Krajowe Biuro Wyborcze Delegatura w Poznaniu

Transkrypt

1 Krajowe Biuro Wyborcze Delegatura w Poznaniu

2 Przestępstwa przeciwko wyborom Art Kto w związku z wyborami do Sejmu, do Senatu, wyborem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborami do Parlamentu Europejskiego, wyborami organów samorządu terytorialnego lub referendum: 1) sporządza listę kandydujących lub głosujących, z pominięciem uprawnionych lub wpisaniem nieuprawnionych 2) używa podstępu celem nieprawidłowego sporządzenia listy kandydujących lub głosujących, protokołów lub innych dokumentów wyborczych albo referendalnych, 3) niszczy, uszkadza, ukrywa, przerabia lub podrabia protokoły lub inne dokumenty wyborcze albo referendalne 4) dopuszcza się nadużycia lub dopuszcza do nadużycia przy przyjmowaniu lub obliczaniu głosów 5) odstępuje innej osobie przed zakończeniem głosowania niewykorzystaną kartę do głosowania lub pozyskuje od innej osoby w celu wykorzystania w głosowaniu niewykorzystaną kartę do głosowania 6) dopuszcza się nadużycia w sporządzaniu list z podpisami obywateli zgłaszających kandydatów w wyborach lub inicjujących referendum - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3

3 Przestępstwa przeciwko wyborom Art Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem przeszkadza: 1) odbyciu zgromadzenia poprzedzającego głosowanie 2) swobodnemu wykonywaniu prawa do kandydowania lub głosowania 3) głosowaniu lub obliczaniu głosów 4) sporządzaniu protokołów lub innych dokumentów wyborczych albo referendalnych podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5

4 Lokal komisji obwodowej godło urna na karty do głosowania pomieszczenia lub osłony zapewniające tajność przy oddawaniu głosu pomieszczenie do oddania głosu należy wyposażyć w: plakat informacyjny Państwowej Komisji Wyborczej o sposobie głosowania i warunkach ważności głosu sprawny długopis umożliwiający głosującemu bezproblemowe oddanie głosu dobre oświetlenie

5 W miejscu widocznym umieścić informację o: numerze i granicach okręgu wyborczego do Sejmu i liczbie posłów wybieranych w tym okręgu oraz o numerze i granicach okręgu wyborczego do Senatu numerach i granicach obwodów głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych zarejestrowanych w danym okręgu wyborczym listach kandydatów na posłów, tj. o numerach i nazwach tych list wraz z danymi o kandydatach oraz informacje o skreślonych z list kandydatach zarejestrowanych kandydatach na senatora sposobie głosowania składzie komisji

6 Lokale dostosowane dla wyborców niepełnosprawnych obwieszczenie dostępne (na wysokości 0.9 m) umożliwiające odczytanie treści z pozycji siedzącej odstępy (urna kabina stół) umożliwiające poruszanie się na wózku kabina szerokość ok. 1,2 x 1,2 m z możliwością oddania głosu z pozycji siedzącej, dodatkowe oświetlenie szerokość drzwi wejściowych min 0,9 m

7 Mężowie zaufania 1 komitet wyborczy = 1 mąż zaufania w danym obwodzie (mogą zmieniać się w ciągu pracy komisji) wyznaczany przez pełnomocnika komitetu wyborczego, który zarejestrował kandydata w okręgu wyborczym (lub osobę upoważnioną) zaświadczenie (wg wzoru ustalonego przez PKW uchwałą z dnia r.) identyfikator: imię i nazwisko, funkcja, nazwa komitetu wyborczego; który reprezentuje zakaz wykonywania czynności wyborczych, rola obserwatora

8 Mężowie zaufania W dniu głosowania, od podjęcia przez komisję obwodową czynności wykonywanych do czasu rozpoczęcia głosowania, oraz w okresie od zamknięcia lokalu wyborczego do czasu podpisania protokołu głosowania, czynności komisji obwodowej mogą być rejestrowane przez mężów zaufania z wykorzystaniem własnych urządzeń rejestrujących (art Kodeksu wyborczego) Dopuszczalne jest rejestrowanie i fotografowanie protokołów głosowania podanych do publicznej wiadomości przez komisję obwodową. Rejestrowanie czynności komisji nie może w żaden sposób utrudniać jej pracy Materiały zawierające zarejestrowany przebieg czynności wykonywanych przez komisję w tym okresie mogą być udostępniane wyłącznie na potrzeby postępowania przed sądami i organami prokuratury. Udostępnianie tego rodzaju zarejestrowanych materiałów w celach innych niż określone jest zabronione i podlega karze grzywny od do złotych (art i 7 oraz art. 504a Kodeksu wyborczego) Obserwacja czynności wykonywanych przez komisję obwodową w trakcie głosowania, nie uprawnia mężów zaufania do utrwalania pracy komisji za pomocą żadnych urządzeń rejestrujących

9

10 Obserwatorzy międzynarodowi przedstawią komisji zaświadczenie wydane przez PKW obserwują pracę komisji wyborczych od jej rozpoczęcia aż do zakończenia ustalania wyników głosowania posiadają uprawnienia mężów zaufania, nie przysługuje im jednak prawo wnoszenia uwag do protokołu głosowania (art Kodeksu wyborczego) nie mogą wykonywać żadnych czynności członka komisji, pomagać wyborcom w głosowaniu ani udzielać im wyjaśnień

11 Dziennikarze Przykład legitymacji prasowej ważna legitymacja dziennikarska konieczność zgłoszenia przewodniczącemu komisji zakaz przeprowadzania wywiadów na terenie lokalu zakaz przebywania przed rozpoczęciem głosowania oraz po jego zakończeniu dopuszczalne jest filmowanie i fotografowanie przebiegu głosowania po uzyskaniu zgody przewodniczącego i osób których wizerunek jest utrwalany

12 Przeddzień głosowania ODBIÓR PROTOKOLARNY Co najmniej 3 osoby, w tym jedna to przewodniczący lub zastępca WOW Login i hasło do pobrania kodów jednorazowych PROTOKOLARNIE Urząd Miasta / Gminy karty do głosowania nakładki na karty do głosowania w alfabecie Braille a formularze protokołów głosowania (po 4 egz.) właściwa pieczęć okrągła komisji spis wyborców ( wyłącznie w przeddzień ) lista osób, którym udzielono pełnomocnictwa materiały biurowe (m.in. papier pakowy, taśma,.poduszka do szpilek, sznurek )

13 25 PAŹDZIERNIKA 2015 r.

14 Zadania Komisji przed rozpoczęciem głosowania godzina 6 00 Komisja w możliwie pełnym składzie sprawdza dostarczone dokumenty oraz pieczęć ponownie przelicza karty do głosowania [odrębnie do Sejmu i Senatu] ustaloną (w dniu głosowania) liczbę wpisuje w pkt. 2 formularza każdego z protokołów głosowania ostemplowuje karty do głosowania swoją pieczęcią zaleca się ostemplowanie wszystkich kart do głosowania przed otwarciem lokalu tj. przed godziną 7 00 rozkłada spis wyborców i karty do głosowania w sposób ułatwiający prowadzenie głosowania sprawdza: czy wywieszono urzędowe obwieszczenia i informacje, czy nie należy usunąć elementów kampanii wyborczej (wewnątrz i na zewnątrz budynku) sprawdza urnę, zamyka i opieczętowuje (wew. protokół)

15 Głosowanie od 7 00 do 21 00

16 Od chwili rozpoczęcia głosowania do czasu jego zakończenia komisja wykonuje swoje zadania w składzie zapewniającym wyborcom udział w głosowaniu bez zakłóceń przy wydawaniu kart do głosowania ale co najmniej w 3 osobowym składzie Zastępca lub Przewodniczący

17 Przebieg głosowania bezpośrednie (osobiście lub przez pełnomocnika) tajne tylko w lokalu (wyjątek stanowią zakłady opieki zdrowotnej i domy pomocy społecznej urna pomocnicza oraz głosowanie korespondencyjne) - zakaz wynoszenia kart! (powiadomić Policję + pkt. 21 protokołu) kontrola ilości wydawanych kart (60% informacja dla OKW, 80% prośba o uruchomienie rezerwy do OKW za pośrednictwem wójta) urny na karty do głosowania w widocznym miejscu uwaga ZAPLOMBOWANE używanie nakładek Braille a odnotować w protokole (pkt. 21) wszelkie zakłócenia przebiegu głosowania (wynoszenie kart poza lokal, otwarcie urny i inne)

18 Wyborca głosuje: osobiście - dowód osobisty (NIE książeczkowy ) - inny dokument z fotografią (np. paszport, legitymacja studencka, prawo jazdy) korespondencyjnie przez pełnomocnika - dokument tożsamości pełnomocnika - akt pełnomocnictwa

19 wyborcy wydaje się po jednej karcie do głosowania w wyborach do Sejmu i Senatu odmawia się ponownego wydania kart (lub karty) do głosowania niezależnie od przyczyn tego żądania (np. z powodu pomyłkowego wypełnienia karty, zniszczenia jej itp.) należy sprawdzić czy wydane karty są ostemplowane właściwą pieczęcią obwodowej komisji wyborczej głosujący potwierdza własnoręcznym podpisem w spisie wyborców fakt otrzymania kart (lub karty) (odmowa złożenia podpisu w rubryce spisu Uwagi adnotacja odmowa podpisu opatrzona parafą) na wniosek głosującego komisja wyjaśnia sposób głosowania oraz warunki ważności głosu komisja stosuje nakładki na spis zabezpieczające dane osobowe innych osób ujętych w spisie, które powinny być przekazane przez urząd gminy

20 komisja zwraca uwagę, by wyborca potwierdził własnoręcznym podpisem, w przeznaczonej na to rubryce spisu wyborców, fakt otrzymania kart. W przypadku odmowy złożenia podpisu wydający karty członek komisji w rubryce spisu wyborców Uwagi czyni adnotację odmowa podpisu i opatruje ją swoją parafą. Podobnie należy postąpić w przypadku, gdy wyborca odmówił przyjęcia jednej z kart do głosowania. Adnotacja powinna wówczas brzmieć bez Sejmu lub bez Senatu wyborca, który odmówił przyjęcia jednej z kart do głosowania, następnie będzie chciał otrzymać kartę do głosowania w wyborach, w których nie uczestniczył, komisja wydaje wyborcy tę kartę. Przewodniczący komisji w rubryce spisu wyborców w rubryce Uwagi skreśla adnotację odpowiednio bez Sejmu lub bez Senatu i skreślenie to opatruje swoją parafą na wniosek wyborcy komisja jest obowiązana wyjaśnić mu sposób głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu oraz warunki ważności głosu, zgodnie z informacjami umieszczonymi na karcie do głosowania. Wyjaśnienie to nie może zawierać elementów agitacyjnych komisja jest obowiązana, na prośbę wyborcy niepełnosprawnego, do przekazania ustnie treści obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o listach kandydatów na posłów oraz kandydatach na senatora zarejestrowanych w danym okręgu wyborczym (przewodniczący komisji lub zastępca przewodniczącego w obecności innego członka komisji)

21 GŁOSOWANIE PRZEZ PEŁNOMOCNIKA I. Sprawdzić akt pełnomocnictwa Sprawdzić tożsamość pełnomocnika II. Sprawdzić, czy wyborca, który udzielił pełnomocnictwa nie głosował wcześniej osobiście czy pełnomocnictwo nie wygasło z innej przyczyny czy pełnomocnictwo nie zostało cofnięte

22 GŁOSOWANIE PRZEZ PEŁNOMOCNIKA III. Odnotować nazwisko i imię pełnomocnika w rubryce uwagi w spisie wyborców, w pozycji wyborcy udzielającego pełnomocnictwa (np. Jan Kowalski, pełnomocnik) IV. Odznaczyć fakt głosowania przez pełnomocnika w wykazie udzielonych pełnomocnictw V. Należy: akt pełnomocnictwa załączyć do spisu wydać pełnomocnikowi karty do głosowania

23

24 Kogo można dopisać do spisu w dniu głosowania osobę z zaświadczeniem o prawie do głosowania (uwaga hologram!) osobę pominiętą w spisie (potwierdzić w ewidencji ludności oraz sporządzić notatkę) osobę, która udokumentuje, że opuściła szpital, z-d pomocy społecznej, zakład karny, areszt przed dniem głosowania osobę, która udokumentuje, że przybyła do szpitala, z-du pomocy społecznej, zakładu karnego, aresztu śledczego przed dniem głosowania obywatela polskiego stale zamieszkującego za granicą, a głosującego w kraju na podstawie ważnego polskiego paszportu (jeśli udokumentuje że stale zamieszkuje za granicą) (Uwagi: nr paszportu, data i miejsce jego wydania)

25 Dodatkowy formularz spisu wyborców, na którym komisja dopisuje wyborców w dniu głosowania, powinien zawierać oznaczenie, że jest to dodatkowy formularz spisu wyborców. Członek komisji dopisujący na tym formularzu wyborcę w dniu głosowania każdorazowo, obok imienia i nazwiska osoby dopisanej, umieszcza swoją parafę. Po zakończeniu głosowania dodatkowy formularz spisu wyborców powinien zostać opatrzony pieczęcią obwodowej komisji wyborczej oraz podpisany przez przewodniczącego komisji lub jego zastępcę)

26

27

28

29 Na podstawie takiego dokumentu nie wolno dopisać wyborcy do spisu a tylko odszukać go w dostarczonym spisie wyborców

30 Przebieg głosowania - głosowanie korespondencyjne Koperty zwrotne dostarczane są wyznaczonej komisji za pokwitowaniem operator Poczty Polskiej upoważniony pracownik urzędu wyborca (jeżeli odnotowano w rubryce spisu: Uwagi: wysłano pakiet)

31 Przebieg głosowania - głosowanie korespondencyjne Komisja na bieżąco ustala: liczbę otrzymanych kopert zwrotnych liczbę kopert zwrotnych, w których nie było oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu liczbę kopert zwrotnych, w których oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu nie było podpisane przez głosującego liczbę kopert zwrotnych, w których nie było koperty na karty do głosowania liczbę kopert zwrotnych, w których znajdowała się niezaklejona koperta na karty do głosowania liczbę kopert na karty do głosowania wrzuconych do urny Otrzymanych przez komisję pustych kopert zwrotnych nie uwzględnia się przy dokonywaniu ustaleń

32 Informacja o frekwencji na godz , komisja w dniu głosowania ustala dwukrotnie według stanu na godzinę i 17 00, następujące dane: - liczbę osób uprawnionych do głosowania - liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania dane przekazuje do pełnomocnika wyborczego w urzędzie gminy, ściśle wg zasad ustalonych w informacji Okręgowej Komisji Wyborczej w Poznaniu (Tryb i zasady określa uchwała PKW z dnia 16 września 2015r.)

33 Głosowanie przy użyciu nakładki na kartę do głosowania w alfabecie Braille a wraz z kartami do głosowania osobie niepełnosprawnej, na jej prośbę, wydaje się nakładki na te karty należy poinformować wyborcę, że po oddaniu głosu obowiązany jest on zwrócić komisji nakładki na karty należy zwrócić uwagę, aby głosujący wraz z kartami nie wrzucił nakładki na karty do urny w przypadku utraty nakładek lub ich zniszczenia komisja niezwłocznie informuje wójta (burmistrza, prezydenta) o konieczności dostarczenia nowych nakładek

34 Zaświadczenie potwierdzające wzięcie udziału w głosowaniu Komisja wydaje je na żądanie wyborcy, Treść zaświadczenia: Jeżeli z wnioskiem o wydanie zaświadczenia wystąpił pełnomocnik głosujący w imieniu osoby ujętej w spisie wyborców, wówczas w zaświadczeniu po wyrazach otrzymał/otrzymała należy dodać wyrazy jako pełnomocnik Zaświadczenie podpisuje przewodniczący komisji lub zastępca przewodniczącego i opatruje pieczęcią komisji Zaświadczenie sporządza się w jednym egzemplarzu. Informację o wydaniu zaświadczenia umieszcza się w rubryce spisu Uwagi przy nazwisku wyborcy

35 Kiedy uruchomić rezerwę kart? Komisja na bieżąco sprawdza liczbę podpisów w spisie potwierdzającym otrzymanie kart przez wyborców W przypadku gdy liczba ta przekroczy 60% liczby otrzymanych przez komisję kart do głosowania, komisja obowiązana jest powiadomić Okręgową Komisję Wyborczą w Poznaniu, za pośrednictwem wójta, burmistrza, prezydenta o możliwej potrzebie uruchomienia dla niej kart z rezerwy Gdy liczba ta przekroczy 80% liczby otrzymanych kart do głosowania, komisja występuje do Okręgowej Komisji Wyborczej w Poznaniu, za pośrednictwem wójta, burmistrza, prezydenta, o wydanie kart z rezerwy

36 Zadania Komisji po zakończeniu głosowania O godz komisja zamyka lokal wyborcom przybyłym do lokalu przed tą godziną należy umożliwić oddanie głosu w lokalu mogą przebywać poza członkami komisji wyłącznie mężowie zaufania oraz obserwatorzy międzynarodowi; w czasie otwierania urny i wyjmowania z niej kart dopuszczalna jest obecność przedstawicieli prasy; nie mogą oni uczestniczyć w liczeniu głosów ani pomagać członkom komisji w wykonywaniu ich zadań w przypadku gdy komisji zapewniono obsługę systemu informatycznego, w lokalu w miejscu wyznaczonym przez przewodniczącego może przebywać osoba odpowiedzialna za tę obsługę

37 Zachować kolejność wykonywania czynności przy ustalaniu wyników głosowania Po opuszczeniu lokalu przez ostatniego wyborcę komisja zapieczętowuje wlot urny - zakleja go paskiem papieru opatrzonym pieczęcią komisji i podpisami jej członków

38 Projekt protokołu głosowania w obwodzie (na formularzu protokołu) Liczby w protokołach głosowania wpisuje się w następujący sposób: liczby jednocyfrowe - w ostatniej kratce z prawej strony liczby dwucyfrowe - w dwóch ostatnich kratkach z prawej strony liczby trzycyfrowe - w trzech ostatnich kratkach z prawej strony itd. czyli tak, aby ostatnia cyfra wpisywanej liczby wypadła w ostatniej kratce z prawej strony jeżeli ustalona przez komisję liczba wynosi zero, w ostatniej kratce z prawej strony należy wpisać cyfrę 0

39 Wzór karty do głosowania w wyborach do SEJMU

40

41

42

43

44

45

46

47 Wzór karty do głosowania w wyborach do SENATU

48

49

50

51 Rozliczenie kart do głosowania

52 Rozliczenie kart do głosowania krok 1 wpisać w punkcie 2 protokołu głosowania liczbę otrzymanych kart do głosowania odpowiednio w wyborach do Sejmu i do Senatu ustaloną przed rozpoczęciem głosowania r. krok 2 przeliczyć niewykorzystane karty do głosowania odrębnie w wyborach do Sejmu i do Senatu (pkt. 3) zapakować w odrębne pakiety (opisać, opieczętować na złączach paczek)

53 krok 3 ustalić liczbę wyborców tj. umieszczonych w spisie (łącznie z dopisanymi przez komisję w trakcie głosowania na dodatkowym formularzu spisu). Liczby uprawnionych do Sejmu i Senatu muszą być równe (pkt. 1) krok 4 ustalić liczbę wyborców, którym wydano kartę do głosowania (pkt. 4) Na podstawie liczby podpisów potwierdzających otrzymanie karty do głosowania (łącznie z adnotacjami odmowa podpisu zastępującymi podpisy). Należy zwrócić szczególną uwagę na adnotacje umieszczone w rubryce Uwagi spisu dotyczące sytuacji, gdy wyborcy pobrali jedną kartę do głosowania, np. tylko do Sejmu bądź tylko do Senatu. Liczby wyborców, którym wydano karty do głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu, mogą być różne

54 krok 5 ustalić czy liczba kart niewykorzystanych (pkt. 3) i liczba osób którym wydano karty (pkt. 4) jest równa liczbie kart otrzymanych (pkt. 2) krok 6 w razie niezgodności : - ponownie przeliczyć karty - rozbieżności omówić w protokole (pkt. 15) krok 7 ustalić liczbę wyborców głosujących przez pełnomocnika (pkt.5) (do Sejmu i Senatu liczby mogą być różne)

55 krok 8 ustalić liczbę osób głosujących na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania (pkt. 6) krok 9 ustalić liczby dotyczące głosowania korespondencyjnego Tylko komisje wyznaczone do głosowania korespondencyjnego, pozostałe komisje w punktach 7-8e protokołu głosowania w pisują cyfrę 0

56 cd. krok 9 ustalić liczbę osób głosujących, którym wysłano pakiety wyborcze (pkt. 7) ustalić liczbę kopert zwrotnych (pkt.8) bez oświadczenia wyborcy (pkt. 8a) z oświadczeniem niepodpisanym przez wyborcę (pkt. 8b) bez koperty na karty do głosowania (pkt.8c) z niezaklejoną kopertą na karty do głosowania (pkt. 8d) zaklejonych z kartami do głosowania wrzuconych do urny (pkt. 8e) Suma otrzymanych kopert nie może być wyższa od liczby wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze 8 7

57

58

59

60 Komisja przegląda wszystkie karty wydziela z nich: karty całkowicie przedarte na dwie lub więcej części w przypadku kart zbroszurowanych także te, w których odłączono poszczególne strony nie bierze się ich pod uwagę przy obliczeniach Karty takie należy zapakować w pakiet, opieczętować go na złączach i opisać Komisja oddziela karty do głosowania do Sejmu i Senatu przelicza je i wpisuje do pkt.9 właściwego protokołu z uwzględnieniem liczby kart wyjętych z kopert

61

62 Odrębnie do Sejmu i Senatu (pkt. 10) (pkt. 11) Karty do Senatu zapakować w pakiet tymczasowy KARTY WAŻNE KARTY NIEWAŻNE: - inne niż ustalone urzędowo -nieopatrzone pieczęcią komisji obwodowej -opatrzone pieczęcią innej komisji obwodowej Omówić w (pkt. 17) i zapakować w odrębne pakiety do Sejmu i Senatu Głosy ważne (pkt. 13) Głosy nieważne (pkt. 12, w tym 12a, 12b, 12c)

63 Brak pieczęci głos oddany na karcie do głosowania innej niż urzędowo ustalona lub nieopatrzoną pieczęcią obwodowej komisji wyborczej; nie bierze się pod uwagę, przy ustaleniu wyników głosowania

64 Zasady kwalifikowania głosów Głos nieważny Głos ważny Głos nieważny????????

65 Kartę zbroszurowaną przeglądać trzeba od 3 do 11 strony Uznania głosu za nieważny komisja dokonuje po okazaniu karty do głosowania wszystkim członkom komisji uczestniczącym w ustalaniu wyniku głosowania

66 W przypadkach wątpliwych należy przyjmować, że znakiem X postawionym w kratce są dwie linie przecinające się, których punkt przecięcia znajduje się w obrębie kratki Do Komisji należy uznanie czy znak X postawiony jest w kratce, czy poza nią

67 wszelkie znaki, wykreślenia, przekreślenia, w tym również znak X postawiony poza obrębem kratki, na stronie tytułowej i w spisie treści traktuje się jako dopiski, które nie wpływają na ważność głosu

68 SEJM: karta w formie broszury komisja jest obowiązana przejrzeć całą kartę do głosowania, a nie poprzestać na miejscu, w którym wyborca postawił znak X Sprawdzić postawienie znaku X na każdej stronie broszury

69 SEJM: Głos jest ważny gdy wyborca głosuje: tylko na jedną listę kandydatów, stawiając znak x w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy oddaje głos na karcie urzędowo ustalonej i opatrzonej pieczęcią obwodowej komisji wyborczej x obok dwóch lub więcej kandydatów z tej samej listy x postawiony tylko obok nazwiska skreślonego kandydata x postawiony obok nazwiska skreślonego kandydata oraz obok nazwiska kandydata z innej listy (ale tylko jednej!) x obok nazwiska kandydata z liczby unieważnionej oraz obok nazwiska kandydata z innej listy (ale tylko jednej!)

70 Skreślenie kandydata z listy Jeżeli po wydrukowaniu kart do głosowania a przed dniem wyborów Okręgowa Komisja Wyborcza skreśliła z listy nazwisko kandydata na posła lub unieważniła rejestrację listy należy postępować tak, jakby skreślonego nazwiska lub listy nie było na karcie do głosowania

71 Skreślenie kandydata z listy Otrzymaną informację od Okręgowej Komisji Wyborczej o dokonanych skreśleniach i nowym brzmieniu karty do głosowania komisja obwodowa umieszcza w lokalu wyborczym przy właściwym obwieszczeniu oraz informuje ustnie o tym wyborców. Niedopuszczalne jest dokonywanie przez komisję jakichkolwiek skreśleń i adnotacji na kartach do głosowania

72 SEJM: Przykłady kart z głosami ważnymi

73

74 znak x w kratce obok nazwisk dwóch lub więcej kandydatów z tej samej listy, głos taki uważa się za ważnie oddany na daną listę i zalicza kandydatowi, którego nazwisko jest umieszczone wyżej na tej liście od innych nazwisk, przy których również postawiono znak x (art Kodeksu wyborczego)

75 GŁOSUJĘ ZA TOBĄ

76

77 kandydat skreślony

78 kandydat skreślony

79 kandydat skreślony Oddany na listę ale nie zalicza się żadnemu kandydatowi z listy

80 unieważniona lista

81 SEJM: Przykłady kart z głosami nieważnymi

82 wszelkie inne od X znaki graficzne naniesione w obrębie kratki, w szczególności zamazanie kratki, przekreślenie znaku w kratce itp. powoduje nieważność głosu

83 oddany na karcie do głosowania, na której nie umieszczono znaku X przy nazwisku żadnego z kandydatów

84

85

86

87 unieważniona lista

88 SENAT: Głos jest ważny gdy wyborca głosuje na określonego kandydata, stawiając znak x w kratce z lewej strony obok jego nazwiska oddaje głos na karcie urzędowo ustalonej i opatrzonej pieczęcią obwodowej komisji wyborczej

89 SENAT: Przykłady kart z głosami ważnymi

90

91 Mój kandydat

92 SENAT: Przykłady kart z głosami nieważnymi

93

94

95

96

97 Uznania głosu za nieważny komisja dokonuje po przejrzeniu karty do głosowania oraz okazaniu jej wszystkim członkom komisji uczestniczącym w ustalaniu wyniku głosowania Wyodrębnione karty z głosami nieważnymi liczy się i odkłada a ich liczbę podaję się w (pkt. 12, w tym 12a, 12b, 12c) (oddzielnie w każdym protokole dla Sejmu i Senatu)

98

99 SEJM: ustalenie liczby głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów zaleca się wcześniejsze przygotowanie arkuszy pomocniczych odrębnie dla każdej listy z jej numerem i nazwą oraz nazwiskami i imionami kandydatów

100 Komisja ustala: liczbę głosów ważnych oddanych na każdą z list kandydatów liczbę głosów oddanych na poszczególnych kandydatów z każdej listy Sprawdza prawidłowość ustalenia liczby głosów ważnych oddanych na każdą z list sumuje liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów wynik wpisuje w rubryce RAZEM Liczba ta musi być zgodna z liczbą kart z głosami ważnymi oddanymi na listę Wyjątkiem od zasady jest sytuacja gdy na liście znajduje się nazwisko skreślonego kandydata

101 2 strona protokołu głosowania w obwodzie

102 SENAT: ustalenie liczby głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów zaleca się wcześniejsze przygotowanie arkuszy pomocniczych

103 2 strona protokołu głosowania w obwodzie

104 Ostatnia strona strona protokołów dla SEJMU I SENATU UWAGA: protokoły sporządza się oddzielnie dla SEJMU i SENATU w przypadku stosowania techniki informatycznej będą posiadać ten sam symbol sumy kontrolnej

105 Ustalenie wyników głosowania Do ustalenia liczby głosów ważnych: zaleca się wcześniejsze przygotowanie arkuszy pomocniczych

106 Arkusz pomocniczy

107 Arkusz pomocniczy

108 Arkusz pomocniczy

109 suma kart karty niewykorzystane karty wydane karty wyjęte z urny karty ważne + karty nieważne głosy ważne = suma głosów oddanych na wszystkie listy kandydatów + głosy nieważne

110 OBWÓD WYZNACZONY DO GŁOSOWANIA KORESPONDENCYJNEGO

111 OBWÓD W KTÓRYM ODBYWAŁO SIĘ GŁOSOWANIE KORESPONDENCYJNE komisja w pierwszej kolejności wyjmuje ze znajdujących się w urnie kopert, karty do głosowania i ustala ich liczbę liczby te powinny odpowiadać liczbie adnotacji w rubryce spisu Uwagi, że wyborca głosował korespondencyjnie różnica jest możliwa tylko w przypadku, gdy koperta na kartę do głosowania była pusta lub zawierała jedną kartę sytuacje te komisja opisuje w protokole głosowania w punkcie Inne uwagi koperty na karty do głosowania, z których komisja wyjęła karty, komisja pakuje w pakiet, opisuje go i odkłada komisja pakuje pozostałe koperty w osobne pakiety, według naruszeń

112 w przypadku gdy informacje z pkt. 8-8d dotyczą jednej koperty zwrotnej, należy je uwzględnić w każdym z tych punktów dane, o których mowa, są zapisywane na arkuszu pomocniczym prowadzonym przez wskazanego członka komisji pod nadzorem przewodniczącego lub zastępcy przewodniczącego komisji

113 W obwodzie do głosowania korespondencyjnego Komisja wypełnia pkt. 7-8e 7. liczba wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze 8. liczba otrzymanych kopert zwrotnych 8a. liczba kopert zwrotnych, w których nie było oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu 8b. liczba kopert zwrotnych, w których oświadczenie nie było podpisane przez wyborcę 8c. liczba kopert zwrotnych, w których nie było koperty na karty do głosowania 8d. liczba kopert zwrotnych, w których znajdowała się niezaklejona koperta na karty do głosowania 8e. liczba kopert na karty do głosowania wrzuconych do urny 8a 8e 8

114 Część I rozliczenie kart do głosowania

115 Część II ustalenie wyników głosowania

116 Uwagi do protokołu głosowania wnoszone przez męża zaufania i członków komisji uwagi męża zaufania wpisuje się w punkt 19, które potwierdza w protokole (pkt.19) własnoręcznym podpisem uwagi członka komisji wpisuje się w punkt 20, które potwierdza w protokole (pkt.20) własnoręcznym podpisem Komisja ma obowiązek ustosunkować się pisemnie do wniesionych zarzutów w postaci załącznika do protokołu

117 Przykład protokołu wyników głosowania do SEJMU w obwodzie

118

119

120

121

122

123

124

125 Przykład protokołu wyników głosowania do SENATU w obwodzie

126

127

128

129 Zadanie

130 Dane wyjściowe Liczba wyborców uprawnionych do głosowania (umieszczonych w spisie, z uwzględnieniem dodatkowych formularzy) w chwili zakończenia głosowania Komisja otrzymała kart do głosowania Nie wykorzystano kart do głosowania 150 Liczba wyborców, którym wydano karty do głosowania (liczba podpisów w spisie oraz adnotacje odmowa podpisu ) Liczba wyborców głosujących przez pełnomocnika (liczba kart do głosowania wydanych na podstawie otrzymanych przez komisję aktów pełnomocnictwa) 20 Liczba wyborców głosujących na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania 1

131 Dane wyjściowe Liczba wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze 2 Liczba otrzymanych kopert zwrotnych 2 Liczba kopert zwrotnych, w których nie było oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu 0 Liczba kopert zwrotnych, w których oświadczenie nie było podpisane przez wyborcę 0 Liczba kopert zwrotnych, w których nie było koperty na karty do głosowania 0 Liczba kopert zwrotnych, w których znajdowała się niezaklejona koperta na karty do głosowania 0 Liczba kopert na karty do głosowania wrzuconych do urny -?

132 Dane wyjściowe Liczba kart wyjętych z urny w tym liczba kart wyjętych z kopert na karty do głosowania -? Liczba kart nieważnych (innych niż urzędowo ustalone lub nieopatrzonych pieczęcią obwodowej komisji wyborczej) -? Liczba kart ważnych Liczba głosów nieważnych (z kart ważnych) - 10 w tym z powodu postawienia znaku X obok nazwiska dwóch lub większej liczby kandydatów z różnych list -? w tym z powodu niepostawienia znaku X obok nazwiska żadnego kandydata z którejkolwiek z list -? w tym z powodu postawienia znaku X wyłącznie obok nazwiska kandydata z listy, której rejestracja została unieważniona (art Kodeksu) - 10 Liczba głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkie listy kandydatów (z kart ważnych) 992

133 Głosy oddane na listy Lista 1: 292 głosów Lista 2: 100 głosów dla kandydata nr 2 Lista 3: 200 głosów Lista 4: 10 głosów Lista 5: 400 głosów

134 Dane wyjściowe Liczba wyborców uprawnionych do głosowania (umieszczonych w spisie, z uwzględnieniem dodatkowych formularzy) w chwili zakończenia głosowania Komisja otrzymała kart do głosowania Nie wykorzystano kart do głosowania 150 Liczba wyborców, którym wydano karty do głosowania (liczba podpisów w spisie oraz adnotacje odmowa podpisu ) Liczba wyborców głosujących przez pełnomocnika (liczba kart do głosowania wydanych na podstawie otrzymanych przez komisję aktów pełnomocnictwa) 20 Liczba wyborców głosujących na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania 1

135 Dane wyjściowe Liczba wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze 2 Liczba otrzymanych kopert zwrotnych 2 Liczba kopert zwrotnych, w których nie było oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu 0 Liczba kopert zwrotnych, w których oświadczenie nie było podpisane przez wyborcę 0 Liczba kopert zwrotnych, w których nie było koperty na karty do głosowania 0 Liczba kopert zwrotnych, w których znajdowała się niezaklejona koperta na karty do głosowania 0 Liczba kopert na karty do głosowania wrzuconych do urny -?

136 Dane wyjściowe Liczba kart wyjętych z urny w tym liczba kart wyjętych z kopert na karty do głosowania -? Liczba kart nieważnych (innych niż urzędowo ustalone lub nieopatrzonych pieczęcią obwodowej komisji wyborczej) -? Liczba kart ważnych Liczba głosów nieważnych (z kart ważnych) - 0 w tym z powodu postawienia znaku X obok nazwiska dwóch lub większej liczby kandydatów -? w tym z powodu niepostawienia znaku X obok nazwiska żadnego kandydata -? w tym z powodu postawienia znaku X wyłącznie obok skreślonego nazwiska kandydata -? Liczba głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkich kandydatów (z kart ważnych) 1 002

137 Sporządzenie protokołu głosowania w systemie informatycznym (WOW)

138 Projekt protokołów Przewodniczący komisji System informatyczny WOW Zapis danych na nośniku elektronicznym (tylko w przypadku kiedy nie nastąpiła transmisja) Błędy oznaczane kolorem czerwonym Ostrzeżenia oznaczane kolorem niebieskim Zestawienie błędów Transmisja protokołów (jedna suma kontrolna) (kod jednorazowy przewodniczącego) Raport ostrzeżeń dołączyć do protokołów Wydruk protokołów (sprawdzenie zgodności wydruku z projektem)

139 Protokoły głosowania w obwodzie (każdy w dwóch egzemplarzach) podpisują wszyscy członkowie komisji obecni przy ich sporządzeniu, także ci, którzy wnieśli do nich uwagi opatruje się je pieczęcią komisji

140 Dwa egzemplarze protokołów głosowania komisja sporządza po jednej kopii protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora, które po zabezpieczeniu przed wpływem warunków atmosferycznych (deszcz itp.) wywiesza w miejscu łatwo dostępnym dla zainteresowanych i widocznym po zamknięciu lokalu niezwłocznie po sporządzeniu komisja nie może opuścić lokalu przed wywieszeniem kopii protokołów głosowania w przypadku sprostowań dokonywanych w protokole komisja obowiązana jest niezwłocznie podać, treść sprostowanego protokołu do publicznej wiadomości. Na pierwotnie sporządzonym protokole, na pierwszej stronie, należy uczynić adnotację WADLIWY. PODLEGAŁ SPROSTOWANIU. Adnotację tę opatrują podpisami wszyscy członkowie komisji obecni przy tej czynności. Adnotację opatruje się pieczęcią. Podaniu do publicznej wiadomości podlegają oba protokoły głosowania (wadliwy i sprostowany) parafowanie stron podpisanego protokołu nie jest bezwzględnie wymagane. W przypadku parafowania protokołów sporządzanych w systemie informatycznym należy zwrócić uwagę, aby parafy nie zostały umieszczone na symbolu kontrolnym systemu informatycznego i kodzie kreskowym zamieszczonych na dole każdej strony protokołu

141 Przed zapakowaniem protokołu sprawdzić: czy wypełnione są wszystkie punkty III części protokołów wraz z ustosunkowaniem się członków komisji do wszelkich zastrzeżeń czy wszyscy obecni członkowie podpisali protokoły czy jest odcisk pieczęci komisji czy załączono raport ostrzeżeń wraz ze stanowiskiem komisji, podpisany przez obecnych członków komisji (gdy system go wygenerował) czy każda strona protokołów głosowania ma ten sam symbol kontrolny (włącznie z przetransmitowanym) określić sposób komunikowania się z członkami komisji (karta pobytu)

142 Sposób opisania koperty z protokołem głosowania Wybory do Sejmu Okręg wyborczy nr 39 Obwód głosowania nr 3 Gmina Suchy Las Szkoła Podstawowa, ul. Rolna, Suchy Las tel Koperta z protokołem nie może być otwierana na żadnym etapie przekazywania!

143 Sposób opisania koperty z protokołem głosowania Wybory do Senatu Okręg wyborczy nr 90 Obwód głosowania nr 3 Gmina Suchy Las Szkoła Podstawowa, ul. Rolna, Suchy Las tel Koperta z protokołem nie może być otwierana na żadnym etapie przekazywania!

144

145 Rejonowy punkt odbioru Zapisanie danych na nośnik (w przypadku braku transmisji Kopia protokołów Zamknięte koperty z protokołami i załącznikami Wydruk kopii protokołów Pełnomocnik w Gminie Raport ostrzeżeń Wczytanie lub wprowadzenie danych z kopii do WOW Potwierdzenie zgodności arytmetycznej protokołów OKW W POZNANIU

146 DEPOZYT U WÓJTA DRUGIE EGZ. Protokołów głosowania Pozostała dokumentacja komisji (protokoły posiedzeń, uchwały, zestawienie błędów, drugie egz. protokołów ostrzeżeń Nakładki Braille a Pieczęć komisji Spis wyborców wraz z dołączonymi do niego zaświadczeniami oraz pełnomocnictwami, lista wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa Pakiety z posegregowanymi kartami do głosowania Pakiety z pustymi kopertami zwrotnymi Arkusze pomocnicze niewykorzystane formularze protokołów PACZKA PACZKA

147 Obwody odrębne Zadania komisji

148 głosowanie w obwodach utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej i domach pomocy społecznej może być rozpoczęte później niż o godzinie 7.00 ustala obwodowa komisja wyborcza w uzgodnieniu z Okręgową Komisją Wyborczą o ustaleniach powiadamia się wcześniej wyborców przez wywieszenie informacji bądź w inny sposób zwyczajowo przyjęty i informuje wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz dyrektora (kierownika) zakładu opieki zdrowotnej lub domu pomocy społecznej (art Kodeksu wyborczego)

149 Głosowanie przy użyciu urny pomocniczej komisja ogłasza w zakładzie opieki zdrowotnej lub domu pomocy społecznej przed dniem głosowania informację o możliwości głosowania w pomieszczeniach, w których przebywają pacjenci obłożnie chorzy i pensjonariusze mający trudności w poruszaniu się komisja zbiera informacje, które osoby chcą głosować w pomieszczeniu, w którym przebywają, a następnie sporządza wykaz nazwisk i imion tych osób, ze wskazaniem numerów pomieszczeń, do których członkowie komisji powinni przynieść urnę komisja ustala orientacyjną liczbę kart do głosowania, z pewną nadwyżką w stosunku do wcześniejszych zgłoszeń (na wypadek zgłoszeń dodatkowych dokonanych w trakcie głosowania), przygotowuje pokwitowanie przyjęcia tych kart przez członków komisji, którzy przeprowadzą głosowanie poza lokalem komisji

150 komisja, w drodze uchwały, określa czas (godziny) głosowania poza lokalem i przerwę w głosowaniu, w tym czasie, w lokalu przy wykorzystaniu urny zasadniczej. Przerwę w głosowaniu zarządzić można w czasie, gdy większość wyborców umieszczonych w spisie oddała głosy w lokalu komisji. Przerwa w głosowaniu, nie stanowi podstawy do przedłużenia czasu głosowania. Uchwałę komisji obwodowej o przerwie w głosowaniu należy wywiesić na drzwiach lokalu komisji przed rozpoczęciem głosowania przy użyciu urny pomocniczej (w sposób umożliwiający odczyt z wózka inwalidzkiego) przed przystąpieniem do głosowania poza lokalem komisji, komisja pieczętuje wlot urny zasadniczej, a członkom komisji, którzy będą prowadzili głosowanie przy wykorzystaniu urny pomocniczej, wydaje protokolarnie spis, odpowiednią liczbę kart do głosowania oraz wykaz pacjentów zakładu opieki zdrowotnej lub pensjonariuszy domu pomocy społecznej, którzy wyrazili wolę głosowania w pomieszczeniu, w którym przebywają, a także nakładki na karty do głosowania sporządzone w alfabecie Braille a. Komisja sprawdza, czy urna pomocnicza jest pusta i pieczętuje ją. Komisja jest obowiązana dotrzeć z urną do każdego wyborcy, który wyraził wolę skorzystania z tej formy udziału w głosowaniu, a także umożliwić głosowanie innym wyborcom

151 głosowanie poza lokalem komisji może prowadzić co najmniej dwóch członków komisji przez nią wyznaczonych, zgłoszonych przez różne komitety wyborcze, członkom komisji mogą towarzyszyć mężowie zaufania wyborca po otrzymaniu kart do głosowania kwituje ich odbiór podpisem w spisie, a członek komisji w rubryce spisu Uwagi umieszcza litery UP (jako skrót od nazwy urna pomocnicza ), w celu późniejszego rozliczenia kart do głosowania, podczas głosowania należy dbać o to, aby zachowana była tajność głosowania po zakończeniu głosowania poza lokalem komisji członkowie komisji rozliczają się protokolarnie z otrzymanych wcześniej kart do głosowania (uwzględniając ich liczbę wymienioną w pokwitowaniu oraz liczbę znaków UP w spisie), zwracają niewykorzystane karty do głosowania i pieczętują wlot urny pomocniczej zapieczętowaną urnę oddaje się pod dozór przewodniczącemu komisji (urna musi pozostawać w takim miejscu, aby była widoczna dla członków komisji, mężów zaufania i obserwatorów międzynarodowych) komisja sprawdza czy pieczęci urny zasadniczej na wlocie zapieczętowanym i na urnie, na czas przerwy nie zostały naruszone, sporządza protokół potwierdzający dokonanie sprawdzenia i wznawia głosowanie w lokalu komisji

152 otwarcia urny pomocniczej komisja dokonuje po zakończeniu głosowania w obwodzie, przed otwarciem urny zasadniczej. Po otwarciu urny pomocniczej komisja sprawdza, czy liczba kart wyjętych z urny pomocniczej odpowiada liczbie osób, które głosowały przy wykorzystaniu urny pomocniczej. Jeżeli komisja nie stwierdzi rozbieżności, karty wyjęte z urny pomocniczej włącza się do obliczeń wyników głosowania dokonywanych dla całego obwodu. W przypadku stwierdzenia różnic należy wyjaśnić ich przypuszczalną przyczynę i omówić w pkt. 15 protokołu głosowania lub w formie załącznika do protokołu w aktach komisji pozostają: uchwała komisji w sprawie zarządzenia zastosowania urny pomocniczej przy przeprowadzeniu głosowania wykaz osób, które wyraziły chęć głosowania przy użyciu urny pomocniczej uchwała komisji w sprawie przerwy w głosowaniu protokół przekazania spisu osób uprawnionych i kart do głosowania protokół rozliczenia kart do głosowania protokół ze sprawdzenia pieczęci urny zasadniczej

153

154

155

156

157

158

159

160

161

162

163

164 Dziękujemy Państwu za uwagę Krajowe Biuro Wyborcze Delegatura w Poznaniu