W KONTEKŚCIE DZIAŁAŃ FINANSOWA N YC H Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO

Transkrypt

1 Badanie ewaluacyjne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego KOBIETA NA PODKARPACKIM RYNKU PRAC Y W KONTEKŚCIE DZIAŁAŃ FINANSOWA N YC H Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Rzeszów, wrzesień 2012

2 Plan prezentacji 2 1. Cele badania 2. Metodologia badania 3. Czynniki mające wpływ na sytuacje kobiet na podkarpackim rynku pracy 4. Uczestnictwo w projektach współfinansowanych z EFS w województwie podkarpackim 5. Ocena form wsparcia 6. Rekomendacje

3 Cel główny i cele szczegółowe badania: 3 Kompleksowa analiza sytuacji K i M na regionalnym rynku pracy oraz zidentyfikowanie ewentualnych nierówności, na które powinna być zwrócona uwaga w trakcie wdrażania komponentu regionalnego PO KL. Diagnoza poziomu nierówności pomiędzy K i M na rynku pracy Identyfikacja problemów w realizacji zasady równych szans K i M oraz dobrych praktyk Analiza wpływu PO KL na sytuacje kobiet na rynku pracy Rekomendacja działań służących wyrównywaniu szans i zapobiegających dyskryminacji

4 Metodologia badania 4 Metody i techniki badawcze Analiza danych zastanych Wywiady CATI Indywidualne wywiady pogłębione IDI Triady Zogniskowane wywiady grupowe Panel ekspertów Studia przypadków Źródła danych / opis respondentów Dokumenty programowe, strategiczne, raporty istotne z punktu widzenia celów badania, macierze danych Osoby objęte wsparciem projektowym Kobiety uczestniczące w projektach Pracownicy WUP w Rzeszowie IP PO KL w regionie Pracodawcy realizujący projekty w ramach Priorytetu VIII Podmioty realizujące projekty w ramach PO KL Instytucje pracodawców, centrale związkowe, organizacje pozarządowe, instytucje oświatowe, uczelnie wyższe, podmioty realizujące projekty Kobiety dobre przykłady wpływu udziału w projekcie na życie jego uczestniczek. Próba badawcza 1100 osób 93 wywiady 5 wywiadów 3 triady 3 FGI 3 panele ekspertów 10 case study

5 5 Badanie potwierdziło istotnie gorszą sytuację kobiet na podkarpackim rynku pracy w porównaniu do sytuacji mężczyzn. Wskazują na to zarówno widoczne dysproporcje między osobami kobietami i mężczyznami pod względem aktywności zawodowej, wskaźników zatrudnienia, odsetka osób bezrobotnych czy długości pozostawania bez pracy. Wykres 1. Wskaźniki aktywności zawodowej według płci w województwie podkarpackim w II kwartale 2011 r. (%) kobiety 13, ,6 mężczyźni 11,1 57,3 64,5 stopa bezrobocia wskaźnik zatrudnienia ogółem 12,2 49,9 56,8 współczynnik aktywności zawodowej

6 Czynniki mające wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy województwa podkarpackiego 6 Wiek Wiek - najwyższy udział młodych kobiet wśród bezrobotnych lat (61%), lat (59%) i lat (55%). Mężczyźni dominowali jedynie wśród bezrobotnych po 55 roku życia. Długość pozostawania bez pracy Miejsce zamieszkania Podkarpackie charakteryzuje się dość niskim udziałem bezrobotnych kobiet w wieku 50+ Miejsce zamieszkania -wysoki odsetek bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi Wyższy niż średnia dla Polski udział bezrobotnych mieszkanek Podkarpacia wśród kobiet które posiadają kwalifikacje zawodowe Sytuacja rodzinna (dzieci, osoba zależna) Poziom wykształcenia Zawód - struktura bezrobocia według zawodów w województwie podkarpackim pokazuje, że 15 najliczniej reprezentowanych grup zawodowych to profesje, w których większość bezrobotnych stanowią kobiety Długość stażu zawodowego lub jego brak Zawód/ profil zawodowy Długość stażu zawodowego - kobiety znacznie częściej niż mężczyźni nie posiadają żadnego stażu zawodowego. Średni czas pozostawania bez pracy wyniósł dla kobiet 10,4 miesiąca, podczas gdy dla mężczyzn wskaźnik ten był równy 8,9 miesiąca.

7 Czynniki utrudniające sytuację kobiet na rynku pracy 7 Problemy z godzeniem życia rodzinnego z zawodowym, związane z posiadaniem dzieci, opieką nad osobami zależnymi, podziałem ról i obowiązków w rodzinie, z czego wynika ograniczona dyspozycyjność do pracy w systemie zmianowym, w weekendy czy w godzinach nocnych jak również do udziału w różnego rodzaju kursach przekwalifikowujących, zdobycia doświadczenia Brak możliwości (instytucjonalnych lub finansowych) zapewnienie opieki nad dziećmi i osobami zależnymi

8 Czynniki utrudniające sytuację kobiet na rynku pracy c.d. 8 Rzadkie wykorzystywanie przez pracodawców elastycznego czasu pracy czy elastycznych form zatrudnienia (brak możliwości skrócenie czasu pracy, praca w niepełnym wymiarze, możliwości telepracy itp.) Brak umiejętności i wiedzy aktualnie wymaganych na rynku pracy, struktura wykształcenia niedopasowana do potrzeb rynku pracy brak popytu na absolwentów niektórych kierunków czy zawodów Długi pobyt poza rynkiem pracy - dezaktualizacja kwalifikacji, brak ciągłości kontaktu z branżą

9 Czynniki utrudniające sytuację kobiet na rynku pracy c.d. 9 Bariery mentalne i stereotypy panujące wśród pracodawców dotyczące kobiet Rynek pracy nieprzyjazny kobietom (inne oczekiwania względem pracy i umów kobiety poszukują pracy etatowej, zapewniającej im stabilność i trwałość zatrudnienia) W przypadku kobiet zamieszkujących obszary wiejskie dodatkowo: Trudności komunikacyjne - dojazd do pracy, w poszukiwaniu pracy (rozmowy kwalifikacyjne), szkolenia czy kursy wysokie koszty, długi czas dojazdu, trudności z korzystnymi połączeniami komunikacja publiczną - kobiety mieszkające na wsi rzadziej niż mężczyźni posiadają prawo jazdy. Bariery mentalne postrzeganie pracy w gospodarstwie jako zajęcia bardziej stabilnego niż praca etatowa Trudności z utrzymaniem dobrze prosperującej działalności gospodarczej na terenach wiejskich, co skutkuje niższym poziomem zainteresowania ewentualnym rozpoczęciem działalności gospodarczej

10 Czynniki wpływające na poprawę sytuacji kobiet na rynku pracy 10 Rozwiązania umożliwiające pogodzenie życia rodzinnego z pracą zawodową elastyczne formy zatrudnienia np. telepracy, pracy zdalnej (w domu) czy elastyczny czas pracy np. w niepełnym wymiarze czasu czy elastyczne godziny pracy Stworzenie możliwości zapewnienia opieki nad dziećmi w wieku do 7 lat - rozwój dostępnych, przystępnych cenowo ośrodków opieki nad dziećmi Edukowanie kobiet w zakresie ich praw wynikających z kodeksu pracy czy instytucji jakie mogą reprezentować ich interesy Wprowadzenie na poziomie wykonawczym przepisów w zakresie zapewnienia równości wynagrodzeń (brak procedur wykonawczych do istniejących przepisów prawnych)

11 Czynniki wpływające na poprawę sytuacji kobiet na rynku pracy c.d. 11 Zmiany postaw społecznych Rozwiązania zwiększające udział mężczyzn w wychowaniu dzieci oraz wykorzystywanie przez nich swoich uprawnień urlopowych związanych z narodzinami dziecka. Na poziomie projektowym - umożliwienie kobietom korzystania ze wsparcia z uwzględnieniem kwestii opieki nad dziećmi oraz osobami zależnymi (zapewnienie opieki, dofinansowanie opieki) Uwzględnienie w projektach kwestii dojazdów

12 Czynniki wpływające na poprawę sytuacji kobiet na rynku pracy c.d. 12 Umożliwianie zdobycia doświadczenia zawodowego (poprzez staże, praktyki zawodowe) jest to istotny czynnik poprawy sytuacji młodych kobiet Umożliwianie podnoszenia kwalifikacji kobiet pracujących oraz nabycia bądź zmiany kwalifikacji przez osoby bezrobotne Wspieranie przedsiębiorczości kobiet - ich możliwości samorealizacji i rozwoju zawodowego (dotacje na prowadzenie działalności gospodarczej) Podniesienie poziomu wykształcenia kobiet

13 Uczestnictwo w projektach realizowanych w ramach PO KL 13 Uczestnikami projektów są częściej kobiety (58%) niż mężczyźni (42%), przewaga ta widoczna jest zwłaszcza w działaniach skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (70% uczestników to kobiety) Najbardziej popularne formy wsparcia dla obu płci to szkolenia i kursy (językowe, komputerowe, ale także zawodowe, kobiety podkreślają również wartość szkoleń miękkich, interpersonalnych, które według nich pomagają w kontakcie z drugim człowiekiem pracodawcą, współpracownikami).

14 Uczestnictwo w projektach realizowanych w ramach PO KL 14 DOMINUJĄ KOBIETY staże i praktyki zawodowe kobiety prawie dwukrotnie częściej niż mężczyźni uczestniczyły w tej formie wsparcia poradnictwo i doradztwo zawodowe dwukrotnie więcej kobiet niż mężczyzn korzystało z tego wsparcia). DOMINUJĄ MĘŻCZYŹNI dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej odnotowano prawie trzy razy więcej mężczyzn niż kobiet rozpoczynających z dotacją własny biznes. Projektodawcy biorący udział w projekcie zwracają uwagę, że ta dysproporcja wynika po części z tego, że kobiety częściej niż mężczyźni myśląc o założeniu własnej firmy obawiają się ryzyka, co sprawia, że część z nich wycofuje się z rywalizacji o dotację po zakończeniu kursu przygotowawczego.

15 Ocena wsparcia ramach komponentu regionalnego PO KL Wysoki poziom identyfikacji wśród uczestników poszczególnych działań prowadzonych w ramach PO KL Wysoki stopień zadowolenia z udziału w projekcie wysoka ocena przydatności wsparcia, adekwatności do potrzeb i oczekiwań Szkolenia, warsztaty i kursy są formą wsparcia, w ramach której respondenci najczęściej partycypowali. Ocena tej formy wsparcia jest bardzo wysoka zarówno wśród mężczyzn (łącznie zdecydowanie polecam i raczej polecam 85,1%) jak i kobiet (łącznie zdecydowanie polecam i raczej polecam 92,6%).

16 Ocena wsparcia ramach komponentu regionalnego PO KL Równie wysoka jest ocena stażu/praktyk zawodowych/przygotowania zawodowego jako formy wsparcia jest wysoka zarówno wśród mężczyzn (łącznie zdecydowanie polecam i raczej polecam 91,5%) jak i kobiet (łącznie zdecydowanie polecam i raczej polecam 95%). Kobiety zdecydowanie częściej niż mężczyźni polecają poradnictwo i doradztwo zawodowe jako formę wsparcia osób na rynku pracy. Ocena dotacji na założenie własnej firmy jako formy wsparcia jest wysoka zarówno wśród mężczyzn (łącznie zdecydowanie polecam i raczej polecam 91,8%), jak i kobiet (łącznie zdecydowanie polecam i raczej polecam 85,7%).

17 Ocena wsparcia ramach komponentu regionalnego PO KL W ocenie respondentów udział w poszczególnych formach wsparcia w znacznym stopniu umożliwił rozwój kapitału zawodowego o wiedzę i umiejętności zawodowe istotne z perspektywy potrzeb rynku pracy. Badane kobiety częściej niż mężczyźni wskazywały na niższy poziom w ocenie efektywności/skuteczności wsparcia, ale charakteryzowały je większe oczekiwania w tym zakresie i ów punkt odniesień determinuje tendencję do uśredniania indywidualnej oceny.

18 Ocena wsparcia ramach komponentu regionalnego PO KL Czy Pana(i) sytuacja zawodowa po skorzystaniu ze wsparcia w ramach projektu współfinansowanego ze środków EFS uległa zmianie? Źródło: Opracowanie własne IBC GROUP na potrzeby raportu - badanie CATI, n=1102

19 Ocena wsparcia ramach komponentu regionalnego PO KL Wśród innych czynników polepszenia sytuacji zawodowej wymieniano następujące: własna satysfakcja i zwiększona samoocena certyfikat ukończenia kursu motywacja do założenia własnej działalności gospodarczej podniesienie kwalifikacji podniesiono zarobki dla badanego większa liczba kontrahentów więcej propozycji pracy

20 Działania służące poprawie sytuacji kobiet na rynku pracy - rekomendacje 20 Prowadzenie promocji kierunków technicznych wśród kobiet. Monitoring najbardziej poszukiwanych kierunków kształcenia pod kątem potrzeb rynku pracy oraz upowszechnianie wyników badań losów absolwentów - co umożliwi stwierdzenie, które kierunki są dochodowe i najlepiej odpowiadają na potrzeby rynku pracy. Większe zaangażowanie jednostek samorządu terytorialnego w tworzenie placówek zapewniających opiekę nad dziećmi w wieku przedszkolnym, dostępnych również dla osób o najniższych dochodach.

21 Działania służące poprawie sytuacji kobiet na rynku pracy - rekomendacje 21 Szkolenia dla osób otwierających własną działalność gospodarczą w zakresie przepisów kodeksu pracy oraz zasad równościowych np. jakich informacji nie można żądać od pracownika na etapie aplikowania o pracę (wieku, wykształcenia czy zdjęcia), Realizacja wśród pracodawców projektów opartych o elastyczne formy zatrudnienia, promowanie dobrych praktyk w tym zakresie, Podjęcie działań mających służyć zwiększeniu trwałości udzielonego kobietom wsparcia w zakresie samozatrudnienia m. in. poprzez zwiększoną ilość godzin doradztwa oferowanego w ramach projektów.

22 22 Dziękuję za uwagę! PREZENTACJA Z ANALIZY DESK RESEARCH W RAMACH PROJEKTU Kobieta na podkarpackim rynku pracy w kontekście działań finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego