Wdrażanie i funkcjonowanie Krajowych Ram Kwalifikacji w Niemczech na przykładzie IUBH School of Business and Management w Bad Honnef k.

Transkrypt

1 Draft jednej z części badań w ramach grantu pt. Praktyka wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji w wybranych uczelniach europejskich. Społeczno-pedagogiczne uwarunkowania implementacji zmian w programach kształcenia studentów Zespół realizujący: dr Andrzej Rozmus (kierownik projektu), mgr Karolina Cyran, mgr Olga Kurek, mgr Monika Struck-Peregończyk, mgr Dominika Maj-Solarz Wdrażanie i funkcjonowanie Krajowych Ram Kwalifikacji w Niemczech na przykładzie IUBH School of Business and Management w Bad Honnef k. Bonn Opracowanie: Olga Kurek, Dominika Maj-Solarz 1. Najważniejsze wnioski z wizyty studyjnej w IUBH dla polskiego szkolnictwa wyższego: Na większych uniwersytetach pojawiają się głosy sprzeciwu, głoszące że KRK uderza w wolność wykładowcy. Powszechna świadomość istnienia KRK jest znikoma: 90% wykładowców nie zdaje sobie sprawy z tego, że istnieje KRK ( ) jestem pewien, ze gdybyśmy przeprowadzili ankietę na tym piętrze niewiele osób zdawałoby sobie sprawę z istnienia KRK. Nie potrzebują takiej wiedzy ze względu na to, że znają zasady ustalane przez FIBAA, jak również wiedzą w jaki sposób mają kształcić. W ramach KRK Niemcy uznają kwalifikacje zdobyte poza formalną edukacją. Uznawanie jest jednak sprawą indywidualną, rozpatrywaną odmiennie dla każdego przypadku. Karta przedmiotu pozostawia nauczycielowi akademickiemu pewien stopień swobody nauczyciel posiada dowolność w sposobie prowadzenia zajęć (karta określa zakres tematyczny przedmiotu, cele, metody aktywizujące studentów oraz sposób zaliczenia przedmiotu). Metody aktywizujące stanowią 50% metod stosowanych podczas zajęć. Wymiana doświadczeń pomiędzy nauczycielami akademickimi pozwala stale ulepszać jakość kształcenia. Nie przywiązuje się tak dużej wagi do zaliczania kompetencji społecznych. Student może je zaliczyć np. poprzez prezentację wyznaczonego materiału. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Stanowi podstawę do przystąpienia do egzaminu końcowego. Student posiada możliwość wyboru przedmiotów pomiędzy dostępnymi programami studiów (kierunkami). Uczelnia współpracuje z biznesem w procesie tworzenia programów studiów, jak również jego ciągłego udoskonalania. Poprosiliśmy o stały feedback nt. zmian 1

2 zachodzących w danej branży w celu aktualizowania programu studiów. Co więcej, 1-2 razy do roku przygotowywany jest tzw. advisory report, gdzie dyskutowane są główne kierunki rozwoju uczelni, np. dual studies. Wysoki wskaźnik zatrudnienia (80%) w ciągu 3 miesięcy od ukończenia studiów wskazuje na ścisłą współpracę Uczelni z biznesem. Rama niemiecka nie przystaje do ram w pozostałych krajach europejskich, nie działa tu uznawalność dyplomów międzynarodowych: Jeśli jedziesz do Irlandii, posiadając kwalifikacje na poziomie 5 albo 6 z turystyki, zaczynasz tam na poziomie 7, co trwa 1 rok i otrzymujesz odpowiedni stopień naukowy. To jest właśnie europejska idea KRK. Ale w Niemczech to nie działa. Przyjeżdżasz do Niemiec, będąc na poziomie 5 lub 6. Na wstępie dyrektor danego programu pyta cię czego się uczyłeś, czyli próbuje ustalić jakie umiejętności posiadasz. Musisz udowodnić, że dysponujesz umiejętnościami przypisanymi do poziomu 5 lub 6 i wtedy dopiero możesz rozpocząć na poziomie 7. Niemcy KRK traktują jako pewną instrukcję: Jeśli jesteś dobrym pisarzem nawet nie potrzebujesz pytań naprowadzających, po prostu wiesz co masz pisać. Co bystrzy nauczyciele potrafią. ( ) Sądzę więc, że dla mniej bystrych wykładowców KRK jest pomocne, ponieważ wiedzą jakie kwestie mają poruszyć podczas zajęć ze studentami. 2. Metodologia zbierania danych Samodzielny Zakład Badań nad Szkolnictwem Wyższym w ramach działalności statutowej Wydziału Nauk Społecznych prowadzi badania pt. Praktyka wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji w wybranych uczelniach europejskich. Społecznopedagogiczne uwarunkowania implementacji zmian w programach kształcenia studentów. Podstawowymi założeniami badawczymi projektu są: diagnoza panujących trendów w europejskich systemach szkolnictwa wyższego po przyjęciu przez Parlament Europejski w 2008 roku idei Europejskiej Ramy Kwalifikacji; projekt badawczy ma na celu przeprowadzenie analizy międzynarodowych praktyk i doświadczeń (metod, technik, narzędzi godnych naśladowania) z zakresu wdrażania ram kwalifikacji w poszczególnych krajach europejskich; ponadto interesujące z punktu widzenia podjętej problematyki badawczej są opinie, reakcje i spostrzeżenia studentów oraz kadry akademickiej na temat programów nauczania opartych o rzeczywiste efekty uczenia się i kluczowe kompetencje społeczne wymagane od absolwentów na rynku pracy; oraz analiza nowoczesnych metod nauczania w wiodących krajach europejskich, które posiadają mocno wdrożoną ramę kwalifikacji, w tym w Irlandii, Wielkiej Brytanii i Niemczech. Niniejsze opracowanie powstało w oparciu o: wywiady przeprowadzone podczas wizyty studyjnej w IUBH School of Business and Management w Bad Honnef w dniach września 2013 roku z osobami piastującymi następujące stanowiska: prof. dr hab. Peter Thuy rektor, prof. dr Claudia Bornemeyer rektor ds. nauczania, prof. dr Jeschke Kurt dziekan Wydziału Biznesu i Zarządzania oraz Bettina Dörner asystent rektora; wywiady powstały w oparciu o ustrukturyzowany kwestionariusz składający się z dwóch części: 1. Praktyka funkcjonowania Krajowych Ram Kwalifikacji, 2. Praktyka wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji, z których pierwsza 2

3 zawierała 5 pytań głównych i kilkadziesiąt pomocniczych, a druga 11 pytań głównych i kilkadziesiąt pomocniczych; odpowiedzi uzyskane drogą mailową, dzięki nawiązanym kontaktom z pracownikami IUBH; dokumenty uzyskane dzięki korespondencji mailowej Bettiną Dörner, w tym: programy studiów dla poszczególnych kierunków, karty modułów, sylwetki absolwenta; krajowe i międzynarodowe opracowania, w tym: Analiza opisująca Krajowe Ramy Kwalifikacji w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego, Struktury systemów szkolnictwa wyższego w Europie 2006/07. Proces Boloński: kierunki rozwoju w poszczególnych krajach, The Compatibility of the Qualifications Framework for German Higher Education Qualifications with the Qualifications Framework for the European Higher Education Area. 3. Charakterystyka systemu szkolnictwa wyższego oraz KRK w Niemczech: Hochschulrektorenkonferenz (Konferencja Rektorów Niemieckich, HRK), KMK i Federalne Ministerstwo Edukacji i Nauki uzgodniły kształt Krajowej Struktury Kwalifikacji dla niemieckiego szkolnictwa wyższego (Qualifikationsrahmen für Deutsche Hochschulabschlüsse) 21 kwietnia 2005 roku. Struktura studiów została określona w ramowej ustawie o szkolnictwie wyższym z 1998 r. (Hochschulrahmengesetz, HRG), znowelizowanej w 2005 r. o zasady systemu bolońskiego po konferencjach w Bergen i Berlinie. Ustawa przewiduje możliwość prowadzenia studiów licencjackich/inżynierskich, kończących się tytułem Bachelor i studiów magisterskich, kończących się tytułem Master oraz określa ich minimalny czas trwania. Struktura studiów oparta na trzech głównych cyklach funkcjonuje na zasadzie próbnej od 1998 r. w uniwersytetach i politechnikach (Fachhochschulen). Równolegle ze strukturą trzystopniową nadal istnieją jednolite na kierunkach: medycyna, weterynaria i stomatologia. Istnieje program Master plus, który ułatwia studentom zagranicznym z tytułem bachelor podjęcie studiów w niemieckim systemie szkolnictwa wyższego. Tradycyjnie doktoranckie obejmują samodzielną pracę badawczą oraz egzaminy końcowe. Od 1998 r. prowadzi się doktoranckie mające bardziej zorganizowaną formę, których program przewiduje specjalną dodatkową opiekę naukową i zajęcia dydaktyczne (Graduiertenkollegs, Szkoły Doktoranckie, Międzynarodowe Szkoły Badań Naukowych). Studia doktoranckie odpowiadają na ogół trzem czterem latom studiów w pełnym wymiarze (stacjonarnych), zgodnie z zaleceniami Komunikatu Bergeńskiego, ale mogą także trwać dłużej. W ramach Procesu Bolońskiego KMK podjęła 14 kwietnia 2000 r. uchwałę w sprawie Dostępu do studiów doktoranckich dla absolwentów studiów magisterskich i licencjackich/inżynierskich. Określono w niej procedurę przeprowadzania sprawdzianu przedmiotowego, który stanowi warunek bezpośredniego dostępu do studiów doktoranckich dla absolwentów studiów licencjackich/inżynierskich (mających wyjątkowo dobre wyniki). 3

4 Wspólne i podwójne tytuły/stopnie są uznawane już od wielu lat. Podstawę stanowią przepisy landów, zgodnie z którymi oprócz normalnego tytułu/stopnia można przyznawać inne tytuły/stopnie na podstawie umowy z uczelnią zagraniczną. Możliwe jest także przyznawanie wspólnych stopni doktorskich. Uchwalona w lutym 2005 r. ustawa o utworzeniu Fundacji ds. Akredytacji Studiów w Niemczech stworzyła nową podstawę prawną procesu akredytacji. Akredytacja ma zapewnić przestrzeganie standardów dotyczących treści kształcenia; obejmuje ona ocenę koncepcji studiów, możliwości realizacji różnych zajęć do wyboru i jakości nauczania, oraz ocenę adekwatności pod kątem wymogów zawodowych i rozwiązań służących zapewnieniu równych szans kobietom i mężczyznom. Akredytacja stanowi procedurę zewnętrznego zapewniania jakości. Opiera się ona na zasadzie oceny środowiskowej (peer review). Oprócz nauczycieli akademickich uczestniczą w niej studenci, przedstawiciele partnerów społecznych oraz eksperci zagraniczni. W procedurach akredytacji nie uczestniczą bezpośrednio władze państwowe. Do szkolnictwa wyższego w Niemczech zaliczamy następujące placówki: uniwersytety (Universitäten), wyższe szkoły zawodowe (Fachhochsculen), wyższe szkoły administracji (Verwaltungsfachhochschulen), szkoły teologiczne (theologische Schulen), wyższe szkoły pedagogiczne (pädagogischen Hochschulen), wyższe szkoły zintegrowane (Gesamthochschulen); W niemieckim systemie szkolnictwa wyższego istnieją trzy rodzaje nadawanych pierwszych stopni akademickich, w przybliżeniu uznawanych za równoważne: Diplom, Magister i egzamin państwowy (Staatsprüfung). Studia prowadzące do egzaminu na dyplom (Diplomprüfung) i przyznania stopnia Diplom są nieco bardziej zorientowane zawodowo i koncentrują się na jednym przedmiocie. Stopień ten dominuje w naukach przyrodniczych, technicznych (inżynieryjnych) i społecznych, np. w psychologii: Diplom-Psychologe (psycholog dyplomowany). Studia prowadzące do egzaminu magisterskiego (Magisterprüfung) obejmują połączenie kilku przedmiotów (zwykle jeden główny i dwa dodatkowe lub trzy przedmioty o takiej samej wadze). Stopień ten jest przyznawany przeważnie w naukach humanistycznych i sztukach wyzwolonych, np. magister sztuki (Magister Artium M.A.). 4. Podstawowe informacje o IUBH: uczelnia prywatna, powstała w 2000 roku, kształcąca ponad 3300 studentów na 6 kierunkach I stopnia (Aviation Management, International Event Management, Hospitality Management, International Management, Online Marketing, Tourism Management) oraz 4 kierunkach II stopnia (Transport and Logistics, MBA, Management, International Management); ( ) Założyliśmy uczelnię w roku 2000, kształcąc 23 studentów i zatrudniając 3 profesorów. Obecnie po ostatnich zmianach przeprowadzonych przez władze uczelni dysponujemy około profesorami, kształcąc 3300 studentów. uczelnia uznawana jest za prestiżową i elitarną, a świadczą o tym wysokie pozycje zajmowane w krajowych i międzynarodowych rankingach, certyfikatach i akredytacjach w tym: Centre for Higher Education University Rankings, United Nations World Tourism Organisation, The Leading Hotel Schools of the World, The German Council of Science and Humanities; 4

5 pierwsza niemiecka uczelnia, na której wszystkie zajęcia prowadzone są wyłącznie w języku angielskim; uczelnia koncentruje się na zapewniania kadry dla sektora usług: ( ) Uniwersytet został założony jako University of Applied Science. Jest to jeden z rodzajów uniwersytetów w Niemczech, gdzie proces kształcenia nie skupia się na metodologii badań, ale na zastosowaniu badań (applied research). Współpracujemy bowiem z firmami, posiadamy programy studiów, gdzie uczelnia ma możliwość rozwijania współpracy z biznesem. uczelnia międzynarodowa, skupiająca wykładowców oraz studentów z Wielkiej Brytanii, USA, Indii, Pakistanu, Kanady, Tajwanu, Polski, Francji, Bazylii, itd.; wszyscy wykładowcy mają minimum 5-letnie doświadczenie biznesowe; ( ) Prawie wszystkie nasze programy posiadają komponent Study Abroad i oferujemy również 2 programy Dual Degree, w ramach których studenci otrzymują podwójny dyplom z naszej uczelni oraz uczelnie partnerskiej, na której studiują przez 1 rok akademicki uczelnia nastawiona na praktyczny model kształcenia. 95% wykładowców to praktycy: Jeśli zamierzasz zostać profesorem na tej uczelni musisz posiadać min. 5 lat doświadczenia zawodowego oraz min. 3 lata doświadczenia w pracy poza sektorem edukacji. Czyli musisz posiadać doświadczenie zawodowe w danej branży. Uśredniając, kadra IUBH posiada 8-9-letnie doświadczenie pozauczelniane. To są ludzie silnie związani z biznesem, z takimi firmami jak np. Boston Conlsulting, McKinsey czy Deutsche Post z badań losów absolwentów prowadzonych przez państwową instytucję wynika, że 75% absolwentów pracuje w korporacjach międzynarodowych, a 20% na stanowiskach kierowniczych; 86% absolwentów znajduje zatrudnienie w ciągu 3 miesięcy od ukończenia studiów; uczelnia posiada akredytację FIBAA (Foundation for International Business Administration Accreditation) międzynarodowej organizacji promującej jakość i przejrzystość w dziedzinie edukacji i nauki poprzez przyznawanie certyfikatów jakości do programów edukacyjnych i instytucji edukacyjnych w obszarze szkolnictwa wyższego i dalszego rozwoju zawodowego; współpracuje w ramach organów międzynarodowych, aby zwiększyć porównywalność standardów jakości i procedur zarządzania jakością; ( ) Posiadamy dwa różne systemy akredytacji. Na samej górze systemu znajduje się Council of Accreditation ( ) to poziom państwowy. Nauka i edukacja podlega federalnej kontroli, nie jest kontrolowana przez rząd centralnie. Wspomniana agencja akredytuje takie agencje jak FIBAA, które każda uczelnia sama sobie wybiera ( ) Kiedy starasz się o akredytację jakiegoś programu studiów musisz spełnić stawiane wymagania. Następnie agencje akredytują różne programy. Istnieje zasada w Niemczech, że każdy program studiów powinien być akredytowany. W rzeczywistości jedynie 50% programów posiada akredytacje 100% programów na uczelniach prywatnych ze względu na regulacje prawne oraz 40% programów na uczelniach publicznych. Poza tym, istnieją największe uniwersytety w Niemczech, które nie posiadają jeszcze żadnych akredytacji. IUBH na mocy międzyuczelnianego porozumienia oferuje system podwójnych studiów z uczelniami w Düsseldorf, Erfurt i Monachium; IUBH oferuje korespondencyjne (e-learning) głównie niemieckojęzyczne z zakresu Ekonomii, Informatyki, Zarządzania i MBA; obecnie w tej formie uczelnia kształci ponad 1500 studentów; 5

6 5. Planowanie i kontrola procesu dydaktycznego w IUBH a) Tworzenie i charakterystyka procesu dydaktycznego grupy wykładowe nie przekraczają 29 osób; przez cały semestr czwarty odbywają się praktyki zawodowe, wówczas studenci nie mają innych zajęć; lektoraty językowe tworzone są dla grup nie mniejszych niż 5 osób; IUBH realizuje podział programu studiów na moduły i przedmioty; wiele modułów realizowanych jest międzykierunkowo ( ) 50-60% modułów jest częścią wszystkich oferowanych programów. Studenci realizują ten sam kurs komunikacji, metodologii, księgowości, service management, podstaw marketingu, ekonomii niezależnie od studiowanego kierunku ( ) procent wybieralności przedmiotów jest znikomy: (...) mamy programy, gdzie studenci nie mogą wybierać żadnych przedmiotów oraz programy, gdzie studenci wybierają 10-15% przedmiotów, ale nie więcej ( ) studenci mogą wybierać przedmioty z innych kierunków studiów: ( ) Przykładowo, weźmy turystykę, gdzie w 5 semestrze studenci realizują tzw. major, gdzie mają do wyboru: destination management, realizowany na kierunkach jak turystyka, marketing czy hospitality ( ) Aby umożliwić studentom wybór takiej opcji, wszystkie kierunki muszą mieć taką samą strukturę oraz taką samą liczbę punktów ECTS. W innym przypadku system nie zadziałałby. Podstawą każdego kierunku jest księga kierunku, zawierająca szczegółowy program studiów, karty poszczególnych przedmiotów, opis stażu. itp. Nakład pracy studenta liczony jest na podstawie wyników ankiet ewaluacyjnych w których studenci określają ile pracy własnej włożyli w przygotowanie się do zaliczenia przedmiotu. Tworzenie nowego programu studiów przebiega według następujących punktów: dyrektor programu (odpowiednik polskiego dziekana): 1. bada popyt na dany program, np. przy użyciu Google AdWords, który pokazuje czy studenci poszukują tego typu programów oraz na podstawie rozmów ze studentami, absolwentami oraz pracodawcami; 2. rozmawia z partnerami z biznesu aranżowane są warsztaty/spotkania z ekspertami z branży nt. potencjalnego programu, pracodawcy udzielają wskazówek czego będą oczekiwać od absolwentów danego programu studiów; 3. następnie odbywają się rozmowy na konkretnym wydziale, gdzie zapada decyzja czy uczelnia spełnia wymogi formalne do otwarcia nowego programu, tj. trwa analiza czy uzyska akredytację FIBAA; 4. jeśli decyzja jest pozytywna, dyrektor programu oraz odpowiedzialny prorektor przygotowują projekt programu, który kierowany jest do Rektoratu; 5. na końcu następuje opracowanie programu nauczania oraz księgi programu (kierunku) Pojedyncze zajęcia trwają 90 min (2 45 min) lub w wyjątkowych sytuacjach 1h 45 min. Wykładowcy wnioskowali o bloki 90-minutowe ze względu na to, że w przypadku prezentacji bądź case studies nie mieli wystarczająco dużo czasu na realizację zaplanowanych tematów. Stwierdzili, że sami będą zarządzać długością poszczególnych sekwencji w blokach (sami będą ustalać czas przerwy oraz jej długość), co pozwoli im na większą motywację studentów do aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Aby zaliczyć poszczególny moduł nie trzeba zaliczyć wszystkich efektów podczas egzaminu zaliczeniowego: ( ) ważnym zaleceniem procesu bolońskiego jest 6

7 ograniczenie liczby egzaminów. Istnieje zasada na naszej uczelni, że student może zdawać nie więcej niż 4-5 egzaminów w semestrze. Kolekcjonujemy wszystkie informacje opisane w efektach kształcenia, ale nie musimy sprawdzać wszystkich efektów na egzaminie końcowym. Przykładowo, jeśli mówimy o umiejętnościach społecznych, umiejętność prezentacji możemy ją sprawdzić podczas przygotowywania prezentacji przez studenta. Istnieją wszak przedmioty, które zaliczane są na zasadzie prezentacji ( ) przykład: moduł Zaawansowane metody badawcze. Efekty kształcenia zapisane w karcie modułu: student potrafi formułować pytania badawcze, hipotezy badawcze, tworzyć i analizować case study i ankiety, używać analitycznych narzędzi niezbędnych w pracy badacza. Następnie przejdźmy do testowania: egzamin pisemny (pytania zamknięte i otwarte, czas: 90 min). Podczas zajęć studenci uczą się wskazanych umiejętności. Wszystkich umiejętności nie sprawdzamy na egzaminie końcowym ( ) ocenę końcową ustalamy na podstawie stałej skali 50% punktów należy zgromadzić, aby zaliczyć. Przedział od 50%-100% posiada skalę ocen, która obowiązuje dla wszystkich kursów( ). Osiągnięcie efektów społecznych sprawdzane jest w następujący sposób: ( ) Muszę zaznaczyć, ze nie kładziemy na to za dużego nacisku. Proces ten związany jest z przebiegiem całego programu. Staramy się stosować pracę grupową, dyskusje. Ale nie oceniamy tego. Jest to np. sprawdzane poprzez przygotowanie prezentacji poprzez studenta. Chciałbym wprowadzić punkty za pracę społeczną poza uniwersytetem. Tzw. social credits przyznawane np. za opiekę na placu zabaw, realizację projektu dla lokalnej społeczności, itp. Jeszcze tego nie wprowadziliśmy, ale sądzę, że to bardzo interesujący aspekt. Zajęcia są obowiązkowe przy czym obecność nie wpływa na ocenę, ale daje przepustkę do uczestnictwa w egzaminie. Trzeba posiadać określoną liczbę obecności z poszczególnych kursów, aby móc przystąpić do egzaminu z danego modułu. W IUBH funkcjonuje uznawanie kompetencji i wiedzy zdobytej poza formalną ścieżką edukacji. Program taki nosi nazwę fast track i polega na realizacji sześciu semestrów w cztery (np. na kierunku Tourism Management). Zajmuje się tym koordynator programu (odpowiednik polskiego dziekana), który na podstawie złożonych dokumentów aplikacyjnych decyduje jakie moduły można uznać studentowi za zaliczone. Jeśli odpowiedź jest pozytywna, nalicza się studentowi punkty ECSTS tak jak w przypadku kogoś, kto realizował moduł. Jak sami zaznaczają, nie wiedzą czy taka praktyka jest zgodna z KRK. ( ) Mamy studentów, którzy odbywali praktyki, staże, niejednokrotnie posiadają wiedzę z całego moduły, albo wykształcenie zawodowe. Analizujemy zatem to co potrafią i uznajemy ich kwalifikacje. Przykładowo, student realizował staż w firmie związanej z biznesem, specjalizującej się np. w rachunkowości, więc zaliczamy mu kurs rachunkowości. ( ) Uznawanie jest jednak sprawą indywidualną, rozpatrywaną odmiennie dla każdego przypadku. Chcieliśmy przyspieszyć proces, więc studenci okazują certyfikaty, które posiadają i my na ich podstawie możemy uznać uzyskane przez nich kwalifikacje. Wówczas student realizuje tylko pozostałe przedmioty. ( ) Poza tym, studenci piszą testy, które mają potwierdzić posiadane kwalifikacje. Przykładowo, jeśli zdasz test z języka włoskiego na 1 poziomie nie jest konieczne, abyś uczestniczył w zajęciach na tym poziomie. Aktywizujące metody stanowią 50% wszystkich metod. ( ) wymagamy, aby wykładowcy nie prowadzili monologu podczas zajęć. Oczekujemy 7

8 wprowadzania interakcji pomiędzy studentami. Dlatego większość moich kolegów stosuje case studies, gdzie studenci mają możliwość współpracy, wymiany informacji. ( ) W Niemczech mamy wolność w sposobie nauczania i prowadzeniu badań, więc każdy profesor ma prawo do stosowania własnych metod prowadzenia przedmiotu oczywiście według wskazanych ram programowych. Zorganizowaliśmy raz warsztaty dla pracowników nt. jakości kształcenia. Stworzyliśmy panel, gdzie każdy z wykładowców prezentował swoja metodę nauczania każdy mógł wykorzystać podczas swoich zajęć ciekawe rozwiązania. O najczęściej stosowanych metod aktywizujących zalicza się: odgrywanie ról, rozwiązywanie ćwiczeń w małych grupach, dyskusja na podstawie prezentacji, analizy, badanie określonych kwestii (np. analiza rynku pracy w Japonii), case study, tzw. Walking Walls (każda z grup prezentuje wskazany materiał na kartkach do flipcharta; następnie wszystkie projekty umieszcza się w jednym miejscu np. na ścianie i studenci spacerując pomiędzy nimi, porównują swoje projekty, zaznaczając problematyczne kwestie; następnym etapem jest dyskusja nt. wskazanych problemów), materiały telewizyjne, artykuły, krótkie filmiki. b) Systemy zapewniania jakości dydaktyki Każdy program studiów odświeża swoją akredytację w FIBAA raz na 3-5 lat, natomiast cała uczelnia raz na 7-10 lat. ( ) chcąc uruchomić nowy program studiów musimy uzyskać akredytację rządową. Wymogiem otrzymania zgody jest posiadanie akredytacji agencji akredytującej. Uruchomienie nowego programu studiów na publicznych uniwersytetach (zwłaszcza na południu Niemiec) nie wymaga otrzymania zgody. Rząd federalny nie wywiera presji na uniwersytetach publicznych, aby uzyskiwały akredytacje programów. Co więcej, profesorowie na tych uczelniach są przeciwni procesom akredytacji ( ) uczelnie niepubliczne nie mogą pozwolić sobie na taki komfort ( ) Na końcu każdego semestru przeprowadza się elektroniczną ankietę dla każdego kursu. Studenci oceniają wszystkie kursy, które odbyli w danym semestrze. Studenci oceniają jakość kształcenia poprzez: satysfakcje z zajęć, przygotowanie wykładowcy, umiejętności językowe, umiejętności motywacji studentów do pracy podczas zajęć, dostępność wykładowcy obecność na zajęciach/konsultacjach, satysfakcję końcową z kursu w skali od 0 do 100%. Następnie wyniki kategoryzowane są według tych najlepszych (A), bardzo dobrych, dobrych (B) i tych, do których odniesiono się krytycznie (C). Wówczas przeprowadza się indywidualną rozmowę z wykładowcą, następnie na piśmie ustala cele na następny semestr. Wysyła się również wykładowców na kursy doszkalające z zakresu dydaktyki oraz zachęca do uczestniczenia w zajęciach osób najlepiej ocenianych. Współczynnik uczestnictwa w ankietach wynosi 80%, więc jest dobrze, bo wypełnienie jej jest dobrowolne. ( ) Tylko studenci Distance Learning są zobligowani do uczestnictwa w ankiecie. Studenci muszą posiadać odpowiedni poziom języka angielskiego, żeby rozpocząć, poświadczony certyfikatem TOEFL (80 punktów) lub IELTS (na poziomie 6.0). Uczelnia nie prowadzi kursów doszkalających z języka angielskiego, dla osób które nie są anglojęzyczne. 8

9 Aby móc mówić o wysokim poziomie kompetencji zaliczonych na podstawie umiejętności zdobytych poza formalną edukacją, uczelnia bazuje na uznanych krajowych i międzynarodowych certyfikatach i ( ) na stopniach naukowych akceptowanych w kraju. Przykładowo, jeśli student odbywa staż w banku, otrzymuje certyfikat, na podstawie którego wiemy jakie treści programowe możemy zaliczyć. Respektujemy jakość systemu uczelni zawodowych. Sądzę, że system KRK powinien być bardziej transparenty. Powinno się ustalić zrozumiałe zasady w jaki sposób uczelnia powinna sobie poradzić z uznawaniem wykształcenia zawodowego. Biuro Karier co 2 lata przeprowadza ankietę wśród absolwentów IUBH, która dotyczy satysfakcji ze studiów w IUBH, możliwych ulepszeń/udoskonaleń/wskazówek, które można by wprowadzić na uczelni. ( ) W tamtym roku po raz pierwszy braliśmy udział w badaniu realizowanym przez szwedzką firmę UNIVESUM. W badaniu brało udział 30 krajów (1700 uniwersytetów). Poprosiliśmy ich o porównanie wyników IUBH z innymi uniwersytetami. Wybraliśmy swoich największych konkurentów i poprosiliśmy o analizę porównawczą losów naszych absolwentów z tymi uczelniami. c) Wpływ interesariuszy zewnętrznych na proces dydaktyczny Do tworzenia oraz oceny programów studiów zapraszani się przedstawiciele biznesu i branż powiązanych z profilem uczelni: ( ) Przykładowo, w ubiegłym roku przygotowywaliśmy program studiów dotyczący marketingu. Zaprosiliśmy znane osoby z firmy zajmującej się wyszukiwarkami internetowymi. Stworzyliśmy grupę 4-5-osobową na całodniowych warsztatach. Zgromadziliśmy ich opinie w formie draftu. Następnie wysłaliśmy do nich, aby go ocenili i doradzili nam co powinniśmy dalej robić. W następnym roku będziemy uruchamiać program Health Care & Hospitality. Na podobnych warsztatach tym razem gościliśmy firmę sprzątającą, konsultingową, osobę ze szpitala. Rozmawialiśmy nt. potrzeb rynku pracy. Poza tym, do współpracy w ramach programu Aviation zaprosiliśmy Lufthansę i lotnisko w Kolonii. Poprosiliśmy o stały feedback nt. zachodzących zmian w celu aktualizowania programu studiów. Co więcej, 1-2 razy do roku przygotowywany jest tzw. advisory report, gdzie dyskutowane są główne kierunki rozwoju uczelni. Potencjalni pracodawcy pytani są o kompetencje i umiejętności oczekiwane od absolwentów. IUBH organizuje typu Dual Studies niemieckojęzyczny program ( ) realizacja programu opiera się na zasadzie przemieszczania się studenta pomiędzy firmą oraz uczelnią w tygodniowym wymiarze tydzień na uczelni, a następnie tydzień w firmie, gdzie jest przeszkalany i ponownie wraca na Uczelnię ( ) Jeśli chodzi o odpłatność za ( ) w trybie Dual Studies za czesne firma płaci. ( ) Uniwersytet wybiera kandydatów i przedstawia kandydatury danej firmie. Na początku student kwalifikowany jest na okres próbny i pracuje w firmie przez 3 dni w tygodniu. Po tym okresie firma decyduje czy przyjmuje kandydata czy nie. Dla Uczeni jest to bardzo duży wysiłek marketingowy. W tym celu zatrudniamy 15 osób, które zajmują się tą kwestią. Poszukujemy bowiem studentów, którzy w największym stopniu pasują do danej firmy. Przedstawiamy ich firmie, oni dla niej pracują, a my dostajemy feedback. W tej chwili studentów jest objętych takim programem studiów. 9

10 6. Porównanie organizacji procesu dydaktycznego w Polsce i Niemczech na przykładzie Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania oraz IUBH Lp. Wskaźnik IUBH WSIiZ 1. karta przedmiotu 1. Karta modułu jest mało rozbudowana mieści się na 1,5 strony z wypełnionymi lukami. 2. Zawarte są w niej podstawowe informacje na temat: rodzaju modułu, koordynatora modułu, numeru modułu, tytułu modułu; łącznej liczby godzin; liczby punktów ECTS; połączeń z innym modułem; celów kursu; efektów kursu; stosowanych metody dydaktycznych; treści kursu; literatury (w tym prasa biznesowa, periodyki i akademicka prasa naukowa): metody oceny; liczba godzin wkładu własnego pracy studenta. Karta przedmiotu (załącznik nr 2) składa się z 4 części merytorycznych: 1. Podstawowe informacje o przedmiocie 2. Wymagania wstępne (wynikające z następstwa przedmiotów) 3. Efekty kształcenia i sposób realizacji zajęć: 4. Cele przedmiotu Przedmiotowe efekty kształcenia, z podziałem na wiedzę, umiejętności i kompetencje, wraz z odniesieniem do efektów kształcenia dla kierunku i obszaru (obszarów) Formy zajęć dydaktycznych oraz wymiar godzin i punktów ECTS Metody realizacji zajęć dydaktycznych Treści kształcenia (oddzielnie dla każdej formy zajęć) Korelacja pomiędzy efektami kształcenia, celami przedmiotu, a treściami kształcenia Metody weryfikacji efektów kształcenia (w odniesieniu do poszczególnych efektów) Kryteria oceny osiągniętych efektów kształcenia Literatura 4. Nakład pracy studenta - bilans punktów ECTS 2. sylwetka absolwenta Zarys sylwetki absolwenta (załącznik nr 3) nie jest tworzony dla każdego kierunku studió5. osobno, lecz łacznie dla poziomu Zarys sylwetki absolwenta (załącznik nr 4) opisany jest bardzo szczegółowo oraz odrębnie dla każdego 10

11 bachelor oraz poziomu master. Sylwetka absolwenta nie jest podzielona na opis zdobytej wiedzy, umiejętności i kompetencji. 3. program studiów Programy poszczególnych kierunków (załącznik nr 5) są rozbudowane szczegółowo, zawierają informację o: nazwach modułów oraz kursów w skład ich wchodzących liczbie punktów przypadającej na poszczególny moduł, bez podziału na zawarte w nim kursy numerze semestru na którym moduł jest realizowany (nie więcej niż 5 modułów na semestr) formie kursu, np. wykład, projekt, laboratorium typie egzaminu: modułowy czy kursowy o formie egzaminu, np. pisemny opisowy, test z podziałem na egzamin końcowy oraz cząstkowy (sporo modułów ze względu na duża liczbę godzin dzielonych jest na egzamin cząstkowy i końcowy) o czasie trwania egzaminu o procentowej wadze modułu z kierunków studiów. Zawiera opis konkretnie nabytej wiedzy, umiejętności i kompetencji. Np. absolwent Finansów i rachunkowości studiów I stopnia: zna podstawowe rynki, podmioty i instytucje finansowe i prawne oraz rozumie zasady ich funkcjonowania; potrafi wykonywać analizy ilościowe i na tej podstawie formułować wnioski i opinie; potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy, itp. Programy studiów (załącznik nr 6) są bardziej rozbudowane, zawierają informacje o: nazwach planowanych przedmiotów wraz z liczbą godzin i formą ich realizowania informacje o tym czy są to zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów czy zajęcia o charakterze praktycznym informacje o numerze semestru na którym realizowany jest poszczególny przedmiot informacje charakterze przedmiotu: ogólnouczelniany, podstawowy, kierunkowy i specjalnościowy liczbie punktów transferowych przypadających na poszczególne przedmioty łącznej liczbie punktów transferowych przypadających na poszczególne semestry. 11

12 7. Aneksy Załącznik 1: Wzór karty modułu IUBH Numer modułu: Tytuł modułu: Łączna liczba godzin: Liczba punktów ECTS: Rodzaj modułu: Realizowany w semestrze: Koordynator modułu: Połączenie z modułem: Opis kursu: Cele kursu: Efekty kursu: Stosowane metody: Treści: Literatura (w tym prasa biznesowa, periodyki i akademicka prasa naukowa): Metody oceny: Liczba godzin wkładu własnego pracy studenta: Załącznik 2: Wzór karty przedmiotu - WSIiZ 12

13 WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie 1. Podstawowe informacje o przedmiocie NAZWA PRZEDMIOTU ROCZNIK STUDIÓW WYDZIAŁ KIERUNEK STUDIÓW POZIOM KSZTAŁCENIA PROFIL KSZTAŁCENIA SPECJALNOŚĆ OSOBA ODPOWIEDZIALNA KARTA PRZEDMIOTU 2. Wymagania wstępne (wynikające z następstwa przedmiotów) Lp. 3. Efekty kształcenia i sposób realizacji zajęć 3.1. Cele przedmiotu C1 Cn 3.2. Przedmiotowe efekty kształcenia, z podziałem na wiedzę, umiejętności i kompetencje, wraz z odniesieniem do efektów kształcenia dla kierunku i obszaru (obszarów) Opis przedmiotowych efektów kształcenia Po zaliczeniu przedmiotu student w zakresie WIEDZY potrafi P_W0 1 P_W0 2 Po zaliczeniu przedmiotu student w zakresie UMIEJĘTNOŚCI potrafi P_U01 P_U02 Po zaliczeniu przedmiotu student w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH potrafi P_K01 Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku dla obszaru 3.3. Formy zajęć dydaktycznych oraz wymiar godzin i punktów ECTS 13

14 Studia stacjonarne (ST) W K Ćw L ZP P el ECTS Studia niestacjonarne (NST) W K Ćw L ZP P el ECTS 3.4. Metody realizacji zajęć dydaktycznych Formy zajęć Metoda realizacji Wykład Konwersatorium Ćwiczenia Laboratorium Zajęcia praktyczne Projekt e-learning (el) 3.5. Treści kształcenia (oddzielnie dla każdej formy zajęć) WYKŁAD Lp. Treści kształcenia realizowane w ramach wykładów W1 W2 W3 KONWERSATORIUM Lp. Treści kształcenia realizowane w ramach konwersatorium K1 K2 K3 ĆWICZENIA Lp. Treści kształcenia realizowane w ramach ćwiczeń Cw1 Cw2 Cw3 LABORATORIUM Lp. Treści kształcenia realizowane w ramach laboratorium L1 L2 L3 ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Lp. Treści kształcenia realizowane w ramach zajęć praktycznych ZP1 14

15 ZP2 ZP3 PROJEKT Lp. Treści kształcenia realizowane w ramach projektu P1 P2 P3 e-learning Lp. Treść kształcenia realizowane w ramach e-learning D1 D2 D Korelacja pomiędzy efektami kształcenia, celami przedmiotu, a treściami kształcenia Efekt kształcenia Cele przedmiotu Treści kształcenia 3.7. Metody weryfikacji efektów kształcenia (w odniesieniu do poszczególnych efektów) Efekt Forma zajęć, w ramach której Metoda oceny kształcenia następuje weryfikacja efektu 3.8. Kryteria oceny osiągniętych efektów kształcenia Efekt kształcenia Na ocenę 2 student nie potrafi Na ocenę 3 student potrafi P_W1 P_W2 Na ocenę 4 student potrafi Na ocenę 5 student potrafi P_U1 P_U2 P_K Literatura Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca 15

16 4. Nakład pracy studenta - bilans punktów ECTS Rodzaje aktywności Obciążenie studenta ST NST Udział w W/K h h Samodzielne studiowanie tematyki W/K h h Przygotowanie do egzaminu/zaliczenia W/K h h Udział w Ćw/L/ZP h h Samodzielne przygotowanie się do Ćw/L/ZP h h Przygotowanie do zaliczenia Ćw/L/ZP h h Przygotowanie do zaliczenia P/eL (w tym konsultacje) h h Sumaryczne obciążenie pracą studenta h h Punkty ECTS za przedmiot ECTS ECTS Obciążenie studenta związane z zajęciami praktycznymi h h ECTC ECTC Obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich h ECTS h ECTS Załącznik 3: Opis sylwetki absolwenta na poziomie Bachelor w IUBH Opis kwalifikacji Liczba punktów ECTS Kwalifikacje oznaczające zakończenie pierwszego cyklu są przyznawane studentom, którzy : wykazali się zrozumieniem kierunek studiów, wiedzą ogólnokształcącą oraz taką z zaawansowanych podręczników; potrafią przeprowadzić podstawowe badania w swojej dziedzinie ; umieją wykorzystać swoją wiedzę; podchodzą profesjonalne do swojej pracy; wykazują kompetencje poprzez umiejętne argumentowanie oraz rozwiązywanie problemów w dziedzinie studiów; mają zdolność do gromadzenia i interpretacji istotnych danych (zwykle w ich kierunku studiów ) oraz informowania o nich; stosują refleksję kwestii społecznych i etycznych; umieją generować nowatorski pomysły; rozwinęli umiejętność uczenia się, która jest niezbędna aby podejmować dalsze badania i naukę ECTS Załącznik 4: Opis sylwetki absolwenta studiów I stopnia na kierunku Finanse i rachunkowość na WSIiZ symbol kierunkowe efekty kształcenia po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ absolwent: WIEDZA odniesienie do efektów kształcenia dla obszaru 16

17 K_W01 K_W02 K_W03 zna podstawową terminologię używaną w obszarze nauk ekonomicznych i rozumie jej zastosowanie ma elementarną wiedzę o miejscu ekonomii i nauk o finansach w systemie nauk oraz o jej powiązaniach przedmiotowych i metodologicznych z innymi dyscyplinami naukowymi zna podstawowe rynki, podmioty i instytucje finansowe i prawne oraz rozumie zasady ich funkcjonowania S1P_W01; S1P_W02 S1P_W01 S1P_W02; S1P_W03; S1P_W04; S1P_W09 S1P_W03; K_W04 ma podstawową wiedze o rodzajach więzi występujących pomiędzy strukturami i instytucjami ekonomicznymi S1P_W04 ma wiedzę o procesach zmian podstawowych rynków i S1P_W02; K_W05 instytucji finansowych, o przyczynach, przebiegu, skali i S1P_W08; konsekwencjach tych zmian S1P_W09 ma wiedzę o narzędziach, technikach i źródłach danych K_W06 wykorzystywanych dla analizy podstawowych rynków i S1P_W06 podmiotów finansowych K_W07 ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstytuującym S1P_W05, struktury otaczającej go rzeczywistości i wiążących go z nimi S1P_W07 relacjach ma podstawową wiedzę na temat człowieka, jego potrzebach, a K_W08 także sposobach ich zaspokajania i dokonywaniu przez niego S1P_W05 wyborów ekonomicznych K_W09 zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności przemysłowej i prawa autorskiego S1P_W10 K_W10 zna zasady tworzenia podmiotów gospodarczych oraz S1P_W05; zarządzania nimi S1P_W11 K_W11 rozumie użyteczność narzędzi ilościowych dla opisu zjawisk i procesów finansowych oraz podejmowania decyzji S1P_W06 rozumie mechanizmy gospodarcze, występujące w sferze S1P_W01; K_W12 międzynarodowych relacji pomiędzy podmiotami i S1P_W02; instytucjami gospodarczymi S1P_W03 K_W13 ma wiedzę na temat zasad ewidencjonowania operacji gospodarczych w przedsiębiorstwie --- K_W14 zna normy i zasady skutecznego funkcjonowania w środowisku społecznym --- zna pojęcia i posiada wiedzę z zakresu objętego modułem nr 1 K_W15 w ramach Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL - European Computer Driving S1P_W06 Licence) K_W16 zna zasady bezpieczeństwa i higieny pracy S1P_W07 K_W17 zna kulturowe normy i reguły procesu komunikowania się S1P_W05; S1P_W07 K_W18 K_U01 K_U02 K_U03 posiada wiedzę o narzędziach i metodach analizowania w zakresie skutecznego i poprawnego myślenia UMIEJĘTNOŚCI potrafi dokonywać obserwacji oraz prawidłowej interpretacji podstawowych zjawisk ekonomicznych, uwzględniając aspekty finansowe potrafi analizować powiązanie zjawisk finansowych z różnego rodzaju obszarami działalności gospodarczej potrafi w oparciu o podstawową wiedzę teoretyczną dokonywać praktycznej analizy jednostkowych zjawisk finansowych S1P_W06 S1P_U01; S1P_U02 S1P_U03 S1P_U02; S1P_U03 17

18 K_U04 K_U05 K_U06 K_U07 K_U08 K_U09 K_U10 K_U11 K_U12 K_U13 K_U14 K_U15 K_U16 K_U17 K_U18 K_U19 potrafi przewidywać praktyczne skutki konkretnych procesów, zjawisk i decyzji finansowych, posługując się standardowymi metodami i narzędziami prawidłowo posługuje się wybranymi normami i regułami prawnymi i etycznymi dla rozwiązania konkretnego zadania z obszaru ekonomii, finansów, zarządzania posiada umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy z zakresu finansów do wykonywania prostych zadań związanych z funkcjonowaniem podmiotów gospodarczych posiada umiejętność przygotowania typowych prac pisemnych w języku obcym (zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego) z zakresu finansów z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku obcym (zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego) z zakresu finansów z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł potrafi wykonywać analizy ilościowe i na tej podstawie formułować wnioski i opinie potrafi w podstawowym zakresie interpretować elementarne zapisy prawne dotyczące funkcjonowania instytucji gospodarczych potrafi przygotować założenia do powołania do życia podmiotu gospodarczego potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności korzystając z różnych źródeł w języku rodzimym i obcym posiada elementarne umiejętności badawcze pozwalające na analizowanie przykładów badań oraz samodzielne prowadzenie prostych badań ekonomicznych, a także potrafi formułować wnioski i rekomendacje oraz dokonywać ich prezentacji potrafi efektywnie komunikować się w zakresie komunikacji interpersonalnej; używać języka specjalistycznego, porozumiewania się w sposób precyzyjny i spójny przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do rozwiązywania zadań związanych z różnymi sferami działalności gospodarczej potrafi posługiwać się zasadami i normami etycznymi w podejmowaniu i prowadzeniu działalności. Dostrzega i analizuje dylematy etyczne określonych decyzji finansowych potrafi formułować strategię finansową podmiotów gospodarczych potrafi analizować i ewidencjonować operacje gospodarcze w przedsiębiorstwie ma umiejętności z zakresu objetego modułem nr 2-7 w ramach Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL - European Computer Driving Licence) S1P_U03; S1P_U04 S1P_U06 S1P_U06 S1P_U09; S1P_U11 S1P_U10; S1P_U11 S1P_U S1P_U01; S1P_U02; S1P_U04; S1P_U05 S1P_U09; S1P_U10 S1P_U02; S1P_U07; S1P_U08 S1P_U10 S1P_U04 S1P_U05 S1P_U S1P_U04 K_U20 posługuje się wybraną techniką aktywności fizycznej ---- K_U21 posiada umiejętności diagnozowania zjawisk, wyciągania S1P_U02; 18

19 wniosków oraz pozyskiwania wiedzy jak wnioski te wdrażać w S1P_U03 przyszłości w praktyce KOMPETENCJE SPOŁECZNE K_K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie S1P_K01 K_K02 potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role S1P_K02 K_K03 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania S1P_K03 K_K04 prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu S1P_K04 K_K05 umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów gospodarczych, uwzględniając aspekty prawne i ekonomiczne S1P_K05 K_K06 potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności S1P_K06 K_K07 potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy S1P_K07 K_K08 cechuje go nieustanna gotowość i otwartość do zrozumienia S1P_K03; zagadnienia/problemu S1P_K04 19

20 Załącznik 5: Program studiów na kierunku Bachelor International Management na poziomie licencjackim (3letnie typu full-time) na IUBH Nazwa modułu/ects Numer semestru Forma Typ Ocena kursu egzaminu cząstkowa końcowa Moduł metod ilościowych/10 Wykład Matematyka Wykład 60-min.(100% Statystyka Egzaminy kursowe Analiza Analiza komputerowa, przypadku (30% 60-min. (70% praca grupowa Waga modułu 6,7% Zintegrowane zarządzanie/10 Podstawy marketingu Podstawy HR Podstawy zarządzania Zarządzanie w organizacją/5 Komunikacja międzykulturowa Wykład, Egzamin modułowy Egzaminy kursowe Analiza przypadku (30% 90-min. (70% 90-min. (100% 6,7% Komunikacja w organizacji 20