SPIS TREŚCI. Część I Nieuczciwe praktyki rynkowe i prawne mechanizmy ochrony konsumenta przed nimi
|
|
- Aleksandra Madej
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 mojemu Synkowi
3
4 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów...11 Uwagi wprowadzające Część I Nieuczciwe praktyki rynkowe i prawne mechanizmy ochrony konsumenta przed nimi Rozdział 1. Pojęcie i specyfika usług bankowych a idea ochrony konsumenta Pojęcie usług bankowych i bankowego obrotu konsumenckiego. (bankowych umów konsumenckich) Ochrona prawna konsumenta w obrocie bankowym Swoboda umów w kształtowaniu treści umów bankowych. (w zakresie świadczenia usług bankowych) Samoregulacja w sektorze bankowym a sytuacja klienta. (konsumenta) usług bankowych Rozdział 2. Nieuczciwe praktyki rynkowe Pojęcie nieuczciwej praktyki rynkowej Przesłanki uznania praktyki rynkowej za nieuczciwą Katalog nieuczciwych praktyk rynkowych Rozdział 3. Mechanizmy ochrony konsumenta przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi Ochrona konsumenta przed nieuczciwymi praktykami. rynkowymi uwagi ogólne Ochrona cywilnoprawna Roszczenia konsumentów z tytułu stosowania. nieuczciwych praktyk rynkowych... 63
5 SPIS TREŚCI Postępowanie cywilne w sprawach nieuczciwych. praktyk rynkowych Ochrona publicznoprawna z tytułu stosowania nieuczciwych. praktyk rynkowych Nieuczciwe praktyki rynkowe jako praktyki naruszające. zbiorowe interesy konsumentów Postępowanie przed Urzędem Ochrony Konkurencji. i Konsumentów w sprawach związanych. z przeciwdziałaniem nieuczciwym praktykom rynkowym Ochrona karna z tytułu stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych Część II Przykłady nieuczciwych praktyk rynkowych na rynku usług bankowych Rozdział 1. Reklama produktów i usług bankowych jako nieuczciwa praktyka rynkowa Pojęcie nieuczciwej reklamy Wytyczne dotyczące reklamy produktów i usług bankowych Przykłady nieuczciwej i wprowadzającej w błąd reklamy. na rynku usług bankowych Rozdział 2. Naruszanie obowiązków informacyjnych przez banki jako nieuczciwa praktyka rynkowa Ochrona konsumenta przez informację Obowiązki informacyjne wskazane w ustawie Prawo bankowe Publicznoprawny obowiązek informacyjny banku. jako instytucji zaufania publicznego Obowiązki informacyjne w zakresie umów o kredyt bankowy Obowiązki informacyjne w zakresie umowy rachunku. bankowego Obowiązki informacyjne wynikające z ustaw konsumenckich Obowiązki informacyjne w zakresie umów o kredyt. konsumencki Obowiązki informacyjne w zakresie umów zawieranych. poza lokalem banku w ustawie o ochronie niektórych. praw konsumentów
6 SPIS TREŚCI Obowiązki informacyjne w zakresie umów o świadczenie. usług finansowych na odległość w ustawie o ochronie. niektórych praw konsumentów Obowiązki informacyjne w zakresie umów o e.i.p.. w ustawie o elektronicznych instrumentach płatniczych Przykłady naruszania obowiązków informacyjnych przez banki. jako praktyki wprowadzające w błąd Rozdział 3. Stosowanie kodeksów dobrych praktyk jako nieuczciwa praktyka rynkowa Przykłady nieuczciwych praktyk związanych z kodeksami. dobrych praktyk Pojęcie, istota i rola kodeksów dobrych praktyk Kodeksy dobrych praktyk na rynku usług bankowych Zasady Dobrej Praktyki Bankowej Kanon Dobrych Praktyk Rynku Finansowego Rekomendacja dobrych praktyk na polskim rynku. bancassurance w zakresie ubezpieczeń ochronnych. powiązanych z produktami bankowymi Rekomendacja Związku Banków Polskich dotycząca. dobrych praktyk w zakresie przenoszenia rachunków. oszczędnościowo-rozliczeniowych dla klientów. indywidualnych na polskim rynku bankowym Przykłady nieuczciwych praktyk związanych z kodeksami. dobrych praktyk Zakończenie Wykazy Literatura
7
8 wykaz skrótów Akty prawne dyrektywa dyrektywa 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego 2002/65/WE... i Rady z dnia 23 września 2002 r. dotycząca sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniająca dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE (Dz. Urz. UE L 271, s. 16 z ) dyrektywa dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego 2004/39/WE/.. i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków tzw. MiFID I... instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG (Dz. Urz. UE L 145, s. 1 z ) dyrektywa dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego 2005/29/WE... i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 149, s. 22 z ) dyrektywa dyrektywa 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego 2006/48/WE... i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (Dz. Urz. UE L 177, s. 1 z )
9 12 wykaz skrótów dyrektywa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/64/ 2007/64/WE... WE z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego płatniczych (Dz. Urz. UE L 319, s. 1 z ) dyrektywa dyrektywa Komisji 2006/73/WE z dnia 10 sierpnia 2006/73/WE r. wprowadzająca środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy (Dz. Urz. UE L 241, s. 26 z ) dyrektywa dyrektywa 2006/114/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. 2006/114/WE... dotycząca reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy porównawczej (wersja ujednolicona), (Dz. Urz. UE. L 376, s. 21 z ) dyrektywa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/ WE 2008/48/WE... z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (Dz. Urz. UE L 133, s. 66 z ) k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) k.w. ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.) och. kons. ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271 z późn. zm.) pr. bank. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.) rozporządzenie rozporządzenie WE nr 2006/2004 Parlamentu Euronr 2006/ pejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów (Dz. Urz. UE L 364, s. 1 z ) u.e.i.p. ustawa z 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. Nr 169, poz z późn. zm.)
10 wykaz skrótów 13 u.k.k. ustawa z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz z późn. zm.) u.o.k.k. ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) u.p.n.p.r. ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206) ustawa ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy Kodeks antylichwiarska... cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157, poz. 1316) u.z.n.k. ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz z późn. zm.) Czasopisma BB Bezpieczny Bank BiK Bank i Kredyt EP Edukacja Prawnicza EPS Europejski Przegląd Sądowy GB Gazeta Bankowa GP Gazeta Prawna GS Gazeta Sądowa GSP Gdańskie Studia Prawnicze KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego M. Pod. Monitor Podatkowy M. Prawn. Monitor Prawniczy MPB Monitor Prawa Bankowego OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSNC Orzecznictwo Sądów Polskich Izba Cywilna OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego PiP Państwo i Prawo PP Prawo Przedsiębiorcy PPH Przegląd Prawa Handlowego Pr. Bank. Prawo Bankowe
11 14 wykaz skrótów Pr. Sp. Prawo Spółek PUE Prawo Unii Europejskiej PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego R. Pr. Radca Prawny RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny TPP Transformacje Prawa Prywatnego ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace PWiOWI.. z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej Inne ADR APR Dz. Urz. e.i.p. ETS KDPRF KNF NBP SA SN SOKiK u.b.e. UOKiK ZBP ZDPB Alternative Dispute Resolution (pol. alternatywne rozstrzyganie sporów) rzeczywista roczna stopa oprocentowania Dziennik Urzędowy elektroniczny instrument płatniczy Europejski Trybunał Sprawiedliwości Kanon Dobrych Praktyk Rynku Finansowego Komisja Nadzoru Finansowego Narodowy Bank Polski Sąd Apelacyjny Sąd Najwyższy Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów usługi bankowości elektronicznej Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Związek Banków Polskich Zasady Dobrej Praktyki Bankowej
12 Uwagi wprowadzające Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym 1 wzmacnia pozycję konsumenta na rynku, w tym także na rynku usług bankowych. Przewiduje ona istotne rozwiązania w zakresie dochodzenia roszczeń konsumenckich, wynikających ze stosowania przez przedsiębiorców wobec konsumentów nieuczciwych praktyk rynkowych. Stanowi implementację dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym 2. W wyniku uchwalenia ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poszerzono katalog bezprawnych praktyk naruszających interesy konsumentów praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, zawarty w art. 24 ust. 2 u.o.k.k., o nieuczciwe praktyki rynkowe (art. 20 u.p.n.p.r.). Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oparta została na konstrukcji: ogólnego zakazu stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych (art. 3 u.p.n.p.r.), przykładowego zestawu stypizowanych 1 Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm. 2 Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG; dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 149, s. 22 z ); szerzej na temat dyrektywy: R. Stefanicki, Dyrektywa 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych i jej implementacja do krajowego systemu, PPH 2009, nr 1, s ; M. Paszkowska, Nieuczciwe praktyki rynkowe w Dyrektywie 2005/29/WE i jej implementacja w prawie polskim, Jurysta 2008, nr 10, s ; J. Szwaja, A. Tischner, Implementacja dyrektywy 2005/29/WE o zwalczaniu nieuczciwych praktyk handlowych do prawa polskiego, M. Prawn. 2007, nr 20; R. Stefanicki, Nieuczciwe praktyki handlowe w świetle prawodawstwa Unii Europejskiej dyrektywa 2005/29/WE, Warszawa 2007; P. Podrecki, Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych i jej implementacja do prawa polskiego, ZNUJ PWiOWI 2007, z. 100, s
13 16 uwagi wprowadzające praktyk (art. 4 ust. 2), klauzuli generalnej (art. 4 ust. 1), zamkniętego katalogu praktyk uznawanych za nieuczciwe w każdych okolicznościach: (art. 7 obejmuje zakazy ex lege praktyk wprowadzających w błąd oraz art. 9 obejmuje praktyki agresywne). Nieuczciwe praktyki rynkowe mogą być skierowane zarówno do indywidualnych konsumentów, jak również nieoznaczonego kręgu konsumentów co może prowadzić do sytuacji, w których ich adresatami będą konsumenci rozumiani jako zbiorowość. Wobec tego nieuczciwa praktyka rynkowa może zostać uznana za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów (i w konsekwencji stać się przedmiotem postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów). U podstaw przyjętej regulacji znalazła się chęć przywrócenia konsumentom utraconej zdolności decydowania, czyli prawa do podjęcia świadomej i suwerennej decyzji gospodarczej. Skuteczna i jednakowa ochrona przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi ma zagwarantować konsumentom wolność w podjęciu decyzji gospodarczej. Jest to pierwsza całościowa regulacja prawna, która służy w sposób bezpośredni ochronie interesów konsumentów przed stosowaniem przez profesjonalistów działających na rynku niedozwolonych praktyk rynkowych. Wypada mieć nadzieję, że przyczyni się to również do wzrostu zaufania społeczeństwa do instytucji finansowych świadczących usługi finansowe, a przede wszystkim do banków. Regulacja zapewnia kompleksową ochronę konsumenta, gdyż rozciąga się zarówno na sferę przedkontraktową, jak i obejmuje etap po zawarciu umowy na etapie jej wykonywania. Ustawa wskazuje, jakie praktyki uznawane są za nieuczciwe, a ich ocena dokonywana jest z punktu widzenia przeciętnego konsumenta (model przeciętnego konsumenta). Skuteczna ochrona, która koncentruje się na praktykach rynkowych w sposób bezpośredni wiążących się z wywieraniem wpływu na konsumentów, ma zagwarantować im autonomiczne podejmowanie decyzji dotyczących ich sytuacji finansowej 3. Regulacja wprowadza dychotomiczny podział interesów podlegających ochronie prawnej oraz zawiera mechanizmy służące wspieraniu czynności prowadzących do czystości, uczciwości i przejrzystości praktyk w tym zakresie 4. Jej celem jest zapew- 3 M. Sieradzka, Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz, Warszawa 2008, s Por. R. Stefanicki, Ochrona konsumenta banku w świetle ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, cz. I, Pr. Bank. 2008, nr 6 oraz R. Stefanicki,
14 uwagi wprowadzające 17 nienie wysokiego poziomu ochrony konsumenta oraz możliwości skutecznego egzekwowania roszczeń z tytułu stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych 5. Ochrona konsumenta przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi znajduje zastosowanie także w bankowym obrocie konsumenckim. Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym ma ogromne znaczenie dla ochrony działań konsumentów na rynku usług finansowych (bankowych), które charakteryzują się nieporównywalnie większym stopniem trudności niż pozostałe usługi dostępne na rynku. Ponadto wiążą się one z dość dużym ryzykiem ekonomicznym, którego ciężar z reguły ponosi słabsza strona kontraktu konsument. Celem niniejszej książki jest kompleksowe przedstawienie niezwykle aktualnej problematyki nieuczciwych praktyk rynkowych w bankowym obrocie konsumenckim. Na tle ogólnej problematyki dotyczącej świadczenia usług finansowych, ich specyfiki oraz zagrożeń dla konsumentów a także prawnych mechanizmów przeciwdziałania nieuczciwym praktykom rynkowym, prezentowane są wybrane nieuczciwe praktyki rynkowe, których dopuszczają się lub mogą dopuszczać, banki wobec konsumentów. Należą do nich naruszanie obowiązków informacyjnych jako praktyki wprowadzające w błąd (zarówno przez działanie jak i zaniechanie), nieuczciwa oraz wprowadzająca w błąd reklama oraz nieuczciwe praktyki związane ze stosowaniem kodeksów dobrych praktyk rynkowych. Ochrona konsumenta banku w świetle ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym cz. II, Pr. Bank. 2008, nr 7. 5 Szerzej: B. Gliniecki, Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym nowe środki ochrony praw konsumentów, EP 2008, nr 2, s. 3 7; A. Kunkiel-. -Kryńska, Nowe rozwiązania prawa ochrony konsumentów w dyrektywie o nieuczciwych praktykach handlowych, EPS 2007, nr 8, s
15
16 Część I Nieuczciwe praktyki rynkowe i prawne mechanizmy ochrony konsumenta przed nimi
17
18 Rozdział 1 Pojęcie i specyfika usług bankowych a idea ochrony konsumenta 1.1. Pojęcie usług bankowych i bankowego obrotu konsumenckiego (bankowych umów konsumenckich) Usługi bankowe są odmianą usług finansowych i stanowią jeden z najważniejszych obiektów zainteresowania prawa konsumenckiego. W prawie polskim sprecyzowano, co należy rozumieć pod pojęciem usługi finansowej, nie podając jednak definicji legalnej tego pojęcia 6, w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny 7. W art. 16a ust. 1 och. kons. wskazano przy- 6 Taka definicja zawarta jest w dyrektywie 2002/65/EC, według której usługa finansowa oznacza jakąkolwiek bankową, kredytową, ubezpieczeniową, inwestycyjną, emerytalną (rentową) lub płatniczą usługę szerzej: W. Srokosz (w:) Prawo bankowe, red. E. Fojcik-Mastalska, Wrocław 2009, s ; W. Srokosz, Pojęcie usług finansowych w regulacjach prawnych Unii Europejskiej, Pr. Bank. 2000, nr 9. 7 Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 116, poz. 1204), wprowadzono nowy rozdział 2a pt. Szczególne przepisy o umowach zawieranych na odległość dotyczących usług finansowych. Ustawa ta do polskiego prawa implementowała postanowienia dyrektywy 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. dotycząca sprzeda-. ży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniająca dyrektywę Ra-. dy 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE (Dz. Urz. UE L 271, s. 16 z ). Postanowienia dyrektywy omawiają: P. Litwiński, Dyrektywa o usługach finansowych na odległość, Pr. Bank. 2003, nr 1; J. Pisuliński, Usługi finansowe na odległość, KPP 2003, z. 2; E. Łętowska, Europejskie prawo umów konsumenckich, Warszawa 2004, s ; A. Machowska, Świadczenie usług finansowych na odległość na rzecz konsumentów, Gazeta Sądowa 2003, nr 1; M. Fabjańska, P. Litwiński, Umowy zawierane na odległość dotyczące usług finansowych, Pr. Bank. 2004,
19 22 Rozdział 1 kładowy katalog usług finansowych, do którego zaliczono czynności bankowe, umowy kredytu konsumenckiego, czynności ubezpieczeniowe i umowy uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Wynika stąd, że rozdział 2a och. kons. dotyczy czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 i 2 pr. bank., czyli czynności bankowych sensu stricto (ust. 1) i czynności bankowych sensu largo (ust. 2). Czynności te zostały przez ustawę o ochronie konsumentów uznane za usługi finansowe (a więc usługi bankowe). Aby dokonać prawidłowej interpretacji pojęcia usług bankowych, konieczne jest odniesienie się do pojęcia usług finansowych. Kluczowe znacznie w tym zakresie ma dyrektywa 2002/65/EC, według której usługa finansowa oznacza jakąkolwiek bankową, kredytową, ubezpieczeniową, inwestycyjną, emerytalną (rentową) lub płatniczą usługę 9 oraz kodyfikująca wspólnotowe prawo bankowe dyrektywa 2006/48/WE 10. W najbardziej ogólnym i generalnym ujęciu usługami finansowymi (w tym bankowymi) są określone rodzaje aktywności instytucji finansowych (tj. instytucji kredytowych, ubezpieczeniowych, inwestycyjnych i płatniczych) na rynku usług finansowych 11. Aktywność (czynność) zostanie zakwalifikowana jako usługa finansowa, gdy będzie można ją uznać za usługę w rozumieniu prawa Unii oraz gdy będzie miała charakter bankowy, kredytowy, ubezpieczeniowy, emerytalny, inwestycyjny lub płatniczy. W polskim porządku prawnym nie ma legalnej definicji pojęcia usług bankowych, próby określenia podejmowane są w doktrynie w oparciu o postanowienia wspólnotowych dyrektyw 12. Definiując usługę bankową należy wskazać, że jest to usługa świadczona przez banki, (nie można nr 10; F. Grzegorczyk, Implementacja dyrektywy 2002/65/WE do krajowych porządków prawnych (w:) Ochrona konsumenta usług finansowych, red. B. Gnela, Warszawa 2007, s. 92 i n. Szerzej na temat czynności bankowych, ich pojęcia, istoty i zakresu zob.: W. Srokosz (w:) Prawo bankowe, red. E. Fojcik-Mastalska; W. Srokosz, Czynności bankowe zastrzeżone dla banków, Bydgoszcz Wrocław 2003; I. Ciepiela, Pojęcie czynności bankowych w regulacjach polskiego prawa bankowego, GSP 2007, t. 16, s. 554 i n.; A. Zalcewicz, Czynności bankowe zasadniczy przedmiot działania banku, Zeszyty Naukowe US nr W. Srokosz (w:) Prawo bankowe, red. E. Fojcik-Mastalska, s Patrz załącznik I do dyrektywy 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (Dz. Urz. UE L 177, s. 1 z ). 11 W. Srokosz (w:) Prawo bankowe, red. E. Fojcik-Mastalska, s Ibidem, s
20 Pojęcie i specyfika usług bankowych a idea ochrony konsumenta tutaj jednak zastosować tylko kryterium podmiotowego, gdyż usługi bankowe świadczone są również przez inne podmioty 13 ), zarówno klientom indywidualnym (konsumentom), jak i wszystkim innym podmiotom gospodarczym w sposób tradycyjny (w oddziale banku) lub w sposób bardziej nowoczesny, np.: drogą elektroniczną lub przez telefon 14. Według koncepcji marketingowej usługi bankowe, podobnie jak dobra materialne, są produktem marketingowym, czyli są czymś, co można zaoferować klientowi na rynku, a ich powodzenie zależy od sposobu zaspokojenia potrzeb konkretnej grupy konsumentów. Definiowane mogą być również jako pewna korzyść dla nabywcy, za którą de facto pełną opłatę ponosi odbiorca danej usługi 15. W większości przypadków usługa bankowa przybiera formę umowy zawartej przez klienta z bankiem oraz jest wykonywana na życzenie oraz rachunek konsumenta. Usługi bankowe należą do szczególnie skomplikowanej kategorii usług. Do ich cech charakterystycznych można zaliczyć przede wszystkim: niematerialność, niejednorodność (zróżnicowanie ze względu na znaczący udział personelu w procesie sprzedaży), abstrakcyjny charakter (pojawia się problem wyjaśnienia konsumentowi znaczenia danej usługi), rozłożenie w czasie konsumpcji (bardzo często konsumpcja usług bankowych rozłożona jest w czasie, jako przykład można podać kredyt hipoteczny, którego skutki odczuwane są długo po zawarciu umowy, czyli faktycznym wykonaniu usługi), oraz duże ryzyko ekonomiczne 16. Usługi oferowane przez banki można klasyfikować według co najmniej kilku przykładowych kryteriów, m.in.: 1) kryterium klasyczne podział na usługi kredytowe, depozytowe, rozliczeniowe, dodatkowe 17 ; 2) kryterium z punktu widzenia klienta oraz podziału czynności bankowych podział na usługi finansujące (polegają na zwiększeniu środków płatniczych klientów), depozytowe, związane z obsługą obrotu płatniczego, usługi pozostałe 18 ; W. Srokosz, Pojęcie usług finansowych, s. 80 i n. 14 S. Flejterski, A. Panasiuk, J. Perenc, G. Rosa (red.), Współczesna ekonomika usług, Warszawa 2008, s M. Pluta-Olearnik, Marketing usług bankowych, Warszawa 1999, s. 91, S. Flejterski, A. Panasiuk, J. Perenc, G. Rosa (red.), Współczesna, s Por. M. Pluta-Olearnik, Marketing, s W.L. Jaworski, Bankowość podstawowe zagadnienia, Warszawa 1995, s
1.1. Pojęcie usług bankowych i bankowego obrotu konsumenckiego (bankowych umów konsumenckich)
Rozdział 1 Pojęcie i specyfika usług bankowych a idea ochrony konsumenta 1.1. Pojęcie usług bankowych i bankowego obrotu konsumenckiego (bankowych umów konsumenckich) Usługi bankowe są odmianą usług finansowych
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część A. Testy. Część B. Kazusy. Część C. Tablice. Spis treści Wykaz skrótów Wykaz ważniejszej literatury Przedmowa V XVII XXIII XXV
Wykaz skrótów Wykaz ważniejszej literatury Przedmowa V XVII XXIII XXV Część A. Testy Test 1. 1 Odpowiedzi do testu 1 18 Test 2. 4 Odpowiedzi do testu 2 20 Test 3. 7 Odpowiedzi do testu 3 23 Test 4. 11
Bardziej szczegółowoReklama wprowadzająca w błąd jak unikać szkodliwych praktyk
Reklama wprowadzająca w błąd jak unikać szkodliwych praktyk Reklama wprowadzająca w Title błąd of the jak unikać presentation szkodliwych Date praktyk # 2 Reklama oznacza przedstawienie w jakiejkolwiek
Bardziej szczegółowoPrawo konsumenckie dla przedsiębiorców
Prawo konsumenckie dla przedsiębiorców czyli dlaczego warto dbać o konsumenta European Commission Enterprise and Industry PRAWO KONSUMENCKIE DLA Title PRZEDSIĘBIORCÓW of the presentation 22.11.2010 Date
Bardziej szczegółowoKonsument w stosunkach umownych z bankiem 1
Konsument w stosunkach umownych z bankiem 1 Edyta Rutkowska W gospodarce rynkowej charakter cywilnoprawny stosunków prawnych, jakie banki - w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej -
Bardziej szczegółowoPróba dookreślenia terminu zbiorowy interes konsumentów definicja oraz jej wyznaczniki
KRAJOWA KONFERENCJA KONSUMENCKA Próba dookreślenia terminu zbiorowy interes konsumentów definicja oraz jej wyznaczniki dr hab. Prof. nadzw. Małgorzata Sieradzka dr hab. Prof. nadzw. Małgorzata Sieradzka
Bardziej szczegółowoOchrona konsumenta w obrocie profesjonalnym?
Ochrona konsumenta w obrocie profesjonalnym? Granice swobody prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorców Zakres swobody przy umowach jednostronnie a obustronnie profesjonalnych? Strategia
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Bibliografia...
Wykaz skrótów... Bibliografia... Wstęp... XI XVII XXIX Rozdział I. Źródła i próba harmonizacji europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji... 1 1. Konwencja paryska... 1 I. Uwagi wprowadzające...
Bardziej szczegółowoMecenas Mirosława Szakun
OCENA FUNKCJONOWANIA REGULACJI DOTYCZĄCYCH KLAUZUL ABUZYWNYCH I REKOMENDACJE ICH ZMIAN Mecenas Mirosława Szakun Doradca Prawny Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce IX Kongres Consumer Finance
Bardziej szczegółowoKonsumeryzm. Jak spowodować, żeby regulacje służyły klientom?
Konsumeryzm. Jak spowodować, żeby regulacje służyły klientom? Przepisy służące ochronie konsumentów 1/ Konstytucja RP Art.76. Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami
Bardziej szczegółowoSpis treści. i DCFR Umowy franchisingu I. Uwagi ogólne
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... XIII XXIII XLVII Wprowadzenie... 1 Rozdział I. Zagadnienia ogólne... 7 1. Informacja w obrocie cywilnoprawnym... 7 2. Aksjologiczne podstawy regulowania
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 0/03 WydziałPrawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Kierunek
Bardziej szczegółowoNOWE REGULACJE W ZAKRESIE PRAWA KONSUMENCKIEGO PAŹDZIERNIK 2014
NOWE REGULACJE W ZAKRESIE PRAWA KONSUMENCKIEGO PAŹDZIERNIK 2014 W dniu 30 maja br. Sejm uchwalił ustawę o prawach konsumenta, która wejdzie w życie 25 grudnia br. ( Ustawa ). Ustawa stanowi implementację
Bardziej szczegółowoOchrona interesów konsumentów w Polsce w aspekcie
Praca zbiorowa pod redakcją EWY Kl EZEL Ochrona interesów konsumentów w Polsce w aspekcie integracji europejskiej Difin Spis treści Wprowadzenie 9 Rozdział 1. Przesłanki, istota i cele ochrony interesów
Bardziej szczegółowoKOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO Przewodniczący AndrLej Jakubiak L. dz. DOKIWPR/L'I'J:/.3 /1 /2014/PM Warszawa, dnia,,{ IIID.( /2014 r. Sz. P. Krzysztof Pietraszkicwicz Pre'"Lcs Związku Banków Polskich Ul.
Bardziej szczegółowoRekomendacja. w sprawie dobrych praktyk w zakresie ubezpieczeń z elementem inwestycyjnym lub oszczędnościowym. Warszawa, 25 październik 2012 r.
Rekomendacja w sprawie dobrych praktyk w zakresie ubezpieczeń z elementem inwestycyjnym lub oszczędnościowym Warszawa, 25 październik 2012 r. Małgorzata Knut Przewodnicząca zespołu ds. Bancassurance, Polska
Bardziej szczegółowoUstawa o elektronicznych instrumentach płatniczych
Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych Komentarz Mateusz Pacak Wydanie 1 Stan prawny na 1 grudnia 2012 roku Warszawa 2013 Redaktor prowadzący: Katarzyna Gierłowska Opracowanie redakcyjne: Anna
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów str. 11. Wstęp str. 15
Spis treści Wykaz skrótów str. 11 Wstęp str. 15 Rozdział I. Prawo administracyjne gospodarcze (Cezary Banasiński) str. 17 1. Gospodarka, rynek, system gospodarczy str. 17 2. Istota prawa administracyjnego
Bardziej szczegółowoSpis treści Wstęp Wykaz skrótów Bibliografia Rozdział i. Ogólne zasady kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta
Wstęp... Wykaz skrótów... xvii Bibliografia... xxi Rozdział i. Ogólne zasady kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta... 1 1. Uwzględnianie wartości w prawie kolizyjnym... 1 I. Neutralność norm kolizyjnych...
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie... 13
Wprowadzenie... 13 Rozdział I Cywilnoprawny charakter reklamy... 19 1. Reklama jako oświadczenie woli... 19 1.1. Pojęcie zakres oświadczenia woli... 19 1.2. Adresat i złożenie oświadczenia woli a adresat
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Prawnokarna ochrona obrotu gospodarczego
Wykaz skrótów... 13 Wstęp... 17 Część I. Prawnokarna ochrona obrotu gospodarczego Wprowadzenie... 21 Rozdział I. Obrót gospodarczy w kodeksowym prawie karnym... 36 1. Przestępstwa menadżerów (nadużycie
Bardziej szczegółowoMONOGRAFIE PRAWNICZE
MONOGRAFIE PRAWNICZE Instytucja wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego Małgorzata Sieradzka Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAŁGORZATA SIERADZKA INSTYTUCJA WADIUM W POSTĘPOWANIU
Bardziej szczegółowoSpis treści. Spis treści
Spis treści Spis treści Wprowadzenie... Wykaz skrótów... XI XIX Literatura... XXIII Rozdział I. Ewolucja podstaw prawnych działalności gospodarczej podmiotów zagranicznych w Polsce... 1 1. Zmiany w systemie
Bardziej szczegółowoOCHRONA PRAWNA KLIENTA NA RYNKU USŁUG BANKOWYCH. Edyta Rutkowska-Tomaszewska
OCHRONA PRAWNA KLIENTA NA RYNKU USŁUG BANKOWYCH Edyta Rutkowska-Tomaszewska Warszawa 2013 Wydanie publikacji zostało dofinansowane przez Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego
Bardziej szczegółowoELEMENTY PRAWA. Klasa 2 TI. Na podstawie programu: TI/PZS1/PG/2012. Nr w szkolnym zestawie programów nauczania na rok szkolny 2014/2015: 16/T/2012/1
ELEMENTY PRAWA Klasa 2 TI Na podstawie programu: TI/PZS1/PG/2012 Nr w szkolnym zestawie programów nauczania na rok szkolny 2014/2015: 16/T/2012/1 Powiatowy Zespół Szkół Nr 1 Łukasz Łoncki Rok szkolny 2014/2015
Bardziej szczegółowoREKOMENDACJA. Dobrych Praktyk na Polskim Rynku Bancassurance w zakresie ubezpieczeń ochronnych powiązanych z produktami bankowymi
REKOMENDACJA Dobrych Praktyk na Polskim Rynku Bancassurance w zakresie ubezpieczeń ochronnych powiązanych z produktami bankowymi Klub Bankowca Warszawa 28 kwiecień 2009 Czym jest Bancassurance? Działalność
Bardziej szczegółowoKontrola reklam przedświątecznych
Kontrola reklam przedświątecznych Kontrola reklam przedświątecznych Zakres badania: reklamy kredytów konsumenckich, którymi kredytodawcy lub pośrednicy kredytowi posługiwali się w okresie od 1 listopada
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa 31. Uwagi wstępne 32. Przedsiębiorstwo państwowe
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa... 1 31. Uwagi wstępne... 2 I. Przesłanki, zakres i kryteria wyodrębnienia sektora państwowego w gospodarce...
Bardziej szczegółowoWstęp XVIII. nych mechanizmów ochronnych, np. obowiązki informacyjne i skutki prawne ich niedochowania,
Monografia podejmuje aktualną i istotną dla prawidłowego funkcjonowania rynku usług finansowych, w jej różnych wymiarach i sektorach, problematykę ochrony klienta instytucji finansowych świadczących na
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... V. Wykaz najważniejszej literatury... XV
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Wykaz najważniejszej literatury... XV Rozdział I.Co to jest publiczne prawo gospodarcze?... 1 1. Uwagi ogólne... 1 2. Publiczne prawo... 2 3. gospodarcze... 4 4. Publiczne
Bardziej szczegółowoZałożenia projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo bankowe
MINISTERSTWO GOSPODARKI Sekretariat Ministra Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo bankowe Warszawa Listopad 2010 r. 1.1. Aktualny stan stosunków społecznych w dziedzinie objętej nowelizacją
Bardziej szczegółowoKomentarz. Tomasz Czech KOMENTARZE PRAKTYCZNE
Prawa konsumenta Komentarz Tomasz Czech KOMENTARZE PRAKTYCZNE Prawa konsumenta Komentarz Tomasz Czech KOMENTARZE PRAKTYCZNE Zamów książkę w księgarni internetowej WARSZAWA 2017 Stan prawny na 1 lutego
Bardziej szczegółowoWykład Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów
Wykład Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów uwzględnia interesy konsumentów w rozumieniu art. 4 pkt 12 u.o.k.k. (podczas gdy
Bardziej szczegółowoWstęp VII. konkurencji i konsumentów, cz. 1, MoP 2007, Nr 24.
System prawnej ochrony interesów konsumentów zakreśla granice swobody zachowań przedsiębiorców. Zapewnienie właściwej ochrony zbiorowych interesów konsumentów wymaga skutecznych środków zapobiegania i
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa 31. Uwagi wstępne 32. Przedsiębiorstwo państwowe
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa... 1 31. Uwagi wstępne... 2 I. Przesłanki, zakres i kryteria wyodrębnienia sektora państwowego w gospodarce...
Bardziej szczegółowoZMOWY PRZETARGOWE W ŚWIETLE PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH ORAZ PRAWA KONKURENCJI
MONOGRAFIE PRAWNICZE ZMOWY PRZETARGOWE W ŚWIETLE PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH ORAZ PRAWA KONKURENCJI MAŁGORZATA SIERADZKA Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAŁGORZATA SIERADZKA ZMOWY PRZETARGOWE
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Wykaz najważniejszej literatury... XVII. Przedmowa...
Wykaz skrótów... XIII Wykaz najważniejszej literatury... XVII Przedmowa... XIX Rozdział I. Co to jest publiczne prawo gospodarcze?... 1 1. Uwagi ogólne... 1 2. Publiczne prawo... 2 3. gospodarcze... 3
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... V. Wykaz najważniejszej literatury... XVII
Spis treści Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Wykaz najważniejszej literatury... XVII Rozdział I. Co to jest publiczne prawo gospodarcze?... 1 1. Uwagi ogólne... 1 2. Publiczne prawo... 2 3. gospodarcze...
Bardziej szczegółowoM. Bączyk, Odpowiedzialność cywilna poręczyciela, Toruń 1982, M. Bączyk, Poręczenie w świetle przepisów prawa bankowego z 1997 r.
UMOWA PORĘCZENIA 1. Charakter prawny (zabezpieczenie osobiste) 2. Poręczenie a instytucje podobne (poręczenie wekslowe, gwarancja, umowne przystąpienie do długu, patronat) 3. Wierzytelności zabezpieczone
Bardziej szczegółowoSpis treści Autorzy Słowo wstępne od redaktorów naukowych Wykaz skrótów Wykaz literatury Wprowadzenie
Autorzy... V Słowo wstępne od redaktorów naukowych... XXI Wykaz skrótów... XXIII Wykaz literatury... XXIX Wprowadzenie (Dorota Karczewska)... 1 Część 1. Wpływ dyrektywy 2011/83/UE o prawach konsumentów
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Uwagi wstępne Rozdział I Konkurencja a regulacja na rynku consumer finance
Wykaz skrótów... 11 Uwagi wstępne... 15 Rozdział I Konkurencja a regulacja na rynku consumer finance... 23 1.1. Wspólny rynek usług finansowych Unii Europejskiej... 23 1.2. Zasada kraju pochodzenia dostawcy
Bardziej szczegółowoReforma regulacyjna sektora bankowego
Reforma regulacyjna sektora bankowego Zarządzanie relacją z klientem jako element zarządzania ryzykiem 11 grudnia 2017 Jak rozumiemy conduct risk? Wprowadzenie Ryzyko relacji z klientem jest ryzykiem związanym
Bardziej szczegółowoPostępowanie przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Postępowanie przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Dorota Sylwestrzak Wydanie 1 Warszawa 2012 Redaktor prowadzący: Anna Popławska Opracowanie redakcyjne: Agata Walkowska Redakcja techniczna:
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW 11 WSTĘP 13
SPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW 11 WSTĘP 13 Rozdział I. PAŃSTWO A GOSPODARKA 15 1. Stosunki gospodarcze a funkcje państwa 15 2. Podstawowe typy zachowań państwa wobec gospodarki oraz wynikające z nich zadania...
Bardziej szczegółowoUmowy dotyczące usług finansowych zawierane na odległość
Umowy dotyczące usług finansowych zawierane na odległość Dr hab. Edyta Rutkowska- Tomaszewska Katedra Prawa Finansowego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Usługi finansowe w
Bardziej szczegółowoUmowa ubezpieczenia po nowelizacji kodeksu cywilnego Komentarz
I Umowa ubezpieczenia po nowelizacji kodeksu cywilnego Komentarz 1 2 I I Andrzej Chróścicki Umowa ubezpieczenia po nowelizacji kodeksu cywilnego Komentarz praktyczne komentarze 3 I Wydawca: Izabela Dorf
Bardziej szczegółowoAutorzy: Mariusz Chudzik, Aneta Frań, Agnieszka Grzywacz, Krzysztof Horus, Marcin Spyra
PRAWO HANDLU ELEKTRONICZNEGO Autorzy: Mariusz Chudzik, Aneta Frań, Agnieszka Grzywacz, Krzysztof Horus, Marcin Spyra Rozdział I OŚWIADCZENIE WOLI W POSTACI ELEKTRONICZNEJ I PODPIS ELEKTRONICZNY 1. 2. Złożenie
Bardziej szczegółowoZmiany przepisów i inne zdarzenia mające wpływ na funkcjonowanie funduszy inwestycyjnych w Polsce. Warszawa, październik 2015 r.
Zmiany przepisów i inne zdarzenia mające wpływ na funkcjonowanie funduszy inwestycyjnych w Polsce Warszawa, październik 2015 r. Plan prezentacji Zamiany i konwersje stanowisko KNF i jego konsekwencje Nowe
Bardziej szczegółowoDelegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(2016) 283 final ZAŁĄCZNIK.
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 30 maja 2016 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2016/0148 (COD) 9565/16 ADD 1 WNIOSEK Od: Data otrzymania: 26 maja 2016 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy:
Bardziej szczegółowoPrzegląd najważniejszych wniosków kierowanych do Rzecznika Finansowego w obszarze działalności sektora bankowego
Przegląd najważniejszych wniosków kierowanych do Rzecznika Finansowego w obszarze działalności sektora bankowego Bartosz Wyżykowski Radca Prawny Zastępca Dyrektora Wydziału Rynku Klienta Bankowo-Kapitałowego
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. Sygn. akt I CZ 135/12. Dnia 25 października 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :
Sygn. akt I CZ 135/12 POSTANOWIENIE Dnia 25 października 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie : SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Zbigniew Kwaśniewski SSN Kazimierz Zawada w sprawie z powództwa
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 107/IX/2014. Krajowej Rady Radców Prawnych. z dnia 11 grudnia 2014 r.
Uchwała Nr 107/IX/2014 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 11 grudnia 2014 r. w sprawie wykazu aktów prawnych, których znajomość jest wymagana od aplikanta na zajęciach z poszczególnych przedmiotów
Bardziej szczegółowoBEZPRAWNE PRAKTYKI NARUSZAJĄCE ZBIOROWE INTERESY PASAŻERÓW W TRANSPORCIE KOLEJOWYM UWAGI DE LEGE LATA I DE LEGE FERENDA
Urząd Transportu Kolejowego BEZPRAWNE PRAKTYKI NARUSZAJĄCE ZBIOROWE W TRANSPORCIE KOLEJOWYM 2016-05-25 Karol Kłosowski Urząd Transportu Kolejowego Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu W TRANSPORCIE
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Wykaz literatury...
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wstęp... XV XXIII XXXIX Część I. Pojęcie oznaczeń odróżniających i podstawy ich ochrony w prawie zwalczania nieuczciwej konkurencji Rozdział I. Pojęcie i rodzaje oznaczeń
Bardziej szczegółowoJakub Nawracała, radca prawny
Ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu ryzyk, które wystąpiły przed zawarciem umowy ubezpieczenia (na przykładzie klauzuli wpisanej do rejestru niedozwolonych postanowień pod nr 3456)
Bardziej szczegółowoOCHRONA PRZED SPAMEM
OCHRONA PRZED SPAMEM USTAWA O ŚWIADCZENIU USŁUG DROGĄ ELEKTRONICZNĄ Podstawowe instrumenty ochrony przed spamem określone zostały w ustawie z 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. 2016,
Bardziej szczegółowousunięcie założeń dotyczących umów, dla których nie został ustalony harmonogram spłat,
UZASADNIENIE Niniejsza ustawa wdraża do polskiego porządku prawnego dyrektywę Komisji 2011/90/UE z dnia 14 listopada 2011 r. zmieniającą część II załącznika I do dyrektywy 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego
Bardziej szczegółowoUstawa o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw. z dnia 5 sierpnia 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz.
Ustawa o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw z dnia 5 sierpnia 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1634) Wprowadzenie W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy ustawa
Bardziej szczegółowoPOLSKIE PRAWO BANKOWE
POLSKIE PRAWO BANKOWE WYBRANE ZAGADNIENIA 2. WYDANIE Agnieszka Mikos-Sitek Piotr Zapadka Warszawa 2011 Spis treści Wykaz skrótów... 9 Przedmowa... 13 Rozdział pierwszy System bankowy w Polsce... 15 1.
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. SSN Wojciech Katner (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Karol Weitz (sprawozdawca)
Sygn. akt I CSK 119/16 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 2 czerwca 2016 r. SSN Wojciech Katner (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Karol Weitz (sprawozdawca) w sprawie z powództwa "Fundacji
Bardziej szczegółowoJC May Joint Committee Wytyczne dotyczące obsługi skarg dla sektora papierów wartościowych (ESMA) i sektora bankowości (EUNB)
JC 2014 43 27 May 2014 Joint Committee Wytyczne dotyczące obsługi skarg dla sektora papierów wartościowych (ESMA) i sektora bankowości (EUNB) 1 Spis treści Wytyczne dotyczące obsługi skarg dla sektora
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział III. Outsourcing spółdzielczych kas oszczędnościowokredytowych
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wprowadzenie... XVII XXV XLIII Rozdział I. Znaczenie ekonomiczne i prawne outsourcingu na rynku dostawców usług płatniczych... 1 1. Ekonomiczna koncepcja outsourcingu...
Bardziej szczegółowoInformacja o Banku BPH S.A. i zasadach świadczenia usług związanych z transakcjami skarbowymi
Informacja o Banku BPH S.A. i zasadach świadczenia usług związanych z transakcjami skarbowymi Szanowni Państwo, Zgodnie z wymogami Dyrektywy MIFID*, przedstawiamy Państwu informacje o Banku BPH S.A. (
Bardziej szczegółowoOchrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE
Ochrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE Ochrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE Aldona Piotrowska Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 2019 Recenzje:
Bardziej szczegółowoWybrane akty prawne krajowe i europejskie
Wybrane akty prawne krajowe i europejskie I. Rynek kapitałowy A. Regulacje UE 1. dyrektywa Rady 93/6/EWG z dnia 15 marca 1993 r. w sprawie adekwatności kapitałowej przedsiębiorstw inwestycyjnych j instytucji
Bardziej szczegółowoAnna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM
Prawna ochrona przyrody w lokalnym planowaniu przestrzennym Anna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM Stan prawny na dzień 01.11.2011 r. Warszawa 2011 1 Anna Fogel Wydawca:
Bardziej szczegółowoBank DNB Bank Polska SA. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy XIII Wydział Gospodarczy. Adres: ul. Postępu 15C Warszawa.
Polityka Klasyfikacji Klientów MiFID w DNB Bank Polska S.A 1. Celem niniejszej Polityki jest wprowadzenie zasad klasyfikacji Klientów w DNB Bank Polska S.A. z siedzibą w Warszawie, którym oferowane są
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp...
Wstęp... XIII Wykaz skrótów... XVII Wykaz literatury... XXIII Część I. Komentarz praktyczny z przeglądem orzecznictwa... 1 Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje umów elektronicznych... 5 1. Postęp technologiczny
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ. Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Ewa Marcisz. Stan prawny na 28 kwietnia 2014 roku
KOMENTARZ Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Ewa Marcisz W Y DA N I E 2 Stan prawny na 28 kwietnia 2014 roku Warszawa 2014 Spis treści Spis treści Spis treści Wykaz skrótów................................................
Bardziej szczegółowoDoświadczenia innych państw w zakresie ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych
Doświadczenia innych państw w zakresie ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych dr Małgorzata Więcko-Tułowiecka Główny Specjalista w Wydziale Prawnym Biura Rzecznika Ubezpieczonych Warszawa 15 maja 2013
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów Czasopisma i inne publikatory... 7 Źródła prawa... 7 Inne skróty... 9
Spis treści Wykaz skrótów Czasopisma i inne publikatory.......................................... 7 Źródła prawa........................................................ 7 Inne skróty..........................................................
Bardziej szczegółowoEdyta Rutkowska-Tomaszewska *
65 * Praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów na rynku usług finansowych ze szczególnym uwzględnieniem rynku usług bankowych na przykładzie wybranych najnowszych decyzji Prezesa UOKiK Spis treści
Bardziej szczegółowoSeminarium poprowadzi: Cele seminarium: Warszawa, 9 czerwca 2016 r. Hotel Mercure Centrum, ul. Złota 48/52, sala Etiuda
Zmiany na rynku kredytów hipotecznych i kredytów (pożyczek) konsumenckich wprowadzane nowelizacją ustawy o kredycie konsumenckim i ustawą o działalności instytucji pożyczkowych i pośredników finansowych
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. SSN Irena Gromska-Szuster
Sygn. akt I CSK 814/15 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 22 września 2016 r. SSN Irena Gromska-Szuster w sprawie z powództwa Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeciwko Bank (...)
Bardziej szczegółowoPRAWO BANKOWE 4. WYDANIE
PRAWO BANKOWE 4. WYDANIE Zbigniew Ofiarski Warszawa 2011 Spis treści Wykaz skrótów... 9 Wprowadzenie... 13 Rozdział pierwszy System bankowy w Polsce... 15 1. Zagadnienia wprowadzające... 15 2. System źródeł
Bardziej szczegółowoNowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów aspekty konsumenckie. Warszawa, 31 marca 2015 r.
Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów aspekty konsumenckie Warszawa, 31 marca 2015 r. Zakres planowanych zmian 1 Zmiany mające na celu wzmocnienie ochrony konsumentów, w szczególności
Bardziej szczegółowoSpis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP
Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I PODSTAWOWE ZAGADNIENIA UNIJNEGO SYSTEMU PRAWNEGO I FINANSOWEGO 1. Uwagi ogólne 2. Unijne regulacje prawne 3. Prawo pierwotne i prawo stanowione 4. Instytucje
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział I. Ogólna charakterystyka wymogów formalnych
Przedmowa................................................ Wykaz skrótów............................................. Bibliografia................................................ XI XV XXIII Rozdział I.
Bardziej szczegółowoOCHRONA PRAW NABYWCY LOKALU MIESZKALNEGO LUB DOMU JEDNORODZINNEGO
OCHRONA PRAW NABYWCY LOKALU MIESZKALNEGO LUB DOMU JEDNORODZINNEGO KOMENTARZ Andrzej Burzak Małgorzata Okoń Piotr Pałka Warszawa 2012 Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 9 Ustawa z dnia 16 września 2011
Bardziej szczegółowoWdrażanie i egzekwowanie Wytycznych dla zakładów ubezpieczeń dotyczących
Wdrażanie i egzekwowanie Wytycznych dla zakładów ubezpieczeń dotyczących dystrybucji ubezpieczeń Paweł Sawicki Dyrektor Departamentu Licencji Ubezpieczeniowych i Emerytalnych Urząd Komisji Nadzoru Finansowego
Bardziej szczegółowoRekomendacja U dot. dobrych praktyk w obszarze bancassurance. Kluczowe założenia oraz dodatkowe zadania dla funkcji compliance
Rekomendacja U dot. dobrych praktyk w obszarze bancassurance. Kluczowe założenia oraz dodatkowe zadania dla funkcji compliance Paweł Sawicki Dyrektor Departamentu Licencji Ubezpieczeniowych i Emerytalnych
Bardziej szczegółowoUchwalony przez Radę Wydziału Prawa i Administracji w dniu 20 marca 2013 r.
Uchwalony przez Radę Wydziału Prawa i Administracji w dniu 20 marca 2013 r. 1 2 Program kształcenia został przygotowany zgodnie z postanowieniami Uchwały Senatu Uczelni Łazarskiego w Warszawie z dnia 4
Bardziej szczegółowoUSŁUGI. Pr a w o. b a n k o w e. ustawy orzecznictwo komentarze
USŁUGI Pr a w o b a n k o w e ustawy orzecznictwo komentarze NA ODLEGŁOŚĆ W 2002 r. Parlament Europejski przyjął dyrektywę dotyczącą sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość, z wykorzystaniem
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE Katedra Prawa Finansowego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Gdański PRAWO RYNKU FINANSOWEGO UNII EUROPEJSKIEJ
STUDIA PODYPLOMOWE Katedra Prawa Finansowego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Gdański PRAWO RYNKU FINANSOWEGO UNII EUROPEJSKIEJ ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE. 10h 1. System prawa UE. 2h Źródła prawa
Bardziej szczegółowoSpis treści. z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. (Dz.U. Nr 126, poz. 715 ze zm.)
Wykaz skrótów.................................. 15 Przedmowa.................................... 19 Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 126, poz. 715 ze zm.) ROZDZIAŁ 1. Przepisy
Bardziej szczegółowoPRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III. Zagadnienia egzaminacyjne
PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III Zagadnienia egzaminacyjne 1. Pojęcie administracji gospodarczej i główne obszary jej działania. 2. Pojęcie prawa gospodarczego. 3. Publiczne prawo gospodarcze
Bardziej szczegółowoPrawo handlowe dla ekonomistów. Redakcja: Bogusława Gnela
Prawo handlowe dla ekonomistów. Redakcja: Bogusława Gnela Rozdział I Zagadnienia ogólne 1.1.Podstawowe pojęcia z zakresu prawa handlowego 1.1.1.Pojęcie prawa handlowego i jego źródła 1.1.2.Pojęcie działalności
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... 11. Wprowadzenie... 15
Spis treści Wykaz skrótów... 11 Wprowadzenie... 15 Rozdział pierwszy Wprowadzenie do problematyki handlu elektronicznego... 21 1. Wpływ Internetu na tworzenie prawa handlu elektronicznego... 21 1.1. Światowa
Bardziej szczegółowoJak się legalnie reklamować Prawne meandry reklamy LondonSAM, Kraków 2012
Jak się legalnie reklamować Prawne meandry reklamy LondonSAM, Kraków 2012 Cel szkolenia Szkolenie to w przejrzysty sposób pokazuje jak szeroko rozumiana działalność reklamowa jest regulowana przez przepisy
Bardziej szczegółowoPrawo bankowe. doc. dr Marek Grzybowski. październik Katedra Prawa Finansowego
Prawo bankowe doc. dr Marek Grzybowski październik 2014 Katedra Prawa Finansowego Próba definicji całokształt norm prawnych regulujących funkcjonowanie systemu bankowego, a w tym strukturę, organizację
Bardziej szczegółowoZatrudnienie i ochrona trwałości stosunku pracy nauczyciela akademickiego
Zatrudnienie i ochrona trwałości stosunku pracy nauczyciela akademickiego Aleksandra Bocheńska / monografie / prawo pracy i ubezpieczeń społecznych Wydanie 1 Warszawa 2014 Spis treści Spis treści Spis
Bardziej szczegółowoPrawo gospodarcze i cywilne dla kadr sądów powszechnych apelacji łódzkiej i warszawskiej
PROGRAM SZKOLENIOWY dla szkoleń z zakresu: Prawo cywilne i gospodarcze organizowanych w ramach projektu Prawo gospodarcze i cywilne dla kadr sądów powszechnych apelacji łódzkiej i warszawskiej Część I
Bardziej szczegółowoTAJEMNICE ZAWODOWE I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH W INSTYTUCJACH FINANSOWYCH
TAJEMNICE ZAWODOWE I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH W INSTYTUCJACH FINANSOWYCH Mariusz Krzysztofek Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 Stan prawny na 1 października 2015 r. Wydawca Grzegorz
Bardziej szczegółowoPRAWO AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE
PRAWO AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE 5. WYDANIE wprowadzenie Janusz Barta Ryszard Markiewicz Warszawa 2011 Spis treści Spis treści Wykaz skrótów... 11 Od autorów... 15 Rozdział pierwszy Uwagi wstępne... 17
Bardziej szczegółowoRekomendacja U. (R)ewolucja na rynku Bancassurance. 25 listopada 2014r.
Rekomendacja U (R)ewolucja na rynku Bancassurance. 25 listopada 2014r. 2 3 Rekomendacja 7.1 Bank jako ubezpieczający w danej umowie ubezpieczenia nie powinien jednocześnie przy tej samej umowie występować
Bardziej szczegółowoRWR 61-15/2014/WS Wrocław,.30. grudnia 2014 r. POSTANOWIENIE Nr RWR 222 /2014
PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW DELEGATURA WE WROCŁAWIU 50-224 Wrocław, pl. Strzelecki 25 tel.(071) 323 63 80, fax (071) 323 63 98 e-mail: wroclaw@uokik.gov.pl RWR 61-15/2014/WS Wrocław,.30.
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia ochrony prawnej. Rzecznika Finansowego
Ubezpieczenia ochrony prawnej - perspektywa Rzecznika Finansowego Aleksander Daszewski radca prawny koordynator w Biurze Rzecznika Finansowego Pozycja ubezpieczeń ochrony prawnej w świadomości społecznej
Bardziej szczegółowoWYKAZ AKTÓW PRAWNYCH NA EGZAMIN RADCOWSKI W
ZAŁĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY NR 68/VII/2009 KRAJOWEJ RADY RADCÓW PRAWNYCH Z DNIA 5 CZERWCA 2009r. WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH NA EGZAMIN RADCOWSKI W 2009 1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Publicznoprawne środki ochrony konsumentów
SYLABUS Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Publicznoprawne środki ochrony konsumentów Wydział Prawa i Administracji Zakład Prawa Handlowego i Gospodarczego Kod przedmiotu Studia Kierunek
Bardziej szczegółowoDYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/22/WE
L 110/30 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 1.5.2009 DYREKTYWY DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/22/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie nakazów zaprzestania szkodliwych praktyk w celu
Bardziej szczegółowo