Geneza Unii Gospodarczo - Walutowej. Autor: Beata Łuba-Królik

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Geneza Unii Gospodarczo - Walutowej. Autor: Beata Łuba-Królik"

Transkrypt

1 Geneza Unii Gospodarczo - Walutowej Autor: Beata Łuba-Królik

2 Skrócony opis lekcji Zajęcia przedstawiają istotę integracji europejskiej i gospodarczej oraz historyczne ujęcie procesu integracji europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu gospodarczego. Cele lekcji Uczeń powinien: poznać i uporządkować najważniejsze wydarzenia na drodze integracji europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem dziedziny gospodarczej i walutowej, dostrzegać związki między wydarzeniami historycznymi, rozumieć istotę integracji europejskiej i gospodarczej, znać ekonomiczne kryteria z Maastricht. Słowa kluczowe integracja gospodarcza, Unia Gospodarczo-Walutowa, kryteria zbieżności, euro. Metody realizacji zajęć burza mózgów, taśma chronologiczna, miniwykład. Adresat uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. 2

3 Materiały arkusz Co dla mnie oznacza integracja europejska, Euro kalendarium. Wstęp merytoryczny Integracja gospodarcza odbywała się etapami, zaczynając od strefy wolnego handlu, kończąc na Unii Gospodarczo Walutowej. Pełna integracja gospodarcza oznacza: zniesienie barier w swobodnym przepływie towarów (brak ceł i ograniczeń ilościowych) między państwami unii i wobec partnerów zewnętrznych, wspólną, ujednoliconą politykę handlową wobec partnerów zewnętrznych, swobodny przepływ nie tylko towarów, ale i usług, kapitału, siły roboczej, harmonizację polityki gospodarczej, wspólną walutę, jednolitą politykę kursową i pieniężną UGW zaczęła funkcjonować od stycznia 1999 r., w jej skład weszły kraje, które były zainteresowane przyjęciem wspólnej waluty i spełniły 5 tzw. kryteriów zbieżności. Kryteria te są następujące: inflacja nie może być wyższa niż 1,5 pkt. proc. powyżej średniej inflacji w trzech krajach UE z najniższą inflacją, długoterminowe stopy procentowe nie mogą być wyższe niż 2 pkt. proc. powyżej średniej stóp procentowych w 3 krajach UE z najniższą inflacją, uczestnictwo przez co najmniej dwa lata w Europejskim Mechanizmie Kursowym oraz przestrzeganie wyznaczonej granicy wahań kursu walutowego, deficyt budżetowy nie może przekraczać 3% PKB, dług publiczny nie może przekraczać 60% PKB. Kryteria te na początku spełniły: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, oraz Włochy. Do UGW nie weszły 4 kraje członkowskie UE: Wielka Brytania, i Dania przeciwne temu by ich waluty narodowe zostały zastąpione przez euro oraz Szwecja i Grecja, które wówczas nie spełniały kryteriów zbieżności. Ta ostatnia została dwunastym członkiem UGW w dniu 1 stycznia 2001 r. 3

4 źródło: NBPortal.pl Proponowany przebieg zajęć 1. Na początku lekcji jako rozgrzewkę zaproponuj uczniom burzę mózgów nt. co dla mnie oznacza pojęcie integracja europejska? Podziel klasę na grupy, rozdaj arkusz co oznacza dla mnie integracja europejska (materiał pomocniczy nr 1) i poproś o zapisanie wszystkich skojarzeń. Po zakończeniu pracy poproś przedstawicieli grup o przeczytanie odpowiedzi, stwórz listę całej klasy. Zwróć uwagę czy znajdują się na niej terminy związane z gospodarką, ekonomią. Zaznacz je kropkami lub podkreśl. Zapytaj, czy w pojęciu integracja europejska mieści się również termin integracja gospodarcza? Zapytaj czy uczniowie potrafią uzupełnić podaną listę skojarzeń o terminy związane z integracją gospodarczą. Wszystkie zapisz na tablicy (ich opis znajdziesz we wstępie merytorycznym). 2. Powiedz uczniom, że pierwsze wzmianki o wspólnym systemie gospodarczym można odnaleźć w deklaracji R. Schumana. Podwaliny pod proces integracji gospodarczej położono w 1958 r., kiedy to na mocy Traktatu Rzymskiego powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG). Liczyła ona na początku 6 członków, by przez kolejne poszerzenia dojść do obecnej liczby 15. W Maastricht w 1992r. postanowiono, że od stycznia 1999r. zacznie funkcjonować unia walutowa, tzn., że wchodzące w skład Unii Europejskiej państwa będą posługiwać się jedną, wspólną walutą. W skład unii walutowej oficjalna nazwa brzmi Unia Gospodarczo Walutowa (UGW; ang. Economic and Monetary Union, EMU)- weszły kraje, które były zainteresowane przyjęciem wspólnej waluty i spełniły 5 tzw. kryteriów zbieżności (patrz wstęp merytoryczny). Kryteria te są gwarancją zdrowej gospodarki, a spełniło je 10 państw UE (patrz wstęp merytoryczny). Zaznacz, że Unia Gospodarczo Walutowa nie jest organizacją zamkniętą i każdy kraj UE, który spełni kryteria zbieżności może zostać do niej przyjęty. 3. Poproś, aby dalej pracując w grupach, uczniowie przeczytali Euro kalendarium (materiał pomocniczy nr 2) oraz na podstawie tekstu utworzyli taśmy chronologiczne. Początkiem będzie deklaracja Schumana z 1950r. końcem rok czyli wprowadzenie euro do obiegu. Zadaniem uczniów będzie wybór najważniejszych ich zdaniem wydarzeń, umieszczenie na taśmie w sposób chronologiczny i opatrzenie ich komentarzem w formie symbolu, notatki, rysunku. Wybór formy graficznej zostaw uczniom. Twoim zadaniem jest kontrolowanie, zadawanie pytań, udzielanie wskazówek, jeżeli któreś dane nie są zgodne z prawdą. 4

5 Po zakończeniu pracy, poproś przedstawicieli grup o prezentację taśm. Zwróć uwagę na podobieństwa i różnice między liniami czasu zaprezentowanymi przez poszczególne grupy. 4. Kontynuacją zajęć może być tworzenie linii czasu od dzisiaj do jakiegoś momentu w przyszłości. Wówczas uczniowie zaznaczają na taśmie swoje życzenia, przypuszczenia przewidywanych wydarzeń w zakresie integracji gospodarczej np. Polski i zastąpienia złotówki przez euro. Uwagi dla prowadzącego W trakcie lekcji wykorzystano metodę taśmy chronologicznej. Metoda ta pozwala uczniom uporządkować wiedzę historyczną, dostrzec związki między wydarzeniami oraz pomaga zapamiętać najważniejsze daty. Istotne jest, aby uczniowie sami zdecydowali jakie fakty, daty, zdarzenia umieścić w prezentacji oraz jaką jej formę graficzną wybrać. Aby uatrakcyjnić zajęcia i ułatwić uczniom zapamiętanie dat można również połączyć wydarzenia z zakresu integracji gospodarczej z wydarzeniami jakie miały miejsce w życiu osobistym uczniów. Uczniowie poprzez skojarzenia łatwiej zapamiętają a także wyrażą osobisty stosunek do przedstawionych wydarzeń. Metoda ta wymaga spokojnej pracy, może dobrze uspokoić grupę nadaktywną, jednak nie uniknie się hałasu, gwaru w trakcie lekcji. 5

6 Materiały dla ucznia Materiał pomocniczy nr 1 Arkusz Co dla mnie oznacza integracja europejska? Wypisz w punktach wszystkie skojarzenia, które przychodzą Ci na myśl słysząc pojęcie integracja europejska. Wypisz w punktach wszystkie skojarzenia, które przychodzą Ci na myśl słysząc pojęcie integracja gospodarcza. 6

7 7

8 Materiał pomocniczy nr 2 EURO kalendarium 9 maja 1950 Deklaracja Robera Schumana, francuskiego ministra spraw zagranicznych, proponująca powołanie wspólnoty europejskiej kontrolującej europejskie zasoby węgla i stali. Wrzesień 1950 Utworzenie Europejskiej Unii Płatniczej w celu wsparcia handlu w Europie, którego rozwój ograniczany był brakiem wymienialności walut. Rozliczanie wpłat i wypłat pochodzących z handlu pomiędzy poszczególnymi krajami odbywa się przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych w Bazylei. 18 kwietnia 1951 Podpisanie w Paryżu układu w sprawie utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali przez 6 państw: Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, RFN, Włochy. Celem EWWiS było stworzenie wspólnego rynku węgla, stali i żelaza, a poprzez to warunków do najbardziej racjonalnej specjalizacji i większej wydajności produkcji w tych gałęziach przemysłu. 25 marca 1957 Podpisanie Traktatów Rzymskich, na mocy których powołano Europejską Wspólnotę Gospodarczą EWG (European Economic Community) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej EUROATOM (European Atomic Energy Community). Traktat (w Artykule 2) stanowi, iż Wspólnota ma na celu utworzenie unii ekonomicznej i walutowej w celu wspierania systematycznego i harmonijnego wzrostu gospodarczego w krajach członkowskich Wspólnoty. Traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958 r. Sygnatariuszami Traktatów założycielskich było sześć krajów europejskich: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy. W 1973 r. do Wspólnot przystąpiły: Wielka Brytania, Dania i Irlandia. W 1981 r. skład Wspólnot poszerzony został o Grecję, w 1986 r. o Hiszpanię i Portugalię, a w roku 1995 o Austrię, Finlandię i Szwecję. Traktat Rzymski gwarantował sygnatariuszom wzajemną swobodę przepływu kapitału, towarów i usług oraz obrotu płatniczego, jednak tylko w takim zakresie, w jakim było to konieczne dla funkcjonowania wspólnego rynku. 8

9 1962 Memorandum Marjolina wezwanie do powołania Komitetu Prezesów Banków Centralnych EWG w celu koordynowania polityki pieniężnej tych krajów. Komitet został powołany w 1964 r. Luty 1969 Plan Barre'a wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Raymond Barre przedstawił plan harmonizacji polityki gospodarczej i walutowej EWG oraz utworzenia systemu wspierania sztywnych kursów wymiany walut krajów członkowskich. Barre argumentował, że głównym zagrożeniu unii celnej oraz wspólnej polityki rolnej są niestabilne kursy walutowe. Grudzień 1969 Podczas szczytu w Hadze przywódcy państw członkowskich EWG zgadzają się z większością założeń planu Barre'a i podjęli decyzję o utworzeniu Unii Gospodarczo Walutowej. Październik 1970 Raport Wernera zawierający szczegółowy plan utworzenia unii gospodarczej i walutowej, która miała powstać do 1980 r. Plan zakładał docelowe nieodwołalne usztywnienie wzajemnych kursów walut państw członkowskich, harmonizację polityki budżetowej tych krajów, dodatkowo przewidziane było przekazanie części uprawnień decyzyjnych dotyczących polityki gospodarczej państw członkowskich instytucjom ponadnarodowym. Istotą tego planu była koordynacja polityki gospodarczej, która miała stworzyć podstawy do integracji walutowej. W 1971 r. podjęto decyzje o rozpoczęciu realizacji pierwszego etapu harmonizacji polityki gospodarczej na obszarze EWG, jednakże z powodu załamania w 1973 r. światowego systemu walutowego z Bretton Woods wykonanie planu zostaje wstrzymane. Marzec 1972 Powrót krajów EWG na ścieżkę realizacji planu Wernera. Utworzenie tzw. węża walutowego - systemu stabilizowania kursów walutowych państw Wspólnoty. 6 państw członkowskich postanawia ograniczyć do +/-2,25% przedział wahań kursowych między swoimi walutami narodowymi, a w stosunku do dolara kursy walut europejskich miały się wahać w granicach +/- 4,5%. Marzec 1979 Rządy EWG powróciły do planów stworzenia wspólnej waluty. Utworzenie, z inicjatywy przewodniczącego Komisji Europejskiej Roya Jenkinsa, kanclerza RFN Helmuta Schmidta 9

10 i prezydenta Francji Valery'ego Giscarda d'esting Europejskiego Systemu Walutowego ESW (European Monetary System). Zadaniem ESW była stabilizacja kursów walutowych i koordynowanie działań mających na celu walkę z inflacją. W ramach ESW wykreowana zostaje Europejska Jednostka Walutowa ecu (ECU European Currency Unit). Nazwa ecu oznacza także złotą monetę bitą we Francji w XVI i XVII wieku. Dwudziestowieczne ecu nie było walutą, lecz jednostką rozrachunkową, której wartość wyznaczana była na podstawie koszyka walut należących do ESW. 1 lipca 1987 Wchodzi w życie Jednolity Akt Europejski (Single European Act) plan utworzenia Wewnętrznego Rynku (Internal Market) do 1992 r., na obszarze którego obowiązują cztery swobody: wolnego przepływu towarów, osób, usług i kapitału. Oprócz postanowień dotyczących tworzenia jednolitego rynku wewnętrznego Jednolity Akt Europejski zawierał także postanowienia dotyczące współpracy w dziedzinie polityki gospodarczej i walutowej. Czerwiec 1988 Szczyt Rady Europejskiej w Hanowerze powołanie Komitetu Ekspertów pod kierunkiem Jacques'a Delorsa, przewodniczącego Komisji Europejskiej, którego zadaniem było opracowanie planu utworzenia oraz mechanizmu funkcjonowania Unii Gospodarczej i Walutowej UGW. Rozpoczynają się prace nad projektem wprowadzenia wspólnej, europejskiej waluty. 12 kwietnia 1989 Ogłoszenie Raportu Komitetu Delorsa, w którym nakreślono plan tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej. Proces tworzenia UGW podzielono na trzy etapy: etap I zniesienie barier w przepływie kapitału wewnątrz Jednolitego Rynku, zacieśnienie współpracy w zakresie polityki gospodarczej i walutowej, etap II spełnienie przez państwa członkowskie kryteriów zbieżności, konwergencji (nominalnych wymogów uczestnictwa w UGW),powołanie Europejskiego Instytutu Walutowego -zalążka Europejskiego Banku Centralnego EBC, wyrównywanie poziomu gospodarczego w poszczególnych krajach członkowskich, etap III wprowadzenie jednolitej waluty zastępującej waluty narodowe, rozpoczęcie działalności przez EBC i Europejskiego Systemu Banków Centralnych. 10

11 26/27 czerwca 1989 Rada Europejska na szczycie w Madrycie akceptuje Raport Delorsa jako strategię dla UGW i decyduje o rozpoczęciu I etapu tworzenia UGW 1 lipca 1990 r. 9/10 grudnia 1991 Szczyt Rady Europejskiej w Maastricht, na którym przyjęto projekt Traktu o Unii Europejskiej określającego działania mające na celu utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej zwieńczone wprowadzeniem wspólnej waluty. 7 lutego 1992 Podpisanie w Maastricht Traktu o Unii Europejskiej (Traktatu z Maastricht). 1 listopada 1993 Traktat o Unii Europejskiej wchodzi w życie. Zgodnie z Art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej "zadaniem Wspólnoty jest, poprzez utworzenie wspólnego rynku i unii gospodarczo-walutowej oraz realizację wspólnej polityki lub działań, popieranie we Wspólnocie harmonijnego, zrównoważonego rozwoju działalności gospodarczej, trwałego i nieinflacyjnego wzrostu z poszanowaniem środowiska naturalnego, wysokiego stopnia zbieżności działań gospodarczych, wysokiego poziomu zatrudnienia i opieki społecznej, podnoszenia stopy życiowej i jakości życia, spójności ekonomicznej i społecznej oraz solidarności między państwami członkowskimi". Zgodnie z Traktatem, Unia Gospodarcza i Walutowa oznacza m.in. nieodwracalne ustalenie kursów walut państw członkowskich między sobą i wprowadzenie jednolitej waluty, jak również prowadzenie jednolitej polityki pieniężnej, której celem jest stabilizacja cen. 1 stycznia 1994 Rozpoczęcie II etapu tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej uniezależnienie banków centralnych krajów członkowskich Unii od rządów; dalsza integracja polityki gospodarczej. Powołanie Europejskiego Instytutu Walutowego (European Monetary Institute) zalążka Europejskiego Banku Centralnego. Zadaniem Instytutu było stworzenie podwalin dla funkcjonowania Europejskiego Systemu Banków Centralnych, a także podejmowanie działań w kierunku zacieśnienia współpracy między poszczególnymi państwami członkowskimi w zakresie polityki monetarnej. 11

12 15/16 grudnia 1995 Szczyt Rady Europejskiej w Madrycie nadanie wspólnej walucie nazwy "euro", potwierdzenie ostatecznego terminu wprowadzenia euro w dniu 1 stycznia 1999 r. Grudzień 1996 Szczyt Rady Europejskiej w Dublinie przyjęcie zasad prawnych dotyczących wprowadzenia euro. Zaakceptowanie Paktu na Rzecz Stabilizacji i Wzrostu (The Stability and Growth Pact) państwa członkowskie zobowiązują się do utrzymywania deficytu budżetowego na poziomie maksymalnie 3% ich Produktu Krajowego Brutto. 1-3 maja 1998 Szczyt przywódców państw UE w Brukseli zakwalifikowanie krajów uczestniczących w UGW, określenie nieodwołalnych wzajemnych kursów wymiany między walutami państw tworzących UGW, powołanie statutowych władz Europejskiego Banku Centralnego. 31 grudnia 1998 Ustalenie sztywnych kursów walutowych między euro a walutami państw uczestniczących w UGW. 1 stycznia 1999 Rozpoczęcie III etapu tworzenia UGW wprowadzenie wspólnej waluty europejskiej do obiegu elektronicznego w 11 krajach Unii. Były to: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy. Rozpoczęcie podwójnej cyrkulacji walut w obiegu znajdują się waluty narodowe krajów członkowskich i euro; na tym etapie euro stosowane jest jedynie w rozliczeniach bezgotówkowych. Europejski Bank Centralny rozpoczyna działalność polegającą na kształtowaniu polityki monetarnej w całej strefie euro. Polityka ECB prowadzona jest w porozumieniu z bankami centralnymi krajów członkowskich, tworzącymi. Styczeń 2002 Wprowadzenie banknotów i monet euro do obiegu gotówkowego, rozpoczęcie wycofywania walut narodowych z obiegu. 12

13 Lipiec 2002 Zakończenie procesów dostosowawczych, euro jedynym środkiem płatniczym na obszarze EMU. Opracowano na podstawie: 13

14 Propozycje sprawdzenia wiedzy Dopasuj wydarzenie do daty: Deklaracja Schumana Powołanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej Podpisanie Traktatu o UE Nadanie wspólnej walucie nazwy euro Rozpoczęcie działalności przez Europejski Bank Centralny Wprowadzenie banknotów i monet do obiegu gotówkowego Plan Barre a Plan Werner a

15 Słownik Euro to nowa waluta europejska, która na mocy Traktatu z Maastricht obowiązuje na obszarze Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW) od dnia 1 stycznia 1999 r. Kodem walutowym euro jest EUR. Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) jest pierwszą organizacją, od której rozpoczął się długi cykl tworzenia Wspólnot Europejskich. Została powołana na mocy Traktatu, podpisanego w Paryżu 18 kwietnia 1951 r. przez sześć państw europejskich (Republikę Federalną Niemiec, Francję, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg), w celu wspólnego zarządzania zasobami węgla i stali. Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom) to druga z trzech organizacji tworzących Wspólnoty Europejskie. Została powołana na mocy Traktatu podpisanego w Rzymie 25 marca 1957 r. Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) to trzecia z organizacji tworzących Wspólnoty Europejskie. Powołano ją w 1957 r. na mocy Traktatu Rzymskiego, zawartego przez sześć państw: Republikę Federalną Niemiec, Francję, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg. Główne osiągnięcie EWG, zwanej w okresie późniejszym Wspólnotą Europejską, to ustanowienie Jednolitego Rynku Wewnętrznego, opartego na wolnym przepływie towarów, usług, osób i kapitału między państwami członkowskimi. Uwieńczeniem integracji gospodarczej jest utworzenie unii walutowej. Unia Europejska została ustanowiona Traktatem z Maastricht, podpisanym 7 lutego 1992 r. Oparta jest na trzech Wspólnotach Europejskich (EWWiS, Euratom, EWG). Traktat z Maastricht 7 lutego 1992 r. w Maastricht w Holandii kraje członkowskie Wspólnot Europejskich podpisały Traktat o Unii Europejskiej. W sferze gospodarczej wyznaczył on etapy tworzenia oraz podstawowe instytucje Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW). Wprowadził obowiązek stabilizacji cen i unikania nadmiernych deficytów budżetowych, umocnienia niezależności narodowych banków centralnych. Utworzył Europejski Instytut Walutowy (potem przekształcony w Europejski Bank Centralny) i sformułował kryteria zbieżności, które muszą spełniać kraje aspirujące do członkostwa w UGW. Postanowił o wprowadzeniu od r. jednolitej waluty europejskiej euro. 15

16 Unia Gospodarcza i Walutowa (UGW) (ang. Economic and Monetary Union EMU) jest kontynuacją procesu integracji krajów europejskich. Proces dochodzenia do UGW został podzielony na trzy etapy: Pierwszy: od 1 lipca 1990 r. do 31 grudnia 1993 r. Zadaniem na tym etapie było utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego opartego na tzw. czterech swobodach (swobodzie przepływu towarów, usług, osób i kapitału na terenie UE). Drugi: od 1 stycznia 1994 r. do 31 grudnia 1998 r. Najważniejszym zadaniem na tym etapie było spełnienie przez państwa członkowskie kryteriów zbieżności warunkujących przystąpienie do UGW, a także powołanie Europejskiego Instytutu Walutowego jako zalążka Europejskiego Banku Centralnego. Trzeci: od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2001 r. Z dniem rozpoczęcia trzeciego etapu została wprowadzona jednolita europejska waluta euro, zastępująca waluty narodowe, jednakże tylko w obiegu bezgotówkowym. W skład UGW weszło 11 krajów członkowskich Unii Europejskiej Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy. 1 stycznia 2001 r. dwunastym członkiem UGW została Grecja. Jednolitą politykę pieniężną na obszarze UGW prowadzi Europejski System Banków Centralnych. Strefa euro to zwyczajowa nazwa obszaru składającego się z tych państw UE, które przystąpiły do Unii Gospodarczej i Walutowej i przyjęły jednolitą walutę euro (obecnie 12 państw). Europejski System Banków Centralnych funkcjonuje od 1 stycznia 1999 r. Składa się z Europejskiego Banku Centralnego (jako jednostki centralnej) oraz z narodowych banków centralnych krajów członkowskich Unii Europejskiej (jako jednostek uczestniczących). Prowadzi dla obszaru UGW jednolitą politykę pieniężną, której głównym celem jest stabilizacja cen. Do zadań ESBC należy m.in. prowadzenie operacji walutowych, utrzymywanie oficjalnych rezerw walutowych krajów członkowskich i zarządzanie nimi, zapewnienie właściwego funkcjonowania systemów płatniczych oraz sprawowanie nadzoru bankowego. Europejski Bank Centralny to najważniejsza instytucja UGW, utworzona na bazie Europejskiego Instytutu Walutowego. Formalna inauguracja działalności nastąpiła w lipcu 1998 r. Jest on instytucją niezależną od państw członkowskich, mającą osobowość prawną w każdym z nich. Europejski System Walutowy został ustanowiony w 1979 r. w celu stabilizacji kursów walutowych krajów członkowskich Wspólnoty Europejskiej. Zakładał ścisłą koordynację polityki monetarnej, ekonomicznej i budżetowej krajów ówczesnej dziewiątki, a następnie dwunast- 16

17 ki. Ustalał dopuszczalny zakres wahań kursów. Z chwilą utworzenia unii walutowej i ustalenia sztywnych kursów wymiany między walutami narodowymi krajów członkowskich UGW, Europejski System Walutowy stracił rację bytu i przestał istnieć. Mechanizm Kursów Walutowych (ang. Exchange Rate Mechanism ERM) to mechanizm ustalania kursów walutowych w ramach Europejskiego Systemu Walutowego. Ustalał dopuszczalne pasmo wahań kursów walut wchodzących do ERM: początkowo na +/-2,25% (mimo to dla niektórych walut escudo, pesety, lira i funta stosowano szerszy przedział do +/-6%), a w okresie kryzysu systemu, wywołanego recesją gospodarczą w 1993 r., pasmo to poszerzono do +/-15%. Pakt Stabilności i Wzrostu przyjęty przez Radę Europejską w czerwcu 1997 r., stanowi zabezpieczenie dla strefy euro przed nadmiernymi deficytami budżetowymi krajów UGW. Pakt zaleca, by w okresie normalnej koniunktury budżety publiczne były zrównoważone, natomiast w okresie gorszej koniunktury deficyt nie przekraczał 3% produktu krajowego brutto (PKB). Sankcje za przekroczenie tego wskaźnika będą polegać na obowiązku złożenia nieoprocentowanego depozytu stabilizacyjnego, który przemieni się w ostateczną karę finansową, jeśli danemu krajowi nie uda się w ciągu 2 lat zlikwidować nadmiernego deficytu. Wysokość tych kar zawiera się w przedziale od 0,2 do 0,5% PKB, w zależności od skali przekroczenia referencyjnego wskaźnika 3%. Sankcje te nie będą stosowane w sytuacji, gdy w danym państwie wystąpi recesja gospodarcza charakteryzująca się spadkiem PKB większym niż 2%. ECU European Currency Unit umowna jednostka monetarna Europejskiego Systemu Walutwego, oparta na koszyku walut dwunastu krajów członkowskich Wspólnoty Europejskiej. 1 stycznia 1994 r., tj. z dniem rozpoczęcia drugiego etapu dochodzenia do UGW, nastąpiło zamrożenie koszyka ECU. Dlatego waluty narodowe państw, które wstąpiły do UE w 1995 r. (Austrii, Finlandii i Szwecji), nie zostały włączone do koszyka. ECU istniało od 1979 r., z biegiem czasu coraz częściej używane było jako samodzielna waluta w handlu oraz jako waluta emitowanych obligacji. Od 1 stycznia 1999 r. zostało zastąpione przez euro (przeliczone w stosunku 1:1). Kryteria zbieżności (ang. convergence criteria) to ustalone w Traktacie z Maastricht kryteria, od których spełnienia uzależnione jest przyjęcie danego kraju członkowskiego Unii Europejskiej do UGW. Kryteria te to: stopa inflacji nie wyższa niż o 1,5 punktu procentowego od średniej stopy inflacji w trzech krajach UE, gdzie inflacja jest najniższa, 17

18 długoterminowa stopa procentowa (mierzona na bazie rentowności 10 -letnich obligacji skarbowych) nie przekraczająca o więcej niż 2 punkty procentowe średniej stóp procentowych występujących w 3 krajach UE o najniższej inflacji, deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB, dług publiczny nie większy niż 60% PKB, stabilny kurs wymiany w ciągu ostatnich 2 lat w ramach systemu ERM (bez dewaluacji waluty). Bibliografia Euro nowa waluta zjednoczonej Europy, pakiet NBP, Edyta Brudnik Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie, przewodnik po metodach aktywizujących cz. 2 Zakład Wydawniczy SFS Kielce Przydatne adresy 18

19

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro część I Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro dr Marta Musiał Katedra Bankowości i Finansów Porównawczych Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytet Szczeciński 17 listopad 2016 r. PLAN

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Integracja walutowa w Europie: geneza EMU

Integracja walutowa w Europie: geneza EMU Integracja walutowa w Europie: geneza EMU Wykład 13 z Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, CE UW Copyright Gabriela Grotkowska 2 Wykład 13 Europejska integracja gospodarcza: podstawowe fakty Integracja

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Euro wspólny pieniądz

Euro wspólny pieniądz Euro wspólny pieniądz dr Agnieszka Kłos Polskie Stowarzyszenie Badań Wspólnoty Europejskiej Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Przedmioty podstawy przedsiębiorczości i geografia Temat:,,Euro waluta wspólnej Europy

SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Przedmioty podstawy przedsiębiorczości i geografia Temat:,,Euro waluta wspólnej Europy SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Przedmioty podstawy przedsiębiorczości i geografia Temat:,,Euro waluta wspólnej Europy CELE LEKCJI: Ogólny: - poznanie waluty euro. Szczegółowe: - uczeń zna

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 15 Europejska Unia Monetarna

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 15 Europejska Unia Monetarna Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 15 Europejska Unia Monetarna Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW 2/30 Plan wykładu: Wprowadzenie Integracja walutowa w Europie Od mechanizmu kursowego

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Po co komu Unia Europejska i euro? Prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska (Katedra Integracji Europejskiej im. Jeana Monneta; www.kawecka.eu) Poprzedniczka strefy euro Łacińska

Bardziej szczegółowo

EURO jako WSPÓLNA WALUTA

EURO jako WSPÓLNA WALUTA Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy EURO jako WSPÓLNA WALUTA Prof. dr hab. Eugeniusz Gatnar Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 18 marca 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Bardziej szczegółowo

Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej

Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej DOCHODZĄC DO EURO dr Monika Poboży, UW Plan Wernera pierwsze podejście Państwa założycielskie,

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY. w sprawie przyjęcia przez Litwę euro w dniu 1 stycznia 2015 r.

Wniosek DECYZJA RADY. w sprawie przyjęcia przez Litwę euro w dniu 1 stycznia 2015 r. KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 4.6.2014 r. COM(2014) 324 final 2014/0170 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przyjęcia przez Litwę euro w dniu 1 stycznia 2015 r. PL PL UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU

Bardziej szczegółowo

FINANSE. Rezerwa obowiązkowa. Instrumenty polityki pienięŝnej - podsumowanie. dr Bogumiła Brycz

FINANSE. Rezerwa obowiązkowa. Instrumenty polityki pienięŝnej - podsumowanie. dr Bogumiła Brycz Rezerwa obowiązkowa FINANSE dr Bogumiła Brycz Zakład Analiz i Planowania Finansowego Rezerwa obowiązkowa - częśćśrodków pienięŝnych zdeponowanych na rachunkach bankowych, jaką banki komercyjne muszą przekazać

Bardziej szczegółowo

Unia Gospodarcza i Pieniężna

Unia Gospodarcza i Pieniężna Unia Gospodarcza i Pieniężna Polityka gospodarcza i pieniężna (art. 119 TfUE) Dla osiągnięcia celów określonych w artykule 3 Traktatu o Unii Europejskiej, działania Państw Członkowskich i Unii obejmują,

Bardziej szczegółowo

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Zaznacz państwa członkowskie starej Unii Europejskiej, które nie wprowadziły dotąd

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Walutowa wieża Babel

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Walutowa wieża Babel Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Walutowa wieża Babel dr Monika Pettersen-Sobczyk Uniwersytet Szczeciński 3 grudnia 2015 r. Temat: Walutowa Wieża Babel 1) Czy potrzebujemy własnej waluty? 2) Czy ma sens

Bardziej szczegółowo

Wykład 12. Integracja walutowa. Plan wykładu

Wykład 12. Integracja walutowa. Plan wykładu Wykład 12 Integracja walutowa Plan wykładu 1. Waluta globalna 2. Teoria optymalnych obszarów walutowych 3. Europejska Unia Walutowa i Gospodarcza (EMU) 4. Działalność ECB 1 1. Waluta globalna Paul Volcker

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE "OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

STUDIA PODYPLOMOWE OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM 3 4 5 6 7 Unia Europejska i prawo unijne po Traktacie z Lizbony -zagadnienia wprowadzające Prof. dr hab. Stanisław Biernat 7 listopada 05 r. Droga Polski do Unii Europejskiej 99 Podpisanie Układu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

OD PLANU WERNERA POPRZEZ USTANOWIENIE ECU DO EURO, CZYLI HISTORIA WSPÓLNEJ WALUTY UNII EUROPEJSKIEJ

OD PLANU WERNERA POPRZEZ USTANOWIENIE ECU DO EURO, CZYLI HISTORIA WSPÓLNEJ WALUTY UNII EUROPEJSKIEJ Dariusz Adrianowski Uniwersytet Łódzki OD PLANU WERNERA POPRZEZ USTANOWIENIE ECU DO EURO, CZYLI HISTORIA WSPÓLNEJ WALUTY UNII EUROPEJSKIEJ Plan Barre a i Plan Wernera Plan wprowadzenia wspólnej waluty

Bardziej szczegółowo

Unia Gospodarcza i Walutowa. Dr hab. Urszula Kurczewska

Unia Gospodarcza i Walutowa. Dr hab. Urszula Kurczewska Unia Gospodarcza i Walutowa Dr hab. Urszula Kurczewska Unia Gospodarcza i Walutowa Unia Gospodarcza i Walutowa (UGW) to kolejny etap procesu integracji UE. Oznacza ona wspólną politykę monetarną państw

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Mariusz Sagan

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Mariusz Sagan Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Mariusz Sagan Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie 18 marca 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Droga Polski do Unii Europejskiej

Droga Polski do Unii Europejskiej Prof. dr hab. Stanisław Biernat Unia Europejska i prawo unijne po Traktacie z Lizbony -zagadnienia wprowadzające STUDIA PODYPLOMOWE 7 listopada 2015 r. Droga Polski do Unii Europejskiej 1991 Podpisanie

Bardziej szczegółowo

Wykład 23: Europejska integracja walutowa. Gabriela Grotkowska

Wykład 23: Europejska integracja walutowa. Gabriela Grotkowska Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 23: Europejska integracja walutowa Gabriela Grotkowska Plan wykładu Europejska integracja gospodarcza:

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw

dr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Kryzysy walutowe Modele pierwszej generacji teorii kryzysów walutowych Model Krugmana wersja analityczna

Bardziej szczegółowo

Unia Gospodarcza i Walutowa wprowadzenie. Autor: Marek Chałas

Unia Gospodarcza i Walutowa wprowadzenie. Autor: Marek Chałas Unia Gospodarcza i Walutowa wprowadzenie Autor: Marek Chałas Skrócony opis lekcji W czasie zajęć uczniowie zapoznają się z problematyką związaną z wprowadzeniem wspólnej europejskiej waluty. Dowiadują

Bardziej szczegółowo

Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej. Wykład XI Unia Gospodarczo-Walutowa

Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej. Wykład XI Unia Gospodarczo-Walutowa Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej Wykład XI Unia Gospodarczo-Walutowa Geneza UGW System z Bretton Woods Złoto jako główny środek rezerwowy i płatniczy Stały parytet wymiany dolara na złoto

Bardziej szczegółowo

dr hab. Tomasz Nieborak Wydział Prawa i Administracji UAM w Poznaniu Katedra Prawa Finansowego

dr hab. Tomasz Nieborak Wydział Prawa i Administracji UAM w Poznaniu Katedra Prawa Finansowego dr hab. Tomasz Nieborak Wydział Prawa i Administracji UAM w Poznaniu Katedra Prawa Finansowego Pojęcie integracji Integracja to proces scalania grupy elementów, który ma miejsce w ramach poszczególnych

Bardziej szczegółowo

BIULETYN 6/2017. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej. Strefa euro

BIULETYN 6/2017. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej. Strefa euro Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej Współpraca gospodarcza i walutowa w państwach UE, której efektem jest posługiwanie się wspólną walutą euro ( ) jest jedną z największych osiągnięć integracji europejskiej.

Bardziej szczegółowo

Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego

Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY. w sprawie przyjęcia przez Estonię euro w dniu 1 stycznia 2011 r.

Wniosek DECYZJA RADY. w sprawie przyjęcia przez Estonię euro w dniu 1 stycznia 2011 r. KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.5.2010 KOM(2010) 239 wersja ostateczna 2010/0135 (NLE) C7-0131/10 Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przyjęcia przez Estonię euro w dniu 1 stycznia 2011 r. PL PL UZASADNIENIE

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z konwergencji za 2010 r. - jedynie Estonia. gotowa na przyjęcie waluty euro z dniem 1 stycznia 2011 r.

Sprawozdanie z konwergencji za 2010 r. - jedynie Estonia. gotowa na przyjęcie waluty euro z dniem 1 stycznia 2011 r. Bruksela, dnia 12 maja 2010 r. Sprawozdanie nr 29/2010 Sprawozdanie z konwergencji za 2010 r. - jedynie Estonia gotowa na przyjęcie waluty euro z dniem 1 stycznia 2011 r. Wstęp W sprawozdaniu z konwergencji

Bardziej szczegółowo

Pytania na temat Euro

Pytania na temat Euro Pytania na temat Euro 1. Od kiedy na terenie Unii Europejskiej zaczęła funkcjonować unia walutowa? Unia walutowa, która jest główną częścią Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW), zaczęła funkcjonować 1 stycznia

Bardziej szczegółowo

Od Traktatu Rzymskiego Do Traktatu z Mastricht. Integracja

Od Traktatu Rzymskiego Do Traktatu z Mastricht. Integracja Od Traktatu Rzymskiego Do Traktatu z Mastricht. Integracja Walutowa Spis treści: 1.Traktat Rzymski - Wspólny Rynek Strefa wolnego handlu Unia celna 2.Początki integracji walutowej Trudności ekonomiczne

Bardziej szczegółowo

Mikro i makroekonomia integracji europejskiej Spotkanie 8

Mikro i makroekonomia integracji europejskiej Spotkanie 8 Mikro i makroekonomia integracji europejskiej Spotkanie 8 Makroekonomiczne aspekty integracji gospodarczej Integracja monetarna Katarzyna Śledziewska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

Bardziej szczegółowo

D Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne

D Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne D Huto UTtt rozsieneoia o Somne Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2007 Wstęp 9 ROZDZIAŁ I Zarys teoretycznych podstaw unii monetarnej 15 1. Główne koncepcje i poglądy teoretyczne 15 1.1. Unia monetarna

Bardziej szczegółowo

Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej

Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej STABILIZACJA KURSU WALUTOWEGO PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO STREFY EURO Joanna Stryjek, SGH Wejście

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel

Akademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel Akademia Młodego Ekonomisty Walutowa Wieża Babel Dr Andrzej Dzun Uniwersytet w Białymstoku 20 listopada 2014 r. Pieniądz- powszechnie akceptowany z mocy prawa lub zwyczaju środek regulowania zobowiązań,

Bardziej szczegółowo

MAPA DROGOWA PRZYJĘCIA EURO PRZEZ POLSKĘ MATERIAŁ INFORMACYJNY

MAPA DROGOWA PRZYJĘCIA EURO PRZEZ POLSKĘ MATERIAŁ INFORMACYJNY MINISTERSTWO FINANSÓW MAPA DROGOWA PRZYJĘCIA EURO PRZEZ POLSKĘ MATERIAŁ INFORMACYJNY Warszawa, październik 2008 r. Poniższy dokument ma posłużyć ustaleniu kolejności niezbędnych działań w ramach procesu

Bardziej szczegółowo

Polska w Onii Europejskiej

Polska w Onii Europejskiej A/452928 Polska w Onii Europejskiej - wybrane polityki sektorowe Wydawnictwo SGGW Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 9 1. CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA GOSPODAREK POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ 11 1.1. Dynamika

Bardziej szczegółowo

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski Załącznik do uchwały nr 548 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych prowadzonych na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Studia podyplomowe Mechanizmy

Bardziej szczegółowo

A KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA

A KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA A 397411 KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA Spis treści Wstęp 9 Rozdział I Przestanki i główne koncepcje tendencji integracyjnych w Europie Zachodniej po II wojnie światowej 13 1. Uwagi wstępne - Europa jako

Bardziej szczegółowo

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy

Bardziej szczegółowo

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ 93V7 Kazimierz Łastawski HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ Spis treści WSTĘP 9 I. ROZWÓJ IDEI ZJEDNOCZENIOWYCH W DZIEJACH EUROPY 15 1. Prapoczątki idei jednoczenia Europy (Grecja, Rzym) 15 2. Średniowieczna

Bardziej szczegółowo

Komisja Europejska 10 priorytetów w 10 scenariuszach Unia gospodarcza i walutowa. Sylwia K. Mazur, Scenariusz 5, Załącznik 1

Komisja Europejska 10 priorytetów w 10 scenariuszach Unia gospodarcza i walutowa. Sylwia K. Mazur, Scenariusz 5, Załącznik 1 Komisja Europejska 10 priorytetów w 10 scenariuszach Unia gospodarcza i walutowa Sylwia K. Mazur, Scenariusz 5, Załącznik 1 Komisja Europejska informacje ogólne Rola: Wspiera ogólne interesy UE, przedkładając

Bardziej szczegółowo

Polska a Europejska Unia Walutowa - do przełomu XX i XXI wieku.

Polska a Europejska Unia Walutowa - do przełomu XX i XXI wieku. Bogusław Marks * Agnieszka Skorupa Polska a Europejska Unia Walutowa - do przełomu XX i XXI wieku. Wprowadzenie. Utworzenie europejskiego obszaru walutowego jest jednym z najważniejszych wydarzeń politycznych

Bardziej szczegółowo

Etapy integracji walutowej w Unii Europejskiej. Ewa Latoszek. marzec 2008

Etapy integracji walutowej w Unii Europejskiej. Ewa Latoszek. marzec 2008 3 marzec 2008 Ewa Latoszek Etapy integracji walutowej w Unii Europejskiej Geneza integracji walutowej w Unii Europejskiej Główne zasady funkcjonowania Unii Gospodarczej i Walutowej Ekonomiczne warunki

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie Jana Plaňavová-Latanowicz... 17

Spis treści. Wprowadzenie Jana Plaňavová-Latanowicz... 17 Spis treści Wprowadzenie Jana Plaňavová-Latanowicz... 17 CZĘŚĆ A. DOKUMENTY PRZYGOTOWUJĄCE PRZYSTĄPIENIE OPINIA KOMISJI z dnia 31 maja 1985 roku w sprawie wniosków Królestwa Hiszpanii i Republiki Portugalii

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie Euro a polscy przedsiębiorcy

Wprowadzenie Euro a polscy przedsiębiorcy Wprowadzenie Euro a polscy przedsiębiorcy Co zazwyczaj się mówi o wejściu do Strefy Euro? Polska musi spełniać 5 kryteriów z Maastricht Wejście Polski do strefy Euro jest generalnie korzystne Musimy wejść

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY ORAZ EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY ORAZ EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 28.6.2006 KOM(2006) 320 wersja ostateczna 2006/0109 (CNS) 2006/0110 (CNB) KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY ORAZ EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO

Bardziej szczegółowo

Spójność w UE15 po kryzysie fiskalnym

Spójność w UE15 po kryzysie fiskalnym Konferencja Wyzwania dla spójności Europy 21-22 kwietnia 2016 Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Spójność w UE15 po kryzysie fiskalnym dr Agnieszka Tomczak Politechnika Warszawska atomczak@ans.pw.edu.pl

Bardziej szczegółowo

JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO. mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki

JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO. mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki Plan wystąpienia 1. Ogólne założenia polityki pieniężnej EBC 2. Dywergencja

Bardziej szczegółowo

7 pytań O Unię Europejską!

7 pytań O Unię Europejską! 7 pytań O Unię Europejską! Co to jest Unia Europejska? Unia Europejska (skrótowo UE) gospodarczo-polityczny polityczny związek zek dwudziestu siedmiu krajów europejskich, będący efektem wieloletniego procesu

Bardziej szczegółowo

Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa

Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa I. Polityka pieniężna EBC Znowu kamienie milowe :-) Kamień 1: utworzenie strefy euro 1992-1998 Traktat z Maastricht, art.109j: Kryteria konwergencji Kraje prowadzą

Bardziej szczegółowo

ANALIZA SYTUACJI EKONOMICZNEJ PAŃSTW ASPIRUJĄCYCH DO UNII WALUTOWEJ Z WYKORZYSTANIEM KONWERGENCJI NOMINALNEJ

ANALIZA SYTUACJI EKONOMICZNEJ PAŃSTW ASPIRUJĄCYCH DO UNII WALUTOWEJ Z WYKORZYSTANIEM KONWERGENCJI NOMINALNEJ Krzysztof Dyrek Mgr, Wyższa Szkoła Biznesu-National-Louis University w Nowym Sączu, Wydział Nauk Społecznych i Informatyki ANALIZA SYTUACJI EKONOMICZNEJ PAŃSTW ASPIRUJĄCYCH DO UNII WALUTOWEJ Z WYKORZYSTANIEM

Bardziej szczegółowo

Czy warto mieć polską walutę?

Czy warto mieć polską walutę? Czy warto mieć polską walutę? dr hab. Eryk Łon Katedra Finansów Publicznych Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Ważne linki: Raport dla NBP: Dlaczego Polska nie powinna wchodzić do strefy euro, 2007: http://analizy-rynkowe.pl/raport/

Bardziej szczegółowo

Europejski System Banków Centralnych

Europejski System Banków Centralnych Europejski System Banków Centralnych Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków Instytucje i organy UGiW 1. Rada Europejska 2. Rada Unii Europejskiej 3. Komisja

Bardziej szczegółowo

Warunki uzyskania zaliczenia z przedmiotu, na którym słuchacz studiów podyplomowych był nieobecny

Warunki uzyskania zaliczenia z przedmiotu, na którym słuchacz studiów podyplomowych był nieobecny Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej VII edycja Rok akademicki 2015/2016 Warunki uzyskania zaliczenia

Bardziej szczegółowo

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ SENAT IV KADENCJA Warszawa, dnia 26 kwietnia 2001 r. Druk nr 622 MARSZAŁEK SEJMU Pani Alicja GRZEŚKOWIAK MARSZAŁEK SENATU Zgodnie z art. 121 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przekazać

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 974/98 w sprawie wprowadzenia euro na Cyprze

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 974/98 w sprawie wprowadzenia euro na Cyprze KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 16.5.2007 KOM(2007) 257 wersja ostateczna 2007/0091 (CNB) Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY zmieniające rozporządzenie (WE) nr 974/98 w sprawie wprowadzenia euro

Bardziej szczegółowo

Rezerwy walutowe w Europejskim Systemie Banków Centralnych

Rezerwy walutowe w Europejskim Systemie Banków Centralnych UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH STUDIA PODYPLOMOWE MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji

Bardziej szczegółowo

Jak działa Unia Europejska?

Jak działa Unia Europejska? Jak działa Unia Europejska? Z Europą do szkół: Europamobil http://www.europamobil-online.eu/index.php?bereich=home_fr 20 studentów // 11 szkół // ponad 3000 uczniów // 1 autobus Europamobil to projekt

Bardziej szczegółowo

Bankowość Zajęcia nr 1

Bankowość Zajęcia nr 1 Motto zajęć: "za złoty dukat co w słońcu błyszczy" Bankowość Zajęcia nr 1 Bankowość centralna, przemiany w pośrednictwie finansowym System bankowy Dwuszczeblowość: bank centralny + banki komercyjne (handlowe);

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wyzwania stojące przed Polską gospodarką Paweł Kruk Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie 04-12-2014 r. Jeśli nie wiadomo o co chodzi, chodzi o : Pieniądze

Bardziej szczegółowo

Monitor konwergencji nominalnej

Monitor konwergencji nominalnej Ministerstwo Finansów Departament Polityki Finansowej, Analiz i Statystyki Numer 5 / 1 Monitor konwergencji nominalnej Kontakt: tel. (+8 ) 69 36 69 36 fax (+8 ) 69 1 77 e-mail: dziennikarze @mofnet.gov.pl

Bardziej szczegółowo

Monitor Konwergencji Nominalnej

Monitor Konwergencji Nominalnej Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer 11 / 01 Monitor Konwergencji Nominalnej Kontakt: tel. (+ ) 9 00 9 0 fax (+ ) 9 1 e-mail: dziennikarze @mf.gov.pl Ministerstwo Finansów

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA PODATKOWA UNII EUROPEJSKIEJ

KONKURENCJA PODATKOWA UNII EUROPEJSKIEJ Leokadia Oręziak KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski Warszawa 2007 SPIS TREŚCI Wstęp...........................................................

Bardziej szczegółowo

EURO WALUTA EUROPEJSKA

EURO WALUTA EUROPEJSKA BIBLIOTEKA EUROPE DIRECT ŁÓDŹ Marek Chałas EURO WALUTA EUROPEJSKA Łódź 2018 Marek Chałas Euro waluta europejska Łódź 2018 Copyright 2018 by Stowarzyszenie Instytut Nowych Technologii w Łodzi egzemplarz

Bardziej szczegółowo

Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych

Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016 11-2002 5-2003 11-2003

Bardziej szczegółowo

Droga Polski do strefy euro

Droga Polski do strefy euro UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH STUDIA PODYPLOMOWE MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJE MIĘDZYRZĄDOWE

KONFERENCJE MIĘDZYRZĄDOWE KONFERENCJE MIĘDZYRZĄDOWE 1990-1991 Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków PODSTAWA PRAWNA 1. Art. 96 TEWWS 2. Art. 236 TEWG 3. Art. 204 TEWEA FAZA PRZYGOTOWAWCZA

Bardziej szczegółowo

1 euro = 200,482 PTE (Portugalia) 1 euro = 1936,27 ITL (Włochy)

1 euro = 200,482 PTE (Portugalia) 1 euro = 1936,27 ITL (Włochy) EURO Zmiana kursu Nowa waluta jaką jest euro (funkcjonuje pod tą nazwą dopiero dwa lata) jest wyzwaniem, które może wzmocnić europejski, a także światowy system bankowy i gospodarczy, lub doprowadzić do

Bardziej szczegółowo

Cztery wolności gospodarcze jednolitego rynku. Autor: Beata Łupa-Królik

Cztery wolności gospodarcze jednolitego rynku. Autor: Beata Łupa-Królik Cztery wolności gospodarcze jednolitego rynku Autor: Beata Łupa-Królik Skrócony opis lekcji Podczas zajęć omówione zostaną etapy integracji gospodarczej oraz cztery wolności gospodarcze Jednolitego Rynku.

Bardziej szczegółowo

SYSTEM BANKOWY. Finanse 110630-1165

SYSTEM BANKOWY. Finanse 110630-1165 SYSTEM BANKOWY Finanse Plan wykładu Rodzaje i funkcje bankowości Bankowość centralna Banki komercyjne i inwestycyjne Finanse Funkcje banku centralnego(1) Bank dla państwa Bank dla banków Emisja pieniądza

Bardziej szczegółowo

Flaga Unii Europejskiej

Flaga Unii Europejskiej Temat 10: PROCESY INTEGRACYJNE W EUROPIE. 1. Procesy integracyjne. 2. Kalendarium integracji europejskiej. 3. Filary współpracy Unii Europejskiej. 4. Organy Unii Europejskiej. Flaga Unii Europejskiej Integracja

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW. w ramach UNII EUROPEJSKIEJ. Implikacje dla Polski B 365094

KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW. w ramach UNII EUROPEJSKIEJ. Implikacje dla Polski B 365094 KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski B 365094 SPIS TREŚCI Wstęp 9 ROZDZIAŁ I. PODATKI JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA MIĘDZY- NARODOWĄ POZYCJĘ GOSPODARKI

Bardziej szczegółowo

GENEZA, STRUKTURA I ZASADY DZIAŁANIA UNII EUROPEJSKIEJ

GENEZA, STRUKTURA I ZASADY DZIAŁANIA UNII EUROPEJSKIEJ Krzysztof Korycki GENEZA, STRUKTURA I ZASADY DZIAŁANIA UNII EUROPEJSKIEJ Praca końcowa uczestnika kursu: Elementy wiedzy o integracji europejskiej 1. Nazwisko i imię Korycki Krzysztof 2. Miejsce pracy

Bardziej szczegółowo

Monitor Konwergencji Nominalnej

Monitor Konwergencji Nominalnej Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer 9 / 1 Monitor Konwergencji Nominalnej Kontakt: tel. (+ ) 9 9 fax (+ ) 9 1 77 e-mail: dziennikarze @mf.gov.pl Ministerstwo Finansów Ul.

Bardziej szczegółowo

Monitor Konwergencji Nominalnej

Monitor Konwergencji Nominalnej Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer 5 / 015 Monitor Konwergencji Nominalnej Kontakt: tel. (+8 ) 9 3 00 9 3 0 fax (+8 ) 9 1 77 e-mail: dziennikarze @mf.gov.pl Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

System finansowy w Polsce. dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl

System finansowy w Polsce. dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl System finansowy w Polsce dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl Segmenty sektora finansowego (w % PKB) 2 27 212 Wielkość systemu finansowego

Bardziej szczegółowo

Jak wejście do strefy euro wpłynęłoby na konkurencyjność polskiej gospodarki? Andrzej Sławiński, Szkoła Główna Handlowa

Jak wejście do strefy euro wpłynęłoby na konkurencyjność polskiej gospodarki? Andrzej Sławiński, Szkoła Główna Handlowa Jak wejście do strefy euro wpłynęłoby na konkurencyjność polskiej gospodarki? Andrzej Sławiński, Szkoła Główna Handlowa 1. Kryzys w strefie euro Przyczyny obecnego kryzysu Brak koordynacji tempa wzrostu

Bardziej szczegółowo

Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej

Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej Konwergencja nominalna a konwergencja realna kiedy będzie możliwe wprowadzenie euro? Joanna

Bardziej szczegółowo

Bruksela, dnia XXX [ ](2013) XXX draft KOMUNIKAT KOMISJI

Bruksela, dnia XXX [ ](2013) XXX draft KOMUNIKAT KOMISJI KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia XXX [ ](2013) XXX draft KOMUNIKAT KOMISJI Stosowanie art. 260 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Aktualizacja danych wykorzystywanych do obliczania kwot ryczałtowych

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 09.11.2005 COM(2005) 357 końcowy/2 2005/0145 (CNS) CORRIGENDUM: Annule et remplace la version du 02.08.2005. Concerne toutes les versions linguistiques sauf

Bardziej szczegółowo

Integracja Europejska dr Olga Barburska.

Integracja Europejska dr Olga Barburska. Integracja Europejska dr Olga Barburska www.ce.uw.edu.pl Przyczyny integracji o Nawiązanie współpracy między paostwami europejskimi, co było warunkiem udzielenia pomocy finansowej przez Stany Zjednoczone

Bardziej szczegółowo

Monitor konwergencji nominalnej

Monitor konwergencji nominalnej PF Monitor konwergencji nominalnej w UE czerwiec Ministerstwo Finansów Departament Polityki Finansowej, Analiz i Statystyki Numer / Monitor konwergencji nominalnej Kontakt: tel. (+ ) fax (+ ) e-mail: dziennikarze

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33 Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie

Bardziej szczegółowo

Cele i założenia wspólnot europejskich. Krótka historia traktatów. Autor: Krystyna Brząkalik Korekta (2015 r.): Marek Chałas

Cele i założenia wspólnot europejskich. Krótka historia traktatów. Autor: Krystyna Brząkalik Korekta (2015 r.): Marek Chałas Cele i założenia wspólnot europejskich. Krótka historia traktatów. Autor: Krystyna Brząkalik Korekta (2015 r.): Marek Chałas Skrócony opis lekcji Lekcja przeznaczona jest dla uczniów szkół gimnazjalnych.

Bardziej szczegółowo

Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej

Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej Wykład I Podstawowe pojęcia i formy integracji Integracja ekonomiczna Stopniowe i dobrowolne eliminowanie granic ekonomicznych między niepodległymi państwami,

Bardziej szczegółowo

Wniosek dotyczący DECYZJA RADY

Wniosek dotyczący DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 22.6.2011 KOM(2011) 360 wersja ostateczna 2011/0157 (NLE) Wniosek dotyczący DECYZJA RADY w sprawie podpisania i zawarcia Układu monetarnego między Unią Europejską a Republiką

Bardziej szczegółowo

Euro waluta dla Europy

Euro waluta dla Europy Euro waluta dla Europy Euro Utworzenie strefy euro poprzedził prawie pięćdziesięcioletni okres pogłębiania współpracy gospodarczej i politycznej między państwami Europy. Powstanie Unii Gospodarczej i

Bardziej szczegółowo

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Wykaz orzeczeń... XIX Przedmowa... XXIII Przedmowa do 5. wydania... XXIV Z przedmowy do 1. wydania... XXV Część 1. Zagadnienia wprowadzające... 1

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU B wydanie drugie zmienione

AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU B wydanie drugie zmienione AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU B 373185 wydanie drugie zmienione POZNAŃ 2008 SPIS TREŚCI Wstęp Część I PODSTAWOWE PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO PIENIĄDZA Rozdział 1 Zenobia Knakiewicz, Teoretyczne podłoże tworzenia

Bardziej szczegółowo

DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ

DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Część I. Zarys integracji europejskiej 1. Proces integracji. Proces integracji europejskiej rozwijający się na kontynencie po II wojnie światowej można podzielić

Bardziej szczegółowo

Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP

Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I PODSTAWOWE ZAGADNIENIA UNIJNEGO SYSTEMU PRAWNEGO I FINANSOWEGO 1. Uwagi ogólne 2. Unijne regulacje prawne 3. Prawo pierwotne i prawo stanowione 4. Instytucje

Bardziej szczegółowo

Bruksela, dnia 17.9.2014 r. C(2014) 6767 final KOMUNIKAT KOMISJI

Bruksela, dnia 17.9.2014 r. C(2014) 6767 final KOMUNIKAT KOMISJI KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 17.9.2014 r. C(2014) 6767 final KOMUNIKAT KOMISJI Aktualizacja danych wykorzystywanych do obliczania kar ryczałtowych oraz kar pieniężnych wskazywanych Trybunałowi Sprawiedliwości

Bardziej szczegółowo

PROJEKT SPRAWOZDANIA

PROJEKT SPRAWOZDANIA PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Gospodarcza i Monetarna 18.7.2012 2012/2150(INI) PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie europejskiego okresu oceny na potrzeby koordynacji polityki gospodarczej: realizacja

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 974/98 w sprawie wprowadzenia euro na Malcie

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 974/98 w sprawie wprowadzenia euro na Malcie KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 16.5.2007 KOM(2007) 260 wersja ostateczna 2007/0093 (CNB) Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY zmieniające rozporządzenie (WE) nr 974/98 w sprawie wprowadzenia euro

Bardziej szczegółowo

Fundamenty integracji europejskiej

Fundamenty integracji europejskiej Fundamenty integracji europejskiej mgr Aleksandra Borowicz Polskie Stowarzyszenie Badań Wspólnoty Europejskiej Ośrodek Badań Integracji Europejskiej Uniwersytetu Gdańskiego Projekt realizowany z Narodowym

Bardziej szczegółowo