Logistyka w systemie ratownictwa medycznego w Polsce

Transkrypt

1 BARTCZAK Krzysztof 1 Logistyka w systemie ratownictwa medycznego w Polsce WPROWADZENIE Ratownictwo medyczne jest niewątpliwie jednym z najważniejszych elementów służby zdrowia. Dzięki prawidłowemu funkcjonowaniu systemu z nim związanego możliwe bowiem staje się szybkie reagowanie na wszelkie sytuacje, które zagrażają zdrowiu bądź życiu ludzkiemu i ratowanie poszczególnych jednostek w razie wystąpienia wypadków technicznych czy chemicznych. System ten musi działać sprawnie, gdyż w wielu sytuacjach warunkuje powodzenie akcji ratowniczych i przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom. System opiera się na szeregu różnorodnych rozwiązań i narzędzi. Zaliczyć do nich należy niewątpliwie również aspekt związany z logistyką. W prezentowanej pracy podjęte zostaną zagadnienia dotyczące znaczenia logistyki w systemie ratownictwa medycznego, przy czym analiza zostanie ograniczona do terenu Polski, gdzie funkcjonuje Państwowe Ratownictwo Medyczne. Szczególna uwaga zostanie skupiona na opisaniu, w jakich obszarach funkcjonowania tego systemu uwidacznia się wpływ logistyki, a także co można osiągnąć za pomocą stosowania jej systemów. Ponadto pokrótce zostanie omówiona kwestia dotycząca, jakie problemy są związane z wykorzystywaniem logistyki w ramach systemu ratownictwa medycznego w Polsce. 1. PRZEGLĄD LITERATURY Ratownictwo medyczne odgrywa niewątpliwie ogromną rolę w systemie służby zdrowia, nie tylko w Polsce, dlatego liczba publikacji poświęconych zagadnieniom z nim związanym jest stosunkowo duża. W prezentowanej pracy zostały wykorzystane przede wszystkim te, które traktują stricte o związkach logistyki oraz ratownictwa medycznego, jak również o znaczeniu, jakie ma logistyka dla ratownictwa. Można tutaj wspomnieć o następujących pracach: artykuł J. Michalaka i J. Sucheckiej pt. Problemy logistyczne w polskim systemie ratownictwa medycznego, artykuł M. Suchanka pt. Kosztochłonność transportowej obsługi systemu ratownictwa medycznego, artykuł, znajdujący się w zasobach internetowych, który nosi tytuł Organizacja logistyczna dużych akcji ratowniczych i którego autorami są K. Nadolny, M. Kucap oraz P. Szwedziński, artykuł Ł. Szarpaka pt. Organizacja zabezpieczenia logistycznego w stanach zagrożeń ze szczególnym uwzględnieniem pomocy medycznej. Poza tymi pracami niezbędne stało się wykorzystanie także tych pozycji, które traktują temat oddzielnie: o logistyce oraz o systemie ratownictwa medycznego. Jeśli chodzi o logistykę to w pracy wykorzystano książkę E. Gołembskiej pt. Podstawy logistyki oraz P. Blaika pt. Logistyka. Z kolei wśród pozycji, które dotyczą ratownictwa medycznego, można wspomnieć o pracy M. Furtak- Niczyporuk i B. Dropa pt. Efektywność organizacji systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne. Ponadto wykorzystano zapisy, które znajdują się w Ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, jak również tezy i wnioski, które znalazły się w opracowanym w 2012 r. raporcie Najwyższej Izby Kontroli (NIK) pt. Funkcjonowanie systemu ratownictwa medycznego. 2. ZASTOSOWANE METODY BADAWCZE Logistyka oraz ratownictwo medyczne są szeroko opisywane w literaturze, co dotyczy także związków i wzajemnych oddziaływań pomiędzy nimi. Z tego względu zdecydowano o tym, że 1 mgr inż.krzysztof Bartczak Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny krzysztof.bartczak3@gmail.com 7241

2 badania przeprowadzone na potrzeby prezentowanej pracy zostaną zrealizowane na podstawie metody nazywanej desk research, a więc analizy danych zastanych (określa się ja również jako metodę badań gabinetowych bądź prowadzonych zza biurka ). Jej istotą jest gromadzenie i analizowanie wszelkich informacji oraz danych, które interesują badacza i są niezbędne do opracowania podjętego przez niego zagadnienia. Przy tym to, co ją wyróżnia spośród innych metod badawczych to fakt, że za jej pomocą gromadzi się materiały mające charakter wtórny, a więc takie, które już istnieją i zostały zgromadzone w określonych publikacjach czy dokumentach. Warto podkreślić, że metoda ta posiada szereg ważnych zalet, do których zaliczyć można fakt, że jej zastosowanie nie wymaga poniesienia zbyt dużych nakładów finansowych, że jej przeprowadzenie nie wiąże się z utratą zbyt dużej ilości czasu (nie jest konieczne na przykład wykonywanie badań terenowych i bezpośrednie spotykanie się z respondentami), a także że dotarcie za jej pomocą do szeregu istotnych informacji jest, w dobie Internetu, w wielu wypadkach stosunkowo łatwe [8, s. 9-20]. Względy te wpłynęły w dużym stopniu na wykorzystanie tej metody podczas opracowywania zagadnień podjętych w prezentowanej pracy. 3. WYNIKI BADAŃ Omawiając zagadnienia znaczenia, jakie ma logistyka w systemie ratownictwa medycznego w Polsce, w pierwszej kolejności należy zaprezentować ogólne kwestie odnoszące się do logistyki oraz wspomnianego systemu. Dzięki temu bowiem możliwe będzie zorientowanie się w tym, co jest ich istotą, a także jakie zadania do wypełnienia stoją przed nimi. Jeśli chodzi o logistykę to, zdaniem P. Blaika, można ją rozpatrywać na wiele różnych sposobów. Ogólnie uważa się ją za: pewną koncepcję myślenia i działania, zintegrowany system, który polega na podejmowaniu decyzji odnoszących się do fizycznego zarządzania przepływem towarów oraz informacji, działalność zorientowaną na racjonalne wykorzystywanie oraz kreowanie potencjału przedsiębiorstwa, co prowadzi do wzrostu jego efektywności i konkurencyjności, koncepcję tworzenia oraz dostarczania klientom nowych wartości i użyteczności, co jest realizowane podczas procesu związanego z dostarczaniem tym klientom towarów [1, s. 24]. Z kolei E. Gołembska stwierdziła, że logistyka to interdyscyplinarna dziedzina nauki, która, za pomocą badań, formułowania określonych zasad, tworzenia rozwiązań systemowych oraz wdrażania instrumentów regulacyjnych, stwarza warunki umożliwiające optymalizowanie procesów gospodarczych, które występują w ramach łańcuchów lub kanałów logistycznych [6, s. 61]. Logistyka jest więc rozumiana bardzo szeroko, dlatego, omawiając zagadnienia dotyczące jej wykorzystywania w systemie ratownictwa medycznego, warto zaprezentować także tę definicję, która odnosi się do działań ratowniczych. Została ona zaproponowana między innymi przez M. Kwiatkowskiego, I. Grabowską-Lepczak i M. Tryboń. Podkreślili oni, że w takim ujęciu logistyka jest procesem efektywnego zarządzania potencjałem ratowniczym, którego celem jest optymalizacja zaspokojenia potrzeb podmiotów ratowniczych, uwzględniająca harmonijne wykorzystanie sił i środków własnych, innych służb, podmiotów cywilnych oraz zasobów i możliwości gospodarki narodowej. Na ten jednolity proces składają się: przedmiot zaopatrywania: materiały, urządzenia, sprzęt, czynności takie jak: określenie potrzeb, dostawa, rozdział, funkcje: organizowanie, planowanie, wykonawstwo i kontrola [7, s. 136]. Ogólnie celem działań logistycznych, w tym także tych, które są realizowane w ramach systemu ratownictwa medycznego, jest wypełnienie zasady 7R, a więc: right product (właściwy produkt), right quantity (właściwa ilość), right condition (właściwy stan), right place (właściwe miejsce), right time (właściwy czas), right price (właściwy koszt), 7242

3 right customer (właściwy klient) [3, s. 52]. W tym miejscu warto także wyjaśnić definicję ratownictwa medycznego. Według M. Furtak- Niczyporuk oraz B. Dropa ratownictwo to jest szczególnym systemem, powołanym w celu ratowania zdrowia i życia ludzi, w którym integracja i koordynacja działań poszczególnych podmiotów ma decydujące znaczenie dla jego efektywności [5, s. 53]. Z kolei funkcjonujące w Polsce Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM) to system, który tworzy się w celu realizacji zadań państwa polegających na zapewnieniu pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego [13]. PRM składa się z dwóch podsystemów. Pierwszy z nich jest tworzony przez poszczególnych wojewodów, którzy są organami administracji rządowej właściwymi do realizowania zadań z zakresu tego systemu. Do ich podstawowych zadań należy planowanie, organizowanie, koordynowanie, nadzorowanie oraz współfinansowanie funkcjonowania PRM. Z kolei drugi podsystem składa się z jednostek właściwych systemu, do których zalicza się: szpitalne oddziały ratunkowe (SOR), zespoły ratownictwa medycznego (ZRM) o charakterze wzajemnie komplementarnym, w tym lotnicze zespoły ratownictwa medycznego, centra powiadamiania ratunkowego (CPR), podstawowe i specjalistyczne zespoły ratownictwa medycznego, Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, szpitalne oddziały ratunkowe [2, s ]. Z powyższymi jednostkami współpracuje szereg innych podmiotów, do których zalicza się w szczególności: jednostki organizacyjne szpitali, takie jak izby przyjęć, centra urazowe czy wyspecjalizowane oddziały szpitalne, jednostki ochrony przeciwpożarowej, które zostały włączone do krajowego systemu ratowniczogaśniczego (KSRG), jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej, społeczne organizacje ratownicze, które zostały wpisane do rejestru jednostek współpracujących z systemem PRM, jednostki podległe lub nadzorowane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz Ministra Obrony Narodowej [9, s. 1977]. Należy dodać, że system PRM funkcjonuje w oparciu o wojewódzkie plany działania, w których zamieszcza się informacje i dane odnoszące się między innymi do: potencjalnych zagrożeń dla zdrowia bądź życia ludzkiego, które mogą wystąpić na terenie danego województwa, liczby oraz rozmieszczenia jednostek ratownictwa medycznego na tym terenie, sposobu koordynowania ich działań, obszarów ich działań oraz rejonów operacyjnych, lokalizacji wojewódzkich centrów powiadamia ratunkowego (WCPR) oraz centrów powiadamiania ratunkowego, charakteru współpracy, która powinna być nawiązywana przez jednostki systemu PRM z organami administracji publicznej oraz z jednostkami funkcjonującymi w innych województwach, co ma na celu zwiększenie sprawności i skuteczności realizowania działań z zakresu ratowania zdrowia oraz życia ludzkiego [13]. Zasadniczym celem funkcjonowania systemu PRM jest, jak już wspomniano, prowadzenie działań z zakresu pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach i katastrofach, a także integrowanie i koordynowanie funkcjonowania poszczególnych podmiotów, które mają za zadanie się tym zajmować. By było możliwe osiągnięcie tych celów PRM musi wykorzystywać logistykę oraz jej narzędzia i systemy. Logistyka w ramach systemu ratownictwa medycznego ma głównie na celu dostarczanie rozwiązań teoretycznych odnoszących się do kształtowania, sterowania oraz kontrolowania procesami zaopatrzeniowymi i usługowymi realizowanymi w ramach działań mających na celu ratowanie 7243

4 zdrowia i życia ludzi. Czynności logistyczne są przy tym ukierunkowane nie tylko na ratowanie jednostek i zbiorowości, ale również na zaspokojenie elementarnych potrzeb ludności poszkodowanej, czyli na przykład potrzeb żywieniowych i sanitarnych, na zabezpieczenie dotarcia środków medycznych na miejsce wypadku czy katastrofy, na zminimalizowanie czasu potrzebnego na realizację poszczególnych czynności ratowniczych, a także na zapewnienie wszystkim potrzebującym możliwości skorzystania z pomocy medycznej [9, s. 1978]. Logistyka w ramach systemu ratownictwa medycznego jest realizowana w trzech obszarach w ramach pomocy medycznej, działalności leczniczo ewakuacyjnej oraz czynności sanitarno higienicznej. Pomoc medyczna to zespół czynności podejmowanych w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, w tym również z wykorzystaniem wyrobów medycznych i wyposażenia wyrobów medycznych [13]. W ramach tej pomocy realizowane są także medyczne czynności ratunkowe, które obejmują różnorodne świadczenia opieki zdrowotnej udzielane przez szpitalne oddziały ratunkowe czy zespoły ratownictwa medycznego, w tym przez lekarzy, pielęgniarki systemu ratownictwa medycznego i ratowników medycznych, w warunkach poza szpitalnych [12, s. 187]. O ile pomoc medyczna odnosi się zarówno do jednostek, jak i całych zbiorowości, tak czynności leczniczo ewakuacyjne (na przykład wywóz osób z zagrożonych terenów) oraz sanitarno higieniczne (realizowanie czynności z zakresu inspekcji sanitarnej) są wykonywane względem całych grup społecznych. Należy dodać, że przyjmuje się, iż pierwsza pomoc medyczna powinna być udzielona w okresie do maksymalnie jednej godziny od momentu zdarzenia, pomoc lekarska z elementami pomocy kwalifikowanej oraz kwalifikowana pomoc medyczna do maksymalnie trzech godzin, a zabiegi mające na celu uratowanie życia pacjenta do sześciu godzin [9, s. 1979]. W ramach ratownictwa medycznego logistyka odgrywa ogromną wręcz rolę także w odniesieniu do sposobu organizacji działań tego ratownictwa na miejscu zdarzenia. Organizacja ta bowiem powinna przebiegać według ściśle określonych faz i to, czy będą one przebiegały prawidłowo i w adekwatnej kolejności, czy udział w nich będą brały odpowiednie organy, służby i zespoły, a także czy działania podejmowane w ich ramach zostaną skoordynowane zależy przede wszystkim od logistyki. Do wspomnianych faz zalicza się: fazę wstępną obejmuje ona pierwsze minuty od momentu wystąpienia zdarzenia, podczas których najważniejsze staje się powiadomienie jednostek systemu PRM o zaistniałej sytuacji i ewentualne udzielenie poszkodowanym pierwszej pomocy przez osoby postronne, fazę konsolidacji rozpoczyna się ona w momencie przybycia jednostek PRM na miejsce zdarzenia; ważne znaczenie podczas jej trwania ma dokonanie oceny zdarzenia przez te jednostki, zrealizowanie wstępnej segregacji medycznej (będzie jeszcze o niej mowa), a także podjęcie leczenia poszkodowanych osób, fazę usuwania skutków dotyczy głównie leczenia poszkodowanych w warunkach szpitalnych, fazę odległą obejmuje likwidację odległych skutków zdrowotnych, a także analizę zdarzenia oraz podjętych podczas niego działań ratowniczych w celu ich usprawnienia w przyszłości [10]. Podczas funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego w Polsce niezwykle ważne staje się wykorzystywanie różnorodnych systemów logistycznych. Jednym z nich jest ICS (Incident Command System), a więc system zarządzania zdarzeniem, który został opracowany w latach siedemdziesiątych XX w. w Stanach Zjednoczonych. Posiada on kilka podsystemów, których funkcjonowanie jest integrowane poprzez koordynatora. Do podsystemów tych zalicza się na przykład Straż Pożarną, Policję, służby porządkowe czy służby medyczne. W Polsce funkcję koordynatora pełni Kierujący Działaniami Ratunkowymi (KDR). Z kolei kontrolowaniem czynności podejmowanych przez służby medyczne i zarządzaniem nimi zajmuje się koordynator medycznych działań ratunkowych (KMDR), który podlega KDR. Zakres jego zadań został zaprezentowany na rys

5 Rys. 1. Zakres działania koordynatora medycznych działań ratunkowych. Źródło: Ł. Szarpak, op. cit., s Kmdr przede wszystkim prowadzi więc działania z zakresu kontroli i leczenia, między innymi wyznaczając obszar udzielania pomocy, kierując ZRM oraz pracą punktu pomocy medycznej, a także określając liczbę personelu niezbędnego do zapewnienia pomocy osobom poszkodowanym podczas określonego zdarzenia [12, s ]. Ponadto do jego podstawowych zadań należy segregacja oraz transport. Zakres tych czynności prezentuje rys

6 Rys. 2. Realizowanie czynności segregacyjnych oraz transportowych. Źródło: K. Nadolny, M. Kucap, P. Szwedziński, op. cit. Jeśli chodzi o segregację medyczną to jest ona jednym z najważniejszych elementów czynności logistycznych podejmowanych podczas działania systemu PRM. Ogólnie polega ona na wyszukiwaniu w miejscu zdarzenia osób poszkodowanych znajdujących się w bezpośrednim stanie zagrożenia życia, a następnie na nadawaniu im odpowiednich kolorów, zgodnych z ich stanem zdrowia, i kierowaniu do strefy udzielania pomocy i oczekiwania (retriage), a w dalszej kolejności do transportu. Segregacja jest realizowana przez pierwszy zespół PRM przybyły na miejsce zdarzenia, którego kierownik podejmuje decyzje odnośnie tego, którym z poszkodowanych w pierwszej kolejności należy udzielić pomocy medycznej. Następnie powiadamia on KMDR o sytuacji na miejscu zdarzenia, posługując się przy tym algorytmem CHALETS, który oznacza: C (casualties) ofiary, liczba poszkodowanych, H (hazards) zagrożenia występujące na miejscu zdarzenia, A (access) dostęp do miejsca, L (location) lokalizacja zdarzenia z określeniem możliwych dróg dojazdu, T (type of incydent) rodzaj zdarzenia, S (start log.) rozpoczęcie zapisu danych czasowych, podjęte działania [10]. W ramach segregacji stosuje się różnorodne systemy. W polskim ratownictwie medycznym wykorzystuje się system START (simple triage and rapie treatment, a więc prosta selekcja i szybkie leczenie). Schemat segregacji medycznej realizowanej w ramach tego systemu znajduje się na rys. 3. Poszczególne kolory oznaczają: kolor czerwony (KOD I) otrzymują go osoby, których stan zdrowia zagraża ich życiu, kolor żółty (KOD II) dotyczy osób, które posiadają poważne urazy, ale niezagrażające ich życiu, kolor zielony (KOD III) przyznaje się go osobom, które nie doznały ciężkich urazów zagrażających ich życiu, kolor czarny obejmuje osoby, względem których stwierdzany jest zgon [10]. 7246

7 Rys. 3. Schemat segregacji medycznej realizowanej w ramach systemu START. Źródło: K. Nadolny, M. Kucap, P. Szwedziński, op. cit. W ramach działań logistycznych podejmowanych przez KMDR znajduje się także transport. Jest on realizowany przez system transportu ratownictwa medycznego, w którego skład wchodzą dwa rodzaje karetek pogotowia karetki podstawowe, które mają za zadanie jak najszybsze przetransportowanie chorego do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego, a także karetki specjalistyczne, które mają realizować czynności medyczne na miejscu zdarzenia [11, s ]. W ramach systemu START z miejsca zdarzenia w pierwszej kolejności są transportowane osoby oznaczone kolorem czerwonym, a w dalszej żółtym i zielonej. Należy dodać, że w celu odróżnienia poszczególnych chorych od siebie ZRM powinny posiadać odpowiednie narzędzia i przedmioty, które wchodzą w skład systemów do segregacji. Są to na przykład specjalne opaski, flamastry czy zawieszki, choć mogą to być także karty segregacyjne, kamizelki odblaskowe czy światła chemiczne [10]. Warto więc zaznaczyć, że logistyka jest na szeroką skalę wykorzystywana w ramach działań podejmowanych w systemie Państwowe Ratownictwo Medyczne, który obecnie funkcjonuje w Polsce. Przede wszystkim umożliwia ona realizowanie oraz koordynowanie poszczególnych faz przeprowadzania czynności ratowniczych, a więc fazy wstępnej, konsolidacji i usuwania skutków. To w dużej mierze dzięki logistyce i jej narzędziom w sprawny i efektywny sposób może funkcjonować system ICS, w ramach którego ogromną wręcz rolę odgrywa koordynator medycznych działań ratunkowych. Także poszczególne nadzorowane i zarządzane przez niego czynności, a w szczególności segmentacja i transport, nie mogłyby być zrealizowane bez logistyki. 4. PRZEDSTAWIENIE DYSKUSJI W ramach dyskusji można omówić zagadnienia dotyczące wyzwań i problemów, które obecnie stoją przed działaniami logistycznymi realizowanymi w ramach PRM. Niewątpliwie zaliczyć do nich należy te, które są powiązane z wdrażaniem wspomnianej zasady 7R, co jest jednym z podstawowych celów działań logistycznych podejmowanych także w obszarze ratownictwa medycznego. Ogólnie należy stwierdzić, że w Polsce system PRM jest coraz bardziej efektywny, coraz lepiej wyposażony i coraz bardziej profesjonalny. Pomimo tego jednak można dostrzec szereg jego wad. Dotyczą one na 7247

8 przykład właściwego czasu, a więc szybkości, z jaką zespoły ratownictwa medycznego docierają do osób poszkodowanych w wyniku określonych zdarzeń. Wprawdzie, jak wynika z kontroli NIK przeprowadzonej w 2012 r., dłuższy czas dojazdu niż przewidziany Ustawą z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym dotyczył wyłącznie zdarzeń nie stanowiących zagrożenia zdrowotnego, to jednak faktem jest, że w wielu województwach istnieje zbyt mała liczba ZRM oraz dysponentów ZRM (taka sytuacja występuje na przykład w województwie lubuskim). Ponadto w niektórych województwach nie zostały utworzone centra powiadamiania ratunkowego, które są niewątpliwie jednymi z najważniejszych narzędzi logistyki wykorzystywanych w ramach systemy PRM [4, s ]. Przykłady te pokazują, że logistyka nie zawsze jest w prawidłowym stopniu uwzględniania podczas funkcjonowania systemu PRM w Polsce i że jest jeszcze widoczny szereg braków w tym zakresie, które w kolejnych latach powinny być uzupełniane. Jest to niewątpliwie najważniejsze wyzwanie, które stoi przed polskim systemem ratownictwa medycznego. WNIOSKI Powyżej dowiedziono więc, że logistyka ma ogromne wręcz znaczenie podczas realizowania działań z zakresu przeciwdziałania sytuacjom kryzysowym i że jest właściwie niezbędna do tego, by działania te przebiegały zgodnie z planem, a więc w sprawny i terminowy sposób. To właśnie dzięki logistyce dochodzi do koordynowania różnych czynności realizowanych przez poszczególne służby, nie tylko medyczne, a także do efektywnego przeprowadzania zadań związanych z segmentacją medyczną czy z transportem chorych z miejsca zdarzenia. Związki logistyki oraz polskiego systemu ratownictwa medycznego są więc bardzo ścisłe, przy czym jednak w dalszym ciągu można odnaleźć szereg luk w tym systemie, które dotyczą między innymi braku centrów powiadamiania ratunkowego, będących jednymi z najważniejszych elementów logistyki wykorzystywanej w systemie PRM, jak również niewystarczającej liczby ZRM czy dyspozytorów ZRM. Streszczenie Zapewnianie osobom chorym, będącym ofiarami różnych wypadków czy katastrof, szybkiej pomocy medycznej jest niewątpliwie jednym z najważniejszych zadań służby zdrowia. Ogromną rolę do odegrania w tym ma ratownictwo medyczne. Ciekawym zagadnieniem związanym z jego funkcjonowaniem jest to odnoszące się do jego związków z logistyką i wpływu, jaki ta ostatnia ma na to ratownictwo. Omówienie tej kwestii będzie przedmiotem prezentowanej pracy. Problem badawczy pracy stanowi opisanie tego, jakie znaczenie ma logistyka w polskim systemie ratownictwa medycznego i w jakich obszarach widać ten wpływ. Podczas realizacji tematu wykorzystano metodę desk research. Słowa kluczowe: logistyka, medycyna, ratownictwo medyczne, PRM, system START Logistics in the system of emergency medical services in Poland Abstract Ensuring the patients, who are victims of various accidents or disasters, prompt medical attention is undoubtedly one of the most important tasks of the health service. A huge role to play in this is a medical emergency. An interesting issue related to its functioning is related to his relationships with logistics and the impact that the latter is no rescue. Discussion of this issue will be the subject of this paper. The research problem of this work is to describe the importance of logistics in the Polish system of emergency medical services and in which areas you can see the impact. During the implementation of the topic desk research method was used. Keywords: logistics, medicine, medical emergency, PRM, the system START BIBLIOGRAFIA 1. Blaik P., Logistyka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa Chomoncik M., Ratownictwo medyczne w krajowym systemie pożarniczo-gaśniczym. Część I, Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza, numer 1/

9 3. Coyle J. J., Bardi E. J., Langrey Jr. J. C., Zarządzanie Logistyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Funkcjonowanie systemu ratownictwa medycznego, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa Furtak-Niczyporuk M., Drop B., Efektywność organizacji systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne, [w:] A. Frączkiewicz-Wronka (red.), Efektywność zarządzania organizacjami publicznymi i jej pomiar, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice Gołembska E., Podstawy logistyki, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Kupieckiej, Łódź Kwiatkowski M., Grabowska-Lepczak I., Tryboń M., Zarządzanie logistyczne narzędziem optymalizacji i racjonalizacji działań z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa ludności cywilnej w sytuacjach kryzysowych realizowane przez Państwową Straż Pożarną, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Służby Pożarniczej, numer 41/ Makowska M., Boguszewski R., Analiza danych zastanych zagadnienia wstępne, [w:] M. Makowska (red.), Analiza danych zastanych. Przewodnik dla studentów, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa Michalak J., J. Suchecka, Problemy logistyczne w polskim systemie ratownictwa medycznego, Logistyka, numer 5/ Nadolny K., Kucap M., Szwedziński P., Organizacja logistyczna dużych akcji ratowniczych, dostęp: 23 maja 2015 r. 11. Suchanek M., Kosztochłonność transportowej obsługi systemu ratownictwa, [w:] E. Załoga (red.), Koszty i ceny w transporcie. Aspekty pragmatyczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin Szarpak Ł., Organizacja zabezpieczenia logistycznego w stanach zagrożeń ze szczególnym uwzględnieniem pomocy medycznej, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskich Wojsk Lądowych, numer 3/ Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 2006 r., nr 191, poz