Ranking wykorzystania zasobów ludzkich w krajach Unii Europejskiej
|
|
- Filip Orłowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Rozdział i. Ranking wykorzystania zasobów ludzkich w krajach Unii Europejskiej Marek Kunasz 1 Streszczenie W pracy zaprezentowano różne obszary, w których w teorii rozpatrywane jest oddziaływanie kapitału ludzkiego (zasobów ludzkich), tym samym wyznaczono kierunki budowy modeli pomiarowych w tym zakresie i na tej podstawie stworzono, z wykorzystaniem metod wielowymiarowej analizy porównawczej, ranking wykorzystania zasobów ludzkich w krajach Unii Europejskiej. W pracy przedstawiono wyniki prowadzonych analiz empirycznych nie tylko w ujęciu statycznym, ale również i dynamicznym, odzwierciedlając zmiana wartości obliczonych miar syntetycznych w latach , co zwiększyło znacznie zakres możliwych do zidentyfikowania asocjacji. Wstęp Zasoby ludzkie odgrywają decydującą rolę w budowaniu konkurencyjności gospodarek i podmiotów gospodarujących. Problematyka ta jest rozpatrywana w różnych obszarach ekonomii i wzbudza coraz większe zainteresowanie teoretyków i praktyków. W niniejszym nurcie można umiejscowić pracę, której celem było przeprowadzenie analizy porównawczej stopnia wykorzystania zasobów ludzkich w krajach Unii Europejskiej w ujęciu statycznym i dynamicznym. Horyzont czasowy prowadzonych analiz wyznaczają lata Dla realizacji powyższego celu wykorzystano źródła w postaci istniejącego materiału 1 dr Marek Kunasz, Uniwersytet Szczeciński, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Katedra Mikroekonomii
2 teoretycznego zawartego w literaturze krajowej i obcej dotyczącej poruszanej problematyki oraz ogólnie dostępnych danych ze statystyk międzynarodowych. i.1. Zasoby ludzkie i kapitał ludzki w różnych obszarach ekonomii Problematyka miejsca człowieka gospodarującego w procesach ekonomicznych jest stale obecna i ugruntowana w historycznym rozwoju myśli ekonomicznej. Ludzie postrzegani byli w kontekście zasobów (aktywów) zaangażowanych w procesy gospodarowania (Kunasz, 2006b, s ), ale także postrzegano ich jako nosicieli kapitału (Domański, 1993). Aktywa owszem zawierają w sobie kapitał, ale jedna kategoria nie jest tożsama pod względem jakościowym z drugą. Istota tego rozróżnienia wywodzi się z systemu podwójnej księgowości, w którym te same środki ekonomiczne są traktowane dualnie. Jako aktywa są narażone na deprecjację, natomiast tkwiący w nich kapitał powinien się pomnażać (kapitalizować). Aktywa są konkretne, kapitał zaś jest kategorią abstrakcyjną, zagregowaną. Przedsiębiorca nie może bezpośrednio pomnożyć swoich aktywów, ale potrafi pomnożyć kapitał w nich ucieleśniony, a potem nabyć kolejne (Dobija, 2001, s. 45). Uwzględniając powyższe wyróżniki można wyodrębnić kategorie: zasobów ludzkich, zasobów pracy czy kapitału ludzkiego. Przez zasoby ludzkie należy rozumieć ludność ogółem danego kraju raczej w aspekcie ilościowym (zaangażowana w procesy produkcji i konsumpcji). Zasoby pracy, z kolei tworzą ludzie, którzy są zdolni do pracy i są zatrudnieni bądź wyrażają gotowość do dobrowolnego podjęcia pracy (zawężenie analizy do kontekstu produkcyjnego) (Maniak, Nowak-Lewandowska, 2007, s. 10). Kapitał ludzki to zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia, siły i energii witalnej zawarty w człowieku. Zasób ten stanowi uwarunkowany genetycznie określony potencjał, który można powiększać drogą inwestycji w człowieka (Domański, 1993, s. 35). Są one definiowane jako ogół działań, które wpływają na przyszły pieniężny i fizyczny dochód przez powiększanie zasobów w ludziach. (Becker, 1964, s. 9) Cechą charakterystyczną inwestycji w człowieka, jest to, iż przynoszą zwroty poniesionych nakładów w perspektywie długookresowej. Wyróżniającą cechą kapitału ludzkiego jest to, że stanowi część człowieka, jest ludzki, ponieważ jest ucieleśniony w ludziach (Schultz, 1976, s. 48). Kapitał ten nie stanowi bowiem jakiegoś niezależnego od człowieka bytu. Pozostając ucieleśniony w swym nosicielu (właścicielu), nie dając się od niego oddzielić, stanowi wielkość jedynie do niego dodawaną. Ta cecha pozwala odróżnić kapitał ludzki od kapitału rzeczowego, gdyż jedynie drugi z wymienionych może być przedmiotem obrotu na rynku i zmieniać właściciela (Fisher, 1927, s. 9).
3 Twórcy koncepcji kapitału ludzkiego wyodrębniają 7 obszarów inwestycji w człowieka, a zatem zainteresowań teoretyków i praktyków (Schultz, 1961, s ): szeroko rozumiane usługi i udogodnienia związane z ochroną zdrowia, wpływające na żywotność i witalność człowieka, szkolenie w czasie pracy, formalne kształcenie szkolne na wszystkich szczeblach, programy studiów dla dorosłych, migracje ludności w celu znalezienia lepszej pracy dostosowania się do zmieniających się warunków, poszukiwanie informacji o sytuacji ekonomicznej firm i perspektywach zawodowych. badania naukowe. Stosownie do wymienionych obszarów inwestycji w człowieka można wskazać ich organizacyjne ramy. Procesy te mogą odbywać się w ramach: systemu edukacji narodowej, systemu agencji zatrudnienia, dostarczających informacji o pracy, systemu badań naukowych prowadzonych przez uczelnie wyższe oraz przedsiębiorstwa. Kapitał ludzki był również identyfikowany i definiowany na gruncie innych ujęć teoretycznych - np. teorii zasobowej (Kunasz, 2006a, s ) czy teorii kapitału intelektualnego (Edvinsson, Malone, 2001); (Kunasz, 2008, s ). W drugim z przywołanych ujęć teoretycznych kapitał ludzki stanowi element kapitału intelektualnego (niekiedy jest z nim utożsamiany). Kapitał intelektualny za (G.Ross, J.Ross, 1997) można określić jako sumę ukrytych (nienamacalnych) aktywów organizacji, nie uwzględnianych w jej sprawozdaniu finansowym, obejmującą zarówno to, co znajduje się w głowach pracowników, jak i to co pozostaje po ich odejściu. Na tak pojmowany kapitał intelektualny składa się: kapitał ludzki oraz kapitał strukturalny. Kryterium wyróżniania wymienionych kategorii jest własność zasobów. Właścicielem kapitału strukturalnego jest organizacja, zaś ludzkiego poszczególni jej członkowie. Kapitał ludzki stanowi wszystko to co organizacja traci wraz z odejściem pracownika, zaś strukturalny wszystko to co zdoła utrwalić (Osbert-Pociecha, Karaś, 1999, s. 49). Dodatkowo obszary, w których rozpatrywane jest oddziaływanie kapitału ludzkiego wyznacza koncepcja gospodarki opartej na wiedzy (GOW) to gospodarka, w której działa wiele przedsiębiorstw, które o wiedzę opierają swoją przewagę konkurencyjną (Koźmiński, 1996, s. 7). Wprowadzanie GOW polega na stymulowaniu rozwoju następujących dziedzin (na nich koncentruje się zainteresowanie teoretyków i praktyków): edukacji i nauki,
4 badań i rozwoju (B+R), high-tech, usług biznesowych, sektora usług społeczeństwa informacyjnego. Wyodrębnione powyżej obszary wyznaczają kierunki budowy modeli pomiaru kapitału ludzkiego (zasobów ludzkich). Jedną z grup metod, która znajduje zastosowanie w analizowanym obszarze, są metody wielowymiarowej analizy porównawczej (WAP) i.2. Metody wielowymiarowej analizy porównawczej WAP Wielowymiarowa analiza porównawcza (WAP) jest dyscypliną naukową zajmującą się analizą zjawisk złożonych opisywanych za pomocą wielu zmiennych (Jankiewicz-Siwek, 1996, s. 23). Metody WAP stosuje się w celu transformacji wielowymiarowej przestrzeni zmiennych diagnostycznych do jednowymiarowej przestrzeni zmiennej syntetycznej, umożliwiającej uporządkowanie badanych podmiotów ze względu na poziom badanego zjawiska. Jedną z metod wykorzystywanych w ramach dyscypliny, której metodologię wykorzystano w omawianych badaniach, jest metoda porządkowania liniowego. Na wstępie procedury porządkowania liniowego należy podzielić zbiór przyjętych zmiennych na (Jajuga, 1999, s. 37): stymulanty zmienne, których rosnąca wartość świadczy o wzroście poziomu badanego zjawiska, destymulanty zmienne, których malejąca wartość świadczy o wzroście poziomu badanego zjawiska, nominanty - zmienne, dla których wartości świadczące o wysokiej wartości badanego zjawiska zawierają się w pewnym przedziale, wartości spoza przedziału świadczą z kolei o niższym poziomie zjawiska. Po zidentyfikowaniu destymulant i nominant należy je przekształcić w stymulanty (Batóg, 2003). Należy też pamiętać, iż nie wszystkie zmienne powinny być uwzględniane w dalszych badaniach. Ich wyboru należy dokonać z wykorzystaniem kryterium (Ostasiewicz, 1998, s. 116): uniwersalności, zmienności, stopnia skorelowania, ważności. Przyjęte do dalszych analiz zmienne są zazwyczaj wyrażone w różnych jednostkach miary, mają również różne obszary zmienności, nie stanowią zatem zestawu porównywalnych danych. Eliminację wymienionych ograniczeń zapewnia
5 procedura ich normalizacji, która może być prowadzona z wykorzystaniem 3 rodzajów przekształceń określanych mianem (Borys, 1978): standaryzacji, unitaryzacji, przekształceń ilorazowych. W dalszej części procedury należy dokonać wyboru metody agregacji zestandaryzowanych zmiennych znajdują tu zastosowanie 2 warianty: bezwzorcowy, gdzie agregacji danych dokonuje się obliczając wartość średnią zmiennych diagnostycznych dla badanych obiektów - uzyskane miary są unormowane w przedziale <0;1>. wzorcowy, gdzie tworzy się tzw. obiekt wzorcowy na bazie maksymalnych wartości zmiennych diagnostycznych w badanej zbiorowości, następnie wyznacza się odległość poszczególnych obiektów od wzorca rozwoju - uzyskane wartości nie są unormowane w przedziale <0;1>, dlatego konstruuje się miarę względną, która ograniczenie to eliminuje. Interpretacja miary syntetycznej wygenerowanej za pośrednictwem obu formuł agregacyjnych jest podobna: rosnąca jej wartość świadczy o wyższym poziomie badanego zjawiska (w przypadku metod wzorcowych zbliżaniu się do wzorca rozwoju) szerzej (Nowak, 1990); (Tarczyński, 1994). i.3. Procedura porządkowania liniowego podmiotów poddanych badaniu Wykorzystując metody wielowymiarowej analizy porównawczej dokonano na bazie powyżej przedstawionej procedury postępowania uporządkowania liniowego badanych obiektów ze względu na sposób wykorzystania zasobów ludzkich. W poniższej tabeli przedstawiono wybrane z uwzględnieniem przyjętych kryteriów zmienne, określając ich typ (stymulanty, destymulanty i nominanty) oraz wartości pożądane. Tabela 1. Wykaz zmiennych diagnostycznych x i zmienna diagnostyczna typ zmiennej wartości pożądane x 1 Stopa zatrudnienia stymulanta max x 2 Stopa bezrobocia destymulanta min x 3 Procent populacji posiadający co najmniej średnie stymulanta max wykształcenie x 4 Procent populacji posiadający co najmniej średnie stymulanta max wykształcenie x 5 Publiczne wydatki na edukację jako % PKB stymulanta max
6 x 6 Kształcenie ustawiczne stymulanta max x 7 Wydatki na B+R jako % PKB stymulanta max x 8 Wnioski składane do Europejskiego Urzędu Patentowego stymulanta max x 9 Zatrudnienie w sektorze usług opartych na wiedzy stymulanta max x 10 Zatrudnienie w sektorze nauka i technologia stymulanta max x 11 Wydatki na technologie informacyjne jako % PKB stymulanta max x 12 Procent gospodarstw domowych, które mają dostęp do stymulanta max Internetu x 13 Przeciętna oczekiwana długość życia kobiet stymulanta max Źródło: opracowanie własne. Wybór zmiennych podyktowany był możliwością pozyskania danych zapewniających porównywalność nie tylko przestrzenną, ale i czasową, z zakresu danych spełniających kryterium merytoryczne związku z problematyką omawianą w podobnym kontekście w literaturze przedmiotu (patrz część teoretyczna opracowania). Zakres przestrzenny prowadzonych badań obejmował kraje wchodzące aktualnie w struktury Unii Europejskiej. Dla celów analitycznych wyodrębniono w ramach badanej zbiorowości 3 grupy państw: UE-15 grupa państw tworząca Unię Europejską przez polską akcesją, UE-10 grupa państw wstępujących w struktury Unii Europejskiej równolegle z Polską, UE-2 najmłodsi członkowie Unii Europejskiej Bułgaria i Rumunia. Dane grupowano w nawiązaniu do wprowadzonego podziału. Zakres czasowy badań obejmuje lata Dostępne dane za rok 2007 były niekompletne, dlatego zrezygnowano z ich uwzględniania w badaniach. W latach dla niektórych państw (z grup UE-10 i UE-2) nie było można skompletować wystarczającego zestawu danych kraje te zostały w związku z tym wyłączone z rankingów. Pełna porównywalność miejsc w rankingu jest zapewniona w latach Dane pozyskiwano z witryny internetowej Eurostatu. Założenia metodologiczne dotyczące zakresu przestrzenno-czasowego prowadzonych badań poza analizą w ujęciu statycznym (zhierarchizowanie obiektów) umożliwiały również prowadzenie analizy dynamiki zmian zjawisk opisywanych zestawem zmiennych i miarą syntetyczną, co zwiększa zdecydowanie zakres możliwych do zidentyfikowania asocjacji. W grupie zmiennych zidentyfikowano destymulanty przeprowadzono zatem procedurę ich zamiany na stymulanty, z wykorzystaniem następującej formuły: x ij = 1/x ij (1)
7 gdzie: x ij, x ij - wartość zmiennej X j dla i-tej obserwacji, Wśród zmiennych nie zidentyfikowano nominant. Procedurę normalizacji danych przeprowadzono z wykorzystaniem metody unitaryzacji, opisywanej poniższym wzorem: z ij = x ij / max x ij (i = 1,...,m j = 1,...,k) (2) gdzie: z ij - znormalizowana wartość zmiennej X j dla i-tej obserwacji, max x ij maksymalna wartość zmiennej X j. Po tym dokonano agregacji danych metodą bezwzorcową, zgodnie z przedstawioną poniżej formułą: z i = Σ x ij / p (i = 1,...,m) (3) Wynikiem końcowym zastosowanej procedury obliczeniowej były rankingi badanych podmiotów sporządzone według kryterium malejącej wartości miernika syntetycznego w latach (stworzono 11 takich zestawień). i.4. Rezultaty badań Tabela 2 przedstawia szczegółowe wartości wspomnianej miary syntetycznej dla krajów w ramach wyodrębnionych grup (dla każdego z krajów obliczono wskaźnik dynamiki zmian miary syntetycznej dla krajów UE-15 w okresie , dla pozostałych ). W tabeli przedstawiono również miejsce każdego z krajów w rankingach tworzonych w poszczególnych latach. Tabela 2. Rankingi wykorzystania zasobów ludzkich w krajach Unii Europejskiej w latach Indeks kraj dyn. UE-15 Austria 0,703 0,685 0,715 0,69 0,702 0,692 0,707 0,713 0,75 0,745 0,747 6,3 Belgia 0,66 0,637 0,64 0,641 0,664 0,658 0,677 0,674 0,699 0,688 0,687 4,1 Dania 0,831 0,803 0,837 0,804 0,834 0,823 0,869 0,866 0,876 0,875 0,892 7,3 Finlandia 0,793 0,776 0,81 0,812 0,838 0,818 0,83 0,82 0,84 0,825 0,838 5,7 Francja 0,639 0,602 0,634 0,627 0,64 0,626 0,631 0,654 0,674 0,685 0,67 4,9 Grecja 0,513 0,473 0,487 0,456 0,486 0,453 0,475 0,469 0,474 0,477 0,476-7,2 Hiszpania 0,475 0,465 0,471 0,473 0,485 0,485 0,503 0,498 0,507 0,53 0,537 13,1
8 Holandia 0,756 0,736 0,764 0,755 0,772 0,802 0,825 0,815 0,81 0,802 0,803 6,2 Irlandia 0,587 0,563 0,564 0,614 0,63 0,627 0,616 0,627 0,64 0,646 0,64 9 Luksemburg 0,66 0,664-0,736 0,727 0,705 0,715 0,693 0,741 0,725 0,715 8,3 Niemcy 0,762 0,706 0,67 0,7 0,717 0,701 0,734 0,731 0,746 0,732 0,737-3,3 Portugalia 0,457 0,447 0,433 0,436 0,447 0,439 0,431 0,445 0,469 0,466 0,466 2 Szwecja 0,901 0,898 0,886 0,891 0,891 0,879 0,892 0,921 0,933 0,902 0,9-0,1 Wlk.Brytania 0,702 0,676 0,668 0,694 0,721 0,712 0,755 0,76 0,792 0,784 0,754 7,4 Włochy 0,518 0,501 0,507 0,505 0,518 0,513 0,539 0,538 0,559 0,517 0,544 5 UE-10 Czechy - - 0,621 0,601 0,605 0,595 0,589 0,561 0,584 0,589 0,605 0 Estonia - 0,526 0,593 0,582 0,567 0,556 0,585 0,591 0,589 0,612 0,631 11,3 Litwa - - 0,617 0,572 0,558 0,529 0,499 0,504 0,521 0,542 0,574 2,9 Łotwa - - 0,528 0,52 0,523 0,505 0,505 0,538 0,525 0,555 0,574 9,8 Polska - 0,572 0,564 0,547 0,548 0,51 0,485 0,489 0,514 0,528 0,544-0,7 Słowacja - - 0,574 0,559 0,554 0,549 0,545 0,524 0,512 0,516 0,525-5,2 Słowenia 0,643 0,601 0,603 0,602 0,616 0,599 0,626 0,637 0,666 0,651 0,663 7,6 Węgry 0,47 0,511 0,517 0,527 0,527 0,527 0,555 0,577 0,559 0,552 0,559 6,1 Cypr ,459 0,507 0,533 0,595 0,626 0,647 0,653 0,677 33,5 Malta ,47 0,458 0,426 0,444 0,475 0,475 0,478 1,7 UE-2 Bułgaria ,5 0,461 0,47 0,48 0,459 0,502 0,485-3 Rumunia - 0,526 0,469 0,441 0,431 0,434 0,441 0,455 0,43 0,475 0,455 5,6 Pozycja w rankingu kraj UE-15 Austria Belgia Dania Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Luksemburg Niemcy Portugalia Szwecja Wlk.Brytania Włochy UE-10 Czechy Estonia Litwa Łotwa Polska Słowacja Słowenia
9 Węgry Cypr Malta UE-2 Bułgaria Rumunia Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Eurostatu. Analiza danych zawartych w tabeli pozwala na stwierdzenie, iż w grupie krajów UE-15 bezsprzecznym liderem w wykorzystaniu zasobów ludzkich jest Szwecja (w każdym roku zajmowała 1 pozycję w rankingu). Z kolei miejsca 2 lub 3 zajmowały wymiennie kolejne kraje skandynawskie: Dania oraz Finlandia. Negatywnie na tle pozostałych krajów w tej grupie wyróżnia się Grecja (gdzie dodatkowo odnotowano najwyższą ujemną dynamikę zmiany miary syntetycznej) oraz Portugalia. Analiza dynamiki zmian miary syntetycznej wskazuje na zmniejszenie efektywności wykorzystania zasobów ludzkich w Niemczech. Natomiast pozytywne zmiany w adekwatnym zakresie należy odnotować głównie w Hiszpanii (poziom miary syntetycznej zwiększył się o 13,1 %), Irlandii i Luksemburgu (tu zmiana odpowiednio 9 % i 8,3 %). W przypadku państw z grupy UE-10 w gronie liderów zmian należy umiejscowić Cypr (gdzie odnotowano 33,5 % wzrost poziomu miary syntetycznej w okresie badawczym) oraz Estonię (z prawie 10 % wzrostem). Te kraje wraz ze Słowenią zajmują najwyższe pozycje w rankingach. Na przeciwległym krańcu (biorąc pod uwagę osiągane pozycje w rankingach) należy umieścić Maltę oraz Słowację (biorąc pod uwagę negatywną dynamikę zmian miary syntetycznej 5,2). Polska, biorąc pod uwagę lata (analiza w takim zakresie prowadzona jest z przyczyn wcześniej wskazanych w części metodologicznej) zajmowała w rankingach pozycję od 17 (w roku 2000) do 22 (w roku 2003). Miara syntetyczna mieściła się w przedziale od 0,485 (w roku 2002) do 0,548 (w 2000 r.). Negatywnie należy ocenić dynamikę zmian wartości miary syntetycznej (wskaźnik dynamiki przyjął wartość ujemną). Na wykresie 1 i w tabeli 3 przedstawiono średnie wartości miary syntetycznej dla wyodrębnionych grup państw w badanym okresie (na ich tle przedstawiono zmiany adekwatnej miary dla Polski). Tabela 3 prezentuje dodatkowo w powyższym zakresie wskaźniki dynamiki zmian poziomu miary syntetycznej w latach oraz średnią pozycję w rankingu.
10 Wykres 1. Średnie wartości miary syntetycznej w grupach państw w latach ,7 0,65 0,6 UE-15 UE-10 0,55 0,5 0,45 Polska UE-2 0, Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Eurostatu. Tabela 3. Średnie wartości miary syntetycznej i pozycji w rankingu w grupach państw w latach Grupa dyn Indeks UE-15 0,664 0,642 0,649 0,656 0,671 0,662 0,68 0,682 0,701 0,693 0,694 6,9 UE-10 0,557 0,552 0,577 0,552 0,547 0,536 0,541 0,549 0,559 0,567 0,583 1 UE ,469 0,441 0,465 0,447 0,456 0,468 0,445 0,488 0,47 0,2 Polska - - 0,564 0,547 0,548 0,51 0,485 0,489 0,514 0,528 0,544-3,5 Pozycja w rankingu UE-15 8,5 9,5 10,2 10,3 10,6 10,5 10,3 10,4 10,4 10,6 10,7 - UE ,5 13,9 16, ,5 17,4 16, ,7 - UE , , ,5 24, Polska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Eurostatu. Analiza danych w przedstawionym zakresie pozwala na postawienie wniosku, iż liderami zmian w zakresie wykorzystania zasobów ludzkich są stare kraje Unii Europejskiej. Średnia wartość miary syntetycznej w badanym okresie poprawiła się tu o prawie 7 %, gdy w grupie krajów nowych dla UE- 10 i UE-2 adekwatny wskaźnik ukształtował się na poziomie 1 % i 0,2 %. Nie mniej jednak tak podany zestaw danych nie wyczerpuje w pełni całokształtu za-
11 chodzących zależności. Podczas, gdy po roku 2003 miara syntetyczna dla krajów starej Unii zatrzymała się na względnie stałym poziomie (dynamiczne zmiany zachodziły wcześniej), dla krajów UE-10 był to okres bardzo dynamicznego rozwoju, również w zakresie wykorzystania zasobów ludzkich. Zmiany wartości miary syntetycznej w Polsce (ujemna dynamika) na tle wcześniej przedstawionych danych nie pozostawiają wątpliwości co do negatywnej ich oceny, przy czym tu też nie można nie zauważyć pewnych tendencji w ramach okresu badawczego. W latach indeks dla Polski był zbliżony do średniej dla UE-10. Wyraźnie negatywne zmiany w poddanym analizie zakresie zaobserwowano w latach Lata z kolei to okres widocznej poprawy przyjętych do analizy parametrów a zatem i miary syntetycznej. Polska wyraźnie nadrobiła w tym czasie część dystansu dzielącego ją od niektórych krajów regionu. Biorąc jednak pod uwagę dane z roku 2006, miara syntetyczna dla Polski jest mniejsza od średniej dla UE-10 o 0,041. W najbardziej krytycznym momencie (rok 2002) różnica ta wynosiła 0,066. W kolejnym zestawieniu (tabela 4) zaprezentowano pozycję krajów w ostatnim rankingu (za rok 2006) oraz średnią pozycję w zestawieniach z poszczególnych lat (niepełna porównywalność pozycji) i w latach (gdzie ów mankament został wyeliminowany). Tabela 4. Pozycje państw Unii Europejskiej w wybranych rankingach Pozycja Średnia pozycja Kraj UE-15 Szwecja Dania 2 2,2 2,1 Finlandia 3 2,8 2,9 Holandia 4 4,1 4 Wielka Brytania 5 5,8 5,1 Niemcy 7 6,2 6,7 Austria 6 6,7 7 Luksemburg 8 7,2 7,1 Belgia 9 8,8 9 Francja 11 10,2 10,3 Irlandia 13 12,3 12 Włochy 20 18,4 19 Hiszpania 21 20,5 21,3 Grecja 25 22,1 24 Portugalia 26 24,3 26
12 UE-10 Słowenia 12 11,5 11,6 Cypr 10 14,8 13,7 Estonia 14 14,1 14,1 Czechy 15 13,8 14,4 Węgry 18 16,9 16,9 Łotwa Litwa ,1 Słowacja ,9 Polska 19 18,5 20 Malta UE-2 Bułgaria 23 23,4 23,4 Rumunia 27 24,4 26,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Eurostatu. Analiza danych pozwala na potwierdzenie wcześniej zaobserwowanych zależności. W grupie krajów UE-15 wyróżniają się 3 kraje skandynawskie (Szwecja, Dania, Finlandia), natomiast do grona państw najmniej efektywnie wykorzystujących zasoby ludzkie zaliczyć można Grecję i Portugalię (25 i 26 pozycja w rankingu z 2006 r.). W grupie UE-10 należy wskazać jako liderów Słowenię, Cypr i Estonię. Na przeciwległym krańcu bez wątpliwości można umiejscowić Maltę (pozycja 24 w ostatnim rankingu). W grupie państw UE-2 znacznie efektywniej swoje zasoby ludzkie wykorzystuje Bułgaria (23 pozycja w ostatnim rankingu, w porównaniu z Rumunią, która zajęła ostatnie miejsce). Polska w ostatnim rankingu uplasowała się na pozycji 19. W grupie UE- 10 gorsze pozycje odnotowano dla Malty i Słowacji, w grupie UE-15 syntetyczna miara była mniejsza dla Portugalii, Grecji, Hiszpanii (również biorąc pod uwagę średnią pozycję w rankingach w latach w krajach tych mniej efektywnie wykorzystywano zasoby ludzkie) oraz Włoch. i.5. Zakończenie Reasumując prowadzone rozważania można stwierdzić, iż: W grupie państw UE-15 liderami w wykorzystaniu zasobów ludzkich są kraje skandynawskie (Szwecja, Dania, Finlandia). Najwyższy postęp w tym zakresie zaobserwowano w przyjętym okresie badawczym w Hiszpanii, Irlandii i Luksemburgu. Natomiast do grona państw najmniej efektywnie wykorzystujących zasoby ludzkie należy zaliczyć Grecję i Portugalię.
13 W grupie państw wstępujących równolegle z Polską w struktury Unii Europejskiej liderami w wykorzystaniu zasobów ludzkich są: Słowenia, Cypr i Estonia, na przeciwległym zaś krańcu można umiejscowić Maltę i Słowację. Biorąc pod uwagę cały okres badawczy pozytywne zmiany w zakresie wykorzystania zasobów ludzkich przebiegały relatywnie rzecz biorąc bardziej dynamicznie w państwach z grupy UE-15, jednakże po roku 2003 liderami zmian okazały się nowe k członkowskie, w tym również Polska, właśnie wtedy nadrabiająca niejako część dystansu, będącego konsekwencją zaobserwowanych w latach negatywnych zmian i dzielącego ją od niektórych krajów regionu. Jednakże, relatywnie rzecz biorąc, pozycja Polski nadal nie napawa optymizmem. Bibliografia Batóg J., (2003), Klasyfikacja obiektów w przypadku agregacji danych, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. Becker G.S., (1964), Human Capital. A Theoretical Analysis with special Reference to Education, New York. Borys T., (1978), Metody normowania cech w statystycznych badaniach porównawczych, Przegląd Statystyczny, nr 2. Dobija M., (2001), Problematyka wartości kapitału ludzkiego, [w:] Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie nr 557, Kraków. Domański S.R., (1993), Kapitał ludzki i wzrost gospodarczy, PWN, Warszawa. Edvisson L. i M.S. Malone, (2001), Kapitał intelektualny, PWN, Warszawa. Fisher I., (1927), The nature of capital and income, MacMillian, London. Jajuga K. (red.), (1999), Ekonometria metody i analiza problemów ekonomicznych, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław. Jankiewicz-Siwek A., (1996), Syntetyczne miary oceny zdolności kredytowej przedsiębiorstw (propozycja dla banków), [w:] E.Nowak, M.Urbanek, Ekonometryczne modelowanie danych finansowo-księgowych, UMCS, Lublin. Koźmiński A., (1996), Teoria i praktyka zarządzania na przełomie XX i XXI wieku, Transformacje, nr 1-2. Kunasz M., (2006a), Resource approach in building a long-term competitive advantage of enterprise, [w:] D.Kopycińska (red.), Theoretical and practical aspects of competitiveness, Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s Kunasz M., (2006b), Zasoby przedsiębiorstwa w ujęciu teorii ekonomii, Gospodarka Narodowa, nr 10, s Kunasz M., (2008), Intellectual capital a new source of competitive advantage, [w:] Y.Bilan, S.Vdovtsova (red.), Ukrainian-Polish Cooperation in the Context of Globalization, Kyiv National University of Technologies and Design, Kyiv-Ternopil, s Maniak G., Nowak-Lewandowska R., (2007), Zmiany w zasobach pracy w Polsce w latach a konkurencyjność gospodarki, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Prace Katedry Mikroekonomii nr 11, WNUS, Szczecin.
14 Nowak E., (1990), Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społecznogospodarczych, PAN, Warszawa. Osbert-Pociecha G., Karaś M., (1999), Wykorzystanie koncepcji zarządzania zintegrowaną wiedzą pracowników (kapitałem intelektualnym) w reengineeringu przedsiębiorstwa, Przegląd Organizacji, nr 3. Ostasiewicz W. (red.), (1998), Statystyczne metody analizy danych, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław. Ross G., Ross J., (1997), Measuring your Company s Intellectual Performance, Long Range Planning, June. Schultz T.W., (1961), Education and Economic Growth, University of Chicago Press, Chicago. Schultz T.W., (1976), Investment in Human Capital, The Free Press, New York. Tarczyński W., (1994), Taksonomiczna miara atrakcyjności inwestycji w papiery wartościowe, Przegląd Statystyczny, nr 3.
INDEKS GOSPODAROWANIA KAPITAŁEM LUDZKIM
MAREK KUNASZ INDEKS GOSPODAROWANIA KAPITAŁEM LUDZKIM Szczecin 2010 Recenzent: Skład i łamanie, projekt okładki: Marek Kunasz Żadna część tej publikacji nie może być powielana i rozpowszechniana w jakiejkolwiek
Bardziej szczegółowoSytuacja zawodowa osób z wyższym wykształceniem w Polsce i w krajach Unii Europejskiej w 2012 r.
1 Urz d Statystyczny w Gda sku W Polsce w 2012 r. udział osób w wieku 30-34 lata posiadających wykształcenie wyższe w ogólnej liczbie ludności w tym wieku (aktywni zawodowo + bierni zawodowo) wyniósł 39,1%
Bardziej szczegółowoBadanie zróżnicowania krajów członkowskich i stowarzyszonych Unii Europejskiej w oparciu o wybrane zmienne społeczno-gospodarcze
Barbara Batóg Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Badanie zróżnicowania krajów członkowskich i stowarzyszonych Unii Europejskiej w oparciu o wybrane zmienne społeczno-gospodarcze W 2004 roku planowane
Bardziej szczegółowoZakończenie Summary Bibliografia
Spis treści: Wstęp Rozdział I Zakresy i ich wpływ na pojmowanie bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1. Zakresy pojmowania bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.1. Zakres wąski bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.2. Zakres
Bardziej szczegółowoPŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
10.05.2018 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 12 423 00 45 media@sedlak.pl PŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wysokość płacy minimalnej jest tematem wielu dyskusji.
Bardziej szczegółowoPozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej
Pozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej mgr Mirosława Tereszczuk dr inż. Robert Mroczek Sofia, 12-13 września 2017 r. Plan wystąpienia 1. Cel pracy, źródła danych 2. Porównawcza
Bardziej szczegółowoWynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej
Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej Płaca minimalna w krajach unii europejskiej Spośród 28 państw członkowskich Unii Europejskiej 21 krajów posiada regulacje dotyczące wynagrodzenia
Bardziej szczegółowoWykład z dnia 8 lub 15 października 2014 roku
Wykład z dnia 8 lub 15 października 2014 roku Istota i przedmiot statystyki oraz demografii. Prezentacja danych statystycznych Znaczenia słowa statystyka Znaczenie I - nazwa zbioru danych liczbowych prezentujących
Bardziej szczegółowoWPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Bardziej szczegółowoWykorzystanie Internetu przez młodych Europejczyków
Wykorzystanie Internetu przez młodych Europejczyków Marlena Piekut Oleksandra Kurashkevych Płock, 2014 Pracowanie Zarabianie pieniędzy Bawienie się INTERNET Dokonywanie zakupów Nawiązywanie kontaktów Tadao
Bardziej szczegółowoKonkurencyjność polskiej gospodarki na tle krajów unijnych
Konkurencyjność polskiej gospodarki na tle krajów unijnych Dr Magdalena Hryniewicka Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Zakład Ekonomii Plan wystąpienia Cel Definicje konkurencyjności w literaturze
Bardziej szczegółowoBRE Business Meetings. brebank.pl
BRE Business Meetings Witamy w świecie ekspertów Innowacje a wzrost gospodarczy Ryszard Petru Główny Ekonomista BRE Banku SA Dyrektor Banku ds. Strategii i Nadzoru Właścicielskiego 05.08.2010 r. brebank.pl
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoPROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK
29.2.207 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 536 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 208 ROK Końcowe miesiące roku to dla większości menedżerów i specjalistów
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoWyzwania polityki ludnościowej wobec prognoz demograficznych dla Polski i Europy
Wyzwania polityki ludnościowej wobec prognoz demograficznych dla Polski i Europy Grażyna Marciniak Główny Urząd Statystyczny IV. Posiedzenie Regionalnego Forum Terytorialnego, Wrocław 8 grudnia 215 r.
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro część I Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoSytuacja osób po 50 roku życia na śląskim rynku pracy. Konferencja Kariera zaczyna się po 50-tce Katowice 27 stycznia 2012 r.
Sytuacja osób po 50 roku życia na śląskim rynku pracy Konferencja Kariera zaczyna się po 50-tce Katowice 27 stycznia 2012 r. W grudniu 2011 roku potencjał ludności w województwie szacowany był na 4,6 mln
Bardziej szczegółowoInnowacyjność w Europie 2016
DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ MAŁOPOLSKIE OBSERWATORIUM ROZWOJU REGIONALNEGO Innowacyjność w Europie 2016 Komisja Europejska raz w roku publikuje europejską i regionalną tablicę wyników innowacji, która
Bardziej szczegółowo1. Mechanizm alokacji kwot
1. Mechanizm alokacji kwot Zgodnie z aneksem do propozycji Komisji Europejskiej w sprawie przejęcia przez kraje UE 120 tys. migrantów znajdujących się obecnie na terenie Włoch, Grecji oraz Węgier, algorytm
Bardziej szczegółowodr Sławomir Nałęcz Z-ca dyr. Dep. Badań Społecznych i Warunków Życia Główny Urząd Statystyczny
dr Sławomir Nałęcz Z-ca dyr. Dep. Badań Społecznych i Warunków Życia Główny Urząd Statystyczny Wyniki Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2002, 2011. Wskaźnik NEET w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowo48,6% Turystyka w Unii Europejskiej INFORMACJE SYGNALNE r.
INFORMACJE SYGNALNE Turystyka w Unii Europejskiej 16.02.2018 r. 48,6% Udział noclegów udzielonych turystom Według Eurostatu - Urzędu Statystycznego Unii Europejskiej, liczba noclegów udzielonych w turystycznych
Bardziej szczegółowoZmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach 2004-2014
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W KATOWICACH Zmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach 2004-2014 KATOWICE październik 2014 r. Wprowadzenie Minęło dziesięć lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej.
Bardziej szczegółowoWydatki na ochronę zdrowia w
Wydatki na ochronę zdrowia w wybranych krajach OECD Seminarium BRE CASE Stan finansów ochrony zdrowia 12 czerwca 2008 r. Agnieszka Sowa CASE, IZP CM UJ Zakres analizy Dane OECD Health Data 2007 (edycja
Bardziej szczegółowoAktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej
Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej dr Ewa Wasilewska II Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa Społeczne wyzwania i problemy XXI wieku. STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku Szczecin 2016 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski
Bardziej szczegółowoRozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych
Rozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych VI Ogólnopolska Konferencja Polskich Stacji Narciarskich i Turystycznych Białka Tatrzańska, 2 4 czerwca 2014 r. Wydatki w gospodarce turystycznej
Bardziej szczegółowoPomiar dobrobytu gospodarczego
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Pomiar dobrobytu gospodarczego Uniwersytet w Białymstoku 07 listopada 2013 r. dr Anna Gardocka-Jałowiec EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Bardziej szczegółowoPRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2012 R.
Urząd Statystyczny w Katowicach Ośrodek Rachunków Regionalnych ul. Owocowa 3, 40 158 Katowice e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.: 32 779 12 00 fax: 32 779 13 00, 258 51 55 katowice.stat.gov.pl OPRACOWANIA
Bardziej szczegółowoCzy równe dopłaty bezpośrednie w UE byłyby sprawiedliwe? Prof. J. Kulawik, Mgr. inż. A. Kagan, Dr B. Wieliczko
Czy równe dopłaty bezpośrednie w UE byłyby sprawiedliwe? Prof. J. Kulawik, Mgr. inż. A. Kagan, Dr B. Wieliczko Teza do potwierdzenia Zawodność rynku i państwa a rolnictwo Efektywne dostarczanie dobra publicznego
Bardziej szczegółowoPłaca minimalna w krajach Unii Europejskiej [RAPORT]
Płaca minimalna w krajach Unii Europejskiej [RAPORT] data aktualizacji: 2018.05.14 Wysokość płacy minimalnej jest tematem wielu dyskusji. Niektóre grupy społeczne domagają się jej podniesienia, z kolei
Bardziej szczegółowoWyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016 11-2002 5-2003 11-2003
Bardziej szczegółowoZmiany w strukturze wydatków polskich gospodarstw domowych na tle krajów UE w latach
63 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu Nr 20/2011 Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu Zmiany w strukturze wydatków polskich gospodarstw domowych na tle krajów UE w latach 2001-2008 Streszczenie.
Bardziej szczegółowoPRODUKT KRAJOWY BRUTTO
Opracowania sygnalne PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2007 R. Urząd Statystyczny w Katowicach, ul. Owocowa 3, 40-158 Katowice www.stat.gov.pl/katow e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.:
Bardziej szczegółowoDziałalność innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce na tle państw Unii Europejskiej
2011 Paulina Zadura-Lichota, p.o. dyrektora Departamentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności PARP Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce na tle państw Unii Europejskiej Warszawa, 1 lutego
Bardziej szczegółowoMIEJSCE POLSKIEGO PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO W UNII EUROPEJSKIEJ
MIEJSCE POLSKIEGO PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO W UNII EUROPEJSKIEJ mgr Małgorzata Bułkowska mgr Mirosława Tereszczuk dr inż. Robert Mroczek Konferencja: Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku
Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku Szczecin 2019 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski w grudniu 2018 roku 2 wynosiła 3,5% tj. o 0,8 pkt proc.
Bardziej szczegółowoTablica wyników Unii innowacji 2015 Streszczenie Wersja PL
Tablica wyników Unii innowacji 2015 Streszczenie Wersja PL Rynek wewnętrzny, przemysł, przedsiębiorczość i MŚP STRESZCZENIE Tablica wyników Unii innowacji 2015: w ostatnim roku ogólny postęp wyników w
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2015 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2015 roku Szczecin 2015 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia
Bardziej szczegółowoŹródło: kwartalne raporty NBP Informacja o kartach płatniczych
Na koniec I kwartału 2018 r. na polskim rynku znajdowały się 39 590 844 karty płatnicze, z czego 35 528 356 (89,7%) to karty klientów indywidualnych, a 4 062 488 (10,3%) to karty klientów biznesowych.
Bardziej szczegółowoJak pokonać bariery dla (eko)innowacji w Polsce?
Jak pokonać bariery dla (eko)innowacji w Polsce? Maciej Bukowski Instytut Badań Strukturalnych Warszawa, 25.05.2012 Plan Wprowadzenie po co Polsce (eko)innowacje. Pułapka średniego dochodu Nie ma ekoinnowacyjności
Bardziej szczegółowoCzy widać chmury na horyzoncie? dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A.
Czy widać chmury na horyzoncie? dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A. W której fazie cyklu gospodarczego jesteśmy? Roczna dynamika PKB Polski (kwartał do kwartału poprzedniego
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2017 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2017 roku Szczecin 2018 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski
Bardziej szczegółowoOFERTA RAPORTU. Szkolnictwo wyższe analiza porównawcza Polski i wybranych krajów świata. Kraków 2012
Oferta raportu: Szkolnictwo wyższe w Polsce i wybranych krajach analiza porównawcza OFERTA RAPORTU Szkolnictwo wyższe analiza porównawcza Polski i wybranych krajów świata Kraków 2012 1 Oferta raportu:
Bardziej szczegółowoPROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 2017 ROK
07.06.206 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 56 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 207 ROK Jak wynika z prognoz Komisji Europejskiej na 207 rok, dynamika realnego
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2014 roku Porównanie grudnia 2013 i czerwca 2014 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2014 roku Porównanie grudnia 2013 i czerwca 2014 roku Szczecin 2014 Według danych
Bardziej szczegółowoProdukt krajowy brutto w województwie śląskim w 2010 r.
Urząd Statystyczny w Katowicach 40 158 Katowice, ul. Owocowa 3 e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.: 32 7791 200 fax: 32 7791 300, 258 51 55 OPRACOWANIA SYGNALNE Produkt krajowy brutto w województwie
Bardziej szczegółowoCASE-Doradcy Spółka z o.o. POZIOM WYDATKÓW NA LEKI. POLSKA NA TLE KRAJÓW OECD
CASE-Doradcy Spółka z o.o. POZIOM WYDATKÓW NA LEKI. POLSKA NA TLE KRAJÓW OECD Poniżej przedstawiamy opracowanie porównawcze, przygotowane na podstawie najnowszych międzynarodowych danych statystycznych.
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2016 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2016 roku Szczecin 2017 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Towar. Wg ZSRIR (MRiRW) r.
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu zbóż Na rynku krajowym w pierwszym tygodniu kwietnia 2018 r. wzrosły ceny większości monitorowanych zbóż. W dniach 2 8.04.2018 r. w zakładach zbożowych objętych
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 32/2017
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Krajowe ceny zakupu zbóż W drugim tygodniu sierpnia ceny zakupu pszenicy konsumpcyjnej, po znaczącym spadku w poprzednim tygodniu, nieco wzrosły. W dniach 7 13 sierpnia 2017
Bardziej szczegółowoPodział środków budżetowych w Unii Europejskiej. Politologia, PUW 2008 Wojciech St. Mościbrodzki,
Podział środków budżetowych w Unii Europejskiej Politologia, PUW 2008 Wojciech St. Mościbrodzki, www.wojmos.com wojmos@wojmos.com Budżet UE Budżet UE tworzony jest z kilku źródeł. Należą do nich m.in..
Bardziej szczegółowoWPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ
WPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ dr Anna Stępniak-Kucharska Uniwersytet Łódzki Plan wystąpienia 1. 2. 3. 4. Cel referatu Dane źródłowe Pojęcie wolności gospodarczej
Bardziej szczegółowoEdukacja a rynek pracy. dr Dariusz Danilewicz Katedra Rozwoju Kapitału Ludzkiego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Edukacja a rynek pracy dr Dariusz Danilewicz Katedra Rozwoju Kapitału Ludzkiego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Rynek pracy co to? Zatrudnianie nie jest koniecznością Rynek pracy jako całość to byt
Bardziej szczegółowoBanki i firmy pożyczkowe na rynku kredytowym. dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A 21 Listopada 2018 roku
Banki i firmy pożyczkowe na rynku kredytowym dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A 21 Listopada 2018 roku!1 Aktywność kredytowa Polaków na tle Unii Europejskiej Kredyty mieszkaniowe
Bardziej szczegółowoRYNEK MIĘSA. Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 28/2014. TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu żywca
RYNEK MIĘSA TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu żywca Cena Zmiana Towar bez VAT tyg. Wg ZSRIR (MRiRW) 07 13.07.2014 r. w skupie żywiec wieprzowy 5,47 żywiec wołowy 5,82 kurczęta typu brojler 3,84 indyki 5,91
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Towar. Wg ZSRIR (MRiRW) r.
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu zbóż Na rynku krajowym w czwartym tygodniu stycznia 2018 r. ceny pszenicy konsumpcyjnej i żyta konsumpcyjnego uległy obniżeniu, a jęczmienia paszowego i kukurydzy
Bardziej szczegółowoWarunki życia ludności Polski po akcesji do Unii Europejskiej
Warunki życia ludności Polski po akcesji do Unii Europejskiej dr Marta Pachocka Katedra Administracji Publicznej Kolegium Ekonomiczno-Społeczne Szkoła Główna Handlowa w Warszawie (KES SGH) Polskie Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro dr Marta Musiał Katedra Bankowości i Finansów Porównawczych Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytet Szczeciński 17 listopad 2016 r. PLAN
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę
Analiza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę 8 maja 2014 Łukasz Zalicki 85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4
Bardziej szczegółowoWielowymiarowa analiza regionalnego zróżnicowania rolnictwa w Polsce
Wielowymiarowa analiza regionalnego zróżnicowania rolnictwa w Polsce Mgr inż. Agata Binderman Dzienne Studia Doktoranckie przy Wydziale Ekonomiczno-Rolniczym Katedra Ekonometrii i Informatyki SGGW Opiekun
Bardziej szczegółowoWizja rozwoju rolnictwa wg przedstawicieli nauki - aspekty środowiskowe -
Wizja rozwoju rolnictwa wg przedstawicieli nauki - aspekty środowiskowe - IV KONGRES POLSKIEGO ROLNICTWA 1 XII 2018 Poznań dr hab. Mariusz Matyka prof. nadzw. Rolnictwo vs środowisko Problem nieracjonalnego
Bardziej szczegółowoDojrzałość cyfrowa sektora bankowego w Europie Środkowo-Wschodniej CE Digital Banking Maturity. Kongres Bankowości Detalicznej 24 listopada 2016
Dojrzałość cyfrowa sektora bankowego w Europie Środkowo-Wschodniej CE Digital Banking Maturity Kongres Bankowości Detalicznej 24 listopada 2016 Rola Internetu, szczególnie mobilnego, istotnie wzrosła w
Bardziej szczegółowoMiejsce Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi Unii Europejskiej. dr Łukasz Ambroziak mgr Małgorzata Bułkowska
Miejsce Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi Unii Europejskiej dr Łukasz Ambroziak mgr Małgorzata Bułkowska Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Warszawa, 10 października 2014 r.
Bardziej szczegółowoSCOREBOARD WSKAŹNIKI PROCEDURY NIERÓWNOWAG MAKROEKONOMICZNYCH
SCOREBOARD WSKAŹNIKI PROCEDURY NIERÓWNOWAG MAKROEKONOMICZNYCH Scoreboard to zestaw praktycznych, prostych i wymiernych wskaźników, istotnych z punktu widzenia sytuacji makroekonomicznej krajów Unii Europejskiej.
Bardziej szczegółowoZatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Trendy na polskim rynku pracy 80 75 Wskaźnik zatrudnienia Wskaźnik aktywności Stopa bezrobocia 20 18 70 16 65 60 14 55 12 50 10 45 8 40 35 6 30 4 Turcja
Bardziej szczegółowoZrównoważona intensyfikacja rolnictwa jako kombinacja efektywności ekonomicznej i środowiskowej. prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski
Zrównoważona intensyfikacja rolnictwa jako kombinacja efektywności ekonomicznej i środowiskowej prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski XV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Globalne problemy rolnictwa
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty. Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt?
Akademia Młodego Ekonomisty Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt? dr Anna Gardocka-Jałowiec Uniwersytet w Białymstoku 7 marzec 2013 r. Dobrobyt, w potocznym rozumieniu, utożsamiać można
Bardziej szczegółowoWarunki mieszkaniowe ludności w poszczególnych krajach Unii Europejskiej
Nieprzeciekający dach, brak wilgoci w mieszkaniu, prysznic, wanna to podstawowe wymagania, które zgodnie z opinią większości bezsprzecznie powinna spełniać nieruchomość mieszkaniowa, bez względu na standard.
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 30/6 2.2.2018 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2018/162 z dnia 23 listopada 2017 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 oraz załączniki II
Bardziej szczegółowoRecykling odpadów opakowaniowych
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH Wskaźniki Zrównoważonego Rozwoju. Moduł krajowy Więcej informacji: w kwestiach merytorycznych dotyczących: wskaźników krajowych oraz na poziomie
Bardziej szczegółowoSytuacja makroekonomiczna w Polsce
Departament Polityki Makroekonomicznej Sytuacja makroekonomiczna w Polsce 27 lutego 215 ul. Świętokrzyska 12-916 Warszawa tel.: +48 22 694 52 32 fax :+48 22 694 36 3 Prawa autorskie Ministerstwo Finansów
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Nr 6/2017. Cena bez VAT. Zmiana tyg. Wg ZSRIR (MRiRW) r.
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Krajowe ceny zakupu zbóż W czwartym tygodniu września 2017 r. ceny zakupu pszenicy konsumpcyjnej uległy obniżeniu, natomiast wzrosły ceny pozostałych monitorowanych zbóż. W
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 21 AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA KOBIET I MĘŻCZYZN W POLSCE NA TLE KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ
Patrycja Zwiech ROZDZIAŁ 21 AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA KOBIET I MĘŻCZYZN W POLSCE NA TLE KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ 1. Wstęp Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, stoi przed rozwiązaniem wielu problemów.
Bardziej szczegółowoPoziom życia ludności Polski i pozostałych krajów Unii Europejskiej analiza taksonomiczna
Rozdział i Poziom życia ludności Polski i pozostałych krajów Unii Europejskiej analiza taksonomiczna Katarzyna Warzecha 1 Streszczenie Artykuł prezentuje rezultaty porównania poziomu życia ludności Polski
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Cena bez VAT Wg ZSRIR (MRiRW) r. Zmiana tyg. TENDENCJE CENOWE. Towar
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu zbóż W pierwszym tygodniu czerwca 2018 r. wzrosły ceny skupu wszystkich monitorowanych zbóż. Zakłady zbożowe objęte monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej
Bardziej szczegółowoBiuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Nr 6/2018 RYNEK MIĘSA
RYNEK MIĘSA TENDENCJE CENOWE Na przełomie stycznia i lutego 2018 r. na rynku krajowym wzrosły ceny zakupu żywca wieprzowego i kurcząt, a ceny żywca wołowego i indyków uległy obniżeniu Ceny zakupu żywca
Bardziej szczegółowoSpołeczno-ekonomiczne uwarunkowania poprawy wydajności pracy w polskim przemyśle spożywczym na tle krajów Unii Europejskiej
Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania poprawy wydajności pracy w polskim przemyśle spożywczym na tle krajów Unii Europejskiej mgr Jadwiga Drożdż mgr Mirosława Tereszczuk dr inż. Robert Mroczek Prezentowany
Bardziej szczegółowoAgroturystyka w Polsce na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej
dr Lucyna Przezbórska-Skobiej Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej w Agrobiznesie Agroturystyka w Polsce na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej Międzynarodowa
Bardziej szczegółowoRaport 3 Koncepcja zmian w unijnej polityce energetycznoklimatycznej oraz proponowane kierunki jej modyfikacji wraz z uzasadnieniem i oceną skutków
Projekt: Opracowanie analiz, materiałów merytorycznych i koncepcji działań mających na celu poprawę warunków rozwoju elektroenergetyki polskiej w tym także poprzez modyfikację unijnej polityki energetyczno-klimatycznej
Bardziej szczegółowowww.stat.gov.pl GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY @ www.stat.gov.pl W jakim stopniu jesteśmy wyposażeni w komputery, i urządzenia przenośne? Do jakich celów wykorzystujemy? Rozwój telekomunikacji i informatyki w ostatnich latach
Bardziej szczegółowoWYRÓWNYWANIE POZIOMU ROZWOJU POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ
dr Barbara Ptaszyńska Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu WYRÓWNYWANIE POZIOMU ROZWOJU POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ Wprowadzenie Podstawowym celem wspólnoty europejskiej jest wyrównanie poziomu rozwoju poszczególnych
Bardziej szczegółowoM. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics
M. Dąbrowska K. Grabowska Wroclaw University of Economics Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstw z branży produkującej napoje JEL Classification: A 10 Słowa kluczowe: Zarządzanie
Bardziej szczegółowo(4) Belgia, Niemcy, Francja, Chorwacja, Litwa i Rumunia podjęły decyzję o zastosowaniu art. 11 ust. 3 rozporządzenia
L 367/16 23.12.2014 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) NR 1378/2014 z dnia 17 października 2014 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 oraz załączniki
Bardziej szczegółowoInformacja na temat rozwiązań dotyczących transgranicznej działalności zakładów ubezpieczeń w Unii Europejskiej
Informacja na temat rozwiązań dotyczących transgranicznej działalności zakładów ubezpieczeń w Unii Europejskiej Notatka prezentuje wybrane informacje statystyczne o działalności zagranicznych zakładów
Bardziej szczegółowoLiczba samochodów osobowych na 1000 ludności
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH Wskaźniki Zrównoważonego Rozwoju. Moduł krajowy Więcej informacji: w kwestiach merytorycznych dotyczących: wskaźników krajowych oraz na poziomie
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK IV Stawki mające zastosowanie w umowie
ZAŁĄCZNIK IV Stawki mające zastosowanie w umowie A. Wolontariat, staże i praca 1. Podróż Uwaga: Dystans podroży oznacza odległość w jedną stronę, z miejsca rozpoczęcia wyjazdu uczestnika do miejsca wydarzenia,
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce
Ubezpieczenia w liczbach 216 Rynek ubezpieczeń w Polsce Ubezpieczenia w liczbach 216 Rynek ubezpieczeń w Polsce Autorem niniejszej broszury jest Polska Izba Ubezpieczeń. Publikacja chroniona jest prawami
Bardziej szczegółowo31-052 Kraków ul. Miodowa 41 tel./fax: (12) 426 20 61 e-mail: redakcja@rynekpracy.pl www.sedlak.pl www.rynekpracy.pl www.wynagrodzenia.
Oferta sprzedaży raportu: Wydajność pracy w Polsce OFERTA SPRZEDAŻY RAPORTU Wydajność pracy w Polsce Kraków 2012 31-052 Kraków ul. Miodowa 41 tel./fax: (12) 426 20 61 e-mail: redakcja@rynekpracy.pl www.sedlak.pl
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA EKONOMICZNA
STATYSTYKA EKONOMICZNA Analiza statystyczna w ocenie działalności przedsiębiorstwa Opracowano na podstawie : E. Nowak, Metody statystyczne w analizie działalności przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 2001 Dr
Bardziej szczegółowoLiderzy innowacyjności w gospodarce światowej. Czy Polska może ich dogonić?
Liderzy innowacyjności w gospodarce światowej. Czy Polska może ich dogonić? Szkolenie Urzędu Patentowego. Zarządzanie innowacją Warszawa, 12.10.2015 Marzenna Anna Weresa Instytut Gospodarki Światowej Kolegium
Bardziej szczegółowoPozapłacowe koszty pracy w Polsce na tle innych krajów europejskich. Jakub Bińkowski
Pozapłacowe koszty pracy w Polsce na tle innych krajów europejskich Jakub Bińkowski Warszawa 2014 1 POSTULATY ZPP Bogactwo bierze się z pracy. Kapitał czy ziemia, póki nie zostają ożywione pracą, są martwe.
Bardziej szczegółowoWarszawa, 8 maja 2019 r. BAS- WAPL 859/19. Pan Poseł Jarosław Sachajko Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
BAS- WAPL 859/19 Warszawa, 8 maja 2019 r. Pan Poseł Jarosław Sachajko Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wysokość płatności bezpośrednich w poszczególnych państwach członkowskich w latach 2016-2018
Bardziej szczegółowoBiuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Nr 2/2018 RYNEK MIĘSA
RYNEK MIĘSA W pierwszym tygodniu stycznia 2018 r. dalszemu spadkowi uległy ceny zakupu żywca wieprzowego i wołowego, podczas gdy ceny drobiu były względnie stabilne. RYNEK WIEPRZOWINY Ceny zakupu żywca
Bardziej szczegółowoPROBLEMY STRUKTURALNE POLSKIEGO ROLNICTWA. 24 września 2019 r.
KONFERENCJA PROBLEMY STRUKTURALNE POLSKIEGO ROLNICTWA 24 września 2019 r. PROBLEMY STRUKTURALNE POLSKIEGO ROLNICTWA Struktura rolnictwa polskiego i kierunki jej przemian na tle rolnictwa innych państw
Bardziej szczegółowoRYNEK MIĘSA TENDENCJE CENOWE
RYNEK MIĘSA TENDENCJE CENOWE Towar Cena Zmiana bez VAT Wg ZSRIR (MRiRW) 9 15.04.2018 r. w skupie żywiec wieprzowy 4,57 żywiec wołowy 6,86 kurczęta typu brojler 3,40 indyki 4,55 w zbycie półtusze wieprzowe
Bardziej szczegółowoOczekiwania wobec przyszłego pracownika absolwenta szkoły zawodowej. Anna Bartkiewicz Regionalna Izba Przemysłowo- Handlowa w Radomsku
Oczekiwania wobec przyszłego pracownika absolwenta szkoły zawodowej Anna Bartkiewicz Regionalna Izba Przemysłowo- Handlowa w Radomsku 19 listopada 2013 Plan prezentacji 1. Kontekst: szkolnictwo zawodowe
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Towar. Wg ZSRIR (MRiRW) r.
EUR/t RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu zbóż Na rynku krajowym na przełomie stycznia i lutego 2018 r. ceny pszenicy konsumpcyjnej i jęczmienia paszowego uległy obniżeniu, a żyta konsumpcyjnego i
Bardziej szczegółowoBiuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Nr 8/2018 RYNEK MIĘSA
RYNEK MIĘSA TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu żywca wieprzowego Od początku lutego 2018 r. w krajowym skupie drożeje żywiec wieprzowy. W dniach 12 18.02.2018 r. w zakładach mięsnych objętych monitoringiem Zintegrowanego
Bardziej szczegółowoZakupy on-line w europejskich gospodarstwach domowych. dr inż. Marlena Piekut Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych Politechnika Warszawska
Zakupy on-line w europejskich gospodarstwach domowych dr inż. Marlena Piekut Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych Politechnika Warszawska Cel badania Identyfikacja zakresu wykorzystania handlu elektronicznego
Bardziej szczegółowo