(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) (51) T3 Int.Cl. A61K 35/74 ( ) A61K 38/47 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2014/12 EP B1 (54) Tytuł wynalazku: Kompozycja do zastosowania w leczeniu nietolerancji laktozy i schorzeń wynikających z niedoboru laktozy (30) Pierwszeństwo: EP US P DE DE DE DE DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2012/49 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 2014/08 (73) Uprawniony z patentu: Vitacare GmbH & Co. KG, Bad Vilbel, DE (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 DANIEL HENRY WYROBNIK, Frankfurt, DE ISAAC HARRY WYROBNIK, Frankfurt, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Anna Różkowicz WTS RZECZNICY PATENTOWI ul. R. Weigla Wrocław Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 Opis [0001] Przedmiotem wynalazku jest czynnik, do zastosowania podczas podania podmiotowi cierpiącemu na nietolerancję laktozy, który zawiera enzym laktazę (synonimy tilaktaza, tilaktazum, beta-galaktozydaza) w kombinacji z mikroorganizmami. W kontekście tego wniosku patentowego termin nietolerancja laktozy stosowany jest w znaczeniu odnoszącym się nie tylko do medycznie zdefiniowanej nietolerancji laktozy i zaburzenia metabolizmu laktozy (zaburzenia absorpcji laktozy, zaburzenia trawienia laktozy), ale również do dowolnej postaci nieprawidłowości i symptomów, które pojawiają się w wyniku spożycia laktozy lub środków spożywczych zawierających laktozę, lub wynikających z uwalniania laktozy w układzie pokarmowym ludzi lub zwierząt z innych substancji, takich jak kompozycje farmaceutyczne. Tło Wynalazku [0002] Laktoza jest dwucukrem, stanowiącym istotny składnik pokarmowy dostarczający energii. Jako składnik występuje głównie w mleku i produktach mlecznych, ale stosowana jest również w przemyśle jako substancja słodząca, substancja wypełniająca i poprawiająca konsystencję np. w słodyczach, przetworzonym mięsie, wypiekach i gotowych posiłkach. Również kompozycje farmaceutyczne często zawierają laktozę. W organizmie laktoza jest rozkładana do możliwych do wykorzystania składników odżywczych, glukozy i galaktozy, w jelicie cienkim poprzez endogenny enzym laktazę. Laktoza zawarta w mleku matki jest bardzo ważnym składnikiem pokarmowym dla niemowląt. [0003] Nietolerancja laktozy jest zazwyczaj wynikiem niedoboru laktazy. Jeśli w organizmie dostępne są niewystarczające ilości enzymu laktazy (niedobór laktazy) laktoza przemieszcza się w postaci nierozłożonej do dalszych części jelita (jelita grubego), gdzie poddawana jest fermentacji przez bakterie jelitowe, powodując na przykład produkcję gazów i/lub zwiększony przepływ wody do jelita grubego. Może to, po konsumpcji produktów mlecznych, prowadzić do dolegliwości takich jak ból brzucha, gazy jelitowe, wzdęcia lub biegunka. Zjawisko to określane jest jako nietolerancja laktozy (nietolerancja cukrów mlecznych). Ze względu na podobieństwo dolegliwości nietolerancja laktozy jest często mylona z zespołem jelita drażliwego (drażliwe jelito grube, spastyczne jelito grube). [0004] Ogólnie rozpoznaje się trzy różne postaci niedoboru laktazy: 1. Pierwotny niedobór laktazy 2. Wtórny niedobór laktazy 3. Wrodzony niedobór laktazy [0005] Ilość laktazy w jelicie cienkim jest najwyższa u dzieci w okresie karmienia piersią, a następnie, ze względów genetycznych, spada na sposób ciągły u większości ludzi. Uzyskany w wyniku pierwotny niedobór laktazy jest zatem skutkiem prawidłowego procesu starzenia i jest obserwowany w przeważającej części (70%-90%) dorosłej populacji świata. Zatem, prawie wszystkie grupy populacyjne Afryki i Azji nie tolerują laktozy. Ale również w Niemczech około 15% dorosłych wykazuje pierwotny deficyt laktazy. Nietolerancja laktozy wynikająca z pierwotnego deficytu laktazy często określana jest jako pierwotna nietolerancja laktozy.

3 2 [0006] Do tak zwanego wtórnego deficytu laktazy (synonim: nabyty deficyt laktazy) mogą prowadzić różne choroby jelit, np. choroba Crohn'a, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, celiaklia (wlew endemiczny) i inne choroby zapalne jelit (np. wynikające z infekcji wirusowych lub bakteryjnych). Wtórny deficyt laktazy nie jest rzadkością również po operacjach układu pokarmowego, zwłaszcza po usunięciu części jelita cienkiego. Określane to jest jako wtórna lub przejściowa nietolerancja laktozy. Wtórny niedobór laktazy jest zazwyczaj odwracalny po tym, jak choroba jelita go wywołująca zostaje wyleczona. [0007] W bardzo rzadko występującym wrodzonym niedoborze laktazy noworodki nie posiadają genu odpowiedzialnego za wytwarzanie laktazy. Prowadzi to do całkowitej niezdolności organizmu do wytwarzania enzymu. U takich dzieci należy stosować dietę całkowicie pozbawioną laktozy. [0008] W rozumieniu tego zgłoszenia patentowego termin niedobór laktazy stosowany jest w znaczeniu nie tylko odnoszącym się do medycznie zdefiniowanego niedoboru laktazy, ale również do dowolnej postaci niedoboru laktazy. [0009] Nie wszystkie zaburzenia metabolizmu laktozy koniecznie prowadzą do ciężkiej nietolerancji laktozy. Jednakże, dolegliwości mogą również występować w przypadku łagodnych zaburzeń metabolizmu laktozy. Dotychczas możliwym było wyłącznie zapobieganie powyżej wspomnianym dolegliwościom poprzez utrzymywanie diety o niskiej zawartości laktozy, lub pozbawionej laktozy, lub poprzez przyjmowanie preparatów, które zawierają enzym laktazę podczas spożycia pokarmów zawierających laktozę. Utrzymywanie diety o niskiej zawartości laktozy lub pozbawionej laktozy jest niesatysfakcjonującym oraz ze względu na wysoką zawartość wartościowych i istotnych substancji zawartych w produktach mlecznych, również niekorzystnym z dietetycznego punktu widzenia. Wybór produktów mlecznych pozbawionych laktozy jest ograniczony, a oprócz tego są one słodsze w smaku niż produkty mleczne zawierające laktozę, ponieważ laktoza w nich zawarta została już rozłożona poprzez dodatek laktazy podczas procesu wytwarzania. Wielu konsumentów nie lubi smaku tych produktów. Dodatkowo, istnieje wiele środków spożywczych, po których nie spodziewano by się, że zawierają laktozę. Oznacza to, że zakup produktów pozbawionych laktozy może być często problematycznym. Przygotowanie preparatów laktazy tuż przed spożyciem stanowi dobrą alternatywę i często znacząco poprawia jakość życia dotkniętych niedoborem enzymu. Ilość indywidualnie wymaganej laktazy zależy od z jednej strony wrażliwości użytkownika na laktozę. Jest to głównie spowodowane szczątkową aktywnością endogennej laktazy. Poza tym, ilość wymaganej laktazy zależy od typu pokarmu, całkowitej ilość spożywanego pokarmu i ilości laktozy jaką ten pokarm zawiera. Wiadomym jest, że preparaty laktazy nie zawsze są skutecznymi lub identycznie skutecznymi u wszystkich dotkniętych niedoborem. [0010] Do zastosowania w celu leczenia lub ograniczania symptomów nietolerancji laktozy lub niedoboru laktazy zaproponowano kilka produktów. [0011] RU ujawnia kombinacje wyciągu słonecznika bulwiastego (karczoch z Jeruzalem), laktazy i bazy sfermentowanego mleka zawierającej S. thermophilus oraz L. bulgaricus. Produkt przeznaczony jest dla spożycia przez ludzi cierpiących z powodu nietolerancji laktozy lub niedoboru laktazy, a cel laktazy to ograniczenie zawartości laktozy w bazie mlecznej. Ujawnienie nie sugeruje, czy dwa mikroorganizmy wykazują jakikolwiek wpływ na nietolerancję laktozy. Ponadto, stwierdzono, że w celu uzyskania najlepszego

4 3 smaku i konsystencji te dwa mikroorganizmy muszą być obecne w stosunku S. thermophilus: L. bulgaricus wynoszącym 1:4. [0012] DE (równoważny z US ) ujawnia cztero- etapowy proces przygotowania produktu fermentowanego mleka, który jest ubogi w laktozę, a zatem jest odpowiednim dla spożycia przez ludzi cierpiących na nietolerancję laktozy. Nie jest zamierzonym by przedstawiał ogólne sposoby zapobiegania lub leczenia nietolerancji laktozy lub symptomów niedoboru laktazy, które mogą pojawić się w odpowiedzi na laktozę obecną w innych rodzajach środków spożywczych. Proces obejmuje pierwszy etap fermentacji wykorzystujący bakterie kwasu mlekowego (nie S. thermophilus lub L. bulgaricus) w celu uzyskania maślanki; drugi etap fermentacji wykorzystujący bakterie jogurtowe takie jak S. thermophilus lub L. bulgaricus; trzeci etap fermentacji obejmujący dodatek małej ilości siary; oraz czwarty etap obejmujący fermentację za pomocą L. acidophilus lub L. bifidus. [0013] WO2009/ (Danisco) ujawnia między innymi produkty mleczne (jogurty) zawierające S. thermophilus, L. bulgaricus i egzogenną laktazę. Produkty te nie mają na celu leczenia lub zapobiegania nietolerancji laktozy lub niedoboru laktazy pomimo, że wers 4 na stronie 11 odnosi się do znanego zastosowania laktazy w leczeniu nietolerancji laktozy. [0014] WO2004/ (Pharmachem) ujawnia podanie słodyczy do żucia zawierających kombinację mikroorganizmów probiotycznych i laktazy osobom obarczonym nietolerancją laktozy. Lista korzystnych mikroorganizmów obejmuje S. thermophilus ale nie L. bulgaricus. Celem laktazy (patrz strona 16) jest usunięcie laktozy obecnej w słodyczach. WO2004/ nie obejmuje przykładów jakichkolwiek słodyczy i/lub mikroorganizmu takiego jak S. thermophilus lub L. bulgaricus i nie ujawnia postaci, w której mikroorganizmy są zawarte. Na stronach 2 oraz 3 dokumentu WO2004/ sugeruje się, że zastosowanie mikroorganizmów liofilizowanych jest problematycznym, a w innych licznych punktach stwierdzono, że słodycze przygotowane są bez ogrzewania i dehydratacji, sugerując zatem, że mikroorganizmy nie są stosowane w suchej postaci. [0015] US2008/ (Porubcan) ujawnia kombinacje mikroorganizmów probiotycznych i enzymów laktogenicznych. Enzymy laktogeniczne (które obejmują laktazę) mają na celu sprzyjanie wzrostowi mikroorganizmów probiotycznych. Kombinacje (lub ich składniki) mogą występować w postaci kapsułek. Mikroorganizmy mogą występować w postaci liofilizowanej. Nie ujawniono ani nie przedstawiono w ramach przykładu określonych kombinacji laktazy i zarówno S. thermophilus jak i L. bulgaricus. Dokument nie dotyczy profilaktyki ani leczenia nietolerancji laktozy ani niedoboru laktazy. [0016] DE (=WO95/34292) ujawnia mikrogranulki zawierające różne substancje bioczynne, takie jak laktaza i mikroorganizmy, które to mikrogranulki opłaszczone są otoczką dojelitową. Opłaszczone mikrogranulki przeznaczone są do włączenia do środków spożywczych, takich jak produkty mleczne. Jako przykłady mikroorganizmów przedstawiono S. thermophilus oraz L. bulgaricus. Nietolerancję laktozy dyskutowano na stronie 3 i wspomniano o laktazie. Zawarte są przykłady opłaszczonych granuli zawierających laktazę i zawarte są również przykłady opłaszczonych granuli zawierających L. acidophilus. Jednakże, nie ujawniono zastosowania laktazy i S. thermophilus lub L. bulgaricus w kombinacji i nie zawarto przykładów opłaszczonych granuli zawierających albo S. thermophilus lub L. bulgaricus.

5 4 [0017] EP ujawnia mleko w proszku dla podania zwierzętom. Proszki mleka zawierają laktazę, która jest dodana w celu zapobiegania objawom nietolerancji laktozy u zwierząt. Proszki mogą również zawierać mikroorganizmy probiotyczne (patrz strona 3). Na liście mikroorganizmów znajduje się S. thermophilus ale nie L. bulgaricus. Jednakże, nie ma przykładów mleka w proszku zawierającego zarówno mikroorganizmy jak i laktazę. [0018] WO96/06924 (=DE ) ujawnia proces wytwarzania fermentowanego produktu, bogatego w galaktooligosacharydy i beta-galaktozydazę (laktazę), poprzez fermentację pożywki zawierającej S. thermophilus. Na stronie 12 stwierdzono, że produkty są tolerowane przez osoby obarczone niedoborem laktazy. Wydaje się, że nie ma żadnego ujawnienia dotyczącego dodatku egzogennej laktazy i wydaje się, że sugerowanym jest, że produkt mógłby być stosowanym w celu zapobiegania lub leczenia nietolerancji laktozy lub niedoboru laktazy. [0019] US2008/ (Eisenstein Mayer) ujawnia kompozycje (które mogą być między innymi tabletkami lub kapsułkami) do leczenia zaburzeń gastryczno-przełykowych, które zawierają przynajmniej dwa spośród (1) enzymu trawiennego, (2) probiotyku, (3) stewii. Laktaza znajduje się na liście enzymów trawiennych. S. thermophilus oraz L. bulgaricus znajdują się na liście probiotyków, ale nie określono ich jako korzystne. Przedstawiono jeden przykład i obejmuje on laktazę jak również 7 innych enzymów trawiennych, ale również obejmuje on 6 gatunków probiotycznych, które nie obejmują S. thermophilus oraz L. bulgaricus. Nie ma odniesienia do leczenia lub zapobiegania nietolerancji laktozy lub niedoboru laktazy. [0020] US2009/ (Loizou Nicos) ujawnia suplementy zdrowej żywności zawierającej ponad pięćdziesiąt składników czynnych wybranych spośród między innymi: składników mineralnych, enzymów, witamin, ekstraktów roślinnych, wybranych probiotyków i aminokwasów. Na stronie 3 opisano kompozycje obejmujące ponad pięćdziesiąt składników, w tym laktazę (5 mg) oraz Lactobacillus bulgaricus (2.5 mg obejmujących Bifidus). Na stronie 12 opisano laktazę jako będącą niezbędną dla hydrolizy laktozy w mleku i stwierdzono, że niedobór enzymu powoduje nietolerancję laktozy. Kompozycje opisane są jako uniwersalne panaceum zapewniające ogólny stan zdrowie a ich celem nie jest leczenie żadnego spośród stanów chorobowych lub schorzeń. [0021] US2008/ dotyczy kompozycji do "normalizacji chemii ludzkiego organizmu" i ma on stanowić uniwersalne panaceum sprzyjające dobremu zdrowiu. Kompozycja musi zawierać między innymi enzym trawienny, rozpuszczalny lub nierozpuszczalny błonnik, środek przeczyszczający, jeden lub więcej probiotyków, proteazę, lipazę, różne składniki mineralne oraz różne ziołowe lub roślinne ekstrakty. Kompozycje nie są swoiście przeznaczone do zapobiegania lub leczenia nietolerancji laktozy lub symptomów niedoboru laktazy. Enzymy trawienne mogą obejmować laktazę a enzymy probiotyczne mogą obejmować Lactobacillus bulgaricus oraz Streptococcus thermophilus. [0022] US (Langner) ujawnia kapsułki zawierające mikroorganizmy wytwarzające laktazę do leczenia deficytu laktazy. Pomimo, że L. bulgaricus oraz S. thermophilus są wymienione, kompozycje przykładowe zawierają wyłącznie L. acidophilus. W US nie ujawnia się włączenia egzogennej laktazy. Istotną cechą kapsułek Langner'a jest fakt, że pokryte są one polimerem dojelitowym, który zapobiega uwalnianiu w warunkach kwaśnych żołądka, ale który w celu uwolnienia mikroorganizmów

6 5 rozpada się w jelitach. [0023] Każdy spośród US , US , US i US (wszystkie dla Eisenhardt et al) ujawnia kompozycje do leczenia nietolerancji laktozy, które zawierają pierwszy enzym laktazy, wykazujący optymalne ph robocze w zakresie od 3 do 6 i drugi enzym laktazy, wykazujący optymalne ph robocze w zakresie 6 do 8. Drugi enzym laktazy opłaszczony jest otoczką dojelitową w celu ograniczenia przedwczesnej degradacji w żołądku. Żaden z dokumentów nie sugeruje zastosowania bakterii kwasu mlekowego w kompozycjach, metodach i procesach w nich opisanych. [0024] Guarner et al. Brit. J. Nutrition, 93 (2005), ujawnia, że bakterie jogurtowe S. thermophilus oraz L. bulgaricus wykazują wysoką aktywność laktazy i że jogurt poprawia trawienie laktozy i eliminuje objawy nietolerancji laktozy. Jednakże, w publikacji Guarner et al. nie zawarto sugestii, że egzogenna laktaza może być dodana lub że w wyniku takiego postępowania uzyskano by jakąkolwiek korzyść. [0025] Ponadto, w Guarner et al. nie ma dowodów wskazujących, że spożycie jogurtów zawierających S. thermophilus oraz L. bulgaricus wywierałoby jakikolwiek wpływ na trawienie laktozy u osobników z zaburzoną absorpcją laktozy, którzy spożyli inne produkty mleczne, takie jak niesfermentowane mleko i lody. [0026] Pomimo, że spożycie jogurtu może przynieść ogólną korzyść pewnym podmiotom, o zaburzonej absorpcji laktozy, którzy lubią spożywać jogurt, wiele osób nie lubi smaku i struktury jogurtu. W konsekwencji jogurt zawierający żywe kultury bakterii takich jak S. thermophilus oraz L. bulgaricus nie stanowi ogólnego rozwiązania problemu zaburzenia absorpcji laktozy i nietolerancji laktozy. [0027] Guarner et al (patrz powyżej) podkreśla istotę zastosowania żywych kultur w celu uzyskania korzystnych efektów. Jeśli jogurt jest traktowany ciepłem, korzyści są tracone. Guarner et al. nie przedstawia dowodu potwierdzającego, że podanie bakterii w stanie uśpienia (np. bakterii liofilizowanych) w nie mlecznym nośniku przyniosłoby jakąkolwiek korzyść cierpiącym na nietolerancję laktozy. Według ujawnienia w WO2004/ (Pharmachem), którego przedmiotem jest problem nietolerancji laktozy, zastosowanie odwodnionych bakterii jest niepożądanym. Na przykład na stronie 2 WO2004/ stwierdzono, że "Liofilizowane, tzn. suszone sublimacyjnie, mikroorganizmy probiotyczne są również dostępne. Suszone sublimacyjnie bakterie występują w stanie abiotycznym. Konieczność namoczenia mikroorganizmu przed podaniem, w celu przywrócenia żywotności jest niekorzystnym ponieważ wiele bakterii nie przetrwa rehydratacji. Ponadto, przetrwałe organizmy, jeśli takowe wystąpią, nie są natychmiast aktywne metabolicznie i nie mogą przetrwać ekstremalnych, kwaśnych warunków środowiska żołądka". Zatem według WO2004/089290, zastosowanie suszonych bakterii nie stanowi rozwiązania. [0028] Hove et al., Amer. J. Clin. Nutr, 1994, 59: opisuje doświadczenia prowadzone na podmiotach cierpiących na zaburzenia wchłaniania laktozy, w których podmiotom podawano kapsułki zawierające liofilizowane mieszane bakterie kwasu mlekowego obejmujące B. bifidum, L. acidophilus, S. thermophilus oraz L. bulgaricus. Hove et al. wnioskuje, że kapsułki zawierające liofilizowane bakterie kwasu mlekowego nie uśmierzały objawów zaburzenia wchłaniania laktozy (tzn. skurczów brzucha, biegunki i "wzdęć") oraz nie wzmagały hydrolizy laktozy w jelicie cienkim u podmiotów z zaburzonym wchłanianiem laktozy. [0029] Zatem, w świetle ujawnień omówionych powyżej, istnieje zapotrzebowanie na skuteczny produkt, który umożliwi podmiotom nietolerującym laktozy spożycie środków spożywczych zawierających laktozę,

7 6 innych niż jogurty zawierające żywe bakterie, które są lepiej tolerowane przez pewne podmioty, bez konieczności odczuwania objawów zazwyczaj związanych z nietolerancją laktozy. [0030] Zatem czynnik o bardziej przewidywalnym i/lub lepszym efekcie działania niż preparaty zawierające wyłącznie enzym laktazę, zaspokoiłby więc istniejące pilne zapotrzebowanie wielu ludzi dotkniętych schorzeniem i oznaczałby znaczące polepszenie i ogromny krok na przód w możliwościach dietetycznych dostępnych w przypadku nietolerancji laktozy. Streszczenie wynalazku [0031] Przedmiotem niniejszego wynalazku jest przedstawienie bardziej efektywnego czynnika do zastosowania w leczeniu lub zapobieganiu objawom nietolerancji laktozy i niedoboru laktazy i umożliwienie podmiotowi spożycia środków spożywczych zawierających laktozę, nawet w przypadku gdy podmiot cierpi na nietolerancję laktozy. Ponadto, przedmiotem wynalazku jest umożliwienie dotkniętym nietolerancją laktozy spożycia środków spożywczych, których aż do teraz spożywać nie mogli ze względu na zawartość laktozy w tych środkach. Ponadto, celem jest przedstawienie czynnika, który może zapobiegać, ograniczać lub eliminować wystąpienie objawów nietolerancji laktozy po spożyciu środków spożywczych zawierających laktozę lub substancji zawierających laktozę. [0032] Niniejsi wynalazcy odkryli, że podanie bakterii Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus oraz Steptococcus thermophilus w postaci liofilizowanej podmiotom cierpiącym na zaburzenia wchłaniania laktozy skutkowało brakiem statystycznie istotnej poprawy trawienia laktozy. Odkrycie to jest zgodne z informacjami zawartymi w W02004/ oraz Hove et al. omówionymi powyżej. [0033] Jednakże, niniejsi wynalazcy odkryli również, że kompozycje zawierające kombinacje laktazy i Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus i/lub Steptococcus thermophilus w nieopłaszczonej suchej postaci, kiedy podawane podmiotom cierpiącym na zaburzenia wchłaniania laktozy, są istotnie skuteczniejsze i niezawodne w poprawie trawienia laktozy i wykazują swoje korzystne właściwości u szerszego grona podmiotów, niż kompozycje zawierające wyłącznie laktazę. [0034] Zatem, w przeciwieństwie do tego co sugerowała uprzednia wiedza w dziedzinie, dyskutowana powyżej, a w szczególności US (Langner) oraz WO2004/ (Pharmachem), kompozycja niebędąca produktem mlecznym, zawierająca kombinację laktazy i bakterii Lactobacillus delbrueckii ssp bulgaricus i/lub Steptococcus thermophilus w niepowleczonej suchej postaci, może stanowić skuteczny sposób poprawy trawienia laktozy u podmiotów z zaburzeniem wchłaniania laktozy. [0035] Zatem niniejszy wynalazek przedstawia skuteczny czynnik umożliwiający ludziom cierpiącym z powodu nietolerancji laktozy spożycie środków spożywczych zawierających laktozę, eliminując cierpienie z powodu objawów nietolerancji laktozy. [0036] Zgodnie z tym, w pierwszej korzystnej realizacji (Korzystna realizacja 1.1) wynalazek przedstawia kompozycję do zastosowania w leczeniu nietolerancji laktozy lub schorzeń wynikających z niedoboru laktazy gdzie kompozycja jest stałą postacią dawki nie będącą produktem mlecznym obejmującą:

8 7 (a) laktazę, która jest stabilna i aktywna w ph w zakresie od 3 do 6; termin stabilny oznacza, że laktaza (a) wciąż wykazuje przynajmniej 30% aktywność po jednej godzinie w 37 C i ph w zakresie od 3 do 6; oraz (b) jeden lub więcej mikroorganizmów wytwarzających laktazę i/lub zawierających laktazę, wybranych spośród Lactobacillus delbrueckii ssp bulgaricus oraz Steptococcus thermophilus; gdzie laktaza (a) jest inną niż laktaza uzyskana z rzeczonego jednego lub więcej mikroorganizmów (b); oraz gdzie jeden lub więcej mikroorganizmów wytwarzających laktazę i/lub zawierających laktazę (b) występuje w postaci suchej. [0037] W kolejnych korzystnych realizacjach wynalazek przedstawia : 1.2 Kompozycję do zastosowania według Korzystnej Realizacji 1.1 gdzie postać dawki jest inna niż kapsułka opłaszczona otoczką dojelitową. 1.3 Kompozycja do zastosowania według korzystnej realizacji 1.1 gdzie organizmy wytwarzające laktazę i/lub zawierające laktazę nie są opłaszczone otoczką dojelitową. 1.4 Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.3 gdzie laktaza (a) jest laktazą wykazującą przynajmniej 30% aktywność po jednej godzinie w 37 C, w ph w zakresie od 4 do Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.3 gdzie laktaza (a) wykazuje maksimum aktywności w ph w zakresie od 3 do Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.3 gdzie laktaza (a) wykazuje maksimum aktywności w ph w zakresie od 4 do Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.8 gdzie laktaza (a) jest otrzymana z mikroorganizmu, a kompozycja jest zasadniczo wolna od mikroorganizmu, z którego laktazę otrzymano. 1.8 Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.7, która obejmuje zarówno Lactobacillus delbrueckii ssp bulgaricus jak i Streptococcus thermophilus. 1.9 Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.8 gdzie stała postać dawki jest wybrana spośród kapsułek, tabletek, drażetek, proszków, peletów i granuli Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.9, która

9 występuje w postaci dawki jednostkowej Kompozycja do zastosowania według Korzystnej realizacji 1.10 gdzie postać dawki jednostkowej jest wybrana spośród kapsułek, tabletek, drażetek oraz saszetek zawierających proszki, pelety lub granule Kompozycja do zastosowania według Korzystnej realizacji 1.11 gdzie postać dawki jednostkowej jest wybrana spośród kapsułek, tabletek i drażetek Kompozycja do zastosowania według Korzystnej realizacji 1.12 gdzie postać dawki jednostkowej jest kapsułką Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.13, która zawiera pomiędzy 2000 a jednostek FCC laktazy (a) Kompozycja do zastosowania według Korzystnej realizacji 1.14, która zawiera pomiędzy 2000 a 6000 jednostek FCC laktazy (a) Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.13, która zawiera pomiędzy od 50 milionów do 10 miliardów jednostek tworzących kolonie Lactobacillus bulgaricus oraz od 50 milionów do 10 miliardów jednostek tworzących kolonie Streptococcus thermophilus Kompozycja do zastosowania według Korzystnej realizacji 1.16, która zawiera od 100 milionów do 2 miliardów jednostek tworzących kolonie Lactobacillus bulgaricus oraz od 100 milionów do 2 miliardów jednostek tworzących kolonie Streptococcus thermophilus Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.17, która jest zasadniczo pozbawiona laktozy Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.18 gdzie Lactobacillus bulgaricus jest Lactobacillus delbrueckii LB-VC18 (numer dostępowy: DSM 23320) Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.19 gdzie Streptococcus thermophilus jest Streptococcus thermophilus ST-VC18 (numer dostępowy: DSM 23319) Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.20 gdzie laktaza (a) jest otrzymana z gatunków Aspergillus Kompozycja do zastosowania według Korzystnej realizacji 1.21 gdzie laktaza (a) jest otrzymana z

10 Aspergillus oryzae lub Aspergillus Niger Kompozycja według Korzystnej realizacji 1.22 gdzie laktaza (a) jest otrzymana z Aspergillus oryzae Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.23 gdzie kompozycja jest inna niż kompozycja zawierająca w kombinacji dwa lub więcej dodanych ekstraktów ziołowych wraz z egzogenną lipazą i egzogenną proteazą Kompozycja do zastosowania według dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.24 gdzie kompozycja zawiera (c) farmaceutycznie lub dietetycznie akceptowalny nośnik lub substancję pomocniczą Stała postać dawki wybrana spośród kapsułek, tabletek, drażetek, proszków, peletów lub granuli, która nie jest opłaszczona otoczką dojelitową i która zawiera zarówno (a) laktazę, która jest stabilna i aktywna w ph w zakresie od 3 do 6; termin stabilny oznacza, że laktaza (a) wciąż wykazuje przynajmniej 30% aktywność po jednej godzinie w 37 C i ph w zakresie od 3 do 6; oraz (b) jeden lub więcej mikroorganizmów wytwarzających laktazę i/lub zawierających laktazę wybranych spośród Lactobacillus delbrueckii ssp bulgaricus oraz Streptococcus thermophilus; gdzie (a) i (b) są oba zdefiniowane w dowolnej spośród Korzystnych realizacji 1.1 do 1.26, zapewniając, że kompozycja jest inną niż kompozycja zawierająca w kombinacji dwa lub więcej dodanych ekstraktów ziołowych wraz z egzogenną lipazą i egzogenną proteazą Stała postać dawki według Korzystnej realizacji 1.26, która jest wybrana spośród kapsułek, tabletek i drażetek Stała postać dawki według Korzystnej realizacji 1.26, która wybrana jest spośród proszków, peletów i granuli i gdzie rzeczone proszki, pelety i granule są zawarte w saszetkach Stała postać dawki według Korzystnej realizacji 1.27, która jest kapsułką Stała postać dawki według Korzystnej realizacji 1.27, która jest tabletką Stała postać dawki według Korzystnej realizacji 1.27, która jest drażetką. Dalsze aspekty i korzystne realizacje wynalazku. [0038] Dalsze korzystne realizacje i aspekty wynalazku będą zrozumiałe na podstawie poniższego opisu i przykładów.

11 10 [0039] Przedmiotem wynalazku jest czynnik, który może stanowić rozwiązanie problemów opisanych powyżej, w części wprowadzającej niniejszego wniosku. Czynnik obejmuje enzym laktazę w kombinacji z mikroorganizmami. Mikroorganizmami o których mowa są bakterie kwasu mlekowego, a szczególnie korzystnie Lactobacillus delbrueckii podgatunek bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus. Laktaza w rozumieniu niniejszego wynalazku jest enzymem zdolnym do przekształcenia (rozkładu) laktozy do glukozy i galaktozy. Bakterie kwasu mlekowego w rozumieniu niniejszego wynalazku są szczególnymi mikroorganizmami, które za pomocą własnej mikrobiologicznej laktazy mogą metabolizować laktozę i/lub z których laktaza może być uwolniona w układzie trawiennym ludzi lub zwierząt. Mikroorganizmy do zastosowania według niniejszego wynalazku mogą korzystnie występować w postaci liofilizowanej lub suszonej rozpyłowo (korzystnie liofilizowanej), w celu zapewnienia dłuższego okresu przydatności i odpowiedniej przetwórczości. [0040] W dowolnym wypadku gdy poniżej stosuje się nazwę Lactobacillus bulgaricus odnosi się ona do Lactobacillus delbrueckii podgatunku (podgat.) bulgaricus. [0041] Czynnik według niniejszego wynalazku może powodować po spożyciu rozkład laktozy, zawartej w pożywieniu lub pulpie pożywienia, do glukozy i galaktozy. Oznacza to, że laktoza nie jest dłużej dostępna dla metabolizmu bakteryjnego, charakteryzującego się fermentacją zachodzącą w jelicie. [0042] Przedmiotem wynalazku jest zatem czynnik, który za pomocą laktazy w kombinacji z mikroorganizmami, jak zdefiniowano w zastrzeżeniach tutaj załączonych, ogranicza biodostępność laktozy w ludzkim lub zwierzęcym organizmie. [0043] Przedmiotem wynalazku jest również czynnik, który za pomocą laktozy w kombinacji z mikroorganizmami, jak zdefiniowano w zastrzeżeniach tutaj załączonych, ogranicza ilość laktozy dostępnej dla organizmu ludzkiego lub zwierzęcego lub dla bakterii jelitowych w nim kolonizujących. [0044] Przedmiotem wynalazku jest dodatkowo czynnik do zastosowania w przypadku nietolerancji laktozy, który obejmuje laktazę w kombinacji z mikroorganizmami, jak zdefiniowano w zastrzeżeniach tutaj załączonych. [0045] Laktaza jest enzymem, który wykazuje właściwość przekształcania laktozy do glukozy i galaktozy. Podczas gdy laktoza nie jest absorbowana z jelita cienkiego, glukoza i galaktoza są cukrami prostymi, które z łatwością są trawione i szybko wchłaniane. Laktazy obecnie stosowane w preparatach laktazowych, przeznaczonych do zastosowania doustnego, są tak zwanymi laktazami kwasowymi (czasem określanymi jako kwaśne laktazy), które są głównie wytwarzane z wykorzystaniem Aspergillus oryzae. Laktaza kwasowa jest bardzo efektywną w kwaśnym środowisku żołądka po spożyciu pokarmu. Laktaza kwaśna jest stabilna i aktywna w ph wynoszącym około 3-6. W rozumieniu niniejszego wynalazku termin "stabilny" oznacza, że laktaza kwaśna wciąż wykazuje przynajmniej 30% aktywność po godzinie w 37 C i wartościach ph wynoszących 3-6. Odniesienie do 30% w niniejszym znaczeniu oznacza szczątkową aktywność enzymu, jeśli jest ona badana po określonym godzinnym okresie czasu, według analizy dla kwasowej laktazy opisanej w szóstym wydaniu Kodeksu Chemii Żywności (FCC). [0046] W ph wyższym niż 6.5, takim jak w jelicie cienkim, laktaza kwasowa jest stabilna, ale nie jest już aktywna. Zatem, laktaza kwasowa nie może już wykazywać satysfakcjonującej aktywności w jelicie cienkim.

12 11 Obecnie preparaty laktazy muszą zatem obejmować tak dużo laktazy jak jest to koniecznym w celu rozkładu ilości laktozy zazwyczaj spożywanych ze środkami spożywczymi na tyle na ile jest to możliwym w żołądku. Laktaza, która jest stabilna w niskich wartościach ph i która jest skuteczna zarówno w kwasowym środowisku żołądka jak i w jelicie cienkim nie jest znana i nie jest dostępna komercyjnie. Ponieważ czas przebywania w żołądku różni się znacząco w zależności od spożytego środka spożywczego, prawidłowe dawkowanie preparatów laktazowych jest często problematycznym dla użytkownika i w konsekwencji jak opisano powyżej, użytkownicy często nie są zadowoleni z efektów działania takich produktów. Wzrost aktywności laktazy w dawce jednostkowej może być pomocnym, ale stwierdzono, że taki wzrost aktywności i stałość aktywności nie wzrasta proporcjonalnie wraz aktywnością laktazy przypadająca na dawkę jednostkową. Czas przyjmowania jest również istotnym, ponieważ laktaza kwasowa jest szybko inaktywowana w bardzo niskich wartościach ph (pomiędzy 1 a 2.5), panujących w pustym żołądku. Zatem, jeśli konsument przyjmuje preparat laktazy na zbyt długo przed posiłkiem (np. 10 minut przed), na pusty żołądek, możliwym jest, że enzym jest już nieodwracalnie utracony w czasie, gdy spożywane jest pożywienie i nie jest już dostępny dla pożądanego rozkładu laktozy, tak że w tym przypadku aktywność laktazy na dawkę jednostkową nie odgrywa żadnej roli. [0047] Pewne bakterie kwasu mlekowego zawierają laktazę, która jest aktywna i stabilna w ph panującym w jelicie cienkim. Laktaza bakterii kwasu mlekowego, chroniona bakteryjną otoczką, może przynajmniej częściowo (lub do pewnego stopnia) przejść poprzez żołądek do jelita cienkiego, gdzie mogą nastąpić dwa korzystne efekty. Z jednej strony laktaza mikroorganizmów może być uwalniana, gdy otoczka bakteryjna zostaje zniszczona poprzez soki trawienne w jelicie cienkim, tak że laktoza, która nie została rozłożona w żołądku poprzez laktazę kwasową jest następnie rozkładana poprzez tę laktazę uwolnioną przez bakterie kwasu mlekowego. Z drugiej strony bakterie, które pozostają nienaruszone mogą metabolizować laktozę, a zatem również przyczyniać się do obniżenia ilości laktozy w jelicie cienkim. Niektórzy ludzie dotknięci nietolerancją laktozy wykazują lepszą tolerowalność fermentowanych produktów mlecznych w przeciwieństwie do niesfermentowanych produktów mlecznych, co po części jest skutkiem ich zawartość bakterii kwasu mlekowego. Jednakże, większość ludzi dotkniętych nietolerancją laktozy nie może bez problemów spożywać fermentowanych produktów mlecznych. W badaniach, w których ludziom nietolerującym laktozy podawano bakterie kwasu mlekowego wykazano, że nie wykazują one dobrej i powtarzalnej skuteczności w odniesieniu do rozkładu laktozy. Wynik ten uzyskano dla większej liczby różnych szczepów, również w przypadku, gdy stosowane one były w szerokim zakresie różnych kombinacji. Zastosowanie preparatu w takim przypadku nietolerancji glukozy, który zawiera wyłącznie bakterie kwasu mlekowego, nie ma zatem sensu (patrz np. Hove et. al jak wspomniano powyżej). Podczas gdy obecnie podejmuje się próby dodania bakterii kwasu mlekowego do produktów mlecznych i innych środków spożywczych, które docierają do jelita grubego w postaci nienaruszonej, w celu wywierania korzystnego wpływu na zdrowie, w wynalazku tutaj przedstawionym korzystnym jest, aby tak wiele jak to możliwe spożytych bakterii kwasu mlekowego było zniszczonych w jelicie cienkim, tak że ich laktaza mikrobiologiczna zostaje uwolniona i jest ona następnie dostępna dla rozkładu laktozy. Poprzez dodanie takich bakterii kwasu mlekowego skuteczność i/lub powtarzalność działania preparatów laktazy może być zwiększona. Taki

13 12 preparat jest zdolny z jednej strony do rozkładu laktozy w żołądku (poprzez aktywność laktazy kwasowej) oraz z drugiej strony do rozkładu laktozy, która nie została rozłożona w żołądku w jelicie cienkim (poprzez laktazę bakterii kwasu mlekowego). Zatem, poprzez dodanie bakterii kwasu mlekowego, jak zdefiniowano w zastrzeżeniach, osiąga się wydłużony efekt działania preparatu, co prowadzi do większej skuteczności i/lub powtarzalności efektu, co nie może być osiągnięte poprzez proste podwyższenie aktywności laktazy na dawkę jednostkową lub przynajmniej nie może być osiągnięte tak niskim kosztem. Dodatkowo do enzymu laktazy korzystnym jest zatem dodanie do czynnika według niniejszego wynalazku takich mikroorganizmów, które w jelicie cienkim uwalniają swoją własną, wystarczająco aktywną i stabilną laktazę i/lub metabolizują laktazę w jelicie cienkim. Stwierdzono, że bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus bulgaricus oraz Streptococcus thermophilus są szczególnie odpowiednimi dla takiego zastosowania, ponieważ mikroorganizmy te głównie, a przynajmniej częściowo, przetrwają w żołądku z nietkniętą otoczką bakteryjną, chroniącą mikrobiologiczną laktazę, ale głównie, a przynajmniej częściowo, nie przetrwają nienaruszone w jelicie cienkim, a zatem uwolnią ich mikrobiologiczną laktazę w jelicie cienkim do znaczącego stopnia. [0048] Taki kombinowany czynnik może być stosowany w postaci dwóch rozdzielnych dawek jednostkowych np. w dwóch oddzielnych tabletkach lub kapsułkach, spośród których jedna zawiera enzym laktazę a druga zawiera bakterie kwasu mlekowego. [0049] Środki spożywcze w rozumieniu niniejszego wynalazku są środkami spożywczymi w rozumieniu Regulacji (EC) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 28 stycznie Środki spożywcze w rozumieniu niniejszego wynalazku obejmują w szczególności środki spożywcze dla określonych zastosowań dietetycznych, środki spożywcze dla specjalnych celów leczniczych, suplementy środków spożywczych, suplementy dietetyczne i dodatki do żywności. [0050] Suplementy żywnościowe w rozumieniu tego wynalazku są suplementami żywnościowymi w rozumieniu Dyrektywy 2002/46/EC Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 10 czerwca [0051] Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego w rozumieniu tego wynalazku są środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego w rozumieniu Dyrektywy 2009/39/EC Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 6 maja 2009 dotyczącej środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. [0052] Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego w rozumieniu tego wynalazku są żywnością dla specjalnych celów leczniczych w rozumieniu Dyrektywy 1999/21/EC Komisji Europejskiej z dnia 25 marca 1999 dotyczącej środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego. [0053] Wynalazek ten przedstawia enzym laktazę w kombinacji z Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus do zastosowania w medycynie, na przykład w postaci kompozycji farmaceutycznej. Przedmiotem tego wynalazku jest zgodnie z tym również produkt składający się z laktazy w kombinacji z Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus lub zawierający te substancje wraz z jedną lub więcej substancją czynną, do zastosowania podczas procedur medycznych, w szczególności procedurze traktowania leczniczego organizmu ludzkiego lub zwierzęcego. [0054] Przedmiotem tego wynalazku jest również kompozycja do zastosowania w medycynie, zawierająca laktazę i jeden lub więcej mikroorganizmów wytwarzających laktazę i/lub zawierających laktazę, wybranych

14 13 spośród Lactobacillus bulgaricus i Streptococcus thermophilus, gdzie laktaza korzystnie nie jest otrzymana z wyżej wymienionych mikroorganizmów. W rozumieniu niniejszego wynalazku kompozycja farmaceutyczna jest produktem w rozumieniu Dyrektywy 2001/83 EC w wersji Dyrektywy 2004/27 EC. [0055] Zgodnie z kolejnym aspektem niniejszego wynalazku środek spożywczy jest wytwarzany tak, że zawiera laktazę w kombinacji z bakteriami kwasu mlekowego, w szczególności w kombinacji z Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus. Dodatkowo, zgodnie z niniejszym wynalazkiem środek spożywczy jest wytwarzany tak, że zawiera laktazę w kombinacji z bakteriami kwasu mlekowego, w szczególności w kombinacji z Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus, w efektywnej ilości umożliwiającej przekształcenie laktozy do glukozy i galaktozy. [0056] Środek spożywczy może być również wytwarzany z zastosowaniem procedury, w której laktaza w kombinacji z Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus jest dodawana do środka spożywczego w taki sposób, w którym działanie laktazy i bakterii kwasu mlekowego rozpoczyna się głównie po spożyciu środka spożywczego. Smak takiego środka spożywczego jest właściwie identyczny ze smakiem nietraktowanego środka spożywczego oraz w wyniku obniżonej zawartości laktozy, następującej po spożyciu, jest odpowiednim do spożycia w przypadku nietolerancji laktozy. Głównie w rozumieniu niniejszego wniosku oznacza, że przynajmniej 50% działania rozkładającego laktozę enzymu i bakterii kwasu mlekowego następuje po spożyciu środka spożywczego. Alternatywnie (a) przynajmniej 90%, (b) przynajmniej 80%, (c) przynajmniej 70% lub (d) przynajmniej 60% działania następuje po spożyciu środka spożywczego. [0057] Zgodnie z kolejnym aspektem niniejszego wynalazku wyrób medyczny jest wytwarzany tak, że zawiera laktazę w kombinacji z bakteriami kwasu mlekowego Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus. Przedmiotem tego wynalazku jest zgodnie z tym wyrób medyczny, który zawiera laktazę w kombinacji z bakteriami kwasu mlekowego Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus lub zawiera ją wraz z jedną lub więcej substancją czynną. [0058] Wyrób medyczny w rozumieniu tego wniosku patentowego jest wyrobem medycznym w rozumieniu Dyrektywy 93/42/EEC w wydaniu zmienionym przez Dyrektywę 2007/47/EC. [0059] Różne aspekty wynalazku są dodatkowo opisane poniżej. W zakresie w jakim poniżej mowa jest o czynniku, zawsze oznacza on środek spożywczy, wyrób medyczny lub kompozycję farmaceutyczną. [0060] Laktaza, konkretnie laktaza kwasowa, konkretniej laktaza kwasowa otrzymana z Aspergillus spp, jeszcze konkretniej laktaza kwasowa otrzymana z Aspergillus oryzae, nie była jeszcze wykorzystana w kombinacji z Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus w dziedzinie medycznofarmaceutycznej, w szczególności w przypadku nietolerancji laktozy u ludzi lub zwierząt. Konsekwentnie, wynalazek tutaj przedstawiony jest pierwszym wskazaniem medycznym dla kombinacji tych substancji. [0061] Czynniki według niniejszego wynalazku mogą być przyjmowane doustnie przed posiłkami, podczas posiłków lub po posiłkach, tak że mogą wykazać swoje działanie rozkładające laktozę względem laktozy zawartej w pulpie pokarmu. Korzystnie, czynniki według niniejszego wynalazku są przyjmowane tuż przed posiłkami, podczas posiłków lub natychmiast po posiłkach. Czynniki według niniejszego wynalazku mogą zawierać enzym i bakterie kwasu mlekowego bez kolejnych substancji dodatkowych. Jednakże, korzystnym jest aby czynniki według niniejszego wynalazku dodatkowo obejmowały substancje dodatkowe, które są

15 14 farmaceutycznie akceptowalne i/lub akceptowalne dla środków spożywczych, takie jak wypełniacze, substancje wiążące, stabilizatory, konserwanty, substancje smakowe itd. Takie substancje dodatkowe są powszechnie stosowane i dobrze znane w produkcji kompozycji farmaceutycznych, wyrobów medycznych, środków spożywczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, suplementów środków spożywczych, suplementów diety i dodatków do środków spożywczych, a osoba biegła w przedmiocie wie, które substancje dodatkowe i w jakich ilościach są odpowiednimi dla określonych postaci występowania. Szczególnie korzystnie czynniki według niniejszego wynalazku zawierają jako substancje dodatkowe fosforan diwapnia, modyfikowaną skrobię, mikrokrystaliczną celulozę, maltodekstrynę i/lub Fibersol. [0062] Czynniki według niniejszego wynalazku mogą być dodane do środka spożywczego przed spożyciem. Mogą być dodane do środka spożywczego na etapie produkcji, celując w rozwinięcie ich działania przynajmniej częściowo, ale korzystnie głównie po spożyciu środka spożywczego. Może to być osiągnięte na przykład poprzez mikrokapsułkowanie. W ten sposób, zawartość możliwej do wykorzystania laktozy w środku spożywczym będzie ograniczona w szczególnie korzystny sposób. Zatem, preparaty zawierające laktazę w kombinacji z Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus są korzystnymi jeśli głównie nie uwalniają tych substancji do czasu, gdy dostaną się do układu pokarmowego człowieka lub zwierzęcia, zwłaszcza do żołądka lub jelita cienkiego. Zatem, wynalazek mógłby być stosowany na przykład podczas produkcji produktów mlecznych i nabiałowych, takich jak twaróg, jogurt, śmietana, ser, budyń, napoje mleczne, mieszane napoje mleczne oraz lody oraz w produkcji np. czekolady i wyrobów czekoladowych, wyrobów cukierniczych (np. ciastek i ciast), chlebów, słodyczy, napojów zawierających laktozę, sosów zawierających laktozę (np. sosów kremowych) i słodzików zawierających laktozę. Dla posiłków, które są gotowane, pieczone lub smażone, czynniki według niniejszego wynalazku mogłyby być np. mieszane z lub oprószone na posiłku po jego ochłodzeniu. W odniesieniu do mleka i produktów mlecznych, według niniejszego wynalazku zawierają one laktazę i przynajmniej jeden spośród mikroorganizmów wybranych spośród Lactobacillus bulgaricus i Streptococcus thermophilus. [0063] Czynniki według niniejszego wynalazku mogą być również dodane do środka spożywczego w celu wykazania ich działania względem laktozy pochodzącej z innego środka spożywczego po spożyciu. Przykładem tego mogłoby być dodanie czynników według wynalazku do płatków, tak że ograniczenie laktozy zawartej w mleku następuje po spożyciu płatków przygotowanych z mlekiem, bez wpływu na smak mleka. [0064] Przedmiotem tego wynalazku są również czynniki, które dodatkowo oprócz innych substancji czynnych zawierają również laktazę w kombinacji z Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus. [0065] Wynalazek może być również formułowany do dowolnej postaci, która jest odpowiednią dla zamierzonej drogi podania. Dla podania doustnego czynniki według niniejszego wynalazku są korzystnie formułowane do postaci kapsułek (powlekanych lub niepowlekanych), tabletek (powlekanych lub niepowlekanych), drażetek (powlekanych lub niepowlekanych), kapsułek zawierających powlekane lub niepowlekane pelety, granule, lub mikro lub mini- tabletek, tabletek prasowanych z powlekanych lub niepowlekanych proszków, peletów lub mikro lub minitabletek. Możliwymi dla podania doustnego są również

16 15 powlekane lub niepowlekane kapsułki żelowe (miękkie kapsułki żelatynowe). [0066] Wynalazek może być również wytworzony w postaci suchego lub mokrego suplementu doustnego. Formulacja czynników według niniejszego wynalazku przyjmująca postać proszku jest szczególnie odpowiednią gdy stosowana jako mieszanina dodawana do środka spożywczego. Proszek może być oprószony na posiłku lub może być wmieszany w pulpę lub napój. Szczególnie odpowiednim jest jeśli czynnik wytworzony w postaci stałego proszku jest pakowany w ilościach odpowiadających pojedynczej dawce, jak na przykład w postaci pojedynczej torebki, lub jest dostarczany w aparacie dozującym. [0067] Szczególnie korzystnym jest jeśli czynnik według niniejszego wynalazku formułowany jest w postaci proszku lub granuli lub peletów w kapsułkach lub w postaci tabletek, które są podawane doustnie. [0068] Czynniki lub kompozycje wynalazku zazwyczaj zawierają przynajmniej jeden farmaceutycznie lub dietetycznie akceptowalny nośnik lub substancję pomocniczą. [0069] Dla podania doustnego substancje czynne mogą zawarte być w akceptowalnych substancjach pomocniczych i/lub nośnikach. Termin "akceptowalny nośnik" odnosi się do nośnika, który transportuje substancję czynną do jej miejsca docelowego i który nie powoduje znaczącej szkody u przyjmującego, człowieka lub zwierzęcia. Jednakże, właściwa postać nośnika nie jest istotną. [0070] Nośnik może być na przykład otoczką kapsułki, saszetką lub matrycą w której substancje czynne są zamknięte. [0071] Całkowita ilość nośnika i/lub substancji pomocniczej w odniesieniu do czynnika według niniejszego wynalazku stanowi korzystnie pomiędzy 5 a 99.9% masowych, korzystniej pomiędzy 10 a 95% masowych, jeszcze korzystniej pomiędzy 25 a 90% masowych kompozycji. [0072] Odpowiednie substancje pomocnicze i/lub nośniki obejmują maltodekstran, węglan wapnia, fosforan diwapnia, fosforan triwapnia, mikrokrystaliczną celulozę, dekstrozę, mąkę ryżową, kroskarmelozę sodową, sodowy glikolan skrobi, krospowidon, sacharozę, żywice roślinne, laktozę, metylocelulozę, powidon, karboksymetylocelulozę, skrobię kukurydzianą, skrobię modyfikowaną, Fibersol, żelatynę, hydroksypropylometylocelulozę i podobne (obejmując ich mieszaniny). Korzystnie nośniki obejmują węglan wapnia, stearynian magnezu, meltodekstrynę, fosforan diwapnia, skrobię modyfikowaną, mikrokrystaliczną celulozę, Fibersol, żelatynę, hrydroksypropylometylocelulozę i ich mieszaniny. Różne składniki i substancje pomocnicze i/lub nośniki są mieszane i formowane do pożądanej postaci z zastosowaniem powszechnych metod. Forma występowania, która jest zamierzona dla podania doustnego według niniejszego wynalazku, taka jak tabletka lub kapsułka może być powleczona otoczką, która jest oporna na niskie wartości ph lub jest otoczką odporną na działanie kwasu żołądkowego. Zastosowana może być również otoczka, która nie jest odporna na niskie wartości ph, ale która zapewnia opóźnione uwalnianie odpowiedniego enzymu lub odpowiedniej bakterii kwasu mlekowego w niskich wartościach ph. Możliwym jest również przygotowanie czynnika według niniejszego wynalazku w postaci powlekanych (patrz powyżej) peletów, granuli lub mikrolub minitabletek, które mogą być napełnione do niepowlekanych kapsułek lub które mogą być napełniane do niepowlekanych tabletek. Odpowiednimi otoczkami są na przykład ftalan octanu celulozy, pochodne celulozy, szelak, pochodne poliwinylopirolidonu, kwas akrylowy, pochodne kwasu poliakrylowego i polimetylometakrylan (PMMA), taki jak Eudragit (z Röhm GmbH, Darmstadt), w szczególności Eudragit

17 16 FS30D oraz Eudragit L30D-55. Poprzez dodanie na przykład roztworu wodorotlenku sodu do czynnika powlekającego można dodatkowo wpływać na odporność na ph czynnika powlekającego. Dalsze szczegóły dotyczące metod formulacji i podania można odnaleźć w 21. wydaniu "Remington: The Science & Practice of Pharmacy", opublikowanym w 2005 przez Lippincott, Williams & Wilkins, Baltimore, USA oraz w 18 wydaniu "Lehrbuch der Pharmazeutischen Technologie" Prof. Bauer'a, opublikowanym w 2006 przez Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft (ISBN ), które to dokumenty są włączone do niniejszego wniosku jako odniesienia literaturowe. [0073] Pomimo, że według niniejszego wynalazku korzystnie stosowane są takie bakterie kwasu mlekowego, które przetrwają w żołądku dzięki swojej otoczce bakteryjnej możliwie w stanie jak najdalej nietkniętym, niemniej jednak korzystnym może być zastosowanie otoczki odpornej na działanie soku żołądkowego dla bakterii kwasu mlekowego lub formułowanie ich np. w kapsułkach, drażetkach, tabletkach, peletach, granulach lub kryształach z otoczką odporną na działanie kwasu żołądkowego, tak że największa możliwa część bakterii dociera do jelita cienkiego lub przynajmniej do dwunastnicy (górna część jelita cienkiego). Bakterie kwasu mlekowego mogłyby być również zawarte w np. peletach, granulach z otoczką odporną na działanie kwasu żołądkowego lub otoczka odporna na działanie kwasu żołądkowego mogłaby być zastosowana dla proszku bakterii kwasu mlekowego (np. z zastosowaniem procedury rozpyłowej). Pelety, granule lub proszki mogą być napełniane do niepowleczonych kapsułek. Mogą one również zawierać laktazę, która ma być uwolniona w żołądku. Otoczka ochraniająca bakterie kwasu mlekowego przed kwasem żołądkowym byłaby bardzo korzystna szczególnie w przypadku gdy stosowane są bakterie kwasu mlekowego, których otoczka bakteryjna w przeciwnym wypadku byłaby zniszczona w żołądku, tak że ich mikrobiologiczna laktaza została by w żołądku inaktywowana pod wpływem np. niskiej wartości ph. [0074] Inne odpowiednie farmaceutycznie i/lub dietetycznie akceptowalne nośniki lub substancje pomocnicze do zastosowania w niniejszym wynalazku obejmują wodę, oleje mineralne, glikol etylenowy, glikol propylenowy, lanolinę, stearynian glicerolu, stearynian sorbitanu, mirystynian izopropylu, palmitynian izopropylu, aceton, glicerynę, fosfatydylocholinę, cholan sodu lub etanol, ale nie są do nich ograniczone. [0075] Kompozycje do zastosowania według niniejszego wynalazku mogą również obejmować przynajmniej jeden czynnik koemulsyfikujący, który obejmuje monostearynian oksyetylenowanego sorbitanu, alkohole tłuszczowe takie jak alkohol stearylowy lub alkohol cetylowy lub estry kwasów tłuszczowych i polioli takie jak stearynian glicerolu, ale nie są do nich ograniczone. [0076] Korzystnie czynniki stosowane w niniejszym wynalazku są wytwarzane w postaci stabilizowanej. Ogólnie metody i procedury stabilizacji, które mogą byś stosowane według niniejszego wynalazku obejmują dowolne metody stabilizacji materiału chemicznego lub biologicznego, które są znane w dziedzinie np. dodatek czynników chemicznych, metody oparte o zmiany temperatury, metody oparte o promieniowanie lub ich kombinacje. Czynniki chemiczne, które mogą byś stosowane według wynalazku obejmują między innymi konserwanty, kwasy, zasady, sole, przeciwutleniacze, wzmacniacze lepkości, czynniki emulsyfikujące, czynniki żelujące oraz ich mieszaniny. [0077] Laktaza kwasowa jest komercyjnie dostępna (np. Amano Japan i DSM Netherlands) i jest konwencjonalnie przygotowywana za pomocą techniki mikrobiologicznej, z wykorzystaniem mikroorganizmu

18 17 Aspergillus oryzae. Lactobacillus bulgaricus oraz Streptococcus thermophilus są również dostępne komercyjnie (np. Danisco, Dania, lub Christian Hansen, Dania). Jednakże, wynalazek nie jest ograniczony do enzymów laktazy, które są w chwili obecnej dostępne komercyjnie, ale ogólnie odnosi się do enzymów, które mogą prowadzić do przekształcenia laktozy, specyficznie lub niespecyficznie, do glukozy i galaktozy, w kombinacji z bakteriami kwasu mlekowego, które mogą rozkładać laktozę w jelicie cienkim, tzn. zarówno poprzez uwalnianie laktazy lub poprzez wewnętrzkomórkowy metabolizm laktozy. [0078] Aktywność laktazy jest definiowana zgodnie z niniejszym wynalazkiem w jednostkach FCC (jednostka Kodeksu Chemii Żywności). Jedna jednostka enzymu uwalnia jeden mikromol o-nitrofenolu na minutę w 37 C i ph 4.5, w warunkach opisanych w szóstym wydaniu Kodeksu Chemii Żywności (patrz pełna specyfikacja pomiaru, opis testu, obliczenia aktywności tam zawarte). [0079] W aktywności enzymu określonej według tej definicji czynnik według wynalazku powinien zawierać 500 do 50,000 jednostek FCC, korzystnie 2000 do 20,000 jednostek FCC i szczególnie korzystnie 3000 do 12,000 jednostek FCC na dawkę jednostkową laktazy. [0080] Jeśli ilości przedstawione poniżej (w jednostkach formujących kolonie, wyrażonych skrótem cfu) w odniesieniu do bakterii kwasu mlekowego, zawartych w czynniku według niniejszego wynalazku, odnoszą się one do ilości wciąż żywotnych bakterii kwasu mlekowego (w cfu) zawartych na końcu okresu przydatności czynnika według niniejszego wynalazku. Należy podkreślić, że preparaty zawierające bakterie kwasu mlekowego są korzystnie przechowywane w suchym i chłodnym miejscu. Zatem, w celu uzyskania wystarczająco długiej żywotności bakterii kwasu mlekowego, korzystnym może być przechowywanie czynnika według niniejszego wynalazku w hermetycznym i nieprzepuszczalnym dla wody i par pojemniku (np. wytworzonym ze szkła lub aluminium), wyposażonym w środek osuszający (np. w pokrywie), np. żel krzemionkowy lub sita molekularne. [0081] Ilość bakterii kwasu mlekowego wyrażona jest w cfu (jednostki formowania kolonii). Czynnik według niniejszego wynalazku powinien zawierać pomiędzy 10 milionów a 200 miliardów (miliard = tysiąc milionów) cfu, korzystnie pomiędzy 50 milionów a 10 miliardów cfu i szczególnie korzystnie pomiędzy 100 milionów a 2 miliardów cfu (np. pomiędzy 100 milionów a 1 miliard cfu) dla każdego szczepu bakterii kwasu mlekowego. [0082] W przypadku czynnika kombinowanego zawierającego Lactobacillus bulgaricus i/lub Streptococcus thermophilus w dodatku do enzymu laktazy, jednostka jednej dawki powinna zawierać pomiędzy 10 milionów a 200 miliardów cfu Lactobacillus bulgaricus, korzystnie pomiędzy 50 milionów a 10 miliardów cfu Lactobacillus bulgaricus i szczególnie korzystnie pomiędzy 100 milionów a 2 miliardów cfu (np. pomiędzy 500 milionów a 2 miliardów cfu) Lactobacillus bulgaricus. Dodatkowo do lub zamiast bakterii Lactobacillus bulgaricus czynnik według niniejszego wynalazku powinien zawierać pomiędzy 10 milionów a 200 miliardów cfu Streptococcus thermophilus, korzystnie pomiędzy 50 milionów a 10 miliardów cfu Streptococcus thermophilus i szczególnie korzystnie pomiędzy 100 milionów a 2 miliardów cfu (np. pomiędzy 500 milionów a 2 miliardów cfu) Streptococcus thermophilus na jednostkę dawki. [0083] Czynnik według niniejszego wynalazku okazał się być szczególnie korzystnym gdy zawiera pomiędzy 2000 a jednostek FCC (np. pomiędzy 2000 a 6000 jednostek FCC) laktazy kwasowej, pomiędzy 100 milionów a 10 miliardów cfu (np. pomiędzy 100 milionów a 2 miliardów cfu) Lactobacillus bulgaricus oraz

19 18 pomiędzy 100 milionów a 10 miliardów cfu (np. pomiędzy 100 milionów a 2 miliardów cfu) Streptococcus thermophilus na jednostkę dawki. Szczególnie korzystne wyniki można osiągnąć w przypadku gdy laktaza kwasowa jest kombinowana z dwoma szczepami Lactobacillus delbrueckii LB-VC18 (numer dostępowy: DSM 23320) oraz Streptococcus thermophilus ST-VC18 (numer dostępowy: DSM 23319) zdeponowanych w Deutsche Sammlung von Mikroorganismen und Zellkulturen GmbH (Niemiecka Kolekcja Mikroorganizmów i Hodowli Komórkowych) w Braunschweig, Niemcy. [0084] Szeroki zakres wyżej wspomnianych dawek można wyjaśnić faktem, że czynnik według niniejszego wynalazku może być stosowany w szerokim zakresie różnej dotkliwości, jak również w łagodniejszych zaburzeniach metabolizmu laktozy. Dotknięci nimi ludzie i/lub zwierzęta reagują w różnym stopniu na określoną zawartość laktozy. Oprócz tego różne dawki wynikają z faktu, że do organizmu dostarczane są silnie zróżnicowane ilości laktozy, w zależności od spożytego środka spożywczego. [0085] Czynnik według niniejszego wynalazku może zawierać pomiędzy 500 a jednostek FCC (np. pomiędzy 500 a jednostek FCC) laktazy i pomiędzy 10 milionów a 200 miliardów cfu Lactobacillus bulgaricus i/lub pomiędzy 10 milionów a 200 miliardów cfu Streptococcus thermophilus na jednostkę dawki. Dodatkowo do jednego lub obu tych mikroorganizmów, czynnik według wynalazku może w każdym wypadku również zawierać pomiędzy 10 milionów cfu a 200 miliardów cfu następujących bakterii kwasu mlekowego: Lactobacillus delbrueckii (podgatunek inny niż Lactobacillus bulgaricus), Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus casei, Lactobacillus paracasei, Lactobacillus brevis, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus salivarius, Lactobacillus rheuteri, Lactococcus lactis, Pediococcos acidilacti, Bifidobacterium lactis, Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium breve, Bifidobacterium longum, Bifidobacterium infantis. [0086] Oprócz tego stosowane mogą być odpowiednie substancje dodatkowe w wymaganych ilościach. [0087] Wynalazek może być przystosowanym dla celów medycznych i celów niemedycznych, np. jako kompozycja farmaceutyczna, wyrób medyczny lub środek spożywczy. [0088] Termin terapia w niniejszym kontekście należy rozumieć w szerokim znaczeniu. W rozumieniu niniejszego wynalazku terapia nie tylko odnosi się do zapewnienia terapii w celu leczenia chorób, ale również obejmuje bardzo ogólne zastosowanie czynnika według niniejszego wynalazku lub czynników według niniejszego wynalazku podczas nietolerancji laktozy i niedoboru laktazy u ludzi i zwierząt (ponieważ u niemal wszystkich ssaków zdolność do trawienia laktozy obniża się po zakończeniu okresu karmienia piersią). W rozumieniu niniejszego wniosku terapia zgodnie z tym obejmuje w szczególności zastosowanie czynnika według niniejszego wynalazku lub czynników według niniejszego wynalazku w celu zapobiegania, eliminowania lub osłabienia, ograniczenia lub w celu działania jako środek zapobiegawczy przeciw wystąpieniu (a) wszystkich typów i dotkliwości objawów, (b) wszystkich typów i dotkliwości dolegliwości oraz (c) wszystkich postaci zaburzeń zdrowia i dolegliwości, które mogą nastąpić w wyniku spożycia laktozy lub środków spożywczych zawierających laktozę lub w wyniku uwolnienia laktozy w układzie pokarmowym ludzi lub zwierząt z innych substancji np. kompozycji farmaceutycznych. Dodatkowo, w rozumieniu tego wniosku, terapia obejmuje eliminację, osłabienie, usunięcie, redukcję, środki zapobiegawcze przeciw oraz zapobieganie wzdęciom, wiatrom, bólom żołądka, bólom kolkowym, kolkom, biegunce, wodnej biegunce,

20 19 dźwiękom jelit, kurczom brzucha, odbijaniu, nudnościom, wymiotom, wzdęciom, zaburzeniom równowagi flory mikrobiologicznej w jelitach i wzmożonej produkcji gazów jelitowych związanych ze spożyciem laktozy lub środków spożywczych zawierających laktozę lub z uwolnieniem laktozy w układzie pokarmowym ludzi lub zwierząt z innych substancji, np. kompozycji farmaceutycznych. Dodatkowo, w rozumieniu tego wniosku, terapia obejmuje eliminację, osłabienie, usunięcie, redukcję, środki zapobiegawcze przeciw oraz zapobieganie dowolnego rodzaju depresji, bólom głowy, migrenom, egzemom, wysypkom i brakowi apetytu oraz utracie wagi, związanych ze spożyciem laktozy lub środków spożywczych zawierających laktozę lub z uwolnieniem laktozy w układzie pokarmowym ludzi lub zwierząt z innych substancji, np. kompozycji farmaceutycznych lub związanych z niewystarczającym trawieniem laktozy lub zaburzeniem absorpcji laktozy. Dodatkowo terapia w rozumieniu tego wynalazku obejmuje ograniczenie biodostępności laktozy w organizmie ludzkim lub zwierzęcym i ograniczenie ilości laktozy dostępnej dla organizmu ludzkiego lub zwierzęcego lub dla bakterii jelitowych kolonizujących ten organizm. [0089] W kontekście tego wniosku termin terapia obejmuje profilaktykę oraz leczenie. PRZYKŁADY [0090] Wynalazek będzie teraz zilustrowany, ale nie ograniczony, poprzez odniesienie do przykładów przedstawionych poniżej. PRZYKŁAD 1 Kompozycja kapsułki [0091] Następujące kompozycje kapsułki mogą być przygotowane poprzez zmieszanie laktazy z Aspergillus oryzae i liofilizowanych Lactobacillus bulgaricus oraz Streptococcus thermophilus. Kompozycja kapsułki A- Kapsułka rozmiaru 1 [0092] Żelatynowa kapsułka rozmiaru 1 (objętość 0.5 ml) możliwa do otrzymania z Capsugel BVBA, Bornem, Belgia jest wypełniana 70 mg laktazy (aktywność laktazy wynosi 50,000 FCC/g), 40 mg liofilizowanego Streptococcus thermophilus (30 miliardów cfu/g), 30 mg liofilizowanego Lactobacillus bulgaricus (50 miliardów cfu/g) oraz 200 mg fosforanu diwapnia na kapsułkę. [0093] Korzystnym szczepem Streptococcus thermophilus jest Streptococcus thermophilus ST-VC18 (numer dostępowy: DSM 23319), a korzystnym szczepem Lactobacillus bulgaricus jest Lactobacillus delbrueckii LB- VC18 (numer dostępowy: DSM 23320).