LEGIONOWE KADRY POCZĄTKI POLSKIEGO FOTOREPORTAŻU WOJENNEGO

Transkrypt

1 LEGIONOWE KADRY POCZĄTKI POLSKIEGO FOTOREPORTAŻU WOJENNEGO MUZEUM HISTORII FOTOGRAFII W KRAKOWIE Wystawa pn. Legionowe kadry to przedsięwzięcie Muzeum Historii Fotografii, przygotowane z okazji 100. rocznicy wymarszu z Krakowa Pierwszej Kompanii Kadrowej 6 sierpnia 1914 roku oddziału, będącego zalążkiem międzywojennego Wojska Polskiego. Przedstawione zostały prace legionowych fotografów-żołnierzy, wybitnych naukowców, wykładowców akademickich i społeczników w latach pokoju, którzy w 1914 roku na froncie w Karpatach założyli Spółkę fotograficzną. Na kadrach odnajdujemy życie poza frontem, kontakty z miejscową ludnością, jej obrzędy, zwyczaje bukowińskich i wołyńskich Polaków. W okopach legionowych narodził się wtedy polski reportaż wojenny. Różnił się on od reportażu z europejskich frontów, miał własny, polski rys koncepcyjny Fotografowie szybko zauważyli, że wojsko jest dobrym motywem kadru. I nie ma w tym nic dziwnego, wszak żołnierze w swoich mundurach z błyszczącymi orderami, galonami, guzikami, szarżą oraz wieloma innymi atrybutami, przyznanymi przez tradycję i modę wojskowemu uniformowi, zawsze wzbudzali zachwyt. Nie inaczej było z utrwalonymi na szklanej kliszy czy celuloidowej błonie działaniami wojennymi, relacjami z frontu czy żołnierskich ćwiczeń. Fotografie pozwoliły zatrzymać czas, utrwalić przeżycia, przenieść wspomnienia do współczesności. Tym, którym nie było dane uczestniczyć w żołnierskim życiu, zdjęcia przybliżyły misterium wojny i armii.

2 Dynamizm żołnierskiego losu i to niezależnie, czy w czasach pokoju czy wojny również stanowił o atrakcyjności wojskowych zdjęć. Fotografia ma jeszcze jedną zaletę. Od chwili jej wynalezienia możliwe było utrwalenie rzeczywistości, nawet przy ułomnościach wynikających z mało zaawansowanej techniki. Obchodzona w tym roku 100. rocznica wybuchu Pierwszej Wojny Światowej i 100. rocznica powstania Legionów Polskich, stały się okazją do nagłośnienia tezy niewypowiedzianej do tej pory z należytą siłą prawdy, że oto polski reportaż wojenny narodził się w legionowych okopach I wojny światowej. Towarzyszył on polskiemu wojsku od chwili jego narodzin, opisywał wydarzenia całej niemal legionowej epopei. Autor prezentuje jedną z jego form reportaż amatorski, prace kilku legionowych fotografów, którzy czując potrzebę chwili, wagę dziejących się wokół nich wydarzeń, założyli na froncie Spółkę fotograficzną, pierwszą polską, niezależną agencję fotograficzną. Wystawa i towarzyszący jej katalog mają na celu przedstawienie jednym, a przypomnienie innym żołnierzy-fotoreporterów, za sprawą których fragment polskiej historii został opisany światłem. To dzięki legionistom z aparatem w dłoni możemy zanurzyć się w historii spojrzeć na dziś przez pryzmat tego, co wydarzyło się kiedyś. Andrzej Rybicki Kurator Wystawy KURATOR/SCENARIUSZ - Andrzej Rybicki PROJEKT GRAFICZNY WYSTAWY - dr Łukasz Sarnat, dr Tomasz Wesołowski PROJEKT GRAFICZNY KATALOGU - Zbigniew Prokop POKAZ MULTIMEDIALNY - dr Tomasz Wesołowski Fotografie pochodzą ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, dokumenty z Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie. Honorowy Patronat nad projektem objęli: Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski oraz Marszałek Województwa Małopolskiego Marek Sowa. Wystawa została zrealizowana w ramach projektu W 100-lecie czynu niepodległościowego. Legiony Polskie w fotografii, narodziny polskiego reportażu wojennego, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach cyklu Klucz do magazynu. Wystawa powstała w ramach Małopolskiego Programu Obchodów "100-lecie I wojny światowej" ( realizowanego dzięki inicjatywie Województwa Małopolskiego, koordynowanego przez Małopolski Instytut Kultury. Patronat medialny: Interia-Nowa Historia, TVP Kraków, Dziennik Polski, Sponsorzy: Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (MPEC) w Krakowie, Rada Dzielnicy V Krowodrza Kontakt dla mediów: Andrzej Rybicki, tel.: Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie ul. Józefitów 16, Kraków

3 MUZEUM HISTORII FOTOGRAFII W KRAKOWIE Zaprasza dzieci i młodzież do udziału w konkursie fotograficznym Legiony w komórce Ideą konkursu, towarzyszącego wystawie Legionowe Kadry będzie wykonanie najciekawszych zdjęć z miejsc związanych z Legionami Polskimi. Na fotografiach mają zostać utrwalone legionowe ślady, które zachowały się do naszych czasów i te, które obecne są w przestrzeni kulturowej, społecznej danej miejscowości i jej okolicy, np. pomniki, cmentarze współczesne, uroczystości rocznicowe, działania grup rekonstrukcyjnych, koła młodych historyków itp. W konkursie może wziąć udział młodzież szkolna ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponad gimnazjalnych (technika, licea ogólnokształcące, profilowane i zawodowe, pomaturalne). Uczestnikami konkursu mogą być osoby indywidualne oraz zespoły (klasy, koła przedmiotowe itp.). Warunkiem uczestnictwa jest zarejestrowanie się w konkursie poprzez wypełnienie oraz przesłanie em lub pocztą zgłoszenia wraz z pracami. Prace muszą być wykonane aparatem fotograficznym będącym integralną i nierozdzielną częścią telefonu komórkowego (pod tym pojęciem rozumie się także iphone, ipad, tablet). Każdy uczestnik indywidualny i zespołowy może nadesłać maksymalnie trzy pojedyncze, autonomiczne fotografie lub jeden fotoreportaż, składający się z maksymalnie sześciu fotografii. Prace powinny być opisane, oceniana będzie jakość zdjęć i zebranych informacji o fotografowanym miejscu/obiekcie/zdarzeniu. Nagrodzone zostaną po trzy najlepsze prace indywidualne i trzy zespołowe, w kategoriach pojedynczych fotografii i fotoreportażu. Nagrodami w konkursie będą kupony podarunkowe (I miejsce kupon wartości 400 zł, II miejsce kupon wartości 200 zł, III miejsce kupon wartości 100 zł) i wydawnictwa poświęcone fotografii. Prace należy nadsyłać do 30 września 2014 roku na adres podany w regulaminie (dostępny na Honorowy patronat nad konkursem objął Małopolski Kurator Oświaty Aleksander Palczewski.

4 Kadrówka lipca 31 sierpnia 2014 Plac im. Ojca Adama Studzińskiego w Krakowie Muzeum Historii Fotografii zaprasza również na otwartą pod koniec lipca wystawę plenerową Kadrówka Jest to prezentacja fotografii i dokumentów, obrazujących tworzenie Pierwszej Kompanii Kadrowej Legionów Józefa Piłsudskiego, rolę idei Marszu Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej w okresie międzywojennym, a także walkę o kultywowanie jej pamięci w trudnych latach po II wojnie światowej. Muzeum pokaże nieznane fotografie i dokumenty ilustrujące cały wiek obecności Kadrówki w tradycji polskiej. Krótki epizod kilkunastu dni legionowej epopei z początku sierpnia 1914 roku urósł do rangi symbolu. Historia nadała mu znaczenie jednego z milowych kroków w drodze do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. To nie przypadek, że grupa półtorej setki marzycieli, porwanych ideą swojego przywódcy, postanowiła wcielić w czyn własne marzenia. W dziejach narodów takich fantastów było, ba, jest wielu. Jednak Ci, którzy w 1914 roku wyruszyli z krakowskich Oleandrów, urzeczywistnili swój sen, a to już jest czyn wyjątkowy, rzadko notowany w annałach. Wymarsz o świcie 6 sierpnia 1914 r. garstki zapaleńców, którzy sen zamierzali przekuć w czyn, zainspirował ówczesne i następne pokolenia od roku 1924, na pamiątkę tamtych wydarzeń, szedł z Krakowa symboliczny Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej. Jego uczestnicy żołnierze, marynarze, skauci nadali mu charakter zawodów sportowych, budując nowy model wychowania młodzieży, poprzez sport połączony z tradycją niepodległościową. Rokrocznie, przez ziemię

5 Krakowską i Kielecką, maszerowały z piosenką, nieodłącznym elementem żołnierskiego życia, dumne oddziały aż do wybuchu Drugiej Wojny Światowej. Wraz z zakończeniem działań wojennych w 1945 roku, wszelka tradycja legionowa wraz z jej twórcą i przywódcą, Józefem Piłsudskim, była tępiona przez nowe komunistyczne władze Polski. Legiony i ich Komendanta odsunięto w niepamięć. Pod koniec lat siedemdziesiątych powrócono do myśli odtworzenia Marszu. Udało się to zrealizować podczas półtorarocznej chwili wolności, w sierpniu 1981 roku. W stanie wojennym, mimo represji, nie dało się już zatrzymać marszu, który w owym czasie był nie tylko symbolem pamięci o wydarzeniach minionych był również symbolem odradzającej się godności narodowej, tak potrzebnej w tamtych trudnych czasach. Każdego roku w sierpniu, pod czujnym okiem funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, wyruszał przywrócony Marsz Szlakiem I Kompani Kadrowej z Oleandrów maszerowali nowi Strzelcy. Ale Kadrówka to nie tylko idea i tradycja Marszu. Wystawa prezentuje materiał archiwalny: fotografie, dokumenty, odznaki legionowe, z wielu zbiorów. Zdjęcia, grafiki, plakaty - stanowią świadectwo czasów, kiedy rodziła się Niepodległa. Dzięki tamtym odważnym ludziom z roku 1914, którzy nie bali się podjąć wyzwania i tym, którzy do roku 1918 dzielnie walczyli na wielu frontach Europy, a potem w 1920 bronili młodej Ojczyzny, dzięki tym, którzy przez lata kultywowali patriotyczną ideę legionową i tym, którzy robią to teraz, budząc nasza pamięć lub wręcz odkrywając nieznane karty Historii - możemy spokojnie patrzeć w przyszłość. Jacek Majchrowski Prezydent Miasta Krakowa (ze wstępu do Wystawy plenerowej Kadrówka ) Kurator wystawy - Andrzej Rybicki Projekt graficzny wystawy - dr Łukasz Sarnat Pokaz multimedialny - dr Tomasz Wesołowskl Wystawa współorganizowana przez Archiwum Narodowe w Krakowie - Wystawa oraz towarzyszący jej pokaz multimedialny pod nazwą Legiony w przestrzeni publicznej zrealizowane zostały w ramach projektu W 100- lecie czynu niepodległościowego. Legiony polskie w fotografii, narodzimy polskiego reportażu wojennego. Wystawa powstała w ramach Małopolskiego Programu Obchodów "100-lecie I wojny światowej" ( realizowanego dzięki inicjatywie Województwa Małopolskiego, koordynowanego przez Małopolski Instytut Kultury. Honorowy Patronat nad projektem objęli: Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski oraz Marszałek Województwa Małopolskiego Marek Sowa.