Warszawa, sierpień 2010 BS/117/2010 ZAUFANIE DO POLITYKÓW W SIERPNIU

Transkrypt

1 Warszawa, sierpień 2010 BS/117/2010 ZAUFANIE DO POLITYKÓW W SIERPNIU

2 Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 4 lutego 2010 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Żurawia 4a, Warszawa sekretariat@cbos.pl; info@cbos.pl (48 22)

3 Drugi z wakacyjnych miesięcy nie przyniósł większych zmian w czołówce rankingu zaufania do polityków 1. Tak jak w ubiegłych miesiącach największym zaufaniem Polaków cieszy się Bronisław Komorowski. Obecnie, już po zaprzysiężeniu na urząd Prezydenta RP, zaufanie do niego deklaruje 63% badanych, a więc nieco mniej niż w okresie przedwyborczym i bezpośrednio po wygranych wyborach prezydenckich (w czerwcu i lipcu odpowiednio: 65% i 66%). Drugie miejsce wśród najczęściej obdarzanych zaufaniem przedstawicieli sceny politycznej nadal zajmuje lider SLD Grzegorz Napieralski (58%), który wyprzedza w tym rankingu premiera Donalda Tuska (54%). Listę polityków mających zaufanie większości ankietowanych zamyka w tym miesiącu szef MSZ Radosław Sikorski, któremu ufa 52% badanych. Na kolejnych pozycjach sierpniowego rankingu z zaufaniem ponad dwóch piątych respondentów lokują się prezes NBP Marek Belka (45%), przewodniczący sejmowej komisji śledczej ds. wyjaśnienia okoliczności śmierci Barbary Blidy Ryszard Kalisz, którego nazwisko po dłuższej przerwie uwzględniliśmy w naszym badaniu (45%), a także wicepremier i minister gospodarki Waldemar Pawlak oraz prezes PiS Jarosław Kaczyński (po 44%). Nieco mniejszym zaufaniem badanych cieszy się minister zdrowia Ewa Kopacz (42%). Pozostali politycy poddani społecznej ocenie rzadziej spotykają się z zaufaniem ankietowanych. Nieco ponad jedna trzecia ufa szefowi MSWiA Jerzemu Millerowi (35%) i marszałkowi Sejmu Grzegorzowi Schetynie (34%). Zaufaniem niespełna jednej trzeciej respondentów cieszą się reprezentująca PiS w sejmowej komisji śledczej badającej tzw. aferę hazardową Beata Kempa (31%) oraz szef MON Bogdan Klich (29%). Niewiele mniej osób darzy zaufaniem marszałka Senatu Bogdana Borusewicza (28%), Janusza Palikota (27%) oraz zasiadającego w sejmowej komisji śledczej zajmującej się badaniem tzw. afery hazardowej Bartosza Arłukowicza (26%). Prawie jedna czwarta badanych deklaruje zaufanie do likwidatora WSI, a obecnie przewodniczącego powołanego przez PiS parlamentarnego 1 Badanie Aktualne problemy i wydarzenia (243) przeprowadzono w dniach 5 11 sierpnia 2010 roku na liczącej 986 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

4 - 2 - zespołu ds. zbadania katastrofy pod Smoleńskiem Antoniego Macierewicza (24%). Mniej więcej co piąty respondent deklaruje zaufanie do szefa doradców premiera Michała Boniego (22%), ministra finansów Jacka Rostowskiego (18%) oraz przewodniczącego hazardowej komisji śledczej Mirosława Sekuły (18%). Spośród polityków uwzględnionych w sierpniowym badaniu relatywnie najrzadziej z zaufaniem badanych spotykają się słabo rozpoznawani przez nich minister pracy i polityki społecznej Jolanta Fedak, poseł ludowców Janusz Piechociński, ostatnio jeden z głównych wewnątrzpartyjnych konkurentów Waldemara Pawlaka, a także prokurator generalny Andrzej Seremet i szef klubu parlamentarnego PiS Mariusz Błaszczak. Polityków tych nie identyfikuje co najmniej trzy piąte respondentów (od 60% do 67%), zaufaniem zaś darzy niewiele więcej niż co dziesiąty (11% 13%). Podobnie jak w poprzednim miesiącu zdecydowanie najwięcej negatywnych opinii zbiera Janusz Palikot. Do tego kontrowersyjnie odbieranego polityka PO nieufność deklaruje obecnie połowa ankietowanych (50%). Drugie miejsce wśród polityków najczęściej budzących nieufność zajmuje Jarosław Kaczyński. Krytycyzm wobec lidera PiS jest obecnie wyraźnie większy niż jeszcze kilka tygodni temu nie ufa mu dwie piąte badanych (40%, wzrost o 6 punktów procentowych). Pozostali politycy już wyraźnie rzadziej spotykają się z nieufnością badanych. Niespełna jedna trzecia respondentów nie ufa lokującym się na kolejnych pozycjach tego negatywnego rankingu Antoniemu Macierewiczowi (32% deklaracji nieufności) oraz premierowi Donaldowi Tuskowi (30%). Sierpień nie przyniósł radykalnych zmian w społecznych ocenach polityków. Ostatnie tygodnie dzielące kolejne pomiary, które ze względu zarówno na wydarzenia, jak i atmosferę życia politycznego trudno określić jako wakacyjne, nie sprzyjały przychylnym ocenom głównych przedstawicieli klasy politycznej. W tym miesiącu częstsze jest pogorszenie niż poprawa notowań polityków. Od lipca relatywnie najwięcej na zaufaniu społecznym zyskali poseł Lewicy Bartosz Arłukowicz oraz szef MSWiA Jerzy Miller (po 5 punktów procentowych). Trochę lepsze od ubiegłomiesięcznych są również oceny Janusza Palikota. Liczba badanych mających zaufanie do tego polityka wzrosła wprawdzie nieznacznie (o 3 punkty procentowe), ale jednocześnie nieco zmniejszyła się liczba osób deklarujących nieufność (o 4 punkty procentowe).

5 - 3 - Tabela 1. Stosunek do polityków w sierpniu 2010 VIII 10 Zaufanie zmiana od VII 10 VIII 10 Nieufność zmiana od VII 10 w procentach Obojętność Nieznajomość Bronisław Komorowski Grzegorz Napieralski Donald Tusk Radosław Sikorski Marek Belka Ryszard Kalisz 45 * 18 * Waldemar Pawlak Jarosław Kaczyński Ewa Kopacz Jerzy Miller Grzegorz Schetyna Beata Kempa 31 * 23 * Bogdan Klich Bogdan Borusewicz Janusz Palikot Bartosz Arłukowicz Antoni Macierewicz 24 * 32 * Michał Boni Jacek Rostowski Mirosław Sekuła 18 * 22 * Janusz Piechociński 13 * 6 * Jolanta Fedak 13 * 9 * Andrzej Seremet 12 * 4 * Mariusz Błaszczak 11 * 9 * 9 67 Pominięto odpowiedzi trudno powiedzieć * W lipcu brak pomiaru

6 - 4 - Tabela 2. Zmiany zaufania do polityków Wskazania respondentów według terminów badań Politycy II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII w procentach B. Arłukowicz M. Belka M. Błaszczak M. Boni B. Borusewicz J. Fedak J. Kaczyński R. Kalisz B. Kempa B. Klich B. Komorowski E. Kopacz A. Macierewicz J. Miller G. Napieralski J. Palikot W. Pawlak J. Piechociński J. Rostowski G. Schetyna M. Sekuła A. Seremet R. Sikorski D. Tusk

7 - 5 - Tabela 3. Zmiany nieufności do polityków Wskazania respondentów według terminów badań Politycy II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII w procentach B. Arłukowicz M. Belka M. Błaszczak M. Boni B. Borusewicz J. Fedak J. Kaczyński R. Kalisz B. Kempa B. Klich B. Komorowski E. Kopacz A. Macierewicz J. Miller G. Napieralski J. Palikot W. Pawlak J. Piechociński J. Rostowski G. Schetyna M. Sekuła A. Seremet R. Sikorski D. Tusk

8 - 6 - Największą zmianą, jaką obserwujemy w tym miesiącu, jest jednak pogorszenie się notowań Jarosława Kaczyńskiego. W ciągu ostatnich tygodni dzielących kolejne pomiary odsetek badanych darzących go zaufaniem zmalał o 4 punkty, jednocześnie zaś wyraźnie wzrósł odsetek osób deklarujących w stosunku do niego nieufność (o 6 punktów). Jest to pierwsze od czasu katastrofy smoleńskiej tak znaczne pogorszenie się notowań lidera PiS. Mimo że jego oceny nadal kształtują się na znacznie wyższym poziomie niż przed tym tragicznym wydarzeniem, obecnie inaczej niż jeszcze miesiąc temu w społecznym odbiorze Jarosława Kaczyńskiego zaufanie już tylko nieznacznie przeważa nad nieufnością (odpowiednio: 44% i 40%). Pogorszenie ocen rejestrujemy także w notowaniach przedstawicieli rządu i głównej partii rządzącej. Gorsze niż przed miesiącem są przede wszystkim oceny wciąż słabo rozpoznawanego przez badanych ministra finansów Jacka Rostowskiego. Zaufanie do niego zmalało o 4 punkty procentowe, a nieufność wzrosła o 5 punktów. Tę niekorzystną zmianę w notowaniach szefa resortu finansów można wiązać, jak się wydaje, z dyskusją wokół stanu finansów publicznych i koniecznością działań naprawczych, w tym zwłaszcza z zapowiadaną podwyżką VAT. W ocenie badanych stracił także premier Donald Tusk (4-punktowy spadek zaufania i taki sam wzrost nieufności). Nieco słabsze niż przed miesiącem są ponadto notowania ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego (wzrost nieufności o 4 punkty procentowe), minister zdrowia Ewy Kopacz (spadek zaufania o 3 punkty) oraz szefa doradców premiera Michała Boniego (wzrost nieufności o 3 punkty). Powyborcza atmosfera konfliktu i spór o krzyż przed Pałacem Prezydenckim nie sprzyjały także notowaniom prezydenta Bronisława Komorowskiego. Od lipca zaufanie do niego zmalało o 3 punkty procentowe, a jednocześnie zwiększyła się grupa osób deklarujących nieufność (o 4 punkty). Słabsze od ubiegłomiesięcznych (4-punktowy spadek zaufania i 3-punktowy wzrost nieufności) okazały się również notowania lidera SLD Grzegorza Napieralskiego, który dotychczas w rekordowym wręcz tempie zyskiwał na popularności. O pogorszeniu się ocen można jeszcze mówić w przypadku szefa NBP Marka Belki. Zmiana ta jest jednak niewielka i wyraża się 3-punktowym spadkiem zaufania. W sierpniowym badaniu na naszą listę powróciły też nazwiska polityków, którzy czy to z racji pełnionych funkcji czy też rozgrywających się na scenie politycznej wydarzeń ponownie znaleźli się w kręgu zainteresowania publiczności i mediów. Do tego grona zalicza się m.in. Antoni Macierewicz, który ostatnio wraz z objęciem funkcji przewodniczącego

9 - 7 - parlamentarnego zespołu ds. wyjaśnienia przyczyn katastrofy smoleńskiej znów stał się jedną z częściej obecnych w mediach postaci sceny politycznej. Stosunek do tego polityka badaliśmy ostatnio w grudniu 2007 roku. Wtedy zaliczał się on do postaci odbieranych zdecydowanie negatywnie. Zaufaniem darzyło go zaledwie 16% ankietowanych, a niemal trzykrotnie więcej (44%) mu nie ufało. Jego aktualne notowania są znacznie lepsze od tych sprzed prawie trzech lat. W ocenach tego polityka nadal wprawdzie przeważają noty negatywne, jednak proporcje te są znacznie bardziej korzystne niż wówczas. Obecnie zaufaniem darzy go 24% badanych, a nieufność deklaruje 32%. Bardziej popularną postacią niż blisko rok temu jest Ryszard Kalisz. Od listopada 2009 roku, kiedy to ostatnio prosiliśmy ankietowanych o jego ocenę, zaufanie do niego wzrosło z 37% do 45%, nieco ubyło też osób deklarujących nieufność (z 21% do 18%). Warto też zwrócić uwagę na spore zmiany w notowaniach członków hazardowej komisji śledczej, która ostatnio po bardzo burzliwych posiedzeniach zakończyła pracę. Jak już wspominaliśmy, w ocenie badanych zyskał Bartosz Arłukowicz krytyczny wobec raportu przyjętego przez komisję. Zdecydowanie lepsze od rejestrowanych pięć miesięcy temu są także aktualne notowania posłanki PiS Beaty Kempy, głównej oponentki przewodniczącego tej komisji. Wyraźnie gorsze od dotychczasowych okazały się natomiast notowania Mirosława Sekuły (od kwietnia br. wzrost nieufności aż o 12 punktów procentowych). W sierpniu po raz pierwszy uwzględniliśmy w naszym badaniu nazwisko polityka PiS Mariusza Błaszczaka. Mimo dość częstej w ostatnich miesiącach obecności w mediach nowy szef klubu parlamentarnego PiS jest postacią mało znaną szerokiej publiczności. Jego nazwisko nic nie mówi większości respondentów (67%). W opinii dość wąskiej grupy identyfikujących go osób jego wizerunek nie jest jednoznaczny zaufaniem darzy go 11% badanych, a niewiele mniej (9%) mu nie ufa. ŚREDNIE OCEN W naszych sondażach badani oceniają poszczególnych polityków posługując się jedenastopunktową skalą, której skrajne punkty można określić z jednej strony jako głęboką nieufność ( 5), z drugiej zaś jako bardzo duże zaufanie (+5). Omawiane powyżej dane informowały o zasięgu społecznego zaufania i nieufności. Przedstawiane były łączne odsetki respondentów wyrażających zaufanie (wskazania punktów od +1 do +5), obojętność (0) lub nieufność (od 1 do 5) do poszczególnych polityków, a także stopień ich nieznajomości.

10 - 8 - Prezentowane dane odnosiły się do ogółu ankietowanych. Natomiast średnia ocen, obliczana z pominięciem respondentów nieznających poszczególnych polityków, jest syntetyczną miarą pozwalającą uchwycić siłę i kierunek nastawień do nich tylko wśród osób, które ich rozpoznają. RYS. 1. ŚREDNIE OCEN POLITYKÓW W SIERPNIU 2010 CBOS Grzegorz Napieralski Bronisław Komorowski Bartosz Arłukowicz 1,38 1,31 1,49 Radosław Sikorski Marek Belka 1,01 0,99 Ryszard Kalisz Bogdan Borusewicz Andrzej Seremet Donald Tusk 0,75 0,73 0,63 0,63 Jerzy Miller Waldemar Pawlak Janusz Piechociński Michał Boni Ewa Kopacz Bogdan Klich Jacek Rostowski Beata Kempa Grzegorz Schetyna Jolanta Fedak -0,09-0,10-0,65-0,74 0,43 0,43 0,42 0,37 0,35 0,27 0,19 0,15 0,14 0,11 Mariusz Błaszczak Jarosław Kaczyński Mirosław Sekuła Antoni Macierewicz -1,27 Janusz Palikot

11 - 9 - Tak jak przed miesiącem, w sierpniu najwyższą średnią ocen (1,49) uzyskał Grzegorz Napieralski, który wyprzedza w tym rankingu cieszącego się trochę większym zaufaniem, ale mającego jednocześnie więcej przeciwników prezydenta Bronisława Komorowskiego (1,38). Trzecie miejsce wśród najlepiej odbieranych polityków przypadło w tym miesiącu relatywnie mało znanemu, ale zdecydowanie pozytywnie postrzeganemu przez identyfikujące go osoby Bartoszowi Arłukowiczowi (1,31). Wysoką średnią świadczącą o zdecydowanej przewadze pozytywnych nastawień mają również Radosław Sikorski (1,01) i Marek Belka (0,99), a także Ryszard Kalisz (0,75), Bogdan Borusewicz (0,73), premier Donald Tusk oraz prokurator generalny Andrzej Seremet (po 0,63 punktu). Z kolei noty negatywne najbardziej zdecydowanie dominują w społecznych ocenach Janusza Palikota (-1,27). Niskie średnie świadczące o dużej przewadze nieprzychylnych opinii mają także Antoni Macierewicz (-0,74) i Mirosław Sekuła (-0,65). Po raz pierwszy od czasu smoleńskiej katastrofy ujemny bilans ocen ma Jarosław Kaczyński. Średnia ocen jest jednak relatywnie wysoka i zbliżona do neutralnej wartości 0, co lokuje prezesa PiS wśród polityków odbieranych kontrowersyjnie, nie zaś mających jednoznacznie niekorzystny wizerunek. Tabela 4. Zmiany średniej ocen Politycy (uszeregowanie według kierunku i wielkości zmian) VII 2010 VIII 2010 Różnica Janusz Palikot -1,52-1,27 0,25 Waldemar Pawlak 0,26 0,43 0,17 Bartosz Arłukowicz 1,19 1,31 0,12 Jerzy Miller 0,32 0,43 0,11 Grzegorz Schetyna 0,20 0,14-0,06 Bogdan Borusewicz 0,84 0,73-0,11 Marek Belka 1,13 0,99-0,14 Bogdan Klich 0,44 0,27-0,17 Bronisław Komorowski 1,57 1,38-0,19 Ewa Kopacz 0,60 0,35-0,25 Grzegorz Napieralski 1,75 1,49-0,26* Michał Boni 0,64 0,37-0,27 Donald Tusk 0,91 0,63-0,28 Radosław Sikorski 1,36 1,01-0,35* Jarosław Kaczyński 0,41-0,10-0,51* Jacek Rostowski 0,79 0,19-0,60* * Różnice średnich ocen istotne statystycznie na poziomie 0,05

12 Sierpień okazał się niekorzystny dla polityków. W przypadku zdecydowanej większości uwzględnionych w ostatnich pomiarach przedstawicieli sceny politycznej rejestrujemy co najmniej minimalne pogorszenie się dotychczasowych notowań. Jedynym, który poprawił swój wizerunek i nieco zyskał w opinii badanych, jest Janusz Palikot (wzrost średniej o 0,25 punktu). Bardzo słabe natężenie ma natomiast odnotowany na poziomie zagregowanych ocen wzrost zaufania do Jerzego Millera oraz Bartosza Arłukowicza. Różnice średnich okazały się minimalne i nieistotne statystycznie. Odnotowany w tym miesiącu spadek zaufania i wzrost nieufności do Jacka Rostowskiego (relatywnie spory jak na słabą jego rozpoznawalność) bardzo silnie zaważył na całościowej ocenie tego polityka. Od ubiegłego miesiąca jego średnia ocen zmalała aż o 0,60 punktu. Duże natężenie ma też pogorszenie notowań Jarosława Kaczyńskiego (spadek wartości średniej o 0,51 punktu). Pogorszył się także, choć już w mniejszym stopniu, dotychczasowy wizerunek Radosława Sikorskiego (różnica średnich -0,35 punktu). Zmiany średnich ocen tych polityków są istotne statystycznie. Niezbyt duże pogorszenie się ocen rejestrujemy jeszcze w przypadku premiera Donalda Tuska (spadek wartości średniej o 0,28 punktu), szefa jego doradców Michała Boniego (-0,27) oraz Grzegorza Napieralskiego (-0,26) i Ewy Kopacz (-0,25). Jednak w tej grupie polityków tylko w przypadku lidera SLD mamy do czynienia ze zmianą istotną statystycznie. Wśród polityków aktywnych na naszej scenie największym zaufaniem społecznym cieszą się obecnie prezydent Bronisław Komorowski, przewodniczący SLD Grzegorz Napieralski, premier Donald Tusk oraz szef MSZ Radosław Sikorski. Bezapelacyjnie największą nieufność wzbudza natomiast Janusz Palikot. Relatywnie często Polacy nie mają też zaufania do Jarosława Kaczyńskiego, Antoniego Macierewicza oraz Donalda Tuska. Tegoroczny sierpień nie jest spokojnym miesiącem politycznych wakacji. Powódź na południowo-zachodnich krańcach Polski oraz relacjonowany w mediach niemal na bieżąco spór o krzyż na Krakowskim Przedmieściu sprawiły, że polityka była obecna w życiu Polaków i to w kontekście raczej negatywnym niż pozytywnym. Zapewne z tego powodu większość polityków w tym miesiącu straciła w opinii badanych. W największym stopniu

13 pogorszyły się oceny ministra finansów Jacka Rostowskiego, co należy wiązać z opublikowanymi informacjami o stanie finansów publicznych i koniecznością podniesienia podatków dla zmniejszenia deficytu budżetowego. Wyraźnie gorzej niż miesiąc temu (choć nadal lepiej niż przed katastrofą smoleńską) postrzegany jest prezes PiS Jarosław Kaczyński, który najwyraźniej zrezygnował ze swego przedwyborczego, koncyliacyjnego wizerunku. Stracił także rzadziej ostatnio obecny w mediach szef MSZ Radosław Sikorski. Nieco pogorszyły się również wyjątkowo dobre po wyborach notowania lidera SLD Grzegorza Napieralskiego. Opracowała Agnieszka CYBULSKA