Data sporządzenia

Transkrypt

1 Nazwa projektu: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące: Ministerstwo Edukacji Narodowej w porozumieniu z: Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego Ministerstwem Obrony Narodowej Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwem Sprawiedliwości Ministerstwem Środowiska Data sporządzenia Źródło: Inne decyzja Ministra Edukacji Narodowej Nr w wykazie prac 117 Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Stanu lub Podsekretarza Stanu: Tadeusz Sławecki, Sekretarz Stanu w MEN Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu Dorota Dębkowska tel.: dorota.debkowska@men.gov.pl OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Jaki problem jest rozwiązywany? Najistotniejszą zmianą zawartą w projekcie rozporządzenia, w stosunku do obecnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2013 r. poz.1207 oraz z 2014 r. poz. 1084), jest określenie na poziomie studiów magisterskich kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach, zasadniczych szkołach zawodowych i placówkach. 2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt W ramach konsultacji publicznych projektu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Konferencja Rektorów Uczelni Pedagogicznych, działająca w ramach Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, zgłosiły uwagi dotyczące potrzeby określenia wymagań kwalifikacyjnych do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach i klasach I-III szkół podstawowych na poziomie studiów drugiego stopnia. Uznając zasadność takiego rozwiązania, aby wszyscy nauczyciele legitymowali się tytułem zawodowym magistra, wstrzymano dalsze prace legislacyjne nad projektem nowelizacji i opracowano projekt nowego rozporządzenia uwzględniającego ww. warunki. W projekcie rozporządzenia zmieniono wymagania kwalifikacyjne w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach, zasadniczych szkołach zawodowych (dotyczy nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących), placówkach wychowania pozaszkolnego oraz placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, a także w stosunku do wychowawców w szkolnych schroniskach młodzieżowych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, zakładach

2 poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną. Nauczyciele i wychowawcy zatrudnieni w ww. szkołach i placówkach będą musieli legitymować się dyplomem ukończenia studiów magisterskich oraz posiadać przygotowanie pedagogiczne, a nie jak dotychczas co najmniej: 1) studiów pierwszego stopnia w przypadku nauczycieli gimnazjów i zasadniczych szkół zawodowych; 2) zakładu kształcenia nauczycieli w przypadku nauczycieli przedszkoli i szkół oraz w przypadku wychowawców w szkolnych schroniskach młodzieżowych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną. Analogiczne zmiany w zakresie wymaganego poziomu wykształcenia wprowadzono do wymagań kwalifikacyjnych wobec nauczycieli języków obcych, nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach i szkołach specjalnych, nauczycieli-bibliotekarzy, nauczycieli-pedagogów, nauczycieli-logopedów i nauczycieli-wychowawców w świetlicach szkolnych. Jednocześnie, z uwagi na specyfikę kształcenia w poszczególnych zawodach, odstąpiono od wymogu posiadania wykształcenia na poziomie studiów magisterskich wobec nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych, nauczycieli praktycznej nauki zawodu oraz nauczycieli-doradców zawodowych. 3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE? W innych krajach członkowskich kwestie wymagań kwalifikacyjnych dotyczących nauczycieli są uregulowane w różny sposób w zależności od struktury systemów edukacji oraz przyjętych rozwiązań szczegółowych w tym obszarze. Dyplom 1 ukończenia studiów magisterskich po pięcioletnim okresie studiów wyższych wymagany jest również do pracy w przedszkolach w Islandii i we Włoszech. W szkołach podstawowych i gimnazjach w Czechach, Estonii, Finlandii, Francji, Islandii, Słowenii, we Włoszech i na Słowacji zatrudnia się nauczycieli z tytułem zawodowym magistra po pięcioletnim cyklu kształcenia w uczelni. Zauważyć należy, że w niektórych państwach cykl kształcenia nauczycieli na studiach magisterskich przygotowujących do pracy w gimnazjum jest dłuższy i wynosi np. w Niemczech, Luksemburgu i we Włoszech i 6 i ½ roku. Pięcioletnie kształcenie przyszłych nauczycieli na poziomie magisterskim wymagane jest do pracy w szkołach ponadgimnazjalnych m.in. w Portugalii, Szkocji, Hiszpanii, Szwecji, Irlandii, Finlandii, Estonii i na Słowacji. Kształcenie sześcioletnie w Danii, na Węgrzech oraz we Włoszech. Na Węgrzech 2 przyszli nauczyciele wczesnej opieki i edukacji oraz nauczyciele przedszkolni (ISCED 0) podejmują studia licencjackie (180 ECTS). Nauczyciele szkół podstawowych (ISCED 1) podejmują 4-letnie studia licencjackie (240 ECTS). Nauczyciele szkół średnich (ISCED 2 i 3) mogą uzyskać kwalifikacje tylko w wyniku ukończenia studiów magisterskich. W zakresie kształcenia specjalnego nauczyciele podejmują 4-letnie studia licencjackie i 1,5-roczne studia magisterskie. We Francji nauczyciele zatrudnieni w szkołach podstawowych i średnich muszą legitymować się wykształceniem na poziomie magistra. Uzyskanie kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zawodu nauczyciela na wszystkich poziomach nauczania następuje w drodze egzaminu konkursowego przeprowadzanego podczas końcowego roku studiów, z wyjątkiem agrégation przeprowadzanym po uzyskaniu tytułu magistra. W Norwegii nauczyciele przedszkoli i szkół podstawowych to przeważnie nauczyciele przedmiotów zintegrowanych. W szkołach średnich I stopnia niektórzy nauczyciele specjalizują się w nauczaniu określonych przedmiotów, ale większość jest przygotowana do pracy w charakterze nauczycieli przedmiotów zintegrowanych. Powstał specjalny program studiów dla nauczycieli kształcenia obowiązkowego, który trwa cztery lata i może przygotowywać nauczycieli szkół podstawowych (klasy I-VII) lub średnich I stopnia (klasy V-X) w zależności od tego, jaką ścieżkę kształcenia wybierze student. Ukończenie pełnego roku studiów w zakresie określonego przedmiotu (60 ECTS) uprawnia nauczyciela przedmiotów zintegrowanych do nauczania przedmiotów, takich jak: matematyka, język angielski i język 1 Education at a Glance 2014 OECD Indicators. 2 Systemy edukacji w Europie EURYDICE,

3 norweski na poziomie szkoły średniej I stopnia, pół roku nauki (30 ECTS) wystarczy do uzyskania uprawnień do nauczania innych przedmiotów na tym poziomie (ISCED 2) oraz nauczania matematyki i języka norweskiego na poziomie szkoły podstawowej (ISCED 1). W szkołach średnich II stopnia uczą wyłącznie nauczyciele przedmiotu, którzy ukończyli studia na uniwersytecie trwające od 3 do 6 lat i roczny kurs w zakresie teorii i praktyki pedagogicznej lub mają wykształcenie zawodowe i kwalifikacje nauczycielskie. Kształcenie 3 nauczycieli na poziomie magisterskim (ISCED 7) jest wymagane jako minimalne do podjęcia pracy w gimnazjach (lower secondary education) w 17 krajach, tj. w Czechach, Niemczech, Estonii, Hiszpanii, Chorwacji, Luksemburgu, Polsce (od 2012 r.), Finlandii, Szwecji, Islandii, Serbii, Portugalii, Słowenii, we Francji, Włoszech, na Węgrzech i Słowacji. W 15 krajach, w tym m.in. w Bułgarii, Danii, Norwegii, Turcji, na Litwie, Łotwie, Cyprze i Malcie, jest wymagane wykształcenie na poziomie studiów pierwszego stopnia (licencjat). 4. Podmioty, na które oddziałuje projekt Grupa Wielkość Źródło danych Oddziaływanie W ostatnich latach daje się zauważyć mały ruch kadrowy w oświacie. Według danych z Systemu ok Informacji nauczycieli Oświatowej na dzień w roku 30 września 2014 r. szkolnym w szkołach 2014/2015 i placówkach systemu oświaty było zatrudnionych nauczycieli ze stażem poniżej 1 roku, wśród których w wieku 22 lat (absolwent studiów pierwszego stopnia) jest ok osób. Absolwenci studiów pierwszego stopnia realizowanych na podstawie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. poz. 131). Kształcenie na studiach pierwszego stopnia (od roku akademickiego 2012/2013) obejmuje przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela w przedszkolach i szkołach podstawowych. Projekt rozporządzenia podnosi wymagania kwalifikacyjne do poziomu studiów magisterskich. Osoby, które ukończyły studia pierwszego stopnia zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, będą mogły podjąć pracę w przedszkolu, szkole lub placówce, jednakże w terminie do 31 sierpnia 2020 r. będą musiały uzyskać kwalifikacje na poziomie studiów magisterskich. 5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji Projekt rozporządzenia zostanie poddany konsultacjom społecznym z następującymi partnerami społecznymi: 1) Aliansem Ewangelicznym RP; 2) Business Centre Club; 3) Chrześcijańskim Związkiem Zawodowym Solidarność im. ks. Jerzego Popiełuszki; 4) Federacją Inicjatyw Oświatowych; 5) Federacją Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki; 6) Forum Rodziców przy Ministrze Edukacji Narodowej; 7) Forum Związków Zawodowych; 8) Fundacją Edukacja dla przyszłości ; 9) Fundacją Instytut Nowoczesnej Edukacji; 10) Fundacją Panoptykon; 11) Fundacją Rodzice Szkole ; 12) Fundacją Rozwoju Demokracji Lokalnej; 13) Fundacją Rozwoju Kapitału Społecznego; 3 European Commission/EACEA/Eurydice, The Teaching Profession in Europe: Practices, Perceptions, and Policies. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

4 14) Fundacją Rozwoju Systemu Edukacji; 15) Fundacją Rzecznik Praw Rodziców; 16) Fundacją SYNAPSIS; 17) Gdańskim Forum Rad Szkół i Rad Rodziców; 18) Komisją Krajową Federacji Regionów i Komisji Zakładowych Solidarność 80 ; 19) Komisją Krajową NSZZ Solidarność 80 ; 20) Komisją Krajową NSZZ Solidarność; 21) Komitetem Nauk Pedagogicznych PAN; 22) Konferencją Dyrektorów Bibliotek Pedagogicznych; 23) Konferencją Rektorów Akademickich Szkół Polskich; 24) Konfederacją Stowarzyszeń Nauczycielskich; 25) Krajową Sekcją Nauki NSZZ Solidarność ; 26) Krajowym Forum Oświaty Niepublicznej; 27) Krajowym Funduszem na Rzecz Dzieci; 28) Krajowym Komitetem Wychowania Resocjalizującego; 29) Krajowym Porozumieniem Rodziców i Rad Rodziców; 30) Krajowym Sekretariatem Pracowników Oświaty NSZZ Solidarność 80 ; 31) Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Pracowników Schronisk dla Nieletnich i Zakładów Poprawczych; 32) NSZZ Solidarność ; 33) Ogólnopolską Federacją Organizacji Pozarządowych; 34) Ogólnopolskim Forum Niepublicznych Szkół Wiejskich; 35) Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych; 36) Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Dwujęzyczności BILINGUIS; 37) Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Kadry Kierowniczej Oświaty; 38) Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Niepublicznych Szkół Artystycznych; 39) Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Niepublicznych Szkół Muzycznych I i II Stopnia; 40) Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Ośrodków Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego; 41) Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Powiatowych i Gminnych Samorządowych Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli; 42) Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Pracowników Resocjalizacji; 43) Polską Izbą Książki; 44) Polską Konfederacją Pracodawców Prywatnych Lewiatan; 45) Polską Radą Ekumeniczną; 46) Polską Radą Muzyczną; 47) Polskim Komitetem Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego OMEP; 48) Polskim Stowarzyszeniem Dyrektorów Szkół; 49) Polskim Stowarzyszeniem na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym; 50) Polskim Stowarzyszeniem Rodziców; 51) Polskim Towarzystwem ADHD; 52) Polskim Towarzystwem Dysleksji; 53) Polskim Towarzystwem Historycznym; 54) Polskim Towarzystwem Informatycznym; 55) Polskim Towarzystwem Logopedycznym; 56) Polskim Związkiem Głuchych Zarządem Głównym; 57) Polskim Związkiem Logopedów; 58) Polskim Związkiem Niewidomych Zarządem Głównym; 59) Pracodawcami RP; 60) Radą ds. Szkolnictwa Artystycznego; 61) Radą Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego; 62) Radą Języka Polskiego; 63) Radą Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP;

5 64) Radą Szkół Katolickich; 65) Sekcją Krajową Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność ; 66) Sekcją Oświaty KNSZZ Solidarność 80 ; 67) Sekretariatem Konferencji Episkopatu Polski; 68) Społecznym Towarzystwem Oświatowym; 69) Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich; 70) Stowarzyszeniem Dyrektorów Szkół Średnich; 71) Stowarzyszeniem Nauczycieli Matematyki; 72) Stowarzyszeniem Oświatowców Polskich; 73) Stowarzyszeniem Przedszkoli Niepublicznych; 74) Stowarzyszeniem Przyjaciół Integracji; 75) Stowarzyszeniem Rektorów i Założycieli Uczelni Niepaństwowych; 76) Stowarzyszeniem Rodzice w Edukacji; 77) Stowarzyszeniem Rodziców na Rzecz Pomocy Szkołom; 78) Stowarzyszeniem Rodziców TU"; 79) Stowarzyszeniem Rzecznik Praw Rodziców; 80) Towarzystwem Wiedzy Powszechnej Zarządem Głównym; 81) Towarzystwem Rozwijania Inicjatyw Oświatowych; 82) Unią Metropolii Polskich; 83) Unią Miasteczek Polskich; 84) Wolnym Związkiem Zawodowym Sierpień 80 Komisją Krajową; 85) Wolnym Związkiem Zawodowym Solidarność Oświata; 86) Zarządem Głównym Związku Nauczycielstwa Polskiego; 87) Zarządem Krajowego Związku Zawodowego Nauczycieli Średnich Szkół Leśnych w Polsce; 88) Związkiem Gmin Wiejskich RP; 89) Związkiem Miast Polskich; 90) Związkiem Rzemiosła Polskiego; 91) Związkiem Zakładów Doskonalenia Zawodowego; 92) Związkiem Zawodowym Pracowników Oświaty i Wychowania Oświata ; 93) Związkiem Zawodowym Rada Poradnictwa. Projekt rozporządzenia zostanie przekazany do zaopiniowania także przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz Komisję Wspólną Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych (termin konsultacji 30 dni). Projekt rozporządzenia zostanie umieszczony na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.), oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji zgodnie z 52 ust. 1 uchwały Nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M. P. poz. 979). 6. Wpływ na sektor finansów publicznych (ceny stałe z r.) Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł] Łącznie (0-10) Dochody ogółem budżet państwa JST pozostałe jednostki (oddzielnie) Wydatki ogółem budżet państwa

6 JST pozostałe jednostki (oddzielnie) Saldo ogółem budżet państwa JST pozostałe jednostki (oddzielnie) Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz.U. z 2014 r. poz. 1877) w roku 2015 środki, o których mowa w art. 70a ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191), przeznaczone na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, z uwzględnieniem doradztwa metodycznego, wyodrębnia się w budżetach organów prowadzących szkoły w wysokości do 1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli, jednak nie mniej niż 0,5% tych środków. Natomiast środki, o których mowa w art. 70a ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, przeznaczone na wspieranie na obszarze województwa doskonalenia zawodowego nauczycieli Źródła finansowania wyodrębnia się w budżetach wojewodów w łącznej wysokości do średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty ustalanego w oparciu o kwotę bazową, o której mowa w art. 30 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela, obowiązującą w dniu 1 stycznia 2012 r. Dodatkowe informacje, w tym wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń W roku 2015 w budżetach wojewodów wyodrębniono środki w wysokości tys. zł na wspieranie dokształcania i doskonalenia nauczycieli. W związku z tym, że na ww. cel w roku 2014 w budżetach wojewodów wyodrębniono środki w wysokości tys. zł, należy uważać, że w latach następnych kwoty w podobnej wysokości będą wyodrębniane w budżetach wojewodów. W dniu wejścia w życie rozporządzenia nie zmieni się sytuacja nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach oraz osób, które nabyły kwalifikacje zgodnie z uprzednio obowiązującym stanem prawnym. Absolwenci studiów pierwszego stopnia, którzy rozpoczęli studia nauczycielskie od roku akademickiego 2012/2013 nabyli kwalifikacje do pracy w przedszkolach i szkołach podstawowych. W związku z tym będą mogli podjąć pracę na stanowisku nauczyciela w przedszkolu i szkole podstawowej jednakże do dnia 31 sierpnia 2020 r. będą musieli kwalifikacje uzupełnić. Przedmiotowa zmiana nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa i budżetów j.s.t., ponieważ podnoszenie kwalifikacji jest naturalną tendencją wśród nauczycieli, na co wskazują corocznie zbierane dane w Systemie Informacji Oświatowej. 7. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców oraz na rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe Skutki Czas w latach od wejścia w życie Łącznie

7 zmian W ujęciu pieniężnym (w mln zł, ceny stałe z r.) W ujęciu niepieniężnym duże przedsiębiorstwa sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw rodzina, obywatele oraz gospodarstwa domowe duże przedsiębiorstwa sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw rodzina, obywatele oraz gospodarstwa domowe Niemierzalne Dodatkowe informacje, w tym wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń (0-10) Zmiana obciążeń regulacyjnych (w tym obowiązków informacyjnych) wynikających z projektu nie dotyczy Wprowadzane są obciążenia poza bezwzględnie wymaganymi przez UE (szczegóły w odwróconej tabeli zgodności). zmniejszenie liczby dokumentów zmniejszenie liczby procedur skrócenie czasu na załatwienie sprawy inne: Wprowadzane obciążenia są przystosowane do ich elektronizacji. Komentarz: 9. Wpływ na rynek pracy 10. Wpływ na pozostałe obszary środowisko naturalne sytuacja i rozwój regionalny inne: demografia mienie państwowe tak nie nie dotyczy zwiększenie liczby dokumentów zwiększenie liczby procedur wydłużenie czasu na załatwienie sprawy inne: tak nie nie dotyczy informatyzacja zdrowie Omówienie wpływu 11. Planowane wykonanie przepisów aktu prawnego Planuje się wejście w życie przepisów z dniem 1 września 2016 r. 12. W jaki sposób i kiedy nastąpi ewaluacja efektów projektu oraz jakie mierniki zostaną

8 zastosowane? Nie planuje się ewaluacji efektów niniejszego rozporządzenia. 13. Załączniki (istotne dokumenty źródłowe, badania, analizy itp.)