Gabinet Kazimierza Gołby ( ) pisarza i publicysty w Czytelni Głównej Biblioteki Śląskiej

Transkrypt

1 Gabinet Kazimierza Gołby ( ) pisarza i publicysty w Czytelni Głównej Biblioteki Śląskiej Gabinet przygotowali: Jolanta Mulewicz, Iwona Ławińska-Madej, Monika Joachimiak, Magdalena Ujazdowska-Szuster

2 Kiedyś pisano radzi czytamy tego naszego Homerka (Tadeusz Kraszewski, słowo wstępne w pośmiertnym wydaniu Obrazków śląskich Kazimierza Gołby). Śląski Homer, katowiczanin z wyboru to tylko niektóre określenia charakteryzujące postać Kazimierza Gołby. W większości Górnoślązacy, którzy go znali jego społecznikowską duszę, pasję nauczyciela i wychowawcy młodego pokolenia, pisarską aktywność prozaika, dramatopisarza, poety, mówili o nim nasz, mimo że nie był stąd. Dzisiaj jakby zapomniany... Dyplom doktorski Kazimierza Gołby Dysertacja doktorska Kazimierza Gołby Dlatego w Czytelni Głównej Biblioteki Śląskiej powstał Gabinet Kazimierza Gołby ( ), pisarza i publicysty. W 2004 roku Biblioteka otrzymała niezwykły dar od córki patrona gabinetu Marii Gołby-Świder, spuściznę po Kazimierzu Gołbie, m.in. rękopis Wieży spadochronowej, rękopisy niepublikowanych tekstów prozatorskich, dramatów, wierszy, wspomnień, artykułów, felietonów zamieszczanych w czasopismach i dziennikach regionalnych. Fot. z przekazania Archiwum Kazimierza Gołby

3 Ponadto w zbiorze znajdują się materiały osobiste, fotografie rodzinne, korespondencja oraz zdjęcia i dokumenty związane z działalnością artystyczną żony Heleny projektowaniem i wytwarzaniem dywanów i kilimów sztuki podkarpackiej. Państwo Helena i Kazimierz Gołbowie z córką Marią wśród rodziny i przyjaciół

4 Dokumenty dotyczące działalności artystycznej Heleny Gołbowej W gabinecie prezentujemy wybór materiałów z bogatej spuścizny (kopie oryginalnych dokumentów, znajdujących się w zbiorach specjalnych), publikowane utwory prozatorskie, poetyckie i dramatyczne, publikacje poświęcone życiu, twórczości i działalności społecznej pisarza. Księgozbiór zgromadzony w Gabinecie uzupełniają publikacje na temat września 1939 roku na Górnym Śląsku oraz opracowania poświęcone śląskim harcerzom, wśród których Kazimierz Gołba zyskał szczególną sympatię i popularność.

5 Nota biograficzna Gołba Kazimierz pseud. Hum-bug, Jerzy Róg, krypt. K.G., ur. 28 stycznia 1904 roku w Rzeszowie, zm. 27 kwietnia 1952 roku, nauczyciel, pisarz, działacz społeczny. Ukończył gimnazjum św. Jacka w Krakowie. W latach studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Debiutował w 1922 roku w Głosie Narodu, a od 1924 roku publikował na łamach Gońca Akademickiego i Gońca Krakowskiego. W 1926 roku osiadł w Katowicach. Pracował jako nauczyciel historii w Szopienicach i Katowicach. Od 1932 roku członek Związku Literatów Polskich. Utrzymywał bliskie więzi ze Śląskiem Opolskim. 28 marca 1937 roku z uwagi na współpracę z Wojciechem Korfantym i wydawaną przez niego Polonią został przeniesiony w stan spoczynku. Na początku września 1939 roku aresztowany przez gestapo, zwolniony po kilkunastu dniach ze względu na stan zdrowia, ukrywał się w Sosnowcu. Po wyzwoleniu wrócił do Katowic. W latach był kierownikiem literackim teatrów w Opolu i Sosnowcu. Autor wierszy, powieści historycznych i współczesnych. Śląska dotyczą m.in.: Młodzieżowcy. Powieść współczesna (1938); Dusze w maskach (1939) o śląskim środowisku drobnomieszczańskim; Obrazki śląskie (1954) wydanie pośmiertne. Pisał też utwory sceniczne, np. Legenda o św. Jacku; Lompa. W 1947 roku ogłosił dokumentalną powieść Wieża spadochronowa. Harcerze śląscy we wrześniu 1939 roku. (Na podstawie: Bogdan Snoch, Górnośląski leksykon biograficzny) Literatura w wyborze Tw ó r c z o ś ć Bibliografja nauczania historji. Nauczycielski Poradnik Samokształceniowo- Bibliograficzny (1935) nr 2. [Odbitka]. Diabeł czy nie diabeł : sztuka w 3 aktach. Praprem.: 20 V 1947 w Teatrze Miejskim w Sosnowcu. Do Rzymu. W: Antologia 120-u: wiersze na obchody, uroczystości i rocznice. Zebr. i opr. Adam Galiński. Łódź [1947]. Dusze w maskach : powieść. Kraków Dziki książę. [Komedia]. Praprem.: 18 XI 1947 w Teatrze Polskim w Bielsku. Druk. fragm.: Ogniwa 1948, nr 40. Gryps. W: Było więcej śmierci niż chleba : jednodniówka wydana z okazji wystawy Oświęcim oskarża. Katowice Hosanna. W: Na święto Chrystusa Króla : materiał rocznicowy. Zestaw. A.L. Opole [1947].

6 Lompa. [Dramat]. Katowice Praprem.: 26 VI 1945 w Teatrze im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. My pierwsza kadrowa : reportaż historyczny w 5 obrazach z epilogiem. [Dramat ]. Praprem.: 18 III 1935 w Teatrze im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach Młodzieżowcy : powieść współczesna ( ). Poznań Pierwodruk: Polonia 1938, nr Obrazki śląskie. Przedmowa: T. Kraszewski. Warszawa, Rekruci : reportaż sceniczny. [Dramat]. Praprem.: 26 I 1935 w Teatrze im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Salwa nad brukiem. [Wiersze]. Przedmowa: K.H. Rostworowski. Warszawa [i in.] W cieniu wielkiej legendy : powieść. Kraków Pierwodruk: Głos Narodu 1932, nr Wieża spadochronowa : opowiadanie z 1939 r. Poznań [Pierwodruk]. Wrażenia z Kalwarii Zebrzydowskiej (sonety). Katowice Wyczyn Jana Faski. W: Kalendarz katolicki Śląska Opolskiego na rok Pański Opole [1946]. Pierwsze wydanie z 1947 roku

7 Przedstawienia teatralne wg utworów dramatycznych Kazimierza Gołby Rękopisy sztuk teatralnych Op r a c o wa n i a Bednorz Zbyszko: Kazimierz Gołba napisał dzieło. Dziś i Jutro 1952, nr 23, s. 5. Breza Tadeusz: Dramat śląskiego barda. W: Tenże: Notatnik literacki : szkice, wrażenia teatralne, wspomnienia Warszawa 1956, s Czy wiesz, kto to jest? Pod red. Stanisława Łozy. Warszawa 1938 [Biogram K. Gołby]. Fazan Mirosław, Nawrocki Witold: Katowickie środowisko literackie w latach Katowice Fazan Mirosław: Gołba Kazimierz Marian. W: Śląski słownik biograficzny. T. 1. Pod red. Jana Kantyki i Władysława Zielińskiego. Katowice Hierowski Zdzisław: 25 lat literatury na Śląsku : Katowice Hierowski Zdzisław: Twórczość Kazimierza Gołby. Gazeta Robotnicza 1946, nr 159, s. 6.

8 Heska-Kwaśniewicz Krystyna: Dzienniki wojenne Kazimierza Gołby. Śląsk 2006, R. 12, nr 9, s Heska-Kwaśniewicz Krystyna: Jak powstała Wieża spadochronowa. Zaranie Śląskie 1967, z. 1, s Heska-Kwaśniewicz Krystyna: Katowiczanin z wyboru. Śląsk 2002, nr 4, s Heska-Kwaśniewicz Krystyna: O Lompie Kazimierza Gołby. W: Prace historycznoliterackie Katedry Historii Literatury Polskiej. Katowice Zesz. Nauk. WSP w Katowicach (1965), z. 3, s Heska-Kwaśniewicz Krystyna: Śląskie Kamienie na szaniec. Guliwer 1996, nr 2, s Jackowska Wanda: Książka potrzebna, ale..., Nowe Książki 1974, nr 11, s Papee Stefan: Teatr polski w okresie międzywojennym. Kraków Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Pod red. Ewy Korzeniewskiej. Warszawa Smołka Agata: Powieściowy dialog Kazimierza Gołby z sanacją ( Dusze w maskach, Młodzieżowcy ). Annales Silesiae (1996), vol. 26, s Sobański Marian: Teatr Polski na Śląsku : Katowice Sobański Marian: Teatr Polski na Śląsku : Katowice Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach : księga pamiątkowa pod redakcją Wilhelma Szewczyka. Katowice Teatr w Zagłębiu Dąbrowskim : jubileusz 85-lecia PTZ w Sosnowcu. Pr. zbior. pod red. Jana Pierzchały. Sosnowiec Wilczek Stanisław: Wieża spadochronowa i jej autor. Poglądy 1964, nr 17, s. 14. Wolny Alfred: Problematyka oświatowa w twórczości Kazimierza Gołby. Zesz. Nauk. WSP w Opolu. Seria A Filologia Polska 17 (1979). Wolny Alfred: Biografia literacka Kazimierza Gołby. Kwartalnik Opolski 1967, nr 4, s Zaremba Jan: Gołba Kazimierz Marian. W: Polski słownik biograficzny. T. 8. Wrocław Biblioteka Śląska plac Rady Europy Katowice Opracowanie folderu Jolanta Mulewicz Opracowanie edytorskie Alina Jarczyk Druk Biblioteka Śląska