2) ró nice kursowe, 3) otrzymane kary umowne, 4) odsetki od rodków na rachunkach bankowych utrzymywanych

Transkrypt

1 2) ró nice kursowe, 3) otrzymane kary umowne, 4) odsetki od rodków na rachunkach bankowych utrzymywanych w zwi zku z wykonywan dzia alno ci, 5) warto umorzonych lub przedawnionych zobowi za, w tym z tytu u zaci gni tych kredytów (po yczek), z wyj tkiem umorzonych po yczek z Funduszu Pracy, 6) przychody osi gni te w zwi zku ze zwrotem lub otrzymaniem po yczki (kredytu), je eli po yczka (kredyt) by a waloryzowana kursem waluty obcej, w przypadku gdy: a) po yczkodawca (kredytodawca) otrzymuje rodki pieni ne stanowi ce sp at kapita u w wysoko ci wy szej od kwoty udzielonej po yczki (kredytu) w wysoko ci ró nicy pomi dzy kwot zwróconego kapita u a kwot udzielonej po yczki (kredytu), b) po yczkobiorca (kredytobiorca) zwraca tytu em sp aty po yczki (kredytu) rodki pieni ne stanowi ce sp at kapita u w wysoko ci ni szej od kwoty otrzymanej po yczki (kredytu) w wysoko- ci ró nicy pomi dzy kwot otrzymanej po yczki (kredytu) a kwot zwróconego kapita u, 7) warto otrzymanych wiadcze w naturze i innych nieodp atnych wiadcze, 8) otrzymane wynagrodzenie za obs ug pracowniczego programu emerytalnego uczestnika, w zwi zku ze zwrotem rodków pochodz cych ze sk adki dodatkowej, 9) wynagrodzenia p atników z tytu u: terminowego wp acania podatków pobranych na rzecz bud etu pa stwa czy wykonywania zada zwi zanych z ustalaniem prawa do wiadcze i ich wysoko ci oraz wyp at wiadcze z ubezpieczenia chorobowego, okre lonych w przepisach o systemie ubezpiecze spo ecznych, 10) przychody z najmu, podnajmu, dzier awy, poddzier- awy oraz z innych umów o podobnym charakterze, sk adników maj tku zwi zanych z dzia alno ci gospodarcz, 11) otrzymane odszkodowania za szkody dotycz ce sk adników maj tku zwi zanych z prowadzon dzia alno ci gospodarcz. Je li podatnik prowadzi dzia alno gospodarcz opodatkowan rycza tem od przychodów ewidencjonowanych, to otrzymywane przez niego dotacje oraz umorzone po yczki nale y zaliczy do przychodu, na podstawie którego oblicza wysoko podatku. W art. 14 ust. 2 ustawy o PIT wymienione s bowiem poszczególne rodzaje przychodów zaliczane do przychodów z dzia alno ci gospodarczej. Mieszcz si tam m.in. dotacje, subwencje, dop aty i inne nieodp atne wiadczenia otrzymywane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków (pkt 2) oraz warto umorzonych lub przedawnionych zobowi za (pkt 6). W obu przypadkach rycza t, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. e) ustawy o rycza cie, wynosi 3% tych przychodów. 7

2 ROZDZIA I. KTO MO E SKORZYSTA Z OPODATKOWANIA RYCZA TEM? Je li podatnik przy wiadczeniu us ug zu ywa do napraw materia y, to nale y rozró ni 2 sytuacje. Gdy materia y niezb dne do naprawy dostarczane s przez us ugobiorc, to warto tych materia ów nie powi kszy wynagrodzenia za wykonan us ug. Warto ta nie b dzie zatem powi ksza a podlegaj cego opodatkowaniu przychodu. Gdy natomiast materia y niezb dne do naprawy zapewnia wykonuj cy us ug we w asnym zakresie, to warto tych materia ów powi kszy wynagrodzenie za wykonan us ug, a tym samym przychód podlegaj cy opodatkowaniu (tak: wyrok NSA z 3 lipca 2000 r., sygn. I SA/Ka 82/99). W art. 14 ust. 3 ustawy o PIT wymieniono natomiast wp ywy, których nie zalicza si do przychodów z pozarolniczej dzia alno ci gospodarczej. Zgodnie z przepisami obowi zuj cymi od pocz tku 2008 r. podatnicy op acaj w roku podatkowym rycza t od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej dzia alno ci gospodarczej, je li: 1) w roku poprzedzaj cym rok podatkowy: a) uzyskali przychody z tej dzia alno ci, prowadzonej wy cznie samodzielnie, w wysoko ci nie przekraczaj cej euro, lub b) uzyskali przychody wy cznie z dzia alno ci prowadzonej w formie spó ki cywilnej osób fizycznych lub spó ki jawnej osób fizycznych, a suma przychodów wspólników takiej spó ki z tej dzia alno ci nie przekroczy a kwoty euro, 2) rozpoczn wykonywanie dzia alno ci w roku podatkowym i nie korzystaj z opodatkowania w formie karty podatkowej bez wzgl du na wysoko przychodów. Wysoko uzyskiwanego przychodu w roku podatkowym wywiera skutek w odniesieniu do formy opodatkowania w roku nast pnym. Przychodów uzyskanych z dzia alno ci wykonywanej samodzielnie nie czy si z przychodami uzyskanymi z tytu u udzia u w spó ce. Je eli wi c podatnik w roku poprzedzaj cym rok podatkowy prowadzi dzia alno samodzielnie, a tak e w formie spó ki, op aca w roku podatkowym rycza t od przychodów ewidencjonowanych: 1) odr bnie z dzia alno ci wykonywanej samodzielnie i odr bnie z dzia alno ci wykonywanej w formie spó ki, gdy spe nia warunek, e w roku poprzedzaj cym rok podatkowy uzyska przychody z tej dzia alno ci, prowadzonej wy cznie samodzielnie, w wysoko ci nie przekraczaj cej euro, lub uzyska przychody wy cznie z dzia alno ci prowadzonej w formie ww. spó ki, a suma przychodów wspólników spó ki z tej dzia alno ci nie przekroczy a kwoty euro, albo 2) z dzia alno ci wykonywanej samodzielnie, gdy spe nia warunek, e w roku poprzedzaj cym rok podatkowy uzyska przychody z tej dzia alno ci, prowadzonej wy- 8

3 cznie samodzielnie, w wysoko ci nie przekraczaj cej euro, a z dzia alno ci wykonywanej w formie spó ki gdy spe nia warunek, i w roku poprzedzaj cym rok podatkowy uzyska przychody wy cznie z dzia alno ci prowadzonej w formie spó ki cywilnej osób fizycznych lub spó ki jawnej osób fizycznych, a suma przychodów wspólników takiej spó ki z tej dzia alno ci nie przekroczy a kwoty euro. Rycza t od przychodów ewidencjonowanych op acaj równie podatnicy, którzy w roku poprzedzaj cym rok podatkowy prowadzili dzia alno samodzielnie lub w formie spó ki, z której przychody by y opodatkowane wy cznie w formie karty podatkowej, lub za cz roku by y opodatkowane w formie karty podatkowej i za cz roku na ogólnych zasadach, a czne przychody w roku poprzedzaj cym rok podatkowy nie przekroczy y kwoty euro; w tych przypadkach przychody opodatkowane w formie karty podatkowej oblicza si wy cznie na podstawie wystawionych faktur lub rachunków. Do podatników tych stosuje si odpowiednio ww. zasady. Natomiast do podatników rozpoczynaj cych dzia alno w roku podatkowym, którzy w poprzednim roku podatkowym nie prowadzili dzia alno ci, opodatkowanie rycza tem od przychodów ewidencjonowanych stosuje si od dnia uzyskania pierwszego przychodu. Za podatnika rozpoczynaj cego dzia alno nale y uzna takiego, który w poprzednim roku podatkowym nie uzyska przychodów z pozarolniczej dzia alno ci gospodarczej. W przypadku nowo utworzonej spó ki za rozpocz cie dzia alno ci równie uwa a si dat uzyskania pierwszego przychodu przez t spó k. Obowi zek podatkowy w zakresie rycza tu od przychodów ewidencjonowanych powstaje z dniem uzyskania pierwszego przychodu przez podatnika (spó k ) 1. Zasada ta dotyczy jednak wy cznie podatników, którzy w roku podatkowym rozpocz li dzia alno, a nie prowadzili jej w roku poprzedzaj cym rok podatkowy (w tym tych, którzy dzia alno zako czyli wcze niej ni w roku poprzedzaj cym), oraz nowo utworzonych spó ek cywilnych. Nie stanowi rozpocz cia dzia alno ci w roku podatkowym: 1) ca kowita lub cz ciowa zmiana bran y lub przedmiotu dzia alno ci, 2) zmiana umowy spó ki lub zmiana wspólnika (tj. gdy umowa spó ki nie zosta a rozwi zana). Kwoty wyra one w euro przelicza si na walut polsk wed ug redniego kursu euro og aszanego przez Narodowy Bank Polski, obowi zuj cego w dniu 1 pa dziernika roku poprzedzaj cego rok podatkowy. W 2007 roku obowi zywa limit w postaci równowarto ci euro w kwocie z. Rycza t od przychodów ewidencjonowanych w 2007 r. mogli wi c op aca podatnicy, którzy w 2006 r. uzyskali przychody z dzia alno ci gospodarczej w wysoko ci nieprzekraczaj cej z. 9

4 ROZDZIA I. KTO MO E SKORZYSTA Z OPODATKOWANIA RYCZA TEM?! UWAGA!!! OD 2008 ROKU NAST PI Y ISTOTNE ZMIANY. POCZ WSZY OD TEGO ROKU LIMIT UPRAWNIAJ CY DO WYBORU RYCZA TU OD PRZYCHO- DÓW EWIDENCJONOWANYCH ZOSTA ZMNIEJSZONY DO ZALEDWIE EURO (W 2008 R. OBOWI ZYWA LIMIT W KWOCIE Z, W 2009 R Z, ZA W ROKU 2010 R Z ). Pocz wszy od 1 stycznia 2009 r. powrócono do zasady (obowi zuj cej do ko ca 2007 r.), i je li podatnik, który rozpoczyna dzia alno gospodarcz w danym roku podatkowym i wybiera opodatkowanie w formie rycza tu od przychodów ewidencjonowanych, a w ci gu roku przekroczy kwot limitu uprawniaj cego do korzystania z rycza tu, to nie powoduje to zmiany formy opodatkowania. Nawet gdyby podatnik z tego powodu chcia zmieni form opodatkowania na zasady ogólne, to w ci gu roku podatkowego nie jest to dopuszczalne. W 2008 r. po przekroczeniu tego limitu podatnicy tracili prawo do rycza tu ewidencjonowanego od nast pnego miesi ca po miesi cu, w którym przekroczyli ten limit i zobowi zani byli zaprowadzi w a ciwe ksi gi oraz op aca podatek dochodowy na ogólnych zasadach. Ta zmiana przepisów zrównuje wymagania stawiane podatnikom rozpoczynaj cym dzia alno i j kontynuuj cym. Dzi ki niej podatnicy zachowuj prawo do korzystania z rycza tu do ko ca roku podatkowego, bez wzgl du na przychód osi gni ty w trakcie roku. Tym samym w danym roku firma jest zobowi zana prowadzi jedynie ewidencj przychodów, a ksi ga przychodów i rozchodów nie jest konieczna po przekroczeniu pu apu przychodów równego euro. Podatnik prowadzi w 2009 r. dzia alno jednoosobowo i uzyska przychód w kwocie z oraz w formie spó ki cywilnej, która to spó ka uzyska a przychody w kwocie z. W jakiej formie mo e by opodatkowany w 2010 roku? Z dzia alno ci prowadzonej jednoosobowo mo e by opodatkowany w formie rycza tu od przychodów ewidencjonowanych, je li zdecyduje si na wybór tej formy opodatkowania. Z dzia alno ci prowadzonej w formie spó ki cywilnej podatek dochodowy b dzie za p aci na zasadach ogólnych, gdy przychód spó ki uzyskany w 2009 r. przekroczy równowarto kwoty euro. Podatnik uzyska w 2009 r. przychód w kwocie z z samodzielnie wykonywanej dzia alno ci handlowej. Jednocze nie by udzia owcem spó ki cywilnej, która uzyska a w 2009 r. przychód w kwocie z. W 2010 r. b dzie wi c op aca zrycza towany podatek dochodowy odr bnie od przychodów uzyskanych z dzia alno ci wykonywanej samodzielnie i odr bnie od przychodów uzyskanych z tytu u udzia u w spó ce cywilnej, je li wybierze rycza t. W spó ce cywilnej dla celów opodatkowania 10

5 przychody w odniesieniu do ka dego podatnika okre lone s proporcjonalnie do jego prawa do udzia u w zysku. W braku przeciwnego dowodu, przyjmuje si, e prawa do udzia u w zysku s równe. Podatnik prowadzi w 2009 r. dzia alno us ugow, z której uzyska przychód w kwocie z. Jednocze nie otrzyma przychody ze stosunku pracy. W 2010 r. b dzie móg p aci zrycza towany podatek dochodowy od przychodów z dzia alno ci us ugowej i podatek dochodowy na ogólnych zasadach od dochodu ze stosunku pracy.! UWAGA!!! DECYDUJ CY SI NA OPODATKOWANIE PRZYCHODÓW Z DZIA AL- NO CI GOSPODARCZEJ W FORMIE RYCZA TU NIE MOG ROZLICZA SI WSPÓLNIE Z MA ONKIEM ANI W SPOSÓB PRZEWIDZIANY DLA OSÓB SAMOTNIE WYCHOWUJ CYCH DZIECI Wolne zawody Od 2003 r. rycza tem od przychodów ewidencjonowanych mog by opodatkowane równie przychody osi gane przez osoby fizyczne wykonuj ce niektóre wolne zawody, mieszcz ce si w definicji wolnego zawodu zawartej w art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy o rycza cie. Po zmianach z 2004 r. definicja ta stanowi, i wolny zawód to pozarolnicza dzia alno gospodarcza wykonywana osobi cie przez lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, po- o ne, piel gniarki, t umaczy oraz nauczycieli w zakresie wiadczenia us ug edukacyjnych polegaj cych na udzielaniu lekcji na godziny, je eli dzia alno ta nie jest wykonywana na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie posiadaj cych osobowo ci prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej dzia alno ci gospodarczej, z tym e za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uwa a si wykonywanie dzia alno ci bez zatrudniania na podstawie umów o prac, umów zlecenia, umów o dzie o oraz innych umów o podobnym charakterze, osób, które wykonuj czynno ci zwi zane z istot danego zawodu. Osoby prowadz ce dzia alno w zakresie wolnych zawodów nie wymienionych wy ej nadal nie mog p aci podatku w formie rycza tu (zob. podrozdzia 2.3.). Lekarz prowadzi prywatn praktyk lekarsk, op acaj c podatek dochodowy na zasadach ogólnych. Czy mo e by opodatkowany rycza tem od przychodów ewidencjonowanych? Tak, przy spe nieniu dwóch podstawowych warunków, tzn. dzia alno musi wykonywa osobi cie (a wi c bez zatrudniania innych lekarzy) i dzia alno ta musi by wykonywana wy cznie na rzecz osób fizycznych, nie dla 11

6 ROZDZIA I. KTO MO E SKORZYSTA Z OPODATKOWANIA RYCZA TEM? potrzeb prowadzonej przez nich dzia alno ci gospodarczej, a wi c nie mo e by wykonywana na rzecz innych podmiotów gospodarczych. Lekarz stomatolog, wspólnie z dwoma innymi lekarzami prowadzi dzia alno gospodarcz w zakresie wiadczenia us ug medycznych. Czy prowadz c t dzia alno w spó ce cywilnej, mog by oni opodatkowani rycza tem od przychodów ewidencjonowanych? Je eli wspólnikami s osoby wykonuj ce wolny zawód, nie zatrudniaj innych lekarzy i wykonuj us ugi wy cznie na rzecz osób fizycznych, to mog op aca podatek w formie rycza tu od przychodów ewidencjonowanych. Musz jednak pami ta o jeszcze jednym warunku: by ich przychody osi gni te w roku poprzedzaj cym rok podatkowy nie przekroczy y kwoty euro (przed 2008 r. by o to euro). W przypadku spó ki liczy si suma przychodów wszystkich wspólników Najem i umowy podobne Rycza t od przychodów ewidencjonowanych mog op aca równie osoby fizyczne osi gaj ce przychody z tytu u umowy najmu, podnajmu, dzier awy, poddzier awy lub innych umów o podobnym charakterze, je eli umowy te nie s zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej dzia alno ci gospodarczej. Opodatkowanie przychodów z umowy najmu (i umów podobnych) przez osoby fizyczne jest wi c mo liwe, o ile umowy te nie s zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej dzia alno ci gospodarczej. Zatem nie wy cza z opodatkowania rycza tem przychodów z najmu sam fakt wykonywania przez podatnika dzia alno ci gospodarczej, lecz jedynie fakt, e umowy najmu (i umowy podobne) zawierane s w ramach prowadzonej dzia alno ci. Istnieje wi c mo liwo skorzystania ze zrycza towanego sposobu opodatkowania przychodów z najmu przez osoby prowadz ce dzia alno w zakresie najmu (i umów podobnych), je li umowy najmu nie s zawierane w ramach prowadzonej dzia alno ci gospodarczej. W takim przypadku bowiem przychody z dzia alno ci gospodarczej w zakresie najmu stanowi odr bne od przychodów z najmu ród o przychodów. Skorzystanie z rycza towego opodatkowania najmu nie wyklucza przy tym mo liwo ci wspólnego rozliczenia si ma onków. Przez umow najmu, zgodnie z art. 659 k.c., wynajmuj cy zobowi zuje si odda najemcy rzecz do u ywania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowi zuje si p aci wynajmuj cemu umówiony czynsz. W praktyce przedmiotem umowy najmu najcz ciej s lokale mieszkalne lub u ytkowe, ale najem mo e dotyczy równie innych rzeczy. Przez umow dzier awy wydzier awiaj cy zobowi zuje si odda dzier awcy rzecz do u ywania i pobierania po ytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, 12

7 a dzier awca zobowi zuje si p aci wydzier awiaj cemu umówiony czynsz (art k.c.). Inne umowy o podobnym charakterze to przyk adowo umowa leasingu finansowego. Na jej podstawie finansuj cy zobowi zuje si, w zakresie dzia alno ci swojego przedsi biorstwa, naby rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach okre lonych w tej umowie i odda t rzecz korzystaj cemu do u ywania albo u ywania i pobierania po ytków przez czas oznaczony, a korzystaj cy zobowi zuje si zap aci finansuj cemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieni ne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytu u nabycia rzeczy przez finansuj cego (art k.c.). Podatnik jest emerytem i w a cicielem mieszkania, które wynajmuje. Do tej pory p aci od dochodu uzyskanego z tytu u wynajmu podatek na zasadach ogólnych i by zobowi zany w zeznaniu rocznym czy dochód z emerytury z dochodem z najmu. Czy obecnie mo e wybra opodatkowanie uzyskanych dochodów z najmu w formie rycza tu? Tak. Od 2003 r. ma tak mo liwo. Je eli zdecyduje si na rycza t, to do 20 stycznia roku podatkowego musi z o y w urz dzie skarbowym w a ciwym wed ug miejsca zamieszkania, pisemne o wiadczenie o wyborze opodatkowania w formie rycza tu. Podatnik musi jednak pami ta, e rycza t p aci si od uzyskanego przychodu, a nie od dochodu (jak przy opodatkowaniu na warunkach ogólnych). Nale ny rycza t wp aca si do 20 dnia ka dego miesi ca za miesi c poprzedni, a za miesi c grudzie w terminie z o enia zeznania rocznego PIT-28, tj. do 31 stycznia. W zeznaniu tym wykazuje si wy cznie przychody z najmu. Podatnik nie uwzgl dnia ich ju w zeznaniu rocznym sk adanym do 30 kwietnia, gdzie wyka e tylko dochody z emerytury i ewentualnie z innych róde opodatkowanych na zasadach ogólnych. Opodatkowaniu rycza tem od przychodów ewidencjonowanych podlegaj otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieni dze i warto ci pieni ne oraz warto otrzymanych wiadcze w naturze i innych nieodp atnych wiadcze z tytu u umowy najmu, podnajmu, dzier awy, poddzier awy lub innych umów o podobnym charakterze. Powy sze przychody uzyskane z tytu u umowy najmu, podnajmu, dzier awy, poddzier awy lub innych umów o podobnym charakterze podlegaj opodatkowaniu w formie rycza tu od przychodów ewidencjonowanych, równie, je eli s uzyskiwane przez podatników, do których w zasadzie nie stosuje si opodatkowania w formie rycza tu od przychodów ewidencjonowanych (obj tych wy czeniami, o których b dzie mowa dalej). Warto pieni n wiadcze w naturze okre la si na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzgl dnieniem w szczególno ci ich stanu i stopnia zu ycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. 13