Panel Ekspertów ROZWÓJ LASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY EKONOMICZNEGO I SPOŁECZNEGO ROZWOJU KRAJU Termin: 17 września 2014 r.
|
|
- Wacław Duda
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Panel Ekspertów ROZWÓJ LASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY EKONOMICZNEGO I SPOŁECZNEGO ROZWOJU KRAJU Termin: 17 września 2014 r. SESJA 4 ASPEKTY EKONOMICZNE W PLANOWANIU URZĄDZENIOWYM Dr inż. Janusz DAWIDZIUK, dr inż. Stanisław ZAJĄCZKOWSKI, Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej; dr inż. Emilia WYSOCKA-FIJOREK, Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oraz Instytut Badawczy Leśnictwa Wprowadzenie Problemy ekonomiczne poruszano w dokumentacji urządzeniowej już w XIX wieku. Początkowo dotyczyły one szczególności poszukiwania sposobów zachowania równomierności użytkowania (dochodów) w dłuższym czasie [Instrukcya o urządzaniu lasów 1839], czego wyrazem była m.in. dążność do uzyskania normalnej (równomiernej) struktury klas wieku. Zwracano jednak również uwagę na inne bardziej typowe problemy ekonomiczne, takie jak: zapotrzebowanie na drewno, cena drewna oraz koszty na odnowienie, a także koszty administracji i nadzoru [Koleczko 1882]. W okresie międzywojennym większą wagę przywiązywano do uzyskiwania z gospodarstwa leśnego jak najwyższej rentowności [Stieber 1921]. Podkreśla się także celowość uwzględniania w planach urządzenia lasu informacji dotyczących lokalizacji na terenie danej jednostki zakładów przemysłowych, a także warunków zbytu drewna, sposobów wykonywania prac hodowlanych oraz informacji dotyczących ponoszonych kosztów [Borek 1931]. Także Hausbrandt [1947] zwraca uwagę na potrzebę opisywania podczas
2 przygotowywania planów urządzenia lasu parametrów ekonomicznych, jak np. ochronność lasów, serwituty, lokalizacja uzdrowisk, a zatem tych elementów, które mogą ograniczać prowadzenie gospodarki leśnej. Autor ten proponuje, aby na tle charakterystyki warunków zewnętrznych ogólnie przedstawiać wewnętrzne czynniki produkcji, do których zalicza: siły przyrody, kapitał i pracę. Jednocześnie zwraca uwagę na przeprowadzanie w praktyce urządzeniowej tylko bardzo niepełnych analiz ekonomiczno-społecznych funkcjonowania gospodarstwa leśnego. W powojennej Polsce, w związku z przyjętym systemem gospodarczo-ekonomicznym, nie przykładano dużej wagi do oceny ekonomicznej funkcjonowania gospodarstwa leśnego, a zagadnienia ekonomiczne w kolejnych instrukcjach urządzania lasu [MLiPD 1957, MLiPD 1970, MLiPD 1980, MOŚZNiL 1994] traktowane były w sposób dość ogólny. Pierwsza powojenna Instrukcja urządzania lasu [MLiPD 1957] zobowiązywała m.in. do scharakteryzowania wybranych czynników ekonomicznych (np. lesistość, ośrodki przemysłu leśnego i drzewnego, zapotrzebowanie na surowiec drzewny, rodzaje, kierunki i stan szlaków komunikacyjnych) wpływających na kształtowanie produkcji leśnej w nadleśnictwach, z uwzględnieniem powiązania leśnictwa z innymi gałęziami gospodarki narodowej. Zwracano przy tym uwagę, żeby analiza ekonomiczna była wykonywana przy ścisłej współpracy z miejscową administracją leśną. Następna Instrukcja urządzania lasu [MLiPD 1970] nakładała obowiązek sporządzania dodatkowych zestawień, w tym dotyczących m.in. rodzaju transportu drewna, sprzedaży drewna według odbiorców, struktury zatrudnienia, nakładów na zagospodarowanie lasu, kosztów pozyskania i transportu drewna oraz dochodów i nakładów za ubiegły okres gospodarczy na podstawie rocznych bilansów nadleśnictwa z ostatnich 3 lat. Zapisy tej instrukcji dawały także możliwość wykonywania kompleksowej analizy ekonomicznej dla większych obiektów. Kolejne instrukcje urządzania lasu [MLiPD 1980, MOŚZNiL 1994] problematykę ekonomiczną w planach urządzenia lasu ujmowały podobnie. W okresie tym w elaboracie dotyczącym ekonomicznych warunków produkcji leśnej należało m.in. przedstawić czynniki ekonomiczne kształtujące warunki produkcji leśnej, w tym m.in. podział lasu na grupy i kategorie ochronności, charakterystykę regionu w powiązaniu z planami zagospodarowania przestrzennego. Instrukcja urządzania lasu z 2003 r. [PGLLP 2003] przewidywała już znacznie szerszą analizę warunków ekonomicznych funkcjonowania nadleśnictwa. Instrukcja ta 2
3 w elaboracie, w podrozdziale zatytułowanym Charakterystyka warunków ekonomicznych działania nadleśnictwa, zalecała zgodnie z zakresem ujętym w tabelach przedstawiać: 1) syntetyczną ocenę warunków ekonomicznych w graniach zasięgu działania nadleśnictwa, 2) zestawienie ekonomicznych wskaźników gospodarki leśnej, 3) ramowy plan ekonomiczny na 10 lat. W omawianej instrukcji zwrócono jednak uwagę na możliwość elastycznego opisu warunków (parametrów) ekonomicznych ze względu na brak jednoznacznych wskaźników oceny. Ponadto w instrukcji z 2003 r. przewidziano także możliwość załączania do planu urządzenia lasu ekspertyzy ekonomicznej nadleśnictwa po wcześniejszym opracowaniu odpowiednich wytycznych i ich zatwierdzeniu przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych. Jednak wytyczne takie do końca obowiązywania tej instrukcji nie zostały opracowane. Obecnie obowiązująca Instrukcja urządzania lasu [PGLLP 2012] w podrozdziale Charakterystyka warunków ekonomicznych gospodarki leśnej oraz prognoza spodziewanego wyniku ekonomicznego przewiduje zamieszczanie: 1) syntetycznej oceny uwarunkowań ekonomicznych, 2) charakterystyki warunków ekonomicznych gospodarki leśnej nadleśnictwa wraz z zestawieniem wskaźników tej gospodarki, 3) orientacyjnej prognozy spodziewanych efektów ekonomicznych gospodarki leśnej nadleśnictwa w okresie obowiązywania planu urządzenia lasu. Obowiązująca instrukcja na podstawie ustaleń Komisji Założeń Planu umożliwia również sporządzenie, łącznie z projektem planu urządzenia lasu (lub w okresie realizacji planu), ekspertyzy ekonomicznej w formie szczegółowej prognozy. 1. Ekspertyza ekonomiczna nadleśnictwa jako integralna część planu urządzenia lasu Pilotażowe opracowanie ekspertyzy ekonomicznej nadleśnictwa wykonano w 2009 r. dla nadleśnictwa Krynki poprzez sporządzenie Aneksu do planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Krynki na lata [BULiGL 2009]. Praca ta polegała na weryfikacji Wytycznych ekspertyzy ekonomicznej nadleśnictwa opracowanej w Instytucie Badawczym Leśnictwa. Następnymi nadleśnictwami, dla których zostały sporządzone zostały ekspertyzy ekonomiczne (2012/2013), były nadleśnictwa Głęboki Bród oraz Strzelce Opolskie. Obecnie na podstawie umów na sporządzenie planów urządzenia lasu trwają prace nad sporządzaniem ekspertyz ekonomicznych dla ponad 10 nadleśnictw (głównie z RDLP Radom i Katowice), wykorzystując wyniki oraz doświadczenia zdobyte przy wykonywaniu wyżej wymienionych ekspertyz oraz założenia tematu badawczego pt. Ekspertyza ekonomiczna 3
4 nadleśnictwa jako integralna część planu urządzenia lasu realizowanego obecnie na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych przez IBL w konsorcjum z BULiGL. Ponadto w celu pełniejszego wykorzystania wiedzy oraz doświadczeń pracowników Lasów Państwowych dotyczących zagadnień ekonomicznych w nadleśnictwach, regionalnych dyrekcjach lasów Państwowych oraz w Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych powołany został przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych Zespół Zadaniowy ds. ekspertyzy ekonomicznej do planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa. Wyniki dotychczasowych prac dotyczących ekspertyzy ekonomicznej dla nadleśnictwa jako integralnej części planu urządzenia lasu oraz prac związanych z realizacją wyżej wymienionego tematu badawczego umożliwiają przedstawienie zweryfikowanych celów i zadań oraz zakresu takiej ekspertyzy Charakter, cele i zadania ekspertyzy ekonomicznej nadleśnictwa Ekspertyza ekonomiczna nadleśnictwa (zamiennie EEN), wobec braku dokumentu o charakterze ekonomicznym w planowaniu średniookresowym, powinna stać się integralną częścią średniookresowego podstawowego dokumentu gospodarki leśnej, jakim jest plan urządzenia lasu. Podobnie jak plan urządzenia lasu, ekspertyza ta powinna być dokumentem o charakterze operacyjnym, który dzięki oprogramowaniu informatycznemu umożliwi m.in. analizę sytuacji nadleśnictwa w kolejnych latach obowiązywania planu urządzenia lasu. Głównym celem Ekspertyzy Ekonomicznej Nadleśnictwa jest określenie ekonomicznych konsekwencji realizacji nowego planu urządzenia lasu na podstawie syntetycznej analizy wyników gospodarki przeszłej z uwzględnieniem aktualnych uwarunkowań w przyjętej ustawowo średniookresowej perspektywie planowania zadań gospodarczych w nadleśnictwie. EEN powinna zatem zawierać opis i analizę najważniejszych wybranych elementów gospodarki leśnej oraz otoczenia społecznego i gospodarczego, które decydowały o wynikach gospodarki leśnej w minionym okresie oraz będą miały istotny wpływ na jej funkcjonowanie w nowym okresie gospodarczym (na który został opracowany nowy plan urządzenia lasu). W opisie takich elementów powinny się znaleźć w zależności od ich charakteru zarówno wielkości rzeczywiste, jak również wskaźniki pozwalające ocenić sytuację ekonomiczną gospodarstwa leśnego oraz określić efektywność zarządzania zasobami nadleśnictwa. Przyjęte cele oraz znaczenie EEN jako dokumentu zawierającego najważniejsze ekonomiczne aspekty gospodarki leśnej sprawiają, że powinien on zawierać informacje użyteczne w codziennej pracy nadleśnictwa z zakresu oceny, porównywania i planowania 4
5 rozmiaru zadań gospodarki leśnej, analizy i oceny aspektów ekonomicznych, czy też analizę produktów i usług leśnych, przychodów, nakładów i wyniku finansowego. EEN powinna także prezentować rolę i znaczenie gospodarki leśnej w rozwoju regionu (gmin, powiatów), jej znaczenie w tworzeniu nowych oraz utrzymaniu istniejących miejsc pracy, wielkość oraz strukturę podatków i danin, jakie gospodarka leśna odprowadza do budżetów lokalnych i budżetu centralnego, a także w możliwie szerokim zakresie informacje przedstawiające publiczną sferę działalności nadleśnictwa i gospodarki leśnej. Podstawowymi źródłami danych wykorzystywanych do opracowania EEN powinny być najważniejsze dokumenty gospodarcze i ekonomiczne nadleśnictwa, w tym: poprzedni (stary) oraz aktualny (nowy) plan urządzenia lasu, ewidencja księgowa rejestrująca koszty i przychody w układzie rocznym, a także System Informatyczny Lasów Państwowych (SILP) w części dotyczącej rozmiaru, zakresu oraz lokalizacji wszystkich realizowanych zadań gospodarczych. Ogólnie cele oraz zadania ekspertyzy ekonomicznej nadleśnictwa można ująć następująco: wprowadzenie tradycji średniookresowego planowania ekonomicznego, a w rezultacie poprawa efektywności ekonomicznej nadleśnictwa; kompleksowa wycena majątku nadleśnictw (uwzględniająca grunty leśne i drzewostany) oraz włączenie wartości lasu do analiz ekonomicznych; ocena ekonomiczna realizacji wybranych zadań ubiegłego okresu gospodarczego; ocena przepływów środków funduszu leśnego w warunkach ubiegłego okresu gospodarczego (starego planu urządzenia lasu); przeprowadzenie wieloaspektowej analizy warunków realizacji zadań nowego planu urządzenia lasu (analiza SWOT, wskaźniki struktury powierzchni, struktury zapasu itp.); prezentacja świadczeń publiczno-prawnych dostarczanych przez lasy; optymalizacja wydatkowania środków przez nadleśnictwo (narzędzie dla nadleśniczego umożliwiające ocenę wydatkowania środków w dłuższej perspektywie zarówno w ubiegłym okresie gospodarczym, jak i w okresie realizacji nowego planu urządzenia lasu); opracowanie narzędzia dla nadleśniczego do prezentowania nadleśnictwa w porównaniu z innymi jednostkami (benchmarking); optymalizacja rozdziału środków pomiędzy jednostkami (nadleśnictwami); 5
6 określenie elementów składowych wskaźnika efektywności funkcjonowania nadleśnictwa koszty/przychody w warunkach realizacji nowego planu urządzenia lasu; oszacowanie przepływu środków funduszu leśnego w warunkach realizacji nowego planu urządzenia lasu; określenie zalecanych przedsięwzięć organizacyjnych i ekonomicznych optymalizujących funkcjonowanie nadleśnictwa; obiektywizacja kryteriów przepływu środków pomiędzy jednostkami Lasów Państwowych. Do zadań ekspertyzy ekonomicznej powinno należeć: przedstawienie w usystematyzowany sposób syntetycznych informacji o najważniejszych przyrodniczych i ekonomicznych zdarzeniach, jakie miały miejsce w minionym okresie gospodarczym w gospodarstwie leśnym; opracowanie wytycznych do analiz ekonomicznych dla nadleśnictwa na najbliższy okres gospodarczy, wspomagających efektywne zarządzanie gospodarstwem leśnym; dostarczenie narzędzi informatycznych umożliwiających tworzenie zdefiniowanych okresowych raportów ekonomicznych zawierających najważniejsze dane charakteryzujące zakres i strukturę działalności nadleśnictwa, które aktualizowane w sposób ciągły lub okresowy pozwolą na monitorowanie stanu gospodarstwa leśnego pod względem ekonomicznym; porównanie danych i ocen nadleśnictwa dotyczących zarówno wybranych elementów stanu nadleśnictwa, jak i analizy gospodarki przeszłej z danymi odnoszącymi się do wybranych (porównywalnych) jednostek w RDLP oraz w całych Lasach Państwowych Struktura ekspertyzy ekonomicznej nadleśnictwa Jak już wcześniej wspomniano, podstawą do opracowywania ekspertyz ekonomicznych dla nadleśnictwa jest odpowiedni zapis ( 118 w obowiązującej Instrukcji urządzania lasu) dający możliwość wykonywania łącznie z projektem planu urządzenia lasu szczegółowej prognozy spodziewanego wyniku ekonomicznego gospodarki leśnej, prowadzonej na podstawie planu urządzenia lasu. PGL Lasy Państwowe prowadzi gospodarkę leśną na podstawie zapisów Ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U nr 101, poz. 444 z późn. zm.), natomiast zasady gospodarki finansowej reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie 6
7 Leśnym lasy Państwowe (Dz. U nr 134, poz. 692). Zgodnie z zapisami w wyżej wymienionych dokumentów PGL Lasy Państwowe jest podmiotem nieposiadającym osobowości prawnej, który funkcjonuje na zasadach samofinansowania, tj. pokrywa koszty działalności z własnych przychodów. Jednocześnie Lasy Państwowe mogą korzystać z dotacji z budżetu państwa na zadania zlecone przez administrację rządową. Bardzo ważnym elementem gospodarki finansowej Lasów Państwowych jest Fundusz Leśny, który jest źródłem i instrumentem wyrównywania niedoboru środków finansowych na działalność administracyjną i podstawową w nadleśnictwach. Zgodnie z wyżej wymienionym rozporządzeniem w Lasach Państwowych w ramach sprawowanego zarządu możliwe jest prowadzenie następującej działalności: 1) administracyjnej w Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, w regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych i w nadleśnictwach; 2) gospodarczej (w zakresie gospodarki leśnej) w nadleśnictwach, gdzie wyróżnia się: a) działalność podstawową, b) działalność uboczną (gospodarowanie zwierzyną, pozyskiwanie żywicy, choinek, karpiny, igliwia, płodów runa leśnego i sprzedaż tych produktów w stanie nieprzerobionym); 3) dodatkowej produkcyjnej i usługowej na rzecz gospodarki leśnej. Zadaniem ekspertyzy ekonomicznej jest, w miarę dostępnych informacji, ekonomiczne i społeczne ujęcie wszystkich wcześniej wymienionych aspektów prowadzenia gospodarki leśnej. Chcąc osiągnąć ten cel, przy zachowaniu jasności i przejrzystości Ekspertyzy ekonomicznej nadleśnictwa przyjęto podział opracowania na trzy zasadnicze części (rozdziały): I. Charakterystyka gospodarstwa leśnego ze zwróceniem szczególnej uwagi na elementy różnicujące analizowane nadleśnictwo w skali RDLP oraz Lasów Państwowych ogółem. II. Ocena/analiza gospodarki przeszłej, w tym szczegółowy opis i analiza najważniejszych zdarzeń przyrodniczych i ekonomicznych, jakie miały miejsce w minionym dziesięcioleciu, będących podstawą formułowania wniosków i zaleceń na okres obowiązywania nowego planu urządzenia lasu. III. Wytyczne do analiz ekonomicznych w warunkach nowego planu urządzenia lasu nadleśnictwa uwzględniające wnioski z analizy gospodarki ubiegłego okresu oraz prognozę kształtowania się sytuacji ekonomicznej w okresie realizacji nowego planu urządzenia lasu. 7
8 2. Charakterystyka gospodarstwa leśnego Charakterystykę nadleśnictwa można przedstawić na podstawie danych zawartych w tabelach dotyczących w szczególności: warunków administracyjno-gospodarczych, stanu powierzchni leśnej oraz stanu i struktury zasobów drzewnych. W rozdziale tym zostanie również przedstawiona pozycja (pod względem różnych cech, jak np.: wielkości zasobów drzewnych, warunków przyrodniczych i administracyjnych funkcjonowania danego nadleśnictwa w porównaniu do wybranych nadleśnictw w skali RDLP oraz Lasów Państwowych ogółem. 3. Ocena ekonomiczna gospodarki leśnej za ubiegły okres gospodarczy Zasadniczą częścią opracowania będzie analiza i ocena w ujęciu ekonomicznym i społecznym funkcjonowania nadleśnictwa w minionym 10-leciu. Podejście takie wymagało będzie w szczególności analizy: działalności podstawowej, sprzedaży drewna, działalności administracyjnej, ubocznej oraz dodatkowej, zatrudnienia, nadzoru nad lasami innych form własności, inwestycji, utrzymania infrastruktury, kwot i wskaźników (teoretycznych oraz faktycznych) przepływu Funduszu Leśnego, a także ogólnych wskaźników ekonomicznych za ubiegły okres gospodarczy oraz produkcji globalnej wraz z uwzględnieniem wartości zasobów drzewnych pozostających na pniu. Uwagi wymaga także ocena ekonomicznych konsekwencji realizacji pozaprodukcyjnych funkcji lasu, które w znacznej mierze można łączyć z konsekwencjami realizacji publicznej sfery działalności nadleśnictwa. Ekonomiczne konsekwencje tej sfery działalności związane są głównie z kosztami: utrzymania obiektów wykorzystywanych w edukacji ekologicznej; zagospodarowania turystycznego; ochrony przyrody; ochrony przeciwpożarowej; walki ze szkodnictwem leśnym. Istotnym elementem, którego nie może zabraknąć przy ekonomicznej i społecznej ocenie realizacji wielofunkcyjnej gospodarki leśnej jest analiza kosztów alternatywnych czyli względnie utraconych przychodów. Ekspertyza ekonomiczna zawierała więc będzie szacunkową wycenę tych względnie utraconych przychodów, wynikających m.in. z prowadzenia przez nadleśnictwo działań w zakresie ochrony przyrody czy pozostawiania w lesie martwego drewna. Analiza taka konieczna jest w celu uwydatnienia skali rezygnacji 8
9 z przychodów będących alternatywą dla określonych reżimów ochronnych. W ekspertyzie ekonomicznej zaproponowano, aby koszty alternatywne prowadzenia gospodarki leśnej prezentować w układzie: koszty alternatywne gospodarstwa lasów ochronnych, w tym koszty alternatywne ochrony przyrody wynikające np. z wyłączania drzewostanów z produkcji ze względu na ich ochronę prawną, a także koszty związane z wyłączaniem drzewostanów z użytkowania w wyniku procesu certyfikacji; wartość pozostawionego w lesie martwego drewna. 4. Wytyczne do analiz ekonomicznych w warunkach nowego planu urządzenia lasu Ekspertyza ekonomiczna nie jest biznes planem w ścisłym tego słowa znaczeniu. Założenia planu ekonomicznego w głównej mierze zawarte są w dokumencie o charakterze przyrodniczo-technicznym, a mianowicie w planie urządzenia lasu. Plan ekonomiczny nie musi zawierać konkretnych planowanych wyników finansowych w kolejnych latach obowiązywania PUL. W oparciu o spostrzeżenia, analizy procesów i proporcji pomiędzy poszczególnymi grupami kosztów i przychodów podjęta zostanie próba oszacowania sytuacji ekonomicznej nadleśnictwa na początku okresu obowiązywania nowego planu urządzenia lasu. Na podstawie analizy danych z poprzedniego dziesięciolecia, a szczególnie struktury pozyskania drewna według grup sortymentów w cięciach rębnych i przedrębnych oraz etatu z aktualnego planu urządzenia lasu określona zostanie szacunkowa struktura pozyskania drewna. Na podstawie oszacowanej struktury można podjąć próbę określenia szacunkowych kosztów i przychodów z tytułu pozyskania i sprzedaży drewna w okresie obowiązywania nowego planu urządzenia lasu. Innym elementem zawartym w planie ekonomicznym jest oszacowanie/ocena zapotrzebowania na środki finansowe (fundusz leśny, potrzeby i możliwości pozyskania dodatkowych źródeł finansowania). W uzasadnionych przypadkach należy także przeprowadzić ocenę zasobów ludzkich. Prognozowaną na okres obowiązywania aktualnego planu urządzenia lasu sytuację finansową nadleśnictwa określa się za pomocą wskaźnika kosztów do przychodów (Wkp). Wartość tego wskaźnika powyżej 1 oznacza, że nadleśnictwo jest deficytowe, natomiast wartość poniżej 1 świadczy o dodatniej rentowności nadleśnictwa. W powiązaniu z wielkością prognozowanego wskaźnika kosztów do przychodów (Wkp) w Ekspertyzie 9
10 ekonomicznej nadleśnictwa należy przeanalizować możliwości ograniczenia kosztów oraz zwiększenia przychodów nadleśnictwa, tj. możliwości realnej poprawy wyniku finansowego nadleśnictwa. W analizie prognozowanego wyniku ekonomicznego nadleśnictwa przedstawiona zostanie także szacunkowa przeciętna wielkość wpłat na fundusz leśny, bądź też dopłat z funduszu leśnego. Przeprowadzona analiza spodziewanych kosztów i przychodów powinna doprowadzić do przedstawienia wykazu zalecanych przedsięwzięć organizacyjno-ekonomicznych optymalizujących funkcjonowanie nadleśnictwa w okresie obowiązywania nowego planu urządzenia lasu. Do głównych elementów planu ekonomicznego nadleśnictwa powinny należeć: analiza SWOT (silne i słabe strony oraz zagrożenia i korzyści); plan przychodów i kosztów na podstawie cen i kosztów produktów z ostatnich lat (1 do 3 lat); wskaźnik rentowności (planowane przychody oraz koszty, analiza wskaźnika k/p, przepływy środków funduszu leśnego); wytyczne do planu intensyfikacji przychodów; wytyczne do planu optymalizacji kosztów kosztów jednostkowych, zatrudnienia, administracyjnych itp.; wytyczne kierunkowe odnośnie do planu remontów, modernizacji oraz do optymalizacji inwestycji (budowa dróg oraz inwestycje w środki trwałe, kubaturowe itp.); inne wytyczne wynikające z analizy gospodarki przeszłej analizy rynku usług, rynku drzewnego, kosztów ochrony przyrody, gospodarowania gruntami nieleśnymi itp. Przy ocenie ekonomicznych konsekwencji realizacji pozaprodukcyjnych funkcji lasu w okresie realizacji nowego planu urządzenia lasu duże znaczenie ma oszacowanie kosztów alternatywnych prowadzenia gospodarki leśnej (względnie utraconych przychodów). Ponadto, przy analizie ograniczeń w prowadzeniu gospodarki leśnej, ważnym wskaźnikiem może być udział lasów niedostępnych do pozyskania drewna z przyczyn prawnych, ekonomicznych lub innych (przyjmowanych m.in. na potrzeby sprawozdawczości międzynarodowej). 5. Organizacja prac nad ekspertyzą ekonomiczną nadleśnictwa Zgodnie z Instrukcją urządzania lasu [PGL Lasy Państwowe 2012] potrzeba sporządzania ekspertyzy ekonomicznej ustalana jest w trakcie obrad Komisji Założeń Planu. 10
11 W celu sprawnego opracowania ekspertyzy celowe jest, wzorem KZP, powołanie Komisji założeń ekspertyzy ekonomicznej nadleśnictwa (KZEEN). Komisja taka mogłaby się odbywać jednocześnie dla kilku nadleśnictw przygotowujących się do opracowania takiej ekspertyzy. Na Komisji tej byłyby przedstawiane założenia, zakres EEN oraz zasady pracy i współpracy pomiędzy różnymi podmiotami biorącymi udział w tych pracach oraz zainteresowanych przyjęciem określonych rozwiązań. Ekspertyza ekonomiczna nadleśnictwa powinna być wykonana/zakończona w II/III kwartale pierwszego roku obowiązywania planu urządzenia lasu (po zakończeniu planu urządzenia lasu) i powinna być przedmiotem analizy na odrębnym spotkaniu EEN planu urządzenia lasu zorganizowanej przez RDLP jako spotkanie wewnętrzne. Podsumowanie i wnioski 1. Wprowadzenie do praktyki średniookresowego planowania w Lasach Państwowych aspektu ekonomicznego w postaci ekspertyzy ekonomicznej do planu urządzenia lasu i jej konsekwentna analiza podczas Narad Techniczno-Gospodarczych, w dłuższym okresie powinna analogicznie jak w przypadku racjonalnego rozwoju zasobów drzewnych przyczynić się podniesienia efektywności ekonomicznej poszczególnych nadleśnictw a w szerszej perspektywie całej organizacji gospodarczej Lasy Państwowe. 2. Analiza ekonomiczna powinna przyczyniać się do obiektywizacji i optymalizacji rozdziału środków funduszu leśnego oraz środków inwestycyjnych pomiędzy jednostki Lasów Państwowych prowadzącej w konsekwencji m.in. do optymalizacji procesu inwestycyjnego, szczególnie na poziomie nadleśnictw oraz regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych. 3. Ekspertyza ekonomiczna nadleśnictwa może stanowić skuteczne narzędzie poprawy sprawności funkcjonowania nadleśnictw oraz planowania na różnych szczeblach organizacji i zarządzania w Lasach Państwowych. Dane tam zawarte pozwolą bowiem na śledzenie dynamiki zjawisk ekonomicznych w poszczególnych jednostkach Lasów Państwowych. Pośrednio analizy takie przeprowadzane na podstawie zadań zawartych w planie urządzenia lasu będą również prowadzić do optymalizowana struktury funkcji lasu, w szczególności poprzez kompleksową ocenę skutków przyrodniczych, ekonomicznych oraz społecznych, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. 11
12 Literatura Borek J Zarys praktycznego urządzenia gospodarstw leśnych wraz z wzorami załączników do planów i programów gospodarczych. Drukarnia A. Mółki w Nowym Sączu BULiGL Aneks ekonomiczny do planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Krynki na lata Wdrożenie opracowania pt.: Ekspertyza ekonomiczna nadleśnictwa autorów: Jan Głaz, Janusz Dawidziuk Hausbrandt J Urządzanie Lasu (zgodnie w wykładami Prof. W. Jedlińskiego). Księga I-sza. Ogólne teoretyczne zasady urządzania lasu. Wydanie III. Nakładem Sekcji Wydawniczej Koła Leśników Studentów SGGW wykonało wydawnictwo>>ex LIBRIS>> Warszawa 1947 Instrukcja urządzania lasu. Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. PWRiL, Warszawa 1957 Instrukcja urządzania lasu. Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. PWRiL, Warszawa 1970 Instrukcja urządzania lasu. Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. PWRiL, Warszawa 1980 Instrukcja urządzania lasu. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Wyd. IBL, Warszawa 1994 Instrukcja urządzania lasu. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. CILP, Warszawa 2012 Instrukcja urządzania lasu. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. CILP, Warszawa 2003 Instrukcya o urządzeniu lasów pod zawiadywaniem Komisyi rządowej przychodu i skarbu zostających 1839, SYLWAN R. XV (2): , 1839 Koleczko W Zasady praktycznego urządzania lasów ich szacowania i zagospodarowania. Wyd. Gebethner i Wolff Stieber K Urządzenie gospodarstwa leśnego. Nakład Gubrynowicza i syna, Lwów Warszawa. 12
Ekspertyza ekonomiczna narzędzie w podejmowaniu decyzji w zakresie gospodarki leśne
Ekspertyza ekonomiczna narzędzie w podejmowaniu decyzji w zakresie gospodarki leśne dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa EO-2717-19/13 z dnia 7
Bardziej szczegółowoPrognozy pozyskania drewna w Polsce w perspektywie 20 lat oraz możliwości ich wykorzystania do szacowania zasobów drewna na cele energetyczne
Konferencja naukowo-techniczna pt.: Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych Instytut Badawczy Leśnictwa Prognozy pozyskania drewna w Polsce w perspektywie 20 lat oraz możliwości
Bardziej szczegółowoUrządzeniowe przesłanki do strategii rozwoju zasobów leśnych w Polsce
T. Borecki, E. Stępień (Wydział Leśny SGGW) J. Głaz (IBL) S. Zajączkowski (BULiGL) Motto: Od zasady trwałości produkcji do zrównoważonego rozwoju Urządzeniowe przesłanki do strategii rozwoju zasobów leśnych
Bardziej szczegółowoUrządzanie Lasu Ćwiczenia
Regulamin ćwiczeń zaliczenie - egzamin pisemny 40%, - wyniki 2 kolokwiów 30%, - wyniki projektów 10%, - wyniki ćwiczeń terenowych 20% odrabianie zajęć ćwiczenia terenowe Pomoce i literatura http://wl.sggw.waw.pl/units/urzadzanie/materialy
Bardziej szczegółowoOPIS OGÓLNY LASÓW NADLEŚNICTWA
REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH W LUBLINIE PLAN URZĄDZENIA LASU dla NADLEŚNICTWA PARCZEW OBRĘBY: Parczew Sosnowica Uścimów sporządzony na okres od 1 stycznia 2008r. do 31 grudnia 2017 r. na podstawie
Bardziej szczegółowoBank danych o lasach źródło informacji o środowisku leśnym w Polsce
Bank danych o lasach źródło informacji o środowisku leśnym w Polsce Realizacja art. 13a ustawy o lasach Andrzej Talarczyk Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Jacek Przypaśniak Dyrekcja Generalna Lasów
Bardziej szczegółowoPraktyczne aspekty naboru drzewostanów do cięć rębnych Artur Michorczyk
Praktyczne aspekty naboru drzewostanów do cięć rębnych Artur Michorczyk D. Bierbasz (O. Szczecinek), A. Leonowicz (Zarząd BULiGL) Etapy regulacji użytkowania rębnego (1) 1. Tytułowy Nabór drzewostanów
Bardziej szczegółowoBANK DANYCH O LASACH I WIELKOOBSZAROWA INWENTARYZACJA STANU LASÓW JAKO NARZĘDZIE DO MONITOROWANIA, OCENY I NADZORU NAD LASAMI W POLSCE
BANK DANYCH O LASACH I WIELKOOBSZAROWA INWENTARYZACJA STANU LASÓW JAKO NARZĘDZIE DO MONITOROWANIA, OCENY I NADZORU NAD LASAMI W POLSCE Piotr Otawski Ministerstwo Środowiska Warszawa, 9 marca 2015 r. Polityka
Bardziej szczegółowoINSTYTUT BADAWCZY LEŚNICTWA ZIMOWA SZKOŁA LEŚNA. BLOK III: Wyzwania wobec rozwiązań organizacyjnofunkcjonalnych i prawnych gospodarstwa leśnego
INSTYTUT BADAWCZY LEŚNICTWA ZIMOWA SZKOŁA LEŚNA BLOK III: Wyzwania wobec rozwiązań organizacyjnofunkcjonalnych i prawnych gospodarstwa leśnego Dr Marek Geszprych radca prawny GOSPODARKA LEŚNA W LASACH
Bardziej szczegółowoużytkowania zasobów drzewnych w PGL Lasy Państwowe oraz
BIOMASA LEŚNA Produkcja - Dystrybucja - Konsumpcja Stan aktualny oraz prognozy rozwoju użytkowania zasobów drzewnych w PGL Lasy Państwowe oraz w lasach prywatnych do 2040 r. Janusz Dawidziuk Bożydar Neroj
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz. 1302 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania
Bardziej szczegółowoStan obecny oraz prognozy rozwoju i użytkowania zasobów leśnych w Polsce
IV SESJA ZIMOWEJ SZKOŁY LEŚNEJ PRZY IBL Przyrodnicze i gospodarcze aspekty produkcji oraz wykorzystania drewna - stan obecny i prognoza Stan obecny oraz prognozy rozwoju i użytkowania zasobów leśnych w
Bardziej szczegółowoEkonomiczne aspekty ekologizacji zagospodarowania lasu
Ekonomiczne aspekty ekologizacji zagospodarowania lasu Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Adam Kaliszewski Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa VI Sesja Zimowej Szkoły Leśnej,
Bardziej szczegółowoBank Danych o Lasach, dr inż. Robert Łuczyński
Bank Danych o Lasach, http://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/ dr inż. Robert Łuczyński r.luczynski@gik.pw.edu.pl www.robertluczynski.com/dydaktyka.html USTAWA z dnia 28 września 1991 r. o lasach Lasem w rozumieniu
Bardziej szczegółowoPodstawy gospodarowania gruntami na obszarach wiejskich wykład. Prowadzący wykład - dr inż. Robert Łuczyński
Podstawy gospodarowania gruntami na obszarach wiejskich wykład Prowadzący wykład - dr inż. Robert Łuczyński Email: robert.luczynski@pw.edu.pl Część I semestru - tematyka: Wprowadzenie: nieruchomość gruntowa
Bardziej szczegółowoA) Uzasadnienie wyboru właściwego wariantu Planu Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Wielbark
Zał. do pisma ZU-7015-01/11 Podsumowanie zgodnie z art. 55 ust. 3 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek. Konferencja naukowa, Sękocin Stary,
Geneza, cel, zakres i przebieg realizacji projektu badawczego pt. Optymalizacja użytkowania oraz zasobności drzewostanów z punktu widzenia dochodowej funkcji produkcji drewna oraz kumulacji węgla Prof.
Bardziej szczegółowoUrządzeniowe przesłanki do strategii rozwoju zasobów leśnych w Polsce
IV SESJA ZIMOWEJ SZKOŁY LEŚNEJ PRZY IBL pt.: Przyrodnicze i gospodarcze aspekty produkcji oraz wykorzystania drewna stan obecny i prognoza Urządzeniowe przesłanki do strategii rozwoju zasobów leśnych w
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM
MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM Dr inż. Anna Żornaczuk-Łuba Zastępca dyrektora Departamentu Leśnictwa i Ochrony Przyrody Ministerstwo Środowiska Polanica Zdrój 23 maja 2014 r.
Bardziej szczegółowoPROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO Tom 16 (XXXI) Zeszyt 3 Wydawnictwo SGGW Warszawa 2016 Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
Bardziej szczegółowoROCZNY PLAN FINANSOWY WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH NA 2017 ROK
I. 1. Lp. Załącznik do uchwały Nr 46/16 Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Kielcach z dnia 28 listopada 2016 r. ROCZNY PLAN FINANSOWY WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH NA
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1999 Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planu urządzenia
Bardziej szczegółowoSystem monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk
System monitorowania realizacji strategii rozwoju Andrzej Sobczyk System monitorowania realizacji strategii rozwoju Proces systematycznego zbierania, analizowania publikowania wiarygodnych informacji,
Bardziej szczegółowoJaka ustawa reguluje zarząd mieniem leśnym? Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach. Co dokładnie reguluje wspomniana ustawa?
Lasy Państwowe Jaka ustawa reguluje zarząd mieniem leśnym? Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach Co dokładnie reguluje wspomniana ustawa? 1) zasady zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych
Bardziej szczegółowoFinanse Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe
KANCELARIA SENATU BIURO ANALIZ I DOKUMENTACJI Dział Analiz i Opracowań Tematycznych Finanse Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Podstawowe informacje OPRACOWANIA TEMATYCZNE OT-592 LISTOPAD
Bardziej szczegółowoStrategia Lasów Państwowych inspiracje i działania w zarządzaniu zasobami ludzkimi
Strategia Lasów Państwowych inspiracje i działania w zarządzaniu zasobami ludzkimi Adam Wasiak Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Sękocin, 24 października 2013 Przesłanki do budowy i wdrożenia Strategii
Bardziej szczegółowoSYSTEM INFORMACJI O LASACH. Bank Danych o Lasach, dr inż. Robert Łuczyński
SYSTEM INFORMACJI O LASACH Bank Danych o Lasach, http://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/ dr inż. Robert Łuczyński r.luczynski@gik.pw.edu.pl Program : Gospodarka leśna Plan urządzenia lasu Państwowe Gospodarstwo
Bardziej szczegółowoWartość publicznych funkcji lasu. Piotr Gołos Instytut Badawczy Leśnictwa Kołobrzeg, październik 2016
Wartość publicznych funkcji lasu Piotr Gołos Instytut Badawczy Leśnictwa p.golos@ibles.waw.pl 606-883-125 Różnorodność dóbr i usług lasu i gospodarki leśnej MOŻLIWOŚC WYŁĄCZENIA Z KONSUMPCJI TAK NIE K
Bardziej szczegółowoBank Danych o Lasach jego budowa, i możliwości wykorzystania Andrzej Talarczyk, Stanisław Zajączkowski
Bank Danych o Lasach jego budowa, i możliwości wykorzystania Andrzej Talarczyk, Stanisław Zajączkowski 1 2 3 Wiedza jest niezbędna do podejmowania decyzji 4 Wiedza o lesie Opisać i zmierzyć Zgromadzić
Bardziej szczegółowoLEŚNY ZAKŁAD DOŚWIADCZALNY. MINISTERSTWO ŚRODOWISKA DEPARTAMENT LEŚNICTWA I OCHRONY PRZYRODY ul. Wawelska 52/54 00-922 Warszawa
Esy Rdner NIP: 675-000-21-18 REGON: 000001815-00024 Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie LEŚNY ZAKŁAD DOŚWIADCZALNY 33-380 Krynica-Zdrój, ul. Ludowa 10 Tel.:+48 (18) 471-20-68; +48 (18)
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 181 ds. Gospodarki Leśnej
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 181 ds. Gospodarki Leśnej STRESZCZENIE Komitet Techniczny 181 ds. Gospodarki Leśnej został powołany przez Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego 28 kwietnia 1994 r. Komitet
Bardziej szczegółowoNAJWYŻSZA IZBA KONTROLI D Y R E K T O R DEPARTAMENTU ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Tadeusz Bachleda-Curuś
Tekst wystąpienia pokontrolnego ujednolicony po zgłoszonych zastrzeżeniach, rozpatrzonych przez Komisję Odwoławczą Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego Najwyższej Izby Kontroli
Bardziej szczegółowoZimowa Szkoła Leśna Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, marca 2012 r.
prowadzenie rachunków jest umiejętnością powstałą dawniej niż umiejętność pisania (R. Manteuffel, 1965) Zimowa Szkoła Leśna Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, 20-22 marca 2012 r. Tematyka prezentacji
Bardziej szczegółowoZNACZENIE ORAZ KIERUNKI I PROBLEMY ROZWOJU FUNKCJI PRODUKCYJNYCH GOSPODARKI LEŚNEJ
Wojciech Fonder ZNACZENIE ORAZ KIERUNKI I PROBLEMY ROZWOJU FUNKCJI PRODUKCYJNYCH GOSPODARKI LEŚNEJ W PAŃSTWOWYM GOSPODARSTWIE LEŚNYM LP Warszawa, marzec 2009 rok Funkcje lasu Lasy w naturalny sposób spełniają
Bardziej szczegółowoPlan Urządzenia Lasu
- podstawa prawna opracowania oraz cel i znaczenie PUL Ustroń Jaszowiec 24-25 marca 2010r. Tematy: 1. Ogólnie o Planie Urządzenia Lasu, 2. Podstawa prawna opracowania, 3. Cel i znaczenie PUL Plan Urządzenia
Bardziej szczegółowoRozdział 1 Przepisy ogólne
Dz.U.94.134.692 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe. (Dz. U. z dnia 22 grudnia 1994
Bardziej szczegółowoST1-4834-1044/06 Warszawa, 2006-09-29
MINISTER FINANSÓW ST1-4834-1044/06 Warszawa, 2006-09-29 Szanowni Państwo W związku ze zgłaszanymi przez jednostki samorządu terytorialnego wątpliwościami związanymi ze stosowaniem przepisów prawa, przedstawiam
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Miejskiej Kamienna Góra na lata
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Miejskiej Kamienna Góra na lata 2015-2020 Zgodnie z art. 227 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych wieloletnia
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 115/2015 Burmistrza Mieszkowic z dnia 28 sierpnia 2015 r.
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 115/2015 Burmistrza Mieszkowic z dnia 28 sierpnia 2015 r. Podstawowe zasady konstrukcji projektu budżetu gminy oraz wieloletniej prognozy finansowej. 1.Ogólne założenia
Bardziej szczegółowoCELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu
CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu ZAKRES PREZENTACJI 1.Wprowadzenie 2.Informacja o projekcie : Metodyczne podstawy opracowywania i wdrażania planu
Bardziej szczegółowoKryteria wyboru drzewostanów do wyrębu
Kryteria wyboru drzewostanów do wyrębu JAN BANAŚ, STANISŁAW ZIĘBA Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Instytut Zarzadzania Zasobami Lesnymi, Zakład Urzadzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki
Bardziej szczegółowoBank Danych o Lasach źródło kompleksowej informacji o lasach w Polsce
Bank Danych o Lasach źródło kompleksowej informacji o lasach w Polsce Stanisław Zajączkowski Początki Banku Danych o Lasach (1) 1. Za początek Banku Danych o Lasach w Polsce można uważać aktualizację stanu
Bardziej szczegółowoNarodowe Centrum Badań i Rozwoju
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Program Badań Stosowanych Projekty Badawcze Rozwojowe Projekty Celowe Inicjatywa Technologiczna Innotech Program Badań Stosowanych PBS Program Badań Stosowanych Narodowego
Bardziej szczegółowoSkutki nawałnicy 11/12 sierpnia 2017r. w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa na terenie Powiatu Lęborskiego
Skutki nawałnicy 11/12 sierpnia 2017r. w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa na terenie Powiatu Lęborskiego Violetta Kurkiewicz-Zajączkowska Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska Zgodnie z
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA PRZYJĘTE DO OPRACOWANIA PROJEKTU BUDŻETU POWIATU PIASECZYŃSKIEGO NA 2016 ROK
5 ZAŁOŻENIA PRZYJĘTE DO OPRACOWANIA PROJEKTU BUDŻETU POWIATU PIASECZYŃSKIEGO NA 2016 ROK Projekt budżetu powiatu piaseczyńskiego na 2016 rok został opracowany na podstawie informacji wstępnych Ministra
Bardziej szczegółowoPLANOWANIE FINANSOWE D R K A R O L I N A D A S Z Y Ń S K A - Ż Y G A D Ł O I N S T Y T U T Z A R Z Ą D Z A N I A F I N A N S A M I
PLANOWANIE FINANSOWE D R K A R O L I N A D A S Z Y Ń S K A - Ż Y G A D Ł O I N S T Y T U T Z A R Z Ą D Z A N I A F I N A N S A M I INFORMACJE ORGANIZACYJNE 15 h wykładów 5 spotkań po 3h Konsultacje: pok.313a
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... Wykaz skrótów... Literatura... A. Komentarz... 1
Wstęp........................................... Wykaz skrótów.................................... Literatura........................................ XI XIII XXI A. Komentarz....................................
Bardziej szczegółowoGeneza Projektu Leśne Centrum Informacji Ryszard Szczygieł Pełnomocnik Dyrektora IBL ds. projektu LCI Instytut Badawczy Leśnictwa
Geneza Projektu Leśne Centrum Informacji Ryszard Szczygieł Pełnomocnik Dyrektora IBL ds. projektu LCI Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, 9 kwiecień 2014r. PO IG w Polsce 1 maja 2004r - Polska w
Bardziej szczegółowoPomiar kosztów społecznej odpowiedzialności Lasów Państwowych zarys problematyki
Pomiar kosztów społecznej odpowiedzialności Lasów Państwowych zarys problematyki Prof. nadzw. UŁ dr hab. Ewa Śnieżek, Uniwersytet Łódzki, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości Mgr Joanna Piłacik,
Bardziej szczegółowoStatut Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe
Statut Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Postanowienia ogólne 1. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe jest państwową jednostka organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej działająca
Bardziej szczegółowoZakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa
Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno
Bardziej szczegółowoSprawozdania budżetowe sporządzane są za okresy miesięczne, kwartalne, półroczne i roczne.
Sprawozdania budżetowe sporządzane są za okresy miesięczne, kwartalne, półroczne i roczne. Sprawozdawczość budżetowa jednostek samorządu terytorialnego stanowi końcowy etap generowania zbiorów informacji
Bardziej szczegółowoZmiany w Instrukcji Urządzania Lasu. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Grzegorz Janas - Główny Specjalista ds.
Zmiany w Instrukcji Urządzania Lasu W roku 2009 wprowadzono zmiany do IUL wynikające z dostosowania naszych wewnętrznych przepisów do zapisów: Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
Bardziej szczegółowoDz.U pokaż informacje o zmianach (10) zm. art
Dz.U.2002.200.1682 pokaż informacje o zmianach (10) zm. art. 5 2011.01.01 Dz.U.2010.226.1475 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym. (Dz. U. z dnia 30 listopada 2002 r.) monografie Art.
Bardziej szczegółowoPanel Ekspertów ROZWÓJ LASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY EKONOMICZNEGO I SPOŁECZNEGO ROZWOJU KRAJU Termin: 17 września 2014 r.
Panel Ekspertów ROZWÓJ LASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY EKONOMICZNEGO I SPOŁECZNEGO ROZWOJU KRAJU Termin: 17 września 2014 r. SESJA 4 ROZWÓJ, STRUKTURA I MOŻLIWOŚCI ZWIĘKSZENIA UŻYTKOWANIA ZASOBÓW
Bardziej szczegółowoZestawienie kontroli przeprowadzonych w Nadleśnictwie Płock opracowane na podstawie Ewidencji przeprowadzonych kontroli
Zestawienie kontroli przeprowadzonych w Nadleśnictwie Płock opracowane na podstawie Ewidencji przeprowadzonych kontroli Lp 1 Rok Podmiot przeprowadzający kontrolę Okres trwania kontroli od do 10 stycznia
Bardziej szczegółowoMierniki określające stopień realizacji celu - Planowana wartość do osiągnięcia na koniec roku, którego dotyczy sprawozdanie
Załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 września 2010 r. w sprawie planu działalności i sprawozdania z jego wykonania (Dz. U. Nr 187, poz. 1254) Sprawozdanie z wykonania planu działalności
Bardziej szczegółowoLista pytań ogólnych na egzamin inżynierski
Lista pytań ogólnych na egzamin inżynierski numer Pytanie 1 Trzy podstawowe rodzaje przestrzeni, podstawowe cechy przestrzeni 2 Funkcje zagospodarowania przestrzeni i zależność między nimi 3 Przestrzenne
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH)
RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH) 1. Zapoznanie się z organizacją wewnętrzną, zakresem zadań komórek organizacyjnych
Bardziej szczegółowoPODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW
PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Część 5. Mgr Michał AMBROZIAK Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Warszawa, 2007 Prawa autorskie zastrzeżone. Niniejszego opracowania nie wolno kopiować ani
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr Or WÓJTA GMINY DĄBRÓWNO z dnia 19 września 2016 roku
Zarządzenie Nr Or. 0050.96.2016 WÓJTA GMINY DĄBRÓWNO z dnia 19 września 2016 roku w sprawie założeń, zasad i terminów opracowania materiałów do projektu budżetu na 2017 rok. Na podstawie art. 30 ust. 2
Bardziej szczegółowoZASADY PRZYGOTOWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA
ZASADY PRZYGOTOWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA 2007-2013 Łódź, 18 grudnia 2013 roku. Spis treści 1. WSTĘP... 3 2. STRUKTURA PLANU
Bardziej szczegółowoUJAWNIANIE WARTOŚCI LASU A POTRZEBY INFORMACYJNE INTERESARIUSZY. WYMIAR ETYCZNY I BEHAWIORALNY
Marta Nowak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Piotr Szczypa Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie UJAWNIANIE WARTOŚCI LASU A POTRZEBY INFORMACYJNE INTERESARIUSZY. WYMIAR ETYCZNY I BEHAWIORALNY
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
Bardziej szczegółowoIntegracja informacji i prognozowanie rozwoju zasobów leśnych wszystkich form własności. Andrzej Talarczyk, Stanisław Zajączkowski
Integracja informacji i prognozowanie rozwoju zasobów leśnych wszystkich form własności Andrzej Talarczyk, Stanisław Zajączkowski Zastosowania systemów modelujących prognozy na potrzeby planowania krótko-
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym
Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2002 r. Nr 200, poz. 1682, Nr 216, poz. 1826, z 2005 r. Nr 143, poz. 1199, Nr 164, poz. 1365,
Bardziej szczegółowoUchwała Nr... Rady Miejskiej w Słupsku. z dnia r. w sprawie kierunkowych założeń polityki budżetowej miasta Słupska na 2017 rok.
Druk Nr 26/7 Uchwała Nr... z dnia... 2016 r. w sprawie kierunkowych założeń polityki budżetowej miasta Słupska na 2017 rok. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA PRZYJĘTE DO OPRACOWANIA PROJEKTU BUDŻETU POWIATU PIASECZYŃSKIEGO NA 2011 ROK
5 ZAŁOŻENIA PRZYJĘTE DO OPRACOWANIA PROJEKTU BUDŻETU POWIATU PIASECZYŃSKIEGO NA 2011 ROK Projekt budżetu Powiatu Piaseczyńskiego na 2011 rok został opracowany w oparciu o aktualnie obowiązujący stan prawny
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr Wójta Gminy Wijewo z dnia 05 września 2016 r. w sprawie opracowania materiałów planistycznych na rok budżetowy 2017.
Zarządzenie Nr 0050.0.93.2016 Wójta Gminy Wijewo z dnia 05 września 2016 r. w sprawie opracowania materiałów planistycznych na rok budżetowy 2017. Na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r.
Bardziej szczegółowoStrona internetowa projektu: www.ipr.fnm.pl. Osoba odpowiedzialna: k.kubisty@fnm.pl lub
Narzędzia informatyczne służące do efektywnego zarządzania Centrum Kompetencji Seed i Start-up, procesami decyzyjnymi w nim zachodzącymi oraz budowania bazy pomysłodawców, technologii i ekspertów zewnętrznych
Bardziej szczegółowoW poprzedniej prezentacji: Przewodnik po biznesplanie
Model Najlepszych Praktyk Jerzy T. Skrzypek 1 Prezentacja zawiera opis problematyki kursu Biznesplan w 10 krokach 2 Kurs nie zawiera tekstów zawartych w książce o tym samym tytule W poprzedniej prezentacji:
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 88/2013 Burmistrza Miasta Józefowa z dnia 3 września 2013 r.
Zarządzenie Nr 88/2013 Burmistrza Miasta Józefowa z dnia 3 września 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad, trybu i terminów opracowania materiałów planistycznych do projektu uchwały budżetowej na rok 2014
Bardziej szczegółowoFinansowanie badań i rozwoju z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej
Finansowanie badań i rozwoju z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej Tomasz Nowakowski III Konferencja Prorektorów w ds. Nauki i Rozwoju publicznych wyższych szkół technicznych Poznań,, 11 stycznia
Bardziej szczegółowoDz.U. 2002 Nr 200 poz. 1682. USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym
Kancelaria Sejmu s. 1/5 Dz.U. 2002 Nr 200 poz. 1682 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 465. o podatku leśnym Art. 1. 1. Opodatkowaniu podatkiem leśnym
Bardziej szczegółowoKierunkowe efekty kształcenia
Kierunkowe efekty kształcenia Kierunek: ekonomia Obszar kształcenia: nauki społeczne Poziom kształcenia: studia drugiego stopnia Profil kształcenia: ogólnoakademicki Uzyskane kwalifikacje: magister Symbol
Bardziej szczegółowoWycena wartości pieniężnej wybranych rębnych drzewostanów sosnowych Nadleśnictwa Nowa Dęba
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wydział Leśny mgr inż. Lucjan Długosiewicz Wycena wartości pieniężnej wybranych rębnych drzewostanów sosnowych Nadleśnictwa Nowa Dęba Praca wykonana
Bardziej szczegółowoS P R A W O Z D A N I E Z W Y K O N A N I A W R O K U
S P R A W O Z D A N I E Z W Y K O N A N I A B U D Ż E T U P O W I A T U P I A S E C Z Y Ń S K I E G O W 2 0 1 5 R O K U Rada Powiatu Piaseczyńskiego uchwaliła budżet powiatu na 2015 rok w dniu 29 stycznia
Bardziej szczegółowoCyfrowy las Co Bank Danych o Lasach ma do zaoferowania społeczeństwu. Andrzej Talarczyk
Cyfrowy las Co Bank Danych o Lasach ma do zaoferowania społeczeństwu Andrzej Talarczyk Lasy w Polsce Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2% terytorium
Bardziej szczegółowoPrzedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11
Spis treści Przedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11 1.1. Wprowadzenie...11 1.2. System zarządzania jakością...11 1.3. Standardy jakości w projekcie
Bardziej szczegółowoREGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA
REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA 2007-2013 Okresowy Plan Ewaluacji na rok 2014 i 2015 dla RPO WK-P na lata 2007-2013 Decyzja nr 178/2014 z dnia 10 grudnia 2014 roku
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym
Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym Art. 1. 1. Opodatkowaniu podatkiem leśnym podlegają określone w ustawie lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej
Bardziej szczegółowoSPOSOBY UZYSKANIA SPÓJNOŚCI W PLANOWANIU ROZWOJU PRZESTRZENNEGO I SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO DOLNEGO ŚLASKA
SPOSOBY UZYSKANIA SPÓJNOŚCI W PLANOWANIU ROZWOJU PRZESTRZENNEGO I SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO DOLNEGO ŚLASKA Seminarium EUREG-u, Katedry UNESCO i Sekcji Polskiej RSA Warszawa, 22 marca 2012 ROK Janusz Korzeń,
Bardziej szczegółowoLista pytań ogólnych na egzamin inżynierski
Lista pytań ogólnych na egzamin inżynierski numer Pytanie 1 Trzy podstawowe rodzaje przestrzeni, podstawowe cechy przestrzeni 2 Funkcje zagospodarowania przestrzeni i zależność między nimi 3 Przestrzenne
Bardziej szczegółowoZałącznik do Uchwały Nr 651/XLIV/09 Rady Miasta Płocka z dnia 29 grudnia 2009 roku. Wieloletni Plan Inwestycyjny Miasta Płocka na lata 2010-2014
Załącznik do Uchwały Nr 651/XLIV/09 Rady Miasta Płocka z dnia 29 grudnia 2009 roku Wieloletni Plan Inwestycyjny Miasta Płocka na lata 2010-2014 Płock, grudzień 2009 Działy opracowania: I. Wprowadzenie.
Bardziej szczegółowoHodowla lasu w zasadach gospodarki leśnej. Jan Szramka Zastępca Dyrektora Generalnego LP ds. gospodarki leśnej
Hodowla lasu w zasadach gospodarki leśnej Jan Szramka Zastępca Dyrektora Generalnego LP ds. gospodarki leśnej Zasady czyli zbiór obowiązujących reguł, procedur i norm, które znajdują zastosowanie w praktyce
Bardziej szczegółowoPlanowanie gospodarki przyszłej
Planowanie gospodarki przyszłej Planowanie gospodarki przyszłej Określenie rozmiaru użytkowania ETAT Planowanie gospodarki przyszłej Podział na gospodarstwa Struktura klas wieku Wiek dojrzałości TKW kolej
Bardziej szczegółowoDz.U USTAWA. z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym. (Dz. U. z dnia 30 listopada 2002 r.)
Dz.U.02.200.1682 Dz.U.02.200.1682 2003.01.01 zm. Dz.U.02.216.1826 2005.09.01 zm. Dz.U.05.164.1365 2006.01.01 zm. Dz.U.05.179.1484 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym. (Dz. U. z dnia
Bardziej szczegółowoTreść zagadnienia kierunkowego
Zagadnienia egzaminacyjne kierunkowe Gospodarka Przestrzenna studia pierwszego stopnia Specjalność: Planowanie i Inżynieria Przestrzenna Treść zagadnienia kierunkowego Nr pytania oznaczenie Aksonometria
Bardziej szczegółowoINFORMACJA DODATKOWA
INFORMACJA DODATKOWA I I. Szczegółowy zakres wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji długoterminowych, zawierających stan tych aktywów na początek
Bardziej szczegółowoświatowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski
Temat (rozumiany jako lekcja w podręczniku) 1. System władzy i podział administracyjny kraju 2. Zmiany liczby ludności Polski 3. Rozmieszczenie ludności Dział: ZAGADNIENIA LUDNOŚCIOWE Wymagania edukacyjne
Bardziej szczegółowoRola i znaczenie gospodarki leśnej w rozwoju lokalnym i regionalnym Piotr Gołos (IBL), Piotr Słoka (Nadleśnictwo Barycz)
Rola i znaczenie gospodarki leśnej w rozwoju lokalnym i regionalnym Piotr Gołos (IBL), Piotr Słoka (Nadleśnictwo Barycz) Plan prezentacji Znaczenie sektora leśnego dla rozwoju lokalnego i regionalnego
Bardziej szczegółowo1. Jakimi dokumentami należy kierować się przy dokonywaniu zamówień na usługi w ramach opracowania lub aktualizacji programu rewitalizacji?
Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi związane z Konkursem dotacji na opracowanie lub aktualizację programów rewitalizacji z POPT na lata 2014-2020: 1. Jakimi dokumentami należy kierować się przy dokonywaniu
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT NR 184 ds. Klejów
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT NR 184 ds. Klejów STRESZCZENIE Środowisko biznesowe: Zakres objęty działalnością KT 184 jest niezwykle szeroki i ma charakter wybitnie intersektorowy, gdyż dotyczy nie tylko
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 142/2012 BURMISTRZA MIASTA ŁAŃCUTA z dnia 20 sierpnia 2012 r.
ZARZĄDZENIE Nr 142/2012 BURMISTRZA MIASTA ŁAŃCUTA z dnia 20 sierpnia 2012 r. w sprawie przedstawienia informacji o przebiegu wykonania budżetu Miasta Łańcuta za I półrocze 2012 r. Na podstawie art. 30
Bardziej szczegółowoCzęść IV. System realizacji Strategii.
Część IV. System realizacji Strategii. Strategia jest dokumentem ponadkadencyjnym, określającym cele, kierunki i priorytety działań na kilka lat oraz wymagającym ciągłej pracy nad wprowadzaniem zmian i
Bardziej szczegółowoLp Rok Podmiot prowadzący okres kontroli
Wykaz kontroli przeprowadzonych w Nadleśnictwie Grotniki w okresie od dnia 01.01.2001 do dnia 31.12.2008r. Lp Rok Podmiot prowadzący okres kontroli Temat kontroli kontrolę 1. 2001. Państwowa Inspekcja
Bardziej szczegółowoPolska-Rudka: Usługi leśnictwa 2019/S Ogłoszenie o udzieleniu zamówienia. Wyniki postępowania. Usługi
1 / 10 Niniejsze ogłoszenie w witrynie : udl?uri=:notice:81705-2019:text:pl:html Polska-Rudka: Usługi leśnictwa 2019/S 036-081705 Ogłoszenie o udzieleniu zamówienia Wyniki postępowania Usługi Legal Basis:
Bardziej szczegółowoUzasadnienie do projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata
Uzasadnienie do projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2013-2020 Wieloletnia Prognoza Finansowa dla Gminy Łask na lata 2013-2020 została opracowana zgodnie z obowiązującymi przepisami: - ustawa
Bardziej szczegółowoOcena wpływu realizacji PROW na gospodarkę Polski
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju
Bardziej szczegółowoKierunki i perspektywy rozwoju planowania finansowo-gospodarczego w Lasach Państwowych. K. Janeczko, M. Ciesielski, R. Bałazy, G.
Kierunki i perspektywy rozwoju planowania finansowo-gospodarczego w Lasach Państwowych K. Janeczko, M. Ciesielski, R. Bałazy, G. Ślęzak Plany w PGL LP Roczny plan finansowo-gospodarczy Średniookresowy
Bardziej szczegółowo