a. I. SUBSTANCJE CHEMICZNE BUDOWA I WŁAŚCIWOŚCI H, 2 1 H, 3 1 GC.I.(5) 1 WAŻNE POJĘCIA W CHEMII: pitagoras.d2.pl I. SUBSTANCJE CHEMICZNE BUDOWA I WŁAŚCIWOŚCI WAŻNE POJĘCIA W CHEMII: Pierwiastek chemiczny składnik prosty substancji, nie ulegający dalszemu rozkładowi w jakichkolwiek przemianach chemicznych.

Bardziej szczegółowo

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1 do rozporządzenia, Dz.U. z 2018 r., poz. 467), programie nauczania oraz w części

Bardziej szczegółowo

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych Wymagania programowe z chemii na poszczególne oceny IV etap edukacyjny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 1. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego

Bardziej szczegółowo

Zad: 1 Spośród poniższych jonów wybierz te, które mają identyczną konfigurację elektronową:

Zad: 1 Spośród poniższych jonów wybierz te, które mają identyczną konfigurację elektronową: Zad: 1 Spośród poniższych jonów wybierz te, które mają identyczną konfigurację elektronową: Zad: 2 Zapis 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 2 (K 2 L 8 M 4 ) przedstawia konfigurację elektronową atomu A. argonu. B.

Bardziej szczegółowo

Konwersatorium 1. Zagadnienia na konwersatorium

Konwersatorium 1. Zagadnienia na konwersatorium Konwersatorium 1 Zagadnienia na konwersatorium 1. Omów reguły zapełniania powłok elektronowych. 2. Podaj konfiguracje elektronowe dla atomów Cu, Ag, Au, Pd, Pt, Cr, Mo, W. 3. Wyjaśnij dlaczego występują

Bardziej szczegółowo

Budowa atomu. Wiązania chemiczne

Budowa atomu. Wiązania chemiczne strona /6 Budowa atomu. Wiązania chemiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Budowa atomu; jądro i elektrony, składniki jądra, izotopy. Promieniotwórczość i

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład X

INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład X INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład X 16.12.2017 1 Mechanika kwantowa opiera się na dwóch prawach Dualizm korpuskularno-falowy (de Broglie a) λ h p Zasada nieoznaczoności Heisenberga p x h/(4 ) Gęstość prawdopodobieństwa

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z chemii kl VII

Kryteria oceniania z chemii kl VII Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co

Bardziej szczegółowo

Anna Grych Test z budowy atomu i wiązań chemicznych

Anna Grych Test z budowy atomu i wiązań chemicznych Anna Grych Test z budowy atomu i wiązań chemicznych 1. Uzupełnij tabelkę wpisując odpowiednie dane: Nazwa atomu Liczba nukleonów protonów neutronów elektronów X -... 4 2 Y -... 88 138 Z -... 238 92 W -...

Bardziej szczegółowo

Test sprawdzający z chemii do klasy I LO i technikum z działu Budowa atomu i wiązania chemiczne

Test sprawdzający z chemii do klasy I LO i technikum z działu Budowa atomu i wiązania chemiczne Anna Grych Test sprawdzający z chemii do klasy I LO i technikum z działu Budowa atomu i wiązania chemiczne Informacja do zadań -7 75 Dany jest pierwiastek 33 As. Zadanie. ( pkt) Uzupełnij poniższą tabelkę.

Bardziej szczegółowo

E e l kt k r t o r n o ow o a w a s t s r t u r kt k u t ra r a at a o t m o u

E e l kt k r t o r n o ow o a w a s t s r t u r kt k u t ra r a at a o t m o u Elektronowa struktura atomu Anna Pietnoczka BUDOWA ATOMU CZĄSTKA SYMBOL WYSTĘPOWANIE MASA ŁADUNEK ELEKTRYCZNY PROTON p + jądroatomowe około 1 u + 1 NEUTRON n 0 jądroatomowe około 1u Brak ELEKTRON e - powłoki

Bardziej szczegółowo

Wykład przygotowany w oparciu o podręczniki:

Wykład przygotowany w oparciu o podręczniki: Slajd 1 Wykład przygotowany w oparciu o podręczniki: Organic Chemistry 4 th Edition Paula Yurkanis Bruice Slajd 2 Struktura elektronowa wiązanie chemiczne Kwasy i zasady Slajd 3 Chemia organiczna Związki

Bardziej szczegółowo

Wykład 5: Cząsteczki dwuatomowe

Wykład 5: Cząsteczki dwuatomowe Wykład 5: Cząsteczki dwuatomowe Wiązania jonowe i kowalencyjne Ograniczenia teorii Lewisa Orbitale cząsteczkowe Kombinacja liniowa orbitali atomowych Orbitale dwucentrowe Schematy nakładania orbitali Diagramy

Bardziej szczegółowo

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Budowa atomu, układ okresowy i promieniotwórczość

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Budowa atomu, układ okresowy i promieniotwórczość strona 1/11 Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Budowa atomu, układ okresowy i promieniotwórczość Monika Gałkiewicz Zad. 1 () Przedstaw pełną konfigurację elektronową atomu pierwiastka

Bardziej szczegółowo

Okresowość właściwości chemicznych pierwiastków. Układ okresowy pierwiastków. 1. Konfiguracje elektronowe pierwiastków

Okresowość właściwości chemicznych pierwiastków. Układ okresowy pierwiastków. 1. Konfiguracje elektronowe pierwiastków Układ okresowy pierwiastków Okresowość właściwości chemicznych pierwiastków 1. Konfiguracje elektronowe pierwiastków. Konfiguracje a układ okresowy 3. Budowa układu okresowego 4. Historyczny rozwój układu

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [

Bardziej szczegółowo

Podstawy chemii obliczeniowej

Podstawy chemii obliczeniowej Podstawy chemii obliczeniowej Anna Kaczmarek Kędziera Katedra Chemii Materiałów, Adsorpcji i Katalizy Wydział Chemii UMK, Toruń Elementy chemii obliczeniowej i bioinformatyki 2015 Plan wykładu 15 godzin

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z chemii Zakres rozszerzony

Wymagania edukacyjne z chemii Zakres rozszerzony Wymagania edukacyjne z chemii Zakres rozszerzony Klasy: 1c, 1d Rok szkolny 2019/2020 Nauczyciel: Aneta Patrzałek Szczegółowe wymagania edukacyjne z chemii na poszczególne stopnie: Wymagania na każdy stopień

Bardziej szczegółowo

Elektronowa struktura atomu

Elektronowa struktura atomu Elektronowa struktura atomu Model atomu Bohra oparty na teorii klasycznych oddziaływań elektrostatycznych Elektrony mogą przebywać tylko w określonych stanach, zwanych stacjonarnymi, o określonej energii

Bardziej szczegółowo

11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany

11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany PYTANIA EGZAMINACYJNE Z CHEMII OGÓLNEJ I Podstawowe pojęcia chemiczne 1) Pierwiastkiem nazywamy : a zbiór atomów o tej samej liczbie masowej b + zbiór atomów o tej samej liczbie atomowej c zbiór atomów

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki wykład 3

Podstawy fizyki wykład 3 D. Halliday, R. Resnick, J.Walker: Podstawy Fizyki, tom 5, PWN, Warszawa 2003. H. D. Young, R. A. Freedman, Sear s & Zemansky s University Physics with Modern Physics, Addison-Wesley Publishing Company,

Bardziej szczegółowo

Przewodność elektryczna ciał stałych. Elektryczne własności ciał stałych Izolatory, metale i półprzewodniki

Przewodność elektryczna ciał stałych. Elektryczne własności ciał stałych Izolatory, metale i półprzewodniki Przewodność elektryczna ciał stałych Elektryczne własności ciał stałych Izolatory, metale i półprzewodniki Elektryczne własności ciał stałych Do sklasyfikowania różnych materiałów ze względu na ich własności

Bardziej szczegółowo

Kryształy, półprzewodniki, nanotechnologie. Dr inż. KAROL STRZAŁKOWSKI Instytut Fizyki UMK w Toruniu

Kryształy, półprzewodniki, nanotechnologie. Dr inż. KAROL STRZAŁKOWSKI Instytut Fizyki UMK w Toruniu Kryształy, półprzewodniki, nanotechnologie. Dr inż. KAROL STRZAŁKOWSKI Instytut Fizyki UMK w Toruniu skaroll@fizyka.umk.pl Plan ogólny Kryształy, półprzewodniki, nanotechnologie, czyli czym będziemy się

Bardziej szczegółowo

Podział ciał stałych ze względu na strukturę atomowo-cząsteczkową

Podział ciał stałych ze względu na strukturę atomowo-cząsteczkową Podział ciał stałych ze względu na strukturę atomowo-cząsteczkową Kryształy Atomy w krysztale ułożone są w pewien powtarzający się regularny wzór zwany siecią krystaliczną. Struktura kryształu NaCl Polikryształy

Bardziej szczegółowo

CHEMIA LEKCJA 1. Budowa atomu, Izotopy Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Model atomu Bohra

CHEMIA LEKCJA 1. Budowa atomu, Izotopy Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Model atomu Bohra CHEMIA LEKCJA 1. Budowa atomu, Izotopy Promieniotwórczość naturalna i sztuczna Model atomu Bohra SPIS TREŚCI: 1. Modele budowy atomu Thomsona, Rutherforda i Bohra 2. Budowa atomu 3. Liczba atomowa a liczba

Bardziej szczegółowo

Fizyka Ciała Stałego. Struktura krystaliczna. Struktura amorficzna

Fizyka Ciała Stałego. Struktura krystaliczna. Struktura amorficzna Wykład II Struktura krystaliczna Fizyka Ciała Stałego Ciała stałe można podzielić na: Amorficzne, brak uporządkowania, np. szkła; Krystaliczne, o uporządkowanym ułożeniu atomów lub molekuł tworzącym sieć

Bardziej szczegółowo

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski Fizyka 2 wykład 14 Janusz Andrzejewski Atom wodoru Wczesne modele atomu -W czasach Newtona atom uważany była za małą twardą kulkę co dość dobrze sprawdzało się w rozważaniach dotyczących kinetycznej teorii

Bardziej szczegółowo

Wiązania chemiczne. Związek klasyfikacji ciał krystalicznych z charakterem wiązań atomowych. 5 typów wiązań

Wiązania chemiczne. Związek klasyfikacji ciał krystalicznych z charakterem wiązań atomowych. 5 typów wiązań Wiązania chemiczne Związek klasyfikacji ciał krystalicznych z charakterem wiązań atomowych 5 typów wiązań wodorowe A - H - A, jonowe ( np. KCl ) molekularne (pomiędzy atomami gazów szlachetnych i małymi

Bardziej szczegółowo

Teoria Orbitali Molekularnych. tworzenie wiązań chemicznych

Teoria Orbitali Molekularnych. tworzenie wiązań chemicznych Teoria Orbitali Molekularnych tworzenie wiązań chemicznych Zbliżanie się atomów aż do momentu nałożenia się ich orbitali H a +H b H a H b Wykres obrazujący zależność energii od odległości atomów długość

Bardziej szczegółowo

Pasmowa teoria przewodnictwa. Anna Pietnoczka

Pasmowa teoria przewodnictwa. Anna Pietnoczka Pasmowa teoria przewodnictwa elektrycznego Anna Pietnoczka Wpływ rodzaju wiązań na przewodność próbki: Wiązanie jonowe - izolatory Wiązanie metaliczne - przewodniki Wiązanie kowalencyjne - półprzewodniki

Bardziej szczegółowo

Wykład z Chemii Ogólnej

Wykład z Chemii Ogólnej Wykład z Chemii Ogólnej Część 2 Budowa materii: od atomów do układów molekularnych 2.2. BUDOWA CZĄSTECZEK Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Bardziej szczegółowo

Fizyka Ciała Stałego. Struktura krystaliczna. Struktura amorficzna

Fizyka Ciała Stałego. Struktura krystaliczna. Struktura amorficzna Wykład II Struktura krystaliczna Fizyka Ciała Stałego Ciała stałe można podzielić na: Amorficzne, brak uporządkowania, np. szkła; Krystaliczne, o uporządkowanym ułożeniu atomów lub molekuł tworzącym sieć

Bardziej szczegółowo

Elektryczne własności ciał stałych

Elektryczne własności ciał stałych Elektryczne własności ciał stałych Do sklasyfikowania różnych materiałów ze względu na ich własności elektryczne trzeba zdefiniować kilka wielkości Oporność właściwa (albo przewodność) ładunek [C] = 1/

Bardziej szczegółowo

Model Bohra budowy atomu wodoru - opis matematyczny

Model Bohra budowy atomu wodoru - opis matematyczny Model Bohra budowy atomu wodoru - opis matematyczny Uwzględniając postulaty kwantowe Bohra, można obliczyć promienie orbit dozwolonych, energie elektronu na tych orbitach, wartość prędkości elektronu na

Bardziej szczegółowo

Budowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.)

Budowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.) Budowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.) Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Punkty Okres połowiczego rozpadu pewnego radionuklidu wynosi 16 godzin. a) Określ, ile procent atomów tego izotopu rozpadnie

Bardziej szczegółowo

Modele atomu wodoru. Modele atomu wodoru Thomson'a Rutherford'a Bohr'a

Modele atomu wodoru. Modele atomu wodoru Thomson'a Rutherford'a Bohr'a Modele atomu wodoru Modele atomu wodoru Thomson'a Rutherford'a Bohr'a Demokryt: V w. p.n.e najmniejszy, niepodzielny metodami chemicznymi składnik materii. atomos - niepodzielny Co to jest atom? trochę

Bardziej szczegółowo

WIĄZANIA. Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE

WIĄZANIA. Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE WIĄZANIA Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE 1 Przyciąganie Wynika z elektrostatycznego oddziaływania między elektronami a dodatnimi jądrami atomowymi. Może to być

Bardziej szczegółowo

Mechanika kwantowa. Jak opisać atom wodoru? Jak opisać inne cząsteczki?

Mechanika kwantowa. Jak opisać atom wodoru? Jak opisać inne cząsteczki? Mechanika kwantowa Jak opisać atom wodoru? Jak opisać inne cząsteczki? Mechanika kwantowa Elektron fala stojąca wokół jądra Mechanika kwantowa Równanie Schrödingera Ĥ E ψ H ˆψ = Eψ operator różniczkowy

Bardziej szczegółowo

CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.

CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Substancje i ich przemiany WYMAGANIA PODSTAWOWE stosuje zasady bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

pobrano z

pobrano z ODPOWIEDZI Zadanie 1. (2 pkt) 1. promienia atomowego, promienia jonowego 2. najwyższego stopnia utlenienia Zadanie 2. (1 pkt) 1. Pierwiastek I jest aktywnym metalem. Tworzy wodorek, w którym wodór przyjmuje

Bardziej szczegółowo

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie 7 Szkoły Podstawowej str. 1 Wymagania edukacyjne

Bardziej szczegółowo

I. Substancje i ich przemiany

I. Substancje i ich przemiany NaCoBeZU z chemii dla klasy 1 I. Substancje i ich przemiany 1. Pracownia chemiczna podstawowe szkło i sprzęt laboratoryjny. Przepisy BHP i regulamin pracowni chemicznej zaliczam chemię do nauk przyrodniczych

Bardziej szczegółowo

Modele atomu wodoru. Modele atomu wodoru Thomson'a Rutherford'a Bohr'a

Modele atomu wodoru. Modele atomu wodoru Thomson'a Rutherford'a Bohr'a Modele atomu wodoru Modele atomu wodoru Thomson'a Rutherford'a Bohr'a Demokryt: V w. p.n.e najmniejszy, niepodzielny metodami chemicznymi składnik materii. atomos - niepodzielny Co to jest atom? trochę

Bardziej szczegółowo

1 i 2. Struktura elektronowa atomów, tworzenie wiązań chemicznych

1 i 2. Struktura elektronowa atomów, tworzenie wiązań chemicznych 1 i 2. Struktura elektronowa atomów, tworzenie wiązań chemicznych 1 1.1. Struktura elektronowa atomów Rozkład elektronów na pierwszych czterech powłokach elektronowych 1. powłoka 2. powłoka 3. powłoka

Bardziej szczegółowo

26 Okresowy układ pierwiastków

26 Okresowy układ pierwiastków 26 Okresowy układ pierwiastków Przyjmując procedurę Hartree ego otrzymujemy poziomy numerowane, jak w atomie wodoru, liczbami kwantowymi (n, l, m) z tym, że degeneracja ze względu na l na ogół już nie

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020

Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wymagań na ocenę dopuszczającą.

Bardziej szczegółowo

Wykład 5 Widmo rotacyjne dwuatomowego rotatora sztywnego

Wykład 5 Widmo rotacyjne dwuatomowego rotatora sztywnego Wykład 5 Widmo rotacyjne dwuatomowego rotatora sztywnego W5. Energia molekuł Przemieszczanie się całych molekuł w przestrzeni - Ruch translacyjny - Odbywa się w fazie gazowej i ciekłej, w fazie stałej

Bardziej szczegółowo