PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁA PODSTAWOWA IM. MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W PIĄTKU (przyjęty jednogłośnie do realizacji Uchwała Nr 5/2010/2011 Rady Pedagogicznej w dniu 28 sierpnia 2010r.) Piątek r. 1

2 1. UWAGI WSTĘPNE Profilaktyka, już od lat, jest istotnym, elementem wychowania w naszej szkole. Jest to proces wspierania zdrowia psychicznego i fizycznego uczniów poprzez pomoc i towarzyszenie dzieciom i młodzieży w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz w nabywaniu umiejętności przeciwdziałania im. Tworzeniu Programu profilaktyki szkolnej towarzyszyło przekonanie, że: Profilaktyka jest ochroną człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Obejmuje eliminację lub redukcję czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących. Szkoła jest miejscem realizacji profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego ryzyka. Profilaktyka pierwszorzędowa polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnianie inicjacji lub zachęcanie do abstynencji. Program profilaktyki szkolnej to ogół działań chroniących młodzież przed zakłóceniami w rozwoju i interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. Program profilaktyki szkolnej obejmuje działania podejmowane w trakcie realizacji programów nauczania i Programu wychowawczego szkoły, gdy realizowane są ogólne zadania szkoły, a także działania specyficzne dla profilaktyki. Gotowy program profilaktyczny będzie mniej skuteczny bez usytuowania go wśród uzupełniających działań, choćby norm szkolnych czy regulaminów i zwyczajów. Innymi słowy raczej nie da się zrealizować dobrego Programu profilaktyki szkolnej opierając go jedynie na gotowych programach profilaktycznych (scenariuszach), nawet jeśli będą liczne i dobrze przygotowane. 2

3 PROFILAKLTYKA CZYNNIKI RYZYKA CZYNNIKI CHRONIĄCE Cechy Sprzyjające Cechy Zwiększające Sytuacje powstawaniu Sytuacje odporność na Warunki zachowań Warunki działanie czynników ryzykownych ryzyka ZACHOWANIA RYZYKOWNE Palenie tytoniu Używanie środków psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, leki) Zachowanie agresywne Wulgaryzmy Brak kultury osobistej Wagary Brak zainteresowania nauka CZYNNIKI CHRONIĄCE Silna więź z rodzicami Zainteresowani nauką szkolną Poszanowanie norm, wartości, autorytetów Przynależność do społeczności klasowej II. ZAŁOŻENIA OGÓLNE PROGRAMU Szkolny program profilaktyki adresowany jest przede wszystkim do uczniów, rodziców, nauczycieli. Zgodny jest z: 1. Szkolnym programem wychowawczym 2. Statutem szkoły. W szkole będą podejmowane działania w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej i drugorzędowej. Profilaktyka pierwszorzędowa będzie skierowana do wszystkich uczniów i rodziców. Jej celem będzie: stwarzanie przyjaznego klimatu ( dobra komunikacja, rodzice, uczniowie będą traktowani podmiotowo) wypracowanie wspólnych działań wobec zachowań agresywnych dzieci 3

4 Program profilaktyki szkolnej wypracowanie wspólnych działań wobec takich problemów jak: picie alkoholu, nadużywanie środków psychoaktywnych budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w działaniach profilaktycznych i wychowawczych wczesne rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do pedagoga szkolnego Profilaktyka drugorzędowa skierowana będzie do uczniów z grup podwyższonego ryzyka. Celem tych działań będzie: umożliwienie dziecku poprzez udział w zajęciach z pedagogiem szkolnym wycofanie się z ryzykownych zachowań pomoc uczniom mającym trudności w rozwiązywaniu swoich problemów, wspieranie tych osób w trudnych sytuacjach (bezrobocie w domu, problem alkoholowy rodziców itp.) Pomoc w tym zakresie będzie organizowana przez pedagoga szkolnego, koordynatora do spraw bezpieczeństwa, pracowników Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Łęczycy. III. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Rada Pedagogiczna Określa zadania w zakresie profilaktyki. Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych. Dokonuje analizy działalności profilaktycznej. Nauczyciele Współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych. Wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP. Doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. Wychowawca klasy Integruje zespół klasowy. Dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie. Wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów. Dyrektor/Wicedyrektor szkoły Monitoruje pracę wychowawców klas i pedagoga w zakresie profilaktyki. Diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki. Współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki.. Inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Programie szkolnej profilaktyki. 4

5 Pedagog szkoły Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych. Określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb. Organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli. Podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Programu profilaktyki szkolnej w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli. Wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Programu profilaktyki szkolnej. Rada Rodziców Opiniuje Program profilaktyki szkolnej. Analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki. Współpracuje z Radą Pedagogiczną, dyrektorem/wicedyrektorem szkoły, Samorządem Uczniowskim. Rodzice Przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki. Korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki. Wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania indywidualnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. Organ prowadzący Gmina Piątek Decyduje o zatrudnianiu i wymiarze czasu pracy pedagoga, psychologa, logopedy. Współuczestniczy w wyposażaniu szkoły w pomoce dydaktyczne, środki niezbędne do realizacji Programu. 5

6 IV. ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Poniższe zasady sformułowano na podstawie projektu Standardów jakości pierwszorzędowych programów profilaktycznych realizowanych w szkole i placówce oświatowej, autorstwa Krzysztofa A. Wojcieszke i Joanny Szymańskiej. Należą do nich: Bezpieczeństwo uczestników Respektowanie podmiotowości uczestników. Poszanowanie ich godności i indywidualności. Ochrona prywatności i zapewnienie dyskrecji. Uwzględnianie wieku i poziomu rozwoju uczestników. Uwzględnianie systemu wartości i stopnia wrażliwości uczestników. Niestosowanie technik, które naruszają mechanizmy obronne osobowości (terapeutycznych, psychomanipulacyjnych). Realizatorzy działań profilaktycznych powinni posiadać przygotowanie pedagogiczne. Adekwatność oddziaływań Działania profilaktyczne powinny być maksymalnie dostosowane do potrzeb i problemów odbiorców oraz mieć wyraźnie określonego adresata. Skuteczność Działania powinny być zgodne z aktualnym stanem wiedzy z dziedziny, której dotyczą. Działania powinny wykorzystywać wiedzę dotyczącą sprawdzonych strategii, form i metod oddziaływania. Działania powinny uwzględniać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej. Rzetelność Informacje powinny być rzetelne. Informacje powinny być dostosowane do poziomu rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego adresata, do jego możliwości percepcyjnych. Informacje powinny uwzględniać poziom już posiadanej wiedzy (zbyt wczesne wkraczanie z informacjami na temat zagrożeń może podsuwać pomysły na niepożądane zachowania). Informacje powinny być rzeczowe (odwoływanie się do emocji, np. straszenie, może powodować obronne odrzucanie zagrażających informacji lub też pobudzać ciekawość). Informacje dotyczące zagrożeń nie powinny być zbyt szczegółowe (aby nie stanowiły instruktażu nieprawidłowych zachowań). Głębokość i czas trwania We współczesnej profilaktyce proponuje się, jako bardziej skuteczny, model głębszego oddziaływania oparty o koncepcję czynników ryzyka i czynników chroniących. Najbardziej skuteczne są działania zintegrowane z programem szkolnym (dydaktycznym i wychowawczym). 6

7 Czas trwania oddziaływań i ich intensywność zależą od zdiagnozowanego wcześniej stopnia zagrożenia. V. ROZPOZNANE CZYNNIKI RYZYKA Czynniki ryzyka to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające ryzyko wystąpienia zachowań problemowych i związanych z nimi szkód. Są one zróżnicowane w zależności od rodzaju problemu objętego profilaktyką (od kilkunastu do ponad stu, w zależności od typu problemu). Do zbadanych czynników ryzyka należą: Środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań. Modelowanie takich zachowań w domu i w szkole. Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne. Słabe wyniki w nauce. Brak celów życiowych. Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych. Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych. ZACHOWANIA RYZYKOWNE I ICH PRZYCZYNY Zachowania ryzykowne, to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji psychologicznych, społecznych i zdrowotnych. rodzaj zachowania ryzykownego wulgaryzmy, brak kultury osobistej wagary brak zainteresowania nauką palenie papierosów, picie alkoholu, przyczyny obyczaj środowiskowy wzorce wyniesione z domu chęć zaimponowania wyraz buntu, manifestowanie dorosłości wzorce w mediach brak reakcji nauczyciela i innych dorosłych ubóstwo językowe trudności w nauce uległość wobec kolegów strach przed sprawdzeniem brak zainteresowania niemożność sprostania ambicjom rodziców i wymaganiom nauczycieli nuda na lekcjach brak dyscypliny chęć zaimponowania niedostosowanie wymagań do poziomu uczniów niejasne kryteria oceniania jakość programów nauczania lenistwo osoba nauczyciela nudne lekcje negatywny wpływ grupy rówieśniczej brak zainteresowania ze strony rodziców ciekawość wpływ reklamy w mediach wzorowanie się na dorosłych 7

8 zażywanie innych środków psychoaktywnych zachowania agresywne wczesna inicjacja seksualna sposób na odreagowanie moda, szpan nuda, przekora, bunt sytuacja domowa negatywny wpływ grupy rówieśniczej negatywne wzorce, także w mediach sposób na odreagowanie stresu i załatwienie sprawy chęć dominowania, zaistnienia w grupie moda na agresję w grupie rówieśniczej nieumiejętność radzenia sobie z problemami odpowiedź na prowokację niski poziom wiedzy i uświadomienia ciekawość wpływ grupy rówieśniczej moda na dorosłość uległość, nie znajomość zachowań asertywnych sytuacja domowa CZYNNIKI CHRONIĄCE Czynniki chroniące, to wszystkie elementy osłabiające oddziaływanie czynników ryzyka. Wymienia się w tym kontekście: silną więź z rodzicami, opiekę dorosłych zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawczą praktyki religijne zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm konstruktywną grupę rówieśniczą, autorytety VI. CELE PROFILAKTYKI SZKOLNEJ Ochrona uczniów przed zagrożeniami rozwoju. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Cele szkolnego programu profilaktyki Celem ogólnym programu profilaktyki jest wyposażenie dziecka w wiedzę i umiejętności nowych zachowań wobec pojawiających się zagrożeń. Cele szczegółowe jakie chcemy osiągnąć to: podniesienie poziomu bezpieczeństwa ucznia 8

9 przekazanie uczniom informacji o szkodliwości substancji psychoaktywnych (narkotyki), o konsekwencjach palenia papierosów i picia alkoholu wypracowanie umiejętności radzenia sobie przez ucznia z agresją własną i cudzą rozwijanie prospołecznych umiejętności życiowych umożliwiających radzenie sobie z problemami życia codziennego i samorealizacją kształtowanie u ucznia umiejętności komunikacji interpersonalnej budowanie poczucie własnej wartości i zachowań asertywnych u ucznia ograniczenie i eliminowanie zachowań problemowych wśród uczniów ( wagary, wykroczenia przeciw prawu itp.) wypracowanie właściwych form współpracy z rodzicami w zakresie rozwiązywania problemów dzieci (pedagogizacja rodziców, spotkania klasowe, konsultacje, informowanie o możliwości uzyskania pomocy specjalistycznej itp.) Cele programu realizowane będą poprzez: programy profilaktyczne programy integracyjne programy informacyjno-edukacyjne zajęcia warsztatowe z pedagogiem szkolnym pogadanki wychowawców na godzinach z wychowawca klasy współpracę między różnymi instytucjami (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Policja itp.) VII. DIAGNOZA Prowadzenie działań profilaktycznych w szkole musi być poprzedzone diagnozą- rozpoznanie obecnego stanu zagrożenia niepożądanymi zjawiskami w rozwoju uczniów szkoły. Diagnozę opracowano w oparciu o: 1. Diagnozę potrzeb uczniów, rodziców, społeczności lokalnej postawy uczniów wobec wartości określonych i realizowanych przez szkołę poglądy rodziców na rozwój dzieci i młodzieży zaangażowanie rodziców w działalność edukacyjno-wychowawczą szkoły aktualne trendy wychowania i zjawiska społeczne 2. Diagnozy rzeczywistych problemów występujących w społeczności lokalnej 9

10 Program profilaktyki szkolnej Problemy dzieci i młodzieży obserwowane na terenie szkoły (przejawiane w zachowaniach uczniów) Problemy edukacyjne i wychowawcze zgłaszane do pedagoga Problemy zdrowotne rejestrowane i dostrzegane przez pielęgniarkę szkolną, lekarza, rodziców Problemy sygnalizowane przez opiekunów społecznych, kuratora sądu rodzinnego dla nieletnich i policję Problemy edukacyjne i wychowawcze zgłaszane do szkolnego rzecznika praw ucznia 3. Ustawy i rozporządzenia dające podstawę prawną dla działań profilaktycznych zapoznanie rady pedagogicznej, rodziców i uczniów z procedurami postępowania nauczycieli w sytuacjach kryzysowych 4. Aktualne programy profilaktyczne. VIII. ZADANIA PROFILAKTYKI SZKOLNEJ Dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru. Pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych. Rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną. Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy. Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą. Nawiązanie kontaktu z rodzicami. Motywowanie do podjęcia leczenia, terapii. IX. METODY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO: 1. Metody informacyjne: pogadanka spotkania z specjalistą wycieczka tematyczna praca w oparciu o test prezentacja teatralna 2. Metody edukacyjne realizacja programów edukacyjnych rysunki burza mózgów dyskusja drama 10

11 Program profilaktyki szkolnej scenki inscenizowane gry i zabawy dydaktyczne praca w grupach happeningi uroczystości szkolne 3. Metody alternatywne koła zainteresowań wycieczki festyny zajęcia sportowe itp. 4. Metody interwencyjne interwencja w środowisku domowym ucznia interwencja w środowisku szkolnym ucznia interwencja specjalisty (psychologa, pedagoga) X. ODDZIAŁYWANIA PROFILAKTYCZNE Czynniki ryzyka Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Środowisko społeczne i normy w nim występujące, promujące dane wzorce zachowań 1. negatywne wzorce zachowań wobec zwierząt 1.1.uczyć pozytywnego stosunku do zwierząt Zorganizować zbiórki karmy dla zwierząt ze schronisk oraz dla zwierząt leśnych. opiekun Samorządu Uczniowskiego, pedagog nauczyciele świetlicy szkolnej 2. niski poziom kultuprawnej 2.1. podnieść poziom świadomości i kultury prawnej uczniów kontynuować organizację spotkań uczniów z kuratorami Wydziału Rodzinnego i Nieletnich nt. prawnych aspektów przestępczości wśród nieletnich i problemów resocjalizacji wicedyrektor, wychowawcy klas, pedagog szkolny 3. fałszywe przekona nia o rzeczywistości -stereotypy 3.1. przekształcać przekonania normatywne na prawdziwe organizować przedsięwzięcia łamiące stereotypy (np. klasowa lub szkolna zabawa, wycieczka bez papiero sów, alkoholu) organizatorzy 1.1. eliminować nudne lekcje poprzez upowszechnienie aktywizujących metod na u czania zorganizować formy doskonalenia zawodowego nt. metod aktywizacji uczniów na lekcjach dyrekcja Modelowanie negatywnych zachowań w domu i w szkole 2.1. podnieść umiejętności i wiedzę nauczycieli w zakresie dyscyplinowania zorganizować warsztaty w ramach WDN- u dyrektor 1. nuda na lekcjach 2.2. respektować normy popraw nego zachowania na lek ustalić normy, wdrożyć je w praktyce lekcyjnej nauczyciele przedmiotów 11

12 2. brak dyscypliny na lekcjach 3. brak kontaktu z rodzicami uczniów cjach 3.1. nawiązać kontakt z domem rodzinnym ucznia (w przy padku jego braku) wysyłać wezwania przez szkołę wychowawcy klas 4. stan wiedzy peda gogicznej i psycho logicznej rodziców 3.2. zwiększyć częstotliwość kontaktu z domem rodzin nym ucznia przeprowadzać indywidualne spotkania z rodzicami (obowiązkowo dotyczy przypadków negatywnych zachowań ucznia) wicedyrektor 5. brak poszanowania dla norm prawnych 4.1. podnieść stan wiedzy pedagogicznej i psychologicznej rodziców opracować i realizować tematykę pedagogizacji ro dziców uczniów (dla różnych poziomów nauczania) pedagog w porozumieniu z wychowawcami klas opracować informacje bibliograficzne nt. pedagogiczno -psychologiczne, pozyskać materiały informacyj ne, udostępnić je rodzicom nauczyciele bibliotekarze we współpracy z pedagogiem 4.2. rozszerzyć zakres form pomocy pedagogiczno-psycho logicznej dla rodziców 5.1. egzekwować przestrzeganie prawa wewnątrzszkolnego zorganizować warsztaty szkoleniowe dla rodziców nt. budowania silnej więzi emocjonalnej- czynnika chroniącego przed zachowaniami ryzykownymi aktualizować zapisy prawa wewnątrzszkolnego stosować statutowy system nagród i kar pedagog w porozumieniu z Radą Rodziców i PPP komisja statutowa wicedyrektor ds. wychowawczych kontynuować pracę rzecznika praw ucznia opiekun Samorządu Uczniowskiego w porozumieniu (w kwe stii zadań) z dyrekto rem Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne 1. uległość wobec gru py 2. przemoc i agresja 1.1. eliminować istnienie negatywnych grup rówieśniczych przeprowadzić badania socjometryczne w klasach pierwszych i czwartych. pedagog we współpracy z wychowawcami klas 1.2.integrować zespoły klasowe przeprowadzić obowiązkowe zajęcia wychowawcze integrujące zespoły klasowe wychowawcy klas pedagog 2.1. ograniczyć zjawiska przemo cy i agresji wśród uczniów inicjować klasowe przedsięwzięcia służące integracji zespołów uczniowskich (wycieczki, wyjścia, imprezy) diagnozować miejsca oraz sytuacje występowania przemocy i agresji w szkole klasowe Rady Rodzi ców pedagog przeprowadzić badania socjometryczne lub ankietowe w klasach pierwszych i czwartych pedagog we współpracy z wychowawcami klas 2.2. podnieść umiejętności i wiedzę nauczycieli zorganizować warsztaty nt. przemocy i agresji w ramach WDN- u dyrektor 2.3. dostarczyć uczniom wiedzę nt. sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i zagro żeniem przeprowadzić zajęcia wychowawcze nt. kształtowa nia prawidłowych postaw oraz ćwiczenia umiejętności zachowania się w sytuacji stresu, frustracji oraz zagro żenia pedagog Słabe wyniki w nauce 1. lenistwo 1.1. aktywizować uczniów stosować metody aktywizujące w pracy z ucznia mi nauczyciele przedmiotów 12

13 2. niska samoocena uczniów 1.2. poszerzyć ofertę spędzania czasu wolnego, umożliwić zdobycie nowych umiejęt ności zaangażować uczniów w działalność pozytywną (społeczna, charytatywną, artystyczną itp.) Samorząd Uczniowski 2.1. osłabiać niską samoocenę uczniów przeprowadzić szkolenie nauczycieli i zainteresowa nych uczniów w zakresie resuscytacji krążeniowooddechowej nauczyciele przeszkoleni przez WOŚP, pielęgniarka wykorzystywać elementy motywacji w systemie oceniania nauczyciele przedmiotów nagradzać uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umie jętności nauczyciele przedmiotów kontynuować pracę zajęć wyrównawczych nauczyciele przedmiotów, pedagog organizować prezentacje osiągnięć uczniów pedagog, wychowawcy klas 3. poziom absencji na zajęciach w szkole 3.1. ograniczać rozmiary absencji uczniów ma lekcjach zapoznać/przypomnieć uczniom i rodzicom z treś ciami Statutu szkoły dot. praw i obowiązków uczniów, zasad usprawiedliwiania nieobecności oraz systemu nagród i kar wychowawcy klas monitorować absencję uczniów w szkole podczas spotkań zespołów nauczycielskich analizować problemy absencji uczniów i poszukiwać metod ich rozwiązywania wicedyrektor, pedagog szkolny wicedyrektor, wychowawcy klas, pedagog szkolny 4. problemy rozwoju Brak celów życiowych 4.1. rozpoznać problemy rozwo jowe uczniów wspomagać rodziców w nawiązaniu kontaktu z PPP w kwestiach orzecznictwa opracować i na bieżąco prowadzić rejestr uczniów posiadających orzeczenia PPP i monitorować realizację zaleceń pedagog, wychowawcy klas pedagog szkolny, wicedyrektor 1. brak umiejętności radzenia sobie z trudami życia 1.1. dostarczyć uczniom wiedzę o konsekwencjach zachowań dysfunkcyjnych podjąć, na lekcjach wychowawczych, tematykę odpowiedzialności prawnej i moralnej wychowawcy klas 1.2. aktywizować system wartości przeciw zachowaniom dysfunkcyjnym przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. przyjaźni, miłości, szczęścia rodzinnego wartości najbardziej cenionych (w badaniach) przez młodzież nauczyciel wdżwr wykorzystywać uczestnictwo młodzieży w praktykach religijnych dla dostarczania wiedzy o wartościach uniwersalnych katecheci, wychowawcy klas 2.brak alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych 2.1. ukazywać alternatywne sposoby organizowania życia zorganizować różne formy zajęć pozalekcyjnych po rozpoznaniu zapotrzebowania na nie wśród młodzieży nauczyciele przedmio tów we współpracy z wychowawcami klas 1. moda na branie, 1.1. dostarczyć uczniom i ich ro 13

14 palenie i picie dzicom wiedzę nt. konse kwencji, palenia, picia i używek zgromadzić materiały, nowoczesne środki dydaktyczne nt. profilaktyki uzależnień nauczyciele bibliotekarze w porozumieniu z pedagogiem przygotować i przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. zagrożeń związanych z uzależnieniami pedagog, pielęgniarka przeprowadzić pedagogizacje rodziców nt. zagrożeń uzależnieniami i profilaktyki uzależnień pedagog zorganizować warsztaty dla uczniów z zakresu uzależ nień pedagog 1.2. dbać o rozwój wiedzy i umie jętności zawodowych nauczy cieli nasilić propagandę wizualną nt. uzależnień pedagog zorganizować zajęcia otwarte wykorzystujące wiedzę i umiejętności nabyte przez nauczycieli na kursach z zakresu profilaktyki uzależnień pedagog, pielęgniarka zorganizować formy doskonalenia zawodowego nt. zagrożeń uzależnieniami i profilaktyki uzależnień nauczyciele przeszkoleni 1.3.wykorzystać wsparcie (konsultacje) ze strony specjalistów pozyskać współpracowników z PPP, poradni specjalistycznych dyrektor 1.4. zdiagnozować skalę zjawi ska zagrożenia uzależnie niami wśród uczniów zespół wychowawczy opracowuje na rzędzia i przeprowadza diagnozę zjawiska zespół wychowawczy 1.5. kontynuować realizację pro gramów profilaktycznych, programów psychoeduka cyjnych wdrażać program edukacyjny dla klas pierwszych Spójrz Inaczej i Bezpieczna Szkoła dla klas czwar tych zainteresowani nauczyciele, pedagog 2. brak umiejętności zachowań aserty wnych upowszechniać wśród ucz niów znajomość zachowań asertywnych przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. zachowań asertywnych wychowawcy, pedagog 3. łatwość dostępu utrudniać uczniom dostęp do środków psychoaktyw nych zabezpieczyć szkołę przed wnoszeniem i handlem na jej terenie narkotykami analizować na bieżąco zapisy z monitoringu dyrektor kontynuować prowadzenie zeszytu wejść do budynku osób spoza szkoły woźna Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych 1.1. wdrożyć do realizacji treści pracować tematykę dla poszczególnych etapów kształcenia nauczyciele przedmio 14

15 ścieżek edukacyjnych : edukacja prozdrowotna oraz wychowanie do życia w rodzinie tów, wychowawcy klas, pedagog szkolnys, pielęgniarka 2.1. dostarczyć uczniom wiedzę o AIDS oraz chorobach prze noszonych drogą płciową podjąć tematykę AIDS i chorób przenoszonych drogą płciową w ramach lekcji wychowawczych pedagog, pielęgniarka XI. EWALUACJA PROGRAMU Celem ewaluacji będzie uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu profilaktycznego, poznanie ewentualnych trudności i braków, które mogą wystąpić w czasie trwania realizacji programu, określenie nastawienia odbiorców i realizatorów programu (uczniów, nauczycieli, rodziców). Ewaluacja końcowa będzie miała na celu dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności jakie zyskali uczestnicy w wyniku realizacji programu. Efektem realizacji programu będzie: - zmniejszenie ilości zachowań nieakceptowanych społecznie min: zachowanie agresywne - poprawa bezpieczeństwa w szkole - poprawa klimatu w szkole ( w zakresie przewidzianym w programie) - polepszenie współpracy z rodzicami - wzrost kompetencji wychowawczych u nauczycieli, rodziców. Metody ewaluacji: 1. Analiza dokumentów szkolnych, analiza osiągnięć uczniów 2. Obserwacja 3. Wywiad 4. Badanie kwestionariuszowe: ankiety, techniki socjometryczne itp. Opracowanie i prezentacja wyników badań Oceny efektów realizacji Programu profilaktyki szkolnej, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzanej przez. zainteresowane podmioty, dokonuje się w trakcie posiedzeń Rady Pedagogicznej podsumowujących pracę w pierwszym i drugim półroczu roku szkolnego. Wynikające z oceny wnioski, przekazywane są do wiadomości Rady Rodziców i Samorządu Uczniowskiego. Ocenie poddawane są następujące elementy: funkcjonowanie pomocy pedagogicznej, tematyka pedagogizacji rodziców uczniów na spotkaniach z wychowawcami klas, realizacja zaleceń zawartych w orzeczeniach poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz poradni specjalistycznych, realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach pracy wychowawców klas, 15

16 udział nauczycieli w formach zewnętrznego doskonalenia zawodowego z zakresu profilaktyki, problematyka profilaktyki w ramach WDN-u, innowacje i projekty wychowawcze w zakresie profilaktyki, realizacja programów profilaktycznych, realizacja programów psychoedukacyjnych, występowanie czynników, rodzajów i przyczyn zachowań ryzykownych, występowanie czynników chroniących. Podstawę dla formułowania ocen realizacji Programu profilaktyki szkolnej stanowią: narzędzia stosowane w ramach wewnętrznego mierzenia jakości pracy: sprawozdania z realizacji planów, analizy, dane statystyczne, obserwacje, hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań, programy, scenariusze, dezyderaty, wykazy itp. XI. WYBRANA LITERATURA Gaś Z. B., Profilaktyka uzależnień, Warszawa Gaś Z. B., Profilaktyka w szkole. [W:] Zapobieganie uzależnieniom uczniów, Warszawa Grzelak J., Sochocki M. (red.), Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, Warszawa Hawkins J. D., Podręcznik ewaluacji programów profilaktycznych, Warszawa Olsztyn1994. Koczurowska J., Standardy jakości programów profilaktycznych. [W:] Profilaktyka w środowisku lokalnym, Warszawa Korporowicz L. (red.),ewaluacja w edukacji, Warszawa Kosińska E., Mądrze i skutecznie. Zasady konstruowania szkolnego programu profilaktycznowychowawczego, Kraków Podręcznik prewencji. Alkohol, narkotyki tytoń, Warszawa Simm M.. Węgrzyn-Jonek M., Budowanie szkolnego programu profilaktyki, Kraków Szymańska J., Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Warszawa Szymańska J., Szkoła jako miejsce realizacji działań profilaktycznych, [W:] Profilaktyka w środowisku lokalnym, Warszawa Wojcieszke K.A., Jak uruchomić program profilaktyczny? [w:] Poradnik wychowawcy, (red. M. Pomianowska), Warszawa Wojcieszke K.A. cykle artykułów w miesięczniku "Remedium" w latach

17 Z Programem profilaktyki szkolnej Szkoły Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Piątku zapoznano Radę Pedagogiczną, Samorząd Uczniowski, Radę Rodziców i uchwałą Rady Pedagogicznej Nr 5 /2010/2011 przyjęto do realizacji w dniu 28 sierpnia 2010r. Samorząd Uczniowski: Rada Rodziców: W imieniu Rady Pedagogicznej... (Opiekun Samorządu Uczniowskiego) (przewodnicząca S. U.) (przewodnicząca Rady Rodziców) (pieczątka i podpis dyrektora szkoły)