(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP01/00964 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP01/00964 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO01/58746 PCT Gazette nr 33/01 (51) Int.Cl. B62D 65/00 ( ) (54) Układ transportowy dla montażu w stanie surowym nadwozi pojazdów (30) Pierwszeństwo: ,DE, (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 23/02 (73) Uprawniony z patentu: EISENMANN Anlagenbau GmbH & Co. KG, Böblingen,DE (72) Twórca(y) wynalazku: Hans-Joachim Weinand,Ditzingen,DE Franz Ehrenleitner,Stuttgart,DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 12/09 (74) Pełnomocnik: Niewieczerzał Jan, Rzecznik Patentowy, POLSERVICE, Kancelaria Rzeczników Patentowych Sp. z o.o. PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest układ transportowy dla montażu w stanie surowym nadwozi pojazdów. Znany jest układ transportowy dla montażu w stanie surowym nadwozi pojazdów zawierający układ szynowy łączący co najmniej dwa stanowiska obróbkowe oraz co najmniej jeden wózek, mogący jeździć na układzie szynowym za pomocą urządzenia napędowego, na którym to wózku może być mocowany przedmiot obrabiany, a ponadto zawierający środki ustawiające, które zapewniają dokładne przestrzenne położenie przedmiotu obrabianego na każdym stanowisku obróbkowym, to jest w kierunku pionowym, w kierunku poprzecznym względem układu szynowego i w kierunku układu szynowego. W tak zwanym montażu w stanie surowym" nadwozi samochodowych łączy się ze sobą różne części nadwozi na kilku stanowiskach obróbkowych poprzez zgrzewanie punktowe za pomocą robotów. Roboty są tak zaprogramowane, że wykonują swoje zgrzewania w dokładnie określonych współrzędnych przestrzeni. Zadaniem układu transportowego, który prowadzi będące w stanie powstawania nadwozia pojazdów przez różne stanowiska obróbkowe, jest doprowadzanie tych będących w stanie powstawania nadwozi pojazdów (tu zwanych przedmiotem obrabianym") z milimetrową dokładnością do właściwego miejsca, tak aby wykonywane przez roboty zgrzeiny punktowe znajdowały się we właściwych miejscach przedmiotu obrabianego. Ustawianie przedmiotu obrabianego musi przy tym następować wzdłuż trzech osi, to jest w kierunku ruchu wózka, poprzecznie do kierunku ruchu wózka i w kierunku pionowym. Przy tym trudnym zadaniu układ transportowy musi być bardzo szybki, przy czym określenie szybkość" odnosi się zarówno do przyspieszenia jak i opóźnienia wózka przy wychodzeniu ze stanowiska obróbkowego względnie wchodzeniu do wewnątrz stanowiska obróbkowego, do prędkości pomiędzy stanowiskami obróbkowymi, a także do koniecznych na poszczególnych stanowiskach obróbkowych czasów wymiany. Układ transportowy wymienionego na wstępie rodzaju jest znany na rynku. Urządzenie napędowe zawiera tu obracający się wał napędowy, przebiegający pomiędzy szynami układu szynowego i równolegle do nich, który za pomocą elementu napędowego znajdującego się po stronie wózka może być połączony na podobieństwo gwintu i wózek może być w ten sposób transportowany wzdłuż układu szynowego. Ustawianie wózka poprzecznie do kierunku ruchu odbywa się poprzez prowadzenie z wysoką dokładnością kół wózka po szynach, przy czym pionowe ustawienie znajdującego się na wózku nośnika części konstrukcyjnych jest zapewniane przez osobne urządzenie podnoszące. Właściwe ustawienie nośnika części konstrukcyjnych w kierunku ruchu wózka jest wreszcie zabezpieczane przez urządzenia blokujące, które znajdują się w każdym ze stanowisk obróbkowych i wzębiają się w odpowiednie gniazda w wózku po osiągnięciu przez niego właściwego położenia. Jako układ transportowy dla montażu w stanie surowym nadwozi samochodowych są także stosowane przenośniki ślizgowe, przy czym ślizgi są wyposażone w urządzenia, które umożliwiają kombinowany ruch podnoszenia i poziomy nośnika części konstrukcyjnych. Przy montażu w stanie surowym nadwozi pojazdów do transportu przeznaczonych do montażu części stosowane są także elektryczne przenośniki podwieszone, które odkładają te części konstrukcyjne na różnych stanowiskach obróbkowych. Jako układ transportowy stosowane są także tak zwane układy transportowe bez kierowcy", a więc przemieszczające się swobodnie wózki sterowane za pomocą komputera. Celem wynalazku jest takie udoskonalenie układu transportowego uprzednio wymienionego rodzaju, aby był on tańszy w wytwarzaniu i mniej skłonny do uszkodzeń. Układ transportowy dla montażu w stanie surowym nadwozi pojazdów z układem szynowym łączącym co najmniej dwa stanowiska obróbkowe i co najmniej jednym wózkiem, mogącym jeździć na układzie szynowym za pomocą urządzenia napędowego, na którym to wózku może być mocowany przedmiot obrabiany, a ponadto zawierający środki ustawiające, które zapewniają dokładne przestrzenne położenie przedmiotu obrabianego na każdym stanowisku obróbkowym, to jest w kierunku pionowym, w kierunku poprzecznym względem układu szynowego i w kierunku układu szynowego, według wynalazku charakteryzuje się tym, że środki ustawiające są środkami ustawiającymi pracującymi biernie, bez własnego napędu, aktywowanymi tylko przez ruch wózka, niezależnymi od układu szynowego i zawierają środki ustawiające umieszczone na stałe na każdym ze stanowisk obróbkowych oraz środki ustawiające po stronie wózka, które współpracują z stałymi środkami ustawiającymi, przy czym rodzaj prowadzenia wózka na układzie szynowym i/lub konstrukcja wózka dopuszcza pewien ruch przedmiotu obrabianego poprzecznie do kierunku układu szynowego i w kierunku pionowym przy oddziaływaniu odpowiednich sił na wózek.

3 PL B1 3 Środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego w kierunku pionowym i środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego poprzecznie do układu szynowego, zawierają rampy ustawcze, które mają pochyłą powierzchnię nabiegową i przylegającą do niej, przebiegającą równolegle do kierunku ruchu powierzchnię ustawczą. Środki ustawiające współpracujące z rampami ustawczymi stanowią rolki ustawcze. Rolki ustawcze określające pionowe położenie przedmiotu obrabianego są w kierunku poziomym ułożyskowane przesuwnie poprzecznie względem kierunku ruchu wózka. Rolki ustawcze są dociskane przez sprężyny w położenie pośrednie poprzecznie względem kierunku ruchu. Wózek ma w różnych położeniach w kierunku wzdłużnym środki ustawiające, które każdorazowo współpracują z różnymi stałymi, położonymi w kierunku ruchu wózka jeden za drugim, środkami ustawiającymi, przy czym ułożenie przestrzenne tych środków ustawiających jest takie, że środki ustawiające umieszczone najdalej z przodu na wózku mogą współdziałać tylko ze stałymi środkami ustawiającymi położonymi najdalej z przodu w kierunku ruchu. Środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego w kierunku układu szynowego, zawierają stały zderzak i współdziałający z nim zderzak po stronie wózka. Stały zderzak może być mijany przez zderzak po stronie wózka przy ruchu wózka do przodu, a nie może być natomiast mijany przy ruchu wózka do tyłu. Układ transportowy zawiera ogranicznik prądu rozruchowego, który kontroluje prąd pobierany urządzenia napędowego wózka i przy zmianie prądu pobieranego, która wywołana jest przez osiągnięcie przez wózek położenia dosunięcia do zderzaka, wysyła sygnał dla wyłączenia urządzenia napędowego i/lub sygnał rozruchowy dla narzędzia obrabiającego na stanowisku obróbkowym. Urządzenie napędowe zawiera większą liczbę stałych par rolek naciskowych wzdłuż układu szynowego, które oddziałują obustronnie na co najmniej jeden, boczny, poziomy pas kołnierzowy wózka. Pary rolek naciskowych mają pewną zdolność ruchu w kierunku ruchu wózka i są przez urządzenie sprężyste naciskane przeciwnie do kierunku ruchu wózka w położenie normalne, i że przewidziane jest urządzenie wykrywające, które wykrywa odchylenie odpowiedniej pary rolek naciskowych, które jest spowodowane przez osiągnięcie położenia dosunięcia do zderzaka przez wózek i następnie wysyła sygnał dla wyłączenia urządzenia napędowego i/lub sygnał rozruchowy dla narzędzia obrabiającego na stanowisku obróbkowym. Zgodnie z wynalazkiem zrezygnowano z precyzyjnego prowadzenia wózka względnie znajdującego się na nim nośnika części konstrukcyjnych w kierunku poprzecznym do kierunku ruchu podczas całej drogi przemieszczania pomiędzy stanowiskami obróbkowymi, jak to ma miejsce przede wszystkim we wspomnianym powyżej stanie techniki. Położenie nośnika części konstrukcyjnych względnie wózka zarówno w kierunku poprzecznym jak i pionowym oraz w kierunku ruchu jest ustawiane dopiero w samym poszczególnym stanowisku obróbkowym. Stosowane w tym celu środki ustawiające są całkowicie bierne. Oznacza to, że mogą one zrezygnować z własnych środków napędowych i mogą wykorzystywać wyłącznie działanie krzywkowe" lub jarzmowe" współpracujących stałych środków ustawiających i środków ustawiających znajdujących się po stronie wózka. Siły, potrzebne do ustawiania nośników części konstrukcyjnych, są wyprowadzane wyłącznie z ruchu wózka za pomocą tego działania krzywkowego" lub jarzmowego". Aby uczynić możliwym właściwe ustawienie nośnika części konstrukcyjnych za pomocą tych biernych środków ustawiających jest wymagane, aby nośnik części konstrukcyjnych na wózku miał pewną możliwość ruchu poprzecznie do kierunku układu szynowego i w kierunku pionowym układu szynowego. Razem biorąc tak ukształtowany układ transportowy według wynalazku jest bardzo tani, ponieważ nie jest wymagane dobre prowadzenie wózka na układzie szynowym. Niskie koszty wynikają także z pominięcia osobnych układów napędowych dla środków ustawiających, co jednocześnie wyraźnie zmniejsza skłonność do uszkodzeń. Korzystnie jest, gdy środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego w kierunku pionowym i środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego poprzecznie do układu szynowego, mają rampy ustawcze, które mają pochyłą powierzchnię nabiegową i przylegającą do niej, przebiegającą równolegle do kierunku ruchu powierzchnię ustawczą. Rampy ustawcze mogą znajdować się na wózku, przy czym w tym wypadku pochyła powierzchnia nabiegowa wyprzedza powierzchnię ustawczą w kierunku ruchu. Jeśli natomiast rampy ustawcze są stałe, wówczas powierzchnia nabiegowa jest zwrócona przeciwnie do kierunku ruchu wózka. W obu przypadkach powierzchnia ustawcza we współpracy z odpowiednimi przeciwnymi środ-

4 4 PL B1 kami ustawiającymi zapewnia właściwe położenie nośnika części konstrukcyjnych, podczas gdy powierzchnia nabiegowa ułatwia wymagane przesunięcie nośnika części konstrukcyjnych przy nachodzeniu na rampę ustawczą. Środki ustawiające współpracujące z rampami ustawczymi stanowią korzystnie rolki ustawcze. Rampy ustawcze i rolki ustawcze mogą współpracować ze sobą w zasadzie bez tarcia. Korzystnie jest ponadto, jeśli rolki ustawcze określające pionowe położenie przedmiotu obrabianego są w kierunku poziomym ułożyskowane przesuwnie poprzecznie względem kierunku ruchu wózka. Te rolki ustawcze wówczas przy ruchu wózka poprzecznie do kierunku układu szynowego mogą się przemieszczać wraz z nim, wskutek czego unika się obarczonego tarciem ślizgania tych rolek ustawczych na odpowiednich współpracujących środkach ustawiających. Te przesuwne rolki ustawcze są korzystnie popychane przez sprężyny w położenie pośrednie poprzecznie względem kierunku ruchu, tak że również po odjeździe ostatniego wózka wciąż powracają one w określone położenie wyjściowe. Zwłaszcza w większych wózkach zaleca się, aby miały one w różnych położeniach w kierunku wzdłużnym środki ustawiające, które współpracują z różnymi stałymi, położonymi w kierunku ruchu jeden za drugim, środkami ustawiającymi, przy czym ułożenie przestrzenne tych środków ustawiających jest takie, że środki ustawiające umieszczone najdalej z przodu na wózku mogą współdziałać tylko ze środkami ustawiającymi położonymi najdalej z przodu w kierunku ruchu. Przykładowo zaleca się przy dłuższym wózku umieszczenie, w obszarze jego przedniego i jego tylnego końca, środków ustawiających związanych z wózkiem. Te przednie i tylne, znajdujące się po stronie wózka środki ustawiające muszą na stanowiskach obróbkowych współpracować z położonymi dalej w kierunku ruchu z przodu i nie tak odlegle w kierunku ruchu z przodu stałymi środkami ustawiającymi. Aby przednie, znajdujące się po stronie wózka środki ustawiające nie stawały się aktywne już przy osiągnięciu pierwszych stałych środków ustawiających, tak dobiera się ich względne położenie, że nie leżą one na drodze wzajemnego ruchu. Dopiero stałe środki ustawiające znajdujące się dalej z przodu w kierunku ruchu mają położenie, w którym mogą one współpracować z przednimi środkami ustawiającymi po stronie wózka. Odpowiednio odnosi się to także do dalej z tyłu na wózku położonych środków ustawiających, które wskutek ich rozmieszczenia przestrzennego mogą współpracować wyłącznie z tymi stałymi środkami ustawiającymi, dla których są one przeznaczone. Środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego w kierunku układu szynowego, zawierają korzystnie stały zderzak i współdziałający z nim zderzak po stronie wózka. W kierunku układu szynowego wózek nie jest więc ustawiany w poprawnym położeniu przez mechanizm blokujący, lecz tylko przez zderzak. Bez żadnej dodatkowej blokady wózek jest dociskany do stałego zderzaka za pomocą odpowiednio ukształtowanego urządzenia napędowego. Szczególnie korzystnie jest w związku z tym, jeśli stały zderzak może być mijany przez zderzak po stronie wózka przy ruchu wózka do przodu, a nie może być jednak mijany przy ruchu wózka do tyłu. W tym przypadku ustawianie wózka w kierunku układu szynowego odbywa się w ten sposób, że wózek jest najpierw przemieszczany za stały zderzak. Potem urządzenie napędowe odwraca kierunek ruchu wózka, który jest prowadzony ku zderzakowi, który jest w tym kierunku nie do pokonania. Dalszy ruch wózka w kierunku do przodu po zakończeniu prac na danym stanowisku obróbkowym może następować bez odciągania zderzaka. Oznacza to, że także ten zderzak pracuje wyłącznie w powyżej wspomnianym sensie biernie". W szczególnie korzystnej postaci wykonania wynalazku jest przewidziany ogranicznik prądu rozruchu, który kontroluje prąd pobierany urządzenia napędowego wózka i przy zmianie prądu pobieranego, wywoływanej przez osiągnięcie przez wózek położenia dosunięcia do zderzaka, wysyła sygnał dla wyłączenia urządzenia napędowego i/lub sygnał rozruchowy dla narzędzia obrabiającego na stanowisku obróbkowym. Szczególnie duże przyspieszenia i opóźnienia oraz duże prędkości pomiędzy stanowiskami obróbkowymi uzyskiwane są wówczas, gdy urządzenie napędowe zawiera większą liczbę stałych par rolek naciskowych, które oddziałują obustronnie na co najmniej jeden, boczny, poziomy pas kołnierzowy wózka. Jeśli stosowany jest ten rodzaj urządzenia rozruchowego, to zaleca się ukształtowanie wynalazku, w którym pary rolek naciskowych mają pewną zdolność ruchu w kierunku ruchu wózka i są przez urządzenie sprężyste popychane przeciwnie do kierunku ruchu w położenie normalne, i przewidziane jest urządzenie wykrywające, które wykrywa odchylenie odpowiedniej pary rolek naciskowych, które jest spowodowane przez osiągnięcie położenia dosunięcia do zderzaka przez wózek i następnie

5 PL B1 5 wysyła sygnał dla wyłączenia urządzenia napędowego i/lub sygnał rozruchowy dla narzędzia obrabiającego na stanowisku obróbkowym. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia fragment układu transportowego dla montażu w stanie surowym nadwozi pojazdów z dwoma stanowiskami obróbkowymi i jednym wózkiem, w widoku perspektywicznym, fig. 2 - wózek znajdujący się w pierwszym stanowisku obróbkowym, na powiększonym fragmencie widoku z fig. 1, fig. 3 - drugie stanowisko obróbkowe bez stojącego w nich wózka, także jako powiększony fragment widoku z fig. 1, fig. 4 - układ transportowy według fig. 1, w widoku od końca w kierunku strzałki IV i w innej skali, a fig. 5 - widok z góry na rampę ustawczą po stronie wózka, tak jak znajduje ona zastosowanie w układzie transportowym według fig. 1 do fig. 4. Układ transportowy przedstawiony na fig. 1 jest w całości zamontowany na płycie podstawowej 1. Zawiera on dwie równoległe szyny 2, 3, na których znajduje się większa liczba wózków 4 (na fig. 1 jest przedstawiony tylko jeden). Każdy z tych wózków 4 zawiera nośnik 5 części konstrukcyjnych, który wyposażony jest w środki mocujące dla przeznaczonych do montowania części nadwozia, przy czym te środki mocujące są na rysunku zaznaczone jako siatka otworów mocujących 6. Nośnik 5 części konstrukcyjnych jest przenoszony przez koła 7 (patrz fig. 4), które toczą się na szynach 2, 3. Koła 7 i tym samym cały wózek 4 są tak prowadzone na szynach 2, 3, że możliwy jest pewien ruch poprzeczny wózka 4. Koła 7 same nie są napędzane. Napędzanie do przodu wózka 4 odbywa się za pomocą par 8 rolek naciskowych, które oddziałują na boczne, poziome pasy kołnierzowe 9. Te ostatnie są uformowane na nośnikach 5 części konstrukcyjnych. Poszczególne rolki pary 8 rolek naciskowych są dociskane z dużą siłą przez odpowiednie, nie pokazane na rysunku urządzenia sprężynowe do przeciwległych powierzchni pasów kołnierzowych 9 i są przez również nie pokazany na rysunku napęd wprawiane w ruch obrotowy. Dzięki temu wózki 4 dają się szybko przyspieszać do dużych prędkości i znów wyhamowywać. Pary 8 rolek naciskowych opisanego rodzaju są usytuowane w regularnych odstępach wzdłuż szyn 2, 3, tak że stale co najmniej jedna z tych par 8 rolek naciskowych znajduje się w sprzężeniu z bocznym pasem kołnierzowym 9 wózka 4. Na przednim i tylnym końcu powierzchni bocznych nośnika 5 części konstrukcyjnych jest każdorazowo zamontowana rampa ustawcza 10a względnie 10b. Każda z tych ramp ustawczych 10a, 10b ma przednią, pochyło względem kierunku jazdy ustawioną pionową powierzchnię nabiegową 11 i przylegającą do niej, równoległą do kierunku jazdy pionową powierzchnię ustawczą 12. Rampy ustawcze 10a, 10b współdziałają w sposób, który ma być jeszcze bliżej opisany, z rolkami ustawczymi 13a, 13b, które w odpowiednich miejscach w obrębie stanowiska obróbkowego, gdzie zatem powinien zatrzymywać się wózek 4, są zamontowane na słupkach 14a, 14b i są obracalne wokół pionowych osi. Nośnik 5 części konstrukcyjnych jest także na swojej spodniej stronie wyposażony w rampy ustawcze 15a, 15b i 16 (patrz fig. 4). Rampy ustawcze 15a, 15b i 16 mają podobną budowę jak przedstawione na fig. 5 rampy ustawcze 10a, 10b, a więc mają również skośną, wyprzedzającą w kierunku jazdy powierzchnię nabiegową oraz w tym przypadku poziomą powierzchnię ustawczą, które jednak inaczej niż w rampach ustawczych 10a, 10b przebiegają poziomo. Dwie rampy ustawcze 15a znajdują się w pobliżu przedniego końca wózka 4 i posiadają stosunkowo duży odstęp od siebie wzajemnie. Dwie dalsze rampy ustawcze 15b są umieszczone w pobliżu tylnego końca wózka 4, mają mniejszy odstęp od siebie i leżą, patrząc w kierunku poprzecznym wózka, pomiędzy przednimi rampami ustawczymi 15a. Przednie dolne rampy ustawcze 15a współpracują ze stałymi rolkami ustawczymi 17a, które są na każdym stanowisku obróbkowym zamontowane za pomocą jarzma 18a o kształcie litery U na płycie podstawowej 1 tak, że mogą się one obracać wokół osi poziomej. Tylne dolne rampy ustawcze 15b współpracują z odpowiednio umieszczonymi rolkami ustawczymi 17b, które za pomocą jarzm 18b o kształcie litery U, również z możliwością obrotu wokół osi poziomych, są zamocowane na płycie podstawowej. Wózek 4 posiada wreszcie umieszczoną pośrodku zarówno w kierunku wzdłużnym jak i poprzecznym rampę ustawczą 16. Współpracuje ona ze środkową rolką ustawczą 21, która odpowiednio do rolek ustawczych 17a i 17b jest zamocowana, również z możliwością obrotu wokół osi poziomej, za pomocą jarzma 22 na płycie podstawowej 1. Rolki ustawcze 17a, 17b i 21 są przesuwne na osiach, na których są one ułożyskowane, jednak są tam każdorazowo przez dwie sprężyny 23, 24; 25, 26; 27, 27'; popychane w środkowe położenie.

6 6 PL B1 Do tylnej strony czołowej nośnika 5 części konstrukcyjnych wózka 4 jest przymocowany za pomocą połączenia śrubowego klocek zderzakowy 28, który jest zaopatrzony w poprzedzającą w kierunku ruchu i opadającą ku tyłowi powierzchnię nabiegową 29 i w tylną, pionową powierzchnię oporową 30. Klocek zderzakowy 28 współpracuje z rolką oporową 31, która jest zamontowana na końcu zapadki ustalającej 32. Zapadka ustalająca 32 jest na swoim, przeciwległym względem rolki oporowej 31 końcu zamocowana przegubowo do jarzma 33 o kształcie litery U, które ze swej strony jest umieszczone na płycie podstawowej 1. Zapadka ustalająca 32 jest przez nie przedstawioną sprężynę naciskana w pozycję pokazaną na rysunku, w której rolka oporowa 31 znajduje się na drodze ruchu klocka zderzakowego 28 wózka 4. Zapadka ustalająca 32 może jednak być odpychana na dół przeciw sile wymienionej sprężyny. Środki ustawiające w postaci ramp ustawczych 10a, 10b, rolek ustawczych 13a, 13b, ramp ustawczych 15a, 15b, 16, rolek ustawczych 17a, 17b, 21 oraz klocka zderzakowego 28 i rolki oporowej 31 są środkami ustawiającymi pracującymi biernie, bez własnego napędu, aktywowanymi przez ruch wózka 4. Są one niezależne od układu szynowego tworzonego przez szyny 2, 3. Przy tym środki ustawiające w postaci rolek ustawczych 13a, 13b, 17a, 17b, 21 i rolki oporowej 31 są umieszczone na stałe na każdym ze stanowisk obróbczych, natomiast środki ustawiające w postaci ramp ustawczych 10a, 10b, 15a, 15b, 16 oraz klocka zderzakowego 28 są środkami ustawiającymi związanymi z wózkiem 4, które współpracują ze wspomnianymi środkami ustawiającymi umieszczonymi na stałe. Opisany układ transportowy pracuje następująco: Przyjmijmy, że wózek 4 z prawej strony, poza obszarem przedstawionym na fig. 1, został zaopatrzony w część nadwoziową, do której w położeniu obróbkowym, w którym wózek 4 jest pokazany na fig. 1, ma zostać przymocowana za pomocą zgrzewania druga część nadwoziowa. Wózek 4 przemieszcza się w tym celu na szynach 2, 3 w kierunku strzałki IV z fig. 1 w to położenie obróbkowe. Jest on przy tym napędzany przez parę 8 rolek naciskowych, które oddziałują na boczne pasy kołnierzowe 9. Przednie dolne rampy ustawcze 15a wózka 4, przemieszczają się przy tym obok pierwszych stałych dolnych rolek ustawczych nie oddziaływując na siebie wzajemnie, ponieważ mają one różne położenia poprzecznie do kierunku ruch wózka 4. W podobny sposób poruszają się bez wzajemnego oddziaływania przednie boczne rampy ustawcze 10a wózka 4 obok pierwszych stałych bocznych rolek 13b, ponieważ te rampy ustawcze 10a i te rolki ustawcze 13b znajdują się na różnych wysokościach. Gdy wózek zbliża się do wymaganego położenia w stanowisku obróbkowym, wówczas pary 8 rolek naciskowych wyhamowują wózek 4. Wózek 4, z dalej wyjaśnionych powodów, przejeżdża nieco dalej za zadane położenie i potem zatrzymuje się. W tej ostatniej fazie ruchu wózka 4 spotykają się teraz różne rampy ustawcze na wózku 4 z różnymi stałymi rolkami ustawczymi przy wzajemnym oddziaływaniu w sposób następujący: Wskutek swojego geometrycznego ułożenia nabiegają najpierw przednie dolne rampy ustawcze 15a wózka 4 swoimi ustawionymi skośnie powierzchniami nabiegowymi na stałe rolki ustawcze 17a, wskutek czego wózek jest odpowiednio unoszony na przednim końcu, aż do momentu, gdy rolki ustawcze 17a przylegają do powierzchni ustawczej przedniej dolnej rampy ustawczej 15a. W odpowiedni sposób znajdujący się z tyłu koniec wózka jest jednocześnie unoszony poprzez wzajemne oddziaływanie tylnej dolnej rampy ustawczej 15b ze stałymi rolkami ustawczymi 17b. Pośrodku wózek 4 jest podparty na odpowiedniej wysokości wskutek nabiegnięcia środkowej dolnej rampy ustawczej 16 na środkową stałą rolkę ustawczą 21. Pary 8 rolek naciskowych są tak ruchomo ułożyskowane, że mogą one uczestniczyć w tym ruchu podnoszenia wózka i zarazem także bocznych pasów kołnierzowych 9, na które one oddziaływują. Wkrótce po uzyskaniu w ten sposób przez nośnik 5 części konstrukcyjnych właściwej wysokości boczne rampy ustawcze 10a, 10b wózka 4 jednocześnie najpierw swoimi skośnie ustawionymi powierzchniami nabiegowymi 11 wchodzą w styk z odpowiednimi stałymi bocznymi rolkami ustawczymi 13a, 13b. Wózek 4 jest przy swoim dalszym ruchu na zasadzie prowadzenia krzywkowego przesuwany bocznie, aż boczne rolki ustawcze 13a, 13b po przeciwległych stronach wózka 4 przylegną do powierzchni ustawczych 12 ramp ustawczych 10a, 10b. Ten ruch boczny wózka 4 jest możliwy wskutek wspomnianego powyżej, stosunkowo złego prowadzenia wózka 4 na szynach 2, 3. Stacjonarne rolki ustawcze 17a, 17b i 21 z poziomą osią obrotu, które współpracują z dolnymi rampami ustawczymi 15a, 15b i 16 wózka 4, są podczas ruchu w kierunku bocznym wózka 4, przy ściskaniu umieszczonych po obu bokach sprężyn 23, 24, 25, 26, 27, 27', nieco przesuwane z ich środkowego położenia spoczynkowego, tak że zatem rampy ustawcze 15a, 15b, 16 nie muszą wyko-

7 PL B1 7 nywać żadnego ślizgowego ruchu względnego w kierunku bocznym względem rolek ustawczych 17a, 17b, 21. W ostatniej fazie ruchu przed zatrzymaniem się wózka 4 klocek zderzakowy 28 na tylnym końcu wózka 4 mija zderzak utworzony przez rolkę oporową 31, podczas gdy powierzchnia nabiegowa 29 klocka zderzakowego 28 naciska do dołu obciążoną sprężyną zapadkę ustalającą 32. Jak tylko klocek zderzakowy 28 minie rolkę oporową 31 w kierunku jazdy, zapadka ustalająca 32 wyskakuje rolką oporową 31 znowu do góry. W fazie tej wózek 4 znajduje się teraz zarówno w bocznym jak i pionowym kierunku dokładnie w położeniu zadanym, prowadzony przez wzajemne oddziaływanie pomiędzy powierzchniami ustawczymi 12 ramp ustawczych 10a, 10b, 15a, 15b i 16 i stałymi rolkami ustawczymi 13a, 13b, 17a, 17b i 21. Patrząc w kierunku ruchu wózek 4 nie znajduje się jeszcze w wymaganym zadanym położeniu, lecz, jak już wspomniano, o pewien odcinek z drugiej strony od tego zadanego położenia. Z tego powodu zostaje teraz przez zmianę kierunku ruchu obrotowego pary 8 rolek naciskowych rozpoczęty ruch powrotny wózka 4, aż do uderzenia powierzchni oporowej 30 klocka zderzakowego 28 w rolkę oporową 31. W tym wzajemnym położeniu klocek zderzakowy 28 nie jest w stanie naciskać do dołu zapadkę ustalającą 32 i zarazem rolkę oporową 31. Dlatego wózek 4 zatrzymuje się. Teraz wózek 4 znajduje się więc także w kierunku ruchu w swoim dokładnym zadanym położeniu. Osiągnięcie tego zadanego położenia może zostać wykryte przez to, że przy osiągnięciu położenia oporu wzrasta prąd pobierany silnika elektrycznego, który wprawia w ruch parę 8 rolek naciskowych. Może teraz zostać zastosowany odpowiedni sygnał dla zatrzymania silnika elektrycznego i jako sygnał uruchamiający dla robota znajdującego się w odpowiednim stanowisku obróbkowym, który teraz drugą część nadwoziową przymocuje punktowo do części nadwoziowej znajdującej się już na wózku 4. Gdy operacja ta zostaje zakończona, robot wysyła odpowiedni sygnał. Silnik elektryczny, który wprawia w ruch parę 8 rolek naciskowych, jest znowu tak zasilany prądem, że wózek 4 przemieszcza się ze stanowiska obróbkowego do następnego stanowiska obróbkowego, gdzie powtarza się ten sam proces zatrzymywania i wyrównywania, jaki został opisany powyżej, i potem odbywa się dalsza operacja montażowa. Dosunięcie powierzchni oporowej 30 klocka zderzakowego 28 do rolki oporowej 31, a więc osiągnięcie właściwego położenia w kierunku jazdy wózka 4, może alternatywnie być także wykrywane w ten sposób, że pary 8 rolek naciskowych są zamocowane sprężyście w kierunku ruchu. Tak więc, gdy powierzchnia oporowa 30 uderza w rolkę oporową 31 przy ruchu powrotnym wózka 4, wówczas pary 8 rolek naciskowych usiłują poruszać się w kierunku przeciwnym do kierunku siły sprężyny. Ten ruch pary 8 rolek naciskowych może zostać użyty do uruchomienia mikroprzełącznika, który wówczas wysyła sygnał zatrzymania dla silnika elektrycznego i sygnał rozruchowy dla robota. Zastrzeżenia patentowe 1. Układ transportowy dla montażu w stanie surowym nadwozi pojazdów z układem szynowym łączącym co najmniej dwa stanowiska obróbkowe i co najmniej jednym wózkiem, mogącym jeździć na układzie szynowym za pomocą urządzenia napędowego, na którym to wózku może być mocowany przedmiot obrabiany, a ponadto zawierający środki ustawiające, które zapewniają dokładne przestrzenne położenie przedmiotu obrabianego na każdym stanowisku obróbkowym, to jest w kierunku pionowym, w kierunku poprzecznym względem układu szynowego i w kierunku układu szynowego, znamienny tym, że środki ustawiające są środkami ustawiającymi pracującymi biernie, bez własnego napędu, aktywowanymi tylko przez ruch wózka (4), niezależnymi od układu szynowego i zawierają środki ustawiające umieszczone na stałe na każdym ze stanowisk obróbkowych oraz środki ustawiające po stronie wózka, które współpracują z stałymi środkami ustawiającymi, przy czym rodzaj prowadzenia wózka (4) na układzie szynowym i/lub konstrukcja wózka (4) dopuszcza pewien ruch przedmiotu obrabianego poprzecznie do kierunku układu szynowego i w kierunku pionowym przy oddziaływaniu odpowiednich sił na wózek (4). 2. Układ transportowy według zastrz. 1, znamienny tym, że środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego w kierunku pionowym i środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego poprzecznie do układu szynowego, zawierają rampy ustawcze (10a, 10b), które mają pochyłą powierzchnię nabiegową (11) i przylegającą do niej, przebiegającą równolegle do kierunku ruchu powierzchnię ustawczą (12).

8 8 PL B1 3. Układ transportowy według zastrz. 2, znamienny tym, że środki ustawiające współpracujące z rampami ustawczymi (10a, 10b) stanowią rolki ustawcze (13a, 13b, 17a, 17b, 21). 4. Układ transportowy według zastrz. 3, znamienny tym, że rolki ustawcze (17a, 17b, 21) określające pionowe położenie przedmiotu obrabianego są w kierunku poziomym ułożyskowane przesuwnie poprzecznie względem kierunku ruchu wózka (4). 5. Układ transportowy według zastrz. 4, znamienny tym, że rolki ustawcze (17a, 17b, 21) są dociskane przez sprężyny (23, 24, 25, 26, 27, 28) w położenie pośrednie poprzecznie względem kierunku ruchu. 6. Układ transportowy według zastrz. 1, znamienny tym, że wózek (4) ma w różnych położeniach w kierunku wzdłużnym środki ustawiające, które każdorazowo współpracują z różnymi stałymi, położonymi w kierunku ruchu wózka (4) jeden za drugim, środkami ustawiającymi, przy czym ułożenie przestrzenne tych środków ustawiających jest takie, że środki ustawiające umieszczone najdalej z przodu na wózku (4) mogą współdziałać tylko z stałymi środkami ustawiającymi położonymi najdalej z przodu w kierunku ruchu. 7. Układ transportowy według zastrz. 1, znamienny tym, że środki ustawiające, które powodują właściwe ustawienie przedmiotu obrabianego w kierunku układu szynowego, zawierają stały zderzak (31) i współdziałający z nim zderzak (28) po stronie wózka. 8. Układ transportowy według zastrz. 7, znamienny tym, że stały zderzak (31) może być mijany przez zderzak (28) po stronie wózka przy ruchu wózka (4) do przodu, a nie może być natomiast mijany przy ruchu wózka (4) do tyłu. 9. Układ transportowy według zastrz. 7, znamienny tym, że zawiera ogranicznik prądu rozruchowego, który kontroluje prąd pobierany urządzenia napędowego wózka (4) i przy zmianie prądu pobieranego, która wywołana jest przez osiągnięcie przez wózek (4) położenia dosunięcia do zderzaka, wysyła sygnał dla wyłączenia urządzenia napędowego i/lub sygnał rozruchowy dla narzędzia obrabiającego na stanowisku obróbkowym. 10. Układ transportowy według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że urządzenie napędowe zawiera większą liczbę stałych par (8) rolek naciskowych wzdłuż układu szynowego, które oddziałują obustronnie na co najmniej jeden, boczny, poziomy pas kołnierzowy (9) wózka (4). 11. Układ transportowy według zastrz. 10, znamienny tym, że pary (8) rolek naciskowych mają pewną zdolność ruchu w kierunku ruchu wózka (4) i są przez urządzenie sprężyste naciskane przeciwnie do kierunku ruchu wózka (4) w położenie normalne, i że przewidziane jest urządzenie wykrywające, które wykrywa odchylenie odpowiedniej pary (8) rolek naciskowych, które jest spowodowane przez osiągnięcie położenia dosunięcia do zderzaka przez wózek (4) i następnie wysyła sygnał dla wyłączenia urządzenia napędowego i/lub sygnał rozruchowy dla narzędzia obrabiającego na stanowisku obróbkowym.

9 PL B1 9 Rysunki

10 10 PL B1

11 PL B1 11

12 12 PL B1

13 PL B1 13

14 14 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 4,00 zł.