Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XXXIX/463/2010 Rady Miasta Sopotu z dnia 30 kwietnia 2010r.

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XXXIX/463/2010 Rady Miasta Sopotu z dnia 30 kwietnia 2010r. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W SOPOCIE W 2009 ROKU KWIECIEŃ 2010

2 SPIS TREŚCI: Rozdział I WPROWADZENIE Rozdział II STRUKTURA Rozdział III FINANSOWANIE ZADANIA Z USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ ZADANIA Z INNYCH USTAW Rozdział IV KLIENCI NA PODSTAWIE USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ NA PODSTAWIE INNYCH USTAW ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustawa o świadczeniach rodzinnych i ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów Rozdział V WSPARCIE OSÓB STARSZYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH OŚRODKI WSPARCIA Dzienny Dom Pomocy Społecznej (DDPS) Wyżywienie w DDPS Porady prawne dla osób starszych i niepełnosprawnych Środowiskowy Dom Samopomocy Ośrodek Adaptacyjny (ŚDS-OA) USŁUGI OPIEKUŃCZE Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania Realizacja Sopockiego Programu Wsparcia Osób Objętych Usługami Opiekuńczymi w Środowisku Specjalistyczne usługi opiekuńcze w ośrodkach wsparcia Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ SOPOCKIE CENTRUM SENIORA ŚWIADCZENIE REHABILITACJI SPOŁECZNEJ PROJEKT KAWIARNIA DLA SENIORA Rozdział VI WSPARCIE MIESZKAŃCÓW O NAJNIŻSZYCH DOCHODACH POMOC PIENIĘŻNA Zasiłek stały Składki na ubezpieczenie zdrowotne Zasiłek okresowy Zasiłek celowy Pomoc na pokrycie kosztów leków i leczenia str. 2 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

3 Pomoc na pokrycie kosztów opału i dogrzanie mieszkania Pomoc na odzież i obuwie Pomoc na pokrycie kosztów zakupu żywności w ramach dożywiania zasiłki celowe DOŻYWIANIE POSIŁKI SPRAWIENIE POGRZEBU POMOC OSOBOM BEZDOMNYM, W TYM SCHRONIENIE Rozdział VII ŚRODOWISKOWA PRACA SOCJALNA KONTRAKT SOCJALNY ASYSTENT RODZINY PROJEKT SYSTEMOWY PRZYSZŁOŚĆ W TWOICH RĘKACH PRACE SPOŁECZNIE UŻYTECZNE WOLONTARIAT Rozdział VIII POMOC DZIECKU I RODZINIE POMOC RODZINIE ZNAJDUJĄCEJ SIĘ W KRYZYSIE REALIZACJA PROGRAMU PRZECIWDZIAŁNIA PRZEMOCY W RODZINIE PORADNICTWO SPECJALISTYCZNE Poradnictwo pedagogiczne Poradnictwo prawne Poradnictwo psychologiczne RODZICIELSTWO ZASTĘPCZE PROMOCJA RODZINNEJ OPIEKI ZASTĘPCZEJ MIEJSCA INTERWENCYJNE PLACÓWKI OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZE Placówka opiekuńczo wychowawcza wielofunkcyjna Placówka opiekuńczo wychowawcza wsparcia dziennego PRACA SOCJALNA Z RODZINAMI NATURALNYMI I WYCHOWANKAMI SYSTEMU OPIEKI ZASTĘPCZEJ USAMODZIELNIENIA WYCHOWANKÓW OPUSZCZAJĄCYCH RODZINY ZASTĘPCZE I PLACÓWKI OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZE MIESZKANIE CHRONIONE Rozdział IX ZADANIA REALIZOWANE PRZEZ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE I KOŚCIELNE Rozdział X ŚWIADCZENIA RODZINNE, FUNDUSZ ALIMENTACYJNY, POSTĘPOWANIE WOBEC DŁUŻNIKÓW ALIMENTACYJNYCH Rozdział XI PODSUMOWANIE SPIS TABEL I WYKRESÓW str. 3 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

4 Rozdział I WPROWADZENIE Według ustawy o pomocy społecznej pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. W 2009 roku pomoc udzielana była w przypadku trudnej sytuacji życiowej przy spełnieniu ustawowego kryterium dochodowego, które odpowiednio wynosiło: 1. dla osoby samotnej 477 zł, 2. dla osoby w rodzinie 351 zł, 3. w przypadku przyznawania pomocy w zakresie dożywiania na podstawie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania : a. dla osoby samotnie gospodarującej, której dochód nie przekraczał 150 % ustawowego kryterium dochodowego tj. 715,50 zł, b. dla osoby w rodzinie, której dochód nie przekraczał 150 % ustawowego kryterium dochodowego tj. 526,50 zł, 4. w przypadku przyznawania pomocy na zakup leków na podstawie Uchwały Rady Miasta Sopotu podwyższającej kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej: kobiecie od 60 roku życia albo mężczyźnie od 65 roku życia, której dochód nie przekraczał 200 % ustawowego kryterium dochodowego tj. 954 zł, 5. w przypadku przyznawania pomocy na zakup leków oraz dogrzania mieszkań na podstawie Uchwały Rady Miasta Sopotu podwyższającej kryterium dochodowe: a. dla osoby samotnej, której dochód nie przekraczał 150 % ustawowego kryterium dochodowego tj. 715,50 zł, b. dla osoby w rodzinie, w której dochód nie przekraczał 130 % ustawowego kryterium dochodowego tj. 456,30 zł, 6. w przypadku przyznawania pomocy w formie posiłków na podstawie Uchwały Rady Miasta Sopotu podwyższającej kryterium dochodowe, a. dla osoby dorosłej do 160 % ustawowego kryterium dochodowego tj. 763,20 zł (dla osoby samotnie gospodarującej) lub 561,60 zł (dla osoby w rodzinie), b. dla dzieci i młodzieży szkół podstawowych i gimnazjalnych, jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekraczał 200 % kryterium dochodowego tj. 702 zł. MOPS w Sopocie wykonywał zadania gminy, powiatu oraz zadania zlecone przez administrację rządową. Pomoc udzielana była w formie pieniężnej, w naturze lub usługach. Świadczenia miały charakter stały, okresowy lub jednorazowy. Osobom niezaradnym życiowo, niepełnosprawnym, MOPS opłacał bezpośrednio świadczenia np. gaz, energię elektryczną i opał, wydawane były gorące posiłki. Praca socjalna z klientami nastawiona była na ich usamodzielnienie życiowe oraz integrację ze środowiskiem. Kontynuowano pracę opartą na aktywnych formach tj. kontrakty socjalne z zastosowaniem instrumentów aktywnej integracji: prace społecznie użyteczne, grupy wsparcia, szkolenia zawodowe, warsztaty psychologiczne. Realizowano projekt Asystent rodziny wzmacniając rodzinę w jej funkcjonowaniu. Osobom wymagającym wsparcia w codziennych czynnościach przyznawano usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania lub w ośrodkach wsparcia oraz domach pomocy społecznej. Udzielano pomocy dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej oraz osobom będącym w kryzysie. Kontynuowano działania zmierzające do pozyskania nowych rodzin zastępczych. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie realizował zadania wynikające z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, jak również ustawy o promocji zatrudnienia i instrumentach rynku pracy. Dodatkowo na zlecenie Prezydenta Miasta Sopotu realizowano zadania z ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Wszystkie działania podejmowane w 2009 roku oparte były o wspomniane ustawy oraz zgodne z uchwałami Rady Miasta Sopotu. Bieżąca działalność zgodna była z: 1. Strategią Integracji i Polityki Społecznej na lata przyjętej Uchwałą Nr XXIII/408/05 Rady Miasta Sopotu z 11 lutego 2005 roku, str. 4 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

5 2. Planem Strategicznym Wspierania Osób Niepełnosprawnych w Sopocie na lata przyjętego Uchwałą Nr XXV/453/2005 Rady Miasta Sopotu z dnia 15 kwietnia 2005 roku, 3. Programem Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną przyjętego Uchwałą Nr XXXV/601/06 Rady Miasta Sopotu z 17 marca 2006 roku, 4. Programem promocji zatrudnienia oraz aktywizacji sopockiego rynku pracy na lata przyjętego Uchwałą Nr XXXIX/653/2006 Rady Miasta Sopotu z dnia 29 września 2006 roku, 5. Powiatowym Programem na Rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej przyjętego Uchwałą Nr X/125/2007 Rady Miasta Sopotu z 12 października 2007 roku, 6. Programem przeciwdziałania przemocy w rodzinie na lata przyjętego Uchwałą Nr XVI/211/2008 Rady Miasta Sopotu z 27 czerwca 2008 roku, 7. Sopockim Programem Wsparcia Osób Objętych Usługami Opiekuńczymi w Środowisku Tęczowa Jesień na lata przyjętego Uchwałą Nr XXX/350/2009 Rady Miasta Sopotu z 22 czerwca 2009 roku. Przez cały rok prowadzono akcję informacyjną dla mieszkańców Sopotu dotyczącą działalności merytorycznej Ośrodka: ulotki, strona internetowa, komunikaty prasowe. Rozdział II STRUKTURA Struktura Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej jest na bieżąco dostosowywana do potrzeb wynikających z realizowanych zadań. Schemat poniżej przedstawia organizację pracy w MOPS na r. Zgodnie ze statutem MOPS jest koordynatorem działań w zakresie pomocy społecznej w mieście, diagnozując i tworząc kompleksowy system odpowiadający potrzebom w mieście w zakresie pomocy społecznej. Część zadań realizowanych w ramach systemu pomocy społecznej została zlecona organizacjom pozarządowym i kościelnym w otwartym konkursie ofert lub następował zakup usługi zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych. Według stanu na koniec 2009 roku w MOPS Sopot zatrudnionych było 106 osób na 96 etatach. Średni rejon pracownika socjalnego realizującego zadania gminy na r. wynosił mieszkańców, w tym 2 etaty pracownika socjalnego finansowane z EFS (standard mieszkańców na jednego pracownika socjalnego). Wszyscy pracownicy merytoryczni posiadali odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Pracownicy socjalni posiadali kierunkowe wykształcenie, w tym wyższe o kierunku praca socjalna. Ponad połowa wszystkich pracowników MOPS legitymowała się wykształceniem wyższym. Ponadto, pracownicy uczestniczyli w szkoleniach podnoszących ich kwalifikacje i umiejętności. MOPS udzielał pomocy na podstawie decyzji administracyjnych, z wyłączeniem pracy socjalnej, poradnictwa, udziału w grupach wsparcia, sesjach terapeutycznych, spotkaniach integracyjnych. Liczba wszystkich decyzji administracyjnych wydanych w ramach organizacji MOPS wzrosła o 18,6 % ( decyzji) w stosunku do roku poprzedniego. Tabela nr 1. Liczba wydanych decyzji administracyjnych i odwołań w 2009 roku. Liczba wydanych decyzji ogółem 9194 Liczba wydanych decyzji administracyjnych w zakresie pomocy społecznej 6428 Liczba wydanych decyzji w związku z realizacją ustawy o świadczeniach rodzinnych z funduszu alimentacyjnego 2766 Liczba odwołań od decyzji 26 Liczba decyzji oczekujących na rozpatrzenie 17 Liczba odwołań, które utrzymano w mocy 6 str. 5 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

6 Schemat nr 1. Organizacja pracy w MOPS Sopot na dzień r. MOPS Sopot Dyrektor Radca prawny Z-ca Dyrektora ds. Pomocy Środowiskowej Z-ca Dyrektora ds. Pomocy Instytucjonalnej Dział Pomocy Rodzinie poradnictwo specjalistyczne opieka zastępcza Punkt Interwencji Kryzysowej mieszkanie chronione Dział Pracy Socjalnej 2 Zespoły Pracy Socjalnej Zespół Zadaniowy (asystenci rodziny) pracownik ds. osób bezdomnych asystent osoby bezdomnej Ośrodki wsparcia Dzienny Dom Pomocy Społecznej Środowiskowy Dom Samopomocy - Ośrodek Adaptacyjny Dział Strategii i Rozwoju Zespół projektowy projekt systemowy EFS pracownik ds. osób z zaburzeniami psychicznymi psycholog Dom Pomocy Społecznej (w organizacji) Główny księgowy Dział Finansowo - Księgowy Dział Świadczeń Pomocy i Rehabilitacji Społecznej Zespół Świadczeń Pomocy Społecznej Zespół Usług i Pomocy Instytucjonalnej Dział Administracyjno - Techniczny Zespół Rehabilitacji Społecznej samodzielne stanowiska ds. pracowniczych i organizacji Dział Świadczeń Rodzinnych i Funduszu Alimentacyjnego str. 6 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

7 Rozdział III FINANSOWANIE Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie realizował zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej oraz innych ustaw w 2009 roku. Wydatki na poszczególne zadania wskazane są w tabeli poniżej. Ogółem na wszystkie zadania realizowane przez MOPS w Sopocie przeznaczono 6,1 % środków budżetu miasta. Tabela Nr 2. Realizacja zadań przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku (na podstawie ustawy o pomocy społecznej i innych ustaw; płatnikiem MOPS i Urząd Miasta Sopotu). Kwota procent ze procent ze Lp. Wyszczególnienie wydatków środków z środków miasta ogółem w zł innych źródeł OGÓŁEM ,4 41,6 zadania z ustawy o pomocy społecznej ogółem ,0 20,0 własne gminy o charakterze obowiązkowym ,8 16,2 1. schronienie, sprawienie pogrzebu, ubranie, zasiłki okresowe, zasiłki celowe ,1 7,9 2. zasiłki celowe według podwyższonego kryterium zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Sopotu ,0 0,0 3. dożywianie (wraz z programem Pomoc państwa w zakresie dożywiania ) ,3 46,7 4. zasiłki stałe (zadanie własne gminy od ) ,0 100,0 5. składki na ubezpieczenie zdrowotne (zadanie własne gminy od ) ,0 100,0 6. usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania i specjalistyczna opieka całodobowa ,0 0,0 7. kierowanie do domów pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności ,1 2,9 8. prowadzenie MOPS ,8 13,2 własne gminy ,6 21,4 9. zasiłki celowe specjalne ,0 0,0 10. ośrodki wsparcia (DDPS, ŚDS-OA) ,0 0,0 11. projekt systemowy ze środków EFS ,8* 90,2 zadania wspierane z zakresu pomocy społecznej realizowane 12. przez organizacje pozarządowe ,0 0,0 13. pozostałe zadania ,0 0,0 14. wydatki z dochodów własnych ,0 0,0 zlecone z zakresu administracji rządowej realizowane przez gminę ,0 100,0 15. zasiłki stałe (zadanie zlecone do ) ,0 100,0 składki na ubezpieczenie zdrowotne (zadanie zlecone do ) ,0 100,0 specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania dla 17. osób z zaburzeniami psychicznymi ,0 100,0 prowadzenie środowiskowego domu samopomocy 18. (ŚDS-OA) ,0 100,0 własne powiatu ,8 0,2 opieka w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania, 19. usamodzielnienia dzieci z rodzin zastępczych i placówek ,0 0,0 opiekuńczo - wychowawczych prowadzenie mieszkania chronionego i Punktu Interwencji 20. Kryzysowej ,0 0,0 placówka wsparcia dziennego oraz miejsca interwencyjne dla 21. dziecka i rodziny ,0 0,0 22. realizacja Programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie ,0 0,0 23. promocja rodzinnej opieki zastępczej - środki MPiPS ,0 100,0 24. Dom Dziecka Na Wzgórzu ,8 0,2 zlecone powiatowi ,0 100,0 25. składki na ubezpieczenia zdrowotne wychowanków ,0 100,0 zadania spoza ustawy o pomocy społecznej ogółem ,2 95,8 26. świadczenie rehabilitacji społecznej ,7 79,3 świadczenia rodzinne, zaliczki alimentacyjne, fundusz 27. alimentacyjny oraz działania wobec dłużników ,4 96,6 alimentacyjnych * wkład własny w formie zasiłków str. 7 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

8 3.1. ZADANIA Z USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ MOPS realizował zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej ze środków własnych miasta Sopotu i dotacji z Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Dwa projekty finansowano ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz z Europejskiego Funduszu Społecznego. Ogółem środki Miasta na realizację zadań pomocy społecznej stanowiły 80 % w wydatkach MOPS. 4,4 % środków budżetu miasta przeznaczono na zadania realizowane przez MOPS na podstawie ustawy o pomocy społecznej - realizowane przez MOPS i Dom Dziecka Na Wzgórzu (bez świadczeń rodzinnych, rehabilitacji społecznej, składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz dochodów własnych). Wykres nr 1. Procentowy udział różnych źródeł finansowania zadań na podstawie ustawy o pomocy społecznej w 2009 roku ZADANIA Z INNYCH USTAW Zadania wynikające z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej realizowano ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i środków własnych miasta Sopotu. Na zlecenie Prezydenta Miasta Sopotu realizowano zadania z ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ze środków z Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego i środków własnych miasta Sopotu. Rozdział IV KLIENCI MOPS 4.1. NA PODSTAWIE USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ W 2009 roku z różnych form pomocy w ramach zadań gminnych i powiatowych zgodnie z ustawą o pomocy społecznej skorzystało: a rodzin tj. 6 % ogółu gospodarstw domowych w Sopocie, b osobom przyznano świadczenia w ramach zadań własnych i zleconych bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę oraz źródło finansowania, tj. 3,4 % ludności zamieszkującej w Sopocie, c. 784 rodzinom udzielano pomocy w postaci pracy socjalnej tj. 69,5 % ogółu rodzin objętych pomocą. UWAGA: Liczba rodzin podanych powyżej nie jest sumą ogółu rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. str. 8 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

9 Tabela nr 3. Liczba osób i rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej (gminnych i powiatowych) ze względu na podział zadań (na podstawie ustawy o pomocy społecznej) w 2009 roku. Liczba osób, Wyszczególnienie którym przyznano Liczba rodzin Liczba osób decyzją ogółem w rodzinach świadczenie 1. Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i zadań własnych (bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę oraz źródło finansowania)* 2. Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych bez względu na ich rodzaj, formę i liczbę Świadczenia przyznawane w ramach zadań własnych bez względu na ich rodzaj, formę i liczbę Pomoc udzielana w postaci pracy socjalnej - ogółem x wyłącznie w postaci pracy socjalnej x * wiersz 1 nie jest sumą wiersza 2, wiersza 3 i wiersza 4 W roku sprawozdawczym liczba rodzin objętych pomocą była na porównywalnym poziomie co w roku poprzednim ( rodzin). Drugi rok z kolei zaobserwowano nieznaczny spadek liczby osób, którym przyznano decyzją świadczenie o 2,1 % ( osób). Widać również, że nieznacznie wyższy odsetek klientów korzysta ze świadczeń przyznawanych w ramach zadań zleconych przy jednoczesnym spadku osób korzystających ze świadczeń w ramach zadań własnych (2008 zadania zlecone: 305 osób; zadania własne osób). Tabela nr 4. Dominujące przesłanki do udzielania pomocy w ramach zadań własnych i zleconych gminie w zakresie pomocy społecznej w latach Powód trudnej sytuacji życiowej* Liczba Liczba rodzin 2008 rodzin 2009 długotrwała lub ciężka choroba niepełnosprawność ubóstwo bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego bezrobocie * jedna rodzina może wystąpić w kilku rodzajach dysfunkcji Od czterech lat najczęstszymi przesłankami do udzielenia pomocy jest w kolejności długotrwała lub ciężka choroba, niepełnosprawność oraz ubóstwo. Warto zaznaczyć, że liczba rodzin korzystająca ze względu na ww. przesłanki ustabilizowała się. Największy spadek obserwuje się wśród rodzin, którym udzielono pomocy ze względu na bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych (o 8,2 %) oraz z powodu bezrobocia (o 10,7 %) w stosunku do 2008 roku. Wykres nr 2. Dominujące przesłanki do udzielania pomocy w ramach zadań własnych i zleconych gminie i powiatowi w 2009 roku. UWAGA: jedna rodzina może wystąpić w kilku rodzajach dysfunkcji str. 9 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

10 4.2. NA PODSTAWIE INNYCH USTAW ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Realizacja zadań z zakresu rehabilitacji społecznej finansowanych ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz z budżetu Miasta Sopotu zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych objęła: a. 167 osób niepełnosprawnych, którym przyznano dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych, likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, dofinansowanie do sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych oraz dofinansowania kosztów uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej, b. 18 opiekunów osób niepełnosprawnych uczestniczących w turnusach rehabilitacyjnych, ustawa o świadczeniach rodzinnych i ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów Realizacja świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów objęła: a rodzin, którym przyznano świadczenia rodzinne, tj. 6,1 % ogółu gospodarstw domowych w Sopocie, b. 193 osoby, które korzystały ze świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Rozdział V WSPARCIE OSÓB STARSZYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH 5.1. OŚRODKI WSPARCIA Zadaniem MOPS jest zapewnienie pomocy osobom starszym i niepełnosprawnym w organizacji życia bez konieczności umieszczania ich w stacjonarnych placówkach pomocy społecznej, utrzymanie sprawności fizycznej i psychicznej, podtrzymywanie kontaktów z otoczeniem oraz działania integrujące ze środowiskiem poprzez zajęcia w ośrodkach wsparcia dziennego pobytu. Ośrodkami wsparcia w Sopocie w myśl ustawy o pomocy społecznej były: Dzienny Dom Pomocy Społecznej i Środowiskowy Dom Samopomocy - Ośrodek Adaptacyjny Dzienny Dom Pomocy Społecznej (DDPS) Sopot, ul. Kolejowa 14 DDPS zaspokajał potrzeby bytowe, zdrowotne i kulturalne osób starszych i niepełnosprawnych kwalifikujących się do tej formy pomocy, z uwzględnieniem m.in. ich psychofizycznej sprawności. Średnio w miesiącu z zajęć w placówce korzystało 30 osób, liczba osób, które uczestniczyły w całym roku wyniosła 38, w tym 34 z posiłkami. Osoby korzystające z DDPS ponosiły koszty wyłącznie za wyżywienie. Odpłatność ustalana była na podstawie Uchwały Rady Miasta, a jej wysokość uzależniona była od dochodu uczestnika. Zajęcia stałe realizowane przez kadrę DDPS to: muzykoterapia, zajęcia teatralne, gimnastyka, terapia zajęciowa, pozytywne myślenie i zajęcia kulinarne. Podczas całego roku odbywały się festyny i zabawy okolicznościowe, których celem było rozszerzenie zainteresowań oraz wiedzy uczestników zajęć. Przyjętym elementem działania była współpraca z innymi podobnymi ośrodkami, dzięki której seniorzy mieli możliwość poznać inne placówki, uczestniczyć w spotkaniach przez nie organizowanych. Ośrodek dbał również o zapewnienie wyjazdów do ciekawych miejsc znajdujących się w Trójmieście. Po raz pierwszy zorganizowano Jesienny Bal Seniora, na który zostali zaproszeni uczestnicy DDPS, osoby objęte usługami opiekuńczymi w miejscu zamieszkania oraz seniorzy z sopockich organizacji pozarządowych. str. 10 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

11 Wyżywienie w DDPS Dzienny Dom Pomocy Społecznej przygotowywał posiłki dla osób skierowanych decyzją administracyjną MOPS, w tym 67 osobom na miejscu i 47 osobom, którym donoszono posiłek. Dzienna stawka za wyżywienie (trzy posiłki) wynosiła 18,70 zł zgodnie z Zarządzeniem Dyrektora MOPS. Średnia odpłatność klienta wynosiła 49,7 % kosztów. 36 % osób ponosiło pełne koszty wyżywienia. Tabela nr 5. Liczba osób korzystających z wyżywienia w DDPS w 2009 roku. Liczba osób korzystających z wyżywienia w roku 142 osoby korzystające z ŚDS-OA 28 osoby korzystające z DDPS 67 posiłki donoszone do domu Porady prawne dla osób starszych i niepełnosprawnych Przez cały rok na terenie DDPS działał Punkt bezpłatnych porad prawnych dla osób starszych i niepełnosprawnych z Sopotu, które mają ograniczone możliwości poruszania się oraz którym warunki finansowe nie pozwalają na korzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej. Dzięki wspólnej inicjatywie Studenckiej Uniwersyteckiej Poradni Prawnej przy Wydziale Prawa Uniwersytetu Gdańskiego i MOPS-u Punkt otwarty był w każdy wtorek miesiąca. Informacje oraz wstępne opinie prawne przygotowywane były przez studentów IV i V roku pod nadzorem merytorycznym pracowników naukowych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. W 2009 roku przyjęto dokumentację od 19 osób spełniających warunki udzielenia pomocy Środowiskowy Dom Samopomocy - Ośrodek Adaptacyjny (ŚDS-OA) Sopot, ul. Kazimierza Wielkiego 14 Ośrodek zapewnia osobom niepełnosprawnym intelektualnie możliwość rozwoju sprawności i umiejętności psychofizycznych poprzez realizację programu zajęć terapeutycznych i rehabilitacyjnych z zakresu: uspołecznienia, usamodzielnienia, wdrażania do pracy, samoorganizacji czasu wolnego, rozwijania ekspresji artystycznej, doskonalenia sprawności intelektualnej, usprawnienia fizycznego, rehabilitacji i sportu. Głównym celem realizowanego programu zajęć jest zapewnienie szeroko rozumianej adaptacji osób z zaburzeniami psychicznymi do życia społecznego. Zajęcia terapeutyczne, artystyczne, rehabilitacyjne zapewniają osobom niepełnosprawnym możliwość podtrzymywania nabytych już umiejętności, rozwijania samodzielności życiowej, wyzwalania aktywności i kreatywności artystycznej. Uzupełnieniem działań terapeutycznych było zapewnienie uczestnikom kompleksowej opieki socjalnej, pielęgniarskiej i pedagogiczno psychologicznej. Ośrodek realizował program wspierania rodzin osób niepełnosprawnych intelektualnie poprzez konsultacje, poradnictwo, organizację wspólnych imprez. Po zmianie siedziby Ośrodka w grudniu zaczęły funkcjonować pracownie: kulinarna, terapii zajęciowej, wyrobu świec, rękodzieła, rewalidacji. Pobyt w Ośrodku był odpłatny zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Sopotu nr XXIII/297/2009 z 30 stycznia 2009 roku. Średni miesięczny koszt pobytu dziennego od 1 czerwca 2009 roku wynosił 1 239,17 zł a średni miesięczny koszt wyżywienia wynosił 117,50 zł zgodnie z Zarządzeniami Dyrektora MOPS. Średnia odpłatność klienta wyniosła 12,48 %. Średnio w miesiącu z zajęć w Ośrodku korzystało 27 osób, liczba osób, które uczestniczyły wyniosła w całym roku 31, w tym 6 osób spoza Sopotu. Uczestnicy ŚDS-OA nieprzerwanie od października 2006 brali udział w projekcie BIZON Biuro Integracji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie finansowanym z EFS, którego celem było stworzenie warunków do aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz wprowadzenie ich na rynek pracy. W wyniku działań projektu 3 osoby podjęły pracę ( osoby). Kontynuowano projekt usamodzielnienia życiowego osób niepełnosprawnych intelektualnie w ramach mieszkania treningowego. Zasadniczym celem było prowadzenie treningu samodzielności, po ukończeniu którego część osób miała być przygotowana do funkcjonowania we własnych mieszkaniach lub w mieszkaniach str. 11 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

12 chronionych, przy minimalnym, dostosowanym do indywidualnych potrzeb wsparciu w ramach pomocy środowiskowej. W 2009 roku treningi trwały od jednego tygodnia do miesiąca. W mieszkaniu treningowym była także możliwość czasowego umieszczenia osoby w ramach interwencji (było 7 interwencyjnych umieszczeń 4 osób w ciągu całego roku). Odpłatność za pobyt wynikała z długości planowanego treningu. Liczba osób biorących udział w treningach w mieszkaniu wyniosła 10. ŚDS-OA prowadził zajęcia Klubu dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi. Spotkania odbywały się dwa razy w tygodniu w godzinach popołudniowych. W ramach Klubu uczestnicy brali udział w zajęciach z psychologiem, pracownikiem socjalnym oraz terapeutą zajęciowym. W drugim półroczu zrealizowano następujące projekty: Klub Aktywności Społecznej wspólne planowanie i organizacja czasu wolnego osób chorujących psychicznie (we współpracy ze Stowarzyszeniem Na Drodze Ekspresji), Nie jesteś sam pomoc psychoterapeutyczno-rehabilitacyjna dla osób chorych psychicznie i Od wsparcia do aktywności własnej warsztaty samopomocy dla osób chorych psychicznie (wraz ze Stowarzyszeniem Na Rzecz Osób Z Kryzysami Psychicznymi Przyjazna Dłoń ). W ciągu całego roku z oferty Klubu skorzystało 16 osób z zaburzeniami psychicznymi USŁUGI OPIEKUŃCZE MOPS w Sopocie świadczył usługi opiekuńcze osobom, które z powodu wieku, stanu zdrowia i niepełnosprawności wymagały pomocy osoby drugiej oraz tym, którym rodzina nie mogła takiej pomocy zapewnić. Wysokość odpłatności klienta za usługi uzależniona była od sytuacji rodzinnej osoby oraz jej dochodu lub dochodu na osobę w rodzinie. Usługi były świadczone bezpłatnie w przypadku, gdy dochód nie przekraczał ustawowego kryterium dochodowego zarówno dla osoby samotnej, jak i osobę w rodzinie Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania Celem świadczenia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania jest wsparcie osób tego wymagających pomocą dostosowaną do potrzeb, w szczególności pomocą w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opieką higieniczną oraz w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Pracownik socjalny ustalał zakres, okres i miejsce świadczenia usług. Wysokość odpłatności klienta regulowała Uchwała Rady Miasta Sopotu. Zapewnienie usług jest zadaniem własnym gminy. Usługi świadczone były przez Polski Czerwony Krzyż oraz Polski Komitet Pomocy Społecznej. Podmioty wyłonione zostały w drodze otwartego konkursu ofert ogłoszonego przez Prezydenta Miasta Sopotu. Obie organizacje świadczyły godzinę usługi za 12,53 zł. Całkowity koszt wykonanych usług wyniósł zł i był on o 11 % wyższy niż w roku poprzednim. Odpłatność klientów wynosiła około 29 % kosztów w roku sprawozdawczym. Tabela nr 6. Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania w latach Wyszczególnienie Liczba osób korzystająca z usług w ciągu roku Liczba osób objęta opieką średnio w miesiącu % osób ponoszących pełną odpłatność za usługi 1,5 4,2 % osób nie ponoszących żadnych kosztów za usługi 5,4 6 Pomimo nieznacznego spadku liczby osób objętych usługami w całym roku oraz średnio w miesiącu koszty realizacji tego zadania wzrosły ze względu na wyższy koszt godziny usługi (w maju 2008 roku cena usługi wzrosła o 50 %, z 7,80 i 8,00 zł do 12,00 zł). Średnia liczba godzin przypadająca na osobę dziennie wynosi około dwóch godzin i utrzymuje się na tym poziomie od kilku lat. str. 12 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

13 215 osób wśród wszystkich objętych tą formą pomocy (67,2 %) to osoby w wieku 80 i więcej lat, natomiast 257 osób (80,3 %) to osoby posiadające orzeczoną grupę inwalidzką lub stopień niepełnosprawności. W 2009 roku 42 osoby zmarły a 5 osób zamieszkało w prywatnych domach pomocy społecznej (bez skierowania MOPS). Usługi opiekuńcze są obecnie kluczową formą pomocy ze względu na prognozę demograficzną Sopotu oraz względy ekonomiczne związane z zapewnieniem całodobowej opieki. Mieszkańcy Sopotu mogą również korzystać z usług bez pośrednictwa MOPS Realizacja Sopockiego Programu Wsparcia Osób Objętych Usługami Opiekuńczymi w Środowisku Głównym celem Sopockiego Programu Wsparcia Osób Objętych Usługami Opiekuńczymi w Środowisku Tęczowa Jesień na lata przyjętego Uchwałą Nr XXX/350/2009 Rady Miasta Sopotu z 22 czerwca 2009 roku było podniesienie jakości życia osób objętych usługami opiekuńczymi w środowisku poprzez realizację następujących celów szczegółowych: wsparcie odbiorców usług opiekuńczych do jak najdłuższego przebywania we własnym środowisku, doskonalenie jakości usługi opiekuńczej oraz poszerzenie dostępu do informacji na temat oferowanych form pomocy i ich finansowania. W 2009 roku zapewniono wsparcie psychologiczne dla 31 osób objętych usługami (9,7% osób objętych usługami), których problemem było szczególnie osamotnienie i starość jako faza życia. Ze wsparcia dla członków rodzin skorzystało 14 osób. Podjęto współpracę z realizatorami programów geriatrycznych na terenie Sopotu, której celem było zapewnienie kompleksowej opieki korzystającym z usług opiekuńczych. Zainicjowano działania w celu wprowadzania wolontariuszy w środowisko. Pracownicy socjalni mieli większą szansę rozszerzenia pracy socjalnej, co dało możliwość zapewnienia wyższej jakości usługi. Ważnym zrealizowanym elementem było opracowanie koncepcji standardu usług opiekuńczych. Uwzględniał on uwagi przedstawicieli organizacji pozarządowych świadczących usługi w Sopocie - Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej i Polskiego Czerwonego Krzyża oraz Fundacji Niesiemy Pomoc opracowującej standard w ramach projektu finansowanego z funduszy europejskich Specjalistyczne usługi opiekuńcze w ośrodkach wsparcia Specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone były w formie czasowej opieki całodobowej. Specjalistyczne usługi opiekuńcze stanowią element uzupełniający system opieki stacjonarnej w sytuacjach nagłych, kryzysowych związanych z koniecznością zapewnienia ciągłej opieki. Osoby korzystające z usług opiekuńczych w ośrodkach wsparcia ponosiły odpłatność w zależności od posiadanego dochodu (do 70 % uzyskiwanego dochodu, ale nie więcej niż stawka dzienna). Podmiotem realizującym usługi na zlecenie MOPS było Centrum Usług Socjalnych i Wsparcia Stowarzyszenie na Rzecz Bezdomnych Dom Modlitwy Agape Nowy Staw wyłonione na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych. Centrum zapewniało 15 miejsc, a koszt jednej doby wynosił 36 zł (miesięcznie zł). Całkowite wydatki gminy na realizację tego zadania spadły o 7,3 % w porównaniu do 2008 roku i wyniosły zł, co wynikało z mniejszej liczby osób objętych tą formą pomocy średnio w miesiącu. Odpłatność klientów wynosiła około 14 % kosztów w roku sprawozdawczym. Tabela nr 7. Specjalistyczne usługi opiekuńcze w ośrodkach wsparcia w latach Wyszczególnienie Liczba osób korzystająca z usług narastająco Liczba osób objęta opieką średnio w miesiącu % osób ponoszących pełną odpłatność za usługi 4 12 % osób korzystających z usług nieodpłatnie osób (32 %), które objęte były usługami specjalistycznymi było w wieku poprodukcyjnym, natomiast 16 osób (64 %) miało orzeczoną grupę inwalidzką lub stopień niepełnosprawności. Dwie osoby przebywające w danym roku w Centrum zostały następnie umieszczone w domu pomocy społecznej (za pośrednictwem MOPS w Sopocie). str. 13 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

14 Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi Zadanie realizowane jest przez gminę ze środków budżetu państwa na zlecenie administracji rządowej. Celem świadczenia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania jest wsparcie osób tego wymagających pomocą dostosowaną do potrzeb, w szczególności pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną oraz w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Pracownik socjalny ustalał zakres, okres i miejsce świadczenia usług. Wysokość odpłatności klienta za usługi uzależniona była od sytuacji rodzinnej osoby oraz jej dochodu lub dochodu na osobę w rodzinie. Wysokość odpłatności regulowało Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 roku z późniejszymi zmianami. Usługi świadczone były przez Polski Czerwony Krzyż wyłoniony w drodze otwartych konkursów ofert ogłaszanych przez Prezydenta Miasta Sopotu. W pierwszym półroczu koszt wykonania jednej godziny usługi wynosił 12 zł, gdy w drugim półroczu 18 zł. Całkowity koszt wykonywania tego zadania wyniósł zł i był on o 1,5 % niższy niż w roku poprzednim. Odpłatność klientów wynosiła około 9 % kosztów w roku sprawozdawczym. Tabela nr 8. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi w latach Wyszczególnienie Liczba osób korzystająca z usług narastająco Liczba osób objęta opieką średnio w miesiącu % osób ponoszących pełną odpłatność za usługi 0 0 % osób nie ponoszących żadnych kosztów za usługi Średnia liczba godzin przypadająca na osobę dziennie wyniosła około dwóch i pół godzin dziennie DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, nie mogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do pobytu w domu pomocy społecznej. Pobyt w domu pomocy społecznej jest ostatecznością, po wyczerpaniu wszystkich form pomocy środowiskowej. Dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających. Organizacja domu pomocy społecznej, zakres i poziom usług świadczonych przez dom uwzględnia w szczególności wolność, intymność, godność i poczucie bezpieczeństwa mieszkańców domu oraz stopień ich fizycznej i psychicznej sprawności. Osoby kierowane są do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej. Osoby przebywające w domu pomocy społecznej ponoszą odpłatność w zależności od wysokości posiadanego dochodu (70 % uzyskiwanego dochodu, jednak nie więcej niż pełny koszt utrzymania). Pozostałą kwotę do wysokości kosztów utrzymania w placówce dopłacają w kolejności: małżonek, zstępni przed wstępnymi lub inni, a następnie gmina, która skierowała osobę do domu. Taka zasada obowiązuje wobec osób skierowanych do placówek po 1 maja 2004 roku. Pobyt osób przebywających w domach pomocy społecznej skierowanych przed 1 maja 2004 roku finansowany był wyłącznie z dotacji rządowej za pośrednictwem powiatów, na terenie których usytuowane są domy pomocy społecznej (w 2009 roku do pobytu 2 osób skierowanych przez Gminę Sopot przed 1 maja 2004 roku przekazywana była dotacja za pośrednictwem gminy ze środków rządowych). 42 osoby skierowane przez Miasto Sopot zgodnie z zasadami obowiązującymi od 1 maja 2004 roku przebywały w domach pomocy w czterech typach domów: dla osób podeszłym wieku, dla osób przewlekle somatycznie chorych, dla osób przewlekle psychicznie chorych oraz dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. Liczba osób przebywających w domach średnio w miesiącu w 2009 roku wzrosła do 32 (w roku str. 14 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

15 poprzednim 27). Liczba osób skierowanych w ciągu roku wyniosła 10, wśród których 8 osób to osoby przewlekle somatycznie chore. W domach pomocy społecznej różnego typu w 2009 roku przybywało 70 osób niezależnie od czasu, kiedy zostały skierowane. Liczbę osób ogółem w DPS przedstawia tabela poniżej. Tabela nr 9. Liczba osób ogółem przebywających w domach pomocy społecznej w 2009 roku. Wyszczególnienie Przebywający w domach pomocy społecznej Liczba osób przebywających na dzień r. wszystkie osoby skierowani po 1 maja 2004r. Liczba osób przebywających w ciągu roku wszystkie osoby skierowani po 1 maja 2004r dla osób w podeszłym wieku dla osób przewlekle somatycznie chorych dla osób przewlekle psychicznie chorych dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie Całkowity miesięczny koszt utrzymania jednego miejsca w domu wynosił od do zł w zależności od typu domu i ustalany był on przez organ prowadzący. Średnia dopłata gminy do utrzymania jednej osoby wyniosła około zł. Wydatki na utrzymanie mieszkańców Sopotu w DPS wszystkich typów (ze środków gminnych wraz z alimentami) wyniósł zł i był wyższy o 30,7 % od wydatków w 2008 roku. Wzrost kosztów spowodowany był osiągnięciem standardów przez domy pomocy społecznej i wyższych jednostkowych kosztów utrzymania z tego wynikających. Wykres nr 3. Procentowy udział w wydatkach na poszczególne typy domów pomocy społecznej w ogóle środków na utrzymanie w DPS osób z Sopotu w 2009 roku. 5.4 SOPOCKIE CENTRUM SENIORA W 2009 roku organizacja Sopockiego Centrum Seniora została włączona w zadania realizowane przez MOPS. W ramach Centrum powstanie dom pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku i przewlekle somatycznie chorych wraz z całodobowymi miejscami interwencyjnymi, dziennym domem pobytu oraz kawiarenką internetową. str. 15 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

16 5.5. ŚWIADCZENIE REHABILITACJI SPOŁECZNEJ MOPS realizował zadania z zakresu rehabilitacji społecznej, finansowane ze środków PFRON (zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ze środków finansowych z budżetu Miasta Sopotu. Zadania realizowane przez Miasto Sopot oraz wysokość środków finansowych przeznaczonych na poszczególne zadania określały: a. Uchwała Nr XXV/313/2009 Rady Miasta Sopotu z dnia 20 marca 2009 roku w sprawie określenia zadań realizowanych w 2009 r. na rzecz osób niepełnosprawnych ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz wysokość środków przeznaczonych na poszczególne zadania, b. Uchwała Nr XXXII/381/2009 Rady Miasta Sopotu z dnia 29 października 2009 roku w sprawie zmiany uchwały Nr XXV/313/2009 Rady Miasta Sopotu z dnia 20 marca 2009 roku. Środki Miasta stanowiły 20,7 % środków na świadczenie rehabilitacji społecznej ogółem (w 2008 roku 6,6, %). Tabela nr 10. Świadczenie rehabilitacji społecznej w 2009 roku. RAZEM Wyszczególnienie kwota wypłaconych dofinansowań (w zł) ze środków PFRON ze środków Miasta dofinansowanie dla 37 osób uczestniczących w turnusach rehabilitacyjnych (ze środków PFRON) osobom dorosłym niepełnosprawnym dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych opiekunom dzieci i młodzieży niepełnosprawnej 4906 dofinansowanie dla 117 osób do zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów (ze środków PFRON) 107 osobom dorosłym niepełnosprawnym dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej dofinansowanie dla 44 osób do zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne 25914,53 i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów (ze środków Miasta) 40 osobom dorosłym niepełnosprawnym 23904,68 4 dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej 2009,85 dofinansowanie dla 22 osób na likwidację barier architektonicznych, w komunikowaniu się oraz technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych (ze środków PFRON) 4 osobom na likwidację barier architektonicznych osobom na likwidację barier w komunikowaniu się osobom na likwidację barier technicznych osobom dorosłym niepełnosprawnym dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej dofinansowanie dla 1 osoby na likwidację barier architektonicznych (ze środków Miasta) 9700,47 1 osobie dorosłej na likwidację barier architektonicznych 9700,47 dofinansowanie dla 10 osób niepełnosprawnych uczestniczących w Warsztatach Terapii Zajęciowej na terenie Gdańska i Gdyni (ze środków Miasta) 5.6. PROJEKT KAWIARNIA DLA SENIORA W 2009 roku zorganizowano dwie edycje projektu Kawiarnia dla seniora, w ramach którego sopoccy seniorzy bez względu na dochód (kobiety w wieku 60 i więcej lat, mężczyźni w wieku 65 i więcej lat) mogli spędzić czas w miłej atmosferze przy filiżance kawy lub herbaty ufundowanej przez sześciu sopockich restauratorów za symboliczną złotówkę. Każda osoba mogła odebrać dwa karnety, by odwiedzić kawiarnie str. 16 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

17 z inną osobą spełniającą warunki uczestnictwa w projekcie. Celem Kawiarni dla seniora było przełamywanie stereotypów myślenia na temat starości i zachęcenie osób starszych do większej aktywności oraz nawiązanie współpracy z sektorem prywatnym. Pierwszą edycję zrealizowano od marca do czerwca, podczas gdy druga edycja zaplanowana została od października 2009 do czerwca 2010 roku. Tabela nr 11. Kawiarnia dla seniora w 2009 roku. Wyszczególnienie I edycja II edycja III - VI X-XII Liczba wydanych karnetów Liczba osób, które odebrały karnet/y Procent osób, które odebrały dwa karnety Procent kobiet, które odebrały karnet/y Procent osób, które są w wieku 80 i więcej lat Procent osób, które odebrały karnet/y po raz drugi Rozdział VI WSPARCIE MIESZKAŃCÓW O NAJNIŻSZYCH DOCHODACH MOPS w Sopocie udzielił pomocy w formie zasiłków i pomocy w naturze osobom z rodzin ogółem, osobom z 992 rodzin w ramach zadań własnych gminy. W porównaniu do roku poprzedniego liczba osób ogółem, którym udzielono pomocy w formie zasiłków i pomocy w naturze spadła o 1,5 % ( osoby z 1033 rodzin), jednak w ramach zadań własnych spadek jest znikomy (o 0,3 %; osób z 961 rodzin). Średnio statystycznie jedna rodzina korzystająca z pomocy w formie zasiłków, pomocy w naturze oraz schronienia otrzymała zł (wzrost o 1,3 %; zł) ze środków miasta w ciągu roku. Od 2006 roku obowiązuje niezmienione kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej. Miasto Sopot, traktując priorytetowo pomoc na dożywianie, dogrzanie mieszkań, zakup leków, szczególnie z uwzględnieniem zakupu leków dla osób starszych stosuje na podstawie Uchwał Rady Miasta podwyższone kryterium dochodowe uprawniające do przyznania pomocy na ww. cele. Wykres nr 4. Struktura wydatków na zasiłki i pomoc w naturze w 2009 roku. str. 17 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

18 6.1. POMOC PIENIĘŻNA Zasiłek stały Zasiłek stały jest świadczeniem pieniężnym, wypłacanym comiesięcznie ze środków administracji rządowej. Przyznawanie zasiłków stałych do 31 lipca 2009 roku było zadaniem zleconym do realizowania przez gminę, a od 1 sierpnia zostało zadaniem własnym gminy, nadal finansowanym ze środków administracji rządowej. Zasiłek stały przysługuje: a. pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, b. pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie jest niższy od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. W 2009 roku wzrosła liczba osób, którym przyznano świadczenie (o 6,4 %) przy nieznacznym wzroście kosztu całkowitego wykonywania zadania (o 1,2 %). Obserwowany jest nieznaczny, ale stały wzrost liczby osób korzystających z tej formy pomocy, co spowodowane było m.in. wejściem w wiek emerytalny i uzyskaniem stopnia niepełnosprawności oraz wykonywaniem w okresach wcześniejszych pracy bez ubezpieczenia społecznego. Warto zwrócić uwagę na rosnącą liczbę osób samotnie gospodarujących przy stale zmniejszającej się liczbie osób w rodzinie. Średnia wysokość zasiłku stałego dla osoby samotnie gospodarującej wyniosła 383 zł (spadek o 3 % w stosunku do 2008 roku), natomiast zasiłek dla osoby w rodzinie średnio wynosił 200,80 zł i był wyższy o 10,6 % niż w 2008 roku. Tabela nr 12. Zasiłek stały w latach Wyszczególnienie Liczba osób korzystająca z zasiłku stałego narastająco dla osoby samotnie gospodarującej dla osoby pozostającej w rodzinie Kwota świadczeń w ramach zasiłku stałego ogółem (w zł) dla osoby samotnie gospodarującej dla osoby pozostającej w rodzinie liczba osób ogółem nie jest sumą wierszy Składki na ubezpieczenie zdrowotne Opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej do 31 lipca 2009 roku było zadaniem zleconym, natomiast od 1 sierpnia zostało zadaniem własnym gminy, nadal finansowanym ze środków administracji rządowej. Składki opłacane są m.in. za osoby pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia z innego tytułu oraz na podobnych warunkach za osoby bezdomne uczestniczące w programie wychodzenia z bezdomności. Tabela nr 13. Składki na ubezpieczenie zdrowotne w latach Wyszczególnienie Liczba osób, za które opłacane są składki Liczba należnych składek Całkowita kwota wydatków (w zł) str. 18 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

19 Pomimo większej liczby osób korzystających z tej formy pomocy (+ 5,7 %) w stosunku do roku poprzedniego, nieznacznie spadła liczba należnych składek (o 0,4 %). W konsekwencji całkowite wydatki na ten cel praktycznie pozostały na tym samym poziomie Zasiłek okresowy Zasiłek okresowy jest zadaniem własnym gminy (z dotacją) o charakterze obowiązkowym. Zasiłek okresowy przysługuje ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie lub możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Zasiłek przysługuje w szczególności osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Tabela nr 14. Zasiłek okresowy w latach Wyszczególnienie Liczba osób korzystająca z zasiłku okresowego ogółem ze względu na długotrwałą chorobę ze względu na niepełnosprawność ze względu na bezrobocie Kwota świadczeń w ramach zasiłku okresowego ogółem (w zł) ze względu na długotrwałą chorobę ze względu na niepełnosprawność ze względu na bezrobocie liczba osób ogółem oraz kwota ogółem nie jest sumą wierszy Po dwóch latach, w których obserwowany był około 10 % spadek liczby osób, którym przyznano zasiłek okresowy, rok 2009 pokazał przyrost liczby osób o prawie połowę. Mimo tak dynamicznego wzrostu, nie przełożyło się to na zwiększenie wydatków na ten cel. Najliczniejsza grupa to osoby, które otrzymały zasiłek ze względu na bezrobocie, gdzie obserwowany jest stały wzrost liczby osób. Średni czas otrzymywania zasiłku wynosił około czterech miesięcy i był on krótszy niż w 2008 roku (wtedy wynosił 5,5 miesiąca). Średnia wysokość zasiłku okresowego wyniosła 329 zł i była niższa o 7 % niż w roku poprzednim Zasiłek celowy W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy, w szczególności na pokrycie kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych jest własnym zadaniem gminy o charakterze obowiązkowym Pomoc na pokrycie kosztów leków i leczenia Od 1 stycznia 2009 roku obowiązywała nowa Uchwała Rady Miasta z 29 lipca 2008 roku podwyższająca kryterium dochodowe dla osób samotnie gospodarujących w wieku poprodukcyjnym (kobiety 60 i więcej lat, mężczyźni 65 i więcej lat). Na jej podstawie 39 osobom wypłacono łącznie zł. Równocześnie kwota wypłacona na podstawie obowiązującej Uchwały Rady Miasta z dnia 2 lipca 2004 roku oraz liczba osób korzystająca z tej formy pomocy wyniosła 73 osoby (w 2008 roku 86 osób). Wydano jedynie 3 decyzje odmowne z powodu znacznego przekroczenia kryterium dochodowego określonego Uchwałą Rady Miasta. Dodatkowo wypłacano specjalny zasiłek celowy na pokrycie kosztów leków i leczenia 49 osobom. str. 19 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku

20 Tabela nr 15. Koszty zasiłku celowego na pokrycie kosztów leków i leczenia przyznawanych na podstawie Uchwał Rady Miasta w latach Wyszczególnienie Koszt całkowity - zasiłek celowy na pokrycie kosztów leków i leczenia ogółem (w zł) na podstawie Uchwały Rady Miasta podnoszącej kryterium dochodowe na podstawie Uchwały Rady Miasta podnoszącej kryterium dochodowe dla osób w wieku poprodukcyjnym specjalny zasiłek celowy kwota ogółem nie jest sumą wierszy Średnia wysokość zasiłku na pokrycie kosztów leków i leczenia ogółem wyniosła 143 zł ( zł), przy czym dla osób korzystających z zasiłku w ramach Uchwały dla osób w wieku poprodukcyjnym wyniosła ona 201 zł Pomoc na pokrycie kosztów opału i dogrzanie mieszkania Całkowity koszt wypłaty zasiłków na pokrycie kosztów opału i dogrzanie mieszkania wyniósł zł. Średnia wysokość zasiłku na pokrycie kosztów opału i dogrzanie mieszkania ogółem wyniosła 499 zł ( zł). Zmniejszyły się koszty wypłaty zasiłków na podstawie Uchwały Rady Miasta podwyższającej kryterium dochodowe (o 13,4 %) a znacznie wzrosły koszty wypłaty zasiłków specjalnych (o 50,9 %). Ta zależność wynika z liczby osób korzystających z tych form pomocy, gdzie liczba osób korzystająca z pomocy na podstawie Uchwały spadła o 14,3 % (60 osób), podczas gdy liczba osób otrzymująca specjalny zasiłek celowy wzrosła o 30,1 % (95 osób). Stosunkowo niskie kryterium dochodowe wynikające z zapisów ustawy o pomocy społecznej powoduje, że pomoc udzielana jest nawet przy jego przekroczeniu dla najbardziej potrzebujących na zasadzie zasiłków specjalnych. Tabela nr 16. Koszty zasiłku celowego na pokrycie kosztów opału i dogrzanie mieszkania w latach Wyszczególnienie Koszt całkowity - zasiłek celowy na pokrycie kosztów opału i dogrzanie mieszkania ogółem (w zł) na podstawie Uchwały Rady Miasta podnoszącej kryterium dochodowe specjalny zasiłek celowy kwota ogółem nie jest sumą wierszy Miasto Sopot jako jedyne w województwie pomorskim posiada podwyższone kryterium dochodowe do udzielania zasiłku celowego na pomoc w zakupie leków oraz dogrzaniu mieszkania Pomoc na odzież i obuwie Z zasiłku celowego na ubranie i obuwie skorzystało 116 osób, na łączną kwotę świadczeń zł. Liczba świadczeniobiorców spadła o 19,4 %, a koszt zmniejszył się o 30,2 % w stosunku do roku poprzedniego. Wynika to z niższej średniej zasiłku ( zł, zł) oraz uzupełnienia tego zadania przez działający na terenie Sopotu punkt wydawania odzieży prowadzony przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta. str. 20 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie w 2009 roku