Marketingowe zarządzanie placówką oświatową Osada Karbówko,

Transkrypt

1 Marketingowe zarządzanie placówką oświatową Osada Karbówko,

2 Poznajcie nas Pochodzę z Warszawy, mieszkam w Toruniu. Z wykształcenia jestem: trenerem gimnastyki artystycznej, polonistką, szkoleniowcem i coachem. Pracowałam w oświacie, teraz freelancer (własna firma) Więcej: Lubię swoją pracę Piotr Jarczyński Pochodzę z Torunia, mieszkam w Warszawie. Skończyłem zarządzanie i marketing, jestem trenerem i coachem. Pracuję w biznesie. Lubię swoją pracę

3

4 Nasz plan Część 1 marketing w oświacie i biznesie podobieństwa i różnice Część 2 marketingowe zarządzanie placówką oświatową placówka oświatowa jako przedsiębiorstwo? Część 3 klienci wewnętrzni motywacja 3.0 Część 4 promocja placówki nowe wyzwania

5 Część 1. Czym jest marketing? Marketing w oświacie i biznesie podobieństwa i różnice

6 Marketingowe zarządzanie placówką oświatową Czym jest marketing (market rynek) Cele organizacji Cele właścicieli Kto jest właścicielem placówki oświatowej?

7 Czym dla Was jest marketing?

8 Czym jest marketing? Marketing służy zaspokajaniu ludzkich potrzeb klientów, gdzie potrzeba definiowana jest jako stan odczuwalnego braku satysfakcji.

9 Czym jest marketing? Marketing to proces zarządzania polegający na identyfikacji, antycypacji i zaspokajaniu potrzeb klienta w efektywny i zyskowny sposób. Jan A. Fazlagić

10 Marketing to zwrócenie uwagi na moją ofertę. 1. Przyciągnij uwagę. 2. Wskaż przydatność dla odbiorcy (wskaż korzyści). 3. Humor, zabawa.

11 Cele nowoczesnej organizacji Realizacja strategii Efektywność Badanie potrzeb klienta. Optymalizacja kosztów. Zysk!!! Jakość produktów / usług. Klientocentryczność (CRM).

12 Cele placówki oświatowej 12 wymagań Państwa. Po co jest szkoła? Podyskutuj przez 3 minuty z sąsiadem / sąsiadką jaka jest Wasza opinia. Podziel się opinią na forum.

13 WYMAGANIA Wymaganie 1: Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. Wymaganie 2: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. Wymaganie 3: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. Wymaganie 4: Uczniowie są aktywni. Wymaganie 5: Respektowane są normy społeczne. Wymaganie 6: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów uwzględniając ich indywidualną sytuację. Wymaganie 7: Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. Wymaganie 8: Promowana jest wartość edukacji. Wymaganie 9: Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. Wymaganie 10: Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju. Wymaganie 11: Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Wymaganie 12: Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi.

14 Cele szkoły Celem istnienia szkół jest konieczność kształcenia młodych ludzi wynikająca z dziedzictwa naszej cywilizacji i bieżących uwarunkowań ekonomiczno-społecznych. Szkoła jest instytucją świadczącą usługi i jej działalność musi opierać się na wartościach a nie na zysku.

15 Klientocentryczność (CRM). Jaką szkoła tworzy ofertę dodatkową aby utrzymać uczniów? Co dodatkowego/nietypowego/odmiennego możesz zaproponować uczniom i rodzicom?

16 Czego chcą właściciele firmy

17 Czego chcą właściciele szkoły? Kto jest właścicielem szkoły? Czego może oczekiwać właściciel szkoły? Poszukajcie odpowiedzi, rozmawiając przez 3 minuty z sąsiadem / sąsiadką? Podzielcie się odpowiedzią na forum.

18 Jakich pracowników potrzebują firmy, aby osiągać swoje cele?

19 Jakich pracowników daje szkoła? Pani: Widzę, że dobrze sobie Pan radził w szkole. A jakie życiowe umiejętności Pan posiada? Pan: Testy, umiem rozwiązywać testy

20 Jakich pracowników daje szkoła? Szeroka wiedza przedmiotowa. Coraz lepsze wyniki badań PISA. Narzekania pracodawców na brak/niewystarczające umiejętności potrzebne w pracy. W jakim stopniu badania PISA potwierdzają potoczne postrzeganie szkoły?

21 Dziedzina Problem Solving (PS) rozwiązywanie problemów stanowiła uzupełnienie głównej części badania PISA. W badaniu wzięły udział 44 kraje i regiony. Badanie polegało na wykonaniu przez 30 min. nietypowych zadań, które wymagały znalezienia rozwiązania przedstawionego problemu. W Polsce badanie zrealizowano wśród 1207 uczniów spośród 4607 uczniów uczestniczących w głównej części badania. Najwyższe wyniki uzyskali uczniowie z Singapuru, Korei i Japonii. Wysokie wyniki uzyskały także prowincje Chin (Szanghaj, Makao, Hong Kong) oraz Tajwan. Polscy uczniowie uzyskali wyniki poniżej średniej 27 krajów OECD uczestniczących w tej części badania. Średni wynik polskich uczniów wyniósł 481 pkt (przy średniej OECD-27 równej 500 i odchyleniu standardowym 100 pkt). Podobny do wyniku polskich uczniów uzyskali uczniowie ze Szwecji, Rosji, Słowacji, Hiszpanii, Słowenii i Serbii. Lepiej od polskich uczniów wypadli m.in. uczniowie niemieccy i czescy, słabiej - uczniowie węgierscy. W Polsce było więcej, niż przeciętnie w OECD, uczniów osiągających słabe wyniki (odpowiednio 25,7 i 21,4%) i mniej uczniów na najwyższych poziomach umiejętności (odpowiednio 6,4 i 11,4%). W większości krajów lepiej radzili sobie z zadaniami chłopcy w Polsce nie odnotowano takiej różnicy.

22 Organizacje biznesowe Szkoła/placówka oświatowa Celem istnienia jest stworzenie produktu i utrzymanie klienta oraz maksymalizowanie efektywności. Klientem są wszyscy obywatele. Utrzymanie klienta w dobie niżu demograficznego staje się jednym z podstawowych celów i elementów budowania strategii marketingowych. Celem właścicieli jest zysk. Celem właścicieli jest realizowanie zadań państwa. Celem pracowników jest stałe podnoszenie jakości i efektywności swojej pracy dążenie do mistrzostwa. Celem nauczycieli jest edukacja uczniów oraz ciągłe podnoszenie efektywności i jakości swojej pracy.

23 Część 2. Zarządzanie marketingowe Szkoła jako przedsiębiorstwo? Planowanie marketingowe: od misji szkoły i wartości do marketingowych strategii Jak się komunikujemy z uczniami i rodzicami (Klientami)? Jak nas widzą uczniowie i rodzice (Klienci).

24 Ćwiczenie w windzie Jesteś w prestiżowym drapaczu chmur. Jedziesz do Prezesa na ostatnie piętro (prosić o sponsoring ). Na pierwszym piętrze winda zatrzymuje się. Wsiada mężczyzna. Patrz na Ciebie i mówi: Poznaję! Pan/Pani jest dyrektorem szkoły XX. Zastanawiam się, czy posłać tam moje dziecko? Twoje zadanie: przez 1,5 minuty przekonaj swojego rozmówcę, że warto posłać dziecko do Twojej szkoły.

25 Wizja bez działania jest snem na jawie. Działanie bez wizji jest koszmarem.

26 WIZJA Wizja to pożądany obraz przyszłości. Trafia ona najpierw do serca (a nie do umysłu) odbiorcy.

27 SKUTECZNA WIZJA ZMIANY JEST Wyobrażalna: przekazuje obraz przyszłości; Atrakcyjna i zrównoważona: przedstawia długookresowe korzyści; Realna i ambitna: składa się z realistycznych, osiągalnych celów; Wyraźna: wystarczająco jasna, by pomagać w podejmowaniu decyzji; Elastyczna: wystarczająco ogólna, aby pracownicy mogli występować z inicjatywą; Zrozumiała: łatwa do przekazania w ciągu 2 minut;

28 PRZYKŁAD WIZJI, KTÓRA ŻYJE:

29 PRZYKŁAD WIZJI, KTÓRA ŻYJE: POWOLI, Z MIŁOŚCIĄ, CICHO

30 PRZYKŁAD WIZJI, KTÓRA ŻYJE:

31 Uczymy wykorzystując mnóstwo różnych metod i zawsze dobrze się bawimy!!!

32 W naszej szkole Dzieci chcą się uczyć Nauczyciele uczą z radością Rodzice mają pewność, że potrzeby ich dzieci: bezpieczeństwa szacunku i rozwoju są zaspokojone

33 PRZYKŁAD WIZJI, KTÓRA ŻYJE:

34 Szkoła jako przedsiębiorstwo Pytania na jakie warto odpowiedzieć: 1.Jaka jest misja / wizja szkoły? (w czym jest inna, w czym chcemy konkurować, jacy chcemy być) 2.Jakie są wartości szkoły?

35 Po co szkole jest misja Poziomy neurologiczne, sformułowane przez Roberta Diltsa, opisują w jaki sposób niższe poziomy kształtują wyższe oraz uświadamiają, jak zmiany, które dokonują się na wyższych poziomach, wpływają na niższe.

36 Poziomy Neuro-Logiczne MISJA (po co?) TOŻSAMOŚĆ (kto?) WARTOŚCI (dlaczego? w imię czego?) PRZEKONANIA (dlaczego?) UMIEJĘTNOŚCI (jak?) ZACHOWANIA (co?) ŚRODOWISKO/KONTEKST (gdzie? kiedy? w jakich warunkach?)?

37 Poziomy Neuro-Logiczne MISJA (po co?) TOŻSAMOŚĆ (kto?) WARTOŚCI (dlaczego? w imię czego?) PRZEKONANIA (dlaczego?) UMIEJĘTNOŚCI (jak?) ZACHOWANIA (co?) ŚRODOWISKO/KONTEKST (gdzie? kiedy? w jakich warunkach?)?

38 Jeśli chcemy skutecznie zmienić funkcjonowanie innych ludzi (organizacji) i sprawić, by opanowali nowe umiejętności i prezentowali nowe zachowania kierujmy nasze działania do poziomu co najmniej przekonań i wyżej. Wtedy zmiana, jaka dokona się w zachowaniu, będzie zmianą trwałą.

39 W jakim stopniu, podczas rozmowy w windzie odnieśliście się do wizji Twojej placówki? SPÓJNOŚĆ!

40 Czego uczą się uczniowie w tych klasach?

41 Czego uczą się uczniowie w tych klasach?

42 Jak stworzyć wizję/misję? Czyli: Cele istnienia naszej placówki Obraz idealny

43 ZEWNĘTRZNE (cechy otoczenia) WEWNĘTRZNE (cechy jednostki) ANALIZA SWOT POMOCNE w osiąganiu celu SZKODLIWE w osiąganiu celu Zapraszamy do zapisania na kartce po jednym elemencie w każdym z czterech obszarów TERAŹNIEJSZOŚĆ PRZYSZŁOŚĆ

44 Krzyżowy ogień pytań W jaki sposób mocne strony pozwolą wykorzystać szanse? W jaki sposób mocne strony pozwolą zniwelować zagrożenia? W jakim stopniu słabe strony ograniczają możliwość wykorzystania szans? W jakim stopniu słaba strona potęguje ryzyko związane w danym zagrożeniem?

45 Krzyżowy ogień pytań W jaki sposób szanse wzmocnią silne strony? W jaki sposób szanse pozwolą zniwelować słabe strony? W jakim stopniu zagrożenie może zniwelować silną stronę? W jakim stopniu zagrożenie uwypukli słabość?

46 STRATEGIE

47 MODEL STRATEGII MARKETINGOWEJ Główne przesłanie szkoły (misja wizja wartości) Ewaluacja strategii Komunikacja zewnętrzna STRATEGIA MARKETINGOWA Kontrola wykonania Planowane usprawnienia funkcjonowania szkoły Sposoby realizacji usprawnień. Komunikacja wewnętrzna (cele, motywowanie)

48 48

49 Komunikacja zewnętrzna Badanie rynku: Analiza wizerunku szkoły w otoczeniu zewnętrznym jak nas widzą nasi Klienci i potencjalni Klienci.

50 Klasyczny Model Obsługi Powitanie Prezentacja Pokonywanie obiekcji Zakończenie 50

51 Aktywny Model Obsługi I. Przygotowanie II. Otwarcie rozmowy III. Analiza potrzeb klienta IV. Rekomendacja V. Dyskusja VI. Zakończenie 51

52 Odpowiedz na pytania! Identyfikacja docelowych segmentów czyli kto do nas przyjdzie się uczyć? Jacy uczniowie najprawdopodobniej wybiorą naszą szkołę? Ile jest takich uczniów w naszym otoczeniu? Jakie są ich oczekiwania? Kto jeszcze mógłby się zainteresować naszą ofertą gdy dokonamy zmiany oferty? (w oparciu o misję)?

53 Planowane usprawnienia USPRAWNIENIE TO ZMIANA! CZY ŁATWO JEST WPROWADZAĆ ZMIANĘ? Skrzyżuj ręce A teraz zrób to inaczej

54 Robienie wciąż tego samego i spodziewanie się odmiennych rezultatów jest ewidentnym objawem choroby umysłowej Albert Einstein

55 S.M.A.R.T. co to jest?

56 MATRYCA EISENHOWERA ważne niepilne /zarządzanie sobą/ ważne pilne /kryzys/ nieważne niepilne /pożeracze czasu/ pilne nieważne /cudze priorytety/

57 Zasada Pareto 80:20

58 CZĘŚĆ 3 Klienci wewnętrzni motywacja 3.0

59 Sposoby realizacji usprawnień jak zaangażować nauczycieli Cechy prawdziwego lidera SIMON SINEK

60 Różnicę pomiędzy zarządzaniem a liderowaniem ZARZĄDCA/MENADŻER Ma do czynienia z teraźniejszością Wdraża zmianę Ogranicza ryzyko Przewiduje prawdopodobieństwo Są systematyczni Oczekują/żądają szacunku Są prowadzeni przez strukturę Utrzymują Nauczają LIDER/PRZYWÓDCA Są skoncentrowani na przyszłości Inicjuje i lideruje zmianie Podejmuje ryzyko Stwarza możliwości Tworzą idee Inspirują zaufanie Podążają za wartościami Poprawiają Prowadzą coaching

61 Cechy wymagane u osób będących liderami w nauczaniu: Wysokiej jakości relacje międzyludzkie Zaufanie i współzależność Wspólne poczucie celu Gotowość do zmian Energia i zaangażowanie Wytrzymałość i trwałość Rozpoznanie i świętowanie sukcesów 61

62 Uczenie się wokół liderów Jaki wpływ ma lider na to, co się dzieje w klasie, szkole: Modelowanie - chodzenie i mówienie Monitorowanie - informacje o tym, co się dzieje Dialog - mówienie i słuchanie Na podstawie badań Geoff a Southworth 62

63 Liderzy w edukacji Liderzy w edukacji zajmują się planowaniem, monitorowaniem, analizowaniem, ocenianiem i polepszaniem jakości kształcenia i uczenia się... a następnie podejmowaniem skutecznych działań 63

64 Aktywności menadżera Tradycyjne zarządzanie: planowanie, podejmowanie decyzji, ustalanie celów, określanie zadań, definiowanie problemów, kontrola pracy, monitorowanie itp.. Komunikowanie się: wymiana rutynowej informacji i praca nad dokumentami, udzielanie informacji zgodnie z procedurami, przekazywanie ustaleń ze spotkań, narad, rutynowe kontakty telefoniczne, e- mailowe itp.

65 Aktywności menadżera Zarządzanie zasobami ludzkimi: motywowanie, dyscyplinowanie, zarządzanie konfliktem, obsada, szkolenie, rozwój, dokonywanie oceny, udzielanie informacji zwrotnej, wspieranie pracy grupowej, zatrudnianie, prowadzenie rozmów z kandydatami itp. Tworzenie sieci: socjalizowanie/politykowanie i kontakty z innymi nie związane z pracą rozmówki, żarty, omawianie pogłosek, wieści, plotek, narzekanie, wywieranie wrażenia /autoprezentacja/, uczestnictwo w zewnętrznych spotkaniach i w działaniach na rzecz społeczności lokalnej.

66 Aktywności menadżera Aktywności Przeciętni menadżerowie Tradycyjne zarządzanie Komunikowanie się Zarządzanie zasobami ludzkimi Menadżerowi odnoszący sukcesy /efektowni/ Menadżerowie efektywni 32% 13% 19% 29% 28% 44% 20% 11% 26% Tworzenie sieci 19% 48% 11%

67 Jak być efektownym i efektywnym szefem? Poświęcaj więcej czasu na komunikowanie się i tworzenie sieci, nie zapominając o zarządzaniu zasobami ludzkimi!

68 Test czy jesteś efektownym i efektywnym szefem Czy przedstawiasz pracownikom cele, do których dąży wasza firma? Czy ustalasz te cele wspólnie z pracownikami? Czy przy podziale zadań uwzględniasz preferencje i uzdolnienia pracowników? Czy faworyzujesz niektórych? Czy niektórzy są bardziej obciążeni pracą? Czy dajesz szansę pracownikom na stworzenie zespołu uzupełniającego się i współpracującego? Czy precyzyjnie wydajesz polecenia? Czy sam dokładnie wiesz, o co ci chodzi? Czy przekazujesz pracownikom informację, jak pracują? Czy publicznie nagradzasz pracowników zawsze wtedy, gdy zrobili coś dobrze? Czy krzyczysz na nich albo karzesz? Czy zrażasz się niepowodzeniami? Czy twój stres odbija się na pracownikach? Czy obrażasz się na swoich podwładnych? Czy jesteś miłym, kulturalnym, taktownym szefem?

69 Część 3. Klienci wewnętrzni motywacja 3.0.

70 Motywacja 2.0. Czyli: kij i marchewka

71 Motywacja 3.0 Daniel H. Pink DRIVE. Kompletnie nowe spojrzenie na motywację, 2012 Motywacja 2.0 to kary i nagrody. Ten system działał dobrze przez bardzo długi czas. Ale pod koniec XX w. zauważono, że przestaje działać! Przykład: cyfrowa encyklopedia Microsoft i Wikipedia.

72 Efekt Sawyera Chętnie robimy to, co wydaje nam się atrakcyjne! Badanie Ukryte koszty nagród przeprowadzone przez Marka Leppera i Davida Greene a. Przez 3 dni obserwowali dzieci w przedszkolu, aby wyłowić te, które najchętniej spędzały czas na rysowaniu. Potem, podzielili je na 3 grupy.

73 Ukryte koszty nagród Grupa 1. grupa oczekująca nagrody. Pokazano im dyplom dobrego zawodnika i zapytano, czy chcą rysować, aby tę nagrodę dostać. Grupa 2. grupa nie oczekująca nagrody. Naukowcy zapytali dzieci, czy chcą rysować. Jeśli się na to zdecydowały, po ukończeniu rysunku naukowcy dawali każdemu dyplom dobrego zawodnika. Grupa 3. grupa bez nagrody. Zapytano dzieci, czy chcą rysować, ale ani nie obiecywali dyplomów na początku, ani nie dawali im go na końcu.

74 Ukryte koszty nagród Po dwóch tygodniach od eksperymentu, podczas czasu wolnego, nauczycielki rozłożyły kartki papieru, kredki i pisaki. Jak zachowały się dzieci z poszczególnych grup?!

75 Ukryte koszty nagród Grupa 1. grupa oczekująca nagrody. Dzieci były dużo mniej zainteresowanie rysowaniem i mniej czasu spędziły rysując! Grupa 2. grupa nie oczekująca nagrody. Rysowały równie dużo i z taką samą przyjemnością, jak przed eksperymentem. Grupa 3. grupa bez nagrody. Jak grupa 2.

76 Wnioski: Ukryte koszty nagród 1. Oczekiwanie nagrody zamienia zabawę (robienie czegoś z przyjemnością) w pracę! 2. Nagrody warunkowe jeśli to zrobisz, dostaniesz tamto mają negatywny wpływ! 3. Materialne nagrody wywierają zwykle istotny negatywny wpływ na wewnętrzną motywację. 4. Nagroda, która warunkuje wykonanie czegoś, zabija chęć wykonania!

77 Motywacja ver 3.0 na podstawie DRIVE, D.Pink, Studio EMKA 2012

78 Motywacja ver 3.0 na podstawie DRIVE, D.Pink, Studio EMKA 2012

79 Postrzegana trudność WYZWANIE Nie dam rady! Stres. Frustracja. Rezygnacja Zadania dostosowane do kompetencji. Bezpieczny, zrównoważony rozwój. Nuda Rutyna Regres Brak zaangażowania Postrzegane zasoby

80 Komunikacja wewnętrzna 1. W biznesie każdy pracownik dba o wizerunek firmy? 1. W mojej szkole każdy nauczyciel.. (dokończ zdanie, masz minutę ). 2. W biznesie każdy pracownik zna założenia strategii firmy i wie jak ją może realizować z codziennej pracy. 2. W mojej szkole.. (dokończ zdanie)

81 Część 4. Promocja szkoły nowe wyzwania Tradycyjne i nowoczesne narzędzia promocji szkoły

82 Marketing to zwrócenie uwagi na moją ofertę. 1. Przyciągnij uwagę. 2. Wskaż przydatność dla odbiorcy (wskaż korzyści). 3. Humor, zabawa.

83 Ćwiczenie Jesteś pracownikiem firmy reklamowej. Władze miasta zainstalowały schody ruchome z myślą o niepełnosprawnych, chorych i potrzebujących, ale okazało się, że w krótkim czasie wszyscy zaczęli z nich korzystać. Ponieważ władzom miasta zależy na zdrowiu mieszkańców, szukają sposobu, aby powrócili na tradycyjne schody. Waszym zadaniem jest znaleźć (wymyślić, wykreować, odkryć itd.) sposób na przekonanie ludzi, by przestali korzystać ze schodów ruchomych, zainstalowanych w podziemnym przejściu pod największym rondem w mieście i znowu zaczęli korzystać z tradycyjnych schodów. Jako nadzwyczaj zdolni i twórczy pracownicy firmy macie na wykonanie zadania 2 min.

84 Co jest miarą sukcesu mojej szkoły? - 25 olimpijczyków matematycznych rocznie - Najlepsza drużyna piłkarska w Polsce - Każdy uczeń umie czytać i pisać

85 Komunikacja bezpośrednia Uczniowie i rodzice: - Spotkanie w szkole - Festyn - Dni otwarte szkoły - Prezentacje publiczne - Ambasadorzy szkoły (angażowanie rodziców i uczniów poza szkołą) - Kontakt z biznesem w ramach CSR

86 Komunikacja pośrednia Multimedia: - Strona internetowa - Portale społecznościowe - Grupy dyskusyjne - Programy poza szkolne (promocja zdrowia, sport, wycieczki sponsorowane)

87 Kreatywne przewagi konkurencyjne 1. Współpraca z biznesem w ramach CSR (pozyskiwanie środków) 2. Spotkania z przedsiębiorcami w ramach przedmiotu Przedsiębiorczość 3. Dla młodszych spotkania z zawodem 4. Okresowe badania potrzeb klientów ankiety, debata.

88 Kreatywne przewagi konkurencyjne Stworzenie koncepcji pracy szkoły z udziałem kadry zarządzającej, nauczycieli, uczniów i rodziców (WYMAGANIE 1).

89 MODEL STRATEGII MARKETINGOWEJ Główne przesłanie szkoły (misja wizja wartości) Ewaluacja strategii Komunikacja zewnętrzna STRATEGIA MARKETINGOWA Kontrola wykonania Planowane usprawnienia funkcjonowania szkoły Sposoby realizacji usprawnień. Komunikacja wewnętrzna (cele, motywowanie)

90 Podsumowanie Co zabierasz ze sobą? Co Cię zainspirowało? Co wykorzystam?

91 Literatura i linki Simon Sinek 5FzwT8 A.J. Fazlagić Marketingowe zarządzanie szkołą Wydawnictwa CODN, Warszawa 2003 Daniel H. Pink Drive. Kompletnie nowe spojrzenie na motywację, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2012

92 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ: ANNA JUREWICZ PIOTR JARCZYŃSKI