Wstęp do Informatyki i Programowania

Transkrypt

1 Wstęp do Informatyki i Programowania Jacek Cichoń Przemysław Kobylański Katedra Informatyki W11/K2 Politechnika Wrocławska J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 1 / 356

2 Plan wykładu 1 2 Projektowanie algorytmów 3 Elementy języka C 4 Podstawowe typy danych w C 5 Czasowa złożoność obliczeniowa 6 Rekurencja 7 Zasada dziel i zwyciężaj 8 Przeszukiwanie z nawrotami 9 Obliczenia na stosie 10 Programowanie dynamiczne 11 Systemy regułowe 12 Automaty skończone 13 Rozstrzygalność i obliczalność 14 Nierozstrzygalność i nieobliczalność 15 Klasy złożoności J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 2 / 356

3 Literatura Lektura podstawowa 1 S. Alagić, M.A. Arbib. Projektowanie programów poprawnych i dobrze zbudowanych. WNT,Warszawa, D. Harel, Y. Feldman. Rzecz o istocie informatyki. WNT, Warszawa, B.W. Kernighan, D.M. Ritchie. Język ANSI C. WNT, Warszawa, Lektura uzupełniająca 1 M. Kotowski. Wysokie C. LUPUS, Warszawa, A. Hunt, D. Thomas. Pragmatyczny programista. Od czeladnika do mistrza. WNT,Warszawa,2002. J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 3 / 356

4 Wykład 1 Algorytmy + struktury danych = programy Niklaus Wirth Algorytm = logika + sterowanie Robert Kowalski J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 4 / 356

5 algorytm program język programowania interpreter kompilator języki algorytmiczne języki deklaratywne J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 5 / 356

6 Algorytm Algorytm = opis sposobu postępowania Abū Abdallāh Muhammad ibn Mūsā al-khwārizmī ( n.e., Persja) J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 6 / 356

7 Program Program = formalny zapis algorytmu Program składa się z ciągu operacji jakie ma wykonać komputer. J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 7 / 356

8 Język programowania program zapisany jest w języku programowania każdy komputer zna tylko jeden język programowania swój własny język maszynowy wykaz ok języków programowania: aby komputer mógł wykonać program w innym języku niż maszynowy potrzebna jest interpretacja programu albo jego kompilacja na język maszynowy J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 8 / 356

9 Interpreter Przykład w języku BASIC 1 : 10 FOR I=1 TO PRINT I 30 NEXT I Instrukcja PRINT I jest analizowana dziesięciokrotnie. 1 Język programowania opracowany przez Johna Kemeny i Thomasa Kurtza w roku Jego nazwa jest akronimem Beginner s All-Purpose Symbolic Instruction Code. J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 9 / 356

10 Interpreter Przykłady zastosowania interpreterów: powłoki systemów operacyjnych (np. bash w Linuxie), języki skryptowe (np. PHP i Javascript), języki operujące na napisach (np. Perl) języki obiektowe z dynamicznym typowaniem (np. Python i Ruby), kalkulatory programowalne J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 10 / 356

11 Kompilator Translator = program tłumaczący język programowania na język maszynowy Kompilator = program konsolidujący przekład z funkcjami bibliotecznymi J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 11 / 356

12 Języki algorytmiczne Algorytmy + struktury danych = programy Język algorytmiczny = język programowania, w którym wyraża się algorytm Główne cechy: zmienne będące miejscem przechowywania danych instrukcja przypisania zestaw instrukcji sterujących (np. warunkowe oraz iteracji) J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 12 / 356

13 Języki algorytmiczne: Fortran FORmula TRANslator (1954; najnowszy standard 2008) DO 10 I=1, 10 PRINT 2, I 10 CONTINUE J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 13 / 356

14 Języki algorytmiczne: Fortran (przykład z sondy Mariner 1) IF (TVAL.LT. 0.2E-2) GOTO 40 DO 40 M = 1, 3 W0 = (M-1)*0.5 X = H* E-2*W0 DO 20 N0 = 1, 8 EPS = 5.0*10.0**(N0-7) CALL BESJ(X, 0, B0, EPS, IER) IF (IER.EQ. 0) GOTO CONTINUE DO 5 K = 1. 3 T(K) = W0 Z = 1.0/(X**2)*B1** E-4*B0**2 D(K) = 3.076E-2*2.0*(1.0/X*B0*B E-4* *(B0**2-X*B0*B1))/Z E(K) = H**2* *W0/SIN(W0)*Z H = D(K)-E(K) 5 CONTINUE 10 CONTINUE Y = H/W CONTINUE J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 14 / 356

15 Języki algorytmiczne: C Dennis Ritchie z AT&T Bell Laboratories (1971) for(i=1; i <= 10; i++) printf("%d\n", i); J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 15 / 356

16 Języki algorytmiczne: C (przykład literówki) Przykład programu zawierającego błąd: x = 10.0; while(x > 2,3) { printf("%f\n", x); x = x - 0.1; } J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 16 / 356

17 Języki algorytmiczne: Ada Język na zamówienie Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych (1979; najnowszy standard 2012) for I in loop put(i); new_line; end loop; Samolot Boeing 777 jest w 99% oprogramowany w języku Ada: J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 17 / 356

18 Języki algorytmiczne: Ada 2012 (przykład weryfikacji poprawności kodu) x = x gdy x < 0 x gdy x 0 Funkcja w C z biblioteki glibc obliczająca wartość bezwzględną liczby całkowitej: int absolute(int x) { return x < 0? -x : x; } Czy powyższa funkcja jest poprawna? J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 18 / 356

19 Języki algorytmiczne: Ada 2012 (przykład weryfikacji poprawności kodu) package absolute is function av(x: in Integer) return Integer with post => av Result >= 0; end absolute; package body absolute is function av(x: in Integer) return Integer is begin return (if x < 0 then -x else x); end av; end absolute; Wynik analizy programem GNATprove: analyzing absolute.av, 2 checks absolute.adb:6:29: overflow check not proved [overflow_check] absolute.ads:4:14: postcondition not proved, requires av Result >= 0 [postcondition] J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 19 / 356

20 Języki algorytmiczne: Python Interpretowany język programowania obiektowego z dynamicznym typowaniem (1991) for i in range(10): print(i) Powyższa pętla drukuje wartości od 0 do 9 gdyż właśnie taki zakres jest wartością funkcji range(10). J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 20 / 356

21 Języki deklaratywne Język deklaratywny = język programowania, w którym opisuje się problem Algorytm = logika + sterowanie J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 21 / 356

22 Języki deklaratywne: SQL Język zapytań do relacyjnych baz danych (lata 70-te XX wieku) SELECT CompanyName, ContactName FROM customers WHERE CompanyName LIKE a% W wyniku wykonania powyższej instrukcji zostają odnalezione w bazie costumers informacje o CompanyName i ContactName, przy czym nazwa firmy powinna zaczynać się od litery a. J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 22 / 356

23 Języki deklaratywne: Prolog PROgramming in LOGic (Alain Colmerauer 1972) Język programowania logicznego: lubi(przemko, programowanie). lubi(przemko, X) :- lubi(x, programowanie). Na pytanie co lub kogo lubi Przemko są dwie odpowiedzi:?- lubi(przemko, X). X = programowanie ; X = przemko ; no Z powodu przyjętej w Prologu zasady zamkniętego świata nie ma innych odpowiedzi, bo prawdziwe jest tylko to, co wyrażono w programie. J. Cichoń, P. Kobylański Wstęp do Informatyki i Programowania 23 / 356