ARMATURA Zasuwy stalowe i staliwne. kołnierza obie płaszczyzny l jedna płaszczyobrobione. powyżej 20 do 30 +1,5 + 2,

Transkrypt

1 UKD NORMA BRANŻOWA BN78 Armatura przemysłowa ARMATURA Zasuwy staowe i staiwne N ' o... ' o na ciśnienie nominane Zamiast do 10 MPa (100 kg/cm 2 ) BN70/ t!>f12'j9 2J Wymagania i badania Grupa kataogowa IV 18.. ~ ~',WSTĘP 1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy są wymaga'ia i badania dotyczące zasuw staowych i staiwnych na ciśnienie nominane do 10 MPa {100 kg/cm 2 ) stosowanych w instaacjach rurociągowych Zakres stosowania normy. Normę stosuje się do okreśania wymagań, badań technicznych i dostawy zasuw. Zaeca się stosowanie normy do zasuw specjanych w zak,resie ogóinych wymagań Nazwy i okreśenia wg PN64/M WYMAGANIA 2.1. Wymia ry i stan powierzchni części składowych zasuw staowych i staiwnych powinny być zgodne z ustaonymi w normach przedmiotowych i dokumentacji technicznej. Toerancje i pasowania powierzchni obrobionych, powie<r zchni kojarzonych i niektórych powierzchni niekojarzonych ważniejszych eementów zasuw wg BN76/ Wymiary nietoerowane powierzchni obrobionych nie współpracu jących z powie rzchniami innych eementów powinny być wykonane w kasie dokładności IT14 wg PN66/M Dopuszczane odchyłki da ś red n ic podziałowych otworów.pod śruby w kołnierzach oraz odchyłki przesunięcia środka k oła podziałowego otworów wzg ędem środka średnicy otworu nominanego podano w mm w tab.. Średnic a Tabica Odchyłki prz.csu Odchyłki da śred nięcia środka koła nominana nic podziałowych podzia ł owego otwootworów pod ś ruby Dnom rów wzg ędem w kołnier.zac h środka ś rednicy otworu nomdtnajnego 40 : 125 ±1,4 + 1,4 powyżej 1t25 ~.1 +2, Dopuszczane o dch yłki grubo śc i kołnierzy podano w mm tab. 2. Tabica 2 Dopuszczane od chy łki Grubość kołnierza obie płaszczyzny jedna płaszczyobrobione zna obrobiona do ,0 + 1,5 {),5 1,0 powyżej 20 do 30 +1,5 + 2,0 0,5 1,2 powyżej 30 do 50 +2,0 + 2,5 {),5 1,5 ~ powyżej 50 +2,0 + 3,0 1,0 i 2, Materiały głównych eementów zasuw w edług norm przedmiotowych. Na materiały kadłuba, pok,rywy, trzpienia i kina wytwórea powlnien mie ć świadectwo badań materiałowych Wykonanie Odewy staiwne zasuw wg BN70/ Odkuwki staowe zasu w wg PN71/ H94004 i PN70/H Stan powierzchni obrobionych wg BN76/ i dokumentacji t echnicznej Kołnierze przyłączeniowe zasuw powinny mi eć otwory pod śruby zgodnie z PN72/ H Powierzchnie uszczeniające kołnierzy a) zasuw na ciśnienie nominan e do 4 MPa powinny ibyć IW)'\konane ~ rdwkami wg PN68/ H Dopuszcza się wykonanie kołni erzy z przygą zgrubną wg PN65/H b) zasuw na ciśnienie nominane 6,4 i 10 MPa powinny być wykonane z Wipustami wg PN64/ H Dopuszcza się wykonanie powierzchni uszczeniających z rowkami wg PN64/H Zgło s zona przez Ośrodek BadawczoRozwojowy Armatury Przemys ł owej w Kiecach Ustanowiona przez Dyrektora Zjednoczenia Przemysłu Budowy Ur2'ądzeń Chemicznych CHEMAK dnia 15 kwietnia 1978 r. jako norma obowiązująca od dnia stycznia 1979 r. (Dz. Norm. i Miar nr 12/1978 poz. 56) WYDAWNICTWA NORMALIZACYJNE Wpływ do WN Oddano do skład u Druk ukończono w istopadzie 78. Obj. 0,80 a. w. Nakład egz. LZG Zd Nr Cena z ł 5,40

2 2 BN 78/ Pr zyłącza zasu w do przypawania JX)Winny być przygotowane zgodnie z normami przedmiotowymi ub dokumentacją techniczmą Eementy uszczeniające zamkni ęc i e. przepływu powtinny być wykonane z materiałów nierdzewnych Powierzchnie uszczeniaj ące tynego zamknięcia. Chropowatość powierzchni uszczeniających tych eement ów R a powinna wynosi ć nie vvięcej niż 5 ~tm wg PN73/M Gwinty Gwinty metryczne do połączeń spoczynkowych powiiin y odpowiadać kasie średniodokładnej wg PN70/M Chropowatość powierzchni Ra nie większa niż 5 I.IJ11 wg P N73/ M Gwinty rurowe wacowe wg PN73/ M Chropowatoś ć powierzchni Ra nie większa niż 5!m wg PN73/M Gwinty trapezowe symetryczne powinny być wykonane w kasie średniodokładn e j wg PN74/M Chropow atość powierzchni gwint u Ra nie więk sza ni ż 5!m wg PN73/ M Eementy zasu w tego samego typu i wiekości powi nny być wzajemnie zamienne z wyj ątki em eementów indywiduanie pasowanych Kierunek obrotu kółka ręcznego. Zamykanie zasuw powinno odbywać si ę przy obracaniu kółka ręcznego ub innego pokrętła w prawo Osadzenie dławika. Dociągnięcie dła w i ka powinno zapewnić szczeność na powierzchni przyegania szczeiwa. Przy ostatecznym wy p e ł nieniu d ławnicy szczeiwem, dławi:k powinien wej ść do dławnicy na głębokość co najmniej 2 mm, jednak nie wi ęcej niż 30~/o swej czynnej wysokości Armatura odciążająca powinna b yć przystosowana do tych samych warunków pracy co zasuwa, a ś rednica nominana armatury odciążającej powinna mi eć wi e kość nie mni ejszą niż 10~/o wiekości średnicy zasuwy odciążane j Zamykanie i otwieranie zasu w. Eementy ruchowe zmontowanej zasujwy powinny poruszać się w sposób płynny, bez zahamowań, zatarć i miejscowych oporów. Jeżei zasuwa ma oprócz kółka ręcznego inne rodzaje napędów, to włąezeni e do pracy nap ędu ręcznego powinno uniemożiwić równoczesną pracę pozostałych napędów. Wsrekiego rodzaju,przekładn ie muszą być o słonięt e Szczeność kadłuba i pokrywy. Zasuwa w czasie próby wodą pod ciśnieniem próbnym nie povvinna wykazywać nieszczeności, tj. na powierzchni k adłuba i pokrywy nie pvwinny w ystąpić kirope wody ub pamy na skutek zawigocenia Szczeność zamknięcia Szczeność zamknięc i a zasuw o średnicy nominanej do 400 mm. Zamkni ęcie zasuwy w czasie próby wodą pod ciśnieniem fptóbnym nie powinno wykazywać nieszc zeności, tj. na powierzchniach uszcze niających ub w ich pobiiju nie powimna przeciekać woda. Wystąpienie nieściekaj ą cych kropi jest dopuszcza~ne Sz czeno ść zamknięcia zasuw o średnicy nominanej powyżej 400 mm. Zamkn ięcie zasuw w.czasie próby wodą pod ciśnqeniem próbnym może wykazywać nieszczeności nie przekraczające wartości wg tab. 3. Tabica 3 Ciśnieni e nomina ne 0,25 i 0,6 1,0 i 1,6 2,5 i 4,0 6,5 i 10,0 MPa D o p u nieś c iokaszczane przecieki w cm 3 /min jąo~k co] 2.9. Wymagani a inne ub dodatkowe. W przypadkach techni cznie i ekonomic:z;nie uzasadnion ych dopuszozane są wymagania ~nn e ub dodatkowe, ecz muszą być one u2<godnione z wytwórcą Ochrona pr.zed korozją wg PN75/ Znakowanie wg PN74/M74002 i dokumentacji technicznej Pozostałe wymagania wg PN74/ M PAROWANIE, PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT Pakowanie, przechowywanie i tran~port wg PN74/M Zasuwy z nap~dami zmechan:iz!owanym~ pakować, pr.zechowywać i transportx>wać według warunków wytwórcy. 4. BADANIA 4.1. Program b adań wg tab. 4. Badamia pełne powinny być wy;konane na prototypach oraz wyrobach, w których przeprowadzono z,rniany materiałowe i konstrukcyjne, ponadto raz do roku,z bieżącej seryjnej produkcji Przygotowanie do badań. Zasuwy przemaerone do badań powi nny być zmontowane, ecz nie pokryte powłoką ochronną. Dopuszcza się spra wdzenie:

3 BN78/ Tabica 4 1!Lp. Rodza ;~~gęd1iny ze _ i 2.10) Opis badań je badań badania badania pełne niepełne wg wnętrzne ( ; Spra1wdzenie wymiarów (2.1; ) 3 Sprawdzenie materiałów (2.5) Sprawchenie ba i pokry.wy 5 SpraiW'd~enie kinięcia (2.8) szcze noś ci kadłu ~2.7) szczeności zam Spraw d zenie działania ( ; ) 7 Bróba paji'ą Sprawdzenie masy 4.10 na żądanie zamarwiającego a) zasuw poweczonych mieszanką antykorozyjną, b) zasuw w Sitanie maowanym, pobranych ze składu UJb wymontoiwanych z rurociągu. poega na stwierdzeniu zgodności numerqw wytopów z :numerami wytopó.w podanymi w ateście dostawy ateriałów, b) sprawdzenie materiałów atestowanych na inne eementy nde wymienione w a) poega na stwierdzeniu ~odności użytego materiabu z podanymi w ateście przy wydmiiu materiału do obróbki (~ratwdzenie nie obowiązuje pr.zy odbiorze przez.zamajwiiającego) Sprawdzenie szcze ności kadłuba i pokrywy przeprowadm się wodą o tetr'perabutze nie wyższej niż 40 C. Badane :wsuwy p01winny być dokładnde odpowietrzone, a ich powierzchnie zewnębrw.e wysuszone. Próbę pneprowadza się przy pełnym otwarciu zasuwy. W pi1zypadku badania zasuwy z odciążendem pomocniczym, po!winno być ot warte również odciążenie. Wiekość ciśnienia próbnego pow.inna być przyjęta wg PN62/ H W przypadku wykonywania zasuw na okreśone ciśnienie robocze, ciśnienie próbne ustaa się wg WZOf\U w którym: P 1 okreśone ciśnienie robocze, MPa, a współczynnik wg tab. 5. Czas tnwainia próby powinien wynosić da zasuw o średnicach nomd111an y<;h: Materiał 20L !iS HM, UOHM O~M HMF 510 L21HMF wdw a 1,00 1,00 1.,25 ;,3a 1 1, Partia zasuw. Partię zasuw stanowią zasuwy tej samej wiekości, typu i odmiany paedstawione j edrrora~:zowo do badań Opis ba dań Ogędziny zewnętrzne na eży przeprowadzić gołym dkiem, sprawdzając zgod1110ść zasuw z wymaganiami podanymi w ; 2.6.6, 2.10, a po wykonarniu pozostałych badań, sprawdzając również zgodność z Sprawdzenie wymiarów po ega na ~awdzeniu za pomocą uniwersanych narzędzi pomiarowych głównych wymia['ów zas uw,. szczegónie długości bud~wy i wymia['ów przyłączeniowych Sprawdzenie materiałów eementów zasuw a) sprawdzenie materiałów kadłubów i pokryw Tabica 5 Temperatura robocza tf>c ~ ,8812:0 1,51 1,60 1,68 1,78 2,13 2,25 2,35 a) do 100 mm 2 mdn, b) pqwyżej 100 ; 300 mm 3 min, c) PQWYżej 300 mm 5 min. Badane zasuwy uważa się za szczene, jeżei w czasie próby zostały spełnńone wymagania Sprawdzenie szczeności zamknięcia pneprowadza się wodą o temperatr.ze nie wyższej niż 40 C. Badae zasuwy powi nny być dokładnie odpowietrzone. Zamocowanie zasuwy na stanowisku próbnym nie powinno powbdować odksz.tałceń powierzchni uszczeniających. W przypadku badania zasuwy z odciążeniem pomocmiczym powinno być zamknięte również odciążenie. ZamkiJięcie zasuwy powinno odbywać się pi"zez przyłożenie siły bezpośrednio do kółka ręc.znego. Je żei zasuwa ma głowi cę napędową, napęd eek

4 4 BN 7 8/ tryczny ub inny,. to szczemość zamknięcia naeży.. uzyskać pnzy.wykorzystaniu tych urządzeń. Wa~rtość siły ub momenrt;u zamknięcia nie powinna być większa od 1,2 wartości obdc:ronej na dane ciśnienie. Wieikość ciśnienia próbnego powinna być rówia ciśnieniu nomi1anemu. W pnypadku zasiuw wykonanych na okreśone ciśndenie robocze, ciśnienie próbne powfunno być rórwne ciśnieniu roboczemu. Czas twwama.próby przyjąć wg Sprawdzenie szczeności zamkinięcia wykonuje się przez obserwację:. a) manometru wskazującego ciśnieruie próbne, b) IJ)OW!ierzchni uszozeniarjący:ch, c) innych mierników SU!zeiności. SpraJWdzenie szc.ze1nośoi przez obserwację wskazań majnometru stosuje się do zasuw o średnicach nominanych do 150 mm oraz w przypadkach, kńedy obserwacja powierzchni uszczeniających ze wzgędu na konstrukcję jest ni.emożi\va. Szczeność zaffi!knięcia zasuw ocenianych na podstawie obser.wacji wskazań manometru naeży U7:nać za wystarczającą, jeżei w czasie próby ciśnienie nie znnniejszyło się więcej niż Ofo ciśnienia próbnego. Sprawdzentie szczeności pr.zez obse:rwację powi~chni uszczenaających zamknięcia stosuje siię do zasuiw o średnicach nomitanych powyżej 150 mm. ZasUiwy oceniane na tej podstawie mają. szczene zamiknięcie, jeżei ~Ostały spełinione wy m,agarna Sprawdzenie działania poega na kikak!'otnym otwaroiu i zamknięciu zasuwy. Próba mechanicimego działania powinna być przepro,wadzona w teiiiperajturze otoczenia be.z udziału czyrmi.ka próbnego Badania inne ub dodatkowe od podanych w i oraz war unki tych badań (czynnik, temperatura, ciśnienie próbne, czas trwania próby, kryteria oceny) możma pmeprowadzić po uzgodn!ieniu między zamawiiającym i wybwórcą Próba parą. Zasuwy do pary powinny być poddaine próbie parowej. W czasie próby sprawdza sńę szczeność kadłiuba i pdkrywy, szczeność zam!knięcia oraz prawid.ławość działania u.r,ządzenia zam)kającego. Do próby parowej dopuszcza się zasuwy, które przeszły próbę wodną z wyniiciern pozytywnym. Ciśnienie próbne i temperaturę przyjmuje się wg PN62/H Czas trwania próby powi'i!ien wynosić nie mniej niż 5 min. Do czasu próby nie wicza się okresu nagrzewania zasuwy. Lic'zbę szrt;uk zasuw do prób parowych ustaają instrukcje technoogiczne wytwórcy. Przy sprawdzeniu swze1ności kadłuba, pomywy i,połączeń m e dopuszcza się wycieku pa~y na zew1ną1jrz. Przy sprawdzeniu szczeności zamknięcia (4.4.5) i pra!widłowości działania ( 4.4.6) nie dopuszcza się przeciekania pa ry o charakterze StTumieniowym przez powierzchnię zamknięcia. Nieznaczme swobodne,parowanie jest dopuszooa1ne Po.zostałe badania Wig PN74/M Ocena wyników badań Zasuwa dobra. Badaną zasuwę naeży uznać za dobrą, jeżei przejdzie wszystkie badania wg 4.1 z wyniikiem dodatmi.!m Zasuwa niedobra. Badaną ZJaSIUIWę na eży UZinać za niedobrą, jeżei nrie pnzejdzie z wynikiem dodatnim chociaż jednego z badań wg Odbiór przez zamawiającego Przeprowadzenie odbioru. Jeżei zamawiający zastrzegł w zamówrieniu odbiór, to przeprowadza go kontfioa jakości WYfbwÓrcy wg 4.1 w obecności pnzedstaw:iciea zamawiającego, w termi!ie (jk!reśonynn przez wytwórcę. Przedsta Wiicie zamajwjającego może uzmać badania prowadzone p!izez kontroę j a 1 kości wy;fwó!rey, odstępując od badań w swojej obecności Pobieranie próbek i ocena partii. PrzedstaWiidei zamajwiającego może wybrać maksyma nde do 5 /o iości zasuw z partiu pnzedstawionej do odbioru, nie mniej jednak niż 2 zasuwy. Jeżei badane zasuwy spełnia ją wymagania wg rozdz. 2, partię zasuw t!2naje się za dobrą Zaświadczenie jakości. Na każdą sztukę ub parnę zasuw, umaną za zgodną z wymaganiami nmiejszej normy i umową, wy<twórca powinien wystawić zaświadczenie za!wierające co najmniej: a) ootę wystawienia zaświadczenia, b) na:wę i adreś wytwórcy, c) ozinaozen'i.e zasuwy (namvę, typ, Wii.eHrość ciśnienie nooni,na:ne, średnicę nominaną, maksymaną temperaturę), d) nu!er zam.ówtienia, e) niuier partii zasuw, f) iczbę sz:tuk, g) materiały główny~h eementów zasuw, h) suwierdzenie z.godnośoi z wymaganiami normy, i) wyniki badań dodat kowych i specjanych, jeżei taik ie były prowadzone, j) piecząt!kę kontroi jakości, k) podpis ktierownika kontroi jakości.

5 BN 78/ POSTĘPOWANIE Z ZASUWAMI UZNANYMI ZA NIEZGODNE Z WYMAGANIAMI NORMY PaTtia zasuw, uznana w wyniku badań za niez wymaganiami niniejszej normy, może _zgodną być przez wytwórcę poprawiona p~rze z wymianę ub naprawę części wadiwych. Naprawę części wadiwych dopuszcza się tyko wtedy, gdy nie wpłyi!ie ona ujemnie na bezpieczeństwo pracy i niezawodność działania zasuwy. KONIEC INFORMACJE DODATKOWE. Instytucja opracowująca normę Oścrodek Ba dawczor.oxwojowy A=aroury!Przemysłowej w Kiecach. 2. Istotne zmiany w stosunku do BN70/ a) wyeiminowano ttreść pun~w, które były po.wttórzeniem PN74J.M74001, b) wyeimdnowano tabicę materiałów, c) rozszerzono zakres s,tooowatt'ia 111ormy, d) wprowadzono zaecenie pak!owania zasuw z napę dami zmechaijjizowanymi według wa''unków wytwórcy, e) rozswrzono zakres badań, f) zmieniono sposób okreśenia ciśnieiia próbnego da zasuw wy;twarzanych na ok reśłone ciśnienie robocze, g) okreśono,wartość siły łub momentu zamknięcia da zas1uw wykonywanych na okreśooe ciśnienie roboc2:e, h) zaosta'zono warunki oceny partii zasuw. 3. Normy związane PN62/H02650 Rurooiągi i atmatura. Ciśnienia nominane, robocze i próbne PN72/H74306 Rurociągi czeniowe kołinierzy. annatura. Wyania,ry przyłą Ciśnienie nominane do 400 kg/cm 2 PN65/H74309 Rurociągi i anmaroura. Prągi kołnierzy. Wymiary PN64łH74370 Rurociągi i armatura. Występy i rowki w kołnierzach. Wymiary PN64/H74371 Rurociągi i anmatura. Wy'J)usty i wpusty w kołnierzach. Wymiary PN68/H74373 Rurociągi i anmatura. Rowki trójkątne na powierzchniach uszczen~ających koł!ierzy. Wymiary PN71łH94004 Sta konstrukcyjna węgowa d stopowa. O~uwnti swobodnie kute PN70/H94009 Odkuwki i pręty kute staowe przeznaczone na urządzenia energetyczne. Wymagania i badania PN64/M01600 Armatura przemys łowa. Nazwy i okreśenia PN73/M02030 Gwinty rurowe wacowe. Wymiary i toeran.cje PN70ftM02113 Gwint y metryczine,o średnicach do 600 mm. Toerancje PN74/M:02117 Gwinty trapezowe symetryczne. Toerancje wa;rszitatowe wymiarów swo PN66/M02139 Odchyłki bodnych PN73/M04251 Struk!tura geometryczna poiwiie'zchni. Chropowatość powierzchni. Okreśenia podstawowe i pa'amet ry PN74/M7400'1 Ai11matura przemysłowa. Wymagania i bad ania PN74/M74002 AIDmatura przemysłowa. Znakowanie i rozpoznawcze ma,owan.i.e BN75/5 2t2002 Annatura przemysłowa. Ochrona przed koroziją. Wy,magania ogó.in.e i.ocena wyronania BN76/ A"JmaJtura przemysłowa. Toerancje, pasowanie i chropowa!tości powierzchni. Wytyczne BN70/ Armabura przemysłowa. Odłewy ze stajii. wa węg0wego i stopowego. Wymagania i badania 4. Zaecenia międzynarodowe i normy zagraniczne RWPG PC ApvaTypa rrpomhijiennas!. 06~He Tex HH'JeCKHe Tp660B&HDS! RFN DIN 3230 Technische Lief.erbed1.n~gen fiir A:I1maturen. Batt + 5 ZSRR roct 5762f\5 ApMaTypa Tpy6orrponop;HaS! o6~ero na 3Jia'łeHBH. 3aABBKKB na ycnonnoe p;anjienne Py< 200 Kr(c"Ar 2 Texnn'łeCKHe rpe6obahhh 5. Symbo wg SWW Autor projektu normy inż. Konrad Janyst.