oceny śladu węglowego miasta na prawach powiatu PŁOCK dla lat 2005 i 2010

Transkrypt

1 Raport oceny śladu węglowego miasta na prawach powiatu PŁOCK Instytut na rzecz Ekorozwoju ul. Nabielaka 15 lok. 1, Warszawa tel , 03, 04, faks slad_weglowy_okladka_plock.indd :27:13

2 Wy daw ca: Fundacja In sty tut na rzecz Eko ro zwo ju ul. Na bie la ka 15, lok. 1, War sza wa tel , 03, 04, faks em ail: e isd.org.pl, e isd.org.pl Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju (InE) jest pozarządową organizacją typu thinktank powstałą w 1990 r. z inicjatywy kilku członków Polskiego Klubu Ekologicznego. InE zajmuje się promowaniem i wdrażaniem zasad oraz rozwiązań służących zrównoważonemu rozwojowi Polski, dążąc do jej proekologicznej restrukturyzacji. W swojej działalności kieruje się misją: budowania pozytywnych relacji między rozwojem społecznym i gospodarczym a ochroną środowiska oraz występowania w interesie obecnego i przyszłych pokoleń. Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju współpracuje z krajowym i europejskim ruchem pozarządowym. Instytut ma doświadczenie w tworzeniu strategii ekorozwoju wspólnie ze społecznościami lokalnymi ich samorządami i partnerami społecznymi, ekologicznymi i partnerami otoczenia biznesu. Opracowania InE wykorzystują parlamentarzyści, administracja rządowa i samorządowa, naukowcy, studenci i uczniowie. In sty tu cje i oso by pra gną ce wes przeć dzia łal ność na rzecz eko ro zwo ju mogą doko ny wać wpłat na konto: Bank Pe KaO SA, II Od dział w War sza wie Wpła ty w PLN: Re dak cja ję zy ko wa: Maria ProsińskaJackl Pro jekt graficzny: Joanna Chatizow i Leszek Kosmalski Wydawnictwo Wiatr s. c. Skład kom pu te ro wy: Leszek Kosmalski Druk i oprawa: GRAFIX Centrum Poligrafii, ul. Bora Komorowskiego 24, Gdańsk Co py ri ght by Fundacja In sty tut na rzecz Eko ro zwo ju, War sza wa 2012 ISBN: Wy dru ko wa no na pa pie rze eko lo gicz nym Wykaz ważniejszych publikacji i opracowań przygotowanych przez Instytut na rzecz Ekorozwoju od 2006 r. Polityka energetyczna Polski. Deklaracje i rzeczywistość. Warszawa Biopaliwa w Polsce. Możliwości i wyzwania. Warszawa Funkcjonowanie systemu białych certyfikatów w Polsce jako mechanizmu stymulującego zachowania energooszczędne zasady i szczegółowa koncepcja działania. Wspólnie z firmą Procesy Inwestycyjne. Warszawa Możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce do roku Wspólnie z Instytutem Energetyki Odnawialnej. Warszawa Natura 2000 w edukacji szkolnej. Poradnik dla nauczycieli. Warszawa Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Krajowego Planu Strategicznego Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Wspólnie z firmami Agrotec Polska Sp. zo.o. i AgrotecSpa. Warszawa Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Warszawa Wspólnie z Instytutem Ochrony Środowiska. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Wspólnie z firmami Agrotec Polska Sp. zo.o. i AgrotecSpa. Warszawa Barometr zrównoważonego rozwoju. Warszawa Fundusze Unii Europejskiej na lata a ochrona klimatu. Warszawa Jak chronić klimat na poziomie lokalnym. Warszawa Jaka energetyka w zrównoważonym rozwoju? Warszawa Społeczeństwo obywatelskie wobec konsekwencji zmian klimatu. Warszawa Twoje miasto Twój klimat. Warszawa C granica nie do przekroczenia. Tłumaczenie, Warszawa Alternatywna Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku. Raport technicznometodologiczny. Warszawa Alternatywna Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku. Raport dla osób podejmujących decyzje. Warszawa Barometr zrównoważonego rozwoju 2008/2009. Warszawa Energetyka jądrowa przebieg debaty w Niemczech. Warszawa Energia konieczność ale i odpowiedzialność. Broszura dla społeczeństwa. Warszawa Jak zapewnić rozwój zrównoważony terenów otwartych? Warszawa Jak zapewnić rozwój zrównoważony terenów zurbanizowanych? Metropolie. Warszawa Jaki transport w zrównoważonym rozwoju? Warszawa Klimat a gospodarowanie wodami. Warszawa Klimat a turystyka. Warszawa Małe ABC Ochrony klimatu. Warszawa, trzy wydania: 2007, 2008 i Polityka klimatyczna Polski wyzwaniem XXI wieku. Wspólnie z Polskim Klubem Ekologicznym. Warszawa Drugie spotkanie na temat energetyki jądrowej (kraje skandynawskie). Warszawa Energetyka rozproszona jako odpowiedź na potrzeby rynku (prosumenta) i pakietu energetycznoklimatycznego. Warszawa Kompleksowa ewaluacja programu ekokonwersji w Polsce. Wspólnie z firmą Ernst & Young. Warszawa Natura ABC dla turystyki. Warszawa 2010 Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Wspólnie z firma WS Atkins. Warszawa Energetyka rozproszona. Od dominacji energetyki w gospodarce do zrównoważonego rozwoju, od paliw kopalnych do energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej. Wspólnie z Polskim Klubem Ekologicznym Okręg Mazowiecki. Warszawa Komplet 11 broszur dotyczących: małej biogazowni rolniczej, domu pasywnego, energetyki rozproszonej, energii w gospodarstwie rolnym, energii w obiekcie turystycznym, energooszczędnego domu i mieszkania, inteligentnych systemów zarządzania użytkowaniem energii, samochodu elektrycznego, urządzeń konsumujących energię, zielonej energii i zrównoważonego miasta zrównoważonej energii. Warszawa Barometr zrównoważonego rozwoju Warszawa Instrumenty realizacji Alternatywnej polityki energetycznej Polski do roku 2030 (wybrane zagadnienia). Warszawa, Świadomość ekologiczna turystów. Warszawa Trzecie spotkanie na temat energetyki jądrowej: Francja, Niemcy, Japonia po Fukushimie. Warszawa Raport o stanie przygotowań lokalnych do zmian klimatu. Raport otwarcia. Warszawa Węgiel brunatny paliwo bez przyszłości. Warszawa Rozdroża polskiej energetyki. Poradnik dla parlamentarzystów. Warszawa O energetyce przyjaznej środowisku prawie wszystko. Mały leksykon dla dziennikarzy. Wersja elektroniczna. Warszawa Projekt Dobry Klimat dla Powiatów" jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE i Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej slad_weglowy_okladka_plock.indd :27:14

3 Raport oceny śladu węglowego miasta na prawach powiatu PŁOCK Warszawa, 2013 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:17

4 Spis treści Streszczenie 5 Wprowadzenie 6 1. Charakterystyka Płocka, miasta na prawach powiatu Charakterystyka sektora mieszkaniowego 1.2. Charakterystyka sektora przemysłowego 1.3. Zaopatrzenie miasta w energię cieplną Źródła ciepła Zużycie ciepła 1.4. Zużycie energii elektrycznej 1.5. Zużycie gazu ziemnego 2. Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych w Płocku w podziale na sektory Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych powstających w przemyśle, energetyce i gospodarce mieszkaniowej Analiza emisji CO2 z dużych źródeł EU ETS Wielkość emisji CO2 w wyniku zużycia energii elektrycznej Wielkość emisji CO2 w wyniku zużycia energii cieplnej Wielkość emisji CO2 w wyniku zużycia gazu ziemnego Sumaryczna wielkość emisji CO2 w wyniku zużycia energii Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych powstających w transporcie Podstawowe informacje wykorzystane do oceny Emisja w roku Emisja w roku Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych powstających w gospodarce odpadami komunalnymi oraz w procesie oczyszczania ścieków komunalnych Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych powstających w rolnictwie 20 i wynikających z użytkowania terenów 3. Emisja gazów cieplarnianych i ślad węglowy w Płocku podsumowanie Rekomendacje działań mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych w Płocku E misja gazów cieplarnianych powstających w przemyśle, energetyce i gospodarce mieszkaniowej 2 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 2 23 miasto na prawach powiatu płock :51:17

5 raport oceny śladu węglowego 4.2. Emisja gazów cieplarnianych powstających w transporcie Emisja gazów cieplarnianych powstających w gospodarce odpadami komunalnymi oraz w procesie oczyszczania ścieków komunalnych Emisja gazów cieplarnianych powstających w rolnictwie i wynikających z użytkowania terenów Zalecenia dotyczące bazy informacyjnej do przyszłych obliczeń śladu węglowego w Płocku Emisja gazów cieplarnianych powstających w przemyśle, energetyce i gospodarce mieszkaniowej 5.2. Emisja gazów cieplarnianych powstających w transporcie 5.3. Emisja gazów cieplarnianych powstających w gospodarce odpadami komunalnymi oraz w procesie oczyszczania ścieków komunalnych 5.4. Emisja gazów cieplarnianych powstających w rolnictwie i wynikających z użytkowania terenów Literatura i strony internetowe Spis tabel Tab. 1. Budynki mieszkalne w Płocku (powierzchnia w grupach wg wieku) Tab. 2. Emisja CO2 w wyniku zużycia energii elektrycznej w Płocku w latach 2005 i 2010 Tab. 3. Emisja CO2 w wyniku zużycia ciepła w Płocku w latach 2005 i 2010 (w podziale na nośniki energii) Tab. 4. Emisja CO2 w wyniku zużycia ciepła w Płocku w latach 2005 i 2010 (w podziale na sektory zużycia energii) Tab. 5. Emisja CO2 w wyniku zużycia gazu ziemnego w Płocku w latach 2005 i 2010 Tab. 6. Emisja CO2 w wyniku zużycia energii ze wszystkich źródeł w Płocku w latach 2005 i 2010 Tab. 7. Emisja CO2 w wyniku zużycia energii ze wszystkich źródeł w Płocku (z wyłączeniem PKN ORLEN) w latach 2005 i 2010 Tab. 8. Emisje roczne CO2eq transport drogowy w Płocku w 2005 r. Tab. 9. Emisje roczne CO2eq transport drogowy w Płocku w 2010 r. Tab. 10. Zbiorcze zestawienie danych dotyczących emisji gazów cieplarnianych powstających w gospodarce odpadami komunalnymi oraz w procesie oczyszczania ścieków komunalnych w Płocku Tab. 11. Emisja gazów cieplarnianych z rolnictwa w Płocku (z podziałem na źródła emisji) Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:17

6 Tab. 12. Bilans emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych (netto) dla poszczególnych kategorii użytkowania gruntów w ramach sektora Użytkowanie gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwo w Płocku w latach 2005 i Tab. 13. Bilans emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych (netto) dla sektora Użytkowanie gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwo w Płocku w latach 2005 i Tab. 14. Emisja gazów cieplarnianych i ślad węglowy Płocka w latach 2005 i 2010 Tab. 15. Dostępność danych pozwalających określić wpływ rolnictwa na emisję gazów cieplarnianych Tab. 16. Dostępność danych pozwalających określić wpływ zmiany użytkowania terenu na emisję gazów cieplarnianych Spis rysunków Rys. 1. Sieć drogowa w Płocku w 2005 r. Rys. 2. Sieć drogowa w Płocku w 2010 r. Rys. 3. Roczne jednostkowe emisje CO2eq na jeden kilometr drogi w Płocku w 2005 r. [w kg] Rys. 4. Roczne jednostkowe emisje CO2eq na jeden kilometr drogi w Płocku w 2010 r. [w kg] Wykaz skrótów CH4 metan CO2 dwutlenek węgla CO2eq ekwiwalent dwutlenku węgla DOKLIP tytuł projektu Dobry klimat dla powiatów EU ETS European Union Emissions Trading Scheme (europejski system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych) GJ gigadżul, jednostka energii GUS Główny Urząd Statystyczny GW gigawat, jednostka mocy GWh kilowatogodzina, jednostka energii HFC fluorowęglowodory InE Instytut na rzecz Ekorozwoju kv kilowolt, jednostka napięcia 4 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 4 kwh kilowatogodzina, jednostka energii m2 metr kwadratowy m3 metr sześcienny Mg megagram, jednostka masy (1 mln gramów; tona) MJ megadżul, jednostka energii MW megawat, jednostka mocy MWh megawatogodzina, jednostka energii N2O podtlenek azotu NOx tlenki azotu OZE odnawialne źródła energii PFC perfluorowęglowodory SF6 sześciofluorek siarki SO2 dwutlenek siarki UE Unia Europejska miasto na prawach powiatu płock :51:17

7 raport oceny śladu węglowego Streszczenie Niniejsze opracowanie zostało wykonane w ramach projektu Dobry klimat dla powiatów (DOKLIP) realizowanego przez Instytut na rzecz Ekorozwoju przy wsparciu Związku Powiatów Polskich i organizacji Community Energy Plus z Wielkiej Brytanii. Zawiera ono wyniki obliczania emisji gazów cieplarnianych ogółem i na głowę mieszkańca, czyli tzw. ślad węglowy. Metodyka tych wyliczeń jest opisana w oddzielnym opracowaniu(1). W trakcie prac kierowano się, w takim stopniu, w jakim było to możliwe, metodyką Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu, czyli zespołu powołanego przez ONZ, który stosuje tę metodykę do oceny postępów poszczególnych krajów w dziedzinie ochrony klimatu. Opracowaniem objęto główne obszary emisji gazów cieplarnianych Płocka (miasta na prawach powiatu), tzn. przemysł, energetykę i gospodarkę mieszkaniową, transport, gospodarkę odpadami komunalnymi oraz procesy oczyszczania ścieków komunalnych, rolnictwo, a także użytkowanie gruntów w latach 2005 i Całkowita emisja gazów cieplarnianych miasta Płock wzrosła w badanym okresie (lata ) z poziomu 8258,4 tys. Mg CO2eq do 9282,4 tys. Mg CO2eq tj. o 12%. W przeliczeniu na jednego mieszkańca emisja całkowita w roku 2005 wynosiła 64,8 Mg CO2eq/rok/osobę, a w 2010 roku 72,3 Mg CO2eq/rok/osobę, tj. o niecałe 12% więcej. Jest to aż 5,6 (w 2005 r.) i 6,1 (w 2010 r.) razy więcej niż średnia krajowa. Tak duża emisja wynika z faktu zlokalizowania na terenie Płocka przedsiębiorstwa PKN ORLEN, którego emisje w 2005 roku wynosiły 5 510,3 tys. Mg CO2eq, a w 2010 roku 6 351,4 tys. Mg CO2eq. Jeśli nie weźmie się pod uwagę emisji z PKN ORLEN, to w przeliczeniu na jednego mieszkańca emisja całkowita w roku 2005 wynosiła 21,6 Mg CO2eq/rok/osobę, a w 2010 roku 22,8 Mg CO2eq/rok/osobę, co oznacza wzrost o prawie 6%; jest to o ponad 2 razy więcej od średniej krajowej. Największy wzrost zanotowano w obszarze transportu; emisja wzrosła tu o ponad 25%. Wyraźny wzrost nastąpił również w sektorze gospodarki odpadami i oczyszczania ścieków, bo o ponad 16%. Trochę mniej, o 12%, wzrosła emisja z obszaru przemysłu, energetyki i gospodarki mieszkaniowej. Natomiast poprawiło się o blisko 27% bilans emisji pochłaniania gazów cieplarnianych, co jest związane ze zmianami w użytkowaniu terenów. Jednocześnie warto zauważyć, że możliwości ograniczenia emisji gazów cieplarnianych wynikających z funkcjonowania miasta są znaczne i wymagają opracowania oraz podjęcia realizacji Programu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w mieście Płock. (1) Metodyka oceny poziomu emisji gazów cieplarnianych dla wybranych powiatów z podziałem na sektory, Warszawa, wrzesień Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:17

8 Wprowadzenie Celem opracowania jest wykonanie obliczeń śladu węglowego w następujących zakresach tematycznych: przemysł, energetyka, gospodarka mieszkaniowa, transport, gospodarka odpadami komunalnymi oraz procesy oczyszczania ścieków komunalnych, a także rolnictwo i użytkowanie gruntów. Ślad węglowy rozumiany jest jako całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez miasto Płock. Ślad węglowy obejmuje emisje sześciu gazów cieplarnianych wymienionych w Protokole z Kioto; są to: dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4), podtlenek azotu (N2O) oraz gazów fluorowanych fluorowęglowodory (HFC), perfluorowęglowodory (PFC) oraz sześciofluorek siarki (SF6). Miarą śladu węglowego jest Mg CO2eq/osobę/rok emisja gazów cieplarnianych na danym obszarze przypadająca na jedną osobę w ciągu roku, wyrażona jako ekwiwalent dwutlenku węgla. Obliczenia dotyczące miasta Płocka wykonał zespół w składzie: dr inż. Arkadiusz Węglarz z Politechniki Warszawskiej w zakresie przemysłu, energetyki i gospodarki mieszkaniowej; Firma TRANSEKO Brzeziński, Dybicz, Szagała sp.j. w zakresie transportu; dr inż. Piotr Manczarski z Politechniki Warszawskiej w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi oraz procesów oczyszczania ścieków komunalnych; Anna Dąbrowska z Instytutu na rzecz Ekorozwoju przy konsultacji Marcina Żaczka w zakresie rolnictwa i użytkowania gruntów; dr Andrzej Kassenberg z Instytutu na rzecz Ekorozwoju, ekspert ds. klimatu w projekcie DOKLIP w zakresie nadzoru merytorycznego; dr Wojciech Szymalski z Instytut na rzecz Ekorozwoju, koordynator projektu DOKLIP w zakresie organizacji prac. Wykonanie obliczeń nie byłoby możliwe bez współpracy z władzami miasta, które przygotowały informacje wyjściowe do przeprowadzania analizy. 6 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 6 miasto na prawach powiatu płock :51:17

9 raport oceny śladu węglowego 1. Charakterystyka Płocka, miasta na prawach powiatu Płock leży na Pojezierzu Dobrzyńskim i w Kotlinie Płockiej, nad Wisłą, w województwie mazowieckim, w podregionie ciechanowskopłockim. Płock zajmuje powierzchnię 8806 ha. Główna część miasta położona jest na wysokim, prawym brzegu Wisły (wysokość skarpy wynosi ok. 50 m), lewobrzeżny Płock to dzielnice Radziwie, Góry, Ciechomice i Pradolina Wisły. Najniżej położona część miasta to dolina Wisły 58 m n.p.m., najwyżej położone jest Wzgórze Tumskie 105 m n.p.m(2). Według danych GUS stan ludności w Płocku na dzień 31 grudnia 2005 r. wynosił mieszkańców, a gęstość zaludnienia 1 447,4 osób na km²; na koniec 2010 roku liczba mieszkańców Płocka wynosiła osób, a gęstość zaludnienia osób na km2. Z taką liczbą mieszkańców Płock zajmuje wśród 65 miast na prawach powiatów 28. miejsce w kraju. Płock jest uprzemysłowionym miastem o strategicznym znaczeniu dla kraju, ponieważ znajduje się tu największy zakład przetwórstwa ropy naftowej w Polsce. W Płocku znajdują się dwa zespoły przyrodniczokrajobrazowe w dolinach rzek Brzeźnica i Rosica oraz pomniki przyrody (sędziwe drzewa) Charakterystyka sektora mieszkaniowego Zgodnie z danymi Narodowego Spisu Powszechnego na terenie Płocka w 2002 r. znajdowało się budynków, w tym budynków mieszkalnych. Około 85% budynków mieszkalnych było własnością osób fizycznych, a ponad 2,5% budynków mieszkalnych należało do miasta. Można przypuszczać, że do 2010 roku ten stan zasadniczo się nie zmienił. W roku 2005 według GUS(3) powierzchnia użytkowa mieszkań w Płocku wynosiła m2. W 2010 roku na podstawie danych z miejskich zeszytów statystycznych powierzchnię użytkową mieszkań oszacowano na m2. Strukturę budynków mieszkalnych według ich wieku przedstawia tab. 1. Tabela 1. Budynki mieszkalne w Płocku (powierzchnia w grupach wg wieku) Budynki wg lat wybudowania Powierzchnia użytkowa w m2 przed Razem Źródło: Miasto Płock, w: GUS portal informacyjny, Statystyczne Vademecum Samorządowca, portrety terytorium, (2) (3) 7 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:17

10 1.2. Charakterystyka sektora przemysłowego Płock jest silnie uprzemysłowionym miastem o ugruntowanej pozycji gospodarczej na Mazowszu. W końcu 2010 roku w Płocku zarejestrowanych było podmiotów gospodarczych. Zdecydowaną większość, czyli podmiotów, stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą przede wszystkim w handlu i naprawie pojazdów samochodowych, transporcie i gospodarce magazynowej, budownictwie oraz w innych typach działalności profesjonalnej, a także w dziedzinie naukowej i technicznej. Na gospodarczy rozwój, ale również na związane z tym przekształcenia środowiska, największy wpływ miała decyzja o budowie największego w Polsce zakładu rafineryjnopetrochemicznego Petrochemii Płock S.A., nazwanej po połączeniu z CPN Polskim Koncernem Naftowym ORLEN S.A. (PKN Orlen)(4), który jest obecnie największym pracodawcą w Płocku. Ważniejsze zakłady przemysłowe w Płocku to: Zakład Produkcyjny PKN ORLEN S.A. zajmuje się przerobem ropy naftowej i jest głównym producentem benzyny, paliwa lotniczego, olejów napędowych i opałowych, rozpuszczalników, gazów płynnych, asfaltu i tworzyw sztucznych; CNH Polska Sp. z o.o. (w ramach międzynarodowej firmy New Holland) jedyny w kraju producent kombajnów zbożowych; CENTROMOST. Stocznia Rzeczna w Płocku Sp. z o.o. największa stocznia w Polsce w branży śródlądowych obiektów pływających; PERN S.A. w Płocku (Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych Przyjaźń S.A., jednoosobowa spółka akcyjna Skarbu Państwa) zarządza rurociągami transportującymi ropę naftową z Rosji do Płocka i do Niemiec oraz transportujących benzyny i olej napędowy z PKN ORLEN S.A. do magazynów tych produktów w Polsce; Levi Strauss Sp. z o.o. zakład przemysłu odzieżowego; Basell Orlen Polyolefins (BOP) Sp. z o.o. polska spółka joint venture; jak wiele innych spółek Grupy ORLEN zajmuje się przerobem produktów powstałych z ropy naftowej; jest największym krajowym wytwórcą tworzyw sztucznych; Inne spółki Grupy ORLEN to np. ORLEN Oil, ORLEN Eko, ORLEN Gaz, ORLEN Petrocentrum; Izokor Płock S.A. firma produkująca izolacje przemysłowe oraz zabezpieczenia antykorozyjne; Energa Operator S.A. O/Płock firma zajmująca się dystrybucją energii elektrycznej; Dr. Oetker Dekor Sp. z o.o. firma produkująca artykuły spożywcze; Remondis Sp. z o.o. firma świadcząca usługi w zakresie gospodarki odpadami; PCC Rokita S.A. wytwórnia chemiczna należąca do firmy w Brzegu Dolnym; Mostostal Płock S.A. przedsiębiorstwo budowlanomontażowe dla branż petrochemicznej i chemicznej; Budmat Płock producent blachodachówki i stalowych systemów rynnowych; FLEXPOL Sp. z o.o. producent folii polipropylenowych. (4) Początki zakładu to przełom lat 50. I 60. XX wieku; rozwój wiąże się z przekształceniami gospodarczymi w Polsce lat 90.; Polski Koncern Naftowy utworzono w roku 1999; marka ORLEN funkcjonuje od 2000 roku. 8 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 8 miasto na prawach powiatu płock :51:18

11 raport oceny śladu węglowego 1.3. Zaopatrzenie miasta w energię cieplną Źródła ciepła Największym źródłem zasilania Płocka w ciepło jest Elektrociepłownia PKN ORLEN S.A., z której wyprowadzona sieć cieplna pokrywa 69,3% zapotrzebowania miasta, następnie gaz 15,3% i źródła opalane węglem 13,7%. Sama Elektrociepłownia PKN ORLEN S.A. opalana jest odsiarczonym paliwem (z instalacji hydroodsiarczania gudronu HOG) w mieszaninie z gazem ziemnym. Zaspokajanie potrzeb cieplnych odbiorców na terenie miasta opiera się obecnie na: sieci cieplnej o długości ok. 127 km, w tym 24 km sieci preizolowanej; z ponad dwoma tysiącami obiektów odbiorców współpracuje 6 grupowych węzłów osiedlowych i prawie 1900 wysokoparametrowych węzłów cieplnych, indywidualnych; gazowych źródłach ciepła zasilanych z rozdzielczej sieci gazowej; kotłowniach węglowych i olejowych; indywidualnych urządzeniach grzewczych na paliwa stałe (węgiel, koks, odpady drzewne i drewno), paliwa ciekłe i gazowe (olej opałowy, gaz płynny LPG, gaz ziemny) oraz na elektrycznych urządzeniach grzewczych Zużycie ciepła Według danych otrzymanych od przedsiębiorstwa Fortum Płock Sp. z o.o., dystrybutora ciepła sieciowego, wszystkim poza PKN ORLEN podmiotom na terenie miasta/powiatu Płock sprzedano: w 2005 r GJ w 2010 r GJ Przyjmując(5), że ciepło sieciowe dostarczane przez Przedsiębiorstwo Fortum Płock Sp. z o.o. zaspokaja 69,3 % zapotrzebowania na ciepło w Płocku, oszacowano, że całkowite zużycie ciepła w mieście wyniosło: w 2005 r GJ w 2010 r GJ Zużycie ciepła wyprodukowanego z lokalnych kotłowni węglowych lub pieców węglowych wyniosło: w 2005 r GJ w 2010 r GJ Zużycie ciepła wyprodukowanego z lokalnych gazowych wyniosło: w 2005 r GJ w 2010 r GJ Zużycie ciepła wyprodukowanego z pozostałych nośników energii wyniosło: w 2005 r GJ w 2010 r GJ (5) Raport otwarcia Płock, grudzień 2011 r. 9 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:18

12 Według informacji pochodzących od głównych podmiotów PKN ORLEN zużycie ciepła i paliw przez to przedsiębiorstwo wyniosło: w 2005 r GJ w 2010 r GJ Na podstawie danych statystycznych dotyczących sektora gospodarstw domowych (mieszkalnictwo) oszacowano powierzchnię ogrzewaną: w 2005 r m2 w 2010 r m2 Przyjmując, że średnie zużycie ciepła przez budynki (według GUS)(6) na cele grzewcze wynosi 203 KWh/m2/rok, oszacowano zużycie ciepła przez sektor mieszkaniowy na poziomie: w 2005 r GJ w 2010 r GJ 1.4. Zużycie energii elektrycznej Zasilanie miasta w energię elektryczną realizowane jest za pomocą trzech głównych linii energetycznych o napięciu 400 kv z elektrowni Bełchatów i Elektrowni Żarnowiec oraz sieciami o napięciu 220 kv z elektrowni Pątnów i Kozienice. Według informacji uzyskanych od przedsiębiorstwa dystrybucyjnego Energa Operator zużycie energii elektrycznej przez miasto Płock (poza PKN ORLEN) kształtowało się na poziomie: MWh w 2005 r MWh w 2010 r. W tym sektor gospodarstw domowych zużył: MWh w 2005 r MWh w 2010 r. Pozostałe sektory miasta poza PKN Orlen zużyły: MWh w 2005 r MWh w 2010 r. Według informacji pochodzących od głównych podmiotów PKN ORLEN zużycie energii elektrycznej przez to przedsiębiorstwo wyniosło: MWh w 2005 r MWh w 2010 r Zużycie gazu ziemnego Zasilanie Płocka w gaz ziemny następuje z gazociągu wysokiego ciśnienia DN 500 relacji Warszawa Włocławek. Za dystrybucję gazu ziemnego w Płocku odpowiada Mazowiecka Spółka Gazownicza Sp. z o.o. w Warszawie. Długość sieci gazowej wynosi ponad 130 km i obejmuje ponad 4 tys. przyłączeń. Według informacji uzyskanych od Mazowieckiej Spółki Gazowniczej Sp. z o.o. Oddział Zakład Gazowniczy Ciechanów całkowite zużycie gazu ziemnego w Płocku kształtowało się na poziomie: (6) Zużycie energii w gospodarstwach domowych w 2009 roku, GUS, Płock_slad_weglowy_srodek.indd 10 miasto na prawach powiatu płock :51:18

13 raport oceny śladu węglowego tys. m3 w 2007 r. tys. m3 w 2010 r. Ponieważ nie ma danych o zużyciu gazu w 2005 roku, w dalszych analizach przyjęto założenie, że poziom całkowitego zużycia gazu ziemnego w roku 2005 przez miasto Płock był taki sam jak w roku Z informacji uzyskanych z GUS(7) wynika, że zużycie gazu ziemnego przez gospodarstwa domowe w Płocku w 2006 roku wyniosło tys. m3. Przyjęto, że w zakresie zużycia gazu stosunek miedzy sektorem gospodarstw domowych a innymi sektorami jest taki sam w 2005 roku i w 2010 roku; zużycie gazu ziemnego w sektorze gospodarstw domowych oszacowano na: tys. m3 w 2005 r tys. m3 w 2010 r. 2. Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych w Płocku w podziale na sektory 2.1. Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych powstających w przemyśle, energetyce i gospodarce mieszkaniowej Analiza emisji CO2 z dużych źródeł EU ETS Głównym emitentem zanieczyszczeń do powietrza na terenie Płocka jest Zakład Produkcyjny PKN ORLEN S.A. Zanieczyszczenia wprowadzane są do powietrza przez wiele źródeł zlokalizowanych na terenie zakładu. Wśród największych można wymienić Elektrociepłownię, instalacje: Krakingu Katalitycznego, DRW, Olefiny, Wydział Aromatów, Produkcję Asfaltów, Reformingi, Clausa, oczyszczalnię ścieków i inne. Wprowadzane do powietrza zanieczyszczenia pochodzą zarówno z procesów energetycznego spalania paliw, jak i ze źródeł technologicznych przeróbki ropy. Głównymi zanieczyszczeniami wytwarzanymi przez zakład są: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla, pył, szeroki wachlarz węglowodorów aromatycznych (toluen, ksylen, benzen) i alifatycznych (etylen), fenol, a także siarkowodór. Poważną uciążliwość stwarzają odory emitowane z PKN ORLEN S.A. Udział zakładu w emisji pyłu wynosi 65,6%, w emisji gazów aż 97,5% w stosunku do emisji całego miasta, a dla zanieczyszczeń charakterystycznych, tj. dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i węglowodorów, wynosi odpowiednio: 99,2%, 96,0% i 95,6%. Według danych uzyskanych z raportów środowiskowych PKN ORLEN emisja dwutlenku węgla z zakładów produkcyjnych w Płocku wyniosła: w 2005 r ,57 Mg CO ,32 Mg CO2 w 2010 r.(8) (7) (8) Zasadniczy wzrost emisji wynika przede wszystkim ze zmian w skali produkcji i rozbudowy zakładu. I tak, przykładowo, w roku 2006 nastąpiły: wzrost o ponad 1 mln ton ilości przerobionej ropy naftowej w porównaniu z rokiem 2005, rozbudowa o 5 pieców i praca w pełnym wymiarze czasu zintensyfikowanej instalacji Olefin II, wzrost ilości wyprodukowanej pary i energii w Zakładzie Elektrociepłowni na potrzeby nowych instalacji. 11 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:18

14 Wielkość emisji CO2 w wyniku zużycia energii elektrycznej W tabeli 2. przedstawiono liczby obrazujące emisję CO2 w wyniku zużycia energii elektrycznej przez miasto Płock, obliczone za pomocą algorytmu opisanego w opracowaniu Metodyka oceny (9) Tabela 2. Emisja CO2 w wyniku zużycia energii elektrycznej w Płocku w latach 2005 i 2010 Zużycie energii elektrycznej [w MWh/rok] Użytkownicy Emisja CO2 [w Mg/rok] 2005 r r r r. Gospodarstwa domowe Pozostali PKN ORLEN (import) Razem Źródło: Obliczenia własne Wielkość emisji CO2 w wyniku zużycia energii cieplnej W tabelach 3. i 4. przedstawiono liczby obrazujące emisję CO2 w wyniku zużycia ciepła przez miasto Płock, obliczone za pomocą algorytmu opisanego w opracowaniu Metodyka oceny.(10) Tabela 3. E misja CO2 w wyniku zużycia ciepła w Płocku w latach 2005 i 2010 (w podziale na nośniki energii) Rodzaj nośnika Emisja CO2 (w Mg) 2005 r r. Ciepło sieciowe Ciepło z węgla Ciepło z gazu Razem Źródło: Obliczenia własne. (9) Metodyka oceny poziomu emisji gazów cieplarnianych dla wybranych powiatów z podziałem na sektory, Warszawa, wrzesień (10) jw. 12 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 12 miasto na prawach powiatu płock :51:18

15 raport oceny śladu węglowego Tabela 4. Emisja CO2 w wyniku zużycia ciepła w Płocku w latach 2005 i 2010 (w podziale na sektory zużycia energii) Emisja CO2 (Mg) Sektory 2005 r r. Gospodarstwa domowe Pozostałe Razem Źródło: Obliczenia własne Wielkość emisji CO2 w wyniku zużycia gazu ziemnego W tabeli 5. przedstawiono liczby obrazujące emisję CO2 w wyniku zużycia gazu ziemnego przez miasto Płock, obliczone za pomocą algorytmu opisanego w opracowaniu Metodyka oceny.(11) Tabela 5. Emisja CO2 w wyniku zużycia gazu ziemnego w Płocku w latach 2005 i 2010 Emisja w Mg CO2 Sektory 2005 r r. Sektor gospodarstw domowych z wyłączeniem ciepła na ogrzewanie mieszkań Pozostałe sektory Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS ( Sumaryczna wielkość emisji CO2 w wyniku zużycia energii W tabeli 6. przedstawiono liczby obrazujące emisje CO2 powstałe w wyniku zużycia energii ze wszystkich źródeł w Płocku w latach 2005 i w 2010, a w tabeli 7. emisje bez udziału największego zakładu przemysłowego, jakim jest PKN ORLEN. (11) jw. 13 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:18

16 Tabela 6. E misja CO2 w wyniku zużycia energii ze wszystkich źródeł w Płocku w latach 2005 i 2010 Emisja CO2 [w Mg] Rodzaj nośnika 2005 r r. Energia elektryczna Energia cieplna Gaz ziemny(12) Energia zużywana przez PKN ORLEN Razem Źródło: Obliczenia własne. Tabela 7. E misja CO2 w wyniku zużycia energii ze wszystkich źródeł w Płocku (z wyłączeniem PKN ORLEN) w latach 2005 i 2010 Emisja CO2 [w Mg] Rodzaj nośnika 2005 r r. Energia elektryczna Energia cieplna Gaz ziemny(13) Razem Źródło: Obliczenia własne Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych powstających w transporcie Podstawowe informacje wykorzystane do oceny Do wykonania oceny posłużono się następującymi dostępnymi materiałami: Praca przewozowa(14) w komunikacji zbiorowej za lata 2005, 2010 oraz Stan taboru komunikacji zbiorowej w podziale na lata produkcji. (12) Zużycie gazu ziemnego z wyłączeniem zużycia go na ogrzewanie mieszkań, co ujęto w pozycji energia cieplna. (13) jw. (14) Wskaźnik produktywności linii komunikacyjnych. Pojęcie stosowane w badaniach statystycznych dotyczących transportu. [przyp. red.] 14 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 14 miasto na prawach powiatu płock :51:18

17 raport oceny śladu węglowego Wykaz wykonanych pojazdokilometrów w gminach na poszczególnych liniach komunikacji zbiorowej w podziale na typ dnia, dane dla lat 2010 i 2011 Liczba pojazdów z latami produkcji 2005, 2010 oraz 2011, w podziale na rodzaj paliwa. Pomiary ruchu na przejazdach kolejowych w latach 2005 oraz Pomiary ruchu na ulicach miasta w roku Analizy przeprowadzono. Zostały one oparte na istniejącej w badanych latach sieci drogowej. W obliczeniach uwzględniono przynależność administracyjną drogi. Obrazy sieci drogowej miasta Płock zamieszczono poniżej (rys. 1 i 2) Rys. 1. Sieć drogowa w Płocku w 2005 r. Źródło: TRANSEKO Brzeziński, Dybicz, Szagała sp.j. Rys. 2. Sieć drogowa w Płocku w 2010 r. Źródło:. TRANSEKO Brzeziński, Dybicz, Szagała sp.j. 15 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:18

18 Emisja w roku 2005 Biorąc pod uwagę zarówno wskaźniki omówione w opracowaniu Metodyka oceny (15), jak i obciążenie poszczególnych dróg, otrzymujemy w wyniku obliczeń wartości przedstawione w tabeli 8; są to wyniki końcowe, czyli emisje z transportu drogowego. Ponadto rys. 3 obrazuje roczne jednostkowe emisje CO2eq na jeden kilometr drogi. Wartości przedstawione na rysunku wynikają z obliczonych emisji CO2eq, jakie następują na jednym kilometrze analizowanej drogi. Są one odzwierciedleniem natężenia i struktury ruchu. Emisje jednostkowe umożliwiają wykonanie analizy porównawczej ciągów drogowych pod względem intensywności emisji. Łączny poziom emisji jest wynikiem przemnożenia wartości jednostkowych przez długość odcinka. Tabela 8. Emisje roczne CO2eq transport drogowy w Płocku, 2005 r. Droga Długość sieci dróg [km] Samochody osobowe [Mg CO2eq] Samochody dostawcze [Mg CO2eq] Samochody ciężkie* [Mg CO2eq] krajowa 26, , , ,372 wojewódzka 20, , , ,356 powiatowa/gminna 62, , , ,736 Razem 109, , , ,464 *W tym autobusy transportu zbiorowego PKS Źródło:. TRANSEKO Brzeziński, Dybicz, Szagała sp.j. Ponadto obliczono emisję dla transportu miejskiego wynoszącą w 2005 roku 5 432,512 Mg CO2eq. Tak więc łączna emisja gazów cieplarnianych z transportu w 2005 roku dla miasta Płock została oszacowana na 51,74 tys. Mg CO2eq Emisja w roku 2010 Biorąc pod uwagę zarówno wskaźniki omówione w opracowaniu Metodyka oceny (16), jak i obciążenie poszczególnych dróg, otrzymujemy w wyniku obliczeń wartości przedstawione w tabeli 9; są to wyniki końcowe, czyli emisje z transportu drogowego. Ponadto rys. 4 obrazuje roczne jednostkowe emisje CO2eq na jeden kilometr drogi. Wartości przedstawione na rysunku wynikają z obliczonych emisji CO2eq, jakie następują na jednym kilometrze analizowanej drogi. Są one odzwierciedleniem natężenia i struktury ruchu. Emisje jednostkowe umożliwiają wykonanie analizy porównawczej ciągów drogowych pod względem intensywności emisji. Łączny poziom emisji jest wynikiem przemnożenia wartości jednostkowych przez długość odcinka. (15) Metodyka oceny poziomu emisji gazów cieplarnianych dla wybranych powiatów z podziałem na sektory. Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa, wrzesień (16) jw. 16 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 16 miasto na prawach powiatu płock :51:18

19 raport oceny śladu węglowego Rys. 3. Roczne jednostkowe emisje CO2eq na jeden kilometr drogi [w kg] w Płocku w 2005 r. Liczby oznaczają roczne jednostkowe emisje CO2eq na 1 km drogi Źródło: TRANSEKO Brzeziński, Dybicz, Szagała sp.j. Tabela 9. Emisje roczne CO2eq transport drogowy w Płocku w 2010 r. Droga Długość sieci dróg [km] Samochody osobowe [Mg CO2eq] Samochody dostawcze [Mg CO2eq] Samochody ciężkie* [Mg CO2eq] krajowa 35, , , ,027 wojewódzka 20, , , ,028 powiatowa/gminna 62, , , ,925 Razem 118, , , ,980 *W tym autobusy transportu zbiorowego PKS. Źródło:. TRANSEKO Brzeziński, Dybicz, Szagała sp.j. 17 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:19

20 Rys. 4. Roczne jednostkowe emisje CO2eq na jeden kilometr drogi [w kg] w Płocku w 2010 r. Liczby oznaczają roczne jednostkowe emisje CO2eq na 1 km drogi Źródło: TRANSEKO Brzeziński, Dybicz, Szagała sp.j. Ponadto obliczono emisję dla transportu miejskiego wynoszącą w 2010 roku 6 206,901 MgCO2eq. Tak więc łączna emisja gazów cieplarnianych z transportu w 2010 roku dla miasta Płock została oszacowana na 65,02 tys. Mg CO2eq. Oznacza to wzrost o 25% w stosunku do roku Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych powstających w gospodarce odpadami komunalnymi oraz w procesie oczyszczania ścieków komunalnych Biorąc pod uwagę dostępne informacje i przyjęte założenia metodologiczne, w wyniku obliczeń dochodzimy do wniosku, że emisja gazów cieplarnianych powstających w gospodarce odpadami i w procesie oczyszczania ścieków wzrosła w Płocku w okresie o ponad 16%. Szczegółowe dane zawiera poniższa tabela Płock_slad_weglowy_srodek.indd 18 miasto na prawach powiatu płock :51:19

21 raport oceny śladu węglowego Tabela 10. Zbiorcze zestawienie danych dotyczących emisji gazów cieplarnianych powstających w gospodarce odpadami komunalnymi oraz w procesie oczyszczania ścieków komunalnych w Płocku Lp. 1. Źródło emisji Gospodarka odpadami komunalnymi, w tym: a składowanie b kompostowanie (MBP)(18) c przekształcanie termiczne 2. Oczyszczanie ścieków komunalnych(19), w tym: a zrzut ścieków nieoczyszczonych b zrzut ścieków oczyszczonych c fermentacja osadów ściekowych d termiczne przekształcanie osadów 3. Łącznie Rodzaj emisji Wielkość emisji CO2 (ekwiwalent)(17) [tys. Mg/rok] Wielkość emisji [tys. Mg/rok] 2005 r r r r. CH4 24,91 29,02 N2O 523,11 609,42 CO2 CH4 24,91 29,02 523,11 609,42 CH4 N2O CO2 N2O CH4 N2O 13,08 15,24 CO2 CH4 N2O CH4 N2O CH4 CO2 CO2 N2O CO2 536,19 624,66 (17) W celu wyliczenia emisji ekwiwalentnej wyrażonej w CO2eq przyjęto, że 1 Mg CH4 odpowiada 21 Mg CO2, a 1 Mg N2O odpowiada 310 Mg CO2. (18) mechanicznobiologiczne przetwarzanie (19) W związku z brakiem informacji szczegółowych nie można było policzyć emisji ze ścieków komunalnych. Wobec tego przyjęto, że emisja ta stanowi 2,5% emisji z gospodarki odpadami. 19 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:20

22 2.4. Ocena poziomu emisji gazów cieplarnianych powstających w rolnictwie i wynikających z użytkowania terenów Całkowita emisja metanu i podtlenku azotu w rolnictwie przedstawiona jako ekwiwalent dwutlenku węgla wyniosła w Płocku w 2005 roku Mg, a w 2010 roku spadła o 415 Mg do poziomu Mg (tab. 11). W przypadku miasta Płock większość emisji pochodzi ze źródeł związanych z hodowlą zwierząt gospodarskich procesów fermentacji jelitowej oraz odchodów zwierzęcych, które w latach 2005 i 2010 odpowiadały łącznie za ok. 63% całkowitej emisji z rolnictwa. Istotnym źródłem emisji w mieście są także gleby rolne, w tym szczególnie nawożenie gleb. Tabela 11. Emisja gazów cieplarnianych z rolnictwa w Płocku (z podziałem na źródła emisji) Źródła emisji Mg CO2eq Mg CO2eq 2005 r r. Fermentacja jelitowa 1 031,32 633,75 Odchody zwierzęce 6 050, ,71 Gleby rolne 4 107, ,83 0,76 0, , ,11 Spalanie resztek roślinnych Rolnictwo ogółem Źródło: Obliczenia własne Zróżnicowanie bilansów emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych dla poszczególnych kategorii gruntów w Płocku obrazuje tabela 12. Natomiast bilans emisji i pochłaniania wynikający ze zmian w użytkowaniu gruntów na terenie powiatu oraz zdolności poszczególnych gruntów do pochłaniania CO2 prezentuje tabela 13. Korzystny bilans emisji i pochłaniania dla sektora Użytkowanie gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwo, wyrażony w ekwiwalencie dwutlenku węgla, jest głównym czynnikiem zmniejszającym wielkość antropogenicznej emisji z pozostałych sektorów. Wielkość pochłaniania netto dla tego sektora w roku 2010 wzrosła o blisko 27% w porównaniu z rokiem Zostało to spowodowane w głównej mierze zwiększeniem powierzchni gruntów leśnych stanowiących główny rezerwuar węgla dla sektora Użytkowanie gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwo. 20 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 20 miasto na prawach powiatu płock :51:20

23 raport oceny śladu węglowego Tabela 12. Bilans emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych (netto) dla poszczególnych kategorii(20) użytkowania gruntów w ramach sektora Użytkowanie gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwo w Płocku w latach 2005 i 2010 Kategorie gruntów grunty leśne 2005 r. [Mg CO2 eq /rok] 2010 r. [Mg CO2 eq /rok] 4 121, ,4 grunty uprawne 62,4 0,4 grunty trawiaste 159,1 123,9 grunty podmokłe 1 880, ,3 grunty zabudowane 310,2 311,8 pozostałe grunty NO(21) NO Źródło: Obliczenia własne Tabela 13. Bilans emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych (netto) dla sektora Użytkowanie gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwo w Płocku w latach 2005 i r. [tys. Mg CO2 eq /rok] 2010 r. [tys. Mg CO2 eq /rok] 1,71 2,17 Źródło: Obliczenia własne (20) Poszczególne definicje kategorii użytkowania gruntów w ramach sektora Użytkowanie gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwo są zgodne z definicjami użytków gruntowych wykazywanymi w ewidencji gruntów [ 67; Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, Dz. U. z dnia 2 maja 2001 r.]. (21) NO nie występuje 21 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:20

24 3. Emisja gazów cieplarnianych i ślad węglowy w Płocku podsumowanie Całkowita emisja gazów cieplarnianych miasta na prawach powiatu Płock wzrosła w badanym okresie z poziomu 8258,4 tys. Mg CO2eq w roku 2005 do 9282,4 tys. Mg CO2eq w roku 2010, tj. o 12%. Obrazuje to tabela 14. W przeliczeniu na jednego mieszkańca emisja całkowita w roku 2005 wynosiła 64,8 Mg CO2eq/rok/osobę, a w 2010 roku 72,3 Mg CO2eq/rok/osobę, tj. o niecałe 12% więcej. Obie te kwoty są znacznie większe niż średnia krajowa, odpowiednio 5,6 i 6,1 razy większe. Wynika to z faktu zlokalizowania na terenie miasta Płock PKN ORLEN, którego emisje w roku 2005 wynosiły 5 510,3 tys. Mg CO2eq, a w 2010 roku 6 351,4 tys. Mg CO2eq. Bez uwzględnienia emisji z PKN Orlen emisja całkowita w przeliczeniu na jednego mieszkańca w roku 2005 wynosiła 21,6 Mg CO2eq/rok/osobę, a w 2010 roku 22,8 Mg CO2eq/rok/osobę (wzrost o prawie 6%), przy czym warto zauważyć są to liczby ponad dwa razy większe niż średnia krajowa. Największy wzrost zanotowano w obszarze transportu; emisja wzrosła tu o ponad 25%. Wyraźny wzrost nastąpił również w sektorze gospodarki odpadami i oczyszczania ścieków, bo o ponad 16%. Trochę mniej wzrosła emisja z obszaru przemysłu, energetyki i gospodarki mieszkaniowej, bo o 12%. Natomiast poprawił się o blisko 27% bilans emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych, co związane jest ze zmianami w użytkowaniu terenów. Tabela 14. Emisja gazów cieplarnianych i ślad węglowy Płocka w latach 2005 i 2010 Całkowita emisja [tysiąc Mg CO2eq/rok] Źródło emisji Zmiany w latach [%] 2005 r r. 7661, ,07 12,0 Transport 51,74 65,02 25,7 Gospodarka odpadami i proces oczyszczania ścieków 536,19 624,66 16,5 Rolnictwo 11,19 10,78 3,7 Zmiany w użytkowaniu terenów 1,71 2,17 26,9 8258, ,36 12,4 Przemysł, energetyka i gospodarka mieszkaniowa Razem Mg CO2eq/rok Na osobę 64,79 72,29 11,6 Na osobę bez PKN ORLEN 21,56 22,83 5,9 Źródło: Obliczenia własne. 22 Płock_slad_weglowy_srodek.indd 22 miasto na prawach powiatu płock :51:20

25 raport oceny śladu węglowego 4. Rekomendacje działań mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych w Płocku 4.1. Emisjia gazów cieplarnianych powstających w przemyśle, energetyce i gospodarce mieszkaniowej W celu zmniejszenia wielkości śladu węglowego generowanego w Płocku proponuje się przeprowadzenie następujących działań: W prowadzenie systemu zarządzania energią i powołanie osoby odpowiedzialnej za energetykę i za promocję energetyki przyjaznej środowisku. W prowadzenie systemu monitoringu oraz przeprowadzenie identyfikacji potencjału oszczędności energii. P rzeprowadzenie termomodernizacji obiektów komunalnych i użyteczności publicznej, która ma przyczynić się do polepszenia ich efektywności energetycznej, a co za tym idzie, do obniżenia zużycia energii i kosztów jej zakupu. Z miana źródeł ogrzewania w budynkach jednorodzinnych oraz wielorodzinnych z ogrzewaniem piecowym na zasilanie z sieci miejskiej lub wytwarzanie ciepła z OZE i gazu ziemnego na podstawie planu ograniczenia tzw. niskiej emisji(22). P rzeprowadzenie, m.in. w ramach realizacji programu ochrony środowiska, kampanii informacyjnych i edukacyjnych promujących racjonalne wykorzystanie energii; zadbanie o stałą edukację ekologiczną mieszkańców dotyczącą oszczędnego zużycia energii cieplnej i elektrycznej oraz korzystania proekologicznych nośników energii. O dtworzenie i modernizacja źródeł ciepła lub wykorzystanie innych źródeł wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w układzie skojarzonym oraz obniżenie wskaźników zanieczyszczeń. P opieranie przedsięwzięć prowadzących do wykorzystywania energii odpadowej oraz skojarzonego wytwarzania energii. W ykonywanie wstępnych analiz technicznoekonomicznych dotyczących możliwości wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej (energia słoneczna, wiatrowa, ze spalania biomasy, tzw. płytka geotermia) na potrzeby miasta. R ozbudowa sieci cieplnej tam, gdzie jest to uzasadnione. W ydawanie dla projektowanych obiektów decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu ze wskazaniem obowiązku podłączenia się do sieci ciepłowniczej uwzględniającej proekologiczną i energooszczędną politykę (np. wykorzystywanie źródeł energii przyjaznych środowisku, stosowanie energooszczędnych technologii w budownictwie i przemyśle, uzasadniony wysoki stopień wykorzystywania energii odpadowej, wytwarzanie energii w skojarzeniu i in.). P opieranie i promowanie indywidualnych działań właścicieli lokali polegających na przechodzeniu w użytkowaniu energii na cele grzewcze i sanitarne (m.in. poprzez dofinansowanie z budżetu miasta w zakresie ochrony środowiska) na czystsze rodzaje paliwa, energię elektryczną, energię ze źródeł odnawialnych itp. (22) Emisja gazów cieplarnianych pochodząca z indywidualnych urządzeń grzewczych na paliwo stale (jak np. piece). 23 Płock_slad_weglowy_srodek.indd :51:20

26 S tosowanie przy zakupach energii cieplnej i elektrycznej na potrzeby komunalne preferencji dla producentów wytwarzających tanią energię w skojarzeniu lub z OZE. W prowadzenie w starostwie systemu zielonych zamówień publicznych. P rzechodzenie na stosowanie energooszczędnych źródeł światła w obiektach użyteczności publicznej oraz do oświetlenia ulic, placów itp.; przeprowadzanie regularnych prac konserwacyjnonaprawczych i czyszczenia oświetlenia. O graniczanie zanieczyszczeń z sektora komunalnego. L ikwidacja w miastach źródeł tzw. niskiej emisji poprzez rezygnację z indywidualnych pieców na paliwo stałe. Należy skorzystać z systemów wsparcia oferowanych przez fundusze ekologiczne. R ozbudowa sieci gazowej. T ermomodernizacja budynków indywidualnych, zamieszkania zbiorowego oraz budynków użyteczności publicznej. B udowa modelowych obiektów użyteczności publicznej prawie niezużywających energii (zeroenergetycznych). P romocja upraw energetycznych na nieużytkach i słabych pod względem rolniczym gruntach. Uprawy roślin energetycznych to możliwość zagospodarowania gruntów niewykorzystywanych do produkcji żywności. B udowa biogazowni produkujących paliwo dla generatorów energii elektrycznej. Instalacje takie mogą być zasilane różnymi rodzajami biomasy stanowiącej często problem ekologiczny, czy stanowiącej odpad przy uprawie i przetwarzaniu produktów żywnościowych. Pracując w sieciach z farmami wiatrowymi mogą niwelować nierównomierności produkcji energii elektrycznej przez wiatraki. Przedsiębiorstwa energetyczne powinny zacząć oferować usługi obejmujące efektywne wykorzystanie energii w takich obszarach, jak: zapewnienie komfortu termicznego w pomieszczeniach, ciepła woda do użytku domowego, chłodzenie, produkcja towarów, oświetlenie oraz moc napędowa Emisja gazów cieplarnianych powstających w transporcie Zgodnie z Białą Księgą(23) podstawowym założeniem programu poprawy klimatu jest redukcja emisji gazów cieplarnianych z transportu o 60%. W odniesieniu do obszarów miejskich wyszczególniono cel polegający na zmniejszeniu o połowę liczby samochodów o napędzie konwencjonalnym do roku 2030 oraz całkowitą ich eliminację z miast do roku Realizacja tak postawionych celów będzie wymagała zrewidowania polityki transportowej na terenie powiatu (w przypadku jej braku stworzenia jej od podstaw), w której zostaną określone środki i narzędzia niezbędne do zastosowania. Zadanie to może być przedmiotem prac zlecanych przez starostwo powiatowe w ramach postępowań przetargowych. Polityki transportowe, które będą dobrze służyć realizacji celu głównego, powinny uwzględniać konieczność ograniczania liczby emisyjnych środków transportu poprzez: (23) Biała Księga. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu. Komisja Europejska. KOM(2011) 144 wersja ostateczna. Bruksela, dnia Płock_slad_weglowy_srodek.indd 24 miasto na prawach powiatu płock :51:20