Sprawozdanie z działalności GRUPY KAPITAŁOWEJ ELEKTROBUDOWA SA za 2013 rok

Transkrypt

1 Sprawozdanie z działalności GRUPY KAPITAŁOWEJ ELEKTROBUDOWA SA za 2013 rok

2 Indeks do sprawozdania z działalności grupy kapitałowej ELEKTROBUDOWA SA 1. STRUKTURA GRUPY KAPITAŁOWEJ ELEKTROBUDOWA SA Jednostka dominująca ELEKTROBUDOWA SA Jednostka zależna KONIP Spółka z o.o Jednostka zależna ENERGOTEST spółka z o.o Jednostka zależna ELEKTROBUDOWA UKRAINA Spółka z o.o Jednostka stowarzyszona Zakład Produkcji Urządzeń Elektroenergetycznych VECTOR Spółka z o.o Jednostka stowarzyszona SAUDI ELEKTROBUDOWA Spółka z o.o Opis zmian w strukturze grupy kapitałowej ze wskazaniem skutków AKTUALNA I PRZEWIDYWANA SYTUACJA FINANSOWA PODSTAWOWE WIELKOŚCI EKONOMICZNO - FINANSOWE Przychody ze sprzedaży - podstawowe produkty i usługi Wynik finansowy oraz podstawowe czynniki i nietypowe zdarzenia mające wpływ na jego wielkość Analiza finansowa Zarządzanie zasobami finansowymi Zarządzanie kapitałem ludzkim Zarządzanie BHP Zarządzanie Systemem Jakości Perspektywy rozwoju działalności grupy kapitałowej ELEKTROBUDOWA SA i istotne czynniki ryzyka i zagrożeń SYTUACJA RYNKOWA - SPRZEDAŻ I ZAOPATRZENIE Kierunki sprzedaży Uzależnienie od jednego lub kilku odbiorców Źródła zaopatrzenia

3 4. ZNACZĄCE UMOWY Umowy na roboty budowlano montażowe oraz dostawy wyrobów Umowy ubezpieczenia INWESTYCJE Inwestycje zrealizowane w 2013 roku Plan inwestycyjny na I półrocze 2014 roku TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI INFORMACJA O ZACIĄGNIĘTYCH KREDYTACH, POŻYCZKACH, PORĘCZENIACH I GWARANCJACH Zestawienie umów kredytowych na dzień roku Umowy pożyczek Gwarancje Poręczenia WYNIKI ZA 2013 ROK A PUBLIKOWANA PROGNOZA NA ROK PODSTAWA SPORZĄDZENIA WAŻNIEJSZE PRACE PROWADZONE W DZIEDZINIE ROZWOJU TECHNICZNEGO OŚWIADCZENIE O WYBORZE AUDYTORA OŚWIADCZENIE O STOSOWANIU ZASAD ŁADU KORPORACYJNEGO PRZEZ JEDNOSTKĘ DOMINUJĄCĄ Wskazanie zbioru zasad ładu korporacyjnego, któremu podlega emitent oraz miejsce, gdzie tekst zbioru zasad jest publicznie dostępny Opis głównych cech systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem stosowanych w jednostce dominującej w odniesieniu do procesu sporządzania sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych Wskazanie akcjonariuszy jednostki dominującej posiadających bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz ich uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji Zarząd spółki Opis zasad zmiany Statutu ELEKTROBUDOWY SA

4 Opis sposobu działania Walnego Zgromadzenia i jego zasadnicze uprawnienia Skład osobowy i zmiany w 2013 roku, opis działania organów zarządzających i nadzorujących Zarząd spółki Rada Nadzorcza Komitet Audytu oraz Komitet Nominacji i Wynagrodzeń Komitet Audytu Komitet Nominacji i Wynagrodzeń POSTĘPOWANIA TOCZĄCE SIĘ PRZED SĄDEM, ORGANEM WŁAŚCIWYM DLA POSTĘPOWANIA ARBITRAŻOWEGO LUB ORGANEM ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ ZNACZĄCE ZDARZENIA DOTYCZĄCE LAT UBIEGŁYCH UJĘTE W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM ZA BIEŻĄCY OKRES ZNACZĄCE ZDARZENIA PO DACIE BILANSU OŚWIADCZENIE O ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI

5 1. STRUKTURA GRUPY KAPITAŁOWEJ ELEKTROBUDOWA SA 1.1 Jednostka dominująca ELEKTROBUDOWA SA ELEKTROBUDOWA SA z siedzibą w Katowicach, ul. Porcelanowa 12 jest spółką akcyjną utworzoną i działającą na podstawie prawa polskiego. Spółka jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w Sądzie Rejonowym Katowice - Wschód w Katowicach, Wydział VIII Gospodarczy pod numerem KRS Podstawowym przedmiotem działalności spółki według Polskiej Kwalifikacji Działalności (PKD4321Z), jest wykonywanie instalacji elektrycznych. Sektor według klasyfikacji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie - budownictwo. Działalność gospodarcza ELEKTROBUDOWY SA obejmuje: wykonywanie pełnego zakresu robót elektromontażowych w nowo wznoszonych, rozbudowywanych i modernizowanych obiektach energetyki zawodowej, a także w obiektach przemysłowych, dostawę sprzętu elektroenergetycznego, przede wszystkim urządzeń przeznaczonych do przesyłu i rozdziału energii, wykonywanie usług w zakresie projektowania, pomiarów pomontażowych i rozruchu. ELEKTROBUDOWA SA jest przedsiębiorstwem wielooddziałowym, w którego skład wchodzi Biuro Spółki i trzy oddziały produkcyjne nie ujawnione w Krajowym Rejestrze Sądowym: Oddział Rynek Wytwarzania Energii (RWE) Komórki administracyjne mieszczą się częściowo w Katowicach, przy ul. Porcelanowej 12 oraz w Jaworznie, ul. Promienna 51. Rynek Wytwarzania Energii prowadzi działalność na terenie całego kraju oraz za granicą. W kraju Oddział wykonuje działalność przez zorganizowane stałe lokalizacje głównie w Tychach, Opolu, Kozienicach, Bełchatowie, Rybniku i Częstochowie. Rynek Wytwarzania Energii dokonał również rejestracji zakładów (filii) poza granicami kraju, przez które prowadzi działalność w Finlandii, Luksemburgu, Estonii, Niemczech i Holandii. Zakład spółki w Finlandii został zarejestrowany w dniu roku w Rejestrze Handlowym pod numerem , prowadzonym przez Zarząd Patentów i Rejestrów w Helsinkach, pod adresem: c/o TVO Olkiluoto 3, Construction Site f, EURAJOKI. NIP: FI Działalność Zakładu jest nadal aktywna. Zakład luksemburski ELEKTROBUDOWY SA zarejestrowano w Rejestrze Handlowym i Spółek w Luksemburgu w dniu roku pod numerem B157469, pod adresem: 1, Boulevard de la Foire, L-1528 Luksemburg. Czas trwania wpisu jest nieokreślony. NIP: LU

6 Działalność ELEKTROBUDOWY SA w Estonii została zarejestrowana przez Północne Centrum Podatkowo - Celne, kod rejestrowy Zakład w Estonii z dniem roku posiada status płatnika podatku VAT, numer rejestrowy EE Adres zakładu w Estonii: Roosikrantsi 2, Tallinn. W 2013 roku realizacja kontraktu o usługi budowlano - montażowe w zakresie prac elektrycznych i AKPiA na budowie Zakładów Odolejenia Łupków Bitumicznych III dla OUTOTEC GmbH została zakończona. ELEKTROBUDOWA SA podjęła czynności mające na celu wyrejestrowanie Zakładu w Estonii jako podatnika podatku VAT i podatku dochodowego od osób prawnych. W kwietniu 2012 roku ELEKTROBUDOWA SA dokonała rejestracji Zakładu w Niemczech, w Urzędzie Skarbowym Oranienburg otrzymując nr podatkowy 053/657/ Od dnia rok Zakład w Niemczech ma przydzielony NIP: DE Adres zakładu w Niemczech: Stra e des 17 Juni 106, Berlin. Zakład w Holandii zarejestrowano w Rejestrze Handlowym Izby Handlu w Holandii, w dniu roku pod numerem , pod adresem: Synergieweg 1, 9979XD Eemshaven. Adres pocztowy: Postbus 1170, 2260BD Leidschendam. Numer identyfikacji podatkowej Zakładu w Holandii: NL Oddział Rynek Przemysłu (RP) Komórki administracyjne Oddziału mieszczą się w Katowicach, przy ul. Porcelanowej 12 oraz w Płocku, ul. Zglenickiego 42. Rynek Przemysłu prowadzi działalność na terenie całego kraju, poprzez zorganizowane stałe lokalizacje w Płocku, Katowicach, Warszawie, Koninie i Gdańsku. Oddział Rynek Dystrybucji Energii (RDE) Zakład produkcyjny oraz komórki administracyjne Oddziału mieszczą się w Koninie przy ul. Przemysłowej 156. Rynek Dystrybucji Energii prowadzi działalność w kraju również przez zorganizowane stałe lokalizacje w Koninie, Wrocławiu, Poznaniu i Katowicach. 1.2 Jednostka zależna KONIP Spółka z o.o. Z siedzibą w Katowicach, ul. Porcelanowa 12, Katowice. W jednostce zależnej KONIP Sp. z o.o., ELEKTROBUDOWA SA posiada 100% udziałów reprezentujących 100% kapitału tej spółki. KONIP Sp. z o.o. zajmuje się administrowaniem nieruchomościami stanowiącymi własność jednostki dominującej ELEKTROBUDOWY SA lub będącymi w jej użytkowaniu wieczystym, a w szczególności obsługą techniczną i administracyjną budynków i budowli, wynajmem wolnych powierzchni użytkowych, obsługą przeciwpożarową, sprzątaniem pomieszczeń oraz terenu, a także obsługą środków trwałych, realizacją planu inwestycyjnego i remontów, ochroną mienia, obsługą telefonii komórkowej i stacjonarnej, prowadzeniem recepcji i archiwum. 5

7 1.3 Jednostka zależna ENERGOTEST spółka z o.o. Z siedzibą w Gliwicach, ul. Chorzowska 44 B, Gliwice. W jednostce zależnej ENERGOTEST sp. z o.o. ELEKTROBUDOWA SA posiada 100% udziałów w kapitale spółki reprezentujących 100% głosów na Walnym Zgromadzeniu Wspólników. Przedmiotem działalności spółki ENERGOTEST są usługi związane z budową, modernizacją i eksploatacją obiektów elektroenergetycznych, produkcja urządzeń do przetwarzania informacji oraz aparatury rozdzielczej i sterowniczej energii elektrycznej, usługi w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji aparatury rozdzielczej i sterowniczej, a także badania i analizy techniczne. 1.4 Jednostka zależna ELEKTROBUDOWA UKRAINA Spółka z o.o. Z siedzibą w Sewastopolu, ul. Generała Petrowa bud. 20 biuro 7, Sewastopol, Ukraina. W jednostce zależnej ELEKTROBUDOWA UKRAINA Sp. z o.o. ELEKTROBUDOWA SA posiada 62% udziałów w kapitale spółki. Przedmiotem działalności spółki ELEKTROBUDOWA UKRAINA jest sprzedaż systemów elektrycznych wysokiego, średniego i niskiego napięcia, w tym rozdzielnic, paneli rozdzielczych oraz stacji elektroenergetycznych na rynek ukraiński, montaż aparatury elektrorozdzielczej i kontrolnej, remont oraz obsługa techniczna aparatury elektrorozdzielczej i kontrolnej. 1.5 Jednostka stowarzyszona Zakład Produkcji Urządzeń Elektroenergetycznych VECTOR Spółka z o.o. Z siedzibą w Wotkińsku, ul. Pobiedy 2, Autonomiczna Republika Udmurcka Federacji Rosyjskiej. ELEKTROBUDOWA SA posiada 49% kapitału spółki VECTOR. Na dzień roku procentowy udział ELEKTROBUDOWY SA w kapitale spółki VECTOR jest równy procentowej liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu Wspólników. ELEKTROBUDOWA SA wywiera znaczący wpływ na kierowanie polityką finansową i operacyjną spółki VECTOR. Podstawowa działalność spółki VECTOR to produkcja elementów elektrycznych oraz części aparatury elektropróżniowej, a także wykonawstwo robót budowlanych i sprzedaż hurtowa produkcyjnych urządzeń elektrycznych, włącznie z elektrycznymi urządzeniami łączności. 1.6 Jednostka stowarzyszona SAUDI ELEKTROBUDOWA Spółka z o.o. Z siedzibą w mieście Rijad, ul. Al. Sittin, Rijad, Królestwo Arabii Saudyjskiej. Na dzień roku ELEKTROBUDOWA SA posiadała 33% udziałów reprezentujących 33% kapitału spółki SAUDI ELEKTROBUDOWA, który jest równy procentowej liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu Wspólników. ELEKTROBUDOWA SA wywiera znaczący wpływ na kierowanie polityką finansową i operacyjną spółki SAUDI ELEKTROBUDOWA Sp. z o.o. 6

8 Przedmiotem działalności spółki SAUDI ELEKTROBUDOWA jest sprzedaż systemów elektrycznych wysokiego, średniego i niskiego napięcia, w tym rozdzielnic, paneli rozdzielczych oraz stacji elektroenergetycznych oraz prace montażowe, naprawcze i konserwacyjne dla systemów sterowania i dystrybucji energii elektrycznej. 1.7 Opis zmian w strukturze grupy kapitałowej ze wskazaniem skutków W dniu roku Walne Zgromadzenie Wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością KRUELTA podjęło jednogłośnie uchwałę o likwidacji spółki KRUELTA Sp. z o.o. W Jednolitym Państwowym Rejestrze Osób Prawnych w dniu roku podano informację o zaprzestaniu działalności Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością KRUELTA. Na podstawie informacji o zaprzestaniu działalności osoby prawnej, KRUELTA Sp. z o.o. została skreślona roku z ewidencji w organie podatkowym, tj. Międzyrejonowym Inspektoracie Nr 15 Federalnej Służby Podatkowej dla Sankt Petersburga. Jednostka stowarzyszona KRUELTA Sp. z o.o. do dnia skreślenia z Państwowego Rejestru Osób Prawnych posiadała siedzibę w Sankt Petersburgu, ul. Magnitogorskaja 17a, Rosja. Na dzień likwidacji, tj roku, ELEKTROBUDOWA SA posiadała 49% kapitału spółki KRUELTA. Procentowy udział ELEKTROBUDOWY SA w kapitale spółki KRUELTA był równy procentowej liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu Wspólników. ELEKTROBUDOWA SA partycypowała w podziale majątku pozostałego na dzień likwidacji spółki KRUELTA proporcjonalnie do posiadanego udziału w kapitale spółki. Podstawowa działalność spółki KRUELTA koncentrowała się na montażu i sprzedaży rozdzielnic średniego napięcia na rynek rosyjski. Dopełnieniem tej oferty była sprzedaż rozdzielnic niskiego napięcia i przewoźnych stacji kontenerowych. Podstawowa działalność zlikwidowanej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością KRUELTA została płynnie przeniesiona do utworzonej filii KRUELTA Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Zakład Produkcji Urządzeń Elektroenergetycznych VECTOR. Siedzibą filii KRUELTA jest Sankt Petersburg, ul. Repiszczewa 20 lit. A, Federacja Rosyjska. Zdaniem Zarządu spółki dominującej likwidacja spółki KRUELTA Sp. z o.o. pozostaje bez wpływu na zakres działalności grupy kapitałowej. Filia KRUELTA nie tylko przejęła rynek odbiorców spółki KRUELTA Sp. z o.o., ale nabyła również jej majątek rzeczowy oraz zatrudniła pracowników spółki posiadających duże doświadczenie zawodowe. W następstwie tych działań nie wystąpiło zaniechanie, ani ograniczenie działalności w żadnym z segmentów branżowych grupy kapitałowej. Zdaniem Zarządu ELEKTROBUDOWY SA nie istnieją obecnie okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania działalności przez grupę kapitałową. 7

9 2. AKTUALNA I PRZEWIDYWANA SYTUACJA FINANSOWA PODSTAWOWE WIELKOŚCI EKONOMICZNO - FINANSOWE 2.1 Przychody ze sprzedaży - podstawowe produkty i usługi W 2013 roku przychody ze sprzedaży usług, wyrobów gotowych i materiałów grupy kapitałowej wyniosły tys. złotych i były niższe od zrealizowanych w 2012 roku o tys. złotych (11,0%). Największy udział w sprzedaży (68,8%) stanowiły przychody z podstawowej działalności grupy, jaką jest świadczenie usług budowlano - montażowych w zakresie prac elektromontażowych. Sprzedaż z tego tytułu wyniosła tys. złotych. Rok 2013 był natomiast kolejnym okresem sprawozdawczym, w którym grupa kapitałowa odnotowała wzrost sprzedaży eksportowej, w tym wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów i usług. Sprzedaż na rynkach zagranicznych wynosiła tys. złotych i była wyższa o 5,9% od sprzedaży eksportowej osiągniętej przez grupę w 2012 roku. Dynamiczny wzrost eksportu wystąpił przede wszystkim w zakresie sprzedaży wyrobów gotowych i pozostałych usług do Turcji i Arabii Saudyjskiej oraz usług budowlano - montażowych i pozostałych do Holandii, a także usług budowlano - montażowych i wyrobów gotowych do Finlandii. Grupa kapitałowa priorytetowo traktuje wszelkie działania zmierzające do podniesienia swojej konkurencyjności na rynkach zagranicznych oraz wzrostu eksportu. W 2013 roku pozyskano nowych klientów na rynkach: RPA (sprzedaż wyrobów gotowych), Grecja (sprzedaż wyrobów gotowych i pozostałych usług) i Kazachstan (sprzedaż wyrobów, usług budowlano - montażowych i materiałów). Trwają działania handlowe skierowane na potencjalnych klientów z Brazylii i Filipin. Poniższa tabela przedstawia strukturę przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów za 2013 i 2012 rok rok 2012 rok Zmiana tys. złotych % tys. złotych % tys. złotych Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów , ,0 ( ) usługi budowlano - montażowe , ,7 ( ) wyroby elektrotechniczne , , pozostałe usługi , ,0 108 materiały , ,7 (498) 8

10 Grupa kapitałowa ELEKTROBUDOWA SA specjalizuje się w wykonywaniu robót elektromontażowych oraz w produkcji urządzeń służących do przesyłu i rozdziału energii. Sprzedaż tych urządzeń w 2013 roku wzrosła o 21,5% w porównaniu do 2012 roku. Udział sprzedaży urządzeń do przesyłu i rozdziału energii w przychodach ze sprzedaży za 2013 rok wynosił 28,2%. Znaczna część tych wyrobów, poprzez sprzedaż wewnętrzną, transformowana jest na sprzedaż zewnętrzną w ramach realizowanych usług elektroinstalacyjnych. Utrzymanie pozycji głównego dostawcy na rynku polskim w zakresie dostaw rozdzielnic średniego napięcia jest jednym z głównych celów strategicznych grupy kapitałowej. W 2013 roku dokonano sprzedaży wyrobów przemysłowych na kwotę tys. złotych. Z wymienionej kwoty sprzedaż zrealizowana przez jednostki montażowe na własne potrzeby wynosiła tys. złotych, a sprzedaż bezpośrednia (zewnętrzna) wynosiła tys. złotych. Prezentowana wielkość sprzedaży wyrobów gotowych uwzględnia wyłączenia konsolidacyjne w grupie kapitałowej. Produkcja najważniejszych wyrobów w ujęciu ilościowym i wartościowym w latach kształtowała się następująco: ujęcie ilościowe Typ wyrobu Jedn. miary Ilość 2013 rok 2012 rok Rozdzielnice niskiego napięcia pola Rozdzielnice średniego napięcia pola Rozdzielnice wysokiego napięcia pola 5 0 Stacje kontenerowe SKP kpl Mosty szynowe niskiego napięcia m Mosty szynowe średniego napięcia m Konstrukcje kablowe tony Szynoprzewody ELPO, ELPE, PELPO kpl Aparatura rozdzielcza i sterownicza energii elektrycznej Przyrządy pomiarowe i kontrolne (rejestratory) Urządzenia peryferyjne (separatory, konwertery, sterowniki) szt szt szt

11 ujęcie wartościowe Typ wyrobu Wartość (tys. złotych) 2013 rok 2012 rok Struktura (%) Wartość (tys. złotych) Struktura (%) Rozdzielnice niskiego napięcia , ,2 Rozdzielnice średniego napięcia , ,5 Rozdzielnice wysokiego napięcia ,5 0 0,0 Stacje kontenerowe SKP , ,3 Mosty szynowe niskiego napięcia , ,3 Mosty szynowe średniego napięcia , ,9 Konstrukcje kablowe 128 0, ,2 Szynoprzewody ELPO, ELPE, PELPO , ,3 Aparatura rozdzielcza i sterownicza energii elektrycznej , ,7 Przyrządy pomiarowe i kontrolne (rejestratory) , ,6 Urządzenia peryferyjne (separatory, konwertery, sterowniki) ,1 Pozostałe wyroby , ,9 Razem , ,0 2.2 Wynik finansowy oraz podstawowe czynniki i nietypowe zdarzenia mające wpływ na jego wielkość Jak wspomniano w 2013 roku przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów wynosiły 905,6 mln złotych. Zafakturowana w 2013 roku sprzedaż związana była z realizacją dużych kontraktów dotyczących świadczenia usług elektro - instalacyjnych, w zakresie prac elektromontażowych oraz dostaw urządzeń elektroenergetycznych, takich jak: - dostawa, montaż i badania pomontażowe komponentów i układów części elektrycznych i AKPiA w Elektrowni Atomowej OLKILUOTO 3 w Finlandii dla AREVA NP GmbH 90,4 mln złotych, - budowa instalacji SCR/EF wraz z infrastrukturą Etap1 dla PKN ORLEN SA 32,6 mln złotych, - udział w projekcie budowy pod klucz w systemie Generalnego Wykonawcy nowego Bloku Gazowo - Parowego o mocy elektrycznej w warunkach ISO ok. 45 MWe i mocy cieplnej ok. 40 MWt opalanego gazem w KGHM Polska Miedź S.A. w Głogowie dla KGHM Polska Miedź S.A. 32,3 mln złotych, 10

12 - wykonanie robót budowlanych, prac i innych czynności niezbędnych i koniecznych do pełnego wykonania zadania inwestycyjnego polegającego na budowie zajezdni tramwajowej Franowo w Poznaniu dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Poznaniu Sp. z o.o. - udział w projekcie budowy pod klucz w systemie Generalnego Wykonawcy nowego Bloku Gazowo - Parowego o mocy elektrycznej w warunkach ISO ok. 45 MWe i mocy cieplnej ok. 40 MWt opalanego gazem w KGHM Polska Miedź S.A. w Polkowicach dla KGHM Polska Miedź S.A. - wykonanie dokumentacji projektowej oraz budowy stacji elektroenergetycznej 110/15kV - RPZ 11 oraz zasilającej stację linii kablowej 110 kv w Białymstoku dla PGE Dystrybucja Spółka Akcyjna; - wykonanie robót związanych z przygotowaniem terenu pod budowę Instalacji Odsiarczania Spalin - IOS - w ramach zadania inwestycyjnego nr p.n. Dostosowanie Zakładowej Elektrociepłowni w Płocku do standardów emisyjnych obowiązujących od 1 stycznia Przygotowanie terenu pod budowę IOS dla Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN Spółka Akcyjna - kompleksowe zaprojektowanie i wykonanie na Placu Budowy Inwestycji dotyczącej Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego na stacji Poznań Główny dla Poznań City Center Sp. z o.o. - dostawa urządzenia i montaż przemysłowych i budowlanych instalacji elektrycznych dla STORA ENSO Narew Sp. z o.o. - modernizacja i remont systemów sterowania i nadzoru wraz z układami elektrycznymi bloków 7-12 w PGE Elektrowni Bełchatów dla Emmerson Process Management Power and Water Solutions Sp. z o.o. 21,9 mln złotych, 20,3 mln złotych, 19,5 mln złotych, 17,7 mln złotych, 13,3 mln złotych, 13,2 mln złotych, 12,6 mln złotych. Grupa kapitałowa ELEKTROBUDOWA SA działając na rynku budownictwa w znacznym stopniu jest uzależniona od koniunktury na tym rynku. Ryzyko wynikające z wahań koniunkturalnych na rynku krajowym, grupa stara się ograniczać konsekwentnie rozwijając kompetencje do świadczenia usług na rynkach zagranicznych. W roku 2013 ogólny klimat koniunktury w budownictwie uległ nieznacznej poprawie, nie przełożyło się to jednak na istotne zwiększenie popytu ze strony inwestorów. Przedsiębiorstwa z branży nadal sygnalizują istnienie dużych barier w prowadzeniu bieżącej działalności, w tym zatory płatnicze oraz bankructwa generalnych wykonawców i podwykonawców. Fala upadłości przedsiębiorstw oraz upadłości układowe oznacza konieczność dokonania odpisów aktualizujących wartość należności. 11

13 Ogólny klimat koniunktury w budownictwie występujący w 2013 roku znajduje odzwierciedlenie w poziomie wielkości finansowych grupy kapitałowej. Wyniki ekonomiczno - finansowe okresu sprawozdawczego zamknęły się zyskiem netto w kwocie tys. złotych, na przełomie ostatnich lat ulegał on spadkowi. W odniesieniu do 2012 roku zysk netto obniżył się o tys. złotych, a w porównaniu z 2011 rokiem o tys. złotych. Główne pozycje skonsolidowanego sprawozdania z całkowitych dochodów za 2013 oraz 2012 rok są następujące: 2013 rok 2012 rok Zmiana tys. złotych % tys. złotych % tys. złotych Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów , ,0 ( ) Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów ( ) 93,0 ( ) 95, Zysk brutto ze sprzedaży , , Koszty sprzedaży (5 001) 0,6 (6 481) 0, Koszty ogólnego zarządu (16 480) 1,8 (15 621) 1,5 (859) Pozostałe koszty operacyjne (9 215) 1,0 (4 129) 0,4 (5 086) Pozostałe zyski / straty netto (7 859) 0,9 (1 225) 0,1 (6 634) Zysk operacyjny , , Przychody / koszty finansowe netto (1 755) 0, ,0 (1 920) Udział w zysku jednostek stowarzyszonych , ,5 (2 164) Zysk brutto przed opodatkowaniem , ,7 (1 950) Zysk netto okresu obrotowego , ,3 (5 630) Decydujący wpływ na obniżenie wyniku netto miały nierentowne kontrakty zawarte przez Oddział Rynek Przemysłu oraz zawiązanie rezerw na należności, co zostanie opisane szczegółowo poniżej. Strata netto wykazana w segmencie Rynek Przemysłu w 2013 roku wynosiła tys. złotych. Wynik netto Oddziału w 2013 roku uwzględnia rezerwy na przewidywane straty związane z wykonaniem usług objętych umowami o wartości tys. złotych. Ujemny wynik finansowy tego segmentu istotnie wpłynął na obniżenie poziomu rentowności całej grupy kapitałów. Pogorszeniu uległy też zasoby portfela zamówień, a prognozy na najbliższe miesiące są oceniane niekorzystnie. Na dzień roku portfel zamówień Rynku Przemysłu wynosił tys. złotych, natomiast przed rokiem segment posiadał portfel zamówień o wartości tys. złotych (spadek o 0,7%). 12

14 Działalność usługowa segmentu Rynek Przemysłu koncentruje się głównie w branży budowlanej, na którą silnie oddziałuje stan koniunktury. W wyniku inwentaryzacji kontraktów realizowanych w Rynku Przemysłu oraz przeprowadzonych przez podmiot zewnętrzny działań audytowych, Zarząd jednostki dominującej rozpoczął prace nad aktualizacją strategii dla tego Oddziału, w tym określeniu docelowej grupy usług i klientów dla tego rynku, sposobu organizacji, szczególnie pod kątem efektywności i skuteczności działania oraz wewnętrznych procedur dotyczących zarządzania projektem oraz systemu informacji zarządczej. Docelowo mają one umożliwić przywrócenie rentowności i zwiększenie konkurencyjności grupy na rynku budowlanym. Drugim z negatywnych zjawisk, które szczególnie dotyczy Rynku Przemysłu są zatory płatnicze. W 2013 roku w segmencie Rynek Przemysłu utworzono odpisy aktualizujące należności w wysokości tys. złotych. Na dzień roku stan odpisów aktualizujących należności segmentu Rynek Przemysłu wynosił tys. złotych, ich udział w ogólnej wartości odpisów stanowił 69,7%. W skali całej grupy odpisy aktualizujące wartość należności utworzone w 2013 roku wyniosły tys. złotych. Na dzień roku stan odpisów aktualizujących należności grupy kapitałowej wynosił tys. złotych, co stanowi 9,0% całkowitej ogólnej wartości krótkoterminowych należności handlowych oraz pozostałych. Relacje pomiędzy sprzedażą a kosztami oraz ich wpływ na wielkość zysku obrazują wskaźniki rentowności sprzedaży. Wskaźnik rentowności brutto wzrósł o 0,2 punktu procentowego, natomiast wskaźnik rentowności netto spadł o 0,4 punktu procentowego. Korzystne zmiany wykazał osiągnięty w 2013 roku zysk brutto ze sprzedaży, wzrost o tys. złotych, tj. o 26,5%. Szybsze tempo spadku kosztów sprzedanych produktów, towarów i materiałów od tempa spadku przychodów ze sprzedaży o 2,0 punkty procentowe spowodowało wzrost rentowności brutto ze sprzedaży z poziomu 4,9% do 7,0% w porównywalnych okresach. Koszty sprzedaży za 2013 rok wynosiły tys. złotych i były niższe niż w 2012 roku o tys. złotych. Poziom kosztów sprzedaży w kolejnych latach jest skorelowany z poziomem przychodów ze sprzedaży. Udział kosztów sprzedaży w przychodach ze sprzedaży wynosił 0,6% w 2013 roku i 0,7% w 2012 roku. W jednostce dominującej główną pozycją kosztów sprzedaży były usługi transportowe, które w porównywalnych okresach obniżyły się o tys. złotych. Koszty ogólnego zarządu w roku 2013 wynosiły tys. złotych i w porównaniu do 2012 roku wzrosły o 859 tys. złotych, tj. o 5,5%. Udział kosztów ogólnego zarządu w przychodach ze sprzedaży wynosił 1,8% w 2013 roku i 1,5% w 2012 roku. W jednostce dominującej, w ramach kosztów ogólnego zarządu, największy wzrost w stosunku do ubiegłego roku wystąpił w kosztach wynagrodzeń o 610 tys. złotych, usług audytu o 380 tys. złotych oraz w kosztach obsługi prawnej o 225 tys. złotych. Pozostałe koszty operacyjne w 2013 roku osiągnęły poziom tys. złotych i obejmowały: - prowizje i opłaty od udzielonych gwarancji bankowych w kwocie tys. złotych, - prowizje od udzielonych kredytów w wysokości tys. złotych, - opłaty sądowe i kary o wartości tys. złotych. 13

15 W 2013 roku w porównaniu do 2012 roku nastąpił wzrost wartości prowizji i opłat od udzielonych gwarancji bankowych o tys. złotych (wzrost o 52,4%). Wiąże się to ze zwiększoną wartością udzielonych przez grupę w 2013 roku gwarancji tytułem zabezpieczenia otrzymanych zaliczek, dobrego wykonania umów oraz usunięcia wad i usterek w okresie gwarancji i rękojmi, a także w celu zagwarantowania zapłaty wierzytelności. Na dzień roku kwota udzielonych gwarancji bankowych wynosiła tys. złotych, gdy na dzień roku grupie udzielono gwarancji bankowych o wartości tys. złotych. Poniesiono również wyższe koszty związane z uruchomieniem kredytów o 752 tys. złotych (wzrost o 188,9%). Jednostka dominująca ELEKTROBUDOWA SA w 2013 roku korzystała z kredytu w rachunku bieżącym i kredytu obrotowego w finansowaniu bieżącej działalności operacyjnej, co wpłynęło na wzrost płaconych prowizji bankowych. Wartość wykorzystanego kredytu na dzień roku wynosiła tys. złotych. Na dzień roku spółka korzystała z kredytów w wysokości tys. złotych w celu finansowania działalności. W analizowanych okresach wysokość wykorzystywanych kredytów spadła o tys. złotych. W 2013 roku grupa kapitałowa poniosła wyższe obciążenia tytułem opłat sądowych i kar o tys. złotych, tj. o 197,5 %. Ogółem pozostałe koszty operacyjne wzrosły o tys. złotych, tj. o 123,2%. W 2013 roku pozostałe koszty operacyjne przewyższały wartość pozostałych przychodów operacyjnych o tys. złotych, podobnie jak w roku ubiegłym, gdzie nadwyżka pozostałych kosztów operacyjnych osiągnęła wartość tys. złotych. Na ujemny wynik pozostałej działalności operacyjnej w 2013 roku główny wpływ miały odpisy aktualizujące należności. Główne pozycje pozostałych przychodów: - odsetki tys. złotych, - odwrócenie odpisów aktualizujących należności tys. złotych, - kary naliczone zapłacone tys. złotych, - zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych tys. złotych. - otrzymane odszkodowania 890 tys. złotych, - zwrócone koszty sądowe 389 tys. złotych, - dyskonto należności długoterminowych 129 tys. złotych, - odwrócenie odpisów aktualizujących zapasy 76 tys. złotych. Główne pozycje pozostałych kosztów: - odpis aktualizujący należności tys. złotych, - ujemne różnice kursowe tys. złotych, - odsetki tys. złotych, - koszty likwidacji szkód 727 tys. złotych, - darowizny 213 tys. złotych, - odsetki od wyceny aktuarialnej 164 tys. złotych, - amortyzacja 39 tys. złotych, - odpis aktualizujący wartość zapasów 32 tys. złotych. 14

16 Główną pozycję kosztów pozostałej działalności operacyjnej były wspomniane już odpisy aktualizujące wartość należności. Pogorszenie się kondycji finansowej kontrahentów, ich problemy z płynnością oraz ogłoszone upadłości kilku firm współpracujących spowodowały konieczność dokonania w 2013 roku odpisów aktualizujących należności w wysokości tys. złotych. W porównywalnym okresie roku ubiegłego utworzone odpisy aktualizujące wynosiły tys. złotych. Stan odpisów aktualizujących należności na dzień roku wynosiły tys. złotych i w stosunku do stanu na dzień roku nastąpił jego wzrost o tys. złotych, tj. o 49,4%. Za rok 2013 grupa kapitałowa osiągnęła zysk operacyjny w wysokości tys. złotych i rentowność na poziomie zysku operacyjnego w wysokości 2,7%. W stosunku do 2012 roku nastąpił wzrost rentowności na działalności operacyjnej o 0,5 punktu procentowego. Na działalności finansowej grupa kapitałowa odnotowała stratę w kwocie tys. złotych, która w stosunku do 2012 roku spadła o tys. złotych. Przychody finansowe w kwocie 46 tys. złotych stanowią dywidendę otrzymaną tytułem posiadanych, przez spółkę zależną ENERGOTEST sp. z o.o., udziałów w spółce Energotest - Diagnostyka Sp. z o.o. Przychody finansowe pomniejszone zostały o koszty finansowe w kwocie tys. złotych, na którą składają się: - odsetki od kredytu w wysokości tys. złotych, - odsetki od leasingu w wysokości 39 tys. złotych, - odwrócenie wyceny udziału w spółce KRUELTA Sp. z o.o. w wysokości 571 tys. złotych, - różnice kursowe z rozliczenia kapitału spółki KRUELTA Sp. z o.o. w wysokości (9) tys. złotych. Zyski z inwestycji finansowych tytułem posiadanych udziałów w jednostkach stowarzyszonych w 2013 roku wynosiły tys. złotych i były o tys. złotych niższe niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Na ich spadek główny wpływ miały gorsze wyniki finansowe spółek stowarzyszonych: Zakład Produkcji Urządzeń Elektroenergetycznych VECTOR Sp. z o.o. i SAUDI ELEKTROBUDOWA Sp. z o.o. Zysk brutto przed opodatkowaniem za 2013 rok wynosił tys. złotych i był niższy od osiągniętego w 2012 roku o tys. złotych, tj. o 7,0%. Zysk netto za 2013 rok osiągnął wartość tys. złotych i był niższy od zysku netto osiągniętego za 2012 rok o tys. złotych, tj. o 24,3%. 15

17 Priorytetem dla grupy kapitałowej ELEKTROBUDOWY SA w 2014 roku będzie poprawa efektywności biznesowej i skuteczności operacyjnej, usprawnienie procesu zarządzania projektami, poprawa procesów zakupu oraz optymalizacja finansowania dla zagwarantowania poprawy marż i zapewnienia stabilnego wzrostu wartości w długim okresie. Działania te będą w szczególności zintensyfikowane w Oddziale Rynek Przemysłu jednostki dominującej, w którym zostanie wdrożony program restrukturyzacji, mający na celu przywrócenie rentowności. Poziom niepewności rynku, na którym działają jednostki grupy kapitałowej, jest relatywnie wysoki i w związku z tym trudno zaprezentować wiarygodne prognozy sprzedaży w dłuższej perspektywie niż 1 rok. Pomimo niekorzystnego klimatu koniunktury w budownictwie, prognozy portfela zamówień na 2013 rok oraz wartości pozyskanych zamówień w 2013 roku zapewniają pełne wykorzystanie mocy produkcyjnych w kolejnych kwartałach roku obrotowego. Wartość zawartych umów, zleceń i zamówień w 2013 roku przez jednostkę dominującą wynosiła 1 784,3 mln złotych, co w odniesieniu do analogicznego okresu roku poprzedniego oznacza wzrost o 95,8%. Portfel zamówień jednostki dominującej na dzień roku osiągnął poziom 1 754,2 mln złotych. W porównaniu ze stanem na dzień roku portfel zamówień wzrósł o 118,3%. Prognozy dotyczące wielkości zamówień w nadchodzącym okresie są optymistyczne, zarówno w odniesieniu do zamówień krajowych, jaki i zagranicznych. 2.3 Analiza finansowa Na koniec 2013 roku suma bilansowa grupy kapitałowej zwiększyła się o 83,8 mln złotych w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. Wzrost odnotowano zarówno po stronie aktywów trwałych (1,8 mln złotych), jak i obrotowych (82,0 mln złotych). Wzrost wystąpił w pozycjach aktywów takich jak: wartościach niematerialnych o 3,0 mln złotych, należnościach długoterminowych o 2,1 mln złotych, aktywach z tytułu odroczonego podatku dochodowego o 1,2 mln złotych i długoterminowych rozliczeniach międzyokresowych o 1,1 mln złotych. Natomiast w aktywach obrotowych wzrost wykazały kwoty należne z tytułu umów budowlanych o 39,0 mln złotych, środki pieniężne i ich ekwiwalenty o 35,3 mln złotych, krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe o 24,4 mln złotych oraz zapasy o 8,4 mln złotych. Po stronie pasywów nastąpiło zwiększenie relacji zobowiązań do kapitałów własnych. W 2013 roku w odniesieniu do ubiegłego roku wzrostowi kapitałów własnych o 7,8 mln złotych towarzyszył wzrost zobowiązań o 76,0 mln złotych. Wzrost kapitałów własnych to skutek przede wszystkim podwyższenia kapitału zapasowego o 25,0 mln złotych w związku z podziałem zysku za 2012 rok. Z kolei wzrost zobowiązań wiąże się głównie ze wzrostem krótkoterminowych zobowiązań handlowych oraz pozostałych o 62,3 mln złotych, kwoty zobowiązań wobec odbiorców z tytułu umów budowlanych o 14,1 mln złotych, zobowiązań z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych o 6,5 mln złotych oraz pozostałych zobowiązań długoterminowych o 2,3 mln złotych. 16

18 Grupa kapitałowa prowadziła politykę finansowania działalności w ramach posiadanych środków własnych zasilanych będącymi przejściowo w dyspozycji grupy kapitałami obcymi w formie zobowiązań oraz uruchomionymi kredytami w rachunkach bieżących i kredytem obrotowym w kwocie tys. złotych. Wybrane wskaźniki charakteryzujące sytuację majątkową i finansową grupy kapitałowej: I. Wskaźniki rentowności 2013 rok 2012 rok 2011 rok 1. Wskaźnik rentowności netto 1,9% 2,3% 3,2% zysk netto / przychody ze sprzedaży 2. Wskaźnik rentowności zysku brutto przed opodatkowaniem 2,9% 2,7% 4,2% zysk brutto przed opodatkowaniem / przychody ze sprzedaży 3. Wskaźnik rentowności operacyjnej 2,7% 2,2% 4,3% zysk operacyjny / przychody ze sprzedaży 4. Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) 5,4% 7,3% 9,4% zysk netto / średni stan kapitału własnego 5. Wskaźnik rentowności majątku (ROA) 2,4% 3,4% 4,9% zysk netto / średni stan majątku II. Wskaźniki płynności 1. Wskaźnik płynności bieżący 1,4 1,5 1,6 średni stan majątku obrotowego /średni stan (zobowiązań krótkoterminowych + rozliczenia międzyokresowe) 2. Wskaźnik płynności szybki 1,2 1,3 1,4 średni stan (majątek obrotowy - zapasy - rozliczenia międzyokresowe) / średni stan (zobowiązań krótkoterminowych + rozliczenia międzyokresowe) III. Wskaźniki rotacji 1. Rotacja należności handlowych w dniach średni stan należności handlowych krótkoterminowych x 360 dni / przychody ze sprzedaży 2. Rotacja zobowiązań handlowych w dniach średni stan zobowiązań handlowych x 360 dni / przychody ze sprzedaży 3. Rotacja zapasów w dniach średni stan zapasów x 360 dni / przychody ze sprzedaży 17

19 2013 rok 2012 rok 2011 rok 4. Obrotowość aktywów 1,2 1,5 1,5 przychody ze sprzedaży / średni stan aktywów ogółem IV. Wskaźniki zadłużenia 1. Wskaźnik ogólnego zadłużenia 57,9% 53,9% 51,2% stan kapitału obcego / stan majątku ogółem Przedstawione wskaźniki odzwierciedlają w syntetycznej formie pomiar efektywności gospodarowania w grupie kapitałowej, który należy ocenić jako dobry. Wskaźniki rentowności określają zdolność generowania zysku przez sprzedaż. Na przestrzeni analizowanych okresów wskaźniki rentowności sprzedaży wahały się. Zmiany ich poziomu odzwierciedlają przede wszystkim zmiany zysku netto osiąganego przez grupę w ostatnich latach. W 2013 roku rentowność netto sprzedaży wynosiła 1,9%. W stosunku do 2012 roku wskaźnik rentowności netto spadł o 0,4 punktu procentowego, a w stosunku do 2011 roku o 1,3 punktu. Wskaźnik rentowności zysku brutto przed opodatkowaniem wynosił 2,9%. W porównaniu do 2012 roku wzrósł o 0,2 punktu procentowego, a w stosunku do 2011 roku spadł o 1,3 punktu. Pogorszenie wskaźnika oznacza, że firma musi zrealizować większe rozmiary sprzedaży do osiągnięcia określonej kwoty zysku. Poziom wskaźnika rentowności majątku (ROA), czyli zdolności do generowania zysków zysku netto przez wszystkie wykorzystywane w firmie aktywa, w okresie obrotowym wynosił 2,4% i uległ zmniejszeniu w porównaniu z rokiem 2012 o 1,0 punkt procentowy, a w odniesieniu do 2011 roku spał o 2,5 punktu. Pomimo, iż wskaźnik rentowności ROA wykazywał tendencję spadkową na przestrzeni analizowanych okresów, to osiągane poziomy świadczą o efektywnym wykorzystaniu zaangażowanego majątku. Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) za 2013 roku wynosił 5,4% i obniżył się o 1,9 punktu procentowego w stosunku do 2012 roku i o 4,0 punkty procentowe w odniesieniu do 2011 roku. Spadek rentowności kapitałów własnych był skorelowany z obniżeniem się zysku netto na przestrzeni analizowanych okresów sprawozdawczych. 18

20 W 2013 roku wskaźnik płynności bieżący uzyskał wielkość 1,4 a wskaźnik płynności szybki ukształtował się na poziomie 1,2. Wskaźnik płynności bieżący uległ obniżeniu w stosunku do 2012 roku o 0,1 punktu i o 0,2 punktu w stosunku do 2011 roku. Na przełomie analizowanych okresów wskaźnik płynności bieżący wykazywał spadek o 0,1 punktu z okresu na okres. W przypadku wskaźnika bieżącej płynności przyjmuje się, że jego optymalna wartość kształtuje się w granicach 1,5 do 2,5, natomiast wskaźnik szybkiej płynności powinien oscylować wokół jedności lub poniżej. Osiągnięty poziom wskaźników płynności wskazuje na dużą wiarygodność płatniczą grupy. Wskaźniki płynności informują o poziomie krótkookresowego bezpieczeństwa finansowego grupy, zaś ich wielkość powinna być skorelowana z poziomem wskaźnika obrotowości. W 2013 roku cykl inkasa należności handlowych wynosił 92 dni. Uległ on wydłużeniu o 1 dzień w stosunku do 2012 roku i skróceniu o 3 dni w stosunku do 2011 roku. Na niekorzystne zmiany rotacji należności handlowych miały wpływ: wzrost udziału w portfelu zamówień dużych kontraktów rozliczanych w oparciu o odbiory zakończonych etapów takich jak na przykład kontrakty na budowę stacji z PSE S.A.; kontrakty te będą istotnie wpływać w najbliższym okresie na sytuację grupy kapitałowej w zakresie płynności; pogarszająca się kondycja finansowa firm; występujące zatory płatnicze. Pojawiające się trudności finansowe zleceniodawców powodują narzucanie niezbyt korzystnych warunków płatności oraz wydłużenie terminów spłaty zobowiązań. Problemy z regulowaniem płatności przez kontrahentów skutkują powstaniem należności przeterminowanych. Przeterminowane na dzień roku należności z tytułu dostaw i usług o wartości tys. złotych (na dzień roku o wartości tys. złotych) objęto odpisem aktualizującym w wysokości tys. złotych (w 2012 roku w wysokości tys. złotych). Dotyczyły one należności zasądzonych, poddanych egzekucji komorniczej, czy zgłoszonych do postępowania upadłościowego oraz niezapłaconych należności w terminie ponad 180 dni. W 2013 roku w porównaniu do 2012 roku odpisy aktualizujące należności handlowe wzrosły o 41,2%. Według danych bilansowych, spłata zobowiązań następuje po 85 dniach. Terminy płatności dla zobowiązań są bardzo zróżnicowane, od 14 do 60 dni. W analizowanym okresie cykl rotacji zobowiązań wydłużył się o 6 dni w porównaniu do 2012 roku i o 12 dni w odniesieniu do 2011 roku. Okres w jakim grupa realizowała swoje zobowiązania był krótszy niż cykl inkasa należności, co świadczy o tym, że grupa kapitałowa w większym stopniu kredytuje odbiorców niż korzysta z kredytu kupieckiego u dostawców. 19

21 Okres obrotu zapasami wynoszący 21 dni informuje, jak długo trwa proces transformacji zapasów w gotowe sprzedane produkty. W 2013 roku cykl obrotu zapasami uległ wydłużeniu w stosunku do ubiegłego roku o 2 dni, a w stosunku do 2011 roku o 5 dni. Biorąc pod uwagę, że w kolejnych porównywalnych okresach sprawozdawczych grupa odnotowała również wzrost sprzedaży wyrobów elektrotechnicznych (o 21,5%), wskazuje to na odpowiednie dostosowanie się wielkości zapasów do popytu na produkty grupy. Ponadto, okres czasu na jaki środki zaangażowane są w finansowanie zapasów odpowiada miesięcznym cyklom rozliczeniowym większości usług realizowanych przez grupę kapitałową. Długość cyklu obrotu zapasami świadczy o efektywnym wykorzystaniu materialnych zasobów majątku obrotowego. Informację o aktywności jednostek grupy kapitałowej przedstawia wskaźnik obrotowości aktywów. Wskaźnik ten mierzy zdolność aktywów, którymi dysponuje grupa, do generowania sprzedaży. Obrotowość aktywów wynosiła 1,2 i spadła o 0,3 punktu procentowego w stosunku do 2012 roku, jaki i 2011 roku. Poziom tego wskaźnika w analizowanych okresach świadczy o zrównoważonym wzroście przychodów ze sprzedaży i aktywów, a tym samym o efektywnym wykorzystaniu majątku, którym dysponuje grupa. Wskaźnik ogólnego zadłużenia informuje o obciążeniu majątku zobowiązaniami. W 2013 roku, w stosunku do 2012 roku, wskaźnik ogólnego zadłużenia wzrósł o 4,0 punkty procentowe, a w stosunku do 2011 roku o 6,7 punktu procentowego. Wzrost wskaźnika świadczy o zwiększeniu się udziału kapitałów obcych w finansowaniu majątku grupy. W 2013 roku grupa kapitałowa korzystała z posiadanych w bankach linii kredytowych oraz dodatkowo dysponowała kredytami obrotowymi z łącznym limitem tys. złotych. Na dzień roku wartość wykorzystanych kredytów w rachunku bieżącym i kredytu obrotowego wynosiła tys. złotych. Inną formą kredytowania działalności gospodarczej grupy kapitałowej były rosnące w 2013 roku kredyty kupieckie, które miały znaczny wpływ na wzrost wskaźnika ogólnego zadłużenia. Poziom wskaźników płynności oraz rotacji zapasów i obrotowości aktywów, pozwalają na pozytywną ocenę kondycji finansowej, jak również strategii finansowej realizowanej przez grupę. Grupa kapitałowa posiada zabezpieczenie dla płatności swoich zobowiązań zarówno w posiadanym majątku jak i w zgromadzonych kapitałach własnych. Na podstawie przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, że grupa utrzymała swoją stabilną sytuację finansową wypracowaną w ciągu ostatnich lat. Przedstawione podstawowe wielkości i węzłowe wskaźniki charakteryzujące sytuację majątkową, finansową i kapitałową grupy kapitałowej ELEKTROBUDOWA SA wynikają ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sporządzonego przy założeniu kontynuowania działalności. 20

22 2.4 Zarządzanie zasobami finansowymi Grupa kapitałowa ELEKTROBUDOWA SA w 2013 roku prowadziła politykę finansowania działalności w ramach posiadanych środków własnych zasilanych, będącymi przejściowo w dyspozycji grupy, kapitałami obcymi w formie zobowiązań oraz uruchomionymi kredytami w rachunkach bieżących i kredytem obrotowym. W 2013 roku podmioty grupy kapitałowej posiadały do dyspozycji limit kredytów w rachunku bieżącym oraz limit kredytu obrotowego do łącznej wysokości 145,2 mln złotych. Stan zadłużenia na dzień roku z tytułu wykorzystania linii kredytowej wynosił 5,9 mln złotych. Współpraca z kilkoma bankami daje możliwość równomiernego zaangażowania środków finansowych oraz utrzymania odpowiedniego poziomu środków pieniężnych, przeznaczonych do obrotu. Grupa kapitałowa korzystała z wielu oferowanych produktów bankowych i racjonalnie wykorzystuje w swojej działalności: codzienne bilansowanie rachunków, automatyczne depozyty overnight tworzone z nadwyżek środków pieniężnych, negocjowane oprocentowanie lokat terminowych, negocjowane kursy walut, pozostałe transakcje na rynku finansowym. Działania te pozwalają w znacznym zakresie minimalizować koszty finansowe oraz optymalizować zarządzanie ryzykiem płynności finansowej. W obszarze obrotu dewizowego czynnikiem determinującym działania grupy jest poziom kursów podstawowych walut - EUR i USD. W 2013 roku grupa kapitałowa nie zawierała z instytucjami finansowymi transakcji forward zabezpieczających poziom kursów. W głównej mierze w grupie występowało naturalne zabezpieczenie ryzyka kursowego wynikające z faktu dokonywania zakupów importowych w walutach. Grupa kapitałowa ELEKTROBUDOWA SA posiadała szeroko rozwiniętą współpracę z bankami i towarzystwami ubezpieczeniowymi w zakresie gwarancji, co przejawia się w postaci udzielonych grupie linii gwarancyjnych na zabezpieczanie: wniesienia wadium, zwrotu otrzymanej zaliczki, dobrego wykonania przedmiotu umowy handlowej, usunięcia wad i usterek w okresie gwarancyjnym oraz roszczeń dochodzonych na drodze postępowania sądowego, jak również w celu zagwarantowania terminowej zapłaty wierzytelności. Dominującą rolę w zawartych umowach bankowych odgrywają linie gwarancyjne w ramach udzielonych limitów wielocelowych w łącznej wysokości 636,2 mln złotych (145,2 mln złotych na kredyty i 491,0 mln złotych na gwarancje). Na dzień roku ich wykorzystanie wynosiło: 423,9 mln złotych na udzielone gwarancje bankowe oraz 5,9 mln złotych na zadłużenie z tytułu kredytu w rachunku bieżącym i kredytu obrotowego. W 2012 roku limit podpisanych umów z bankami wynosił 305,5 mln złotych z tego linia kredytowa stanowiła wartość 51,0 mln złotych, a gwarancyjna 254,5 mln złotych. Na dzień roku z limitów wielocelowych wykorzystano 172,1 mln złotych na udzielone gwarancje bankowe oraz 11,2 mln złotych na kredyt w rachunku bieżącym i kredyt obrotowy. 21

23 Grupa kapitałowa, w ramach współpracy z towarzystwami ubezpieczeniowymi w zakresie udzielania gwarancji ubezpieczeniowych, posiadała łączny limit w wysokości 99,3 mln złotych, z czego na dzień roku wykorzystała 41,8 mln złotych. W 2012 roku łączny limit przyznany grupie kapitałowej na gwarancje ubezpieczeniowe wynosił 115,0 mln złotych z czego na dzień roku jednostki wykorzystały 43,6 mln złotych. Oceniając stan posiadanych środków pieniężnych oraz wielkość przewidywanych wpływów i wydatków, należy stwierdzić, że środki te pozwolą jednostkom grupy kapitałowej na sfinansowanie planowanych w I półroczu 2014 roku zamierzeń inwestycyjnych oraz obsługę bieżącej działalności operacyjnej, bez narażenia grupy na zachwianie płynności finansowej. 2.5 Zarządzanie kapitałem ludzkim W 2013 roku przeciętne miesięczne zatrudnienie w grupie kapitałowej ukształtowało się na poziomie etatów i było o około 3,5% niższe niż w 2012 roku. W przeciętnej liczbie zatrudnionych etatów to pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych, natomiast etatów to pracownicy na stanowiskach nierobotniczych. W grupie pracowników na stanowiskach robotniczych stan zatrudnienia zmniejszył się w stosunku do 2012 roku o 8,3%. Niewielki wzrost zatrudnienia wystąpił na stanowiskach nierobotniczych, w grupie tej w 2013 roku zanotowano wzrost zatrudnienia o 2,1% w stosunku do roku Ma to bezpośredni związek ze stałym zwiększeniem zatrudniania wysoko wykwalifikowanej kadry inżynieryjno - technicznej. Stan zatrudnienia ogółem na koniec 2013 roku wyniósł pracowników. W odniesieniu do końca 2012 roku nastąpił spadek zatrudnienia o 78 osób (o 3,5%). Ma to związek z ograniczeniem zatrudnienia na kontraktach zagranicznych, głównie w Finlandii. W zakresie struktury zatrudnienia, ze względu na poziom wykształcenia, grupa odnotowuje stały wzrost liczby pracowników z wyższym wykształceniem, głównie inżynierskim. Na koniec grudnia 2013 roku udział pracowników z wyższym wykształceniem wynosił 39% w ogólnej liczbie zatrudnionych, na koniec grudnia 2012 roku udział ten wynosił 36%. W 2013 roku produktywność zatrudnienia liczona jako relacja przychodów ze sprzedaży i przeciętnego miesięcznego zatrudnienia ukształtowała się na poziomie 426,7 tys. złotych. Wskaźnik zyskowności zatrudnienia liczony jako relacja zysku brutto oraz przeciętnego miesięcznego zatrudnienia wyniósł w 2013 roku 12,2 tys. złotych. W porównaniu do 2012 roku powyższe wskaźniki uległy zmniejszeniu: produktywności o 36,0 tys. złotych, a wskaźnik zyskowności obniżył się o 0,5 tys. złotych. 22

24 Ogółem w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 roku w grupie kapitałowej zatrudniono 231 nowych pracowników w różnych grupach zawodowych, począwszy od pracowników wykonawczych, poprzez różnego rodzaju specjalistów, a skończywszy na stanowiskach menadżerskich. Jest to znaczące spowolnienie do tego samego okresu roku poprzedniego, kiedy liczba nowo zatrudnionych pracowników wynosiła 357. W 2013 roku w grupie kapitałowej nie było zwolnień grupowych. Jedynie w sporadycznych przypadkach stosowano przepisy ustawy o tzw. zwolnieniach grupowych do zwolnień indywidualnych z przyczyn nie dotyczących pracowników. W 2013 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w grupie kapitałowej wynosiło złotych. Na ukształtowanie się przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w grupie na poziomie znacznie wyższym od krajowego wywarły wpływ kontrakty zagraniczne, w realizacji których grupa zachowuje poziom gwarantowanych wynagrodzeń, wynikających z przepisów lokalnych układów zbiorowych pracy. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w grupie w 2013 roku obniżyło się w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego o około 1,5%. Zmniejszenie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dotyczyło pracowników na stanowiskach robotniczych i miało związek z ograniczeniem zatrudnienia na kontraktach zagranicznych. Grupa konsekwentnie stosuje system motywacji pozapłacowej dla pracowników, które mają na celu wspomaganie procesu zatrzymywania i pozyskiwania pracowników oraz zwiększenia poziomu motywacji i efektywności działania. W 2013 roku zorganizowano szereg finansowanych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych imprez z okazji 60-lecia jednostki dominującej ELEKTROBUDOWY SA. Rozwój kwalifikacji i kompetencji pracowników jest kluczem dla rozwoju grupy. Zatem podobnie jak w latach ubiegłych, w 2013 roku, w oparciu o procedurę Szkolenia i rozwoju zawodowego pracowników, stanowiącą część obowiązującego w jednostce dominującej systemu ISO 9001, w sposób planowy realizowano politykę szkoleniową. Inwestycje w szkolenia dotyczyły w szczególności polityki systematycznego budowania kultury organizacyjnej zorientowanej na zarządzanie projektami, zagadnień zwiększających profesjonalizm działania poszczególnych zespołów pracowniczych, w szczególności umiejętności menedżerskich, jak również doskonalenia znajomości języków obcych. W 2013 roku grupa kapitałowa zainwestowała w szkolenia pracownicze tys. złotych, co stanowi przeciętnie 631 złotych na jednego pracownika. Udział kosztów szkoleń w funduszu wynagrodzeń w 2013 roku wynosił 0,9%. Realizowane programy rozwoju nie tylko przyczyniają się do wzrostu profesjonalizmu działania i rozwoju zawodowego pracowników, ale także uzupełniają stosowane systemy i programy motywacyjne. 23