Recenzja dorobku naukowego i dydaktyczno organizacyjnego dr. inż. Bartłomieja Borkowskiego wykonana w związku z postępowaniem habilitacyjnym

Transkrypt

1 Prof. dr hab. inż. Zbigniew Dąbrowski Warszawa, r. Instytut Podstaw Budowy Maszyn Politechnika Warszawska Recenzja dorobku naukowego i dydaktyczno organizacyjnego dr. inż. Bartłomieja Borkowskiego wykonana w związku z postępowaniem habilitacyjnym (na zlecenie Dziekana Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH Kraków) 1. Wprowadzenie Pan dr inż. Bartłomiej Borkowski absolwent Technikum Mechanicznego w Krakowie z roku 1998 w roku 2003 uzyskał stopień mgr. inż. mechanika na kierunku Budowa i Eksploatacja Maszyn w specjalności Informatyka w Mechanice w AGH na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Robotyki. Od r. został zatrudniony jako starszy referent techniczny w Katedrze Mechaniki i Wibroakustyki, gdzie też w latach ukończył studia doktoranckie po czym został zatrudniony na etacie asystenta. W roku 2010 uzyskał stopień doktora nauk technicznych w dyscyplinie Mechanika specjalność wibroakustyka pod tytułem System wspomagania gromadzenia, aktualizacji oraz dystrybucji danych akustycznych pod promotorstwem prof. dr. hab. inż. Wojciecha Batko. Od tego roku do chwili obecnej zatrudniony jest na etacie adiunkta. Od czasu podjęcia pracy zajmował się przede wszystkim zastosowaniem baz danych w monitoringu procesów wibroakustycznych oraz innych procesów występujących w środowisku pracy, doskonaląc przy tym swoje umiejętności w zakresie pomiarów i analizy sygnałów.

2 Opublikował łącznie 48 prac autorskich, z czego 24 po uzyskaniu stopnia doktora. Wśród wymienionych publikacji znajduje się 8 z listy A MNiSW i 9 w materiałach konferencyjnych oraz współautorstwo 1 monografii (50%) i monografia, którą Kandydat wskazuje jako swoje główne osiągnięcie naukowe. Łączny Impact Factor wynosi 5,529, indeks Hirscha 2 według WoS i 3 według Scopus i Google Scholar, a łączna liczba cytowań wynosi 21 według Scopus, 15 według Google Scholar i 10 według WoS. 2. Ocena osiągnięcia naukowego Jako osiągnięcie naukowe stanowiące podstawę wszczęcia procedury habilitacyjnej Pan dr inż. Bartłomiej Borkowski wskazuje monografię pt.: Synergia jako efekt konsolidacji narzędzi informatycznych w analizie zagrożeń na stanowisku pracy wydaną nakładem Wydawnictwa AGH w Krakowie w roku 2017 w serii rozprawy, monografie. Monografia liczy łącznie 123 strony. Podzielona jest na 6 rozdziałów, z których ostatni stanowi krótkie podsumowanie oraz poza numeracją jest uzupełniona przedmową, wstępem, wykazem literatury (112 pozycji), spisem oznaczeń oraz krótkim skorowidzem. Zagrożenia na stanowisku pracy w szerokorozumianych procesach wytwarzania stanowią niewątpliwie istotny problem XXI wieku. W krajach rozwiniętych, w tym na obszarze Unii Europejskiej obowiązują rozwinięte systemy normalizacyjne dotyczące ochrony pracownika przed tymi zagrożeniami. Systemy te na ogół dotyczą metod i sposobów pomiarów oraz określają dopuszczalne wartości parametrów procesów, na jakie narażony jest pracownik i które zostały uznane za niebezpieczne lub szkodliwe. Spełnienie wymogów normowych w nowoczesnym zakładzie wymaga wykonania ogromnej liczby pomiarów i stałej ich aktualizacji w przypadku jakichkolwiek zmian procesu produkcyjnego czy organizacji pracy. Niesie to ze sobą potrzebę przetwarzania i archiwizacji ogromnej liczby danych i ich właściwej interpretacji. Spełnienie wymogów normowych samo w sobie nie pozwala jednak

3 na odpowiedź na pytanie odnośnie celowości zmian, czy też optymalizacji procesu (czy organizacji pracy) ze względu na minimalizacje tych zagrożeń. Ze wszech miar celowe wydaje się zatem poszukiwanie narzędzi informatycznych, które umożliwiłyby analizę zagrożeń w sposób pozwalający z jednej strony na ich minimalizację, a z drugiej na wybór optymalnej logistyki funkcjonowania zakładu. Autor monografii opierając się na zgromadzonym własnym dorobku badawczym postawił tezę, że możliwe jest takie zorganizowanie danych, że występuje efekt synergii w procesie konsolidacji używanych systemów przetwarzania informacji, w efekcie którego możliwe będzie wnioskowanie odnośnie celowych modyfikacji zarówno samego procesu, jak i organizacji pracy, a tym samym zaistnieje również możliwość optymalnego projektowania nowych linii czy hal produkcyjnych. Tezę taka należy uznać za ambitną a sam poruszony problem za ze wszech miar aktualny i zgodny z bieżącymi potrzebami techniki. Udowodniając tę tezę Kandydat skoncentrował się głównie na zagrożeniach wibroakustycznych, chociaż wyraźnie w wielu punktach monografii wskazuje, że proponowana metodyka z powodzeniem może (i powinna) być stosowana w przypadku zagrożeń termicznych, polami elektromagnetycznymi, zapyleniem itp. Istotą przedstawionej propozycji Autora jest zmiana filozofii oceny zagrożeń pracownika. Najprostszym bowiem sposobem oceny, czy w trakcie czasu pracy osoba ją wykonująca nie jest narażona na nadmierną dawką oddziaływań szkodliwych, jest pomiar dozymetryczny. Wyposażony w dozymetr pracownik poruszając się w pomieszczeniu o zmiennym polu zagrożeń jest poddany efektywnemu monitoringowi, który pozwala na precyzyjną ocenę czy nie został przekroczony poziom dopuszczalny lub przerwanie pracy, gdy przekroczenie takie wystąpiło. Autor proponuje zupełnie inny tok postępowania. W pierwszym kroku ocenia i opisuje pole zagrożeń przedstawiając je w postaci mapy (dla zagrożeń hałasowych mapy akustycznej pomieszczenia). W drugim kroku gromadzi informacje (monitoring) o przemieszczaniu się pracownika w postaci trajektorii jego ruchu wykorzystując ogólnodostępne oprogramowanie. Określenie dawki dopuszczalnej jest tutaj kwestią

4 względnie prostych obliczeń. Postępowanie takie pozwala zmniejszyć zagrożenie przez zmianę trajektorii oraz wybrać optymalną trajektorię ze względu na minimalizację zagrożeń. Oceniając pomysł i jego realizację należy stwierdzić, że: 1) proponowana przez Autora metodyka postępowania w sytuacji, gdy występuje duża dostępność oprogramowania pozwalającego na precyzyjną lokalizację jest efektywna i znacznie tańsza niż indywidualne pomiary dozymetryczne, 2) precyzyjna mapa zagrożeń pozwala na wybór optymalnych trajektorii przemieszczania się pracowników, 3) oprócz oceny wymogów normowych a posteriori możliwe jest planowanie a priori właściwej logistyki w zakładzie, 4) niewątpliwie proponowane przez Autora konsolidacja dostępnych systemów oprogramowania wraz z autorską bazą danych powoduje zapowiedziany w tytule efekt synergii pozwalający na znacznie pełniejsze (bardziej efektywne) wykorzystanie zgromadzonych danych, 5) podane przez Autora przykłady przekonywająco dokumentują postawioną tezę. Uważam zatem, że Kandydat dokonał znaczącego osiągnięcia naukowego o istotnych możliwościach aplikacyjnych, a tym samym wniósł istotny wkład w rozwój dyscypliny Budowa i Eksploatacja Maszyn. Oceniane osiągnięcie oceniam jednoznacznie pozytywnie. 3. Ocena działalności naukowo badawczej Pan dr inż. Bartłomiej Borkowski od chwili podjęcia pracy na Uczelni zajmował się konsekwentnie wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych w monitoringu procesów wibroakustycznych i diagnostyce maszyn. Jeszcze przed doktoratem brał udział w badaniach związanych z pomiarami akustycznymi

5 w środowisku, co pozwoliło na opracowanie autorskiego systemu ciągłego monitoringu środowiska akustycznego a w efekcie pracy doktorskiej. Po uzyskaniu stopnia doktora Kandydat prowadził dalsze prace nad metodami gromadzenia, przetwarzania i dystrybucji danych. Dla prac z zakresu długotrwałego monitoringu uzyskał wdrożenia w wielu miastach w Polsce (Kielce, Szczecin, Wrocław). Współpracując z firmą For Data doprowadził do uzyskania nagrody Grand Prix Ministerstwa Infrastruktury oraz nagrody Instytutu Badawczego Dróg i Mostów za opracowane przez Autora rozwiązanie stacji monitoringu akustycznego uzupełnionej o moduł rejestracji drgań i badania jakości powietrza. Habilitant brał również udział w realizacji strategicznej mapy akustycznej miasta Krakowa oraz współpracował z Laboratorium Akredytowanym EQM System i Środowisko. Był głównym wykonawcą i kierownikiem zadania AGH w 4 projektach NCBiR i MNiSW, w których zajmował się projektowaniem systemów elektronicznych lokalizacji miejsc niebezpiecznych, zagadnieniami monitoringu i diagnostyki oraz projektował bazy danych. Poza tym pracował nad nowymi metodami zabezpieczeń przed hałasem i drganiami. Oprócz wymienionych programów Kandydat był kierownikiem (4 razy), głównym wykonawcą (5 razy) i opiniodawcą w 13 pracach zleconych AGH przez różne podmioty zewnętrzne. Wyniki prac badawczych publikował między innymi w punktowanych czasopismach (z listy A MNiSW) takich jak: Acta Physica Polonica, Archives of Acoustics, Maintenance and Reliability, czy Polisch Journal of Environmental Studies i 9 razy referował na konferencjach naukowych (w tym 5 razy na konferencjach międzynarodowych i zagranicznych). Znakomita większość opublikowanych prac jest współautorska lecz zawsze można wyodrębnić wyraźnie części opracowane przez Autora w zakresie podanej tutaj tematyki, a średni udział autorski wynosi ponad 40%. Jako najważniejsze Autor wymienia cykl powiązanych tematycznie 8 artykułów z listy A i 9 z listy B oraz monografię Niewidomi w naszym mieście: system oznaczania miejsc niebezpiecznych i szczególnie istotnych dla osób niewidomych i słabowidzących z wykorzystaniem markerów falowo wibracyjnych, gdzie jego udział wynosi 50%.

6 Proste przeliczenie wykazuje, że przez 7 lat od ukończenia pracy doktorskiej Kandydat opracowywał średnio 1 znaczący artykuł rocznie, ponad 1 raz uczestniczył w konferencji naukowej i napisał 1,5 monografii, co w połączeniu z udziałem w realizacji 13 projektów świadczy o systematycznym rozwoju naukowym. Mimo nienajwyższych wskaźników bibliotecznych podanych we wstępie do niniejszej opinii uważam łączny dorobek Pana dr. inż. Bartłomieja Borkowskiego za dostateczny i zgodny z ogólnie przyjętymi kryteriami. 4. Ocena działalności dydaktycznej i organizacyjnej Pan dr inż. Bartłomiej Borkowski jest zaangażowanym nauczycielem akademickim, który prowadził i prowadzi zajęcia w 14 laboratoriach programowych dla Kierunków Mechanika i Budowa Maszyn, Inżynieria Mechatroniczna i Inżynieria Akustyczna. Poza tym Kandydat prowadzi wykład na studiach magisterskich pt. Niepewność i Monitoring, wykład na studiach podyplomowych Ochrona środowiska przed hałasem i drganiami oraz wykład po polsku i po angielsku Człowiek w środowisku technicznym. Był opiekunem 37 prac dyplomowych i brał udział w opracowaniu programu przedmiotów: Metody matematyczne i statystyka dla inżynierów, Techniki informatyczne oraz Podstawy informatyki. Habilitant był członkiem komitetów organizacyjnych 10 konferencji naukowych, przy czym w komitecie Konferencji Forum Akustyczne 2014, w której brało udział 600 uczestników stworzył nowe narzędzie informatyczne do obsługi konferencji wykorzystywane przez następnych organizatorów, co zostało wyróżnione nagrodą JM Rektora AGH. Kandydat jest członkiem następujących towarzystw naukowych: 1. European Acoustics Association EAA, 2. Polskie Towarzystwo Akustyczne. Od 2017 roku jest członkiem zarządu krakowskiego oddziału PTA.

7