KODEKS ETYKI RADCY PRAWNEGO

Transkrypt

1 KODEKS ETYKI RADCY PRAWNEGO radca prawny Jędrzej Klatka Przewodniczący Grupy Roboczej Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) ds. Modelowych Zasad Etyki Prawników Europejskich Kodeks Etyki Radcy Prawnego (KERP) Art. 57 ustawy o radcach prawnych: Do Krajowego Zjazdu Radców Prawnych należy: 7) uchwalanie zasad etyki radców prawnych. UCHWAŁA Nr 3/2014 NADZWYCZAJNEGO KRAJOWEGO ZJAZDU RADCÓW PRAWNYCH z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i wykonywanie zawodu/etyka/kodeks etyki radcyprawnego/ od r. UCHWAŁA VIII KRAJOWEGO ZJAZDU RADCÓW PRAWNYCH nr 5/2007 z dnia 10 listopada 2007 r. w sprawie uchwalenia Kodeksu Etyki Radcy Prawnego UCHWAŁA PREZYDIUM KRRP nr 8/VIII/2010 z r. W SPRAWIE OGŁOSZENIA TEKSTU JEDNOLITEGO KERP Z 2007 R. (KERP 2007) content/uploads/2015/03/kerp tekstjednolity.pdf radca prawny Jędrzej Klatka 2 Wszelkie prawa zastrzeżone. 1

2 Świadczenie pomocy prawnej za granicą i działalność transgraniczna Art Radca prawny świadczący pomoc prawną za granicą obowiązany jest przestrzegać postanowień Kodeksu, a także zasad etyki zawodowej obowiązujących w państwie goszczącym. 2.Radca prawny jest obowiązany przestrzegać postanowień Kodeksu Etyki CCBE podczas jego działalności transgranicznej,tojest: 1) kontaktów zawodowych radcy prawnego z prawnikami z innych państw członkowskich Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) oraz 2) działalności zawodowej radcy prawnego na terytorium innego państwa członkowskiego CCBE, niezależnie od tego, czy radca prawny fizycznie się w nim znajduje. radca prawny Jędrzej Klatka 3 Kodeks Etyki CCBE c. d. UCHWAŁA Nr 8/2010 IX KRAJOWEGO ZJAZDU RADCÓW PRAWNYCH z dnia 6 listopada 2010 r. w sprawie przyjęcia Kodeksu Etyki Prawników Europejskich. 1.Przyjmuje się do stosowania Kodeks etyki Prawników europejskich przyjęty przez Radę adwokatur i stowarzyszeń Prawniczych Europy (ccbe) w dniu 28 października 1988 r. wraz z jego późniejszymi zmianami. 2. Kodeks etyki Prawników europejskich, o którym mowa w 1, jest wiążący dla polskich radców prawnych podczas ich działalności transgranicznej, to jest podczas: (a) wszelkich kontaktów zawodowych radcy prawnego z prawnikami z innych Państw członkowskich ccbe; oraz (b) działalności zawodowej radcy prawnego na terenie innego Państwa członkowskiego ccbe, niezależnie od tego czy radca prawny fizycznie się w nim znajduje od r. radca prawny Jędrzej Klatka 4 Wszelkie prawa zastrzeżone. 2

3 Regulamin Szczegółowych Zasad Wykonywania Zawodu (Regulamin) Art. 60 ustawy o radcach prawnych: Do zakresu działania Krajowej Rady Radców Prawnych należy: 8) uchwalanie regulaminów: f) dotyczących szczegółowych zasad wykonywania zawodu radcy prawnego. Prace w toku radca prawny Jędrzej Klatka 5 Zakres zmian w nowym KERP 20 nowych uregulowań 15 merytorycznych modyfikacji 15 doprecyzowań Słowniczek Ujednolicenie pojęć radca prawny Jędrzej Klatka 6 Wszelkie prawa zastrzeżone. 3

4 Objaśnienie kolorów Tekst Kodeksu Etyki CCBE lub Modelowych Zasad CCBE Tekst Kodeksu Etyki z 2007 r. Projekt Kodeksu Etyki na Zjazd w 2013 r. (nieuchwalony) Kodeks Etyki Radcy Prawnego z 2014 r. (od r.) Uwagi i komentarze kursywą radca prawny Jędrzej Klatka 7 Kwestie intertemporalne 2 uchwały NADZWYCZAJNEGO KRAJOWEGO ZJAZDU RADCÓW PRAWNYCH nr 3/2014 z r.: Do zdarzeń mających miejsce przed dniem wejścia w życie niniejszej uchwały, zastosowanie mają przepisy dotychczasowe. radca prawny Jędrzej Klatka 8 Wszelkie prawa zastrzeżone. 4

5 Część 1 Tajemnica zawodowa Istota tajemnicy zawodowej Obowiązek dochowania tajemnicy zawodowej przez radców prawnych jest nierozerwalnie związany z pełnieniem przez nich funkcji zaufania publicznego. Istnienie tego obowiązku, obwarowanego sankcją karną (art. 266 k.k.), stanowi dla osób poszukujących pomocy prawnej gwarancję poufności. [wyrok Trybunału Konstytucyjnego z r. K 41/05] Dochowanie tajemnicy zawodowej jest prawem i obowiązkiem radcy prawnego. Stanowi podstawę zaufania klienta i jest gwarancją praw i wolności obywatelskich. [art.9 KERP 2014r.] radca prawny Jędrzej Klatka 10 Wszelkie prawa zastrzeżone. 5

6 Zakres przedmiotowy tajemnicy zawodowej Radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej. [art 3 ust. 3 ustawy o radcach prawnych (ustawy)]. Prawnik zachowa poufny charakter wszelkich informacji, które staną się mu znane w trakcie wykonywania działalności zawodowej. [2.3.2 CCBE] Radca prawny zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem czynności zawodowych. [12.1 KERP 2007]. Radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej radca prawny Jędrzej Klatka 11 Zakres przedmiotowy tajemnicy zawodowej w KERP 2014 Art Radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystkie informacje dotyczące klienta i jego spraw, ujawnione radcy prawnemu przez klienta bądź uzyskane w inny sposób w związku z wykonywaniem przez niego jakichkolwiek czynności zawodowych, niezależnie od źródła tych informacji oraz formy i sposobu ich utrwalenia (tajemnica zawodowa). radca prawny Jędrzej Klatka 12 Wszelkie prawa zastrzeżone. 6

7 Zakres przedmiotowy tajemnicy zawodowej w KERP 2014 c.d. Art Tajemnica zawodowa obejmuje również wszelkie tworzone przez radcę prawnego dokumenty oraz korespondencję radcyprawnegozklientemiosobami uczestniczącymi w prowadzeniu sprawy powstałedla celów związanych ze świadczeniem pomocy prawnej. 3. Tajemnicą zawodową objęte są także informacje ujawnione radcy prawnemu przed podjęciem przez niego czynności zawodowych, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że ujawnienienastąpiło dlapotrzeb świadczenia pomocy prawnej i uzasadnione było oczekiwaniem, żeradcaprawnybędzie ją świadczył. radca prawny Jędrzej Klatka 13 Zakres tajemnicy zawodowej w KERP według okoliczności pozyskania informacji KERP 2007 KERP 2014 wszystkie uzyskane informacje wszystkiego o czym (radca prawny) się dowiedział. w związku z wykonywaniem czynności zawodowych (więc nie w życiu prywatnym) Brak rozróżnienia na informacje uzyskane od klienta i od osoby trzeciej ujawnione radcy prawnemu przez klienta więc niekoniecznie w związku z wykonywaniem czynności zawodowych, lecz także podczas gry w tenisa i w życiu prywatnym uzyskane w inny sposób w związku z wykonywaniem jakichkolwiek czynności zawodowych, niezależnie od źródła tych informacji więc uzyskanie nie od klienta Informacje uzyskane przed udzieleniem zlecenia nie były objęte wyraźnym zakazem ujawniania tajemnicy informacje ujawnione radcy prawnemu przed podjęciem przez niego czynności zawodowych, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że ujawnienie nastąpiło dla potrzeb świadczenia pomocy prawnej i uzasadnione było oczekiwaniem, że radca prawny będzie ją świadczył. początkiem obowiązku nie musi być więc zawarcie umowy. Problemem są też usługi grzecznościowe. radca prawny Jędrzej Klatka 14 Wszelkie prawa zastrzeżone. 7

8 Zakres tajemnicy zawodowej w KERP według źródła ich pochodzenia KERP 2007 KERP 2014 informacje uzyskane przez radcę prawnego 12.2 Informacje wytworzone przez radcę prawnego np. opinie prawne nie były objęte tajemnicą wg. wyroku TK (były inne poglądy) informacje ujawnione radcy prawnemu 15.1 I 15.3 tworzone przez radcę prawnego dokumenty oraz korespondencję radcy prawnego 15.2 (w projekcie KERP 2013 dodano a w szczególności zawierające stanowisko co do prawa) Brak zakazu ujawnienia samego faktu świadczenia pomocy prawnej dla konkretnego klienta. W art. 19 projektu KERP 2013 był zakaz ujawniania faktu udzielenia pomocy prawnej, chyba, że przepis prawa stanowi inaczej lub klient wyraził zgodę. Wyraźnie też zapisano, że wpostępowaniu w którym radca zastępuje klienta można ujawniać informacje w zakresie w jakim wynika to z wyraźnej lub dorozumianej woli klienta. radca prawny Jędrzej Klatka 15 Zakres dochowania tajemnicy KERP 2007 KERP 2014 Obowiązek zachowania Dochowanie tajemnicy tajemnicy zawodowej obejmuje zawodowej obejmuje nie tylko nie tylko zakaz ujawnienia zakaz ujawniania informacji i informacji, lecz także skorzystania dokumentów, o których mowa w z nich w interesie własnym, bądź art. 15, ale również zakaz osoby trzeciej skorzystania z nich w interesie własnym lub innej osoby, chyba że przepisy prawa lub Kodeksu stanowią inaczej 16 Zakazem jest objęte także ujawnienie lub skorzystanie z opinii prawnej lub innych dokumentów wytworzonych przez radcę prawnego. radca prawny Jędrzej Klatka 16 Wszelkie prawa zastrzeżone. 8

9 Okres obowiązywania tajemnicy zawodowej Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie. Zobowiązanie do zachowania poufności nie jest ograniczone w czasie. [2.3.3 CCBE] Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej jest nieograniczony w czasie i trwa także po ustaniu stosunku prawnego, na podstawie którego radca prawny świadczył pomoc prawną.[15 KERP 2007] Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie i istnieje również po zaprzestaniu wykonywania zawodu.[17kerp] Pominięto po ustaniu stosunku pracy uważając, ze jest to już objęte sformułowaniemonieograniczeniuwczasie. radca prawny Jędrzej Klatka 17 Obowiązek zażalenia na wskazane ustawowo sądowe zwolnienie z tajemnicy zawodowej Radca prawny powinien podejmować wszelkie przewidziane prawem środki dla uniknięcia lub ograniczenia określonego w przepisach prawa zwolnienia go z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. [19 KERP] Nowy etyczny obowiązek wniesienia zażalenia w każdym przypadku nie spełniania ustawowych przesłanej zwolnienia np. z art. 180 par. 2 KPK, lub niejednoznacznego wskazania zakresu zwolnienia. O takiej sytuacji można i należy powiadamiać dziekanatak było w projekcie KERP 2013 (ochrona i pomoc samorządu). radca prawny Jędrzej Klatka 18 Wszelkie prawa zastrzeżone. 9

10 Zakaz powoływania na świadka Radca prawny nie może zgłaszać wniosku dowodowego o przesłuchanie w charakterze świadka innego radcy prawnego lub innej osoby, z którą radca prawny może na podstawie przepisów prawa wspólnie wykonywać zawód dla ustalenia okoliczności objętych ich obowiązkiem dochowania tajemnicy zawodowej. [20 KERP] Dotyczy adwokatów, prawników zagranicznych, doradców podatkowych, rzeczników patentowych (również aplikantów bo ich też obowiązuje tajemnica zawodowa) radca prawny Jędrzej Klatka 19 Tajemnica zawodowa pertraktacji ugodowych Radca prawny obowiązany jest zachować w tajemnicy, także wobec sądu i innych organów orzekających w sprawie, przebieg i treść pertraktacji ugodowych. [12.4 KERP 2007] Radca prawny obowiązany jest zachować w tajemnicy, także wobec sądów i innych organów orzekających w sprawie, przebieg i treść pertraktacji ugodowych, w których brał czynny udział.[21kerp] Więc nie wszystkich pertraktacji? Ale jakie jest kryterium czynnego udziału?. Wydaje się więc, że można ujawnić sam fakt prowadzenia pertraktacji ugodowych, o ile radca nie brał wnichudziału, ale się o nich dowiedział. Z drugiej strony obowiązuje dbałość o dobro klienta (Art. 8 KERP 2014) więc sytuacja możebyć zróżnicowana. radca prawny Jędrzej Klatka 20 Wszelkie prawa zastrzeżone. 10

11 Podmiotowy zakres obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej Radca prawny powinien wyraźnie zobowiązać osoby współpracujące z nim przy wykonywaniu czynności zawodowych do zachowania poufności w zakresie objętym jego tajemnicą zawodową, wskazując na ich odpowiedzialność prawną związaną z ujawnieniem tajemnicy zawodowej. [22 KERP] Kto, wbrew przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z wykonywaną pracą, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. [266 1 KK] Obowiązek radcowski nie dotyczy osób wykonujących zawody zaufania publicznego zobowiązanych do zachowania swojej tajemnicy zawodowej. Zobowiązanie osoby współpracującej powinno mieć charakter umowy bądź odrębnego oświadczenia. radca prawny Jędrzej Klatka 21 Podmiotowy zakres obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej c.d. Art KK 1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia publicznie wiadomości z rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności. radca prawny Jędrzej Klatka 22 Wszelkie prawa zastrzeżone. 11

12 Obowiązek zabezpieczenia informacji Radca prawny obowiązany jest zabezpieczyć najlepiej jak to możliwe, przed niepowołanym ujawnieniem, informacje o których mowa w art. 9 i art. 12 ust 1. Wykorzystanie środków przekazu nie gwarantujących zachowania poufności w przekazaniu informacji objętych tajemnicą zawodową wymaga uprzedniego powiadomienia o tym klienta. [14 KERP 2007] radca prawny Jędrzej Klatka 23 Obowiązek zabezpieczenia informacji c. d. Radca prawny obowiązany jest zabezpieczyć przed niepowołanym ujawnieniem wszelkie informacje objęte tajemnicą zawodową, niezależnie od ich formy i sposobu utrwalenia. Dokumenty i nośniki zawierające informacje poufne należy przechowywać w sposób chroniący je przed zniszczeniem, zniekształceniem lub zaginięciem. Dokumenty i nośniki przechowywane w formie elektronicznej powinny być objęte odpowiednią kontrolą dostępu oraz zabezpieczeniem systemu przed zakłóceniem działania, uzyskaniem nieuprawnionego dostępu lub utratą danych. Radca prawny powinien kontrolować dostęp osób współpracujących do takich dokumentów i nośników. [23 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 24 Wszelkie prawa zastrzeżone. 12

13 Zmiany w zakresie obowiązku zabezpieczenia informacji KERP 2007 KERP 2014 Informacje zabezpieczyć ujawnieniem przed powiadomić klienta o używaniu a informacje, dokumenty i nośniki przechowywać w sposób chroniący je przed zniszczeniem, zniekształceniem lub zaginięciem. kontrola osób współpracujących kontrola dostępu do dokumentów w formie elektronicznej zabezpieczeniem systemu przed zakłóceniem działania i utratą danych Informując klienta w treści korespondencji elektronicznej o zagrożeniach związanych zkorzystaniem(ztegośrodkaaklient) domyślnie lub wyraźnie (to) zaakceptował Szafy pancerne, bez dokumentów na biurkach Hasła logowania do sieci kancelarii Zabezpieczenie sieci WiFi albo odrębna zabezpieczona sieć WiFi dla prawników i odrębna dla klientów kancelarii Serwer z podwójnym dyskiem (tzw. mirror) Rezerwowy serwer w razie awarii głównego serwera albo chmura Kopia zapasowa radca prawny Jędrzej Klatka 25 Warunki korzystania z poczty gmail: użytkownik udziela firmie Google ważnej na całym świecie licencji na wykorzystywanie, udostępnianie, przechowywanie, reprodukowanie, modyfikowanie, przesyłanie, publikowanie, publiczne prezentowanie i wyświetlanie oraz rozpowszechnianie materiałów. Nasze automatyczne systemy analizują treść (w tym wiadomości e mail) w celu oferowania spersonalizowanych funkcji usług, takich jak wyniki wyszukiwania, reklamy indywidualne i wykrywanie spamu oraz złośliwego oprogramowania. Tę analizę przeprowadzamy podczas wysyłania, odbierania oraz zapisywania treści. [ radca prawny Jędrzej Klatka 26 Wszelkie prawa zastrzeżone. 13

14 Obowiązek zabezpieczenia informacji przechowywanych w chmurze Wytyczne CCBE z r. w sprawie używania przez prawników usług przetwarzania danych w chmurze: NTCdocument/ _EN_CCBE_gui1_ pdf radca prawny Jędrzej Klatka 27 Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa W przypadku, gdy na żądanie klienta radca prawny kieruje do odpowiednich organów zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia czynu zabronionego przez prawo, ujawnionego w związku ze świadczeniem pomocy prawnej obowiązany jest wyraźnie wskazać, że dokonuje tego w imieniu i z upoważnienia klienta.[24kerp] Pozwala uniknąć albo ograniczyć sięganie przez organ ścigania do przesłuchania radcy prawnego jako zawiadamiającego radca prawny Jędrzej Klatka 28 Wszelkie prawa zastrzeżone. 14

15 Wyraźna lub dorozumiana zgoda klienta na ujawnienie okoliczności objętych tajemnica zawodową Prawnik może ujawnić informacje objęte tajemnicą zawodową osobom trzecim, w szczególności organom władzy publicznej oraz przed sądem, jeżeli w ocenie prawnika ich ujawnienie służy interesom klienta, klient wyraził zgodę na ich ujawnienie i żaden obowiązujący przepis prawa (stanowionego ani precedensowego) nie zakazuje ich ujawnienia. [Zasady Modelowe CCBE przyjęte r.] wykorzystanie w toku procesu, przy aprobacie klienta, uzyskanych od niego wiadomości i dokumentów, nie jest naruszeniem tajemnicy zawodowej [wyrok SN z r. sygn. SDI 28/07] radca prawny Jędrzej Klatka 29 Wyraźna lub dorozumiana zgoda klienta na ujawnienie okoliczności objętych tajemnica zawodową c.d. Radca prawny nie może ujawnić faktu udzielenia pomocy prawnych klientowi chyba że przepis prawa stanowi inaczej lub klient wyraził na to zgodę. [projekt KERP 2013] Radca prawny ujawnia w postepowaniu w którym zastępuje klienta informacje objęte tajemnicą zawodową tylko w zakresie, w jakim wynika to z wyraźnej lub dorozumianej woli klienta. [projekt KERP 2013] radca prawny Jędrzej Klatka 30 Wszelkie prawa zastrzeżone. 15

16 Pranie brudnych pieniędzy Prawnik ma prawo i obowiązek ujawnić informacje objęte tajemnicą zawodową organom władzy publicznej oraz przed sądem ilekroć wymaga tego obowiązujący przepis prawa (stanowionego lub precedensowego). [Zasady Modelowe CCBE przyjęte r.] radca prawny Jędrzej Klatka 31 Pranie brudnych pieniędzy c.d. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji udostępnianych na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2014 r. poz. 455) wzakresieokreślonym tymi przepisami. [art. 3 ust. 6 ustawy o radcach prawnych] radca prawny Jędrzej Klatka 32 Wszelkie prawa zastrzeżone. 16

17 Samozwolnienie z tajemnicy zawodowej Prawnik ma prawo ujawnić informacje objęte tajemnicą zawodową w zakresie niezbędnym dla: (i) obrony prawnika przed sądem, w postępowaniu administracyjnym lub dyscyplinarnym, (ii) dochodzenia roszczeń przeciwko swojemu klientowi. [Zasady Modelowe CCBE przyjęte r.] radca prawny Jędrzej Klatka 33 Samozwolnienie z tajemnicy zawodowej projekt na Zjazd w 2013 r. 1. Radca prawny przeciwko któremu prowadzone jest postępowanie grożące zastosowaniem sankcji karnych, administracyjnych lub dyscyplinarnych może ujawnić organom prowadzącym postępowanie objęte tajemnicą zawodową informacje w zakresie w jakim, w uzasadnionym przekonaniu, jest to niezbędne dla ochrony jego praw. 2. W przypadku sporu prawnego związanego ze świadczoną pomocą prawną radca prawny może w postepowaniu ujawnić informacje objęte tajemnicą zawodową, ale tylko w zakresie w jakim, w uzasadnionym przekonaniu, jest to niezbędne dla ochrony jego praw. [projekt KERP na Zjazd w 2013 r.] radca prawny Jędrzej Klatka 34 Wszelkie prawa zastrzeżone. 17

18 Samozwolnienie z tajemnicy zawodowej projekt na Zjazd w 2013 r. c.d. 3. W przypadkach o których mowa w ust. 1 i ust. 2 radca prawny powinien podjąć starania o wyłączenie jawności postepowania. 4. Radca prawny wykonując wynikające z Kodeksu obowiązki wobec organu samorządu zawodowego, a w szczególności korzystając z prawa do złożenia wyjaśnień uprawniony jest do ujawniania w niezbędnym zakresie okoliczności objętych tajemnicą zawodową. [projekt KERP na Zjazd w 2013 r.] radca prawny Jędrzej Klatka 35 Samozwolnienie" z tajemnicy zawodowej Obowiązek dochowania tajemnicy zawodowej może ustać gdy w szczególności z inicjatywy takiego klienta toczy się postępowanie dyscyplinarne lub karne, skierowane przeciwko samemu adwokatowi. W tym ostatnim wypadku wchodzi w grę prawodoobrony,które nie może doznać ograniczenia przez związanie adwokata obowiązkiem tajemnicy zawodowej. Jeśliby bowiem obowiązek ten zachować, adwokat znalazłby się w sytuacji gorszejniż każda inna osoba pozostająca wstanie oskarżenia. [uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1962 r., sygn. VI KO 61/62] radca prawny Jędrzej Klatka 36 Wszelkie prawa zastrzeżone. 18

19 Obowiązek pełnego informowania klienta a tajemnica zawodowa Ilekroć obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej nie da się pogodzić z obowiązkiem (pełnego) informowania klienta, prawnik powinien rozwiązać ten problem w porozumieniu z klientami, których problem dotyczy, albo zaprzestać prowadzenia wszystkich spraw, których owa sprzeczność dotyczy. [Modelowe Zasady CCBE wersja z r.] radca prawny Jędrzej Klatka 37 Część 2 Zajęcia niedopuszczalne Wszelkie prawa zastrzeżone. 19

20 Zajęcia niedopuszczalne Radca prawny nie może brać udziału ani w jakikolwiek sposób uczestniczyć w czynnościach, które uwłaczałyby godności zawodu lub podważały do niego zaufanie. [19 KERP 2007] Radca prawny nie może zajmować się sprawami ani w jakikolwiek sposób uczestniczyć w czynnościach, które ograniczałyby jego niezależność, uwłaczały godności zawodu, podważały do niego zaufanie albo groziły naruszeniem tajemnicy zawodowej. [25.1 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 39 Zajęcia niedopuszczalne c. d. Radca prawny obowiązany jest dbać o godność zawodu nie tylko przy wykonywaniu czynności zawodowych, ale również w działalności publicznej i w życiu prywatnym. [11.1 KERP] Naruszeniem godności zawodu radcy prawnego jest w szczególności takie postępowanie radcy prawnego, które mogłoby zdyskredytować go w opinii publicznej lub podważyć zaufanie do zawodu radcy prawnego.[11.2 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 40 Wszelkie prawa zastrzeżone. 20

21 Zajęcia niedopuszczalne c. d. Radca prawny nie może w sposób niejawny dla klienta brać udziału lub pomagać osobom trzecim w świadczeniu przez nie pomocy prawnej w celu zarobkowym, w szczególności w charakterze osoby użyczającej nazwiska, cichego wspólnika lub pomocnika. [25.2 KERP] Dot. tzw. kancelarii odszkodowawczych. Oznacza to, że w razie świadczenia pomocy prawnej klientowi takiej osoby trzeciej np. kancelarii odszkodowawczej, radca ma obowiązek zawrzeć konkretną umowę z tym klientem. radca prawny Jędrzej Klatka 41 Zajęcia niedopuszczalne c. d. Radca prawny nie może brać udziału lub pomagać (w szczególności poprzez przyjmowanie lub wykonywanie zleceń) w świadczeniu pomocy prawnej na rzecz klientów osób trzecich, które świadczą swoim klientom pomoc prawną w celach zarobkowych, jeżeli osoby te nie działają zgodnie z ustawą o radcach prawnych w zakresie odnoszącym się do form wykonywania zawodu radcy prawnego i przedmiotu ich działalności. [NIEPRZYJĘTY projekt KERP na Zjazd w 2013 r.] radca prawny Jędrzej Klatka 42 Wszelkie prawa zastrzeżone. 21

22 Część 3 Konflikt interesów Konflikt interesów wg Kodeksu Etyki CCBE Prawnik nie może doradzać, reprezentować ani występować w imieniu dwóch lub większej liczby klientów, jeśli występuje konflikt interesów tych klientów lub zachodzi znaczące ryzyko wystąpienia takiego konfliktu. Prawnik musi odstąpić od reprezentowania obu lub wszystkich klientów, jeśli występuje konflikt interesów tych klientów, a także jeśli występuje ryzyko naruszenia zobowiązania do poufności lub ograniczenia niezależności prawnika. Prawnik ma również obowiązek powstrzymać się od występowania na rzecz nowego klienta, jeśli występuje ryzyko naruszenia zobowiązania do poufności wobec poprzedniego klienta lub jeśli posiadana przez prawnika wiedza o sprawach poprzedniego klienta dałaby nowemu klientowi nieuzasadnioną przewagę. [ CCBE] radca prawny Jędrzej Klatka 44 Wszelkie prawa zastrzeżone. 22

23 Konflikt interesów wg Zasad modelowych CCBE Prawnik nie może udzielać pomocy prawnej ani działać w imieniu dwóch lub więcej klientów, jeżeli pomiędzy interesami tych klientów istnieje konflikt. Ponadto, prawnik nie może udzielać pomocy prawnej ani reprezentować klienta jeżeli istnieje konflikt pomiędzy interesami klienta a jego własnymi interesami. Ten sam obowiązek występuje również w sytuacji, gdy istnieje poważne ryzyko wystąpienia konfliktu interesów. [Zasady Modelowe CCBE dokument roboczy] radca prawny Jędrzej Klatka 45 Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 [art. 15 ustawy] Radca prawny obowiązany jest wyłączyć się od wykonania czynności zawodowych we własnej sprawie lub jeżeli przeciwnikiem jednostki organizacyjnej udzielającej mu pełnomocnictwa jest inna zatrudniająca go jednostka organizacyjna albo jeżeli sprawa dotyczy osoby, z którą pozostaje on w takim stosunku, że może to oddziaływać na wynik sprawy. [Art. 10. KERP] Obowiązek unikania przez radcę prawnego konfliktu interesów służy zapewnieniu niezależności, a także dochowaniu tajemnicy zawodowej oraz lojalności wobec klienta. radca prawny Jędrzej Klatka 46 Wszelkie prawa zastrzeżone. 23

24 Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 c.d. [Art. 21 KERP 2007] Konflikt interesów ma miejsce, gdy radca prawny: a) zobowiązany jest do działania w interesie dwóch lub większej liczby klientów w zakresie tych samych lub związanych ze sobą spraw a obowiązki te stoją ze sobą w sprzeczności lub istnieje znaczne ryzyko, iż mogłyby one stać ze sobą w sprzeczności, b) ma obowiązek działania w interesie klienta w danej sprawie a obowiązek ten stoi w sprzeczności lub istnieje znaczne ryzyko, iż mógłby stać w sprzeczności z interesem radcy prawnego w danej sprawie lub z nią związanej. radca prawny Jędrzej Klatka 47 Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 c.d. [art.22. KERP 2007] 1. Radca prawny nie może prowadzić sprawy ani udzielić w jakiejkolwiek formie pomocy prawnej, jeżeli: a) udzielił wcześniej stronie przeciwnej pomocy prawnej w tej sprawie, albo w sprawie z nią związanej; b) brał udział w sprawie jako przedstawiciel organów władzy publicznej lub instytucji prawa publicznego; c) jest osobiście lub materialnie zainteresowany w wyniku sprawy, chyba że jest w sprawie stroną, sprawa dotyczy członka jego rodziny, osoby mu bliskiej lub roszczenie jest wspólne dla niego i jego klienta; radca prawny Jędrzej Klatka 48 Wszelkie prawa zastrzeżone. 24

25 Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 c.d. [art.22. ust. 1. KERP 2007] d) był albo pozostaje w bliskich stosunkach z przeciwnikiem swojego mocodawcy lub osobą zainteresowaną w niekorzystnym dla niegorozstrzygnięciu sprawy; e) sprawa dotyczy radcy prawnego lub adwokata świadczącego pomoc prawną w tym samym czasie na rzecz tego samego podmiotu; f) złożył w tej sprawie zeznanie jako świadek lub wystąpił w sprawie jako biegły; g) pełnomocnikiem strony przeciwnej jest jego małżonek lub inna, bliska mu osoba; h) brał udział w sprawie lub w sprawie z nią związanej jako arbiter sądu polubownego, członek innych organów rozstrzygających spór lub mediator. radca prawny Jędrzej Klatka 49 Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 c.d. [art.22. KERP 2007] c.d. 2. Radca prawny ma również obowiązek powstrzymać się od występowania na rzecz nowego klienta, jeśli występuje ryzyko naruszenia zobowiązania do poufności wobec poprzedniego klienta lub, jeśli posiadana przez niego wiedza o sprawach poprzedniego klienta dałaby nowemu klientowi nieuzasadnioną przewagę, w szczególności gdy: a) działając jako doradca kilku klientów radca prawny nie może udzielić im pełnej i rzetelnej porady bez ujawniania interesów jednego lub kilku swoich klientów; radca prawny Jędrzej Klatka 50 Wszelkie prawa zastrzeżone. 25

26 Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 c.d. [art.22. ust. 2. KERP 2007] c.d. a) występując jakopełnomocnik kilku klientów radca prawny musiałby przedstawić argumentację lub wnioski różniące się od tych, które przedstawiłby, gdyby reprezentował jednegoztychklientów; b) wiedza posiadana przez radcę prawnego w sprawach innego klienta mogłaby dać jakiekolwiek korzyści nowemu klientowi; c) radca prawny, za pisemną zgodą klientów, występuje w roli mediatora lub arbitra w sporze między nimi. radca prawny Jędrzej Klatka 51 Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 c.d. [art.22. KERP 2007] c.d. 3. Zakazy wykonywania czynności zawodowych, o których mowa w ust. 2 nie obowiązują wzakresiew jakim klienci, poinformowani w pełni przez radcę prawnego o problemie, wyrażą zgodę na takie czynności. 4. Obowiązek wyłączenia się ze sprawy i powstrzymania się od czynności spoczywa na radcy prawnym zawsze wtedy, gdy małżonek lub inna osoba bliska mu albo z jakichkolwiek przyczyn od niego zależna bierze udział, choćby pośredni, w wydaniu orzeczenia, decyzji, bądź w rozstrzygnięciu sprawy. radca prawny Jędrzej Klatka 52 Wszelkie prawa zastrzeżone. 26

27 Konflikt interesów wg KERP 2014 zasada ogólna Radca prawny nie może świadczyć pomocy prawnej, jeżeli wykonywanie czynności zawodowych naruszałoby tajemnicę zawodową lub stwarzało znaczne zagrożenie jej naruszenia, ograniczenia jego niezależności albo gdy posiadana przez niego wiedza o sprawach innego klienta lub osób, na rzecz których uprzednio wykonywał czynności zawodowe, dawałaby klientowi nieuzasadnioną przewagę. [26.1 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 53 Konflikt interesów wg KERP c. d. zasady ogólnej Jeżeli okoliczności, o których mowa w ust. 1, ujawnią się wczasieprowadzeniasprawy,radca prawny obowiązany jest się zniejwyłączyć, aw szczególności wypowiedzieć klientowi pełnomocnictwo. Obowiązki, o których mowa w ust. 1 i 2, odnoszą się również do radcy prawnego przyjmującego pełnomocnictwo substytucyjne. [26.2 i 26.3 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 54 Wszelkie prawa zastrzeżone. 27

28 Bezwzględny zakaz udzielenia pomocy prawnej Jeśli radca prawny: brał udział w sprawie jako przedstawiciel organów władzy publicznej lub osoba pełniąca funkcję publiczną albo jako arbiter, mediator lub biegły; zeznawał uprzednio jako świadek w sprawie o okolicznościach sprawy; [27 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 55 Bezwzględny zakaz udzielenia pomocy prawnej c.d. Zeznawanie jako świadek po przyjęciu pełnomocnictwa nie rodzi konfliktu interesów, bo inaczej organy ścigania miałby sposób na pozbywanie się niewygodnych pełnomocników. WprojekcieKERP 2014 zaproponowano użycie zwrotu: zeznawał w sprawie lub o okolicznościach sprawy. Wydaje się to być bardziej precyzyjne, ponieważ wyłącza radcę prawnego w każdej sytuacji gdy zeznawał jako świadek o okolicznościach spraw przed przyjęciem pełnomocnictwa osoba najbliższa albo z jakichkolwiek przyczyn zależna od radcy prawnego brała lub bierze udział w rozstrzygnięciu sprawy radca prawny Jędrzej Klatka 56 Wszelkie prawa zastrzeżone. 28

29 Bezwzględny zakaz udzielenia pomocy prawnej cd. sprawa dotyczy radcy prawnego, adwokata lub innej osoby, z którą radca prawny może na podstawie przepisów prawa wspólnie wykonywać zawód o ile wykonują czynności zawodowe w tym samym czasie na rzecz tego samego klienta; był albo pozostaje w bliskich stosunkach z przeciwnikiem swojego klienta lub osobą zainteresowaną niekorzystnym dla klienta rozstrzygnięciem sprawy; osoba najbliższa radcy prawnemu jest pełnomocnikiem strony przeciwnej lub wykonywała najejrzeczwtej sprawie inną pomoc prawną [27 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 57 Konflikt interesów w przypadku obrony i zastępstwa procesowego Radca prawny nie może być obrońcą lub pełnomocnikiem klientów, jeżeli ich interesy są sprzeczne w tej samej sprawie lub sprawie z nią związanej. [28.1 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 58 Wszelkie prawa zastrzeżone. 29

30 Konflikt interesów w przypadku obrony i zastępstwa procesowego c. d. Radca prawny nie może być obrońcą lub pełnomocnikiem klienta, jeżeli przeciwnik klienta jest również jego klientem w jakiejkolwiek sprawie. [28.2 KERP] Radca prawny nie może być obrońcą lub pełnomocnikiem klienta, którego interesy są sprzeczne z interesami osób, na rzecz których radca prawny uprzednio wykonywał czynności zawodowe w tej samej sprawie lub w sprawie z nią związanej. [28.3 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 59 Względny zakaz doradztwa z powodu konfliktu interesów Radcy prawnemu nie wolno doradzać: klientowi, którego interesy są sprzeczne z interesami innego klienta wtejsamejsprawie lub w sprawie z nią związanej; klientowi, jeżeli jego interesy są sprzeczne w tej samej sprawie lub w sprawie z nią związanej z interesami osoby, na rzecz której radca prawny uprzednio wykonywał czynności zawodowe. [29.1 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 60 Wszelkie prawa zastrzeżone. 30

31 Zgoda klienta eliminuje konflikt interesów w doradzaniu Zakazy doradzania, októrychmowawust.1, nie obowiązują, jeżeli klient lub klienci oraz osoby, na rzecz których radca prawny uprzednio wykonywał czynności zawodowe, wyrazili na takie działanie zgodę. [29.2 KERP] Radca prawny nie może jednak uzyskać takiej zgody, jeżeli jest lub był obrońcą w sprawie karnej co najmniej jednego z nich. [29.2 zd. 2 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 61 Zgoda na piśmie Zgoda powinna być wyrażona na piśmie, po uprzednim pisemnym poinformowaniu przez radcę prawnego klienta lub klientów oraz osób, na rzecz których radca prawny uprzednio wykonywał czynności zawodowe, o okolicznościach stanowiących istotę konfliktu interesów i jego źródle, skutkach proponowanego działania, zagrożeniu z tym związanym, a także o możliwych bądź wyłączonych przez taką zgodę działaniach alternatywnych. [29.3 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 62 Wszelkie prawa zastrzeżone. 31

32 Sprzeczność interesów radcy prawnego i klienta Radca prawny nie może świadczyć pomocy prawnej klientowi, jeżeli w danej sprawie lub sprawie z nią związanej pomiędzy klientem a radcą prawnym istnieje sprzeczność interesów lub znaczne ryzyko jej wystąpienia, a także jeżeli czynności zawodowe dotyczą osoby lub majątku radcy prawnego albo osoby mu najbliższej, chyba że czynność odnosisię do wspólnych z klientem roszczeń, działań lub interesów. [30.1 KERP 2014] radca prawny Jędrzej Klatka 63 Sprzeczność interesów radcy prawnego i klienta c.d. Transakcja majątkowa radcy prawnego z klientem powinna być poprzedzona poinformowaniem klienta o istotnych elementach przyszłej umowy tak, aby klient miał praktyczną możliwość skorzystania z porady innego prawnika. Nie dotyczy to transakcji dokonywanych w ramach zwykłej działalności klienta. [32.2 KERP 2014 ] radca prawny Jędrzej Klatka 64 Wszelkie prawa zastrzeżone. 32

33 Tzw. przypisanie konfliktu interesu w kancelarii wieloosobowej wg. KERP 2007 Obowiązek wyłączenia się ze sprawy i powstrzymania się od czynności spoczywający na radcy prawnym, dotyczy także radców prawnych, z którymi radca prawny, w czasie prowadzenia danej sprawy, świadczył pomoc prawną wspólnie w zespoleradcówprawnych albo spółce lub kancelarii, choćby nie byli oni zaangażowani w prowadzenie tej sprawy. [22.5 KERP 2007] radca prawny Jędrzej Klatka 65 Tzw. przypisanie konfliktu interesu w kancelarii wieloosobowej wg. projektu KERP 2013 wariant I Jeżeli w sprawie w której pomoc prawną świadczy wieloosobowa struktura wspólnego wykonywania zawodu przez radców prawnych (spółka, zespół lub inny podmiot) wystąpi konflikt interesów w stosunku do jednego lub niektórych radców prawnych obowiązek powstrzymania się od działania odnosi się nie tylko do radcy prawnego prowadzącego sprawę i radców prawnych z nim współdziałających, ale również do pozostałych radców prawnych wykonujących zawód w tym podmiocie albo stale z nim współpracujących. [projekt na Zjazd 2013] Ta propozycja była przeredagowaną wersją postanowienia z KRRP 2007, ale z dodaniem radców prawnych stale współpracujących radca prawny Jędrzej Klatka 66 Wszelkie prawa zastrzeżone. 33

34 Tzw. przypisanie konfliktu interesu w kancelarii wieloosobowej wg. projektu KERP 2013 wariant II chińskie mury Jeżeli w sprawie w której pomoc prawną świadczy wieloosobowa struktura wspólnego wykonywania zawodu przez radców prawnych (spółka, zespół lub inny podmiot) wystąpi konflikt interesów w stosunku do jednego lub niektórych radców prawnych inny radca prawny wykonujący zawód w tym podmiocie lub stale nim współpracujący może w takim przypadku świadczyć pomoc prawną, jeżeli podmiot posiada podpisaną przez wszystkich radców prawnych politykę w sprawie unikania konfliktu interesów. Polityka w sprawie unikania konfliktu interesów powinno zawierać określenie procedur służących skutecznemu, bieżącemu ustalaniu istnienia, lub znaczącego ryzyka wystąpienia konfliktu interesów, a także wskazywać sposób realizacji wymogów, o których mowa ust. 3. [projekt KERP 2013 r.] radca prawny Jędrzej Klatka 67 Tzw. przypisanie konfliktu interesu w kancelarii wieloosobowej wg. projektu KERP 2013 wariant II chińskie mury c.d. Radca prawny może świadczyć pomoc prawną wprzypadku,októrym mowa w ust. 1 jeżeli: poinformował klientów lub osoby na rzecz których uprzednio świadczono pomoc prawną o konflikcie interesów i stosowanej przez ten podmiot polityce w sprawie unikania konfliktu interesów oraz uzyskał ich zgodę na wykonywanie czynności zawodowych oraz nie ma i nie miał uprzednio w tej sprawie dostępu do dokumentów objętych tajemnicą zawodową lub zawierających wiedzę, która dawałabynieuzasadnioną przewagę nowemu klientowi, a także nie kontaktuje się z osobami, które mają dostęp do tych dokumentów, a także osoby współpracujące z radcą prawnym, w tym personel pomocniczy, spełniają również powyższe warunki. [projekt KERP 2013 r.] radca prawny Jędrzej Klatka 68 Wszelkie prawa zastrzeżone. 34

35 Część 4 Informowanie o wykonywaniu zawodu oraz pozyskiwanie klientów Informowanie o wykonywaniu zawodu Informowanie o wykonywaniu zawodu oraz działalności z nim związanej jest prawem radcy prawnego. [31.1 KERP] Informowaniem jest inicjowane przez radcę prawnego działanie niestanowiące bezpośredniej propozycji zawarcia umowy z konkretnym klientem, bez względu na jego formę,treść i środki techniczne. [31.2 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 70 Wszelkie prawa zastrzeżone. 35

36 Dopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu imię i nazwisko (wraz ze zdjęciem), życiorys zawodowy, posiadane tytuły zawodowe (w tym również uprawniające do wykonywania innego zawodu zaufania publicznego), stopnie i tytuły naukowe, kwalifikacje, doświadczenie i umiejętności zawodowe wynikające z dotychczasowej praktyki zawodowej, pełnionych funkcji i zajmowanych stanowisk, możliwość świadczenia pomocy prawnej w językach obcych, preferowane zakresy praktyki zawodowej, datę rozpoczęcia działalności kancelarii lub spółki, wykaz publikacji związanych z zawodem, przyznane tytuły lub nagrody związane z wykonywaniem zawodu [31.3 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 71 Dopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c.d. logotyp Krajowej Izby Radców Prawnych, wskazanie prawnej formy wykonywania zawodu wraz z oznaczeniem indywidualizującym siedzibę i adres kancelarii (jej lokalizację i dojazd), formę kontaktów z klientem (w tym komunikacji elektronicznej), zasady świadczenia pomocy prawnej, zasady kształtowania wynagrodzenia (w tym jego formy lub wysokość), nazwiska wspólników i zawody wykonywane przez nich w kancelarii, wskazanie osób lub spółek, z którymi radca prawny stale współpracuje, w tym również wykonujące usługi związane ze świadczeniem pomocy prawnej, wysokość sumy posiadanego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności zawodowych. [31.3 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 72 Wszelkie prawa zastrzeżone. 36

37 Dopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d. o prowadzeniu przez radcę prawnego innej dopuszczalnej działalności pozostającej w związku ze świadczeniem pomocy prawnej; przydatne w tworzeniu, utrzymaniu, poszerzaniu zaufania i dobrej relacji z klientem, a także pozytywnego wizerunku radcy prawnego, obejmujące w szczególności informowanie o misji, strategii i profilu działania kancelarii, zasadach współpracy z klientem, zasadach i trybie składania skarg lub reklamacji, udogodnieniach dla klienta; [31.3 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 73 Dopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d. o uczestniczeniu w rankingach prawniczych i zajętych miejscach jeżeli są one prowadzone zgodnie z zasadami ustalonymi uchwałą właściwego organu samorządu radców prawnych; o referencjach, rekomendacjach, rodzajach prowadzonych spraw, transakcji lub procesów oraz wynikach finansowych kancelarii. [31.3 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 74 Wszelkie prawa zastrzeżone. 37

38 Niedopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu Zakazane jest informowanie sprzeczne z prawem, dobrymi obyczajami lub naruszające godność zawodu radcy prawnego. [32 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 75 Niedopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d. Poniższe wyliczenie zakazów informowania jest wyliczeniem przykładowym (w KRRP 2007 stanowiło katalog zamknięty). niezgodne z rzeczywistością lub wprowadzające w błąd; naruszające tajemnicę zawodową; ograniczające klientowi swobodę wyboru, polegające na powoływaniu się na osobiste wpływy lub znajomości, wykorzystywaniu łatwowierności lub przymusowego położenia, nadużyciu zaufania, wywieraniu presji, udzielaniu nierzetelnych obietnic lub gwarancji; narzucające się, w szczególności poprzez naruszenie sfery prywatności. [ KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 76 Wszelkie prawa zastrzeżone. 38

39 Niedopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d. Zakaz reklamy porównawczej zawierające bezpośrednie porównywanie jakości czynności zawodowych z czynnościami innych, możliwych do identyfikacji osób; [32.5 KERP] Reklama umożliwiająca bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta, zwana dalej "reklamą porównawczą", stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami. [16.3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji] radca prawny Jędrzej Klatka 77 Niedopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d. Wykaz klientów zawierające wykaz klientów lub dane umożliwiające ich identyfikację o ile nie wyrazili na to zgody; radca prawny nie może jednak informować o klientach oraz o prowadzonych w ich imieniu sprawach karnych, karnych skarbowych, o wykroczenia, rodzinnych i opiekuńczych. [32.6 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 78 Wszelkie prawa zastrzeżone. 39

40 Pozyskiwanie klientów Pozyskiwaniem klientów jest, bez względu na formę i środki techniczne, każde działanie radcy prawnego będące bezpośrednią propozycją zawarcia umowy z konkretnym klientem. [33.1 KERP] Radca prawny może pozyskiwać klientów w sposób zgodny z prawem, dobrymi obyczajami i z poszanowaniem godności zawodu. [33.2 KERP] Postanowienia nie zmienione radca prawny Jędrzej Klatka 79 Zakaz odpłatnego pośrednictwa Prawnik nie może dzielić się swoim honorarium z osobą, która nie jest prawnikiem, chyba że współpraca między prawnikiem a tą druga osobą jest dopuszczalna w myślprzepisówprawaizasad zawodowych, którym dany prawnik podlega. [3.6.1 CCBE] Radcy prawnemu nie wolno dzielić się wynagrodzeniem z osobami, które nie uczestniczyły wświadczonej przez niego pomocy prawnej. [29.6 KERP 2007] radca prawny Jędrzej Klatka 80 Wszelkie prawa zastrzeżone. 40

41 Zakaz odpłatnego pośrednictwa c. d. Radca prawny nie może przyjmować wynagrodzenia lub innego świadczenia za skierowanie klienta do innego podmiotu świadczącego pomoc prawną lub usługi z nią związane. [34.1 KERP] Radca prawny nie może przekazywać ani przyjmować wynagrodzenia za skierowanie klienta. [projekt na Zjazd 2013 r.] Pominięty został zakaz przekazywania prze radcę prawnego wynagrodzenia za skierowanie do niego klienta. Pominięto również postanowienie o zakazie dzielenia się wynagrodzeniem z osobami uczestniczącymi w świadczeniu. radca prawny Jędrzej Klatka 81 Zakaz odpłatnego pośrednictwa c. d. Odpłatne pośrednictwo Radca płaci za przekazanie mu klienta Radca żąda zapłaty za rekomendację (za przekazanie klienta innemu radcy) Dozwolone w PL Zakazane podczas działalności transgranicznej [3.6.1 CCBE] Zakazane w PL [34.1 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 82 Wszelkie prawa zastrzeżone. 41

42 Zakaz odpłatnego pośrednictwa c. d. Istotna zmiana postanowień o zakazie pośrednictwa stawia pytania na które odpowiedzi udzieli pewnie orzecznictwo. Np.: Czy zapłata za dużą ramkę w papierowej książce telefonicznej jest odpłatnym pośrednictwem? Czy współpraca z kancelariami odszkodowawczymi jest odpłatnym pośrednictwem? Czy jest odpłatnym pośrednictwem umieszczenie kancelarii w wykazie prowadzonym odpłatnie przez podmiot rynkowy, który udostępnia swoim klientom, również odpłatnie, dostęp do kancelarii radca prawny Jędrzej Klatka 83 Umowa z kancelarią odszkodowawczą Kancelaria odszkodowawcza Omni Finances LTD z siedzibą w Londynie zobowiązuje się wypłacać Kancelarii radcy prawnego wynagrodzenie za prowadzenie konkretnych spraw przekazanych do obsługi w ramach Umowy w wysokości 40 % wynagrodzenia wynikającego z umowy podpisanej przez Omni Finances LTD z Klientem. radca prawny Jędrzej Klatka 84 Wszelkie prawa zastrzeżone. 42

43 Dopuszczalność sprzedaży praktyki Zakaz przyjmowania wynagrodzenia (o którym mowawart.34ust.1), niedotyczyustalonegow umowie wynagrodzenia lub innego świadczenia za przejęcie praktyki lub jej części, w tym sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego części, od radcy prawnego, adwokata lub innej osoby, z którą radca prawny może na podstawie przepisów prawa wspólnie wykonywać zawód albo ich spadkobierców. [34.2 KERP] radca prawny Jędrzej Klatka 85 Część 5 Wynagrodzenie radcy prawnego Wszelkie prawa zastrzeżone. 43

44 Wynagrodzenie radcy prawnego Honorarium prawnika winno zostać w całości ujawnione klientowi, być uczciwe i uzasadnione, a także zgodne z przepisami prawa i zasadami zawodowymi, którym prawnik podlega. [3.4.1 CCBE] Opłaty za czynności radców prawnych wykonujących zawód w kancelariach radców prawnych lub w spółkach, o których mowa w art. 8 ust. 1, oraz zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej ustala umowa z klientem. [art. 22(5) 1 ustawy] Wynagrodzenie radcy prawnego obejmuje honorarium i wydatki.wysokość wynagrodzenia lub sposób jego ustalenia powinny zostać uzgodnione z klientem przed przystąpieniem do świadczenia pomocy prawnej. [36.1 KERP] Podkreślono zmianę radca prawny Jędrzej Klatka 87 Kryteria ustalania wysokości wynagrodzenia [art KERP] konieczny nakład pracy, wymagana specjalistyczna wiedza, umiejętności i odpowiednie doświadczenie, stopień trudności i złożoności sprawy, precedensowy bądź nietypowy charakter sprawy, miejsce i termin świadczenia usługi inne szczególne warunki wymagane przez klienta, znaczenie sprawy dla klienta, odpowiedzialność wiążąca się z prowadzeniem sprawy, utrata lub ograniczenie możliwości pozyskania innych klientów rodzaju więzi z klientem. Wytłuszczono zmiany; wątpliwości budzi, że w nowym Kodeksie jest to katalog zamknięty, a nie przykładowy radca prawny Jędrzej Klatka 88 Wszelkie prawa zastrzeżone. 44

45 Zakaz wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy ( pactum de quota litis ) Pactum de quota litis oznacza porozumienie pomiędzy prawnikiem i klientem zawarte przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy, w którym klient jest stroną, na mocy którego klient zobowiązuje się do zapłaty na rzecz prawnika określonego udziału w wyniku sprawy, niezależnie od tego, czy jest to kwota pieniężna czy inna korzyść osiągnięta przez klienta w wyniku rozstrzygnięcia sprawy. [3.3.2 CCBE] radca prawny Jędrzej Klatka 89 Zakaz wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy ( pactum de quota litis ) c.d. Prawnik nie może zawierać pactum de quota litis. [3.3.1 CCBE] Nie stanowi pactum de quota litis porozumienie, na mocy którego honorarium będzie obliczane proporcjonalnie do wartości sprawy prowadzonej przez prawnika, o ile jest to zgodne z urzędowo zatwierdzonym taryfikatorem honorariów lub pozostaje pod kontrolą władz właściwych dla prawnika. [3.3.3 CCBE] radca prawny Jędrzej Klatka 90 Wszelkie prawa zastrzeżone. 45

46 Zakaz wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy ( pactum de quota litis ) c.d. Radcy prawnemu nie wolno zawierać z klientem umowy, na mocy której klient zobowiązuje się zapłacić honorarium za jej prowadzenie wyłącznie proporcjonalnie do osiągniętego wyniku (pactum de quota litis). Dopuszczalna jest natomiast taka umowa, w której przewiduje się dodatkowe honorarium za pomyślny wynik sprawy. [29.3 KERP 2007] radca prawny Jędrzej Klatka 91 Wariant projektu KERP z 2013 r. zezwalający na pactum de quota litis (nieprzyjęty) Radcy prawnemu wolno zawierać z klientem przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy umowę na mocy której klient zobowiązuje się zapłacić honorarium za prowadzenie sprawy (ewentualnie zastępstwo prawne lub procesowe) wyłącznie w razie osiągnięcia pomyślnego jej wyniku (umowa o pomyślny wynik sprawy) lub wystąpienia określonych w umowie z klientem warunków także w przypadku niepomyślnego wyniku sprawy (umowa o honorarium płatnewarunkowo). radca prawny Jędrzej Klatka 92 Wszelkie prawa zastrzeżone. 46

47 Wariant projektu KERP z 2013 r. zezwalający na pactum de quota litis (nieprzyjęty) c.d. O ile przepisy prawa nie stanowią inaczej, zakazane jest zawieranie umów przewidujących honorarium wyłącznie w przypadku pomyślnego wyniku sprawy, jeżeli sprawa dotyczy obrony w sprawach karnych, karnych skarbowych, o wykroczenia, rodzinnych, opiekuńczych, nieletnich, pracowniczych, oraz szkód niemajątkowych, a takżeskargikonstytucyjnej. radca prawny Jędrzej Klatka 93 Zakaz wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy ( pactum de quota litis ) c.d. Radcy prawnemu nie wolno zawierać z klientem umowy, na mocy której klient zobowiązuje się zapłacić honorarium za prowadzenie sprawy wyłączniewrazieosiągnięcia pomyślnego jej wyniku, chyba że co innego stanowią przepisy prawa. Dopuszczalna jest natomiast umowa, która przewiduje dodatkowe honorarium za pomyślny wynik sprawy, zawarta przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy. [36.3 KERP] W porównaniu z Kodeksem KERP 2007 pomięto sformułowanie proporcjonalne (byłozbytwąskie) Dodano sformułowanie pomyślny wynik (obejmuje też częściową wygraną bądź częściową przegraną) Dodano wymóg zawarcia rozstrzygnięciem sprawy umowy przed ostatecznym Wskazano, iż zakaz nie obowiązuje jeśli inaczej stanowi przepis prawa (np. ustawa o pozwach zbiorowych) radca prawny Jędrzej Klatka 94 Wszelkie prawa zastrzeżone. 47