Zabłudów i Okolice. Wybieramy burmistrza. Tylko trzy komitety. Radni do powiatu. Miesięcznik bezpłatny. Nr 10 (113) Październik 2018

Transkrypt

1 ISSN Zabłudów i Okolice Miesięcznik bezpłatny Nr 10 (113) Październik 2018 Wybieramy burmistrza Dwoje kandydatów wystartowało w wyborach samorządowych na burmistrza Zabłudowa. To Adam Tomanek, obecny włodarz miasta i Magdalena Zawadzka, specjalistka od zamówień publicznych. Adam Tomanek jest kandydatem wystawionym przez Komitet Wyborczy Wyborców Jesteśmy z Gminą Zabłudów. Od czterech lat pełni funkcję burmistrza Zabłudowa, wcześniej był przez cztery lata radnym. Doktor nauk ekonomicznych. Ma 53 lata, jest żonaty, ma dwie córki. Magdalena Zawadzka jest mieszkanką Zabłudowa, szczęśliwą mężatką, matką dwóch córek. Duży staż pracy w jednostkach samorządu terytorialnego. Wykształcenie wyższe ekonomiczne, ukończone studia podyplomowe. Została zgłoszona przez Komitet Wyborczy Wyborców Wspólnota Gmina Zabłudów. Tylko trzy komitety Dwudziestu sześciu kandydatów z trzech komitetów wyborczych wystartowało w wyborach samorządowych na radnych Gminy Zabłudów. Do obsadzenia jest w sumie 15 mandatów. Czternastu kandydatów wystawił Komitet Wyborczy Wyborców Jesteśmy z Gminą Zabłudów. Te osoby to: Janusz Grzegorz Lewkowicz, Edyta Bogusława-Murawska, Marcin Kalinowski, Włodzimierz Giermaniuk, Marta Aleksiejczuk-Szotko, Agnieszka Iwanowicz, Teresa Teofilewicz, Radni do powiatu 21 października wybieramy radnych do Powiatu Białostockiego. Zgłosiło się trzydziestu trzech chętnych. W okręgu nr 2 obejmującym swoim zasięgiem gminy Zabłudów, Juchnowiec Kościelny i Suraż do obsadzenia jest pięć mandatów. Andrzej Babul z Nowosad, Cezary Lulewicz z Rafałówki i Alicja Elżbieta Regucka z Folwarków Małych wystartowali z Komitetu Wyborczego Wyborców Prawo i Sprawiedliwość. Komitet Wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego wystawił Mariusz Nikołajuk, Justyna Kużel, Zdzisław Kuźmicz, Andrzej Michalczuk, Jan Borowski, Antonina Kuna i Grażyna Charytoniuk-Michiej. Również czternastu kandydatów na radnych zaproponował Komitet Wyborczy Wyborców Wspólnota Gminna Zabłudów. Oto oni: Maciej Rogucki, Agnieszka Dołęgiewicz, Adam Jabłoński, Krzysztof Tomasz Rusiłowicz, Bartosz Minko, Marcin Sarosiek, Dariusz Jacek Drewnowski, Adam Regucki, Mirosław Galicki, Monika Syczewska, Wiesław Czajkowski, Jan Głowacki, Katarzyna Zasim i Jarosław Korolczuk. Tylko jednego kandydata wystawił Komitet Wyborczy Wyborców Pawła Dobieckiego Pawła Dobieckiego. Danutę Bagińską z Dobrzyniówki, Helenę Paszko z Ryboł, Franciszka Aleksiejczuka z Folwarków Małych, Barbarę Kulikowską z Zabłudowa i Bolesława Zalewskiego z Gnieciuk. Koalicyjny Komitet Wyborczy Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska apeluje o poparcie na radnych powiatowych następujące osoby: Beatę Przymierską z Rafałówki, Grzegorza Kalinowskiego z Zabłudowa i Daniela Nikiciuka z Kołpak. Komitet Wyborczy Wyborców Kukiz 15 zaproponował następujących kandydatów na radnych powiatowych. Oto oni: Szymon Szymczukiewicz ze Skrybicz, Emilia Korolczuk z Laszek, Paulina Wasiljew z Zagruszan i Mariusz Kłokowski z Pasynek. Natomiast Komitet Wyborczy Wyborców Nasze Podlasie poleca Katarzynę Stępnicką z Zabłudowa-Kolonii i Michała Geniusza z Pawłów.

2 2 Zabłudów i Okolice Wybory samorządowe przed nami Już 21 października br. odbędą się wybory samorządowe. W Gminie Zabłudów wybieramy burmistrza, radnych gminnych, powiatowych i przedstawicieli do sejmiku województwa podlaskiego. Nowością tegorocznych wyborów jest nowy podział na okręgi i obwody do głosowania. Po raz pierwszy mieszkańcy Kurian głosują w swojej miejscowości, w świetlicy wiejskiej. Swojego radnego wybierają tu również osoby z sąsiedniego Białostoczka. Wyborcy z Folwarków Małych, Wielkich i Tylwickich oraz Krasnego głosują w obwodzie nr 2 znajdującym się w Szkole Podstawowej w Dobrzyniówce. Natomiast mieszkańcy Małynki i Kołpak udają się na wybory do Szkoły Podstawowej w Zabłudowie. Obwód mieszczący się w strażnicy OSP w Folwarkach Wielkich uległ likwidacji. Do Zabłudowa muszą również wybrać się osoby zamieszkujące Sieśki i Aleksicze. Mieszkańcy Kucharówki w tegorocznych wyborach głosują w Rafałówce, z Zagruszan jadą do Zwierek, a z Kowalowiec do Krynickich. W każdym okręgu wyborczym, a mamy ich piętnaście wybieramy tylko jednego radnego spośród dwóch zgłoszonych do Państwowej Komisji Wyborczej z jednym wyjątkiem. W okręgu nr 8 zgłoszono tylko jednego kandydata. W sumie na terenie Gminy Zabłudów jest wybieranych piętnastu radnych w dziesięciu obwodach do głosowania, które prezentujemy poniżej. Uprawionych do głosowania jest 7387 mieszkańców. Na burmistrza zgłosiło się dwoje kandydatów. Głosujemy na jednego z nich. Lokale wyborcze w wyborach samorządowych otwarte będą od godz do godz Numer obwodu Siedziba obwodowej komisji wyborczej Szkoła Podstawowa w Zabłudowie ul. Adama Mickiewicza Zabłudów Szkoła Podstawowa w Dobrzyniówce Dobrzyniówka 40 Szkoła Podstawowa w Rafałówce Rafałówka 64 Świetlica Wiejska w Kurianach Kuriany 29, Białystok Była Szkoła Podstawowa w Zwierkach Zwierki 43 Wiejski Dom Kultury w Krynickich Krynickie 55 Wiejski Dom Kultury w Rybołach Ryboły 129 Świetlica Wiejska w Halickich Halickie 3 Szkoła Podstawowa w Zabłudowie Adama Mickiewicza Zabłudów Szkoła Podstawowa w Zabłudowie, Zabłudów Adama Mickiewicza 20 Granice obwodu Zabłudów-Kolonia, Gnieciuki, Ochremowicze, Małynka, Kołpaki, Olszanka, Żywkowo, Sieśki, Aleksicze. Dobrzyniówka, Teodorowo, Folwarki Małe, Krasne, Folwarki Wielkie, Folwarki Tylwickie. Rafałówka, Borowiki, Kucharówka, Kamionka, Bobrowa, Kościukówka, Łukiany, Płoskie, Rudnica, Słomianka, Tatarowce, Zacisze, Zajezierce. Kuriany, Białostoczek Protasy, Zwierki, Łubniki, Zagruszany Kowalowce, Solniki, Krynickie, Rzepniki, Żuki, Nowosady Ryboły, SK Ryboły, Laszki, Koźliki, Pawły, Ciełuszki, Dawidowicze, Kaniuki, Miniewicze, Ostrówki. Halickie, Skrybicze, Bogdaniec, Józefowo, Kudrycze, Pasynki Zabłudów: ul. Białostocka, ul. 3 Maja, ul. Surażska, ul. Trawiasta, ul. Gen. Władysława Sikorskiego, ul. Bielska, ul. Cerkiewna, ul. Podrzeczna, ul. Muchawiecka, ul. Książąt Litewskich, ul. I Dywizji, ul. Szkolna, ul. Koziniec. Zabłudów: ul. Kalwińska, ul. Św. Rocha, ul. Zamiejska, ul. Polna, ul. Adama Mickiewicza, ul. Rynek, ul. Kościelna, ul. Zaułek, ul. Grzegorza Chodkiewicza, ul. Radziwiłłowska, ul. Drukarzy Zabłudowskich, ul. Franciszka Karpińskiego, ul. Kazimierza Ostaszewskiego, ul. Sapiehów, ul. Józefa Manteuffla, ul. Izabeli Demblińskiej, Zabłudów Kolonia Miasto

3 Nr 10 (113) Październik Będzie szybki internet Białostocka firma Koba buduje na terenie gminy Zabłudów sieć światłowodową szybkiego internetu. Już niebawem będzie można z niej korzystać. Powstaje ona w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa i obejmie następujące miejscowości: Kuriany, Białostoczek, Protasy, Rafałówka, Dobrzyniówka, Folwarki Małe, Folwarki Wielkie, Folwarki Tylwickie, Zabłudów, Borowiki, Zabłudów Kolonia i Małynka. Należy mieć na uwadze, że koncepcja sieci może ulec zmianie i tym samym rozszerzy swój zasięg na inne miejscowości mówi Konrad Baranowski, prezes firmy. Sieć światłowodowa jest już wykonana na dwóch odcinkach: Zabłudów Rafałówka oraz Kuriany Protasy o łącznej długości ok. 5 km. Obecnie prace budowlane są prowadzone od Protas przez Rafałówkę do Dobrzyniówki. REKLAMA Firma Koba zaproponuje części mieszkańcom gminy pełny wachlarz swoich usług, czyli internet stacjonarny i radiowy, sieć komórkową LTE, telewizję cyfrową oferującą aż 175 kanałów, telefonię stacjonarną i mobilną oraz dla firm, telefonię z obsługą central telefonicznych. Ze wstępnych ustaleń wynika, że koszt podłączenia światłowodu do domu lub mieszkania na terenie gminy Zabłudów będzie wynosił 99 zł. Warto zauważyć, że powstająca sieć światłowodowa pomiędzy miejscowościami jest układana pod ziemią, natomiast w miejscowościach będzie umieszczona na specjalnie ustawionych słupach. Firma wybrała taki wariant, aby jak najmniej ingerować w fundamenty budynków i nie zwiększać kosztów przyłączenia światłowodu do danego domu. Pracują od dwóch lat Pierwsze prace związane z opracowaniem koncepcji sieci światłowodowej w Powiecie Białostockim rozpoczęły się jeszcze w 2016 roku. Rok później spółka Koba podpisała umowę na dofinansowanie projektu z funduszy unijnych w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Od lutego br. generalny wykonawca już ułożył 15 km kabli światłowodowych w gminie Zabłudów. Zgodnie z harmonogramem prac sieć powinna być gotowa do końca października 2020 roku. Dzięki realizacji tego projektu wyrównane będą szanse w dostępie do szybkiego Internetu na obszarach dotychczas nie objętych tym zasięgiem dodał na zakończenie Konrad Baranowski.

4 4 Zabłudów i Okolice Magiczne miejsce Przekraczając progi tej szkoły zatrzymajmy czas, znowu poczujmy się dziećmi mówiła Aneta Grygorczuk, sołtys wsi do zebranych na balu absolwentów Szkoły Podstawowej w Zwierkach. Co warto podkreślić odbył się w 110 rocznicę utworzenia tej placówki szkolnej. Spotkania absolwentów naszej szkoły odbyły się 22 i 29 września br. Ze względu na spore zainteresowanie i nieduże pomieszczenia musieliśmy podzielić je na dwie tury. W każdej z nich uczestniczyło po około 50 osób zaznaczyła Aneta Grygorczuk. Na pomysł wpadliśmy przypadkowo. W każdy piątek odbywają się tutaj zajęcia szachowe dla dzieci. Przyprowadzają je lub przywożą rodzice czy dziadkowie. Czekając na maluchy w trakcie rozmowy zasugerowali wspólne spotkanie po latach w większym gronie. Od maja br. zaczęliśmy się organizować. Okazało się, że nie było to łatwe nawiązać kontakt z naszymi koleżankami i kolegami. Jednak udało się i teraz jesteśmy razem po wielu latach. 22 września br. dawne czasy wspominali uczniowie i uczennice z roczników , zaś 29 września br. roczniki , czyli równo dwadzieścia lat później. Na pierwsze spotkaniu jeden z absolwentów przywiózł rzutnik i prezentował zdjęcia ze szkolnych lat. Miał również albumy z fotografiami. Na balu gościliśmy osoby, które obecnie mieszkają w Warszawie, Łodzi, Zambrowie. Bardzo chętnie przyjechali. Odwiedziła nas koleżanka, która na stałe mieszka w Grecji. Była akurat w Polsce i chętnie się z nami spotkała dodała sołtys Zwierek. Miłym akcentem było przekazanie życzeń wszystkim uczestnikom balu za pośrednictwem Radia Jard. Były one bardzo emocjonalne, wywołały wzruszenie. Niejednemu łza zakręciła się w oku. Sama również wzruszyłam się. Aneta Grygoruk chodziła do Szkoły Podstawowej w Zwierkach przez pięć lat, od zerówki do czwartej klasy. Były to najcudowniejsze lata mojego życia. Ta szkoła miała i ma taką magię. Tutaj jak dzisiaj przychodzimy to człowiek staje się takim dzieckiem. Absolwenci Szkoły Podstawowej w Zwierkach na balu 29 września br. Wszyscy mamy sentyment do tego miejsca zauważyła sołtys wsi. W balu uczestniczył Stanisław Horodeński. Do Szkoły Podstawowej w Zwierkach chodziłem w latach Spędziłem w niej pełne osiem lat, od pierwszej do ósmej klasy. Mieszkam od lat w Protasach, dlatego codziennie musiałem dwa kilometry przejść piechotą do szkoły, w deszcz, śnieg czy mróz. W piątej klasie dostałem nawet nagrodę za 100 proc. frekwencję na zajęciach. W ósmej klasie dołączyła do naszej szkoły dziewczynka Alicja, która w przyszłości została moją żoną stwierdził z dumą Stanisław Horodeński. Kolejną osobą biorącą udział w balu była Irena Todorczuk, obecnie mieszkająca w Zwierkach. W 1962 roku poszłam tutaj do pierwszej klasy. Moja edukacja w tej podstawówce trwała osiem lat. Wychowawczynią przez te wszystkie lata była Eugenia Grzywa. Klasa liczyła 22 osoby i była najliczniejsza ze wszystkich. Część zajęć było łączonych, jak muzyka, rysunki czy wychowanie fizyczne. Bardzo mile wspominam lata nauki w tej, wiejskiej podstawówce. Chciałabym dodać, że do tej szkoły chodził również mój ojciec, teściowa, mąż i moje dzieci. Za moich czasów kierownikiem szkoły był Jerzy Prystrom, a jego żona Zofia był nauczycielką. Małżeństwo to uczestniczyło w balu. Agnieszka Gryczkowska, panieńskie nazwisko Żyłkiewicz najpierw chodziła tutaj do tzw. dziecińca podczas wakacji. Potem poszła do zerówki. A następnie kontynuowała naukę do czwartej klasy szkoły podstawowej. Wspominam te lata fantastycznie. Mam teraz porównanie, ponieważ sama jestem nauczycielką. Wówczas klasy były mniej liczne. Myślę, że było w niej około osób. Było bardziej kameralnie, domowo, rodzinie. Mieszkaliśmy obok siebie, dlatego mieliśmy bliskie kontakty między sobą. Uprawialiśmy przy szkole własny ogródek, który pieliliśmy i pielęgnowaliśmy. Sadziliśmy tam m.in. sałatę, rzodkiewki, a nawet kwiaty. Bardzo mile wspominam tamte czasy. Pamiętam nawet, kiedy dostałam pierwszą dwóję z tabliczki mnożenia dodała Agnieszka Gryczkowska.

5 Nr 10 (113) Październik Wyjątkowi zabłudowianie Ojcowie Niepodległości. Zabłudów tak brzmi tytuł niewielkiej książki, która opowiada o losach trzech bohaterów tej ziemi. Ta cenna publikacja to wkład w 100-lecie odzyskania niepodległości. Jej uroczysta promocja odbyła się w połowie września w Miejskim Ośrodku Animacji Kultury w Zabłudowie. Ks. Adam Szot na promocji książki w Zabłudowie Głównym autorem książki jest ks. dr Adam Szot, kustosz Archiwum i Muzeum Archidiecezjalnego w Białymstoku, który został ochrzczony w kościele zabłudowskim. Mieszkał tu rok i trzy miesiące. Czuję się trochę zabłudowianinem. Moi rodzice pochodzą z Krynickich. Tam jeździłem na wakacje i dlatego jestem związany z tą wsią oraz gminą Emilia Chilecka wnuczka pierwszego wójta Zabłudowa Zabłudów zauważył kapłan. Nie zdradził zawartości książki, ponieważ po to jest wydana, aby ją przeczytać. Skupił się na tym co go skłoniło do jej napisania. Iskrą do zajęcia się tą książką była wizyta Edwarda Nosorowskiego. Wiosną tego roku przyniósł ksero artykułu z Gazety Świątecznej z 1919 roku, w której była zamieszczona odezwa skierowana do rządu i Sejmu Polskiego. Jej trzej autorzy Adam Chilecki, wójt Zabłudowa, ks. Stanisław Nawrocki, proboszcz parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła oraz Michał Szyłkiewicz proszą o pomoc dla Zabłudowa i Białostocczyzny. Fragment tej gazety z treścią odezwy umieściłem w książce. Ten krótki artykuł zmotywował mnie, aby zająć się tymi postaciami zaznaczył ksiądz Adam Szot. Zastanawiałem się, po co pisać kolejny tom o Piłsudskim czy Dmowskim skoro można przedstawić te trzy osoby. Na pewno zainteresuje to małą, lokalną społeczność Gminy Zabłudów i będzie wartościowe. I tak rzeczywiście się stało. Ta publikacja ukazała się w tym szczególnym roku, roku 100-lecia odzyskania niepodległości. Te trzy postacie są bardzo głęboko związane z naszą, małą ojczyzną. Są wpisane w dzieje naszej ziemi. Są mniej znane od głównych postaci historycznych typu Piłsudski, ale jakże ważne dla naszej społeczności lokalnej mówił w trakcie spotkania Adam Tomanek, burmistrz Zabłudowa. Dużą niespodziankę sprawiła wszystkim zebranym Emilia Chilecka, jedna z wnuczek pierwszego po odzyskaniu niepodległości wójta Zabłudowa. Słabo pamiętam mojego dziadka. Uważam jednak, że był zwyczajny, taki jak inni dziadkowie. Na jednym ze zdjęć prezentowanych na spotkaniu i znajdującym się w książce widać jak u dziadka siedzi na kolanach dwoje dzieci. Po prawej jestem ja, po lewej mój brat bliźniak, nieżyjący już Marian Chilecki wspomniała Emilia Chilecka, która przypomniała, że Adam Chilecki miał sześcioro dzieci, czternaścioro wnucząt i trzydzieścioro czworo prawnucząt. Po spotkaniu był czas na złożenie autografów Emilia Chilecka bardzo podziękowała wszystkim za wydanie tej, pięknej książki oraz przybliżenie postaci jej dziadka Adama Chileckiego.

6 6 Zabłudów i Okolice Polskie szkolnictwo na Zabłudowskiej Ziemi u progu niepodległości Wkroczenie wojsk niemieckich na Białostocczyznę w sierpniu 1915 r. zmieniło położenie szkolnictwa polskiego. Zdławione i niszczone przez lata pod zaborem rosyjskim mogło wreszcie zacząć się rozwijać. Samorzutnie w wielu miejscowościach powstawały małe, polskie szkoły. Ale tak szybki rozwój szkolnictwa odkrył wszystkie braki, przede wszystkim w kadrze nauczycielskiej. Ich brak hamował powstawanie nowych szkół. Przez całe dziesięciolecia nie kształcono polskich nauczycieli. Także w parafii Zabłudów zaczęły powstawać polskie szkoły. Na czele oświaty polskiej w Zabłudowie stanął ówczesny proboszcz ks. Stanisław Nawrocki. Powołał Komisję Szkolną, która miała czuwać nad sprawami poprawnego funkcjonowania szkół. W jej skład weszło siedem osób, odpowiedzialnym za sprawy naukowe i wychowawcze został Paweł Topoliński. Miał odpowiednie wykształcenie i doświadczenie zawodowe; przez długie lata wykładał i pełnił funkcję dyrektora gimnazjum polskiego w Płocku. To on zorganizował w Zabłudowie podczas wakacji 1916 r. trzymiesięczny, letni kurs przygotowawczy dla nauczycieli. On sam wraz z miejscowym proboszczem prowadził wykłady w celu pogłębienia wiedzy, zaznajomienia się z metodyką nauczania i wychowania dzieci i młodzieży, a także zasadami prowadzenia szkoły powszechnej. Na ten kurs codziennie uczęszczało 30 nauczycieli (16 nauczycielek i 14 nauczycieli). Kurs okazał się szczególnie potrzebny, gdyż wcześniej na stanowisko nauczyciela przyjmowano osoby, które nie miały dotychczas żadnego przygotowania pedagogicznego. Często więc były to osoby mało obeznane z realiami szkolnictwa i oświaty, tym bardziej w tak trudnych czasach po okresie rozbiorów i niewoli narodowej. W celu dalszego kształcenia nauczycieli i utrzymania ciągłego kontaktu między sobą, jak również w celu ujednolicenia metod i celów pedagogicznych i wychowawczych, organizowane w Zabłudowie były co dwa tygodnie posiedzenia Rady Pedagogicznej. Skupiały one nauczycieli w Zabłudowa i okolicznych wsi. Dyrektor Komisji Szkolnej P. Topoliński udzielał wszelkich wskazówek i rad. Rozpatrywał wnioski, uwagi, a także żądania grona nauczycieli. Ogółem na terenie parafii Zabłudów w latach istniało 30 szkół, w których pracowało 34 nauczycieli, a naukę podjęło prawie 1,5 tys. dzieci. Niezależnie od szkół elementarnych, w miesiącach zimowych (od listopada do Świąt Wielkanocy) przy każdej szkole, organizowane były kursy wieczorowe dla starszej młodzieży. Służyć one miały nadrobieniu zaległości, a nawet walce z analfabetyzmem. Jak wielka była to pomoc niech świadczą dane statystyczne. Zimą 1916/17 na kursy wieczorowe uczęszczało na terenie całej parafii przeszło 600 osób. W samym Zabłudowie istniało pięć szkół, w których naukę popierało 210 uczniów. Były to małe szkoły, z niewielką ilością dzieci i nauczycieli. Do grona pedagogicznego należał proboszcz miejscowej parafii i sześciu nauczycieli, z których tylko jedna z nich miała jakieś doświadczenie w oświacie. Ich przygotowanie merytoryczne ograniczało się tylko do kilku klas gimnazjum i kursów nauczycielskich. Nauczycielami w Zabłudowie byli: Jan Rzewuski, Janina Skwarecka, Maria Topolińska, Wiktoria Szyłkiewiczówna, Aleksandra Rzewuska i Stanisława Czarniecka, która jako jedyna z całego grona od 10 lat pracowała jako nauczyciel. Podobna sytuacja przedstawiała się w okolicznych wsiach, gdzie zakładano szkoły. W 1917 r. były to małe placówki z niewielką ilością dzieci i maksymalnie dwojgiem nauczycieli. Poza nielicznymi przypadkami nie mieli oni doświadczenia zawodowego, a i przygotowanie do zawodu pozostawiało wiele do życzenia. Wszyscy skończyli jednak letni kurs zorganizowany w Zabłudowie. Dobrzyniówka 2 szkoły, 80 dzieci, nauczyciele: Leokadia Jakucuk i Anna Sawicka Folwarki Małe 1 szkoła, 58 dzieci, nauczycielka Jadwiga Sawicka Folwarki Wielkie 2 szkoły, 110 dzieci, nauczyciele: Alfons i Józefa Tworkowscy Halickie 1 szkoła, 70 dzieci nauczyciel Kazimierz Godlewski Kamionka Mała 1 szkoła, 40 dzieci, nauczycielka Waleria Krasowska Kamionka Wielka 1 szkoła, 60 dzieci, nauczyciel Konstanty Łukaszewicz Krynickie 2 szkoły, 110 dzieci, nauczyciele: Bronisław Kamieński i Leon Kamieński Laszki 1 szkoła, 20 dzieci, nauczycielka Aleksandra Łukaszuk Nowosady 1 szkoła, 65 dzieci, nauczyciel Feliks Kamieński Ostrówki 1 szkoła, 20 dzieci, nauczycielka Leokadia Godlewska Pasynki 1 szkoła, 42 dzieci, nauczycielka Zofia Kamieńska Rafałówka 2 szkoły, 120 dzieci, nauczyciele: Edmund Rzewuski i Maria Konon Skrybicze 1 szkoła, 40 dzieci, nauczyciel Stanisław Gierejko

7 Nr 10 (113) Październik Solniki 1 szkoła, 20 dzieci, nauczycielka Waleria Klimowiczówna Tatarowce 1 szkoła, 42 dzieci, nauczyciel Hieronim Szeszkiewicz Zwierki 1 szkoła, 70 dzieci, nauczyciel Wiktor Hermanowski Miejscowa ludność chętnie posyłała dzieci do nowo tworzonych szkół. Kierowała się niewątpliwie chęcią nadrobienia zaległości w dziedzinie edukacji. Posyłanie dzieci do polskiej szkoły stało się również formą wychowania patriotycznego. Po okresie rusyfikacji szkoła polska stawała się nie tylko okazją do lepszego poznania dziejów Ojczyzny, jej historii i kultury, ale jednocześnie była gwarantem zachowania polskich tradycji, języka, a nawet religii. Warto zachować w pamięci mieszkańców Zabłudowskiej Ziemi imiona i nazwiska tych, którzy przyczynili się do odrodzenia ducha polskiego w młodym pokoleniu Polaków żyjących w niepodległej Polsce. Nauczyciele w wielu małych polskich szkołach to cisi bohaterowie tamtych dni, którzy bez broni w ręku, ale za to z polskim Elementarzem, walczyli o polskość. Chwała Bohaterom! ks. Adam Szot Wspierają wymianę pieców Rządowy program Czyste Powietrze spotkał się dużym zainteresowaniem w Polsce, jak również i w Zabłudowie. Na spotkanie poświęcone wymianie pieców i termomodernizacji budynków, które odbyło się 29 września br. licznie przybyli mieszkańcy gminy. O szkodliwości zanieczyszczenia środowiska nie musimy nikogo przekonywać. Dymy pochodzące z pieców zawierają wiele substancji rakotwórczych i są przyczyną wielu chorób. Aby temu zaradzić rząd Zjednoczonej Prawicy wprowadził programu poprawy jakości powietrza. Jest on skierowany do właścicieli lub współwłaścicieli domów jednorodzinnych. Ma on na celu zmniejszenie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń poprzez gruntowną termomodernizację budynków z jednoczesną wymianą źródeł ciepła. Jest finansowany ze środków budżetu państwa. Program będzie realizowany przez okres 10 lat, tj. w latach , a łączne środki przewidziane na jego dofinansowanie to 103 mld zł. Maksymalnie można dostać 53 tys. złotych. Jeśli koszty przekroczą tę sumę jest możliwość otrzymania pożyczki. Należy dodać, że wysokość dofinansowania zależy od dochodów rodziny stwierdził Przemysław Sojko z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku. Rządowe pieniądze można przeznaczyć na: wymianę pieców i kotłów, ocieplenie budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, montaż lub modernizację instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody, instalację kolektorów słonecznych i instalacji fotowoltaicznej oraz montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Więcej informacji na temat tego programu znajdą Państwo na stronie internetowej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku Terminarz odbioru odpadów na smartfonie Od niedawna aplikacja Lupe umożliwia wyświetlanie terminu odbioru odpadów na ekranie telefonu lub po wyborze w menu głównym opcji Odbiór odpadów. W celu uruchomienia tej funkcji w aplikacji mobilnej użytkownik musi dodać swój adres w Ustawieniach aplikacji -> Odbiór odpadów. W głównym menu aplikacji pojawi się opcja Odbiór odpadów gdzie wyświetli się kalendarz z datami odbioru. Dodatkowo użytkownik może w ustawieniach określić, kiedy chce otrzymywać powiadomienia (np. 1 dzień przed o godzinie 13). Otrzyma wówczas komunikat na ekranie startowym telefonu. Ponadto aplikacja Lupe pozwala na: otrzymywanie od mieszkańców zgłoszeń o różnych problemach, przekazywanie mieszkańcom ważnych informacji w postaci komunikatów wysyłanych przez Urząd Miejski w Zabłudowie, dotyczących np.: terminów, ważnych wydarzeń. awarii, przerw w dostawie prądu i wody. Należy przypomnieć, że aplikację Lupe można bezpłatnie pobrać ze sklepu Google Play. JJ

8 8 Zabłudów i Okolice Poświęcony krzyż Krzyż to symbol chrześcijaństwa. Stoi ich wiele na terenie gminy Zabłudów. Niektóre upadły i leżą w ostępach leśnych. Jeden z nich został podniesiony i odnowiony. Ustawiono go w osadzie Budy na terenie Puszczy Knyszyńskiej. To zasługa Prawniczego Akademickiego Klubu Turystycznego z Warszawy. 6 października br. krzyż ten został uroczyście poświęcony przez ks. prałata dr Zbigniewa Rostkowskiego, wikariusza generalnego Diecezji Drohiczyńskiej. Odprawił on Mszę św. i powiedział wspaniałe kazanie oczywiście na temat krzyża. Wspomniał w nim o wątku rodzinnym. Jego ojciec został wywieziony do Prus, do Królewca na roboty. Pod koniec wojny uciekł, przedzierając się lasami. Po kilkudniowym, ciężkim marszu natrafił na krzyż, na którym były polskie napisy. Wycałował go serdecznie wiedząc, że trafił już na polskie ziemie. W uroczystości wziął również udział gospodarz tej puszczy, Grzegorz Dworakowski, zastępca nadleśniczego Nadleśnictwa Żednia. Krzyż, przy którym się znajdujemy z racji wieku runął na ziemię. Został podniesiony i za naszą zgodą przetransportowany oraz ustawiony na terenie osady Budy. Myślę, że to dobra i cenna inicjatywa stwierdził Grzegorz Dworakowski. Leśnicy takich miejsc kultu, krzyży, kapliczek znają wiele. Są one rozrzucone po puszczy. Często pamięta o nich tylko miejscowy leśniczy, który codziennie jest w tym lesie i zna ich historie. Nasi pracownicy odnawiają je, dbają o te miejsca i starają się ocalić od zapomnienia. Wśród przybyłych na uroczystość gości dojrzeliśmy Dariusza Piontkowskiego, posła Prawa i Sprawiedliwości, Wiesława Dąbrowskiego, zastępcę burmistrza Zabłudowa czy prof. Sławomira Presnarowicza, pasjonata Ziemi Zabłudowskiej. Licznie stawili także zabłudowscy harcerze. Uroczystego poświęcenia krzyża dokonał ks. prałat Zdzisław Rostkowski, wikariusz generalny Diecezji Drohiczyńskiej Osada leśna Budy to stara gajówka, w której kiedyś mieszkali pracownicy leśni. Przez dłuższy czas stała pusta. Obecnie jest dzierżawiona przez Prawniczy Akademicki Klub Turystyczny działający przy Uniwersytecie Warszawskim. Historia XIX-wiecznego krzyża z Puszczy Knyszyńskiej Pamiątka ofiar epidemii cholery została wydobyta z z apomnienia i z błota. W latach przez Podlasie przeszła wielka epidemia cholery. Zbierała ona obfite żniwo. Z zachowanych dokumentów wiadomo, że liczba mieszkańców samego tylko starostwa Jałówka z zmniejszyła się z 3704 do 2166 osób. W księdze parafii Zabłudów z 1855 roku notowano po kilkanaście zgonów dziennie, niemal wszystkie z powodu cholery. Była to wówczas choroba nieuleczalna. Ofiarami epidemii było też małżeństwo Parczewskich: Magdaleny (z domu Szemiot) i Karola. Zmarli w sierpniu 1855 roku, w odstępie zaledwie 4 dni. Mieszkali oni w Folwarkach Wielkich, a wcześniej w Kalinowszczyźnie. To nieistniejąca dziś osada leśników na skraju Puszczy Knyszyńskiej, około 3 km od Folwarków. W 1861 roku Parczewskich upamiętniono krzyżem ustawionym przy rozstaju dróg w Puszczy, około 500 m od Kalinowszczyzny. Z zachowanych do dziś napisów na tym

9 Nr 10 (113) Październik krzyżu da się odczytać ich imiona, a także słowa od dziatek. W chwili ustawienia krzyża żyło bowiem pięć córek Karola z pierwszego małżeństwa oraz dwóch synów z drugiego, właśnie z Magdaleną. Mijały lata. W kronikach parafialnych ślad po rodzinie Parczewskich wkrótce się urwał prawdopodobnie wyprowadzili się z tych okolic. Krzyż stał jeszcze wiele lat i bywał zaznaczany na XX-wiecznych mapach wojskowych. Niestety, coraz mniej osób odwiedzało to miejsce. Jedna z dróg, przy których stał, zupełnie zarosła lasem. Pozbawiony opieki i konserwacji krzyż przewrócił się na ziemię, a jego górna część zgniła. Niedaleko od tego miejsca znajduje się gajówka Budy. Tam właśnie kilka lat temu gościł Jędrzej Owsiński nauczyciel z Warszawy. Prowadził tam zajęcia terenowe z młodzieżą szkolną. Podczas takich zajęć odnalazł resztki krzyża. Zatroskany fatalnym stanem tego Współczesna mapa z zaznaczonymi miejscami pierwszego i obecnego ustawienia krzyża zabytku, przetransportował go do gajówki, by umieścić pod dachem i zapobiec dalszej destrukcji. Gospodarze Bud z Prawniczego Akademickiego Klubu Turystycznego postanowili odrestaurować tę historyczną pamiątkę. Artystyczną rekonstrukcję krzyża powierzyli Piotrowi Ostapowiczowi z Rafałówki. Sami dzięki przestudiowaniu materiałów z Archiwum Diecezjalnego w Białymstoku oraz archiwalnych map ustalili opisane wyżej fakty dotyczące Parczewskich i krzyża ku ich pamięci. Jednak ta historia kryje wiele niewiadomych. Dlaczego krzyż ustawiono w lesie, a nie we wsi? Co stało się z potomkami Parczewskich? Na razie nie ma na te pytania odpowiedzi. Ale krzyż znów stoi teraz w Budach i przypomina o tragicznych zdarzeniach z połowy XIX wieku. Paweł Rochowicz Ogrody odczuły suszę Ogrody to pasja, chwila relaksu, to również ciężka praca. Szczególnie przekonali się o tym tegoroczni zwycięzcy gminnego konkursu Estetyczna Posesja Ogródki. 5 października br. odbyło się jego podsumowanie oraz rozdanie nagród. Zwyciężczynie tegorocznego konkursu Estetyczna Posesja - Ogródki. Od lewej stoją: Marzanna Jabłońska, Bożena Iwanicka i Katarzyny Powichrowska Do czwartej edycji konkursu zgłosiło się siedmiu właścicieli ogrodów i posesji. Niestety w jego trakcie wycofali się czterej z nich. Ostatecznie komisja przyznała pierwsze miejsce Marzannie Jabłońskiej z Krynickich. Na drugim miejscu znalazła się Bożena Iwanicka z Zabłudowa, zaś na trzecim Katarzyna Powichrowska z Krynickich. W tym roku do konkursu zgłoszono dużo mniej ogrodów niż w latach poprzednich. Przyczyną tego była tegoroczna susza. Jednak cieszę się, że te ogrody się utrzymały a konkurs ma swój dalszy ciąg powiedziała Agnieszka Dołęgiewicz, radna i pomysłodawczyni konkursu. W 2001 roku kupiliśmy działkę w Krynickich i od tego czasu rozpoczęłam tworzyć mój ogród stwierdziła Marzanna Jabłońska. Na początku zasadziliśmy iglaki, potem sosnę, cis, jodłę koreańską. Oczywiście doszły też kwiaty m.in. hortensje. Jednak moją ulubioną rośliną jest magnolia. Rośnie jako krzew i drzewo. Jestem w niej zakochana, z każdym rokiem jest jej więcej, ponieważ bardzo szybko rośnie. Mam też w ogrodzie berberysy. To kłujący krzew, który czerwieni się jesienią i ma czerwone owoce. Warto dodać że, Marzanna Jabłońska każdy swój dzień rozpoczyna od obejścia ogrodu. Ogród Bożeny Iwanickiej ma ponad tysiąc metrów kwadratowych. Dominują w nim kwiaty. Rosną aksamitki, portulanki, astry, różyczki i róże oraz ostróżki. Ma też tuje, a nawet dużego kasztanowca. Co roku nasadzam coraz więcej kwiatów. Ogród uprawiam od niedawna, od pięciu, sześciu lat, ponieważ dokupiłam wtedy sąsiednią działkę i mogłam zająć się jego uprawą. Wcześniej miałam bardzo mały skrawek ziemi, na której nie było miejsca na ogród zaznczyła Bożena Iwanicka. Zanim rozpoczęła się uroczystość wręczenia nagród swoje zdolności wokalne zaprezentował znany, gminny zespół folklorystyczny Folwarczanki. Jestem zadowolona, że mogę mobilizować mieszkańców do jakiegokolwiek działania. Mniej jest ważna ilość uczestników. Najważniejsza jest chęć i i możliwość pokazania swojej pracy innym dodała Agnieszka Dołęgiewicz. Nagrody w konkursie ufundował burmistrz Zabłudowa.

10 10 Zabłudów i Okolice Wyższa renta socjalna Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w Białymstoku informuje, że od 1 września 2018 r., z mocą od 1 czerwca 2018 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o rencie socjalnej na podstawie, której ustalono nową wysokość renty socjalnej. Od 1 czerwca 2018 r. wysokość renty socjalnej wynosi 100% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. 1029, 80 zł. Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w czasie studiów przed ukończeniem 25 roku życia. Prawo do renty socjalnej rozpatruje Zakład Ubezpieczeń Spo łe cznych na wniosek osoby zainteresowanej. Osobie, która jednocześnie jest uprawniona do renty socjalnej i do renty rodzinnej rolniczej, wypłaty obu świadczeń dokonuje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Łączna kwota renty rodzinnej i renty socjalnej nie może przekraczać 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. 2059,60 zł. W przypadku przekroczenia kwoty 2059,60 zł., wysokość renty socjalnej ulega obniżeniu, jednak nie może być ona niższa niż 102,98 zł. Renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza kwotę 2059,60 zł. Na podstawie ustawy z dnia 9 maja 2018 r. od 1 czerwca 2018 r. uległo również podwyższeniu do kwoty 1029, 80 zł. świadczenie pieniężne przysługujące cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych. Dla osób, które pobierają emeryturę lub rentę w/w świadczenie wynosi 514,90 zł. Ponownego ustalenia wysokości renty socjalnej oraz w/w świadczenia dokonuje się z urzędu i wypłaca się w terminie do dnia 30 września 2018 r. z wyrównaniem od dnia 1 czerwca 2018 r. O aktualnej wysokości świadczeń zainteresowani zostaną poinformowani stosowną decyzją. KRUS Białystok Składki w IV kwartale 2018 r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego informuje, że wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie w IV kwartale 2018 r. wynoszą 42,00 złote. Wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie za podlegającego przez cały miesiąc: 1. rolnika, małżonka, domownika wynosi 42 zł miesięcznie. Jeżeli rolnik, małżonek lub domownik objęty jest ubezpieczeniem na wniosek wyłącznie w ograniczonym zakresie należna składka stanowi 1/3 pełnej składki, tj. 14,00 zł miesięcznie. 2. pomocnika rolnika wynosi 42 zł miesięcznie. W przypadku, gdy okres podlegania ubezpieczeniu pomocnika rolnika, z którym zawarto umowę o pomocy przyz zbiorach jest krótszy niż miesiąc, wysokość należnej składki rolnik oblicza proporcjonalnie do liczby dni podlegania ubezpieczeniu. Podstawowa miesięczna składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe za rolników, małżonków i domowników w IV kwartale 2018 r. stanowić będzie 10 % obowiązującej we wrześniu 2018 r. emerytury podstawowej (912,86 zł), tj. 91,00 zł. Dodatkowa miesięczna składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe za rolników prowadzących gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 50 ha przeliczeniowych użytków rolnych w IV kwartale 2018 r. stanowić będzie: 12 % emerytury podstawowej, tj. 110,00 zł w przypadku gospodarstw rolnych obejmujących obszar użytków rolnych do 100 ha przeliczeniowych, 24% emerytury podstawowej, tj. 219,00 zł w przypadku gospodarstw rolnych obejmujących obszar użytków rolnych powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych, 36% emerytury podstawowej, tj. 329,00 zł w przypadku gospodarstw rolnych obejmujących użytki rolne powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych, 48% emerytury podstawowej, tj. 438,00 zł w przypadku gospodarstw rolnych obejmujących użytki rolne powyżej 300 ha przeliczeniowych. Ustawowy termin uregulowania należnych składek za rolników, małżonków i domowników za IV kwartał 2018 r. upływa 31 października 2018 r. oraz za pomocników rolnika za dany miesiąc upływa z 15 dniem następnego miesiąca. KRUS Białystok

11 Nr 10 (113) Październik Dożynki Białoruskie Ryboły, 16 września 2018 r. Gospodarz gminy dzieli się chlebem z mieszkańcami Zespół Rosy z WDK Ryboły Zespół Niemoralna Propozycja Taniec cygański Adrianny Skowrońskiej Koncert Barwy Wolności Zabłudów, 16 września 2018 r. Zabłudowskie dziewczęta na koncercie Zespół Zayazd Lech Makowiecki Zasłuchana, zabłudowska publiczność

12 12 Zabłudów i Okolice Dawniej o Zabłudowie pisano Manifestacja ku czci Niepodległej Twierdzenie, że Zabłudów był zawsze miastem skupiającym polskich patriotów, nie jest żadną nowinką prasową. Warto na poświadczenie tego wspomnieć o proboszczu parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Zabłudowie, który na potrzeby insurekcji kościuszkowskiej ofiarował wota i cenne naczynia liturgiczne. Z późniejszej historii godni upamiętnienia są liczni mieszkańcy Zabłudowa, którzy brali udział w powstaniu styczniowym. Natomiast na tablicy przytwierdzonej do kaplicy św. Rocha można odczytać nazwiska zabłudowian uczestników zwycięskiej wojny polsko bolszewickiej 1920 r. To tylko niektóre z faktów historycznych świadczących o panującym w Zabłudowie duchu patriotyzmu. Szczególny przypływ miłości do ojczyzny wystąpił w mieście i okolicy w roku odzyskania niepodległości, czyli na tych ziemiach w 1919 r. Wtedy to wiece, uroczyste msze święte i kwesty na cele związane z odbudową zrujnowanej przez zaborców Ojczyzny, były czymś powszechnym i oczywistym. Na dowód tego warto przytoczyć treść artykułu zamieszczonego w Dzienniku Białostockim z 2 maja 1919 r. Zabłudów, pow. Białostocki W niedzielę, d 27-go kwietnia odbył się olbrzymi wiec. Przemawiali między innymi poseł J. Mąkolski i Dr M. Łabęcki. Uchwalono następującą rezolucję: 1) Powołując się na liczne uchwały mieszkańców ziemi Białostockiej, żądające niezwłocznego przyłączenia powiatów tej ziemi do Państwa Polskiego, jeszcze raz całą mocą żądamy, aby cały obwód Białostocki natychmiast został włączony do naszej Ojczyzny Polski 2) Żądamy natychmiastowego rozpoczęcia przygotowań do wyborów posłów z naszych powiatów, aby nasi posłowie mogli wspólnie z posłami całej Rzeczypospolitej budować tę naszą Niepodległą Ojczyznę 3) Składamy hołd prezesowi ministrów Ignacemu Paderewskiemu za jego prace i mądre zabiegi około zdobycia dla naszej Ojczyzny odpowiednich granic 4) Witamy całem sercem na ziemi polskiej, naszego bohatera gen. Józefa Hallera i jego armję 5) Składamy hołd naszym dzielnym wojskom za zdobycie Wilna, Lidy, Baranowicz i Nowogródka 6) Składamy najserdeczniejsze podziękowanie dzielnemu obrońcy Lwowa, gen. Iwaszkiewiczowi i jego wojskom za bohaterskie odparcie od murów tego męczeńskiego grodu nawały ukraińsko bolszewickiej 7) Gdańsk, te płuca niepodległej Polski, Prusy Zachodnie i Mazury Pruskie, Śląsk Górny, Księstwo Cieszyńskie z niewyczerpanemi skarbami głębin ziemi naszej. Spisz, Orawa i cała Galicja Wschodnia muszą należeć bezwarunkowo do Rzeczypospolitej Polskiej. Od tego nie odstąpimy i tak długo nie schowamy miecza do pochwy, aż ziemie te zostaną naszemi bez żadnych zastrzeżeń. Lektura tego archiwalnego artykułu powinna skłonić nas wszystkich do refleksji nad naszym patriotyzmem roku 100 rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Co szczególnego możemy zrobić dla Ojczyzny w tym roku? Jak możemy godnie upamiętnić tę niezwykłą rocznicę. Przy naszych obecnych możliwościach zorganizowanie manifestacji na wzór tej z 1919 r., to byłoby zdecydowanie za mało. Marek Hyjek Plener w Zabłudowie Od 7 do 10 sierpnia Miejski Ośrodek Animacji Kultury zorganizował dla plastycznie uzdolnionej młodzieży plener malarski. Po raz pierwszy odbył się on w Zabłudowie. Uczestnicy malowali najciekawsze miejsca w mieście, m.in. kościół, kaplicę św. Rocha czy rzekę Rudnię. Prawie wszystkie prace zostały wykonane farbami akrylowymi. W plenerze wzięło udział dziesięć osób. Wśród nich byli uczniowie Liceum Plastycznego z Supraśla. Myślę, że to dobry pomysł, aby po wielu latach malowania urokliwej wsi uwiecznić równie piękne miejsca w Zabłudowie. Cieszę się, że młodzież chce rozwijać swoje zdolności i zamiłowania oraz w tak pracowity sposób spędzać swój wolny czas stwierdziła Katarzyna Pura, koordynatorka pleneru a jednocześnie instruktor plastyki w Miejskim Ośrodku Animacji Kultury w Zabłudowie. Zabłudów i Okolice Wydawca: Miejski Ośrodek Animacji Kultury w Zabłudowie Redaktor naczelny: Piotr Woroniecki Adres redakcji: ul. Rynek 8, Zabłudów, tel , moak@o2.pl Nakład: 500 egz. Czasopismo dostępne na Skład i druk: Drukarnia druk-24h.com.pl