Wytyczne Techniczne. WT BT wersja listopad 2013

Transkrypt

1 PODLASKI ZARZĄD DRÓG WOJEWÓDZKICH W BIAŁYMSTOKU Wytyczne Techniczne Wymagania wbec badania typu mieszanki mineraln-asfaltwej WT BT wersja listpad 2013 BIAŁYSTOK 2013

2 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma 1. WSTĘP Przedmit Wytycznych. Przedmitem niniejszych Wytycznych są wymagania dtyczące badania typu mieszanek mineraln-asfaltwych Zakres stswania Wytycznych. Wytyczne stswane są pdczas realizacji rbót na drgach wjewódzkich zarządzanych przez PZDW w Białymstku Zakres prac bjętych Wytycznymi. Ustalenia zawarte w niniejszych Wytycznych mają zastswanie w prcesie akceptacji składu mieszanek mineraln-asfaltwych przez Inspektrów Nadzru PZDW w Białymstku Określenia pdstawwe Mieszanka mineraln-asfaltwa (mma) - mieszanka mineralna z dpwiednią ilścią asfaltu, wyknana na grąc, w kreślny spsób, spełniająca kreślne wymagania Kruszyw d mieszanek mineraln-asfaltwych kruszyw, które zstał wyprdukwane zgdnie z wymaganiami kreślnymi w nrmie PN-EN raz spełnia wymagania zawarte w dpwiednich WT PZDW w Białymstku dla knkretnej mieszanki mineraln-asfaltwej Kruszyw d mieszanek mineralnych w pdbudwach niezwiązanych stabilizwanych mechanicznie kruszyw, które zstał wyprdukwane zgdnie z wymaganiami kreślnymi w nrmie PN-EN raz spełnia wymagania zawarte w WT PZDW w Białymstku dla pdbudwy niezwiązanej Wejściwy skład mieszanki (recepta wejściwa) Wejściwy skład mieszanki t przedstawienie składu mieszanki (recepty) pd względem materiałów składwych, krzywej uziarnienia i prcentwej zawartści lepiszcza w stsunku d mieszanki mineraln-asfaltwej. Zazwyczaj będzie t wynik walidacji prjektu labratryjneg Wyjściwy skład mieszanki (recepta wyjściwa) t przedstawienie składu mieszanki pd względem materiałów składwych, uśredninych wyników uziarnienia raz uśredninej zawartści asfaltu rzpuszczalneg znaczneg labratryjnie. Jest t wynik walidacji prdukcji mieszanki Badanie Typu bejmuje kmpletny zestaw badań i/lub innych prcedur raz ich wyników, kreślających przydatnść mieszanek mineraln-asfaltwych d zastswania. Badanie Typu pwinn być przeprwadzne przy pierwszym wprwadzeniu mieszanek mineraln-asfaltwych d brtu w celu wykazania zgdnści z nrmą wyrbu raz niniejszymi WT Zakładwa Kntrla Prdukcji (ZKP) stała wewnętrzna kntrla prdukcji wyknywana przez Prducenta mieszanki mineraln-asfaltwej, pdczas której wszystkie elementy, wymagania i pstanwienia przyjęte przez Prducenta pwinny zstać przez nieg udkumentwane w usystematyzwany spsób w frmie zapisanej plityki i prcedur Aktualnie datwane nrmy - Na wdrżenie najnwszeg datwania nrmy przyjmuje się kres 6 miesięcy Pzstałe kreślenia pdstawwe są zgdne z dpwiednimi Plskimi Nrmami Stswane skróty i skrótwce WT Wytyczne Techniczne PZDW w Białymstku, PPZ - prdukcyjny pzim zgdnści (A; B; C), ZKP - zakładwa kntrla prdukcji WMA wytwórnia mieszanek mineraln-asfaltwych BT badanie typu 2. WYMAGANIA WOBEC BADANIA TYPU. Zgdnie z dpwiednimi przepisami technicznymi i wymaganiami prawa, prducent mieszanki mineralnasfaltwej (wyrbu budwlaneg) dknuje ceny zgdnści wyrbu wg systemu 2+. Składnikiem systemu 2+ jest m.in. Badanie Typu wyrbu budwlaneg mieszanki mineraln-asfaltwej. 2

3 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma 2.1. Wymagania gólne Sprawzdanie z Badania Typu. Sprawzdanie z badania typu (kmpletna recepta) pwinn zawierać następujące infrmacje: a) Ogólne: numer identyfikacyjny BT/recepty (identyfikacja wszystkich strn) numer nrmy wyrbu (datwany) raz numer dkumentu dniesienia WT ZDW nazwa i adres prducenta mieszanki mineraln-asfaltwej. (bwiązkw przy walidacji prdukcji) data wydania BT infrmacja kt pracwał i autryzwał BT kreślenie typu mieszanki zestawienie załączników d BT. rdzaj walidacji (labratryjna lub prdukcji) dla mieszanek z użyciem asfaltu mdyfikwaneg minimalna i maksymalna temperatura prdukcji infrmacja przeznaczeniu mma - kntrakt, budwa. (Infrmacja ta mże znajdwać się w ddzielnym piśmie) b) Infrmacje składnikach: każdy wymiar kruszywa - pchdzenie i rdzaj. Należy pdać uziarnienie i gęstść ρ a i ρ rd (ρ f dla wypełniaczy) kruszyw użytych d badań. jeżeli stswany jest granulat asfaltwy należy pdać pchdzenie (warstwa, drga itp.), uziarnienie mieszanki mineralnej w granulacie raz wielkść kawałków granulatu U (D, U), zawartść asfaltu rzpuszczalneg S w granulacie. Gęstść mm z granulatu należy znaczyć p wyekstrahwaniu asfaltu. Kruszyw należy pdzielić na części 0,063/4 mm i 4/D. Oznaczenie należy wyknać zgdnie z PN-EN i bliczyć średnią ważną dla q a i q rd. lepiszcze, typ i rdzaj. Dla asfaltów mdyfikwanych ddatkw należy pdać źródł (pchdzenie). Należy pdać penetrację lub temp. mięknienia lepiszcza użyteg d badań ddatki - źródł i rdzaj, deklaracja pzytywnym zastswaniu lub badania ptwierdzające ich przydatnść c) Mieszanka mineraln-asfaltwa raz mieszanka mineralna: skład % mieszanki mineraln-asfaltwej pdany jak wejściwy skład (walidacja labratryjna) i/lub wyjściwy skład (w wypadku walidacji prdukcji) skład % mieszanki mineralnej, wyniki wszystkich właściwści mma i mm wskazanych w dpwiednim WT ZDW przy zaprjektwanej zawartści asfaltu z pdaniem symbli i dpwiednich jednstek zgdnych z statnim datwaniem nrmy. krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej prezentwana jak przesiew przez klejne sita zawartść asfaltu zadzwaneg Bz zawartść asfaltu całkwiteg B w stsunku d mma zawartść asfaltu nierzpuszczalneg B n zawartść asfaltu rzpuszczalneg S zawartść wlnej przestrzeni w mma V m (jak dane źródłwe należy pdać gęstść q mv i gęstść bjętściwą q b ) prcentwa ilść ddatków z pdaniem spsbu dzwania (w stsunku d asfaltu lub mma) metda, energia i temperatura zagęszczania próbek d) Załączniki: Oznakwanie CE lub badania Typu lub rzeczenie jakści kruszyw i lepiszcza sprawzdania z badań wszystkich właściwści składników mma raz mma wymaganych w WT PZDW w Białymstku: gęstści kruszyw w wdzie, (symble pdać zgdnie z wymaganiami nrmy PN-EN , q a i q rd ) ( gęstść wypełniacza, q f gęstść mieszanki mineraln-asfaltwej w wdzie, q mv gęstść bjętściwa mieszanki mineraln-asfaltwej, q b 3

4 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma zawartść wlnej przestrzeni w mma, V m zawartść wlnej przestrzeni w mm, VMA wypełnienie wlnej przestrzeni asfaltem, VFB uziarnienie pdane jak przesiew każdeg kruszywa użyteg d badań. Penetrację lub temp. mięknienia lepiszcza użyteg d badań badanie dprnści na wdę i mróz (ITSR) kpie wydruków siły przeliczne na ITS z aparatu d rzciągania pśrednieg. badania dprnści na defrmacje trwałe (WTS AIR i PRD AIR ) kpie wydruków z aparatu d kleinwania (jeżeli badanie wymagane) badanie pwinwactwa pmiędzy asfaltem a kruszywem (w każdym przypadku) badanie spływnści, D (gdy wymagane) e) Wypełniny załącznik 1 (ZAK) d WT BT (wypełniny ręcznie lub w wersji elektrnicznej): Wszystkie strny BT/recepty raz załączniki pwinny być identyfikwalne. Badania pwinny być wyknane zgdnie z dpwiednią metdą badawczą: dprnść na wdę i mróz wg PN-EN i załącznika 2 d niniejszych WT, dprnść na defrmacje trwałe wg PN-EN , mały aparat, metda B, w pwietrzu, w temperaturze 60 C, cykli; należy zwrócić uwagę na zastswanie dpwiedniej grubści płyty (wskazania znajdują się w WT dla każdeg typu mieszanki mineraln-asfaltwej) raz właściwy wskaźnik zagęszczenia płyty d kleinwania na pzimie %; p wyknaniu badania dprnści na defrmacje w aparacie d kleinwania, należy przedstawić sprawzdanie z badania zgdnie z wymaganiami nrmy PN-EN p.10. Sprawzdanie z badania typu zachwuje ważnść d kreślneg składu mieszanki, aż d wystąpienia zmiany materiałów składwych, ale nie dłużej niż przez kres pięciu lat. Badanie Typu pwinn być pwtórzne w wypadku, gdy wystąpi chć jeden z pniższych warunków: p upływie pięciu lat, zmiana złża kruszywa, zmiana rdzaju kruszywa (typu petrgraficzneg), zmiana kategrii kruszywa grubeg w jednej z następujących właściwści: kształtu, udziału ziaren częściw przekrusznych, dprnści na rzdrabnianie, lub kanciastści kruszywa drbneg. zmiana gęstści mieszanki mineralnej (średnia ważna bliczna z wszystkich frakcji) więcej niż 0,05 Mg/m 3 ; zmiana rdzaju lepiszcza, (uwaga zmiana źródła pchdzenia lepiszczy drgwych nie pwduje kniecznści wyknania nweg badania typu, zasada ta nie dtyczy asfaltów mdyfikwanych), zmiana typu mineralgiczneg wypełniacza Wszystkie strny sprawzdania z Badania Typu pwinny być pnumerwane i identyfikwalne (zawierać nr.), a statnia strna pdpisana (autryzwana) przez sbę dpwiedzialną za przygtwanie Badania Typu. Wszystkie badania w Badaniu Typu muszą być wyknane zgdnie ze wskazaną w WT PZDW w Białymstku metdą badawczą, d której przypisany jest numer Nrmy Plskiej. Badanie należy wyknać zgdnie z najnwszym wydaniem (datwaniem) nrmy. Na wdrżenie najnwszeg datwania nrmy przyjmuje się kres przejściwy d 6 miesięcy. Wartści liczbwe zbadanych właściwści muszą być zapisane w frmacie, dkładnści i jednstkach zgdnych z dpwiednią metdą badawczą wg Plskiej Nrmy. Zapewnienie pprawnści sprawzdania z Badania Typu i jeg zgdnści z dpwiednimi Plskimi Nrmami należy d bwiązków Wyknawcy Frmularz kntrlny recepty stswany w PZDW w Białymstku. D celów kntrli pprawnści Badania Typu (recepty), PZDW w Białymstku wymaga prócz sprawzdania z Badania Typu, wypełnienia i załączenia arkusza kntrlneg stanwiąceg Załącznik 1 (ZAK) niniejszych WT BT, będąceg wyciągiem z pełneg sprawzdania z Badania Typu. 4

5 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma Frmularz kntrlny Badania Typu pwinien być dstarczny przez Wyknawcę Inspektrwi Nadzru razem z kmpletnym sprawzdaniem z Badania Typu Materiały Materiały składwe wymagania gólne. W przypadku, gdy dstawca materiału psiada certyfikwany system Zakładwej Kntrli Prdukcji nie jest knieczne wyknywanie pwtórnych badań materiałwych (nie dtyczy uziarnienia i gęstści kruszyw). Obwiązkwym załącznikiem jest wtedy dkument znakwania CE. W przypadku jeg braku, Wyknawca ma bwiązek przedłżenia rzeczenia jakści kruszywa lub asfaltu w zakresie właściwści pdanych w dpwiednich WT Kruszywa. D zaprjektwania mieszanki mineralnej należy wyknać analizy sitwe składu ziarnweg każdeg rdzaju kruszywa stswaneg w mieszance, nawet jeśli w dkumentach prducenta kruszywa znajduje się wynik teg badania. Należy stswać następujący zestaw sit czkach kwadratwych: 0.063; 0.125; 1,0; 2.0; 4.0; 5.6; 8.0; 11.2; 16.0; 22.4; 31.5 mm (pzwli t cenić kategrię uziarnienia kruszyw, użytych d mieszanki). Taki sam zestaw sit pwinien być stswany d bieżącej kntrli uziarnienia dstaw kruszyw na WMA. Przy prjektwaniu uziarnienia mieszanki należy pminąć sit 1 mm. Uziarnienie każdeg kruszywa, włącznie z wypełniaczem, pwinn być pdane w pstaci przesiewu narastając przez klejne sita d największeg d wartści przechdzącej przez sit mm (tzw. denk). Uziarnienie wypełniacza pwinn być badane metdą przesiewania w strumieniu pwietrza wg PN-EN (a nie wg PN-EN 933-1), a uziarnienie kruszyw drbnych, grubych lub ciągłym uziarnieniu zgdnie z PN-EN Dla każdeg kruszywa drbneg, grubeg lub ciągłym uziarnieniu należy pdać gęstści: ρ a i ρ rd zbadaną wg PN-EN metdą A w wdzie, raz gęstść wypełniacza ρ f zbadaną wg PN-EN Lepiszcza. Odbiór i akceptacja dstaw lepiszczy pwinna dbywać się na pdstawie dstarczaneg przez dstawcę kmpletu dkumentów (deklaracja zgdnści, list przewzwy, świadectw jakści). W przypadku dłuższeg przechwywania lepiszcza w zbirniku, należy sprawdzić przyrst temperatury mięknienia PiK wg PN-EN 1427 lub spadek penetracji w 25 C wg PN-EN 1426 zgdnie z wymaganiami systemu ZKP zgdneg z PN-EN Próbki lepiszczy wykrzystywane d badań i d przygtwania mieszanek mineraln-asfaltwych w labratrium nie pwinny być wielkrtnie rzgrzewane. Należy stswać zasady ujęte w nrmie PN-EN (Pstępwanie z próbkami d badań). Dla próbki lepiszcza z którym wyknywan badania mma należy wyknać penetrację lub temp. mięknienia i załączyć d sprawzdania z BT Inne ddatki. W przypadku stswania materiałów (ddatki d mma takie jak śrdki adhezyjne lub stabilizatry i inne, nie będące wyrbami budwlanymi), których przydatnść zstała ptwierdzna pdczas wcześniejszych zastswań (wg PN-EN x, pkt. 4.1). należy przedłżyć: referencje d zarządów dróg, na których zastswan dany materiał lub przedstawić dpwiednie wyniki badań ptwierdzających pprawne działanie materiału Prjektwanie mieszanki mineraln-asfaltwej. Pdczas prjektwania mżna stswać różne metdy djścia d kńcweg składu mma. Jednak frma kńcwa Badania Typu wymagana przez PZDW w Białymstku jest jednlita i piera się na zasadach pdanych w niniejszych WT. 5

6 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma Wszystkie dane pdawane w sprawzdaniu z Badania Typu dtyczą wyników prjektwania z użyciem metdy maswej, a nie bjętściwej. W przypadku prjektwania z użyciem metd bjętściwych należy kńcwy wynik prjektwania przeliczyć na jednstki masy. Pwinwactw kruszywa i asfaltu należy sprawdzić metdą zgdną z PN-EN met. A p 6 gdzinach bracania. Prcentwa ilść ziaren pkrytych asfaltem p wyknaniu teg badania pwinna być zgdna z wymaganiem dpwiednieg WT PZDW w Białymstku Zasady prjektwania mieszanki mineralnej. Krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej pwinna mieścić się w plu dbreg uziarnienia wyznaczneg przez krzywe graniczne (punkty kntrlne). Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanki mineralnej pdan w tablicy 3.1. w każdym WT PZDW w Białymstku. Dla każdeg zastswaneg kruszywa, z wyjątkiem wypełniaczy raz granulatu asfaltweg, należy kreślić charakterystyczny dla taczarki pzim dpylania. Badania Typu, w których wpisan pzim dpylania równy 0% nie będą akceptwane. Zawartść składników mieszanki mineralnej należy pdawać z dkładnścią 1% m/m. Finalne uziarnienie zaprjektwanej mieszanki mineralnej należy pdawać jak przesiew przez klejne sita d największeg d wartści <0,063 mm (tzw. denk) z zakrągleniem przesiewów przez sita czkach większych d 0,063 mm d całkwitej liczby, a przesiewu przez sit 0,063 mm z zakrągleniem d pierwszej znaczącej liczby p przecinku. Krzywa uziarnienia zaprjektwanej mieszanki mineralnej d mma pwinna być przedstawina w pstaci wykresu, w którym na si dciętych pdane są klejne sita w mm, a na si rzędnych prcent przesiewu na dpwiednim sicie. Na si dciętych mże być zastswana skala lgarytmiczna. Przykład układu współrzędnych d sprządzenia wykresu uziarnienia mieszanki mineralnej przedstawia rys Przechdzi przez sit, % (m/m) ,063 0, ,6 8 11, ,4 31,5 45,0 Przechdzi przez sit, % (m/m) Wymiar czek sit #, mm Rys. 1. Przykładwy układ współrzędnych d sprządzenia wykresu uziarnienia zaprjektwanej mieszanki mineralnej 6

7 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma UWAGA: W zewnętrznym arkuszu kntrlnym (ZAK), stanwiącym załącznik nr 1, w dziale C, należy pdać uzyskane wyniki dtyczące zaprjektwanej mieszanki mineralnej, zgdnie z zakresem przedstawinym w tablicy 1. Tablica 1. Zestawienie wymaganych właściwści mieszanki mineralnej. Lp. Właściwści 1 Zawartść frakcji pwyżej 2 mm, % (m/m) 2 Zawartść frakcji pniżej 0,063 mm, % (m/m) Metda badawcza, lub spsób ustalenia wyniku wynik dczytany z krzywej uziarnienia mieszanki mineralnej wynik dczytany z krzywej uziarnienia mieszanki mineralnej 3 Gęstść mieszanki mineralnej ρ a (bliczna), Mg/m 3 wg wzru (1) 4 Gęstść mieszanki mineralnej wysusznej w suszarce ρ rd (bliczna), Mg/m 3 wg wzru (2) 5 *Wlna przestrzeń w mieszance mineralnej VMA, % (v/v) Sprawzdanie z badania wg PN-EN *Aby uwzględnić absrbcję lepiszcza przez kruszyw, d bliczenia wlnej przestrzeni w mieszance mineralnej VMA należy przyjąć zawartść asfaltu rzpuszczalneg S. Gęstść ρ a mieszanki mineralnej należy kreślić na pdstawie gęstści składników i ich zawartści w mieszance mineralnej, wg wzru (1): (1) w którym: P 1, P 2,..., P n prcentwa zawartść pszczególnych składników (kruszywa drbneg, grubeg lub ciągłym uziarnieniu) w mieszance mineralnej, F prcentwa zawartść wypełniacza w mieszance mineralnej, ρ a1, ρ a2,..., ρ an gęstść pszczególnych składników mieszanki mineralnej, Mg/m 3, ρ f gęstść wypełniacza Mg/m 3, Gęstść ziaren wysusznych w suszarce ρ rd mieszanki mineralnej należy kreślić na pdstawie gęstści składników i ich zawartści w mieszance mineralnej, wg wzru (2): (2) w którym: P 1, P 2,..., P n prcentwa zawartść pszczególnych składników (kruszywa drbneg, grubeg lub ciągłym uziarnieniu) w mieszance mineralnej, F prcentwa zawartść wypełniacza w mieszance mineralnej, ρ rd1, ρ rd2,..., ρ rdn gęstść pszczególnych składników mieszanki mineralnej Mg/m 3, ρ f gęstść wypełniacza Mg/m 3, Zawartść asfaltu. Zarówn w wejściwym składzie mieszanki (walidacja labratryjna) jak i w wyjściwym składzie mieszanki (walidacja prdukcji) należy pdać asfalt rzpuszczalny S, asfalt nierzpuszczalny Bn i asfalt całkwity B. Na ptrzeby ustawienia taczarki należy pdać również asfalt zadzwany (jeżeli nie stsuje się granulatu asfaltweg t wartść asfaltu całkwiteg równa jest wartści asfaltu zadzwaneg). Zawartść asfaltu należy pdać w % wagwych w stsunku d mieszanki mineraln-asfaltwej. 7

8 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma Zawartść asfaltu B min pdana w dpwiednich WT PZDW w Białymstku, dtyczy mma referencyjnej gęstści mieszanki mineralnej ρ α równej 2,65 Mg/m 3. W przypadku, gdy mieszanka mineralna charakteryzuje się inną gęstścią należy d B min zastswać współczynnik krygujący α wg wzru (3): α = 2,65/ρ α (3) ρ α - gęstść mieszanki mineralnej bliczna wg wzru (1), w megagramach na metr sześcienny (Mg/m 3 ) Zawartść asfaltu - walidacja labratryjna. W przedstawinym przez Wyknawcę Badaniu Typu (weryfikacja wejściweg składu mieszanki jak wyniku walidacji labratryjneg prjektu mieszanki, c musi być w BT czytelnie kreślne) pwinny znaleźć się m.in. następujące parametry dtyczące zawartści lepiszcza w mma: a. asfalt całkwity B [% m/m], t asfalt zadzwany B z d mieszanki w labratrium (z dliczeniem asfaltu z ewentualneg granulatu), któreg ilść nie mże być mniejsza d wartści B min pdanej w tablicy 3.1 dpwiednieg WT PZDW w Białymstku (d prjektwania) z zastswaniem współczynnika α, tj. : B B min x współczynnik α b. asfalt rzpuszczalny S [% m/m] będący różnicą pmiędzy asfaltem całkwitym B a asfaltem nierzpuszczalnym B n (zaabsrbwanym przez kruszyw). Ta ilść asfaltu S zawarta w Badaniu Typu (walidacja labratryjna) jest wartścią referencyjną, d której prównywany będzie wynik zawartści asfaltu rzpuszczalneg S w próbce, pbranej z wyprdukwanej na wytwórni mma i uzyskany metdą ekstrakcji wg PN-EN pdczas kntrli prdukcji. Asfalt rzpuszczalny S= B-B n (3a) c. asfalt nierzpuszczalny B n [% m/m] jest teretyczną prcentwą zawartścią asfaltu uzyskaną metdą bliczeniwą wg wzru: B n = 0,014 x F + 0,1 [% m/m], (4) w którym: F prcentwa zawartść ziaren mniejszych d 0,063 mm w zaprjektwanej mieszance mineralnej w % (m/m). Wartść B n należy pdawać z dkładnścią d 0,1% (m/m) d. asfalt zadzwany Bz, t asfalt zadzwany d mieszanki w labratrium Zawartść asfaltu - walidacja prdukcji. W przedstawinym przez Wyknawcę Badaniu Typu (weryfikacja wyjściweg składu mieszanki jak wyniku walidacji prdukcji mieszanki, (c musi być w BT czytelnie kreślne) pwinny znaleźć się m.in. następujące parametry dtyczące zawartści lepiszcza w mma: a. asfalt całkwity B [% m/m] t ilść asfaltu zadzwana na taczarni (z dliczeniem asfaltu z ewentualneg granulatu), któreg ilść nie mże być mniejsza d wartści B min pdanej w tablicy 3.1 w dpwiednim WT PZDW w Białymstku (d prjektwania) z zastswaniem współczynnika α, tj.: B Bmin x współczynnik α 8

9 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma b. asfalt rzpuszczalny S [% m/m] pdany jak wynik średni z ekstrakcji pdczas walidacji prdukcji (badania kntrlne). D Badania Typu będąceg wynikiem walidacji prdukcji, Prducent ma bwiązek załączyć średni wynik zawartści asfaltu rzpuszczalneg z c najmniej 8 ekstrakcji. Ta ilść asfaltu zawarta w Badaniu Typu walidacja prdukcji jest wartścią referencyjną, d której prównywany będzie wynik zawartści asfaltu rzpuszczalneg S w próbce, pbranej z wyprdukwanej na wytwórni mma i uzyskany metdą ekstrakcji wg PN-EN pdczas kntrli prdukcji. c. asfalt nierzpuszczalny B n [% m/m] bliczny jak różnica zawartści asfaltu całkwiteg B i asfaltu rzpuszczalneg S. Bn= B-S (4a) Zawartść asfaltu nierzpuszczalneg Bn ustalneg pdczas walidacji prdukcji nie mże być wyższa d wartści asfaltu nierzpuszczalneg ustalneg teretycznie wg wzru (4). d. asfalt zadzwany B z, t asfalt zadzwany d mieszanki na taczarni Właściwści mieszanki mineraln-asfaltwej. Dla zaprjektwanej mieszanki mineraln-asfaltwej należy pdać właściwści jak w tablicy 2. Należy zwrócić uwagę na wymagane metdy badań d pszczególnych właściwści mma. Badania należy wyknać w parciu aktualne wydania plskich nrm (aktualne datwania). Nie akceptwane są metdy badawcze inne niż pdane w tablicy 2. 1 Gęstść asfaltu, ρ Mg/m 3 Tablica 2. Wymagane właściwści mieszanki mineraln-asfaltwej (lista mże się różnić w zależnści d wymagań knkretneg WT). Lp. Właściwści Sprawzdanie z Metda badawcza lub Badania/Wydruk z spsób ustalenia wyniku aparatu lub PN-EN ISO 3838 lub - deklaracja Prducenta B PN-EN Zawartść asfaltu całkwiteg B, % (m/m) Zawartść asfaltu rzpuszczalneg S, % (m/m) 4 Zawartść asfaltu nierzpuszczalneg B n, % (m/m) W zależnści d spsbu walidacji Wzór (4) lub (4a) w zależnści d spsbu walidacji 5 Gęstść ρ mv, (met A w H 2O), Mg/m 3 PN-EN sprawzdanie z badania 6 Gęstść bjętściwa ρ b, Mg/m 3 PN-EN sprawzdanie z badania 7 Wlna przestrzeń w mma V m, % (v/v) PN-EN sprawzdanie z badania *Wypełnienie wlnej asfaltem (VFB), % (v/v) przestrzeni w mieszance mineralnej PN-EN sprawzdanie z badania 9 Współczynnik krekcyjny α d min. zawartści asfaltu wzór (3) - 10 Odprnść na działanie wdy i mrzu: ITSR, % PN-EN Załącznik 2 d WT BT 11 Prprcjnalna głębkść kleiny PRD AIR, % PN-EN Nachylenie wykresu kleinwania WTS AIR, mm/1000 cykli PN-EN Pwiązanie (pwinwactw) pmiędzy kruszywem grubym w zaprjektwanej mieszance mineralnej (znaczne na dsianej z mieszanki frakcji kruszywa 5/8 lub 8/11) i lepiszczem asfaltwym, zastswanym w zaprjektwanej mma, % PN-EN met. A, 6 gdzin bracania sprawzdanie z badania/wydruk sprawzdanie z badania/wydruk** sprawzdanie z badania/wydruk** sprawzdanie z badania 9

10 WT BT PZDW w Białymstku. Wymagania wbec badania typu mma Spływnść w dpwiedniej temperaturze, jeżeli wymagane sprawzdanie z 14 PN-EN p.5 (infrmacja w WT) badania * Aby uwzględnić absrbcję lepiszcza przez kruszyw, d bliczenia wypełnienia wlnej przestrzeni w mieszance mineralnej asfaltem (VFB) należy przyjąć zawartść asfaltu rzpuszczalneg S. ** Badanie dprnści na kleinwanie należy wyknać na próbkach wyciętych z nawierzchni dcinka próbneg( grubści prjektwanej) lub próbkach z mieszanki mineraln asfaltwej przygtwanej w labratrium (prcedura kndycjnwania mma wg p ) grubści zgdnej z dpwiednim WT. Nie uznaje się za miardajny wynik badania dprnści na kleinwanie przeprwadzny na mma wyprdukwanej na taczarni, przesłanej d przygtwania płyt w labratrium (duża dległść) i w związku z tym pnwnie rzgrzewanej. Jeżeli labratrium przygtwujące płyty d badania znajduje się w niewielkiej dległści d taczarki, istnieje mżliwść pbrania mma na taczarni i bez pnwneg pdgrzewania mieszanki wyknania z niej płyt Kndycjnwanie krótkterminwe przygtwanej w labratrium mma, przed frmwaniem płyt d badania dprnści na kleinwanie (w parciu nrmę AASHTO R 30). Wyprdukwaną w labratrium mma umieścić w metalwej tacy i rzłżyć warstwą na grubść k. 25 d 50 mm. Tacę umieścić w suszarce temperaturze 135 C±5 na kres 2 gdz.±5 min. P 60 minutach przemieszać mieszankę w celu zachwania jednrdnych warunków starzenia. P kresie 2 gdzin, pdnieść temperaturę suszarki d temperatury zagęszczania i mieszankę mineraln-asfaltwą utrzymywać w suszarce przez kres jednej gdziny (±5 min). P trzech gdzinach d wyprdukwania w labratrium mieszanka mineralnasfaltwa gtwa jest d zagęszczania Finalny skład mieszanki mineraln-asfaltwej. Kńcwą częścią sprawzdania z Badania Typu jest pdanie zaprjektwaneg składu mieszanki mineralnasfaltwej. Zawartść wszystkich składników (z wyłaczeniem ddatków) pdaje się z dkładnścią d 0,1% (m/m), a zawartść ddatków pdaje się z dkładnścią typwą dla daneg ddatku (zwykle 0,1% m/m) pdając jedncześnie d czeg dany prcent się dnsi d masy mieszanki mineraln-asfaltwej czy masy asfaltu. Finalny skład mma mżna przedstawić w jednej z dwóch frm jak walidacja labratryjna lub walidacja prdukcji. Decyzja, która frma Badania Typu będzie wykrzystywana na kntrakcie należy d Wyknawcy. Wyknawca przedstawia wybraną frmę Badania Typu (recepty) wraz z zewnętrznym arkuszem kntrlnym (ZAK) d zatwierdzenia przez Inspektra nadzru nie później niż 3 tygdnie przed planwanym rzpczęciem rbót. Wejściwy lub wyjściwy skład mieszanki (Badanie Typu), zatwierdzny przez Inspektra nadzru jest pdstawwym dkumentem, wbec któreg ustalane są dchylenia uzyskiwanych wyników: w trakcie rutynwej kntrli prdukcji prwadznej w ramach zakładwej kntrli prdukcji (ZKP) d ustalenia PPZ i częstści pbierania próbek, w trakcie rzliczeń kntrli jakści mieszanki mineraln-asfaltwej na kntrakcie. Pdczas badań kntrlnych składu mieszanki mineraln-asfaltwej bwiązują: tlerancje w zakresie uziarnienia dla pszczególnych sit pdane w dpwiednim WT w stsunku d uziarnienia pdaneg w zatwierdznym BT. tlerancje w zakresie zawartści asfaltu: prównanie wyniku asfaltu rzpuszczalneg S uzyskaneg w prcesie ekstrakcji d zawartści asfaltu rzpuszczalneg S pdaneg w zatwierdznym BT. 3. Wymagany kmplet dkumentów. Przedkładając sprawzdanie z Badania Typu (receptę) d zatwierdzenia Inspektrwi Nadzru, wyknawca zbwiązany jest d przekazania sprawzdania z Badania Typu wg p raz wypełnineg arkusza kntrlneg (ZAK) stanwiąceg załącznik d niniejszych WT BT. 4. Załączniki. 1. Arkusz kntrlny (ZAK) Badania Typu w frmie elektrnicznej lub papierwej 2. Prcedura badania ITSR KONIEC 10

11 Pdlaski Zarząd Dróg Wjewódzkich w Białymstku. Zewnętrzny arkusz kntrlny (zak) Badanie Typu Załącznik 1 d WT BT Frmularz kntrlny wypełniny ręcznie lub elektrnicznie przez Wyknawcę stanwi bwiązkwy załącznik d rginalneg BT (recepty) Numer Badania Typu Data wydania Opracwana przez WMA 1.5 Rdzaj mma 1.6 Dkum. dniesienia 1.7 Kntrakt 1.8 Rdzaj walidacji A. Składniki mieszanki mineraln - asfaltwej (mma) Lp Składniki Pchdzenie Sprawzdanie Nr zawartść asfaltu S w granulacie, % w p.1 zawsze wypełniacz ddany; w p.9 zawsze granulat jeżeli wystepuje w p.10 zawsze asfalt; w p.11 zawsze stabilizatr jeżeli występuje; w p.12 zawsze śrdek adhezyjny jeżeli wystepuje B. Sprawdzenie uziarnienia mieszanki mineralnej Nazwa Numer z tablicy A % udział w mieszance # 31,5 # 22,4 # 16,0 # 11,2 # 8,0 # 5,6 # 4 # 2,0 # 0,125 # 0,063 % dpylania Wymiar czek sit, mm PN-EN i PN-EN , Mg/m 3 Przechdzi przez sit, % (m/m) wg PN-EN (wypełniacz) i PN-EN ρ f 3 ρ a w Mg/m ρ f 3 ρ rd w Mg/m krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej Krzywe graniczne wg WT PZDW ρ a mieszanki mineralnej ρ rd mieszanki mineralnej Uziarnienie kruszyw raz krzywe graniczne należy wypełnić d statnieg sita 31,5 ZDW WT BT 2013 Strna 1/3

12 Pdlaski Zarząd Dróg Wjewódkzich w Białymstku. Zewnętrzny arkusz kntrlny (zak) Badanie Typu Załącznik 1 d WT BT Frmularz kntrlny wypełniny ręcznie lub elektrnicznie przez Wyknawcę stanwi bwiązkwy załącznik d rginalneg BT (recepty) Numer Badania Typu Data wydania Opracwana przez WMA 1.5 Rdzaj mma 1.6 Dkum. dniesienia 1.7 Kntrakt 1.8 Rdzaj walidacji C. Właściwści mieszanki mineralnej Przechdzi przez sit, % (m/m) Lp Właściwści Zawartść frakcji pwyżej 2 mm, % (m/m) Zawartść frakcji pniżej 0,063 mm, % (m/m) Gęstść mieszanki mineralnej ρa (bliczna), Mg/m 3 Wartść Wymagania WT PZDW WT BT wzór Gęstść mieszanki mineralnej ρrd (bliczna), Mg/m 3 Wlna przestrzeń VMA, % (v/v) WT BT wzór 2 PN-EN ,063 0,125 Wymiar czek sit #, mm 2,0 4,0 5,6 8,0 11,2 16,0 22,4 31,5 D. Właściwści mieszanki mineraln-asfaltwej Lp. 1 Gęstść asfaltu ρ B, Mg/m 3 Właściwści Wartść z BT Wymagania WT PZDW/nrmy badawcze (uzupełnić datwanie) bez wymagań 2 Zawartść asfaltu całkwiteg B, % (m/m) 6,6 B min skr. α Zawartść asfaltu rzpuszczalneg S, % (m/m) Zawartść asfaltu nierzpuszczalneg B nier, % (m/m) Gęstść ρ mv, (met A w H 2 O), Mg/m 3 Gęstść bjętściwa ρ b, Mg/m 3 Wlna przestrzeń w mma V m, % (v/v) Wypełnienie wlnej przestrz.w mieszance mineralnej asfaltem VFB, % (v/v) Zawartść wlnej przestrzeni w mieszance mineralnej, VMA, % (v/v) PN-EN WT BT (4) PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN Współczynnik krekcyjny α d min. zawartści asfaltu (=2,650/ρa) 11 Odprnść na działanie wdy i mrzu: ITSR, % 12 Prprcjnalna głębkść kleiny PRD AIR [%] 13 Nachylenie wykresu kleinwania WTS AIR, [mm/1000cykli] 14 Pwinwactw między asfaltem a kruszywem, % 14 Spływnść WT BT (3) PN-EN WT BT załącznik 2 PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN ZDW WT BT 2013 Strna 2/3

13 Pdlaski Zarząd Dróg Wjewódzkich w Białymstku. Zewnętrzny arkusz kntrlny (zak) Badanie Typu Załącznik 1 d WT BT Frmularz kntrlny wypełniny ręcznie lub elektrnicznie przez Wyknawcę stanwi bwiązkwy załącznik d rginalneg BT (recepty) 1.1 Numer Badania BT (recepty) Typu 1.2 Data wydania Data wydania 1.3 Opracwana przez przez 1.4 WMA WMA 1.5 Rdzaj mma 1.6 Dkum. dniesienia 1.7 Kntrakt 1.8 Rdzaj walidacji D. Skład mieszanki mineraln-asfaltwej składniki Razem %skład mieszanki mineralnej % skład mieszanki mineraln asfaltwej w p.1 zawsze wypełniacz ddany; w p.9 zawsze granulat jeżeli wystepuje w p.10 zawsze asfalt; w p.11 zawsze stabilizatr jeżeli występuje; w p.12 zawsze śrdek adhezyjny jeżeli wystepuje Za zgdnść z rginałem (czytelne Imię i Nazwisk) Oświadczenie Oświadczam, że przedstawine na niniejszym frmularzu dane zgdne są z ryginalnym Badaniem Typu (receptą). Wszystkie metdy badawcze zgdne są z wymaganymi w WT PZDW w Białymstku. (czytelne Imię i Nazwisk) ZDW WT BT 2013 Strna 3/3

14 Załącznik 2 d WT BT PZDW w Białymstku. Instrukcja badawcza: Określanie dprnści próbek mieszanek mineraln-asfaltwych na działanie wdy i mrzu Załącznik 2 d WT BT PZDW w Białymstku Instrukcja badawcza: Określanie dprnści próbek mieszanek mineraln-asfaltwych na działanie wdy i mrzu 1. CEL INSTRUKCJI. Instrukcja badawcza ma na celu kreślanie dprnści próbek mieszanek mineraln-asfaltwych na działanie wdy i mrzu. 2. NORMY POWOŁANE. Instrukcję badawczą pracwan na pdstawie nrm: PN-EN :2008 Mieszanki mineraln-asfaltwe - Metdy badań mieszanek mineralnasfaltwych na grąc - Część 12: Określanie wrażliwści próbek asfaltwych na wdę, AASHTO T Resistance f Cmpacted Bituminus Mixture t Misture Induced Damage (prcedura zamrażania), nrmy serii PN-EN ZASADA METODY. Zestaw próbek dzieli się na dwie równe części. Płwę próbek przechwuje się w temperaturze pkjwej, bez ddatkweg kndycjnwania (tzw. zestaw suchy ). Drugą płwę próbek (tzw. zestaw mkry ) kndycjnuje się w wdzie, w pdwyższnej temperaturze, a następnie zamraża i pnwnie kndycjnuje w wdzie. P kndycjnwaniu kreślana jest wytrzymałść na rzciąganie pśrednie wszystkich próbek zgdnie z nrmą PN-EN Następnie kreśla się wyrażny prcentw stsunek wytrzymałści na rzciąganie pśrednie uzyskanych na próbkach z zestawu mkreg d wytrzymałści próbek z zestawu sucheg. 4. APARATURA I WYPOSAŻENIE POMOCNICZE. D kreślenia dprnści na działanie wdy i mrzu wymagany jest następujący sprzęt: ubijak Marshalla wg PN-EN z kmpletem frm, zestaw urządzeń wg PN-EN d przygtwania mieszanki mineraln-asfaltwej prasa wytrzymałściwa, typu Marshalla, zgdna z nrmą PN-EN , przystawka d badania wytrzymałści na rzciąganie pśrednie (średnica próbek 100 mm) l, aparatura próżniwa (pmpa, próżnimierz itp.), za pmcą której mżliwe jest uzyskanie w zbirniku próżniwym (kmrze, suszarce próżniwej, itp.), ciśnienia bezwzględneg (6,7±0,3) kpa w ciągu (10±1) minut i utrzymania takieg ciśnienia w czasie (30±5) minut, zbirnik próżniwy (kmra, suszarka próżniwa, itp.) z perfrwaną półką umieszczną na dnie zbirnika, łaźnia wdna z kntrlą termstatyczną, w której mżna utrzymać temperaturę kndycjnwania (25±2) C, C w tczeniu próbki; łaźnia pwinna być wypsażna w perfrwaną półkę umieszczną na pdkładkach na dnie łaźni; pjemnść łaźni pwinna być taka, aby górne pwierzchnie przechwywanych próbek znajdwały się c najmniej 20 mm pniżej pzimu wdy, kmra chłdnicza, w której mżna utrzymać temperaturę w (-18±3) C, waga raz inny sprzęt ptrzebny d kreślenia gęstści bjętściwej zgdnie z nrmą PN-EN , suwmiarka lub inne urządzenie d kreślenia wymiarów próbki zgdnie z nrmą PN-EN , wda destylwana, strzykawka z pdziałką (lub inne urządzenie) umżliwiające dzwanie (10 ±1 ml) wdy, 1

15 Załącznik 2 d WT BT PZDW w Białymstku. Instrukcja badawcza: Określanie dprnści próbek mieszanek mineraln-asfaltwych na działanie wdy i mrzu trebki plastikwe dpaswane d wielkści pjedynczej próbki, flia typu stretch. 5. PRZYGOTOWANIE PRÓBEK. a. Wymiary, liczba i spsób przygtwania próbek. D kreślenia dprnści na działanie wdy i mrzu należy sprządzić, c najmniej siem próbek cylindrycznych, z przygtwanej wg PN-EN mm-a zaprjektwanym składzie. Próbki pwinny być symetryczne i równych bkach. Próbki pwinny być średnicy (100±3) mm, wyknane w warunkach labratryjnych zgdnie z nrmą PN-EN stsując metdę zagęszczania przez ubijanie 2 x 35 uderzeń. b. Wybranie próbek d badań. P wyknaniu próbek należy kreślić wymiary i gęstść bjętściwą według PN-EN i PN-EN Ze zbiru 8 wyknanych próbek należy wybrać zestaw 6 próbek najmniejszej różnicy wyskści raz gęstści bjętściwej. Różnica między średnimi wyskściami (średnia z 6 szt) nie pwinna być większa niż 5 mm. Różnica między średnimi gęstściami bjętściwymi (średnia z 6 szt) nie pwinna być większa niż 15 kg/m 3. Wybrany zestaw 6 próbek należy pdzielić na dwie równe części: zestaw mkry (3 szt.) i zestaw suchy (3 szt), zbliżnych średnich wyskściach i gęstściach bjętściwych. Próbki należy przygtwać w mżliwie krótkim czasie, nie dłuższym niż jeden tydzień. Należy zapewnić c najmniej 16 gdzinne pielęgnwanie próbek przed rzpczęciem prcedury kndycjnwania, plegające na przechwywaniu próbek z bu zestawów na płaskiej pwierzchni w temperaturze pkjwej (20±5) C. c. Kndycjnwanie próbek. Zestaw suchy. Kndycjnwanie próbek z zestawu sucheg plega na przechwaniu ich na płaskiej pwierzchni w temperaturze pkjwej (20±5) C. Zestaw mkry. Kndycjnwanie próbek z zestawu mkreg rzpczyna się d umieszczenia ich na perfrwanej półce w zbirniku próżniwym (kmrze, suszarce próżniwej, itp.) wypełninym wdą destylwaną temperaturze (20±5) C. Górne pwierzchnie próbek p zanurzeniu pwinny znajdwać się c najmniej 20 mm pniżej pzimu wdy. Uruchmić aparaturę próżniwą i uzyskać ciśnienie bezwzględne (6,7±0,3) kpa w ciągu (10±1) minut (6,7 kpa dpwiada w przybliżeniu 50 mm Hg). Aby uniknąć uszkdzenia próbki, ciśnienie należy bniżać pwli i równmiernie. Utrzymywać zadane ciśnienie przez kres (30±5) minut, a następnie pdwyższać pwli i równmiernie d pzimu ciśnienia atmsferyczneg. Pzstawić próbki zanurzne w wdzie na klejne (30±5) minut. Umieścić próbki z zestawu mkreg w łaźni wdnej temperaturze (40±1) C na kres d 68 d 72 gdzin. P takim nasyceniu wdą,, wyjąć próbki z łaźni wdnej, unikając nadmierneg ciekania wdy, ściśle winąć każdą z próbek flią typu stretch. Każdą winiętą próbkę umieścić w trbie plastikwej zawierającej (10±1) ml wdy (dmierznej przy użyciu strzykawki lub inneg urządzenia) i szczelnie zamknąć. Plastikwe trby z próbkami umieścić w kmrze chłdniczej w temperaturze (-18±3) C i przechwywać przez minimum 16 gdzin, licząc czas d mmentu, gdy zamrażarka z próbkami siągnie tę temperaturę. P wyjęciu próbek z zamrażarki umieścić je wraz z wreczkami plastikwymi w łaźni z wdą temperaturze (60±1) C. Wkrótce p umieszczeniu próbek w łaźni wdnej i rzmrżeniu pakwania, wyjąć je z plastikwej trebki i zdjąć z nich flię typu stretch najszybciej, jak t jest mżliwe i pnwnie umieścić w łaźni wdnej. Próbki przechwywać w łaźni wdnej przez (24±1) h, licząc d mmentu pierwszeg włżenia d łaźni p przechwywaniu w kmrze chłdniczej. 6. PROCEDURA BADAWCZA. Dprwadzić ba zestawy próbek d temperatury badania (25±2) C. Próbki z zestawu sucheg termstatwać w warunkach pwietrzn-suchych (w łaźni wdnej, ale izlwane d wdy trebką z cienkiej flii,). Próbki z zestawu mkreg termstatwać w wdzie (w łaźni wdnej). Próbki należy przechwywać w łaźni wdnej przez c najmniej 2 gdziny. Osuszyć próbki z zestawu mkreg ręcznikiem i kreślić wytrzymałść próbek na rzciąganie pśrednie według PN-EN Badanie pwinn być 2

16 Załącznik 2 d WT BT PZDW w Białymstku. Instrukcja badawcza: Określanie dprnści próbek mieszanek mineraln-asfaltwych na działanie wdy i mrzu przeprwadzne w ciągu 1 minuty d wyjęcia próbki z wdy. Próbki z zestawu sucheg wyjąć z łaźni wdnej, usunąć trebkę fliwą i przeprwadzić badanie w ciągu 1 minuty d wyknania tych czynnści. 7. OBLICZENIA. Obliczyć wskaźnik wytrzymałści na rzciąganie pśrednie ITSR według wzru: ITSR =100 ITS ITS w d w którym: ITSR wskaźnik wytrzymałści próbki na rzciąganie pśrednie, w prcentach (%), ITS w średnia wytrzymałść znaczna dla grupy próbek mkrych, zakrąglna d liczby całkwitej, wyrażna w (kpa) ITS d średnia wytrzymałść wyznaczna dla grupy próbek suchych, zakrąglna d liczby całkwitej, wyrażna w (kpa). 8. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ. Sprawzdanie z badań pwinn zawierać wszystkie dane i infrmacje wyszczególnine w rzdziale 10 PN-EN z uwzględnieniem wymaganej, w rzdziale 11 tej nrmy, precyzji. KONIEC 3