Tytuł slajdu. Merytoryczne aspekty zarządzania projektem

Transkrypt

1 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Tytuł slajdu Merytoryczne aspekty zarządzania projektem

2 Plan prezentacji Cykl życia projektu. Specyfika pracy w projekcie. Rola koordynatora w projekcie. Monitoring i ewaluacja w projekcie. Upowszechnianie rezultatów projektu.

3 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Tytuł slajdu Cykl życia projektu kalendarz realizacji poszczególnych etapów projektu

4 Kalendarz realizacji Partnerskich Projektów Szkół SIERPIEŃ GRUDZIEŃ Przygotowanie i podpisywanie umów finansowych 2. Pierwsza płatność Artykuł 4 Ustalenia dotyczące płatności 4.1 Zaliczka W ciągu 30 dni od daty wejścia w życie Umowy Beneficjent otrzyma zaliczkę w kwocie. EUR, stanowiąca 80% całkowitej maksymalnej kwoty przyznanego dofinansowania, o której mowa w Artykule 3.1

5 Kalendarz realizacji Partnerskich Projektów Szkół SIERPIEŃ GRUDZIEŃ 2013 cd. 3. Spotkania z beneficjentami rozpoczynającymi realizację Partnerskich Projektów Szkół. 4. Złożenie Załącznika VI Wzór potwierdzenia otrzymanych środków finansowych (system dokumentów online FRSE ).

6 Kalendarz realizacji Partnerskich Projektów Szkół KWIECIEŃ CZERWIEC Wizyty monitorujące realizację projektów w siedzibie beneficjenta. 2. Spotkania w województwach z beneficjentami realizującymi Partnerskie Projekty Szkół.

7 Kalendarz realizacji Partnerskich Projektów Szkół CZERWIEC 2014 cd. Raport Postępów - do 30 czerwca 2014 r. Artykuł 7 Monitoring, Ewaluacja i Kontrola 7.1 Beneficjent obowiązany jest przesłać do NA raport postępów, zgodnie ze wzorem przedstawionym w Załączniku V, najpóźniej do 30 czerwca 2014 r.

8 Kalendarz realizacji Partnerskich Projektów Szkół LIPIEC - SIERPIEŃ 2014 Ocena formalna i merytoryczna raportów postępów WRZESIEŃ GRUDZIEŃ 2014 Wizyty monitorujące projektów w siedzibie beneficjenta LIPIEC 2015 Zakończenie realizacji Partnerskiego Projektu Szkół - 31 lipca 2015 r.

9 Kalendarz realizacji Partnerskich Projektów Szkół WRZESIEŃ Złożenie raportu końcowego Artykuł 4 Ustalenia dotyczące płatności 4.2 Płatność końcowa W ciągu 60 dni od zakończenia działania, o którym mowa w Artykule 2.3, nie później jednak niż do 30 września 2015 r. Beneficjent zobowiązany jest przesłać do NA raport końcowy posługując się formularzem w wersji elektronicznej, dostarczonym przez NA. Raport końcowy będzie traktowany jako wniosek Beneficjenta o wypłatę pozostałej kwoty dofinansowania.

10 Kalendarz realizacji Partnerskich Projektów Szkół WRZESIEŃ 2015 cd. 2. Uzupełnienie bazy danych EST Artykuł 8 Rozpowszechnianie informacji Beneficjent jest zobowiązany do wprowadzania informacji dotyczących postępów i rezultatów działania w bazie danych European Shared Treasure (EST) umieszczonej na stronie internetowej: Zatwierdzenie przez NA raportu końcowego Beneficjenta uwarunkowane będzie jego zgodnością z danymi wprowadzonymi do bazy EST najpóźniej do 30 września 2015 r.

11 Kalendarz realizacji Partnerskich Projektów Szkół 3. Płatność końcowa WRZESIEŃ 2015 cd. Artykuł 4 Ustalenia dotyczące płatności 4.2 Płatność końcowa NA w ciągu 60 dni zatwierdzi lub odrzuci raport końcowy wraz z pomocniczymi dokumentami oraz poinformuje Beneficjenta, w formie pisemnej, o ostatecznej kwocie dofinansowania uznanej w rozliczeniu i wykona płatność końcową lub wyśle Beneficjentowi wezwanie do zwrotu kwoty należnej NA. Powyższy termin może zostać zawieszony w przypadku, gdy NA zażąda od Beneficjenta przedłożenia dodatkowych dokumentów lub złożenia wyjaśnień. W takim przypadku, w ciągu 30 dni Beneficjent zobowiązany będzie przedłożyć lub złożyć dodatkowe, pomocnicze dokumenty lub wyjaśnienia. 4. Zamknięcie projektu

12 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Tytuł slajdu Specyfika pracy w projekcie szkolnym

13 Co to jest projekt edukacyjny? Projekt to złożone przedsięwzięcie przygotowane przez partnerów, w różnych dziedzinach, z zamiarem osiągnięcia założonego celu, zaplanowanych rezultatów i mobilności w określonym czasie i przy określonym budżecie. Złożoność przedsięwzięcia Partnerzy projektowi Mobilności wyjazdy zagraniczne Określony czas Konkretny cel Konkretne rezultaty Określony budżet TO LUDZIE REALIZUJĄ PROJEKTY!!! (to nie procedury, metody i narzędzia decydują o powodzeniu projektu, ale osoby przy nich pracujące)

14 Struktura projektu edukacyjnego ogólne szczegółowe TEMAT TEMAT CELE CELE DZIAŁANIA DZIAŁANIA REZULTATY REZULTATY Materialne niematerialne MOBILNOŚCI ODBIORCY

15 Otoczenie projektu identyfikacja interesariuszy Termin interesariusze jest polskim tłumaczeniem anglojęzycznego terminu stakeholders pochodzącego od określenia to have a stake in, co można przetłumaczyć na polski jako mieć interes w czymś.

16 Otoczenie projektu identyfikacja interesariuszy Zespół projektowy. Szkoła realizująca projekt. Partnerzy zagraniczni. Dyrekcja szkoły. Rodzice uczniów. Organ Prowadzący. Narodowa Agencja. Odbiorcy/użytkownicy. Media, itd. III. Dbaj o ich zadowolenie Zarządzaj relacjami IV. Blisko współpracuj I. Monitoruj II. Informuj

17 Co jest kluczem w zarządzaniu projektami? PLANOWANIE!!! Stworzenie planu zarządzania projektem. Opracowanie podziału zadań. Opracowanie harmonogramu. Oszacowanie kosztów. Oszacowanie zasobów. KTÓRY Z TYCH PROCESÓW JEST NAJWAŻNIEJSZY?

18 Kryteria wyboru uczniów do międzynarodowego projektu Narodowa Agencja nie narzuca żadnych kryteriów doboru uczniów do projektu. O czym należy pamiętać? Kryteria muszę być jasno określone dla rodziców i uczniów. Należy dokumentować etapy wyboru uczniów do projektu. Kryteria doboru powinny znaleźć się w dokumentacji projektu. Efektywny zespół to podstawa sukcesu projektu!!!

19 Przykładowe kryteria wyboru uczniów do wyjazdów zagranicznych Przynależność do tzw. grupy projektowej. Zaangażowanie w działania projektowe: wysoka frekwencja na spotkaniach projektowych, aktywny udział w pracach projektowych. Znajomość języka obcego. Ocena z zachowania. Udział w konkursach organizowanych przez szkołę: konkurs językowy, konkurs na temat kraju docelowego, konkurs dotyczący projeku. Pisemna zgoda rodziców na udział w wyjeździe. Gotowość przyjęcia gości ze szkół partnerskich.

20 Budowanie zespołu projektowego w szkole Koordynator projektu Nauczyciele Uczniowie Zespół projektowy Comeniusa

21 Podział ról w zespole wg Belbina Role powinny w jak największym stopniu odpowiadać: zainteresowaniom, predyspozycjom, zdolnościom poszczególnych uczniów/członków zespołu. Każdy uczeń ma jakiś potencjał, predyspozycje, talenty. Różnorodność ról w zespole stanowi o jego bogactwie.

22 Czas trwania: 2 lata Współpraca partnerska c Wzajemne wizyty partnerów (mobilności) Działania lokalne związane z projektem Osiągnięcie zakładanych celów Wypracowanie konkretnych rezultatów

23 Wzajemne wizyty partnerskie Pierwsze spotkanie (tzw. kick-off meeting): wzajemne poznanie, integracja zespołu; rozdzielenie ról i zadań w projekcie; motywowanie członków zespołu; ustalenie zasad komunikacji; określenie zasad ewaluacji projektu, itp. Kolejne spotkania: prowadzenie dyskusji merytorycznych; realizacja produktów końcowych projektu; monitorowanie i ocena postępów projektu; wprowadzanie zmian w harmonogramie prac, itp.

24 Zasady dotyczące wyjazdów zagranicznych Czy można zwiększyć liczbę mobilności? Umowa finansowa zobowiązuje do wykonania wnioskowanej liczby mobilności. Gdy budżet projektu na to pozwala, można zrealizować większą liczbę mobilności, niż minimalna ich liczba. Co z mobilnościami, gdy został odrzucony partner na etapie wnioskowania? Zwykle w takich sytuacjach zwiększa się liczbę nauczycieli i uczniów biorących udział w jednym wyjeździe. W planowanej wizycie więc może wziąć udział wtedy 10 osób, a nie planowane 5 osób.

25 Zasady dotyczące wyjazdów zagranicznych Czy można zmienić termin mobilności? Dopuszczalna jest zmiana terminu mobilności spowodowana czynnikami niezależnymi od Państwa np.: termin lotów, choroba, inne czynniki. Informacje o zmianie mobilności musi być zawarta w raporcie postępów i raporcie końcowym. Co z mobilnościami, gdy jeden z partnerów zrezygnuje z projektu lub zostanie zaakceptowany w trakcie realizacji projektu? W takich sytuacjach zostaje wprowadzony aneks do Umowy finansowej. W przypadku, gdy liczba partnerów nie jest wystarczająca projekt niestety upada.

26 Komunikacja w zespole projektowym Koordynatorzy projektów spędzają przeciętnie 80% swojego czasu pracy na komunikowaniu się z członkami zespołu. Dlaczego? Cele komunikacji: przekazanie informacji: merytorycznej, z postępu prac; przekazanie uzgodnień, decyzji, poleceń; uzyskanie akceptacji dla pomysłów; stwarzanie poczucia zaufania. Główne formy komunikacji: spotkanie grupy partnerskiej; rozmowa telefoniczna, telekonferencja; wideokonferencja, chat, mail; wymiana dokumentów, itp. Rola koordynatora jest kluczowa w osiągnięciu sukcesu projektu!!!

27 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Tytuł slajdu Rola koordynatora w projekcie

28 Zadania koordynatora Utrzymywanie kontaktów i współpraca ze szkołami partnerskimi. Planowanie i organizacja pracy zespołu projektowego. Organizacja wizyt gości zagranicznych w Polsce i wyjazdów polskiego zespołu. Organizowanie działań związanych z realizacją projektu (np. imprezy szkolne). Współpraca z rodzicami i ze środowiskiem lokalnym.

29 Zadania koordynatora Planowanie i monitorowanie harmonogramu wydatków związanych z realizacją projektu. Realizowanie projektu zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie, w tym w szczególności harmonogramem zadań. Monitorowanie postępów projektu. Systematyczna ewaluacja działań. Wdrażanie wniosków płynących z monitoringu i ewaluacji.

30 Zadania koordynatora Dbanie o opracowanie produktów projektu. Rzetelne i terminowe sporządzanie raportu postępów oraz końcowego z realizacji projektu. Prowadzenie i przechowywanie dokumentacji projektu przez okres wskazany w umowie (w tym księgowych oraz potwierdzeń udziału w mobilnościach). Reagowanie w okolicznościach wymagających zmiany harmonogramu realizacji projektu, w tym przede wszystkim zmiany mające wpływ na zakres, cele, czy rezultaty projektu.

31 Zadania koordynatora Nadawanie kształtu i kierunku projektu. Kierowanie bieżącymi sprawami związanymi z realizacją projektu. Organizacja i odpowiedzialność za prawidłowy przebieg prac projektowych. Prowadzenie dokumentacji związanej z realizacją projektu na poszczególnych etapach.

32 Cechy koordynatora Samodzielność cecha ta gwarantuje aktywność koordynatora podejmowanie inicjatyw, realizację pomysłów, dokonywanie wyborów bez ciągłych konsultacji i obaw. Aktywne i samodzielne osoby są znacznie bardziej skuteczne i efektywne w swoich działaniach. Umiejętność nawiązywania (i utrzymywania) kontaktów z innymi ludźmi nawet najlepszy wizjoner nie zrealizuje swoich pomysłów bez zespołu, dlatego bardzo ważna jest umiejętność przyciągania do siebie ludzi i budowania z nimi, a także między nimi stałych więzi. Uczciwość wobec siebie i zespołu brak uczciwości często prowadzi do piętrzenia problemów w zespole nawet pozornie niezwiązanych z konkretnymi działaniami koordynatora.

33 Cechy koordynatora Empatia każdy koordynator opiera się na zespole, dlatego umiejętność zrozumienia sytuacji drugiego człowieka, rozmowy z nim, jest niezwykle ważne. Samodyscyplina oznacza nie tylko konieczność samodyscypliny związanej z realizacją celów w określonych terminach. W przypadku koordynatorów ważna jest także samodyscyplina emocjonalna koordynator musi umieć panować nad swoimi emocjami, szczególnie w sytuacjach stresowych. Dzięki temu może uspokajać zespół, a także łagodzić powstałe konflikty.

34 Rola koordynatora w projekcie Lider Kluczowa osoba w realizacji projektu Strateg Organizator Inspirator Konsultant

35 Koordynator projektu Stwarza warunki do pracy przynoszącej sukcesy Reaguje na potrzeby innych Motywuje Wspiera innych w działaniu Wierzy w słuszność realizacji projektu Inicjuje działania Stwarza poczucie bezpieczeństwa Przewiduje skutki poszczególnych posunięć Rozumie wielokulturowość i różnorodność językową

36 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Tytuł slajdu Monitoring i ewaluacja w projekcie

37 Monitoring projektu Monitoring to proces systematycznego zbierania i analizowania ilościowych i jakościowych informacji na temat wdrażania projektu. Badanie, które opiera się na pytaniach: - czy projekt przebiega zgodnie z planem pracy projektu? - czy udaje się osiągać zamierzone produkty i rezultaty? - czy budżet jest realizowany zgodnie z planem? Cel działań monitorujących: - ocena postępów z prowadzonych działań oraz porównanie ich z założonym planem, celami; - bieżąca modyfikacja działań, harmonogramu, budżetu, by dostosować projekt do zmieniających się warunków, bądź do aktualnej sytuacji Narzędzia: - cząstkowe sprawozdania z realizacji projektu ustne lub pisemne, - lista obecności na zajęciach, ankiety, testy, dyplomy.

38 Ewaluacja a monitoring w projekcie Kryterium chronologiczne PROJEKT OCENA EX ANTE przed rozpoczęciem projektu OCENA BIEŻĄCA w trakcie, w połowie, pod koniec projektu MONITOROWANIE PROJEKTU OCENA EX POST po zakończeniu projektu Czas Kryterium podmiotowe OCENA WEWNĘTRZNA Przez instytucję realizującą projekt ZEWNĘTRZNA Przez niezależny podmiot

39 Ewaluacja w projekcie Ewaluacja - proces ciągły, systematyczne badanie wybranych elementów projektu; Odpowiada na pytanie: czy, jak oraz w jaki sposób udało nam się osiągnąć zamierzone cele? Czas przeprowadzenia ewaluacji: Ewaluacja powinna być prowadzona na wszystkich etapach projektu (ex ante, mid-term, ex post); jest wykonywana po wybranym elemencie projektu lub po całościowej jego realizacji Etapy ewaluacji: - planowanie i projektowanie ewaluacji, - realizacja ewaluacji (zbieranie danych, ich analiza oraz interpretacja), - wykorzystanie wyników.

40 Ewaluacja w projekcie Co można ewaluować? Przyrost wiedzy uczestników; Wzrost kompetencji językowych beneficjentów; Postęp prac w projekcie; Jakość organizowanych spotkań partnerskich; Zaangażowanie partnerów/uczestników; Jakość rezultatów (produktów); Efektywność komunikacji; Skuteczność strategii upowszechniania projektu.

41 Ewaluacja w projekcie Metody ewaluacji projektu: Analiza dokumentów Analiza dostępnych danych Wywiady indywidualne Zogniskowane wywiady grupowe (tzw. grupy focusowe) Wywiad kwestionariuszowy Ankieta Obserwacja Beneficjent decyduje o wyborze obszaru i metodach ewaluacji

42 Ewaluacja w projekcie Efektywna ewaluacja przykładowe pytania badawcze Do jakiego stopnia cele projektu zostały osiągnięte? Do jakiego stopnia cele i potrzeby uczestników zostały osiągnięte? W jakim stopniu zaplanowane rezultaty zostały osiągnięte? W jakim stopniu zaplanowane działania są realizowane? Czego szczególnie nauczyli się uczestnicy, o jakie elementy wzbogacili swoja wiedzę i kompetencje? Czy wzrosła motywacja uczestników do nauki języków? Jak uczestnicy mają zamiar wykorzystać swoją wiedzę po zakończeniu projektu? Jaki wpływ projekt ma na grupy docelowe projektu (uczniów, nauczycieli, szkołę, otoczenie/środowisko lokalne)?

43 Ewaluacja w projekcie Efektywna ewaluacja projektu Zalecane jest ujmowanie wyników w postaci mierzalnej np. punktów skali, liczb, procentów. Aby to uzyskać konieczne jest zbieranie precyzyjnych danych, np.: - poprzez pytanie o określenie umiejętności językowych przed i po wyjeździe w skali od 1-5, - porównanie liczby punktów z testu wiedzy na temat UE na początku i na końcu projektu, - określenie procenta osób uczestniczących w projekcie, które zadeklarowały zwiększenie motywacji do nauki języka.

44 Partnerskie Projekty Szkół w Programie Comenius upowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów

45 Upowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów projektów upowszechnianie i wykorzystanie wyników oznacza działania mające na celu zapewnienie właściwego rozpoznania, przedstawienia i wdrożenia na szeroką skalę wyników programu Uczenie się przez całe życie Definicja: DECYZJA NR 1720/2006/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 15 listopada 2006 r. ustanawiająca program działań w zakresie uczenia się przez całe życie

46 Realizacja projektu a upowszechnianie rezultatów Wykorzystanie, upowszechnianie i zapewnienie trwałości rezultatów projektu: W jaki sposób upowszechniać rezultaty projektu na poziomie narodowym, regionalnym i lokalnym? Czy osiągnięte rezultaty lub produkty projektu, mogą zostać wykorzystane przez inne organizacje? Czy jest planowana kontynuacja współpracy pomiędzy partnerami zagranicznymi i lokalnymi?

47 Upowszechnianie i wykorzystanie rezultatów; Promocja projektu;

48 Umowa finansowa a promocja projektu ARTYKUŁ 6 UPUBLICZNIANIE INFORMACJI Beneficjent zobowiązuje się do podawania informacji o dofinansowaniu uzyskanym z KE w ramach programu Uczenie się przez całe życie w każdym rozpowszechnianym lub publikowanym dokumencie, na każdym produkcie lub materiale wytworzonym dzięki dofinansowaniu, jak również w każdym wydawanym oświadczeniu lub udzielanym wywiadzie, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi tożsamości wizualnej dostarczonymi przez KE[4]. Informacji takiej będzie towarzyszyć klauzula stwierdzająca, że wyłączną odpowiedzialność za treść publikacji ponosi wydawca oraz że KE nie odpowiada za wykorzystanie tych informacji w jakikolwiek sposób. [4] Patrz wskazówki na stronie

49 Jak wypromować projekt i jego rezultaty? Poprzez produkty projektu (namacalne rezultaty), na przykład: broszury, publikacje, wywiady; stronę internetową; organizację i udział w spotkaniach z rodzicami, nauczycielami, przedstawicielami władz i innymi osobami ważnymi dla projektu; konferencje, seminaria; materiały promocyjne przygotowane przez uczniów.

50 Ciekawe działania angażujące społeczność - innych uczniów, nauczycieli, rodziców, mieszkańców (np. przedstawienia, koncerty, pokazy mody, pikniki, festyny, konkursy); Media społecznościowe, etwinning; Udział w konkursach i innych działaniach organizowanych przez FRSE.

51 O czym warto opowiedzieć? Spotkania z ciekawymi ludźmi; Kontakty międzynarodowe; Nowe kompetencje i metody pracy; Zaangażowanie uczniów i nauczycieli; Wiedza na temat europejskich szkół i systemów edukacji.

52 Doświadczenia zdobyte podczas mobilności; Poprawienie znajomości języków obcych; Wyrównywanie szans edukacyjnych.

53 Raport końcowy co dalej? BAZA EST : do 30 września 2015 PIERWSZY TERMIN PRZESŁANIA HASEŁ : czerwiec

54

55 Europejska Baza Produktów - European Shared Treasure System upowszechniania dobrych praktyk mający na celu: zebranie i wykorzystanie efektów zdecentralizowanych projektów partnerskich realizowanych w ramach programu Uczenie się przez całe życie, ukazanie tych projektów w świetle celów związanych z poprawą jakości systemów edukacji i szkoleń Unii Europejskiej.

56 Baza EST jako narzędzie upowszechniania rezultatów Baza EST posłuży do: 1. Promocji i upowszechniania rezultatów projektów partnerskich w Polsce i w Europie, 2. Wyboru i promocji najlepszych praktyk, 3. Informowania instytucji edukacyjnych, mediów i decydentów o produktach wypracowanych w projektach, 4. Statystyk.

57 Europejska Baza Produktów a umowa finansowa WPIS DO BAZY EST TO OBOWIĄZEK BENEFICJENTÓW PROGRAMU COMENIUS PARTNERSKIE PROJEKTY SZKÓŁ (UMOWA FINANSOWA, ART. I.8 - UPOWSZECHNIANIE): Beneficjent jest obowiązany do umieszczenia informacji dotyczących postępów i rezultatów działania do bazy danych European Shared Treasure (EST), znajdującej się na stronie internetowej TERMIN UZUPEŁNIANIA WPISÓW: PIERWSZY TERMIN PRZESŁANIA HASEŁ PRZEZ NA:

58 Raporty merytoryczne i baza EST najlepsze projekty 2006: 41 projektów 2007: 51 projektów 2008: 25 projektów 2009: 57 projektów 2010: 83 projekty 2011: 49 projektów 2012: 31 projektów Przykłady dobrej praktyki w Programie Comenius PPS: Najwyżej ocenione raporty końcowe przez zespół PPS; Projekty najwyżej ocenione podczas monitoringów: przez zespół PPS przez koordynatorów wojewódzkich; Star Projects najwyżej ocenione wpisy w bazie EST

59 Kryteria wyboru przykładów dobrej praktyki Projekt w szczególny, innowacyjny sposób ODPOWIADA NA POTRZEBY ŚRODOWISKA: szkoły, uczniów, nauczycieli, rodziców, społeczności lokalnej; Projekt INSPIRUJE I ZACHWYCA w którymś z wybranych obszarów (np. przeprowadzone działania, ewaluacja i monitoring, upowszechnianie i wykorzystanie rezultatów etc)

60 O czym warto pamiętać? 1. Projekt jest odpowiedzią na konkretne potrzeby społeczności szkolnej 2. Rezultaty projektu (namacalne i nienamacalne) powinny wzbogacić ofertę edukacyjną szkoły; 3. Realizacja projektu międzynarodowego to ważne wydarzenie także poza szkołą w działaniach promocyjnych i upowszechniających mogą pomóc lokalne władze i organizacje; 4. Dobry projekt żyje także po zakończeniu okresu finansowania.

61 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Dziękujemy Państwu za uwagę! Zespół Partnerskich Projektów Szkół - Comenius