WIELOPOZIOMOWEZARZĄDZANIEWUNIEUROPEJSKIEJ-ROLASAMORZĄDÓW

Transkrypt

1 WIELOPOZIOMOWEZARZĄDZANIEWUNIEUROPEJSKIEJ-ROLASAMORZĄDÓW Konferencja skierowana do członków i ich zastępców polskiej delegacji w Komitecie Regionów WARSZAWA, WRZEŚNIA 2012 Kompleksowa współzależność integracyjna i sprawne państwo w procesie integracji europejskiej Prof. dr hab. Jan Barcz Główne problemy 1. Wprowadzenie: znaczenie TL 2. Punkt wyjścia dla debaty ustrojowej UE 3. Zarządzanie w UE - modele - kompleksowa współzależność integracyjna - sprawne państwo 4. Zarządzanie w zróżnicowanej UE 1. Wprowadzenie: znaczenie TL 1. Znaczenie TL dla ustroju UE (1) dogmatyzowanie znaczenia (2) deprecjonowanie znaczenia - ocena - UE: spójna organizacja międzynarodowa 2. Tzw. metoda schengeńska 3. Europa a la carte

2 2. Punkt wyjścia dla debaty ustrojowej 1. Trzy zasadnicze dokumenty - Habermas/Bolfinger/Nid-Rümelin - Barroso, Raport o stanie UE ( ) - raport grupy Przyszłość Europy ( ); ministrowie SZ 11 państw 2. Główne problemy - unia bankowa - unia polityczna - reformy instytucjonalne - środki realizacji (rewizja Traktatów) 3. Kontekst (1) reforma instytucjonalna: brak wymiaru regionalnego (2) formuła przyszłej rewizji Traktatów: zróżnicowanie (3) zdefiniowanie UE Zdefiniowanie UE Habermas/Bolfinger/Nida-Rümelin Wymaga to jasnej wizji, jak powinna wyglądać konstytucja wspólnej, ponadnarodowej struktury demokratycznej, która nie byłaby państwem federalnym. Państwo federalne jest bowiem dla Europy nie do przyjęcia. Wymagałoby ono znacznie więcej solidarności, niż gotowe są zaakceptować przywiązane do swej historycznej niezależności narody. Pogłębienie integracji instytucjonalnej Unii musi kierować się ideą, że demokratyczne jądro Europy musi reprezentować obywateli krajów członkowskich jednocześnie jako obywateli zreformowanej Unii i jako reprezentantów danego kraju.

3 Barroso - We will need to move towards a federation of nation states, - I call for a federation of nation states. Not a superstate ; - A demokcratic federation of nation states ; - This is about the Union with the Member States, not against the Member States ; Konkluzje - UE: organizacja międzynarodowa - redefinicja ponadnarodowości (umocnienie metody wspólnotowej) - zróżnicowanie wewnątrz UE 3. Kompleksowa współzależność integracyjna Koncepcje zarządzania sprawami unijnymi Koncepcja stopienia/połączenia Koncepcja systemu wielopoziomowego Koncepcja zarządzania wielopoziomowego Koncepcja multicentryczności prawa Koncepcja ponadnarodowości deliberatywnej

4 Kompleksowa współzależność integracyjna

5 Dostosowanie po stronie państw członkowskich podnoszenie sprawności zarządzania sprawami Unii na szczeblu rządowym (administracji państwowej), umacnianie tzw. pamięci instytucjonalnej korpusu urzędników służby cywilnej umocnienie roli parlamentów narodowych w sprawach Unii (w sferze wewnątrzkrajowej w relacjach z własnym rządem oraz we współpracy z parlamentami narodowymi innych państw członkowskich i z Parlamentem Europejskim) umocnienie roli samorządowych struktur regionalnych i lokalnych (w sferze wewnątrzkrajowej w relacjach z własnym rządem oraz w dziedzinie współpracy z instytucjami unijnymi i Komitet Regionów) podniesie efektywności parlamentu narodowego i agend rządowych stosownie do wymogów procesu decyzyjnego po stronie unijnej polepszanie warunków pełnego korzystania przez jednostki (obywateli i podmioty gospodarcze) ze swobód gwarantowanych na szczeblu unijnym (obywatel Unii) Dostosowania po stronie UE umacnianie legitymacji demokratycznej UE (pozycji Parlamentu Europejskiego, monitorującej roli parlamentów narodowych, pozycji reprezentacji struktur samorządu lokalnego i regionalnego) identyfikacja i rozbudowa katalogu wspólnych wartości (zasady państwa demokratycznego i gospodarki rynkowej wraz z europejskim modelem socjalnym) umacnianie ochrony praw podstawowych (Karta Praw Podstawowych, przystąpienie do EKPCz) umacnianie dotychczasowego tzw. reżimu wspólnotowego (obecnego reżimu unijnego)

6 Dostosowanie w dziedzinie bezpośredniej współzależności rozwój zasady pierwszeństwa prawa unijnego przy zagwarantowaniu obopólnego, przyjaznego nastawienia (ze strony państwa konieczność pełnego zagwarantowania efektywności prawa unijnego w sferze wewnątrzkrajowej; po stronie Unii respektowania postulatu współfunkcjonowania obydwu porządków prawnych) rozbudowa infrastruktury instytucjonalnej, zapewniającej wzajemne przenikanie się obydwu sfer (system komitologiczny, rola Komitetu Regionów, system grup roboczych w obecnych obszarach międzyrządowych) oraz podnoszenie stopnia przejrzystości jej działania (postulat dobrego zarządzania) umacnianie systemu monitorowania procesu decyzyjnego w Unii przez parlamenty narodowe na linii: proces decyzyjny w UE parlament narodowy rząd państwa członkowskiego Współzależność w zróżnicowanej UE

7 Państwo sprawnie Francis Fukuyama (Sprawne państwo) Państwa dysfunkcyjne państwa sprawne Proces integracji: Upadek państwa? Wymóg sprawnego państwa Pogłębiane integracji podnoszenie sprawności państwa Kompleksowa współzależność integracyjna Nowe wyzwanie: zróżnicowanie wewnątrz UE