Gwarancje ubezpieczeniowe dla biur podroży KULISY TWORZENIA PRAWA TURYSTYCZNEGO. DIABEŁ TKWI W SZCZEGÓŁACH

Transkrypt

1 Gwarancje ubezpieczeniowe dla biur podroży KULISY TWORZENIA PRAWA TURYSTYCZNEGO. DIABEŁ TKWI W SZCZEGÓŁACH Podsumowując rok 2010 pani Liliana Olchowik napisała: Małgorzata Mastalerz rzuciła bez kompleksów rękawicę Stanisławowi Piśko. Kto ma rację, dopiero się okaże. Diabeł tkwi w szczegółach - w tym przypadku w oczekiwanych rozporządzeniach ministra Rostkowskiego. W jednym z materiałów skierowanych do Polskiej Izby Turystyki w imieniu Izby Turystyki RP napisałam; ITRP pragnie Państwa zapewnić, że poprze działania poprawiające prawo dla pracy branży turystycznej, ale jednocześnie wystąpi przeciw każdemu działaniu, które może godzić w interesy jej członków Za jakie działanie dla środowiska turystycznego można uznać prace Polskiej Izby Turystyki nad gwarancjami ubezpieczeniowymi i bankowymi dla organizatorów i pośredników turystycznych w Ministerstwie Finansów? Na kongresie w Tunezji PIT wytykał niedoskonałości raportu Polskiej Izby Ubezpieczeń, na podstawie którego Ministerstwo Finansów opracowało swój pierwszy projekt sum minimalnych gwarancji ubezpieczeniowych dla organizatorów i pośredników turystycznych. Niestety podobnej oceny raportu PIU przez PIT nikt z biorących udział w pracach konsultacyjnych w Ministerstwie Finansów nawet raz nie usłyszał. ITRP jako jedyna odniosła się negatywnie do raportu PIU (tabela nr 1), a co więcej merytorycznie udowodniła, że nie może on stanowić fundamentu do opracowań Ministerstwa Finansów w zakresie sum minimalnych gwarancji ubezpieczeniowych i bankowych. Szkoda, że nie uzyskała wtedy wsparcia ze strony ekspertów PIT. W żadnej z trzech wersji opracowań PIT odnoszących się do projektów MF, nie ma choćby słowa krytyki raportu PIU. Kongres w Tunezji zakończył się 15 listopada Tymczasem PIT złożył 18 listopada 2010 trzecią wersję swojego opracowania (mająca znamiona pierwszego projektu) i w niej również nie ma jednego słowa na temat raportu PIU. Szkoda, że opinia PIT z Tunezji nie znalazła swojego odbicia w przedłożonym trzy dni później materiale. Stanowisko ITRP przedstawione w MF w sprawie opracowania PIU można było przeczytać w Wiadomościach Turystycznych nr 23, 1-15 grudnia 2010 oraz na portalu onet.pl. Pomimo nie opublikowania przez MF raportu PIU jako materiału do konsultacji, na jego podstawie powstała pierwsza wersja rozporządzenia Ministerstwa Finansów(tabela nr 2), która przejęła założenia,że grupą największego ryzyka są organizatorzy turystyki krajowej, której zaproponowano względny wzrost sumy zabezpieczenia na poziomie 41,33% ( PIU 31,14%), a grupą najmniejszego ryzyka organizatorzy czarterowi proponując im względny wzrost sumy zabezpieczenia na poziomie 1,11% ( wg. PIU 1,44%). (tabela nr 1) (tabela nr 2) W tym samym czasie Ministerstwo Sportu i Turystyki zaproponowało zastosowanie przy wyliczania sum minimalnych gwarancji ubezpieczeniowych i bankowych metodę z zastosowaniem pobierania przedpłat i wysokość tych przedpłat powinny skutkować podwyższeniem podstawowej minimalnej sumy gwarancji o określony wskaźnik procentowy w odniesieniu do rocznego

2 przychodu... A jak to przełożyło się w praktyce obrazuje (tabela nr 3) (tabela nr 3) (tabela nr 4) Analizując tabelę można dojść do jednego wniosku: teoria nie znalazła zastosowania w praktyce. Trudno doszukać się w niej wzrostu sum gwarancyjnych o określony wskaźnik. Analogicznie do PIU i MF także MSiT uznało za najbardziej niebezpieczną tę grupę organizatorów i pośredników turystycznych, którzy zajmują się turystyką krajową, proponując jej wzrost zabezpieczenia tylko o 100%. Tylko czy to ma sens? Wszystkie trzy powyższe propozycje ITRP scharakteryzowała za pomocą jednego wykresu (rysunek nr1 liniowy wzrost stawki bazowej)gdyż łączy je jedna cecha: im mniejsze ryzyko prowadzonej działalności tym większy wzrost sum minimalnych wraz ze wzrostem pobieranych zaliczek i okresem ich przyjmowania. Drugi wniosek to: im większe ryzyko prowadzonej działalności tym winien nastąpić mniejszy wzrost sum minimalnych wraz z w/w czynnikami. Tylko gdzie tu logika? W takiej sytuacji ITRP oczekiwała wsparcia merytorycznego od PIT. Ale czy je otrzymała? Jako przedstawicielka ITRP, a przede wszystkim jako właścicielka biura podróży z niepokojem słuchałam często powtarzających się opinii eksperta PIT-u S.Piśko, jakoby nadszedł najwyższy czas, aby polskie biura podróży wzorem biur niemieckich przestały być kredytowane przez klientów. Rozumiem, gdyby takie opinie wypowiadane były z każdej innej strony, ale nie tej która winna stać murem za branżą turystyczną. To, że moje rozumowanie nie jest odosobnione świadczy chociażby wypowiedź Piotra Zawistowskiego z Triady (WT nr stycznia 2011) Ktoś kto to wymyślił, nie ma żadnego pojęcia o tym, jak funkcjonuje ten biznes. Wydaje mu się, że zbieramy kasę i płacimy po sezonie. W rzeczywistości jest na odwrót, bo inwestujemy często ogromne środki, zanim je pozyskamy...zaczynamy płacić na rok, półtora przed wyjazdem klientów. Nie ma innego modelu. Aby oferta była tania, atrakcyjna, to musi być przedpłacona. Więc zaczynamy sprzedawać w listopadzie, a płacimy już w lipcu. To my kredytujemy klientów, a nie oni nas. W tym miejscu chciałabym przypomnieć, iż to na wniosek PIT został wniesiony zapis do ustawy o usługach turystycznych (art.10.1) mówiący, iż suma minimalna gwarancji będzie liczona nie tylko ze względu na zakres i i rodzaj prowadzonej działalności, ale także z uwzględnieniem terminu i wysokości przyjmowanych przedpłat. Pomysł ten PIT zgłosił w takim momencie nowelizacji ustawy o usługach turystycznych i w taki sposób, że ITRP nie mogła już nic zrobić. Pomysłodawca takiego zapisu jak później można było się przekonać, nie miał pojęcia jakie to będzie rodziło trudności w zbudowaniu przyszłego modelu naliczania sum minimalnych gwarancji ubezpieczeniowych i bankowych. W czasie prac konsultacyjnych w sprawie sum minimalnych gwarancji dla organizatorów i pośredników turystycznych w MF z niepokojem śledziłam stanowisko, a właściwie kilka

3 kolejnych stanowisk PIT. Najbardziej niebezpieczny dla całej branży turystycznej, moim zdanie był pierwszy projekt PIT z 22 października 2010 ( tabela nr 4)w którym zaproponowano metodę:.. proporcjonalności naliczania sum minimalnych gwarancji do wydłużenia okresu pobierania przedpłat tj. suma minimalna wzrasta co 30 dni o 100 % stawki podstawowej. I tak: czartery stawka wyjściowa 6% - przy pobieraniu zaliczki np. 180 dni przed rozpoczęciem imprezy suma minimalna gwarancji z 6% wzrasta do 36%, krajówka stawka wyjściowa 2% w analogicznym do poprzedniego okresu wzrasta do 12% itd. Drugi projekt PIT z nie wniósł nic nowego w kształtowanie sposobu naliczania i przypomina wróżenie z fusów (może dołożyć 2%, a może 3 % wzrostu sumy minimalnej), totalny brak logiki. Oba projekty łączy jednak jedna wspólna cecha: stwarzanie pozorów dobrodziejstw dla branży turystycznej. Po pierwsze: pozornie niskie podstawowe (bazowe) stawki zabezpieczeń finansowych. Po drugie: pozornie korzystne rozwiązania pobieranych zaliczek. PIT zaproponował dwa progi procentowe do 10% i powyżej 10%. Tym samym wszyscy organizatorzy znaleźliby się z automatu w drugim przedziale procentowym przy jednoczesnym drastycznym wzroście stawki dla pobieranych zaliczek przed imprezą. A dopiero niedawno przed konsultacjami w MF prezes PIT krytykował wstępne propozycje MSiT na poziomie 12%, a pierwotne propozycje Ministerstwa Finansów stóp bazowych na poziomie 18% na ekranie telewizji uznał za zabójcze dla branży turystycznej. Czy w świetle złożonych w MF propozycji PIT należy rozumieć, że nie było konsultacji między wiceprezesem S.Piśko i prezesem J.Korsakiem? Podobnie niezrozumiała jest wypowiedź w Wiadomościach Turystycznych nr 21 z 15 listopada 2010 prawnika PIT L. Miłosza Uważamy, że zaproponowane minima są zbyt wysokie i ich przyjęcie jest niekorzystne dla branży turystycznej.. Tylko, które minima Pan Miłosz miał na myśli mówiąc, że są za wysokie, te proponowane przez MF czy PIT? Obie były nie do przyjęcia. Po raz kolejny wiec pytam PIT, po co taka krytyka w świetle prowadzonych działań. W tym czasie ITRP zwróciła się do ekspertów, tym razem z zakresu ekonomii i biznesu celem rozwiania swoich wątpliwości. W wyniku prac został zbudowany model naliczania sum minimalnych dla poszczególnych zakresów działania, powiązany z czasem oraz wielkością pobieranych zaliczek, a także kosztów ponoszonych przez biura w celu pozyskania funduszy na organizację imprez. Powstały w ten sposób projekt ( tabela nr 5) IT RP przedstawiła w MF w dniu 3 listopada 2010 w postaci prezentacji multimedialnej wszystkim uczestnikom spotkania, w tym również przedstawicielom PIT S. Piśko i L.Miłosz. Drugi projekt zabezpieczeń finansowych MF przedłożyło 15 listopada 2010 ( tabela nr 6) (tabela nr 5) (tabela nr 6)

4 W odpowiedzi na kolejny projekt MF 18 listopada PIT złożył w MF trzecią wersję zabezpieczeń finansowych ( tabela nr 7) pisząc: Polska Izba Turystyki ponownie pragnie podkreślić, iż uważa za błędną koncepcję stworzenia systemu zabezpieczeń w wersji przedstawionej w pierwszej propozycji Ministerstwa Finansów. A na tej samej koncepcji oparta jest obecnie przesłana wersja zabezpieczeń (będąca, jak Państwo informujecie, nieznaną PIT koncepcją Izby Turystyki RP). Pragę podkreślić, pierwsza koncepcja na której oparło się MF to była koncepcja PIU, która bazowała na liniowym wzroście stawek ( rys. nr 1), druga koncepcja ( rys. nr 2 )to koncepcja IT RP absolutnie odbiegająca od opracowania PIU, bazująca na stałym względnym wzroście stawki wiec o co chodziło S.Piśko. Rys. nr 1(wzrost liniowy stawki wg PIU) Rys. nr 2 (stały względny wzrost stawki wg ITRP) Czy rzeczywiście nie dostrzegł różnic miedzy tymi dwiema koncepcjami? Czy też stwierdzenie, że projekt ITRP nie był znany przy tworzeniu trzeciej wersji opracowania PIT-u miał służyć jedynie podkreśleniu faktu, że uzasadnienia dotyczące sposobu naliczania stawek, ich progresji i uwarunkowań finansowo ekonomicznych NIE BYLY próbą powielenia propozycji ITRP przedstawionej w materiale PIT-u z Dalszych wyliczeń PIT niestety nie złożył. PIT uznał za błędną koncepcję stworzenia systemu zabezpieczeń w wersji przedstawionej w pierwszej propozycji MF. Trzecia wersja PIT właśnie do niej się odwołuje, a zaproponowane wyliczenia charakteryzuje brak logiki i tak: stawki procentowe dla grupy największego ryzyka wzrastają o 100% a stawki sum minimalnych dla tej samej grupy rosną jedynie o 3,33%.Odwrotna sytuacja w przypadku organizatorów turystyki krajowej stawki procentowe wzrastają o 50%, sumy minimalne o 100%. W dniu na ostatnim spotkaniu konsultacyjnym w MF przedstawiciel PIT-u zgłosił wraz z Mazowieckim Urzędem Marszałkowskim wniosek, o podniesienie do poziomu min. 20% sumy minimalnej gwarancji w stosunku do organizatorów największego ryzyka (w tym okresie mieli to być tylko organizatorzy i pośrednicy turystyczni wykorzystujący jako środek transportu samoloty czarterowe). Walka o swoje interesy z organami ustawodawczymi nie jest łatwym zadaniem i jeżeli chce się osiągnąć w tym zakresie najlepszy rezultat należy przedstawić wspólne stanowisko. Niestety branża turystyczna nadal jest bardzo podzielona. Ten brak wspólnego stanowiska, a co więcej brak tolerancji, że inni mogą również mieć dobre,a może nawet lepsze propozycje, poskutkował tym, że MSiT na spotkaniu dokonało niekorzystnych zmian w projekcie rozporządzenia. W tym miejscu należy przypomnieć, iż zgodnie z art.10.2 ustawy o usługach turystycznych sumy

5 minimalne gwarancji określa Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw turystyki. 14 grudnia IT RP złożyła w Ministerstwie Finansów swój sprzeciw do zapisów projekty MF z Zapisy zostały wprowadzone bez przeprowadzenia konsultacji, a także nie były przedmiotem uzgodnień podczas posiedzeń dotyczących ustaleń w sprawie w/w rozporządzenia. Protest dotyczył: włączenia do grupy największego ryzyka ubezpieczeniowego organizatorów oraz pośredników świadczących usługi turystyczne na terytorium państw pozaeuropejskich niezależnie od środka transportu jak również wypaczenia sposobu naliczania sum minimalnych. Dlaczego MSiT wymusiło ma MF dokonanie tych niekorzystnych zmian, skoro w czasie prac konsultacyjnych przedstawiciele tego ministerstwa nie zgłaszali takich propozycji jak i nie proponowali zmiany naliczania sum minimalnych wg projektu MF z pozostawiam pytaniem otwartym. W czasie prac nad nowelizacja ustawy o usługach turystycznych jak i zaraz po, wielokrotnie słyszałam od przedstawicieli PIT, iż powstaną zabezpieczenia finansowe ponad możliwości branży turystycznej i rolę uzdrowiciela branży może jedynie spełnić Fundusz Zabezpieczeń Turystycznych. IT RP nie jest pozbawiona obaw, czy obecne zabezpieczenia finansowe są odpowiednie i jak to stwierdził L. Milosz radca prawny PIT-u nie będą o złotówkę za niskie. IT RP jest gotowa do podjęcia rozmów o innych, alternatywnych formach zabezpieczeń, ale na innych zasadach niż te które obowiązywały przy dotychczasowych pracach nad ustawą czy zabezpieczeniami finansowymi dla biur podróży. W czasie prac w MF nad rozporządzeniem dotyczącym sum minimalnych gwarancji ubezpieczeniowych i bankowych (z takiej formy zabezpieczenia korzysta 85 % podmiotów turystycznych) często zastanawiałam się do czego dąży ekspert PIT S.Piśko. Pomysły i propozycje na pierwszy rzut oka mogły wydawać się dla branży korzystne ( niskie stawki podstawowe, niskie stawki zaliczek 10 i powyżej 10%) były chwytliwe medialnie, ale kiedy przyjrzało się tym pomysłom wnikliwie, widać było brak przemyślenia następstw proponowanych racji.a oto jeden z wielu przykładów: PIT stwierdził,że przypadku prowadzenia dwóch zakresów działalności np. turystyka krajowej oraz turystyka zagranicznej minimalna wysokość sumy gwarancji winna być określana z uwzględnieniem przychodów osobno z każdego z rodzajów wykonywanej działalności.tymczasem MF dokonało zapisu,że suma gwarancyjna będzie ustalana według wyższej stawki, co wg PIT jest dla przedsiębiorcy krzywdzące. Na pierwszy rzut oka PIT ma rację, ale jak przeprowadzi się odpowiednią symulację kwotową to okazuje się, że ta teoria jest tylko w części prawdziwa. Aby warunek był całkowicie prawdziwy musiałyby zniknąć w rozporządzeniu MF sumy minimalne. ITRP złożyła propozycję zniesienia sum minimalnych, a w efekcie liczenie zabezpieczeń od poszczególnych przychodów prowadzonej działalności jak proponował PIT. Izba wskazywała, że sumy minimalne winny istnieć tylko i wyłącznie dla organizatorów rozpoczynających działalność i powinny być odpowiednio wysokie w odpowiedzi na znowelizowaną ustawę o usługach turystycznych, która pozwoliła taką działalność otwierać ludziom bez przygotowania zarówno merytorycznego jak i praktycznego. Przy pozostawienie zapisu o sumach minimalnych ( PIT opowiedział się za takim rozwiązaniem) liczenie sumy minimalnej gwarancji od poszczególnych przychodów mogłoby okazać się niekorzystne dla organizatorów i pośredników turystycznych, ale tego ekspert PIT nie przekalkulował. To, że w swoich działaniach Izba Turystyki RP znalazła w końcowym efekcie zrozumienie i poparcie wśród ubezpieczycieli, a nie u drugiej organizacji branżowej nie potrzebuje komentarza. Małgorzata Mastalerz Członek Rady Krajowej Izby Turystyki RP