Czy popłaca ciężka praca?

Transkrypt

1 Słowo numeru str 1 UWAGA! ROZDAJEMY BILETY NA KONCERTY! str. 2 Tylko nr 6/2012 (42) czerwiec cena 2 z³ (w tym 8 % VAT) Czy popłaca ciężka praca? Podziemny Krąg CrossFit mjollnir - s. 7 Poradnik kibica - s. 29 KONKURSY - s. 3 Dodatek Turystyczny - s SZUKAJ NAS WE WROCŁAWSKICH DOBRYCH MIEJSCACH! ISSN INDEKS CHROÑ ŒRODOWISKO. PRZECZYTA EŒ PODAJ DALEJ czwartek, 24 marca 2011

2 Wstępniak Letnie przesilenie Adam T. Witczak Kiedy piszę ten wstępniak w zacisznym pomieszczeniu redakcyjnym Słowa Wrocławian, pogoda za oknem płata złośliwe figle. Słońce co rusz wygląda zza szarych chmur po to tylko, by po chwili znów się za nimi skryć, tak jakby Wrocław nie zasługiwał na oglądanie go z góry. O strugach deszczu szkoda gadać i tak pewnie nie wrócę do domu suchy. Pocieszeniem są kojące dźwięki piosenki Summer Solstice duńskiego Of the Wand and The Moon, sączące się cichutko z głośników. Rzewny akordeon, proste akordy gitary i zmęczony, spokojny głos, nucący frazę summer solstice glorious and golden oto kwintesencja błogiej dekadencji. Letnie przesilenie chwalebne i złote. Czy aby na pewno? Czy w tym roku? No cóż, w tym roku zawitało do nas Euro 2012 czyli mistrzostwa piłki nożnej. Niejako dla towarzystwa rozgościł się (i to bardzo wygodnie) kryzys gospodarczy, postępujący naprzód szybkimi i dziarskimi krokami. Ot, dwa tematy, o których w ostatnich miesiącach deliberować można do woli. Rzeczywiście: kolejne rewelacje o kłopotach Grecji i smutnej sytuacji bezrobotnych absolwentów przeplatają się każdego z dnia z zapowiedziami wielkich igrzysk dla spragnionego wrażeń ludu. Trochę gorzkiego i trochę słodkiego dzięki czemu nadwiślański lud utrzymywany jest w odpowiednim napięciu. Innym stałym motywem serwisów są dywagacje nad tym, czy USA zatakuje Iran, czy może jednak nie...? W tle rysują się także problemy systemu emerytalnego, który coraz bardziej nie wyrabia, by użyć potocznego wyrażenia. A ty leżysz, leżysz, leżysz w łóżku rzygając informacjami! - śpiewała ponad ćwierć wieku temu legendarna grupa TZN Xenna, dając tym samym wyraz swojej dezaprobacie dla konsumowania każdego dnia tysięcy medialnych newsów. No cóż, ma to pewien sens, choć demonstracyjne odcięcie się od wydarzeń bieżących w imię bycia sobą czy buntu przeciw światu również bywa pozą tyleż złudną, co i zgubną. Na łamach Słowa Wrocławian staramy się utrzymywać sensowne proporcje pomiędzy treściami różnego rodzaju. Zresztą... zaczynają się wakacje, trzeba o nich pomyśleć w końcu każdy kiedyś musi odpocząć. Inna rzecz, że przewidujący ludzie wieszczą kolaps gospodarczy właśnie na okres powakacyjny. I to byłoby swoiste letnie przesilenie, wyłożenie kart, ujawnienie prawdy o sytuacji państwa....ale może już dość o tym. Nie ma powodu, by współczuć ekipie rządzącej, która miejmy nadzieje ściągnie na siebie gromy ze strony zawiedzionych wyborców, nie ma też powodu, by bagatelizować sytuację, ale z drugiej strony wiele kryzysów już przeżyliśmy... Z obecnego dołka też się może wykopiemy. Tymczasem wypada pamiętać o wielu innych rzeczach: o godziwej rozrywce, sporcie, muzyce, szklance piwa, spacerze z rodziną, dobrym filmie. Wszystkie te rzeczy są jakimiś odskoczniami od harówki i szarówki dnia codziennego. Jest dla nich miejsce także i na naszych łamach. Nie zapominajcie także o konkursach Słowa Wrocławian. Tradycyjnie rozdajemy bilety na koncerty i inne wydarzenia kulturalne. O tym, gdzie, co, kiedy i jak dowiecie się z naszej strony ( pl), a także z profilu Facebook. Cały czas aktualna jest także wycieczka do Karpacza, gdzie zwycięzcy będą mogli spędzić dwa dni w urokliwym hotelu. Lato wszędzie zwariowało słyszymy w jednej z popularnych w radiu piosenek. Cóż, rzeczywiście zwariowało, bo obraz za oknem przypomina raczej jesień. Ale do czasu, gdy będzie Państwo czytać moje słowa, wiele może jeszcze się zmienić. Miłej lektury! Spis treści Temat numeru Michał Ratajczak Tymczasem o pracy na wakacje s. 3 Co się działo......we Wrocławiu s. 4...w Polsce s. 5...w gospodarce s. 5 Publicystyka Marek Natusiewicz Emerytury, deregulacje i co dalej? s. 9 Michał Ratajczak Czeski czerwiec we Wrocławiu s. 12 Adam T. Witczak Perypetie opiekuńczego państwa s. 13 Wywiad z Olgierdem Sroczyńskim (Instytut Misesa) s. 13 Jacek Sierpiński - Honorowe Wyróżnienie - s 15 Nieruchomości Michał Ratajczak Co budowano w maju? s. 19 Edukacja Ewa Tomaszewska Mamo, tato, będę żakiem s. 8 Dariusz Zalewski Zagubiona szkoła i jej fałszywi prorocy s. 29 Styl życia Adam T. Witczak Pamiętajcie o ogrodach s. 20 Praca i finanse Marek Budzyński Jak oszczędzać? - s. 19 Motoryzacja Radosław Musiałek Społeczeństwo się starzeje s. 21 Jak pomagamy? Ewa Tomaszewska Dzień społecznej supermocy s. 11 Prawo Piotr Bliźniak Odszkodowanie za zmarnowany urlop s. 20 Sebastian Kryczka Odwołanie pracownika z urlopu s. 21 Dominika Janek ADIUTOR radzi s. 21 Turystyka Ziemia Dolnego Śląska - s. 22 Ewa Tomaszewska Złota Srebrna Góra s. 22 Natalija Synjuk Miejscowości nadmorskie w Polsce s Łukasz Diakowski - Jedzie pociąg z daleka - s. 24 Kultura Wywiad z Jaremą Klichem s. 10 Bartosz Uniejewski Mad Max w Filharmonii s.12 Aleksandra Gonera Red Baraat s. 12 Euro 2012 Ewa Kowalczyk - Przewodnik kibica s. 29 Rozrywka Wojciech Mach Pręgierz i obyczaje s. 11 Sport Dariusz Parossa Dokąd zmierza Śląsk? s. 30 Dariusz Parossa Doskonały sezon Ślęzy Wrocław s. 30 Dariusz Parossa Siatkarki rosną w siłę s. 30 Będzie się działo Czerwiec 2012 s str 2 Czerwiec Pełny spis firm Wrocławskich Dobrych Miejsc na przedostatniej stronie Słowa Wrocławian Pogotowie Krawieckie Wrocław, ul. Lwowska 43 Tel. kom.: Pon-Pt w godz.10:00-18:00. Zapraszamy - skracanie, - zwężanie, - wszywanie zamków, - inne naprawy bielizny, - naprawa odzieży skórzanej, - w sprzedaży bielizna Wydawca: Magnes Media Sp. z o.o. wydawca@slowowroclawian.pl Prezes Zarządu, redaktor naczelny: Emil Baran Redaktor prowadzący: Adam Witczak redakcja@slowowroclawian.pl Redaktor techniczny: Piotr Ludkowski Dział reklamy: tel Stali współpracownicy: Adam Łącki, Jerzy Ziomek, Bogdan Ludkowski, Dariusz Parossa, Ewa Tomaszewska, Ewa Kowalczyk, Michał Ratajczak, Piotr Sutowicz Druk: Polskapresse Redakcja: Karola Miarki 6-10, Wrocław, tel. (71) Skład: Logos Numer zamknięto 8 czerwca 2012 Redakcja nie odpowiada za treść publikowanych listów i reklam. Materiałów nie zamówionych nie zwraca, zastrzega sobie prawo do skrótów w nadesłanych tekstach i listach. Gazeta jest bezpłatna dla punktów biorących udział w programie Wrocławskie Dobre Miejsca oraz Słowo Wrocławian dla Ciebie. Punkty partnerskie Wrocławskich Dobrych Miejsc oraz Słowo Wrocławian dla Ciebie nie mają prawa do pobierania opłat za rozdane egzemplarze gazety. Traktowane są one jako bezpłatne. czerwiec 2012

3 str 3 Tymczasem o pracy na wakacje Michał Ratajczak Sesja na wrocławskich uczelniach wyższych trwa. Już niedługo duża część studentów poświęci okres wakacji na pracę. Pole do manewru jest spore staż, wolontariat, płatne praktyki i praca tymczasowa. Ta ostatnia polega na trójstronnym stosunku pracy między trzema podmiotami: pracownikiem, pracodawcą i agencją pracy tymczasowej. Nowy pracownik formalnie zatrudniony jest przez agencję pracy tymczasowej, a swoje obowiązki wykonuje u pracodawcy. Pracownik tymczasowy pozostaje pracownikiem agencji, która bierze na siebie wszystkie sprawy administracyjne. Zatrudnieni na czas określony mogą pracować nawet półtora roku w ciągu trzech lat u jednego pracodawcy. Agencje pracy tymczasowej zostały też zwolnione z obowiązku wydawania za każdym razem świadectw pracy, co pozwoliło im obniżyć koszty zatrudnienia. Ci, którzy studiują dziennie, latem chwytają się zajęć niekoniecznie związanych z ich kierunkiem studiów. Normą więc będzie widok przyszłego magistra politologii, filologii czy ochrony środowiska na angielskim placu budowy albo studentki matematyki selekcjonującej sadzonki w holenderskiej szklarni. Artur Ragan, ekspert rynku pracy tymczasowej z Work Express, ocenia, że wśród wszystkich pracowników tymczasowych jego agencji osoby do 25. roku życia stanowią 31%, ale odsetek Wyjazd ze Słowem Wrocławian W czerwcu ponownie pragniemy zaprosić Państwa do wypoczynku w Karpaczu. Do wygrania vouchery na dwa dwudniowe wyjazdy dla dwóch osób; jeden do Rezydencji Apollo, drugi do Hotelu Majestic. Aby wziąć udział w konkursie, należy wypełnić, wyciąć i wysłać poniższy kupon na adres naszej redakcji. Na zgłoszenia czekamy do wtedy wybierzemy zwycięzców. Szczęśliwcy będą mogli m.in. skorzystać z sauny fińskiej oraz ze zniżek na okoliczne atrakcje. Przewidziane są noclegi w eleganckich pokojach wraz ze śniadaniami. O CZYM CHCIAŁBYS PRZECZYTAĆ W SŁOWIE WROCLAWIAN?:... IMIĘ I NAZWISKO:... TELEFON KONTAKTOWY: studentów dziennych jest wśród nich znikomy. Dzieje się tak, ponieważ większość ofert jest przeznaczona dla pracowników fizycznych i wymaga pracy w godzinach zbieżnych z siatką zajęć na uczelniach. Młodzi ludzie zainteresowani są najczęściej pracą w call center i w sprzedaży. Często zostają np. przedstawicielami handlowymi, ponieważ da się to godzić z dziennym trybem studiowania. Mężczyźni chętnie podejmują prace produkcyjne oraz pomocnicze w produkcji. W tym sektorze średnia liczba nadesłanych aplikacji przekracza setkę, z czego zwykle około 10% to zgłoszenia osób studiujących. - W dużych miastach największym zainteresowaniem cieszą się prace biurowe. Studentki chętnie aplikują na stanowiska recepcjonistek, sekretarek lub asystentek. Sporo ofert pracy dla osób studiujących stworzyły Mistrzostwa Europy w piłce nożnej. Są to głównie prace przy obsłudze ruchu turystycznego i ich liczbę szacuje się na 30 do 40 tysięcy szczegółowo wyjaśnia Ragan. Wśród ofert pracy sezonowej przeważają stanowiska budowlane, fachowo-rzemieślnicze i gastronomiczne, ale nie brakuje też bardziej wyszukanych (animator kultury, przewodnik turystyczny, zastępca opiekuna dla osoby starszej). Dotyczy to ogłoszeń polskich oraz zagranicznych. Te ostatnie są rozumiane jako rynki Europy Zachodniej (głównie Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Holandia). Praca tymczasowa na innym kontynencie (Australia, Ameryka Północna) jest możliwa dzięki specjalnym programom typu Work & Travel (najczęściej w proporcji: 2 miesiące pracy i miesiąc zwiedzania). Sposobów na podjęcie pracy sezonowej za granicą jest kilka. Pomocne będą agencje pośredniczące w zatrudnieniu pracowników tymczasowych. Wyboru można dokonać jeszcze we własnym kraju lub na miejscu. Wyjechać może każdy, choć nie każdy zostanie wykwalifikowanym pracownikiem z możliwością podjęcia stałej współpracy. Jak przyznaje Artur Ragan z agencji Work Express, zainteresowanie jest ogromne i liczba zapytań o pracę za granicą podwaja się już od maja. Ale nie dla wszystkich Temat numeru do przeskoczenia jest poziom znajomości języka obcego, umiejętność czytania rysunku technicznego opisanego w danym języku, posiadanie konkretnego doświadczenia i udokumentowanych kwalifikacji odpowiednich dla takich sektorów jak budownictwo czy opieka medyczna. Dotyczy to rynków zachodnich (Niemiec, Francji, Belgii, Holandii, Włoch i Hiszpanii). Coraz częściej praca tymczasowa staje się kołem ratunkowym dla pracowników z większym doświadczeniem, szczególnie dla tych w wieku 50+, którzy mają problemy ze znalezieniem stałego zatrudnienia. Przyszłość rynku pracy tymczasowej, jak wskazują dane z opracowania pt. Rynek agencji zatrudnienia w 2011 roku, rysuje się w jasnych barwach. Spodziewany jest rozwój w tempie 15% rocznie przez najbliższe 3 lata. To oczywiście prognoza i jako taka jest obarczona pewnym ryzykiem, ale w Polsce liczba pracowników tymczasowych wciąż jest niewielka na tle ogółu pracujących. Pod koniec 2011 roku funkcjonowało w Polsce agencji zatrudnienia. Na dzień 31 maja 2012 roku jest ich 3799, co daje dynamiczny przyrost w tempie 7% w ciągu 5 miesięcy. W 2011 roku agencje zrzeszone w Polskim Forum HR skierowały do pracy tymczasowej łącznie niemal 200 tys. osób, co stanowi prawie 40% wszystkich pracowników, którzy w ubiegłym roku wykonywali pracę tymczasową. Firmy z niektórych branż (np. motoryzacyjnych) nie wyobrażają sobie funkcjonowania bez pracowników tymczasowych i w części zakładów stanowią oni do 30% załogi. W uproszczeniu liczbę pracowników tymczasowych w Polsce można szacować na pół miliona ludzi. KONKURS - wygraj pobyt w Karpaczu Laureatkami kwietniowego losowania został Panie: Aneta Kala i Barbara Woźniakowska. Paniom serdecznie gratulujemy, a pozostałych Czytelników zachęcamy do nadsyłania kuponów. Takiej okazji nie można przegapić. czerwiec 2012

4 Co się działo w Polsce Co się działo WE WROCŁAWIU Maj 2012 Nowy Dworzec Główny Wraz z końcem maja i początkiem czerwca zakończono większość prac remontowych nad Wrocławskim Dworcem Głównym. Ostatecznie jednak, na tuż przed rozpoczęciem EURO 2012 Dworzec został tylko częściowo otwarty. Jak podaje rzecznik prasowy grupy PKP Łukasz Kurpiewski: Obecnie w niektórych pomieszczeniach prowadzone są jeszcze prace konserwatorskie, nad odkrytymi w czasie remontu zabytkowymi elementami.. Wciąż trwają również prace przy modernizacji piętra przeznaczonego na część handlową i lokale gastronomiczne. Piętro nie jest jednak w ogóle związane z obsługą pasażerów. - uspokaja Kurpiewski. Trwające blisko 2 lata i kosztujące 360 mln złotych prace mają zostać w pełni ukończone w lipcu. Mimo tego opóźnienia, nowy wygląd Dworca Głównego w zestawieniu ze starym wciąż robi wrażenie. Wszystkie perony, przejścia, kasy, tunele, wejścia oraz podziemia zostały odrestaurowane i przebudowane. Elewacje przyjęły nowy, estetyczny wygląd. Plac przed Dworcem stał się deptakiem spacerowym z dwiema fontannami. Do nowych infrastruktur należy podziemny parking na ponad 200 aut oraz wyglądający niczym wagon tzw. dworzec nocny. Zainstalowano ekrany informacyjne, nowe oświetlenie, ruchome schody oraz windy. Nad bezpieczeństwem na terenie obiektu będzie czuwało 250 kamer. W niezmienionym stanie pozostał jedynie pamiętający czasy PRL-u neonowy napis kasa biletowa. Protest taksówkarzy Kilkadziesiąt kierowców taksówek brało 23 maja w godzinach od 7 do 9 rano udział w proteście przeciwko deregulacji ich zawodu. Zorganizowany przez NSZZ Solidarność protest przyjął postać bardzo wolnego przejazdu przez ulicę Legnicką, Kazimierza Wielkiego oraz plac Dominikański aż do Urzędu Marszałkowskiego, gdzie taksówkarze wręczyli wojewodzie petycję dla premiera. Przejazd zakorkował centrum miasta. Deregulacja ma dać społeczeństwu wolny dostęp do 49 (a docelowo 200) zawodów. W przypadku zawodu taksówkarskiego będzie to oznaczało zniesienie obowiązku odbywania kursu i zdawania egzaminu z topografii miasta, przepisów porządkowych i prawa pracy. Taksówkarze zarzucają wprowadzanym zmianom obniżanie jakości usług na rynku pracy oraz umożliwianie ukrywania faktycznej stopy bezrobocia. Minister sprawiedliwości stwierdził, że wprowadzane zmiany są w istocie niewielkie i często niedoinformowani taksówkarze są podburzani przez związkowców. Dodał też, że protesty w czasie EURO 2012 byłyby nieodpowiedzialne. Przygotowali: Konrad Łuszczki i Adam T. Witczak Odnowiony Bastion Ceglarski 6 czerwca otwarto po długim remoncie Bastion Ceglarski pomiędzy ulicami Purkyniego i Garncarską, bulwarem Dunikowskiego i Fosą Miejską. Teren został wyrównany i oczyszczony, wyrzucono śmieci, zamontowano balustrady, lampy i kraty oraz zasiano trawę. Remont kosztował blisko 2,2 miliona złotych. str 4 Oszust mieszkaniowy Policja zatrzymała 32-letniego mężczyznę, który składał w Internecie fałszywe oferty wynajmu mieszkań. Oferty były zawsze po atrakcyjnych cenach i w bardzo dogodnych miejscach na terenie Wrocławia. Oszust umawiał się ze swoimi ofiarami w plenerze bądź w wynajmowanych mieszkaniach i pobierał zaliczki w wysokości od 400 do 4000 złotych. Następnie znikał bez śladu i zrywał wszelki kontakt. 32-latkowi za oszustwa grozi do 8 lat więzienia. Oszukanych zostało co najmniej 7 osób na łączną kwotę około złotych. Wydział do walki z Przestępczością Gospodarczą Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu prosi osoby poszkodowane bądź posiadające informacje przydatne w dalszych ustaleniach o kontakt pod numerem Matematyka i informatyka wyróżnione Wydział Matematyki i Informatyki UWr jako jeden z 25 w Polsce został wyróżniony przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznaniem dotacji projakościowej, zarówno na kierunek Matematyka, jak i Informatyka. Oznacza to, że oba kierunki studiów będą przez trzy lata otrzymywać nawet milion złotych rocznie na szeroko pojęty rozwój np. na zatrudnienie renomowanych specjalistów czy zakup fachowego sprzętu komputerowego. Ostatnie przygotowania do EURO 2012 we Wrocławiu Na całym terenie Wrocławia w miesiącu maju można było obserwować prace związane z ostatnimi przygotowaniami do EURO Do jednych z podstawowych zadań należało przygotowanie stadionu. Montowano specjalne oznakowanie oraz reklamy. Instalowano kamery, okablowanie oraz sprzęt. Przeprowadzono przemeblowanie. Sprawdzano również oświetlenie oraz krzesełka. W mieście na rynku trwały prace nad wybudowaniem strefy kibica oraz przygotowaniem logistyki dostosowanej do warunków jakie zapanują w Centrum podczas mistrzostw. W ratuszu znajdzie się sztab monitorujący bezpieczeństwo w strefie kibica, zaś wynajęcie ochrony pilnującej przez miesiąc wejść do strefy będzie kosztowało 1,8 mln złotych. Na czas EURO 2012 w mieście zostaną zamontowane tablice informacyjne. Będzie ich 2000 i zostały one dostarczone specjalnie przez UEFA. Miasto zostanie także udekorowane. Pojawią się turniejowe flagi i reklamy. Bannery przed wjazdami do miasta będą witać kibiców. Na czele specjalnego sztabu operacyjnego stanął wiceprezydent miasta Michał Janicki. Wraz z przedstawicielami instytucji takich jak min. wojsko, policja, pogotowie czy straż pożarna będzie on zarządzał bezpieczeństwem oraz organizacją w czasie trwania mistrzostw. Odnowiona Kuźnicza Po 18 miesiącach remontu ulica Kuźnicza wygląda znacznie lepiej niż kiedyś. Dawna jezdnia, po której jeździły samochody, została przerobiona na elegancki deptak wyłożony kamienną kostką brukową. Na ulicy pojawiły się nowe latarnie, klomby kwiatów i ławki. Auta nie mogą już tu jeździć - ruch odbywa się przecznicami: na Uniwersyteckiej i Kotlarskiej w kierunku od Szewskiej do Więziennej, a na Nożowniczej odwrotnie. Prace remontowe kosztowały 18,5 mln złotych i objęły także plac Uniwersytecki oraz jego odnogi (do ulicy Grodzkiej i Szewskiej). Serwis komputerów i laptopów oraz dystrybutor Cyfrowego Polsatu REGOR Wrocław, ul. Daszyńskiego 28 tel , , czerwiec 2012

5 str 5 Co się działo W POLSCE Maj 2012 Ministerstwa przeliczyły się? Według Rzeczpospolitej od kierowców łamiących przepisy ruchu drogowego wpłynęło do budżetu w pierwszym kwartale tego roku tylko 4,4 miliona złotych. Zdaje się to być suma katastrofalnie mała, ponieważ Ministerstwo Finansów zaplanowało na rok 2012 wpływy z tego tytułu w wysokości 1,2 miliarda złotych. Wyliczenie to oparte jest o szacunki Głównego Inspektora Transportu Drogowego i Ministerstwa Transportu. Ano, przeliczyli się. Ostatnie przygotowania do EURO 2012 w kraju Maj był już ostatnim miesiącem na zakończenie przygotowań do EURO Minister transportu Sławomir Nowak w połowie maja ocenił, że porty lotnicze są przygotowane bardzo dobrze, transport kolejowy dobrze, zaś drogownictwo dostatecznie. Trzeba zaznaczyć, że wciąż kłopotliwa jest np. kwestia oddania do użytku wszystkich odcinków A2. Poza tym najbardziej kłopotliwą kwestią zdają się być roszczenia finansowe z wykonawcą Stadionu Narodowego. Liczbę potencjalnych kibiców z zagranicy pan minister oszacował pomiędzy liczbą 700 tys. a 1,5 mln osób, ale był niezwykle pozytywnie nastawiony do organizacji i przygotowania Polski do przyjęcia gości. Mniej pozytywnie nastawiony był były szef ABW Bogdan Święczkowski, który nazwał trwające 5 lat przygotowania jedną wielką improwizacją. Jednocześnie bardzo krytycznie ocenił infrastrukturę drogową jak i kolejową. W swoim artykule w Naszym Dzienniku zwątpił w dodatkowe zainwestowanie przez rząd Tuska w bezpieczeństwo zdrowotne. Jeszcze gorzej skrytykował zorganizowanie i dofinansowanie policji oraz służb specjalnych. Według wypowiedzi minister sportu Joanny Muchy w, Polska musi liczyć się z przyjęciem nie tyle co 800 tys., ale nawet ponad miliona fanów piłki nożnej. Aczkolwiek, jak cały czas podkreślała: będzie bezpiecznie i zapewniała o gruntownym przygotowaniu służb. Manifestacje i pikiety są jednak przewidywane. Kontrola graniczna na Euro 2012 W okresie od 4 czerwca do 1 lipca 2012 roku podczas trwania mistrzostw piłkarskich przywrócone zostaną tymczasowe kontrole graniczne na granicach Polski. Wrócą kontrole graniczne na granicach z Republiką Czeską, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Litewską, Republiką Słowacką oraz w portach morskich oraz lotniczych, które stanowią wewnętrzną granicę UE. Co się działo w Polsce Co się działo W GOSPODARCE Maj 2012 Wydłużenie wieku emerytalnego Miesiąc maj wypełniły napięcia i kontrowersje związane z wprowadzaniem ustawy o wydłużeniu wieku emerytalnego do 67 lat zarówno dla kobiet jak i mężczyzn. Ustawa przewiduje również częściową (50 %) emeryturę dla kobiet po 62 roku życia i 35 przepracowanych latach oraz mężczyzn po 65 roku życia i 40 przepracowanych latach. Zmiany uznane przez premiera Donalda Tuska oraz ministra gospodarki Waldemara Pawlaka jako konieczne wywołały ostry sprzeciw opozycji oraz negatywny odzew społeczeństwa. Przewodniczący NSZZ Solidarność Piotr Duda poprowadził manifestację zablokowania sejmu. Zapowiedziane zostało również zgłoszenie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego. czerwiec 2012 Balcerowicz skrytykował zapatrywanie się w EURO 2012 Podczas spotkania na Uniwersytecie Ekonomicznym w dniu 23 maja we Wrocławiu, Leszek Balcerowicz określił opieranie Polskiej gospodarki o EURO 2012 jako bałamutne. Były minister finansów podkreślił, że wpływ EURO 2012 na sytuację w kraju nie będzie długotrwały. Ma też wątpliwości co do ilości wybudowanych stadionów, które według niego po zakończeniu mistrzostw nie będą rentowne i Państwo będzie zmuszone do nich dopłacać. Pozytywnie ocenił za to deregulację. Balcerowicz optymistycznie stwierdził, że usunięcie przymusów formalnych we wstępowaniu do zawodu powinno spowodować 7-8 procentowy wzrost PKB. Jak podsumował: Zasadą naszych działań powinna być wolność gospodarcza.. Kryzys w toku Wyjście Grecji ze strefy euro jest niemal przesądzone. Jeśli tak się stanie, to z początku rezultatem powrotu do drachmy będzie wzrost cen i pogorszenie się sytuacji ekonomicznej, jednak w dłuższej perspektywie tylko to może pchnąć Grecję w dobrym kierunku. Problemem jest też fakt, że tak naprawdę greccy wyborcy nie są zainteresowani dalszymi oszczędnościami budżetowymi. Jest możliwe, że w przyszłości strefa euro zostanie okrojona o dalsze kraje takie jak Portugalia czy Włochy. ZUS zabiera coraz więcej W okresie kiepskiej sytuacji gospodarczej, ZUS nie ustaje w zakusach na pieniądze przedsiębiorców. W lutym podniesiono o ponad 33% (z 6% do 8%) podstawy wymiaru składkę rentową w części opłacanej przez pracodawców, natomiast w maju wzrosła z 1,67% do 1,93% składka wypadkowa. Koszta obowiązkowych ubezpieczeń społecznych dla przedsiębiorców zwiększyły się od grudnia o ponad 10%. od września 2007, kiedy to Donald Tusk objął rządy w Polsce, obowiązkowe składki na ZUS wzrosły aż o 28,7%.

6 Publicystyka Emerytury, deregulacje... i co dalej? str 6 Marek Natusiewicz Medialny jazgot, towarzyszący uchwalaniu tzw. ustawy emerytalnej, nakazywał niektórym wzmożoną czujność, wynikającą z dotychczasowego doświadczenia. Ilekroć w przeszłości zachodziło podobne nagromadzenie wydarzeń, to niedługo potem okazywało się, że ten szum medialny miał przykryć zupełnie inne wydarzenie, być może ważniejsze. Mało kto zwrócił uwagę na fakt, że puste słowa o wspaniałej przyszłości (podobny spektakl miał miejsce w chwili wprowadzania II-go filaru, a tak naprawdę dopuszczenia do administrowania składkami międzynarodówki finansowej) zamaskować miały cel zasadniczy. Było nim stworzenie pozorów wypłacalności na potrzeby tzw. rynków finansowych (których jedynym towarem jest wirtualny pieniądz), a to w kontekście konieczności sprzedaży jeszcze w tym roku obligacji na kwotę 100 mld złotych. Jeśli się to nie uda, to cały show pt. Euro zda się na nic, a i scenariusz grecki nad Wisłą stanie się realny... Aby odwrócić uwagę, zafundowano narodowi a może raczej uwodzonemu od 5 lat elektoratowi między innymi spektakl pt. Mama Madzi, zaś ostatnio napastowanie przy pomocy kamery pewnego posła. W nadziei, że lud to kupi, przeprowadzono wirtualne konsultacje społeczne, w związku z czym realnie nie wpuszczono wyborców do Sejmu (!). Na marginesie warto odnotować brak zdania feministek nareszcie mają swoją równość wobec prawa szkoda jedynie, że ceną za to jest 20% wzrost obowiązkowego okresu zatrudnienia (faceci załatwili to na poziomie 5%)... W tym momencie przypomina się tytuł filmu w reżyserii Claude a Mulota pt. Wybawieniem będzie śmierć. Wydaje się, że dla premiera i rządzącej ekipy prawdziwsza będzie parafraza tytułu: Wybawieniem będzie totalna rozróba... I wszystko zdaje się do tego zmierzać. Na szczęście naród, jak się wydaje, już tego nie kupuje! Drugą kwestią, która zdaje się być wykorzystywana w rozgrywkach Ludzi Sprawujących Władzę, jest projekt deregulacji. Nie dość, że minister ją pilotujący zawłaszczył ideę opracowaną w szczegółach przez Fundację Republikańską, to jeszcze sposób jej procedowania i towarzyszące mu liczne protesty licencjonowanych grup zawodowych zdają się wskazywać na świadome topienie potencjalnego kontrkandydata na stanowisko opuszczone przez Umiłowanego Przywódcę w Partii Miłości. Merytorycznym uzasadnieniem deregulacji jest zdaniem np. posła Wiplera - analiza OECD, wskazująca na bezkosztowy efekt wzrostu PKB na poziomie 10%. Wszystkim tym, którzy uważają, że konieczne jest licencjonowanie czegokolwiek w trosce o poziom obsługi, pragnę zwrócić uwagę na głosowanie nogami. Wystarczy zajrzeć do lokali usługowych czy poczekalni przed gabinetami lekarskim, aby zauważyć, że i w świecie licencjonowanym są lepsi i gorsi. Wiele informacji medialnych wskazuję, że licencjonowana jakość ma się do jakości tak, jak demokracja socjalistyczna do demokracji bezprzymiotnikowej. Starszym nie muszę przypominać, ilu z nich z dnia na dzień stawało się dzięki ustawie Wilczka przedsiębiorcami. Dopiero po pewnym czasie lobbies zawodowe, w imię partykularnych interesów, zaczęły naciskać na cywilizowanie rynku i dostępu do zawodów. No i dlatego mamy klasyfikatora grzybów - w sytuacji, gdy polscy programiści opracowali program na iphone, przy pomocy którego (będąc w lesie) można niemal natychmiast stwierdzić, czy dany grzyb jest jadalny... Oj, przydałby się w tym momencie Aleksander Wielki z mieczem (tym od węzła gordyjskiego)! tel , mail: biuro@sklepdrzewny.com Wrocław, ul. Robotnicza 6 czerwiec 2012

7 str 7 Podziemny Krąg CrossFit Mjollnir Magdalena Andrzejewska 7Kontynent Gym&Fitness z Bielan Wrocławskich to tylko pozornie klub, jakich w Polsce wiele. W rzeczywistości to miejsce jedyne w swoim rodzaju. Ze swoją surową aranżacją i specyfiką preferowanych form sportowych 7Kontynent Gym&Fitness stoi w opozycji do kolorowych klubów fitness, gdzie plastikowy Ken i Barbie ze słuchawkami na uszach alienują się od otoczenia. Weszłam do klubu w południe, przywitała mnie uśmiechnięta Magda, manager i trener. Od razu zaprosiła mnie do strefy ćwiczeń. Widzę strefę walk stylizowaną na Oktagon z MMA, klasyczne stanowiska siłowe, a także (co zaskakuje) krążki gimnastyczne, piłki lekarskie, linę do wspinania, skrzynie do wskoków, opony w różnych rozmiarach, młoty, kettlebelle, skakanki, strefę do ciężkiej atletyki, tzw. pomosty niczym z wojskowej strefy przetrwania. Tymczasem Magda z pasją opowiada o zajęciach, treningach i Crossficie: - Przybył do nas, jak cała fala fitness, z USA. Stał się sportem na światową skalę, nadając treningom nowego oblicza. Crossfit to miks ciężkiej ul. Wrocławska 7 Bielany Wrocławskie (budynek Baby Maxx) tel atletyki, lekkoatletyki i gimnastyki, to wielobój, jakiego dotąd nie znano. Mówią, że Crossfit jest dla wytrwałych mężczyzn i ambitnych kobiet, dla wytrawnych sportowców i dla tych, którzy nigdy nie ćwiczyli. Dla młodych poszukiwaczy nowego doświadczenia sportowego i dla starszych osób, którym ruch sprawia udrękę i chcą to zmienić Ćwiczenia różnią się tylko obciążeniem, objętością i tempem pracy treningowej. Crossfit uprawiany jest na całym świecie już przez miliony ludzi w przydomowych garażach, gym ach z afiliacją i klubach sportowych. Na przełomie 2010 i 2011 roku pasjonaci sportu zaczęli rozsiewać tę epidemię na naszym polskim podwórku. W roku 2012 powstał pierwszy w Polsce klub z afiliacją, czyli właśnie 7Kontynent Gym&Fitness z Bielan Wrocławskich - centrum sportowe, które szczyci się mianem Crossfit Mjollnir. Widzę na ścianie tablicę, na niej różne cyfry i zapiski Magda mówi, że są to zachowane na pamiątkę zapisy z treningów kibiców. Jest tego tyle, że trzeba było zamontować specjalną tablicę. Pod nią zbierają się przed treningiem ci wszyscy, którzy chcą mocnych wrażeń, i sukcesu w treningu, którzy pragną doświadczać niemożliwego i cieszyć się z własnych osiągnięć. W tym miejscu trener podaje WOD czyli trening na dany dzień. Jest poranek, Crossfit Mjollnir w Bielanach Wrocławskich. Do klubu wchodzi elegancka kobieta w butach na szpilkach, kolejna w sukience, jak z żurnalu mody, inna w luźnym, młodzieżowym stroju, a następna w dżinsowej katanie. Każda CrossFit mjollnir PReklama jest przed praca lub w przerwie od domowych zajęć. Wchodzą też panowie, w różnym wieku, ale wszyscy z werwą. Kilka minut i już wszyscy w sportowym rynsztunku są pod wspomnianą tablicą, gdzie słuchają, co jest do zrobienia. Wyczuwa się ekscytację, bo nie wiadomo, czym będą dzisiaj zaskoczeni. Każdy zaczyna przygotowywać sobie sprzęt Ustawiają hantle, sztangi, skakanki, wiadro z magnezją, kółka gimnastyczne - i czekają na sygnał. Trener odlicza 3,2,1, start! Zaczyna się. Wszyscy uwijają się w pośpiechu jak mrówki, zaznaczają szkolną kredą jakieś kreski na podłodze, kilka osób wybiega na zewnątrz, ktoś wspina się na kółka i tam robi kilka ruchów, żeby zaraz zeskoczyć na podłogę, a tam seria pompek i już hantle w rękach Akcja toczy się wartko, jak w dobrym kinie sensacyjnym. Odliczają powtórzenia, trener podaje czas, kilka osób już skończyło z satysfakcją w oczach, gratulują sobie i kibicują tym, którzy jeszcze walczą. Nie jest lekko, widać zmęczenie i pot, ale tempo nie spada każdy na miarę swoich możliwości, ale zawsze dzielnie, brnie do końca swojego zadania. Słychać sygnał końca czasu. Jedni odnoszą już sprzęt na miejsce, inni jeszcze leżą zdyszani. Wszyscy sobie gratulują, przybijają piątki, poklepują po plecach, zadowolny trener podaje każemu rękę. Mówią o sobie, że są crossfitowcami. Jakże różni ludzie, z różnymi radościami i problemami! Na treningu są jednak sobie równi jak muszkieterowie jeden za wszystkich, wszyscy za jednego. Na samochodach naklejki I love Crossfit. Tego nie można w pełni opisać, to trzeba zobaczyć, tego trzeba doświadczyć. Bez względu na wiek, poziom sprawności i doświadczenie sportowe. czerwiec 2012

8 Edukacja Mamo, tato, będę żakiem! Ewa Tomaszewska O tym, że nauka to do potęgi klucz, najprawdopodobniej słyszał każdy z nas. O tym, że trzeba odrabiać zadania domowe, na pewno mówiła każda mama, a o tym, jak ciężko się zmobilizować chyba mówić nie trzeba. Mamy czerwiec, matury już za nami, ale bez wątpienia czeka nas silna mobilizacja przyszłych studentów. Zapewne niejeden z pretendentów do tytułu magistra zachodzi w głowę, jaki by tu kierunek wybrać. Miejmy nadzieję, że będą oni mądrzejsi błędami swoich starszych kolegów. Polski rynek pracy potrafi być okrutny. Zamiłowanie do poezji, malarstwa czy baletu, zostaje niezwykle szybko zweryfikowane. Tak zwanych dusz artystycznych zdaje się być aż nadto w porównaniu z etatami, jakie na nich czekają, choć osobiście uważam, że wykształcenie nie zawsze sugeruje odpowiednie dla człowieka stanowisko pracy. Niemniej kierunek, jaki skończył aplikujący do pracy człowiek, jest (zaraz po jego doświadczeniu zawodowym) tym, na co przyszły pracodawca zwraca szczególną uwagę. Często słusznie, czasem zupełnie mylnie. Dziś bardzo trudno mówić o kierunkach, które gwarantują dobrą i wysokopłatną pracę. Właściwie trudno mówić o takich, po których jakakolwiek praca będzie pewna. Badania rynkowe od dłuższego czasu sugerują, iż warto odejść od kierunków stricte humanistycznych na rzecz tych bardziej technicznych, czyli np. tych związanych z branżą IT. Niezwykle cenieni (i cenni) są dziś informatycy oraz programiści. Ciekawymi propozycjami pracy z pewnością mogą się pochwalić również absolwenci inżynierii czy kierunków związanych z maszynami (robotyka, elektrotechnika). Warto zwrócić uwagę na trend tworzenia kierunków technicznych przy uczelniach, które pierwotnie kształciły pedagogów czy filologów. Naturalnie przy wyborze kierunku studiów nie można kierować się wyłącznie tym, czego wymaga od nas rynek. Niezwykle istotnym czynnikiem są nasze predyspozycje. Niewielki sens jest w tym, by ktoś, kto ma problem z matematyką, atakował politechnikę (to trochę tak, jakby miłośnik zwierząt pracował na stanowisku rzeźnika). Poza tym ważne jest, by w swoim fachu po prostu być jak najlepszym. Kto z nas nie zna ludzi, którzy piastują ważne stanowiska, a ewidentnie brakuje im odpowiedniej wiedzy? Sam tytuł i dyplom właściwie mówią i znaczą bardzo niewiele. Przyszły czasy, w których człowiek wykształcony jako matematyk, obejmuje stanowisko redaktora gazety, a osoba po studiach typowo humanistycznych zajmuje się księgowością. I w zasadzie nie ma w tym nic nadzwyczajnego. Grunt, żeby w tym, czym przyjdzie się nam zajmować, odnaleźć się jak najlepiej. Wykształcenie nie powinno przeszkadzać w wykonywaniu żadnego zawodu, ale pamiętajmy, że brak wykształcenia bardzo często bywa ogromną przeszkodą przy znalezieniu stanowiska. I niech to zdanie będzie zarówno dobrym zakończeniem tego tekstu, jak i wskazówką na przyszłość. str 8 AKADEMIA PIERWSZEJ POMOCY Pokazy ratownicze Zabezpieczenie imprez masowych Kursy pierwszej pomocy i BHP dla: - przedszkoli i szkół - zakładów pracy - służb mundurowych - osób indywidualnych tel.: czerwiec 2012

9 str 9 Edukacja Zagubiona szkoła i jej fałszywi prorocy Dariusz Zalewski O co chodzi z tą edukacją? Zadajmy sobie podstawowe pytanie: jakie jest główne zadanie szkoły? Czy stworzyć robotnika najemnego czy też pomóc rodzinie w kształtowaniu człowieka? (w kontekście chrześcijańskim: człowieka dążącego do uświęcenia. Niemniej zdaję sobie sprawę, że w dzisiejszej sytuacji taki postulat nie przejdzie, zatem pozostańmy przy powyższym określeniu). I tu leży klucz do problemu. Dla ideologów i politykierów uczeń jest tylko małym trybikiem w systemie. Postrzegają go jako materiał na przyszłego najemnika (by nie rzec niewolnika). Jeśli nawet kładzie się akcent na tzw. kompetencje miękkie (które dziś zideologizowano, tak by pasowały do nowej koncepcji człowieka), to nie po to, żeby pomogły mu w rozwoju osobistym, ale aby zwiększyły jego przyszłą produktywność, przydatność dla systemu. Jeśli na przykład mówi się o kreatywności młodego człowieka, to celem tego jest, aby jako agent czy akwizytor sprytnie wciskał klientom kredyty, ubezpieczenia czy inne towary (bez takiej kreatywności jest nieprzydatny w systemie). Jeśli uczy się zarządzania czasem, to bynajmniej nie w takim celu, by wyzyskany czas wykorzystać dla rodziny, ale by być wydajniejszym w pracy nie sprawdzać ciągle poczty mailowej i nie przekładać bezsensownie papierków na biurku. Przywołując poetę można powtórzyć: jednostka jest ze- rem liczy się przydatność dla systemu. Jak sterować ludźmi? Klasyczna i katolicka paideia akcentowała przede wszystkim konieczność formowania człowieka. Najpierw rozwijano wszystkie potencjalności: sprawności umysłu teoretycznego i praktycznego, formowano cnoty, sprawności fizyczne, a dopiero na końcu przyuczano do zawodu. Uformowany, roztropny i mądry człowiek zawsze poradzi sobie w życiu i przystosuje się do rzeczywistości (także zawodowej). Poza tym nie będzie tak łatwo manipulowany przed media i polityków. Człowiekiem niewykształconym, który nie rozumie kontekstu społecznego, bezmyślnie powtarzającym slogany propagandowe, z zasady łatwiej się manipuluje. Pewnie z tego względu nie jest on dzisiaj produktem pożądanym. Słowem pod pretekstem przerobienia szkoły w przyuczalnię zawodową, chce się łatwiej sterować masami. Wiedza ogólna a konieczność kształcenia przez całe życie Tak jak wspomniałem: najpierw formujemy sprawności umysłu, usprawniamy fizycznie, kształtujemy charakter i duchowość, a dopiero potem przyuczamy do zawodu. Chodzi o kolejność, a w praktyce oświatowej także o odpowiednie rozłożenie akcentów. Musimy przy tym brać pod uwagę dużą dynamikę przemian, kontekst społeczny i ogromny przyrost wiedzy specjalistycznej. Pracownicy muszą się dokształcać, zwłaszcza, gdy chcą być fachowcami w swoich zawodach. Paradoksalnie taka sytuacja jest właśnie dowodem na to, że to, co nazywam klasycznym system nauczania i wychowania, sprawdza się także w obecnych warunkach. Nie dać się propagandzie fałszywych proroków Nie można dać się zwieźć hasłom, wedle których, uzdrowienie edukacji ma polegać na jej wykończeniu. Nie można rezygnować z wiedzy ogólnej (wylewać dziecka z kąpielą) pod pretekstem, że rozwój nauki jest tak dynamiczny, iż szkoła nie nadąża z przyswajaniem nowych wiadomości. Olbrzymia część wiedzy (zwłaszcza w naukach humanistycznych) jest stała i niezmienna. A jeśli ktoś chce ją zmieniać, to tylko z powodów ideologicznych, sprytnie wykorzystując do tego nowe zjawiska społeczne i rewolucję technologiczną. Powtórzmy: najpierw trzeba ukształtować człowieka w każdym wymiarze jego egzystencji, a wtedy poradzi sobie w życiu, także tym skomplikowanym zawodowo. ( ) ( ) Młody człowiek musi mieć narzędzia, dzięki którym będzie zdobywał dalszą wiedzę i wytrwale dążył do celu. A to gwarantuje właśnie formacja ogólna! Jeśli ktoś jest roztropny, mądry, rozumie co się wokół niego dzieje, to poradzi sobie w każdej sytuacji. Oto mamy klasyczne rozwiązanie, które sprawdza się w każdej rzeczywistości również współczesnej. Słowem szkoła ma nauczyć dobrze mówić, pisać, czytać myśleć, wyposażyć w wiedzę ogólną, kulturową, niezbędną do funkcjonowania w danej społeczności i rozumienia tego, co się wokół dzieje, a także ma wspierać rodzinę w funkcji wychowawczej. PS. Wszystkich zainteresowanych problematyką edukacyjną zachęcam do zapisania się na mój owy (darmowy) kurs: 9 zasad dobrego i skutecznego wychowania. Autor jest pedagogiem i członkiem redakcji kwartalnika Cywilizacja. Publikuje także w Naszym Dzienniku i innych czasopismach. Prowadzi portal poświęcony klasycznemu modelowi wychowania: Rozszerzoną wersję niniejszego tekstu przeczytać można na stronie Słowa Wrocławian. czerwiec 2012

10 Kultura Primum non nocere Primum non nocere (z łac. po pierwsze nie szkodzić) to jedna z naczelnych zasad etycznych w medycynie. Autorstwo tej zasady nie jest znane, lecz zgodnie z tradycją przypisywane Hipokratesowi, choć wielu za jej twórcę uznaje też Imhotepa. To zasada, która powinna kierować działaniem wszystkich lekarzy, ratowników oraz osób udzielających pierwszej pomocy. Czy kieruje nami? Czy musimy pomagać? Czy umiemy pomagać? Czy wiemy, że za nieudzielanie pomocy grozi nam wyrok nawet do 3 lat pozbawienia wolności? Nasuwają się nam setki pytań, a czas ucieka Tymczasem w sytuacji zagrożenia życia liczą się sekundy i minuty. Pierwsza pomoc wielu z nas nie zastanawia się w ogóle nad tym tematem. Nie wiemy, czy potrafimy pomóc lub myślimy, że Wywiad z Jaremą Klichem Latynoamerykańskie dźwięki gitarowe, połączone z zabawnymi, oryginalnymi fabułami - to wszystko odnajdujemy w Portrecie Briana Brei - zbiorze opowiadań autorstwa jednego z najbardziej znanych muzyków wrocławskich. Jest to debiut literacki Jaremy Klicha, muzyka cenionego zarówno w kraju jak i za granicą, a także wykładowcy Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Autor sprawnie przemyca muzykę między wierszami, burząc uładzony wizerunek muzyka klasycznego poprzez wplatanie przezabawnych i dość szokujących refleksji oraz doświadczeń m.in. z podróży, jakie odbył koncertując na całym świecie. załatwią za nas ten problem inni. Nagle w sytuacji zagrożenia życia okazuje się, że potrzebujący nie ma na kogo liczyć. Przez lata system był zaniedbywany. Nauczanie pierwszej pomocy w przedszkolach, szkołach, na kursach prawa jazdy i w zakładach pracy stoi na niskim poziomie. Trudno zrozumieć, dlaczego zagadnienie ograniczamy jedynie do aspektu teoretycznego. Dlaczego szkolenie to czasami tylko dwie, trzy godziny? Czy w grupie dwudziestu znudzonych osób jesteśmy w stanie czegoś się nauczyć? Czy oglądając z boku fantoma, będziemy wiedzieć, jak przeprowadzić akcję ratowniczą? A gdzie nauka pierwszej pomocy w nagłych stanach zagrożenia życia (zawał serca, udar mózgu, duży napad padaczkowy, zadławienie, zachłyśniecie się)? Gdzie podział na grupy wiekowe (niemowlaki, dzieci, osoby dorosłe)? Gdzie zasady pomocy kobiecie ciężarnej lub osobie otyłej? Gdzie posługiwanie się automatycznym defibrylatorem zewnętrznym, którego dostępność zwiększa się w stosunkowo szybkim tempie? Czy wiem, w jakim czasie zaczyna obumierać mózg? Ile czasu potrzeba, aby wykrwawił się poszkodowany z uszkodzoną tętnicą? Jak długo na plecach może leżeć nieprzytomny? Myślę, że nie. Myślę, że 99% naszego społeczeństwa nie zna odpowiedzi na te wszystkie pytania. Odpowiedzi poprawnej. Jesteśmy karmieni propagandą sukcesu, wydaje nam się, że będziemy żyli długo i szczęśliwie, że nic złego nas nie spotka. Nagle okazuje się, że to nasze dziecko, bliski, sąsiad, pracownik, podopieczny, uczeń, przyjaciel lub po prostu inny człowiek wymaga pomocy, a my nie wiemy, jak jej udzielić. Często w realnej sytuacji nie potrafimy nic zrobić. Zła kondycja pierwszej pomocy w Polsce wynika z faktu, iż problematyka ta ma niską rangę społeczną, od szkoły począwszy. Podstawowe umiejętności z zakresu udzielania pierwszej pomocy nie są postrzegane jako ważne na tyle, by stawiać je w jednym rzędzie z nobliwymi przedmiotami szkolnymi, takimi jak: język polski, matematyka, fizyka albo języki obce. W zakładzie pracy te szkolenia przegrywają z komunikacja, formami sprzedaży i obsługą komputera. Aby wyedukować społeczeństwo w zakresie praktycznego niesienia pomocy poszkodowanym w rzeczywistych wypadkach, trzeba zmienić nastawienie owego społeczeństwa. I tu pojawia się swoista kwadratura koła. Trudno będzie zmienić cokolwiek, jeżeli problematyka pierwszej pomocy nie wejdzie szeroką ławą do szkół i zakładów pracy, str 10 często widoczna w jej pracach. W książce Portret Briana Brei są jej niezależne rysunki, niektóre powiązane z treścią opowiadań, inne pozostawione swobodnej interpretacji odbiorcy. Jakie są pana plany na przyszłość, zarówno literackie jak i muzyczne? a to się nie stanie, dopóki będzie ona postrzegana tak, jak obecnie. Jeśli postulowana akcja ma odnieść sukces, przy jej organizacji i realizacji należy posłużyć się metodami komercyjnego marketingu. Inaczej mówiąc, umiejętności niezbędne do ratowania życia należy przedstawić jako bardzo atrakcyjny produkt. Nie jest to niemożliwe, choć wymaga naprawdę starannego przemyślenia. W pierwszej kolejności kampania powinna być skierowana do osób, które już obecnie w swoim codziennym życiu uprawiają sport lub choćby systematycznie decydują się na rekreacyjną aktywność fizyczną. Jeżeli przekonamy wymienioną grupę, a zwłaszcza wywodzącą się z niej młodzież, że pierwsza pomoc jest trendy i cool, dalej powinno być już nieco łatwiej. Zasadnicze znaczenie dla nakreślonego przedsięwzięcia ma oczywiście pozyskanie do współpracy mediów. Poza akcją promocyjną samego tematu warto premiować tych, co potrafią dobrze szkolić, maja sprzęt i umiejętności. Źle się dzieje w naszym kraju, skoro wykładnikiem jakości usługi jest cena. Nic dziwnego, że później słyszymy o przykrych efektach zadań zrealizowanych w oparciu o jak najmniejsze koszta Materiał przygotowany został przez Akademię Pierwszej Pomocy wrocławską firmę, która specjalizuje się w szkoleniu osób niezwiązanych z branżą medyczną, chcących posiąść i pogłębić wiedzę z zakresu pierwszej pomocy i ratownictwa, prowadzi też szkolenia profesjonalnych służb ratowniczych, kadry medycznej, służb mundurowych, specjalistów z dziedziny zarządzania kryzysowego i szkoleniach BHP. - Obecnie spełniam się jako pedagog. Praca na uczelni oraz w szkole muzycznej daje mi dużo satysfakcji. Chciałbym też pisać bo pisanie to frajda. Doskonali język, a językiem się myśli. W przyszłości planuję napisać książkę o relacjach uczniów z pedagogiem. Obecnie zbieram materiały, podsłuchuję swoich podopiecznych i poszukuję perełek, a jest ich niemało. Przy okazji zachęcam do edukowania dzieci w kierunku muzycznym, szczególnie w grze na gitarze, będącej chyba najbardziej uniwersalnym instrumentem, obecnym w każdym gatunku muzycznym. Niemal każdym. Ma pan za sobą zawrotną ilość koncertów, także w najdalszych zakątkach świata, jak Indonezja, Tajlandia, Singapur czy Chile. Czy któryś z koncertów zapadł Panu szczególnie w pamięć? - Na pewno nigdy nie zapomnę koncertu podczas festiwalu Jackart w Indonezji. Publiczność wprost szalała, podczas przerwy usłyszeliśmy od organizatorów, że musimy po koncercie natychmiast schować instrumenty, bo widzowie mogą wtargnąć na scenę, chcąc być bliżej muzyków. Niestety tak się nie stało, a szkoda mógłbym nawet poświęcić swoją gitarę dla posymbiozowania z tamtą publicznością. Nigdzie nie spotkałem się z taką otwartością i spontanicznością widowni. Czy opowiadania, zawarte w książce Portret Briana Brei są inspirowane jakimiś doświadczeniami z tras koncertowych? - W opowiastkach dominuje tematyka muzyczna, jednak odmalowana w dość groteskowy sposób. Oczywiście, inspiracji z tras jest wiele. Wraz z Krzysztofem (Pełechem przyp. red.) tworzymy bardzo zgrany duet, nie tylko gitarowy. Bywało, że urozmaicaliśmy sobie podróże w sposób zupełnie niepoważny. Kiedyś np. zostawialiśmy w pokojach hotelowych lub garderobach wycinki ze świerszczyków, wyobrażając sobie reakcje osób, które je odnajdą. To było szczeniackie, żenujące Ale ubaw po pachy ;) Czy nie należy śmiać się z tego, z czego tylko można? W jednym z opowiadań można znaleźć odniesienie do tej historii. Skąd pomysł na wydanie opowiadań? - Wszystko zaczęło się od audycji RAMbitna godzina, prowadzonej przez Krzysztofa Pełecha współtwórcy płyty dołączonej do opowiadań. Najpierw czytałem te historyjki w radiu i ich objętość limitował radiowy porządek. Urozmaicone audycje cieszyły się dużym zainteresowaniem, stąd pomysł wydawnictwa MARINA na wydanie książki. Płytę dołączyli Państwo jako akompaniament do opowiadań? - Płyta może stanowić akompaniament do ich czytania, ale to oddzielne baśnie. Nagraliśmy ją w latach 90-tych, spotkała się wówczas z bardzo dobrymi opiniami recenzentów. To wartościowa muzyka. Latynoamerykańskie i filmowe frazy są lubiane. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. Pana literacki debiut to nie tylko duża dawka humoru wypływająca z opowiadań i relaks przy dobrej muzyce, ale również zbiór ciekawych, oryginalnych rysunków - Autorką rysunków jest wrocławska malarka i pesymistka Kasia Klich. Tematyka muzyczna jest czerwiec 2012

11 str 11 Dzień społecznej supermocy Ewa Tomaszewska Kultura Rozrywka wrocławska Pergola zamieniła się w plac targowy. A przyznać trzeba, że targi to niezwykle. W ostatnią sobotę maja odbyła się pierwsza edycja Dolnośląskiego Forum Organizacji Pozarządowych i Aktywności Społecznej. Atrakcji było co niemiara. W okolicach Hali Stulecia zgromadziło się ponad 100 dolnośląskich NGO. Dolnośląskie Targi Organizacji Pozarządowych dość znacząco wyróżniły się na tle innych imprez tego typu. Wpływ na to miała głównie niezwykle duża ilość atrakcji, jakie organizatorzy i wystawcy przygotowali dla odwiedzających. Już od godziny 12:00 poza pokazami psich umiejętności, czytaniem bajek tym najmłodszym i nieco starszym, czy grą w badmintona, można było poznać podstawy języka migowego, wziąć udział w warsztatach rękodzielnictwa lub malarstwa, a nawet zagrać w piłkę nożną na dmuchanym boisku. Różnego rodzaju fundacje i stowarzyszenia prezentowały się w bardzo urozmaicony sposób. Każda organizacja miała swój sposób na przyciągnięcie zwiedzających. Jedni prezentowali scenki i przedstawienia, inni preferowali wykłady i debaty, jeszcze inni rozdawali materiały drukowane, gadżety i upominki. Prezentacje NGO prowadził brawurowo Waldemar Kasta jeden z najlepszych raperów. Poza aktywnościami fizycznymi, był także czas na dyskusje merytoryczne. W ramach DFOPiAS odbyły się panele dyskusyjne dotyczące dobrych praktyk w NGO, roli dolnośląskich Rad Działalności Pożytku Publicznego, spotkanie pełnomocników NGO w jednostkach samorządów terytorialnych i spotkanie dot. CSR- czyli firm odpowiedzialnych społecznie. O gozinie 13:00 rozpoczęło się uroczyste otwarcie, w którym udział wzięli m.in. Posłanka Europarlamentu Lidia Geringer de Oedenberg, Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego Radosław Mołoń, Łukasz Kempara - Dyrektor Biura Informacyjnego Parlamentu Europejskiego we Wrocławiu, Dominik Golema Wicedyrektor Departamentu Spraw Społecznych miasta Wrocław, Wioletta Matysek Szumilas Radna Sejmiku Województwa Dolnośląskiego, Prezes WP Hali Ludowej Sp. z o.o. Bartłomiej Andrusiewicz, Jakub Wygnański socjolog, działacz i współtwórca organizacji pozarządowych, Przemysław Oczyp Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Aldona Wiktorska Święcka Uniwersytet Wrocławski CSR. Godzina 15:30 była sygnałem rozpoczynającym przegląd reklamy społecznej, zaś o 16:00 na scenę wkroczyły lokalne zespoły muzyczne, które umilały atmosferę aż do godziny 21:20, kiedy to odbył się huczny finał z pokazem fontanny multimedialnej z udziałem Jacka Witkowskiego, uczestnika programu Mam Talent, który wykonał pokaz płonącego sześcianu. Kiedy patrzy się na najróżniejsze, często opozycyjne światopoglądowo, stowarzyszenia i fundacje, które stają obok siebie i w zasadzie mówią jednym głosem, nabiera się przekonania, iż warto organizować takie imprezy jak Dolnośląskie Targi Organizacji Pozarządowych i Aktywności Społecznej. Zatem do zobaczenia już za rok. A tak swoją drogą wiedzieliście Państwo, że jesteśmy aż tak aktywni społecznie? fot. Piotr Boczar Pręgierz i obyczaje Wojciech Mach Starzy wrocławianie dobrze pamiętają atmosferę lat 50- i 60- tych minionego wieku. Dorośli, zmęczeni intensywnym budowaniem socjalizmu, odpoczywali w kilku ulubionych miejscach naszego grodu. Jednym z pierwszych relaksujących lokali był otwarty już w maju 1945 r. legendarny Bałtyk przy ul. Ofiar Oświęcimskich (róg Oławskiej). Niedużą, lecz przytulną restaurację konspiracyjnie zwano Instytutem Morskim. Ceny były tam niskie, zaś personel niezwykle wyrozumiały Kilka pokoleń pracowników pobliskich instytucji z sentymentem wspomina, jak codziennie służbowo wychodzili z pracy na badania, konsultacje i nasiadówki do Instytutu. Atmosfera sprzyjała nawiązywaniu mnóstwa bezpośrednich, czerwiec 2012 owocnych kontaktów, a także kooperacji między socjalistycznymi przedsiębiorstwami Niestety, kilka lat temu Bałtyk hucznie zakończył swoje istnienie tak jak Gastronomiczna Spółdzielnia Inwalidów, do której należał Tradycje lokalu częściowo kontynuuje Gospoda Wrocławska w Sukiennicach. Funkcjonując obok siedziby Prezydenta Wrocławia, niejako nobilituje swoich gości, tworzących nam kapitalistyczny dobrobyt Przekazy z minionych wieków wspominają, że właśnie w tej gospodzie, chętnie odwiedzanej przez zasobniejszych mieszczan, działy się sceny wcale nie bogobojne. Częste były sytuacje, gdy nobliwy mąż zasiedział się za długo nad kuflami piwa i wpadała po niego rozeźlona, pyskata małżonka, nierzadko przynosząc mu demonstracyjnie poduszkę Zdarzało się i tak, że wściekła połowica, siłą wyrzucała swego mężusia z gospody i brutalnie ciągnęła do pobliskiego pręgierza w Rynku. Nieszczęśnika, przywiązanego tam aż do rana, lżyła i biła, póki nie wytrzeźwiał Dzisiaj takie metody też by się przydały w stosunku do niektórych Nota bene odtworzony w 1987 r. pręgierz stracił swą groźną sławę, stając się miejscem randek i odpoczynku na stopniach. Dzisiaj w Gospodzie Wrocławskiej temperamenty uspokaja przytulny wystrój, który buduje lekko tajemniczy nastrój. Ponoć w salach na piętrze wieczorami widuje się wciąż jeszcze skacowane duchy średniowiecznych mieszczuchów Również Dwór Polski, pierwotnie okazała gotycka kamienica przebudowana w XVIII w. w stylu rokokowym, ma w swych annałach ciekawe historie. Dziś gromadzi i zabawia zarówno wrocławian, jak i turystów oraz finansistów spoza naszego grodu. Na wielu imprezach kolejną młodość przeżywają piosenki o tematyce cygańskiej. A przecież w latach 50- i 60-tych można było we Wrocławiu zobaczyć i na żywo usłyszeć ten folklor. Obok kąpieliska Morskie Oko, za Górą Cymborasa, zwaną później Kilimandżaro, na łące, wśród parkowych drzew, Romowie rozbijali swoje obozowisko. Przebywali tam kilkanaście dni i wędrowali dalej. Z Odry brali wodę, nad ogniskami gotowali, śpiewali i tańczyli. Wrocławianie zwłaszcza w niedzielę po kościele przychodzili całymi rodzinami popatrzeć na to, jak na teatr. Chętnie kupowano u Cyganów garnki i patelnie (w niektórych domach używane do dziś!). Góra Cymborasa (127 m npm) usypana została ok r. z ziemi wydobywanej pod budowę kąpieliska. Aż do 1956 r. należała do Ludowego Wojska Polskiego jako teren o wyjątkowym znaczeniu strategiczno-obserwacyjnym. Z jej szczytu widać doskonale Wzgórza Trzebnickie, a od południa Ślęzę. Do niedawna krążyły opowieści o tunelu sięgającym z Zalesia do Dworca Głównego. Na szczycie stał solidny bunkier wysadzony w 1983 r. Drugi bunkier był na łące, od strony ul. Wieniawskiego. Trzeci uchował się na poszerzonym terenie Morskiego Oka, obok szkoły podstawowej. Na stokach Cymborasa znajdowały się urokliwe zagajniki świerkowe i obramowane kostką alejki spacerowe. Ok. roku 1958 zaczęto od strony zachodniej (Mosty Jagiellońskie) wywozić ziemię i piasek. Zlikwidowano łagodne zbocze w zimie wykorzystywane jako długi tor saneczkowy. W latach 70. powstał na górze pierwszy na Dolnym Śląsku duży tor motocrossowy z prawdziwą trybuną dla widzów kupujących bilety. Wreszcie w latach 80. na miejscu góry założono nielegalne ogródki działkowe, kwitnące do powodzi 1997 r. Obszar wokół Cymborasa pełen był pieczarek i kwiecia. Panował tam swoisty mikroklimat. Harcerze urządzali zbiórki i podchody zdobywając sprawności. Był to przedsmak dzisiejszego survivalu Teraz jest to półdziki teren crossów kolarskich. Miedzy Kilimandżaro a Stadionem Olimpijskim słynne były urocze zakątki, małe alejki i ukryte w kępach drzew marmurowe ławeczki dla zakochanych. 35 lat temu wszystko to bezmyślnie zlikwidowano, wycinając krzewy i wypłaszając także słowiki. A przecież okazywanie sobie uczucia miłości wśród przyrody jest naprawdę urokliwe i ekologiczne

12 Kultura MAD MAX W FILHARMONII str 12 Red Baraat Bartosz Uniejewski Aleksandra Gonera Prezentujemy relację z koncertu grupy Red Baraat, nadesłaną przez naszą czytelniczkę. Zespół wykonuje dynamiczną muzykę, będącą połączeniem wielu nurtów, nic więc dziwnego, że swój styl opisują określeniem bhangra funk dhol n brass (ATW) Czeski czerwiec we Wrocławiu - Dobrý večer ve Vroclaví Michał Ratajczak Kiedy czytacie Państwo ten artykuł, reprezentacja Polski najpewniej jest już po lub bezpośrednio przed swoim drugim grupowym meczem Euro W roli przeciwnika wystąpi oczywiście jedenastka z Czech. Nasi południowi sąsiedzi spędzą w stolicy Dolnego Śląska (w przypadku awansu do ćwierćfinałów) całą pierwszą fazę turnieju. To niepowtarzalna okazja do wzajemnego poznania się bliżej, obserwacji ich kultury i obyczajów. Czesi i ich cztery razy mniejsza od polskiej Republika zdają się nie mieć przed nami żadnych tajemnic. To tylko złudzenie. Rzeczywistość, szczególnie w turystycznym wymiarze, przemawia na korzyść Pepików (popularne określenie pochodzi od imienia Giuseppe, a raczej od jego zdrobnienia Pepa). Typowe potrawy kuchni czeskiej i tamtejsze produkty spożywcze są magnesem dla polskich żołądków. Kiedyś każda wizyta w Czechach kończyła się obowiązkowym przywiezieniem piwa, lentylek, kofoli czy czekolady Studentska. Obecnie te oraz wiele innych produktów jest dostępnych choćby w Hali Targowej, a knedle z wieprzowiną czy smażony ser można zamówić w kilku wrocławskich lokalach przy Włodkowica W sobotę 26/05 w Filharmonii Wrocławskiej odbył się koncert zespołu Lutosławski Quartet w składzie: Jakub Jakowicz: I skrzypce, Marcin Markowicz: II skrzypce, Artur Rozmysłowicz: altówka Maciej Młodawski: wiolonczela. Zespół powstał w 2007 roku. Wystąpił na wielu festiwalach: Wratislavia Cantans, Festiwal Ensemble, Musica Polonica Nova, Jazztopad, Łańcuch, Forum Lutosławskiego w Filharmonii Narodowej, Klara Festival w Brukseli oraz Ankara Music Festival w Turcji. Na sobotni repertuar składały się fragmenty kompozycji Grażyny Bacewicz, Witolda Lutosławskiego i Karola Szymanowskiego. Tyle tytułem wstępu. Na początku muszę przyznać, że jestem kompletnym laikiem w kwestii profesjonalnego słuchania muzyki klasycznej. Nie orientuję się w poszczególnych stylach, nie znane mi są włoskie nazwy różnych partii muzycznych, nie potrafię wyłowić subtelnych różnic w tonacji. Można sobie zadać pytanie, co taki ignorant robił na koncercie w Filharmonii? Otóż pomimo dość daleko posuniętej niewiedzy, nigdy nie stroniłem od muzyki klasycznej. Lubię jej wpływ, nie ze względu na racjonale dekonstruowanie poszczególnych stylów, ale na emocje, jakie we mnie wywołuje. Podobnie było na koncercie Lutosławski Quartet. Po prostu oddałem się swobodnemu biegowi i nasypie kolejowym przy Bogusławskiego. Łączy nas podobny język, należący do jednej rodziny języków zachodniosłowiańskich, ale to tylko teoria. Wystarczy wziąć do ręki dowolną książkę wydaną po czesku, by pozorna łatwość ustąpiła znużeniu, sprawiając przypadkowemu czytelnikowi niemało trudności. Dzieje się tak ze względu na powszechny u nas lekceważący stosunek do nauki czeskiej mowy. Twierdzi się, że jakoś się dogadamy. I tak rzekome podobieństwo staje się trwałą barierą po obu stronach Karkonoszy. Prawdziwy mecz między oboma krajami rozegra się poza stadionem na co dzień, podczas pobytu tysięcy Czechów we Wrocławiu w roli gości, kiedy Polacy będą myśli. Jako że mam w sobie coś z konserwatysty, albo raczej, apokaliptyka, już pierwsze dźwięki skrzypiec postawiły mi przed oczami obrazy rozpadających się miast, starych fabryk, pustych osiedli, gdzie między betonowymi ścianami swobodnie wieje wiatr. Późniejsze, trochę szybsze dźwięki, skojarzyły mi się z wędrówką ludzi przyszłości, coś na kształt bohaterów Mad Maxa z Melem Gibsonem, lub postaciami z Drogi Cormacka MacCartheyego. Całość podszyta była uczuciami (ciężko powiedzieć, czy moimi, czy ich) z jednej strony nostalgii, z drugiej ulgi. Ulgi, że w końcu ta cywilizacja dokonała swojego żywota, że teraz może jest czas na Nowy Początek, nowe idee, nowy świat Z drugiej strony nostalgia, za formami, rzeczami, do których zdążyłem się przyzwyczaić, a które w oka mgnieniu rozpuścił czas, posługując się bliżej niezidentyfikowaną katastrofą. Zamiennie, to na pierwszym, to na drugim planie, znajdowali się ludzie Nie stanowili kontrastu dla otaczających ich ruin. Ale ich widok był pokrzepiający (to pewnie bardziej optymistyczne dźwięki z drugiej części koncertu). I może to jest właśnie siła muzyki klasycznej. Poruszanie tych strun, które prowadzą do namysłu nad końcem, nad eschatologią. Moja wizje eschatologiczne, to obrazy, które doskonale pamiętam z dzieciństwa, a które tak mocno wryły mi się w pamięć. To sceny ze świata przyszłości z Terminatora II: Dzień Sądu. Koncert zespołu Lutosławski Quartet przywołał te obrazy. Tak miłe dla ejtisa (rocznik 83) wychowanego na Mad Maxie. sprawdzali się jako gospodarze. Najlepiej gdyby to spotkanie odbyło się w prawdziwie przyjaznej atmosferze. Ze wszystkich kibiców, którzy przyjadą na mecze swych drużyn do Wrocławia, to właśnie Czesi są w największym stopniu potencjalnymi turystami i dlatego wiele zależy od atmosfery panującej w mieście stu mostów. Jest co nadrabiać, by na długie lata ożywić wzajemne relacje. Wrocław nie ma oczywiście tej renomy, co Praga. Nie ma też z nią dogodnego połączenia kolejowego. Najszybsza relacja wiedzie przez Drezno. PKP rekompensuje ten deficyt wspólnym biletem weekendowym na wybrane linie po obu stronach granicy i jednym pociągiem (jeśli nie są remontowane tory) do Pardubic. Inne pociągi dojeżdżają i to najczęściej w letnie weekendy do Lichkova, Trutnova lub Bohumina. Kuleje kooperacja firm polskich i czeskich, czego jaskrawym przykładem jest stosunkowo niedawna likwidacja siedziby Centrum Współpracy Polsko-Czeskiej przy ulicy Szewskiej. Jest to sytuacja tym dziwniejsza, że Wrocław jest swoistą bramą dla czeskich turystów oraz inwestorów. W praktyce jednak katedra z Ostrowem Tumskim, mosty, Panorama Racławicka i kamieniczki na rynku W niedzielę 20 maja w klubie Łykend odbył się jedyny w Polce koncert zespołu Red Baraat, czyli dziewięcioosobowej orkiestry z Nowego Jorku. Już na samym początku muzycy podarowali publiczności ogromny zastrzyk energii, dzięki której wszyscy zebrani nie mogli przestać tańczyć aż do samego końca. Pozytywne dźwięki płynące ze sceny wprawiały w ruch nawet najbardziej ospałą część publiczności. Połączenie energicznej bhangry z jazzem i funkiem sprawiło, że słuchacze niemal przenieśli się na indyjskie wesele. Wykonawcy zaprezentowali publiczności (oprócz fantastycznej muzyki) podstawy tańca bhangra, dzięki czemu łatwiej można było dać się ponieść emocjom. Remiksy popularnych bollywoodzkich utworów weselnych były miłą niespodzianką dla fanów kinematografii indyjskiej. Muzycy chyba nie spodziewali się aż takiego sukcesu, ponieważ byli wyraźnie zaskoczeni entuzjastycznym przyjęciem przez publiczność. Wszystkim spragnionym dobrej energii polecam zapoznać się z twórczością Red Baraat. ściągają do nas sentymentalnych Niemców. Na czeską nostalgię, mimo że Wrocław przez niemal dwa wieki późnego średniowiecza pozostawał w Koronie Czeskiej, nie mamy co liczyć. Czesi, co wynika z ich natury i dostatku wrażeń architektonicznych na miejscu, są narodem o wiele bardziej zamkniętym niż Polacy. I jeśli wybierają się nad upragnione morze, to prawie zawsze jest to Adriatyk. Nie emigrują na dużą skalę, przynajmniej nie do Polski, choć wszędzie zdarzają się wyjątki. Spotkanie Czecha w Białymstoku czy Gdańsku jest niewyobrażalne, w Warszawie egzotyczne, a we Wrocławiu rzadkie. Zupełnie inaczej ma się sprawa w przypadku czeskich miast i przebywających w nich jako turyści czy pracownicy Polaków. Mecz własnej reprezentacji bądź koncert zagranicznego zespołu występującego akurat w Polsce, we Wrocławiu, w katowickim Spodku czy Chorzowie to smutny i lapidar- ny zestaw powodów, dla których Czesi decydują się przekroczyć swoją północną granicę. Czym więc możemy przyciągnąć do siebie rodaków Jana Husa, których lwia część przyjedzie w charakterze kibiców? Przede wszystkim własną odrębnością, gościną i uśmiechem tak, by wrócili nad Odrę już jako świadomi wyboru turyści. Powinni zasmakować w polskiej kuchni, poznać Wrocław z zupełnie innej strony, której nie da się oddać na kredowych stronach przewodników. Piłkarskie Mistrzostwa Europy będą także szansą na pozbycie się nagromadzonych przez lata wzajemnych stereotypów. Być może Czesi przestaną kojarzyć się z knedlami, ateizmem i brakiem honoru, a my nie będziemy już postrzegani jako fanatyczni chrześcijanie i alkoholicy. Takie zadanie stoi właśnie przed wrocławianami, którzy jednocześnie staną się reprezentacją Polaków na cały kraj. czerwiec 2012

13 str 13 Perypetie opiekuńczego państwa Adam Tomasz Witczak Podstawą oglądu rzeczywistości gospodarczej i politycznej powinno być rozpoznanie co widać, a czego nie widać. Taki tytuł nosi słynna książeczka francuskiego ekonomisty Fryderyka Bastiata, wydana ponad półtora wieku temu. Autor w zwięzły i zrozumiały sposób tłumaczy w niej najważniejsze zasady działania gospodarki, a przede wszystkim obala upowszechnione mity, które sporej liczbie ludzi wydają się rozsądne i przekonujące. Rozpatrzmy metaforę rozbitej szyby, a więc przeświadczenie, że z rozbicia sklepowej witryny przez niesfornego łobuza płynie pewien pożytek. Właściciel będzie musiał wybrać się do szklarza po nową szybę. Szklarz zarobi pieniądze, z których przynajmniej część wyda na życie, zatem da zarobić piekarzowi, krawcowi czy karczmarzowi. Pieniądz wszedł w obieg, gospodarka się rozkręciła, a strata szyby ostatecznie wyszła społeczeństwu na dobre. Bastiat umiejętnie doprowadza to rozumowanie do absurdu: Nie widać, że skoro nasz mieszczanin wydał sześć franków na jedną rzecz, to nie będzie już mógł ich wydać na coś innego. Nie widać, że gdyby nie musiał wymienić szyby, kupiłby sobie na przykład nowe buty albo wzbogacił swoją biblioteczkę o kolejną książkę. Krótko mówiąc, z owych sześciu franków zrobiłby jakikolwiek inny użytek, którego już nie zrobi. Podobnie Bastiat rozprawia się z innymi mitami. Hasła protekcjonizmu (czyli ochrony swoich przed zagraniczną konkurencją) ośmiesza za pomocą ironicznej petycji producentów świec, w której fabrykanci świec domagają się ukrócenia nieuczciwej rywalizacji ze strony zagranicznego producenta światła, jakim jest... Słońce! Nauki Bastiata powtórzył i rozwinął amerykański publicysta Henry Hazzlitt w swojej Ekonomii w jednej lekcji. Książka ta równa z ziemią kilkanaście powszechnych poglądów na temat działania gospodarki. Hazzlitt wykazuje m.in. w jaki sposób zawodzi rządowa kontrola cen mieszkań i cen, a także dlaczego tanie, sztucznie gwarantowane przez państwo kredyty są błędnym rozwiązaniem. Obie książki wydano wiele lat temu, ale logiczne myślenie wciąż nie przebiło się do świadomości ludzi. Nadal nie dostrzegamy, że nie ma darmowych obiadów i jeśli państwo coś nam daje, to skądś musiało to wcześniej wziąć. Ludzie myślą, że to dobrze, gdy rodziny, jednostki czy grupy społeczne są wspierane funduszami z budżetu. Naprawdę to jednak nic innego, jak redystrybucja, czyli przelewanie z kieszeni jednych w kieszenie drugich (po potrąceniu odpowiednich kosztów biurokratycznych). Jak pisze Tomasz Cukiernik w numerze 22 Najwyższego Czasu, powołując się na dane Instytutu Katona, w 2011 roku wydatki amerykańskiego rządu federalnego na 126 różnych programów walki z ubóstwem przekroczyły 668 mld dolarów. Dodatkowo wydatki władz stanowych i lokalnych na te cele wyniosły 284 mld dolarów (...). To 6,3% PKB Stanów Zjednoczonych, a trzeba pamiętać, że liczby te nie uwzględniają Social Security (ubezpieczeń emerytalnych i zdrowotnych), czyli kwoty 779 mld dolarów. Wydatki rządu USA na cele socjalne zwiększają się niemal nieustannie od kilkudziesięciu lat, ale polityka ta wcale nie daje oczekiwanych rezultatów. Procent ludzi dotkniętych tym, co określa się w USA mianem biedy, od dawna sięga kilkunastu procent ludności. Rozrost państwa opiekuńczego prowadzi do wzrostu liczby urzędników, zajmujących się kolejnymi programami oraz do wytworzenia się wśród obywateli bierności i stałej postawy roszczeniowej. Jest to zjawisko ze wszech miar patologiczne. W Polsce przesadą byłoby utyskiwanie na zbytnią wysokość i dostępność zasiłków dla bezrobotnych, ale istnieją inne pola do nadużyć. Są to np. programy pomocy żywnościowej organizowane przez Unię Europejską. W różnych regionach Polski sympatyczne paczki z makaronem, kaszą, płatkami owsianymi czy gulaszem, teoretycznie przeznaczone dla najuboższych, trafiają w ręce krewnych i znajomych, a nawet bywają sprzedawane na wiejskich targowiskach. Nic dziwnego: potrzebujący nie potrzebują ich aż tak bardzo i w takiej ilości, no ale skoro dają, to żal nie wziąć... Grupy uprzywilejowane cieszą się wiekiem emerytalnym niższym od zwykłego oraz wyższymi świadczeniami. 30% mężczyzn i 18% kobiet pobierających emeryturę w Polsce Publicystyka nie osiągnęło jeszcze ustawowego wieku emerytalnego. Dotyczy to w szczególności tzw. służb mundurowych, w których dotąd wystarczyło przepracowanie raptem lat. Rząd zmienił niedawno ten przepis, wprowadzając z piętnastoletnim wyprzedzeniem obowiązek 25 lat stażu pracy. Problemy z wypłacalnością ZUS wynikają z absurdalności systemu, opracowanego jeszcze w XIX-wiecznych Prusach w ramach tzw. Kathedersozialismus. Nie jest tak, że każdy odkłada na swoje konto. Zamiast tego, ze składek płaconych przez obecnych pracowników finansuje się bieżące wypłaty emerytur. Działa to, gdy pracujących jest znacznie więcej niż emerytów, a sytuacja gospodarcza jest w miarę dobra. Zachwianie równowagi skutkuje tym, że piramida wiekowa zmienia się w trapez i rodzą się kłopoty. Rząd zaczyna dokładać do ZUS z budżetu, a więc ze zwykłych podatków. Cóż, według wielu analityków upadek obecnego systemu jest nieuchronny w perspektywie kilkunastu, najdalej kilkudziesięciu lat. Z TYM KUPONEM OTRZYMASZ 15% ZNIŻKI NA WSZYSTKO W VUE SUSHI AND MARTINI KUPON OBOWIĄZUJE DO % SUSHI REWOLUCJA WROCŁAW czerwiec 2012 VUE Sushi and Martini ul. Wita Stwosza 12 wejście od ul. Łaciarskiej tel. (71) facebook.com/vue.sushi Dotychczas były dwa rodzaje nadętych, szpanerskich, restauracji sushi: dobre i drogie oraz złe i drogie. Teraz jest trzeci rodzaj restauracja dobra, niedroga i na luzie. Przyjdź do Vue Sushi & Martini i delektuj się najlepszym sushi w mieście w doskonałych cenach. Tylko tutaj posmakujesz też świetnych drinków. U nas sushi jest doskonałe i na luzie.

14 Reklama Ziemia Ząbkowicka zaprasza Ziemia Dolnego Śląska jest regionem niezwykłym i wyjątkowym. To ziemia pełna rozmaitych ciekawostek historycznych, bolesnych wspomnień, ziemia przesiąknięta krwią praojców i radością istnienia. Dolnośląskie tereny kryją wiele tajemnic, są skarbnicą wiedzy o przodkach. Jest takie miejsce na Dolnym Śląsku Miejsce skupiające sześć wyjątkowych gmin. To miejsce to Ziemia Ząbkowicka, w której tradycja przeplata się z nowoczesnością, folklor i ludowość współistnieją obok współczesnych inicjatyw. Warto dodać, że miejsce to mieści się niedaleko granicy z Czechami, godzinę jazdy samochodem z Wrocławia. Rozpoczynając swoją przygodę poznawczą na Ziemi Ząbkowickiej kierujemy się do Gminy Ciepłowody. Tereny te są położone w obrębie chronionego krajobrazu Wzgórz Strzelińsko-Niemczańskich. Można odwiedzić tu rezerwat leśno-florystyczny, tzw. Muszkowicki Las Bukowy, który powstał w 1966r.i jest pozostałością po bukowych lasach porastających Sudety i ich przedgórze. Na obszarze Muszkowickiego Lasu Bukowego występują rzadkie gatunki roślin, m. in. skrzyp olbrzymi, gajowiec żółty, mrzanka wonna, śnieżyca wiosenna, oraz niezwykle bogata fauna bezkręgowców, ze ślimakiem karpackim i ślimakiem obrzeżonym zagrożonym wyginięciem na czele. Będąc na terenie Gminy Ciepłowody nie wolno pominąć wielu zabytków sakralnych odzwierciedlających wpływ zakonu cysterskiego na te ziemie (np. w Starym Henrykowie i Ciepłowodach) oraz ruin zamku rycerskiego z II poł. XIV w. Z Ciepłowód kierując się na południe natknąć się można na perełkę kultury i sztuki sakralnej, jaką jest bez wątpienia Klasztor Księgi Henrykowskiej z Opactwem Cystersów w Henrykowie. Jest to przepiękny, dobrze zachowany, barokowy kompleks wzniesiony w latach Na terenie Opactwa uważny turysta odkryje w zakamarkach samego kościoła, a i w jego pobliżu istne skarby. Klasztor wraz z przyległym do niego zespołem budynków i terenów zielonych jest zaliczany do najwyższej klasy zabytków. Obok znanych i podziwianych sal Sali Purpurowej, przeznaczonej do przyjmowania dostojnych gości czy Dębowej, w której eksponowana jest wierna kopia Księgi Henrykowskiej na uwagę zasługuje refektarz (jadalnia) zwana Salą Żółtą, który skrywa przepiękny rokokowy piec kaflowy o unikalnych kształtach czy XVIII-wieczne dębowe ławy. W samym kościele, niewątpliwie zasługującym na dokładne oględziny, w jednym z bocznych ołtarzy czeka na wszystkich spostrzegawczych i uważnych figurka Matki boskiej z Dzieciątkiem z XVI w. zwana Matką Języka Polskiego. W tym miejscu zostało zapisane pierwsze zdanie w języku polskim ( Day, ut ia pobrusa, a ti pociwaj ). Klasztor skrywa jeszcze mnóstwo tajemnych atrakcji, a wśród nich z pewnością jest jeden z najstarszych w Polsce poł. XIV- podwójny nagrobek księcia Bolka Ziębickiego i jego żony Jutty (Guty). Z Henrykowa prostą drogą dotrzemy do Ziębic, niewielkiego miasteczka z prawie 800-letnią historią. W Ziębicach zachował się w niemal idealnym stanie średniowieczny układ urbanistyczny. W XIII w. wzniesiono mury miejskie, a rozbudowano je do ok. poł. XIV w. Z pięciu bram rozdzielających mury Nyskiej, Paczkowskiej, Wrocławskiej, Zamkowej i Tkackiej zachowała się tylko brama Paczkowska. W Ziębicach warto przyjrzeć się wielu zabytkom i ciekawym miejscom. Jest to na pewno Kościół p.w. św. Jerzego, a obecnie Bazylika Mniejsza, który to tytuł otrzymał w 2008r. Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach to miejsce, którego zbiory stanowią meble, sprzęty i przedmioty codziennego użytku wykorzystywane niegdyś w domowych gospodarstwach i uwaga największy w Europie zbiór żelazek. Wśród eksponatów znajdują się rysunki, szkice i obrazy śląskiego artysty Josepha Langera. Można obejrzeć wnętrze jego pracowni, jego starodruki i zbiory numizmatyczne. Muzeum organizuje często wystawy współczesnych młodych artystów, które również można cyklicznie oglądać. Prawdziwą atrakcją Ziębic jest również 6-metrowa rzeźba ceramiczna Orla Piastowskiego, największa w skali europejskiej, usytuowana w parku miejskim, gdzie można podziwiać także choć w niższych partiach całą galerię dinozaurów, które stanowią atrakcję zwłaszcza dla dzieci. W okolicach Ziębic nie należy pomijać zamku, otoczonego fosą w małej wsi Witostowice oraz Granicy św. Jana, powstałej w latach i stanowiącej sześć granitowych słupów granicznych. Wyznaczają one granicę dawnego księstwa biskupiego i są jedynym tego typu zabytkiem na świecie. str 14 W drodze z Ziębic do Ząbkowic Śląskich napotykamy niewielką, lecz urokliwą miejscowość, jaką jest Kamieniec Ząbkowicki. Kamieniec znany jest przede wszystkim z postaci księżniczki Marianny Orańskiej. Zwana przez mieszkańców tych ziem Dobrą Panią, księżniczka była postacią niezwykłą, której działalność i życie wniosły ogromny wkład w rozwój społeczno-gospodarczy na pograniczu polsko-czeskim. Kamieniec Ząbkowicki leży na 200-kilometrowym transgranicznym Szlaku Marianny Orańskiej, powstałym dla upamiętnienia tej postaci. Po księżniczce pozostał neogotycki pałac z rozległym, otaczającym do parkiem, który niestety czasy świetności ma już za sobą, ale nadal stanowi ważny zabytek Kamieńca. W Kamieńcu na uwagę zasługuje również Kościół Pocysterski piękna, wzbudzająca podziw swym ogromem, gotycka świątynia z barokowym wystrojem oraz Kamieniecka Izba Pamiątek z sakralnymi eksponatami. Nad drogą do Ząbkowic Śląskich wznosi się wysoki, arkadowy wiadukt kolejowy. Ząbkowice Śląskie.. Miasto o bogatej ponad 700-letniej barwnej historii. Burzone, palone, odbudowywane, znowu grabione, a mimo to zachowały się tu liczne zabytki z Krzywą Wieżą na czele. Do 1945r. miasto nosiło nazwę Frankenstein, kojarzącą się z monstrum stworzonym przez szalonego naukowca bohatera powieści Mary Shelley. W związku z tym, uznano ten fakt za na pewno atrakcyjny marketingowo i od 1995r. organizowany jest w Ząbkowicach Weekend z Frankensteinem. Można wtedy dostąpić spotkania niemal 3-go stopnia z wieloma pokrewnym Frankensteinowi potworami i wszystkim, co ma powiązanie z demoniczną stroną natury ludzkiej. W mieście znajduje się Laboratorium Doktora Frankensteina zbiór osobliwości i niezwykła atrakcja dla turystów, gwarantująca mocne i niezapomniane wrażenia. Laboratorium znajduje się w Dworze rycerza Kauffunga z Izbą Pamiątek Regionalnych (najstarszy budynek mieszkalny w mieście). Turyści na pewno zwrócą uwagę na liczne, bardzo bogate i zróżnicowane wystawy: od eksponatów archeologicznych, sprzęt gospodarstwa domowego po tarcze strzeleckie bractwa kurkowego czy 20-metrową studnię znajdującą się wewnątrz domu. A teraz kilka słów o symbolu Ząbkowic Śląskich, którym jest bez wątpienia Krzywa Wieża, stojąca tuż przy Rynku. Wieża ma wysokość 39 metrów, a jej krzywizna odchylenie od pionu wynosi 2,12 m i podobno ciągle rośnie. Krzywa Wieża jest znakomitym punktem widokowym. Stamtąd można dostrzec Ruiny Zamku Książęcego mieszczące się nieopodal ul. Krzywej. Historia Zamku sięga początków XIV w. i jest związana z księciem Bolkiem II. Ząbkowice Śląskie oprócz wymienionych mają jeszcze inne warte zobaczenia miejsca. Należą do nich kościoły: Kościół p.w. Św. Jadwigi i Kościół p.w. Św. Anny oraz usytuowany w centrum miasta Ratusz. Również ząbkowickie okolice są bardzo atrakcyjne turystycznie, wspominając chociażby obok wsi Stolec jedyny w Polsce rezerwat faunistyczny Skałki Stoleckie czy bogate złoża kamieni ozdobnych w tym chryzoprazu, chalcedonu i opalami niedaleko miejscowości Szklary. Podróż po Ziemi Ząbkowickiej, czy to piesza, rowerowa czy samochodowa nie może się odbyć bez odwiedzin Złotego Stoku. Dziś zwany Miastem Złotej Przygody przyciąga turystów z całej Polski. Przyczyną tego są na pewno istniejące tu zabytki ściśle związane z dziejami wydobycia i obróbką złota. Są one wyeksponowane zwłaszcza na Miejskiej Trasie Turystycznej i Złotej Ścieżce. Kopalnia Złota w Złotym Stoku to miejsce, w którym podczas 700 lat istnienia wydobyto ok. 16,5 tony czystego złota. Dla zwiedzających udostępniono500-metrowy odcinek Sztolni Gertrudy, zawdzięczającej swoją nazwę bohaterskiej kobiecie, która wg legendy, po potężnym zawale w kopalni, postanowiła sama dotrzeć do miejsca katastrofy i uratować swojego ukochanego męża. Niestety, zgubiła drogę i pozostała w podziemnym labiryncie już na zawsze. Od tego czasu, gdy w kopalni zabłądził jakiś górnik, tajemnicze słyszalne odgłosy kroków doprowadzały go do wyjścia. Wtedy mówiono, że to duch Gertrudy przychodzi i ratuje górnika. Postaci, rzekomo wyprowadzającej górników nigdy nikomu nie udało się zobaczyć. Chodnik Śmierci, spotkanie gnoma Szarego czy podziemny 8-metrowy wodospad w Sztolni Czarnej to niewątpliwie atrakcje Kopalni. Oprócz nich oferowane są turystom także inne niestandardowe dodatkowe atrakcje, np. płukanie złota, podziemny spływ łodzią czy zwiedzanie Kopalni z fabułą przygotowane głównie z myślą o grupach młodzieży szkolnej. W Złotym Stoku można udać się także do Skaliska Leśnego Parku Przygody czy rancza Nasza Szkapa, oferującego jazdę konną i mini zoo. Warto odnotować, że tereny te są gościnne dla wszystkich chodziarzy - udostępniona jest ścieżka szkoleniowa i treningowa do Nordic Walkingu. I na koniec nie można nie wspomnieć o Jaworniku, który jest najwyższym szczytem północnej części Gór Złotych. Jawornik był bowiem przed wiekami czczony jako siedziba boga śmierci Białego Boga, a działo się to za przyczyną bogatych w rudy arsenu złóż. Z Jawornika rozciąga się przepiękny widok na całe Sudety, Przedgórze Sudeckie i Nizinę Śląską. I tym sposobem docieramy do Barda miejsca spotkań wiernych, pątników, a także już niedługo wszystkich spragnionych dobrej zabawy. Bardo to miejscowość o ponad 900-letniej historii jedno z najstarszych miejsc regionu. Zabytki Barda są szeroko znane i doceniane. Na uwagę turystów zasługuje fakt, że Bardo to miejsce kultu maryjnego, którego namacalnym dowodem jest Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny z umieszczoną w centrum ołtarza głównego XII-wieczną Cudowną Figurką Matki Bożej Bardzkiej Strażniczki Wiary. Figurka jest najstarszą drewnianą rzeźbą romańską zachowaną na Dolnym Śląsku. Często nazywana jest Madonną uśmiechniętą ze względu na pełen dobroci uśmiech na licu Marii. W Bardzie warto zobaczyć również górę Kalwarię, przyciągającą wzrok dzięki charakterystycznemu białemu krzyżowi, który upamiętnia bolesne wydarzenie z historii miasta, jakim było obsunięcie się potężnych mas ziemi i skał. Stało się to na skutek podmycia przez rzekę Nysę zbocza góry w 1598r. Kaplicę wznosili pielgrzymi z kamieni, w miejscu rzekomego objawienia w 1400r. Matki Bożej Płaczącej. Pomimo sakralno-pielgrzymkowego charakteru miejscowości w dniach czerwca 2012r. (noc świętojańska) Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Qwsi serdecznie zaprasza wszystkich głodnych i spragnionych dobrej zabawy na II JARMARK ZIEMI ZĄBKOWICKIEJ właśnie do Barda Parku za Nysą. W programie przewidziano liczne atrakcje, m.in. występy Kół Gospodyń Wiejskich, Warsztaty Tańca Świętojańskiego, Konkurs Kulinarny oraz mnóstwo dobrej muzyki w wykonaniu zespołów Chudoba, Sierra Manta czy Balkan Folk Acoustic, Tayfuny. Wszyscy nadaktywni będą mogli się wykazać podczas imprez stricte ruchowych, takich jak spływ na bele czym, tyrolki, wspinaczka, strzelnica, mini spływy kajakowe z firmą Ski-Raft. Zaś nocą szykuje się iście szampańska świętojańska zabawa taneczna. W końcu to najdłuższa noc w roku. Dzieciom, jako niezwykle wdzięcznym uczestnikom przygotowano wiele konkursów i atrakcje w wiosce słowiańskiej i wiosce indiańskiej. Ziemia Ząbkowicka zaprasza. Zaprasza pięknem, spokojem i burzliwą historią. Zaprasza ludzi aktywnych i oczekujących wytchnienia, szukających śladów przeszłości i duchowego wsparcia, pragnących niezapomnianych mocnych wrażeń i zmęczonych codzienną rutyną Zaprasza do siebie Zaprasza zawsze. czerwiec 2012

15 str 15 Honorowe wyróżnienie Jacek Sierpiński Dziesięcioletni Holender, Jurre Hermans, wysłał na konkurs Nagrody Ekonomicznej Wolfsona swoją propozycję rozwiązania problemu zadłużenia Grecji. Włącz myślenie! Radosław Musiałek Okres wakacji to, szczególnie dla dzieci i młodzieży szkolnej, czas wypoczynku i beztroski. I oby tylko tak nam się kojarzył. Niestety sezon letni to również okres wielu tragedii na drogach to średnio około tysiąca ofiar śmiertelnych i dziesiątki tysięcy rannych w wypadkach samochodowych. Naprawdę wielu tych drogowych masakr można by było uniknąć. Gdyby tylko włączyć myślenie czerwiec 2012 Przygotowując się do wyjazdu na upragnione wakacje, myślami jesteśmy już na plaży czy w górach. Pakujemy torby i walizki i zastanawiamy się, czy zabraliśmy wszystko, co będzie nam podczas urlopu potrzebne. Sprawdzamy czy zabraliśmy stroje plażowe, olejki do opalania, aparaty fotograficzne, odpowiednie do turystyki obuwie i odzież. Ale ilu z nas sprawdza czy w naszym samochodzie jest trójkąt ostrzegawczy? Gaśnica? Zapasowe koło, klucz do kół i lewarek? A ilu z nas ma w aucie apteczkę? Niestety w tym szale wakacyjnych przygotowań zapominamy o tym, co może być dla nas najważniejsze o bezpieczeństwie w podróży. Przyczyn wypadków jest wiele. Najczęściej wymienia się brawurę i nadmierną prędkość, ponadto alkohol. Czasami jednak mówi się też o złym stanie nawierzchni dróg oraz złym stanie technicznym samochodów. Warto zastanowić się nad tym, jak te czynniki wyeliminować, a przynajmniej zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Nadmierna prędkość i brawura. No cóż nie da się powiedzieć wiele więcej niż Drodzy Państwo MYŚLCIE KALKULUJCIE PRZEWI- DUJCIE. To tylko i wyłącznie kwestia naszej wyobraźni i zdolności przewidywania. Nikt nie każe nam pędzić km/h po prostej drodze prowadzącej przez las. Nie trzeba być Einstein em, żeby przewidzieć, że w takich okolicznościach, w każdej chwili na drodze może znaleźć się sarna czy dzik. Uderzenie w takie zwierzę, w najlepszym wypadku kończy się śmiercią tego nieszczęśnika, ale niejednokrotnie skutkuje również ofiarami wśród ludzi. Nikt nie pogania nas, by w deszczu jechać autostradą Propozycja z grubsza sprowadzała się do przymusowego odebrania wszystkim Grekom ich oszczędności w euro w zamian za walutę zastępczą i spłacenia z tego długów greckiego rządu. Dziesięciolatek nie otrzymał wprawdzie głównej nagrody, ale jury konkursu przyznało mu honorowe wyróżnienie w wysokości 100 euro. Oczywiście nie należy wymagać od dzieciaka znajomości niuansów ekonomii i polityki gospodarczej. Tym niemniej fakt, że przyszedł mu do głowy pomysł spłacenia długów rządu Grecji poprzez zwykłe obrabowanie jej obywateli (bo jak inaczej nazwać przymusową wymianę pieniędzy?) sporo mówi o tym, jak jest uczony i wychowywany. Że albo zasada nie kradnij nie jest w tej edukacji i wychowywaniu zbyt istotna, albo też w kolektywistyczny sposób zaciera się w nich różnicę między państwem i zamieszkującymi jego obszar ludźmi. Zaś przyznanie mu honorowego wyróżnienia zamiast listu o treści np.: Jurre, doceniamy Twoje zainteresowanie ekonomią w tak młodym wieku, ale musimy Ci wyjaśnić, że propozycji okradzenia obywateli km/h. Nikt nie wymaga od nas, abyśmy pędzili na złamanie karku przez wsie i miasteczka. Wiele razy widujemy samochody wyprzedzające ciąg samochodów, znacznie przekraczające obowiązujące limity prędkości, kierowców sprowadzających zagrożenie na siebie i innych uczestników ruchu. Chwilę później widzimy tych samych kierowców stojących na światłach w najbliższej miejscowości bądź powstrzymanych przez zator na drodze. Niestety czasami widzimy też te samochody roztrzaskane na drzewach, leżące w rowach, rozbite w wyniku zderzenia z innymi samochodami. Ci już na wakacje nie dojadą Ci natomiast, którzy ostatecznie osiągną założony cel podróży, jak się okazuje dojeżdżają do niego (w skali wyjazdu na odległość km) o jakieś minut wcześniej od tych, którzy poruszali się równym, stabilnym i co najważniejsze, przepisowym i bezpiecznym tempem. Czy warto? Czy opłaca się zużywać znacznie więcej paliwa, ryzykować mandaty i powodować śmiertelne zagrożenie dla tych kilkunastu minut?? Odpowiedź wydaje się oczywista niestety tylko dla ludzi myślących. O alkoholu nie ma sensu wspominać. Jego wpływ na kierujących pojazdami był wielokrotnie analizowany, jego śmiertelne żniwo co roku widoczne jest w policyjnych statystykach. Zasada jest prosta piłeś, nie jedź. Piłeś? Daj sobie przynajmniej 24 godziny na wytrzeźwienie, Grecji z ich oszczędności w celu spłacenia długów zaciągniętych przez polityków rządzących tym państwem nie uważamy za moralnie właściwą świadczy o tym, że ekonomiści oceniający prace w tym konkursie (byli doradcy premierów kilku krajów i dwóch wielkich banków) nie widzą w takim pomyśle w gruncie rzeczy nic złego. W końcu już nie raz dobierano się do oszczędności ludzi, by rozwiązać problemy spowodowane przez polityków jak na przykład w 1933 roku, gdy prezydent Roosevelt nakazał oddać wszystkim Amerykanom posiadane przez nich złoto w zamian za dolarowe papierki, które stopniowo potem traciły wartość. Dla samozwańczych kapłanów światowych finansów mainstreamowych ekonomistów jednostka jest zerem. zanim wsiądziesz za kierownicę. Nie zabij nikogo własną głupotą i brakiem odpowiedzialności Proszę Zły stan techniczny dróg i pojazdów to kolejne czynniki niosące śmierć po polskich drogach. O ile na zły stan techniczny dróg przeciętny Kowalski ma, powiedzmy sobie wprost, niewielki wpływ, o tyle na stan swojego pojazdu ma wpływ fundamentalny. Zadajmy sobie trochę trudu i sprawdźmy stan płynów eksploatacyjnych, zerknijmy na stan ogumienia, odpowiedzmy sobie na pytanie, czy w ostatnim czasie z samochodem nie dzieje się nic nietypowego, może coś niepokojącego stuka przy zawieszeniu pojazdu? Zastanówmy się czy mamy wymagane kompletne wyposażenie pojazdu, czy wszystkie systemy są sprawne. Czy oświetlenie działa i czy jest ono dobrze ustawione? Nie wiecie jak to zrobić? Nie musicie nie wszyscy przecież jesteście mechanikami. Takimi kwestiami zajmują się wyspecjalizowane stacje diagnostyki samochodowej tam Wasz samochód zostanie kompleksowo sprawdzony, a wszelkie uchybienia, mające wpływ na bezpieczeństwo Waszej wakacyjnej podróży, wychwycone. Wasze bezpieczeństwo to kwestia kluczowa powierzcie je osobom kompetentnym i zaufanym. Stacje kontroli pojazdów są po to, żeby z dróg eliminować zagrożenia nie zabierajcie tych zagrożeń ze sobą na wakacje. UDANYCH WAKACJI i BEZPIECZNYCH PODRÓŻY!!! PReklama Okręgowa Stacja Kontroli Pojazdów Przeglądy Rejestracyjne CARS CONTROL Grabiszyńska 241 E Wrocław, Tel.: (wjazd przy Lidlu) Wykorzystaj jedną z super ofert: KUPON Pomiar emisji spalin w samochodach spalinowych KUPON Sprawdzanie i ustawianie świateł drogowych i mijania KUPON Sprawdzanie układu kierowniczego i przedniego zawieszenia Kupon do wykorzystania do

16 Prawo Odszkodowanie za zmarnowany urlop Powszechne jest zjawisko zlecania organizacji urlopu wykwalifikowanym biurom podróży. Ich klienci niejednokrotnie planują swoje wakacje z wielomiesięcznym wyprzedzeniem, angażując w ten proces znaczne środki zarówno swoje wysiłki związane z organizacją i przygotowaniem wyjazdu, jak i znaczne fundusze. Oczekują w zamian prawidłowej organizacji wyjazdu zgodnie z zawartą umową i wcześniejszymi oczekiwaniami. Niestety, często spotykają się z rozczarowaniem związanym z nieprawidłowym wywiązaniem się biura podróży ze swojego zobowiązania. Powstaje wówczas problem zwrotu poniesionych kosztów, a także znaczne trudniejsze zagadnienie zadośćuczynienia za zmarnowany urlop. W orzecznictwie sądowym nie ulega wątpliwości, iż okresowy odpoczynek stanowi elementarną składową higieny psychicznej i jest środkiem odnowy somatycznej, a w związku z tym czynnikiem wpływającym bezpośrednio na zdrowie człowieka. Zasadność możliwości Piotr Bliźniak dochodzenia zadośćuczynienia za utracony odpoczynek nie była nigdy kwestionowana, trudności nastręczał jednak brak ustawowych podstaw do jego dochodzenia, co często uniemożliwiało uzyskanie rekompensaty od nieuczciwego biura podróży. Sytuacja uległa zmianie na lepsze po publikacji uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 r. (sygn. akt. III CZP 79/10), w której SN wyraźnie podkreślił, iż istnieje ustawowa przesłanka umożliwiająca dochodzenie stosownego zadośćuczynienia za zmarnowany urlop - i że jest nią przepis art. 11a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 223, poz ze zm.). Sąd wyjaśnił, iż jest to podstawa do dochodzenia rekompensaty za szkody niematerialne (zmarnowany urlop) poniesione przez podróżnego w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania przez organizatora umowy o podróż. Zagadnienie to było już przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w wyroku z dnia 12 marca 2002 r. stwierdził, iż pojęciem szkody należy obejmować także uszczerbek niemajątkowy w postaci utraty przyjemności wypoczynku. Trybunał przyznał jednocześnie, że konsumentowi należne jest co do zasady prawo do odszkodowania za uszczerbek poniesiony wskutek niewywiązania się z umowy przez organizatora imprezy turystycznej. Dyrektywa nr 90/314/EWG z dnia 1990 r. o prawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek, na podstawie której wydano orzeczenie Trybunału, została wprowadzona do polskiego porządku prawnego m. in. pod postacią przepisu 11a ustawy o usługach turystycznych. Sąd Najwyższy podkreślił, iż polskie przepisy należy interpretować zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, co oznacza, iż powyższy przepis jest podstawą do skutecznego żądania od nielojalnych biur podróży odszkodowania za zmarnowany urlop, przez co rozumie się brak oczekiwanej satysfakcji z odbywanych wakacji. Najczęstszymi przejawami zmarnowania urlopu przez organizatora są: skrócenie pobytu z powodu opóźnień związanych z zapewnieniem środków transportu; wprowadzające w błąd informacje o czasie trwania imprezy; zakwaterowanie w pokoju o zaniżonym w stosunku do umowy standardzie; zaniżony standard hotelu lub braki w jego wyposażeniu; brak dostępu do zapewnionych w umowie usług, a także brak należytej opieki rezydenta lub utrudniony z nim kontakt. Nie budzi wątpliwości fakt, iż w razie zmarnowanego urlopu organizator wyjazdu obowiązany jest do zwrotu części lub całości poniesionych kosztów. Organizator wyjazdu poniesie zatem odpowiedzialność majątkową, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy jest spowodowane wyłącznie działaniem lub zaniechaniem klienta, działaniem lub zaniechaniem osób trzecich nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, a także jeśli sytuacja wynikła z okoliczności związanych z siłą wyższą. Wynika to jednoznacznie z przepisów dotyczących dochodzenia szkód związanych ze stratami materialnymi, wyrażalnymi w pieniądzu. Brakuje natomiast uregulowanej procedury związanej z dochodzeniem odszkodowania za zmarnowany urlop. Nie oznacza to jednak, że biuro podróży nie jest zobowiązane do podjęcia żadnych działań. Należy przyjąć, iż w pierwszej kolejności niezadowolony turysta powinien zgłosić swoją reklamację do organizatora wycieczki. W razie nieuwzględnienia przez niego roszczeń podróżnego, pomocy szukać można u organizacji zajmujących się ochroną praw konsumentów np. u Rzecznika Praw Konsumenta lub w Europejskim Centrum Konsumenckim. Opinie powyższych organizacji mogą okazać się bardzo pomocne m.in. w ustaleniu, czy rzeczywiście u podróżnego wystąpiła szkoda w postaci zmarnowanego urlopu oraz w ustaleniu jej wysokości. Opinie organizacji konsumenckich mogą stanowić poparcie twierdzeń klientów biur podróży wstępujących na drogę sądową. Ponadto powyższe organizacje zajmują się doraźną pomocą oraz wsparciem z dochodzeniem roszczeń u zagranicznych organizatorów wycieczek. W razie wyczerpania sądowej drogi dochodzenia swoich roszczeń, niezadowolony podróży str 16 powinien ze swoim żądaniem odszkodowania skierować się do odpowiedniego Sądu Okręgowego, wskazując jako podstawę art. 11 przywołanej ustawy o usługach turystycznych. Należy pamiętać o odpowiednim udowodnieniu swoich żądań m. in. pod postacią okazania adekwatnych zdjęć, protokołów oraz powołania świadków. Wydaje się, iż uchwała Sądu Najwyższego wpłynie na polepszenie sytuacji pokrzywdzonych klientów biur podróży, którzy częściej otrzymywać będą od Sądów wyroki zasądzające dla nich zadośćuczynienie za zmarnowany urlop. Trzeba zwrócić uwagę, iż zasadność roszczeń oraz ich wysokość wciąż pozostaje w gestii uznania Sądu, jednakże kierunek wskazany przez Sąd Najwyższy bez wątpienia będzie istotną wskazówką interpretacyjną sprzyjającą turystom w dochodzeniu ich praw. Piotr Bliźniak Prawnik Kancelaria Prawna Lebek i Wspólnicy czerwiec 2012

17 str 17 Odwołanie pracownika z urlopu Sebastian Kryczka Prawnik Z zasady nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego wynika, iż w całym okresie czasu wolnego pracownik nie musi obawiać się powołania go do świadczenia pracy. Przepisy jednak w szczególnych sytuacjach pozwalają pracodawcy na przerwanie urlopu pracownika i zobowiązanie go do powrotu do pracy. Kiedy można odwołać? Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wtedy, gdy jego obecności w zakładzie pracy wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu, co wynika z art kodeksu pracy. Tak więc, aby działanie pracodawcy było zgodne z przepisami, powinien on przed podjęciem decyzji o odwołaniu pracownika z urlopu zbadać, czy zaistniały łącznie następujące warunki: ->powstały okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili rozpoczęcia przez pracownika urlopu; jeżeli pojawiły się one bezpośrednio przed urlopem, wówczas powinno się dokonać przesunięcia terminu urlopu na podstawie art kp, -> powrót pracownika do pracy jest niezbędny dla zapewnienia prawidłowego toku procesu pracy, np. z uwagi na posiadanie specjalistycznej wiedzy niezbędnej z punktu widzenia potrzeb pracodawcy. Może tu chodzić (przykładowo) o usunięcie poważnej awarii. Zawiadomienie pracownika Powiadamiając pracownika o konieczności przerwania urlopu, pracodawca powinien wskazać mu termin powrotu do pracy. Powinien on być tak wyznaczony, aby pracownik miał obiektywną możliwość wykonania polecenia, a więc z uwzględnieniem np. miejsca urlopu pracownika czy dostępności środków komunikacji. Ponieważ forma odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego nie została określona w kodeksie pracy, może to być każda forma (ustna, telefoniczna, listowna, em). Istotne jest, aby pracownik mógł odpowiednio wcześniej zapoznać się z decyzją pracodawcy, musi bowiem mieć czas na powrót z urlopu w wyznaczonym terminie. Co powinien zrobić pracownik Pracownik powinien (niestety...!) podporządkować się decyzji pracodawcy. Nie ma tu znaczenia jego subiektywna ocena przesłanek, jakimi kierował się pracodawca. Nie stawienia się w pracy nie usprawiedliwi przekonanie pracownika, że jego powrót nie jest konieczny, ponieważ pozostali współpracownicy doskonale sobie poradzą w kryzysowej sytuacji. Obowiązek przerwania urlopu będzie więc pośrednio wynikał również z art i 2 pkt 4 k.p., zgodnie z którym pracownik zobowiązany jest stosować się do poleceń przełożonych oraz dbać o dobro zakładu pracy i chronić jego mienie. Jeżeli więc zdaniem pracodawcy powinien ze względu na zaistniałą sytuację przerwać urlop i stawić się w zakładzie pracy, to obowiązkiem pracownika jest więc niezwłoczne przerwanie urlopu i stawienie się w miejscu pracy wskazanym przez pracodawcę. Odmowa wykonania polecenia pracodawcy Odmowa przerwania urlopu i wcześniejszego powrotu do pracy, może skutkować wyciągnięciem przez pracodawcę konsekwencji określonych w przepisach prawa pracy. Może nałożyć na pracownika karę porządkową w tym najsurowszą (czyli pieniężną) na podstawie art k.p., ponieważ takie zachowanie pracownika można zakwalifikować, jako opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia. W pewnych szczególnych przypadkach odmowę przerwania urlopu pracodawca może uznać nawet za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i rozwiązać z pracownikiem umowę bez wypowiedzenia z jego winy na podstawie art pkt 1 kp. Wszelkie spory powstałe na tle zasadności odwołania z urlopu oraz konsekwencji z tym związanych, leżą w gestii sądu pracy. Sebastian Kryczka, prawnik specjalizujący się w problematyce prawa pracy oraz prawa cywilnego s.kryczka@wp.pl Prawo SPROSTOWANIE W poprzednim numerze błędnie podaliśmy, że autorem tekstu Korzyści z zatrudnienia tymczasowego jest p. Anna Synowiec. W rzeczywistości artykuł ten napisała p. Ewa Diaków, również z Kancelarii Lebek. Za pomyłkę przepraszamy! Tel ADIUTOR RADZI: Dominika Janek Jestem przedstawicielem handlowym a związku z tym zawodem dużo czasu spędzam 'za kółkiem. Dotąd udawało mi się uniknąć niebezpiecznych sytuacji na drodze, ale ostatnio nie poszczęściło mi się i brałem udział w kolizji. Jej skutkiem są teraz problemy z kręgosłupem - czy za to mogę uzyskać odszkodowanie od pracodawcy? Z opisu nie wynika, kto doprowadził do wypadku. Jeśli był to inny kierowca, to odszkodowanie z tyt. odpowiedzialności cywilnej będzie pokryte z jego ubezpieczenia i pracodawca nie może być pociągany do odpowiedzialności za szkodę. Jeśli natomiast niebezpieczną sytuację na drodze spowodował Pan, to można zastanawiać się nad tym co się do tego przyczyniło. Zdarza się bowiem, że nieszczęśliwy skutek może wywołać np. praca z uszkodzonym sprzętem, jazda niesprawnym samochodem albo nadmierne wydłużenie czasu pracy, skutkujące brakiem wymaganej koncentracji. Jednak dla skuteczności roszczenia wobec pracodawcy jego wina musi zostać potwierdzona. Istotna jest tu jest m.in. Karta Wypadku spisywana przez osoby uprawnione (BHP), do której pracownik może składać pisemne uwagi. W przypadku zdecydowanych różnic w ocenie przyczyn wypadku (np. niechęci pracodawcy do sporządzenia dokumentacji wypadkowej) można zwrócić się o pomoc z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy do Państwowej Inspekcji Pracy. W razie dalszego sporu co do winy o rozstrzygnięcie można zwrócić się do Sądu Pracy. Dopiero od czasu ustalenia, że całość lub część winy za wypadek ponosi pracodawca, można skutecznie kierować wobec niego roszczenia. Należy je składać na piśmie w odpowiednim terminie oraz z podaniem żądanej kwoty wraz z uzasadnieniem. Sporządzenie takiego pisma najlepiej zlecić specjalistom w tej dziedzinie. Gdy ulegniemy wypadkowi w pracy nie ze swojej winy, to możemy starać się również o świadczenia z tytułu ubezpieczenia w ZUS. W zależności od tego czy był to wypadek w pracy czy w drodze z/do niej oraz zależnie od trwałości i rodzaju skutków zdarzenia może to być zasiłek chorobowy w pełnej wysokości, Świadczenie rehabilitacyjne, jednorazowe odszkodowanie za doznany uszczerbek na zdrowiu, renta wypadkowa. Trzeba też pamiętać o posiadanych ubezpieczeniach z tytułu następstw nieszczęśliwych wypadków np. ubezpieczenie grupowe w pracy czy szkole, ubezpieczenie mieszkania rozszerzone o następstwa nieszczęśliwych wypadków czy ubezpieczenia wykupione wraz z usługami bankowymi. Każda polisa jest obwarowana Ogólnymi Warunkami Ubezpieczeń, których treści zazwyczaj nie pamiętamy i czasem nawet nie znamy sumy ubezpieczenia. W razie wątpliwości czy dane zdarzenie jest objęte polisą zawsze można zapytać agenta pośredniczącego w zawarciu umowy, powierzyć prowadzenie swoich spraw kancelarii odszkodowawczej lub pisemnie zgłosić szkodę i poczekać na odpowiedź ubezpieczyciela, który musi podać ewentualną przyczynę odmowy. Dominika Janek z kancelarii doradczej ADIUTOR CENTRUM sp.j., ul. Słubicka 18, Wrocław. tel czerwiec 2012

18 Publicystyka Wywiad z Olgierdem Sroczyńskim, przedstawicielem Instytutu Misesa. str 18 Adam Tomasz Witczak Wolnorynkowcy twierdzą, że przyczyną bezrobocia są zbyt wysokie podatki, państwowe regulacje rynku, zasiłki dla bezrobotnych oraz płaca minimalna. Ale dwa ostatnie punkty w ogóle nie dotyczą lwiej części współczesnych bezrobotnych zwłaszcza młodych którzy i tak coraz częściej zatrudniani są na umowy-zlecenie i umowy o dzieło. Jak byś się do tego odniósł? W chwili obecnej mamy rzeczywiście do czynienia z wzrostem popularności umów cywilnoprawnych jako substytutu stosunku pracy, między innymi dlatego, że nie dotyczą ich regulacje i obciążenia, którym podlegają umowy o pracę i stanowią one dzięki temu dla pracodawcy wyjście w obliczu płacy minimalnej. Dlaczego więc mamy nadal do czynienia z bezrobociem? Obserwacja rynku nie prowadzi wcale do wniosku, że nie ma pracy; wręcz przeciwnie, niektóre ogłoszenia pojawiają się z każdą aktualizacją baz danych największych portali z ofertami zatrudnienia. W ostatnio przeprowadzonym przez Rzetelną Firmę badaniu przedsiębiorców, aż 60% z nich zadeklarowało, że ma problem ze znalezieniem właściwego pracownika. Skoro mamy zarówno dużą ilość ofert pracy jak i dużą ilość bezrobotnych, to wyjścia są dwa albo kandydaci nie spełniają wymogów pracodawców, albo oferty pracy nie są dla kandydatów atrakcyjne. I w gruncie rzeczy obie te rzeczy mają obecnie miejsce. Co jest złego, a co dobrego w tak obecnie dyskutowanych umowach śmieciowych? Pracowników interesuje obecnie to, aby mieć pewność zatrudnienia i wszystkie przywileje zapewnione w prawie pracy, a pracodawca jest od tego, żeby im to zapewnić. Skrajny przykład to niedawny pomysł francuskiego prezydenta-elekta, aby sprawdzić, czy przedsiębiorstwa dokonują cięć etatów potrzebnie, czy też może nie- potrzebnie. Zakłada się, że obowiązkiem pracodawcy jest zapewnianie pracy, niezależnie od tego jak on sam widzi sytuację własnej firmy. Nikt nie myśli o tym, że pracodawca nie ma zapewnionego świętego spokoju, stałego przychodu, umowy na czas nieokreślony i trzymiesięcznego wypowiedzenia. Nikt nie ma obowiązku go zatrudniać. Zamiast tego jest uwikłany w koszta stałe związane z prowadzeniem firmy, w tym składki ZUS, które nie są uzależnione od tego, czy w ogóle zarabia. Umowa o pracę to dla niego kolejne długoterminowe zobowiązanie, nie powinno więc nas dziwić, że podchodzi do tego ostrożnie i woli proponować pracownikowi umowy cywilnoprawne. Dużo mówi się o tym, że nasze szkolnictwo nie przyucza do konkretnego zawodu, nie wyrabia w uczniach i studentach praktycznych umiejętności itd. W szczególności tyczy się to tzw. kierunków humanistycznych. Czy rzeczywiście tak jest? Przyuczanie do konkretnego zawodu nie jest i nigdy nie było zadaniem uniwersytetów, a wiedza humanistyczna z założenia nie była praktyczna. Problemem nie jest brak umiejętności praktycznych u humanistów, ale brak ludzi z umiejętnościami praktycznymi i nadwyżka osób z wykształceniem ogólnym. Co to znaczy? Otóż większość ludzi w wieku gimnazjalnym, zamiast wybrać szkołę zawodową lub technikum, idzie kształcić się do liceum ogólnokształcącego, zdaje maturę i wybiera studia humanistyczne, co przekłada się na deficyt w zawodach, które obecnie są pożądane, a nadwyżkę w tych, na które nie ma zapotrzebowania. Wzrost odsetka ludzi z wyższym wykształceniem w tym przede wszystkim humanistycznym jest pokłosiem reformy ministra Handke z 1997 roku. Duża część osób, która przed reformą wybrałaby kształcenie rzemieślnicze czy też zawód technika, poszła na studia humanistyczne bądź społeczne. To spowodowało spadek wartości rynkowej takiego wykształcenia i obniżenie jego jakości. Wykształcenie techniczne i ścisłe poddało się temu procesowi w mniejszym stopniu, ponieważ aby zostać inżynierem czy fizykiem należy opanować matematykę, co stanowi pewną barierę selekcyjną, której studia humanistyczne nie posiadają. Bycie humanistą często oznacza dzisiaj tego, kto przestał się uczyć matematyki i nauk ścisłych. Tymczasem wykształcenie humanistyczne powinno oznaczać kształtowanie myślenia i obejmowanie szerokiego spektrum ludzkiego poznania. W przypadku humanistów mamy problem z tym, że nie kształtuje się u nich umysłu, bo do skończenia studiów potrzebna jest prawie wyłącznie umiejętność czytania i pisania. To należałoby zmienić w pierwszej kolejności. Tymczasem podejście rządu czy władz uczelnianych jest odwrotne ich odpowiedzią jest dalsza specjalizacja i upraktycznianie humanistów kosztem wiedzy teoretycznej, wiedzy ogólnej i umiejętności myślenia. A to oznacza pogłębianie sytuacji istnienia tak dużej ilości wykształconych bezrobotnych. Pracodawcy poszukują kandydatów młodych, ambitnych... i do tego mających za sobą trzy lata doświadczenia na podobnym stanowisku, minimum cztery lata pracy, a także praktyczną wiedzę z danej branży. Tworzy się obustronna frustracja: z jednej strony młodzi ludzie mają żal do pracodawców ( jak zdobyć doświadczenie, skoro wszędzie trzeba je mieć? ), z drugiej pracodawcy narzekają na brak wykwalifikowanych pracowników. Jak temu zaradzić? Wdrożenie pracownika w firmę jest zawsze kosztem, nawet jeżeli mówimy o bezpłatnej praktyce czy stażu. Absolwenta bez doświadczenia trzeba wdrażać we wszystko od początku, nawet jeżeli studiował stosunkowo praktyczny kierunek (jak zarządzanie czy rachunkowość). Wielu młodych ludzi ma błędną wizję wiedzy, którą zdobyli na studiach i błędne mniemanie o swojej wartości dla pracodawcy. Ich wiedza teoretyczna w konfrontacji z rzeczywistością okazuje się często nieaktualna i nieprzydatna. Czas wdrożenia kandydata z doświadczeniem jest nieporównywalnie krótszy i można go stosunkowo szybko rzucić na głęboką wodę, bo radził sobie już w podobnych sytuacjach, jest samodzielny. Pracownik bez doświadczenia o wszystko musi pytać, upewniać się, że nie popełnić błędu. Ktoś musi się nim zająć, wyszkolić go i wdrożyć. Jest to czas, za który płaci pracodawca. Problemem jest to, że absolwenci zbyt późno decydują się na podjęcie pracy. Istnieje bowiem cała masa ofert pracy, którą mogą wykonywać osoby po maturze i w ten sposób stawiać pierwsze kroki na rynku. Ale jest różnica pomiędzy stawianiem pierwszych kroków w wieku 19 lat, kiedy otrzymuje się jednocześnie pieniądze od rodziców czy stypendium uczelniane, a stawianiem tych samych kroków w wieku lat 24, kiedy zaczynamy dążyć do stabilizacji, chcielibyśmy kupić samochód, mieszkanie i założyć rodzinę. Wówczas pieniądze, które na studiach zapewniłyby nam utrzymanie na przyzwoitym poziomie, okazują się dalece niewystarczające. Czy ludziom szukającym pracy zwłaszcza młodym można doradzić cokolwiek na tyle ogólnego, by przydało się wszystkim, a zarazem wystarczająco konkretnego, by nie sprowadzało się do oczywistych banałów? Wyjście z problemu jest stosunkowo proste, jeżeli tylko młodzi ludzie uświadomią sobie jego przyczyny: należy wcześnie zacząć swoją drogę zawodową. Nawet osoby szczególnie uzdolnione w jakiejś dziedzinie, które nie idą na studia tylko ze względu na modę czy panujący zwyczaj, powinny mieć świadomość tego, że pięć lat to dość długi okres przy obecnym rozwoju rynku i po ich upływie mogą nie znaleźć pracy w zawodzie. Należy wczuć się w rolę pracodawcy po co ma mnie zatrudniać? Jaką ma z tego korzyść? Jeżeli studiowaliśmy przez pięć lat politologię, socjologię, filozofię czy nawet ekonomię, to możemy świetnie znać systemy polityczne, politykę gospodarczą czy historię intelektualną Europy XX wieku, ale do czego przyda się to pracodawcy, który potrzebuje sprzedawać swój produkt i na tym zarabiać? Absolwenci często w aplikacjach piszą, że są osobami kreatywnymi. Ale skąd to wiadomo? Gdzie tę kreatywność spożytkowali? To praktyka weryfikuje kreatywność i innowacyjność, nie papier z uczelni. I tę praktykę trzeba zdobywać. Jakie są perspektywy dla Polski i UE na najbliższe lata, jeśli chodzi o poziom bezrobocia i warunki zatrudnienia? Jedynym wyjściem jest dla Europy wprowadzenie polityki oszczędności i drastycznych cięć po stronie wydatków, ale także po stronie podatków i obciążeń przedsiębiorczości, przede wszystkim opodatkowania pracy. Taką drogą chociaż może drastyczne to zbyt mocne słowo w tym przypadku poszła niedawno Szwecja, uważana do tej pory za bastion państwa opiekuńczego. Jeżeli politykę cięć budżetowych przyjmą pozostałe kraje europejskie, przede wszystkim Polska, to rynek szybciej wróci do równowagi i kryzys będzie mniej bolesny. Z rozszerzoną wersją wywiadu możecie Państwo zapoznać się na naszej stronie: Olgierd Sroczyński pedagog, koordynator projektu Lekcje Ekonomii w Instytucie Misesa. Zajmuje się doradztwem edukacyjnym i rynkiem pracy. czerwiec 2012

19 str 19 Co budowano w maju? Konrad Łuszczki Polacy boją się kupować nieruchomości - głównie ze względu na straty, jakie taka inwestycja może przynieść. Jak oszczędzać? Marek Budzyński Kryzys finansów publicznych w Europie pokazuje, że nawet państwa mogą zbankrutować. Nic więc dziwnego, że tylu szarych obywateli ma z własnymi finansami problemy, które mogą (ale nie muszą!) skończyć się w taki sam sposób. Błędy prowadzące do bankructwa mają wspólną podstawę: wydaje się więcej, niż zarabia. Nie ma tutaj znaczenia, czy jest to Kowalski, który rozporządza co miesiąc kwotą rzędu 2000 złotych, czy firma, której obroty sięgają milionów, czy kraj mający do dyspozycji budżet idący w dziesiątki lub setki miliardów złotych. Wydawanie więcej, niż się zarabia, zawsze doprowadzi nas do finansowej zapaści. Należy zatem wziąć sprawy finansowe w swoje ręce. Z nauką organizowania finansów osobistych jest jak z jazdą na rowerze po- czerwiec 2012 czątki mogą być trudne, popełnimy też kilka błędów, ale w końcu się nauczymy, a zdobyte umiejętności pozostaną z nami do końca życia. Niestety, w Polsce z wiedzą o finansach jest bardzo źle. Sposób uczenia matematyki skutecznie zniechęca nas do tego przedmiotu, czego skutkiem jest brak umiejętności wyliczenia sobie kosztów kredytu lub sprawdzenia, ile zarobimy na lokacie. Nieznajomość podstaw ekonomii powoduje, że naciągają nas rzesze doradców finansowych, których głównym celem jest zarobienie na prowizji, wych mieszkań staną też biura i lokale użytkowe. W ramach projektu Dolnośląskich Inwestycji dokona się próby przekształcenia dawnego Hotelu Pasteura w mieszkania. Jeśli plan stworzenia 170 małych, praktycznych kawalerek się powiedzie, to może powstać nawet 700 kolejnych mieszkań dla studentów. Na słabo eksploatowanej przez wrocławskie budownictwo północy miasta, Gant planuje stworzenie prawie 600 mieszkań w okolicy parku, z lokalem usługowym na parterze oraz zewnętrznym obszarem parkingowym. Metraże mają oscylować pomiędzy 38 m2 a 75m2, zaś cena będzie zaczynała się od złotych za m2. Gant planuje także, za porozumieniem z firmą Sun&Snow, stworzyć niewielki apartament miejski na Grobli. Ponad sto mieszkań o podwyższonym standardzie zostanie przeznaczonych do krótkiego wynajmu, na godziny. Większość z nich to pojedyncze pokoje z aneksem kuchennym o powierzchni pomiędzy 21 m2 a 57 m2. Firma Rafin stworzy na oddalonym od centrum Zakrzowie budynek siedmio- i sześciometrowy. Dwu- i trzypokojowe Według Bartosza Turka i Bernarda Waszczyka z Home Broker spadek wartości mieszkań od czasu amplitudy cenowej w lutym 2008 roku wyniósł do kwietnia bieżącego roku dokładnie 20,03 %. Dodają też, że jeżeli doliczyć do tego inflację, to mówimy już o o ponad 31 %. Jest to kłopotliwe tym bardziej, że zakup mieszkania w Polsce to spory wysiłek finansowy nawet dla ludzi zarabiających ponad średnią krajową, nieposiadających szczególnych zobowiązań oraz uciekających się o pomoc do banku (o którą zresztą jest trudniej niż w zeszłym roku). Spadek ilości transakcji, związany ze zmniejszeniem się wartości lokali, ma jednak w ciągu paru miesięcy zwolnić i ustabilizować się. To powinno zmotywować sprzedających do wstrzymania się z obniżaniem cen. Jeśli ta pozytywna prognoza miałaby się sprawdzić, to można poświęcić odrobinę czasu na przyjrzenie się postępującym przez ostatnie dwa miesiące inwestycjom nieruchomościowym na terenie Wrocławia. A tych jest naprawdę sporo szczególnie jeżeli chodzi o mieszkania i apartamenty, ponieważdomów zwykłych, bliźniaczych i szeregowych buduje się mniej. W nowym siedmiopiętrowcu w centrum Wrocławia poza 33 apartamentami mają znaleźć się również 4 lokale użytkowe. Na Krętej powstanie budynek z parkingiem na podwórzu. Będą tam 32 jedno-, dwu- i trzyosobowe mieszkania z czego większość będzie posiadać balkon. Na skupionym wokół fontanny osiedlu Lokum da Vinci zaplanowano 720 mieszkań w 11 budynkach, z których najwyższy ma mieć 15 kondygnacji. W szklanym budynku na ulicy Legnickiej oprócz 101 luksusomieszkania o rozmiarach od 40 m2 do 70 m2 będą kosztowały od złotych za m2. Inwestycja jest reklamowana jako idealna dla ludzi młodych, studentów, absolwentów, młodych małżeństw, którzy (...) nie dysponują dużym budżetem. 184 duże i małe mieszkania w dziewięciu budynkach wielorodzinnych zaistnieją dzięki spółce Fadesa Polnord Polska na ul. Nyskiej. Wykończone wysokiej jakości materiałami budynki będą posiadały ogródki, tarasy, balkony, miejsca parkingowe oraz plac zabaw. Wywodząca się z Austrii firma UBM Polska rozpoczyna drugi etap rozbudowy Ogrodów Bielańskich w Bielanach Wrocławskich. W związku z wymogami klientów mieszkania będą mniejsze niż zakładano, choć wciąż będzie ich 54 tak, jak pierwotnie planowano. Amerykańska firma Real Estate Development kompletnie przebuduje działkę pomiędzy ulicami Kościuszki, Komuny Paryskiej i Pułaskiego. Dwa budynki mają zostać odrestaurowane, zaś na miejscu starych magazynów i komórek ma powstać nowy. Będzie to też oznaczało 100 nowych mieszkań. Najnowszy projekt a nie nasze dobro. Rezultat? Setki tysięcy osób z kredytem na dziesiątki lat we frankach szwajcarskich, najczęściej większym niż wartość kupionego dzięki niemu mieszkania. Tysiące osób, które potraciły majątki w funduszach inwestycyjnych sprzedawanych na szczycie hossy. Zrozpaczone osoby szukające sposobu, by pozbyć się długoletnich planów oszczędzania z potężnymi karami umownymi za odstąpienie, przekraczającymi połowę wkładów. To dlatego tak ważne jest zaznajomienie się z podstawowymi mechanizmami i zasadami w świecie finansów. Od czego więc zacząć? Podstawą jest jedna zasada: wydawaj mniej niż zarabiasz. Porada ta zdaje się banalna, ale wielu z nas o niej zapomina. Badania pokazują, że mniej niż 10% Polaków odkłada co miesiąc jakąś kwotę. Raptem co czwartemu Polakowi udaje się zaoszczędzić jakieś pieniądze raz na jakiś czas. Jasno pokazuje to, że większość z nas wydaje więcej, niż zarabia. Jak więc sprawić, by co miesiąc zostawały nam jakiekolwiek środki? Ktoś pomyśli, że trzeba więcej zarabiać. Skoro obecnie dostaję 2000 złotych i nie mogę nic odłożyć, to muszę dojść do 3000 złotych i wtedy będę mógł oszczędzać. Niestety, w większości przypadków ta zasada się nie sprawdza. Bo kiedy będziemy zarabiać więcej, to wzrosną też nasze potrzeby. A to kupimy sobie nowy sprzęt do domu lub częściej będziemy wychodzić na miasto, a to zmienią się cele naszych podróży wakacyjnych (na droższe). Oczywiście nie ma w tym nic złego, bo pracuje się po to, aby żyć, a nie żyje, aby pracować, ale tym sposobem zawsze będziemy balansować na cienkiej linie. Nie zapominajmy więc o drugiej stronie równania o wydawaniu pieniędzy. I tu pojawia się oszczędzanie. Wiem, że wielu czytelnikom oszczędzanie może kojarzyć się z biedą lub z wyrzeczeniami, ale tak wcale nie musi być. Rozsądne wydawanie pieniędzy dobrze opisuje angielskie słowo frugal, oznaczające osoby, które nie marnują zasobów takich jak jedzenie, czas czy pieniądze oraz unikają przepychu, ekstrawagancji i marnotrawstwa. Oszczędzanie nie musi oznaczać ciężkich wyrzeczeń i pogorszenia naszego stanu życia. Oszczędzanie w finansach osobistych cechuje unikanie niepotrzebnych wydatków, które tylko wysysają pieniądze z naszego portfela, a także uszczelnienie samego portfela, aby więcej środków w nim pozostawało. Oszczędzanie można zacząć od razu. Na początku efekty raczej nie będą spektakularne (bo nie oszukujmy się, że zaczniemy nagle liczyć nasze oszczędności w setkach czy tysiącach złotych), ale tych kilka złotych miesięcznie stanie się podstawą zdrowych finansów. To pozwoli patrzeć w przyszłość z nadzieją. Ile płacisz za prowadzenie konta czy za kartę? Nawet, jeżeli jest to 2 lub 5 zł miesięcznie, to w skali roku daje to kilkadziesiąt złotych. Na każdym kroku można znaleźć oszczędności, które nie wpłyną na nasz komfort życia. Może być to optymalizacja zakupów spożywczych. Europejczycy wyrzucają do kosza średnio proc. kupionego jedzenia. Robienie zakupów na podstawie listy pozawala nie tylko uniknąć kupowania niepotrzebnych rzeczy, ale również znacząco skrócić czas zakupów. Nieruchomości jest planowany przy ul. Kurkowej 14. Profit Development zleciło projekt dwustumieszkaniowego bloku słynnemu Zbigniewowi Maćkówowi. Obok przypominającego literę U minimalistycznego budynku stanie też biurowiec. Wszystko będzie wykończone szkłem i betonem. W każdym mieszkaniu znajdzie się balkon, a na najwyższych piętrach taras. Mieszkania będą dobrze oświetlone i będzie rozciągał się z nich widok na Odrę. Warto też wspomnieć o inwestycjach publicznych i biznesowych. Zaplanowano rozbudowę Pasażu Grunwaldzkiego o 50 nowych sklepów do roku Jednocześnie firma Skanska wycięła drzewa przy ulicy Szczytnickiej pod budowę ekologicznego biurowca Green Day. Budimex rozpoczął przy Hali Stulecia dobudowę podziemnego parkingu dla 800 samochodów. Wystartowała budowa szpitalu na Stabłowicach. W najwyższym wieżowcu Wrocławia otwarto Galerię Sky Tower. Na ostatnią prostą weszło konstruowanie Narodowego Forum Muzyki. Ostatnie dwa miesiące to również intensywne wykończanie trwających dwa lata i kosztujących 360 mln złotych prac nad nowym Dworcem Głównym. Poza gruntowną przebudową stworzono także nowe infrastruktury, takie jak podziemny parking czy sekcję handlową na piętrze. Kłopoty finansowe Polaków nie zrażają wrocławskich inwestorów nieruchomościowych. Nieprzerwanie rozpoczynają oni coraz to kolejne projekty, pewnie licząc na napływ szerokiej rzeszy klientów. Dla nich dobra koniunktura może się zdawać tylko kwestią czasu. Polacy powinni zacząć podzielać ich optymizm i zapał. Przeanalizuj też, czy odpowiednio wykorzystujesz swój pakiet na Internet/telefon/telewizję. Większość osób płaci za funkcje, z których nigdy nie korzysta. A skoro nie ma różnicy, to po co przepłacać? Jeżeli dojeżdżasz do pracy autem, to może warto przesiąść się do autobusu lub na rower. W wielu miastach stan infrastruktury rowerowej poprawił się znacząco, przez co sprawnie można do większości miejsc dojechać właśnie rowerem. Po pewnym czasie, kiedy przestaniesz już się martwić, czy starczy Ci do następnej wypłaty, staniesz przed nowymi wyzwaniami. Tym razem: co zrobić, aby te zaoszczędzone pieniądze pracowały dla Ciebie i przynosiły Ci zysk. Ale to już zupełnie inna opowieść.

20 Porady Pamiętajcie o ogrodach Adam Tomasz Witczak Kilka dni temu zgłosił się do mnie pewien znajomy człowiek, który postanowił sobie dość nieoczekiwanie, że po wakacjach będzie studiował architekturę krajobrazu. W związku tym pytał, czy mógłbym mu w razie czego pomóc z matematyki, bo podobno tam tego wymagają. No cóż, nic dziwnego z pewnością w tym fachu przyda się geometria wykreślna czy ogólne obycie w temacie liczenia i mierzenia, a więc na przykład podstawy całkowania. Zatem pomóc może i bym mógł, to się jeszcze okaże, ale nie o matematyce chciałbym pisać. Po prostu sytuacja ta przypomniała mi się, kiedy okazało się, że w tym numerze Słowa pisać będziemy m.in. o ogrodach i ich projektowaniu. Wiadomo: wiosna, lato, wakacje, przyroda w rozkwicie i barwne kwiaty wyrastające wśród soczystej zieleni. Wszystko to nieodparcie skłania do wizyty w pięknym, zadbanym i precyzyjnie zaprojektowanym ogrodzie. Sztuka ogrodowa nie zrodziła się wczoraj przeciwnie, towarzyszyła człowiekowi niemal od samego początku cywilizacji. Starożytni Grecy i Rzymianie, ludy Bliskiego Wschodu, Hindusi i Arabowie, Europejczycy różnych epok (od średniowiecza po czasy współczesne) wszyscy oni zakładali ogrody, nieraz bardzo finezyjnie zaprojektowane. Mogły być to ogrody warzywne, gaje owocowe i oliwne, herbaria z ziołami leczniczymi czy po prostu ogrody ozdobne, pełne pięknych kwiatów i wszelkiego rodzaju ozdób. Warto tu wspomnieć o lokalnej, wrocławskiej ciekawostce, jaką był ogród Scholza, który pod koniec XVI stulecia znajdował się między ulicami Wierzbową i Piotra Skargi. Rosło tam 385 gatunków roślin, a podzielony ścieżkami ogród zdobiły sztuczne groty i rzeźby stylizowane na antyk. Wówczas miejsce to uchodziło za jedno z piękniejszych w Europie dziś to szara, piaszczysta parcela, porośnięta rzadką trawą. W niektórych nurtach postrzegano ogród jako miejsce odrębne, niejako sztuczne, tworzące własną przestrzeń i podporządkowane wyłącznie wewnętrznym zasadom, ale według innego podejścia (np. angielskich projektantów XVIII wieku) ogród to część krajobrazu, która powinna uwzględniać naturalne nierówności terenu, a także stawy, rzeki czy łąki. Współcześnie przeciętnemu człowiekowi może się wydawać, że własny ogród o ile w ogóle się go posiada to kilka rabatek z kwiatkami, ściśniętych przy domku jednorodzinnym na zatłoczonym osiedlu podmiejskim. Rzeczywiście, często tak jest i wówczas całe projektowanie sprowadza się do w miarę regularnego podlewania i przycinania roślin, choć nawet to nie jest do końca prawdą, ponieważ nawet na niewielkiej powierzchni stworzyć można małe dzieło sztuki (ogrodowej). Zwróćmy jednak uwagę na fakt, że we współczesnych czasach wielu ludzi opuszcza tereny miejskie, a nawet ciasne osiedla domków jednorodzinnych na obrzeżach metropolii i udaje się nieco dalej, na przykład na wieś. Tam powierzchnie często są większe, stąd i miejsca na ewentualny ogród jest pod dostatkiem. W takich okolicznościach wiele osób skłania się ku skorzystaniu z usług profesjonalnych projektantów. Wynika to zarówno z braku czasu na samodzielne myślenie o projekcie (cóż, jesteśmy społeczeństwem nieustannego pośpiechu i wytężonej pracy), jak i z braku fachowej wiedzy. Oczywiście może się wydawać, że to, co swoje, własne, samodzielne jest najlepsze, bo od serca, ale w tym przypadku nie musi tak być i cała zabawa skończyć może się nieciekawą kompozycją, zachwianiem proporcji czy mało gustownym przemieszaniem konwencji. Po to jest projektant krajobrazu, by spojrzał na nasz kawałek podłogi (czy raczej gruntu) okiem specjalisty, by wszystko dokładnie wymierzył i rozplanował. Wbrew pozorom, pracy jest sporo. Najpierw trzeba opracować układ kompozycyjny, wpisać ogród w krajobraz okolicy, wyznaczyć ścieżki i działki. Później należy zastanowić się nad tym, gdzie powinny rosnąć kwiaty, a gdzie drzewa i krzewy, pamiętając przy tym nie tylko o estetyce, ale też o uwarunkowaniach takich jak jakość gleby, nasłonecznienie danego miejsca etc. Ba, nie chodzi tylko o rozmieszczenie roślin istotnym elementem naszego ogrodu będą przecież także ławeczki, rzeźby, być może nawet altana czy fontanna. Istotna jest przy tym kwestia doboru odpowiednich materiałów budowlanych i precyzja wykonania. Warto zwrócić uwagę na to, że z usług architektów krajobrazu i projektantów ogrodów korzystają nie tylko osoby prywatne, ale także firmy. Nie ma w tym nic dziwnego: siedziba przedsiębiorstwa to jest wizytówka, która może przyciągać lub odstraszać potencjalnych klientów i kontrahentów. Zaniedbane podwórko, banalny, wydeptany trawniczek, kilka rachitycznych krzaków porzuconych bez ładu i składu, wyschnięty kwiatek w donicy, walające się wszędzie narzędzia i blokujące dojście samochody taki obraz nie zrobi dobrego wrażenia na osobach odwiedzających naszą firmę. Wypadałoby to wszystko ogarnąć, jak mawia młodzież, wypadałoby pomyśleć o sensownym uporządkowaniu terenu wokół firmowych budynków zwłaszcza, jeśli klienci i wspólnicy mają przybywać tu na dłuższe spotkania. Warto pamiętać o tym, że str 20 profesjonalni architekci krajobrazu oferują nie tylko sam projekt ogrodu, ale także jego wykonanie. Mało tego: ich pracownicy będą, jeśli tylko sobie tego życzymy, zajmować się także konserwacją naszego ogrodu i to w taki sposób, by nie naruszyć jego pierwotnej koncepcji, by nie zburzyć panującego ładu. czerwiec 2012