Die Schweiz/Szwajcaria

Transkrypt

1 Die Schweiz/Szwajcaria Szwajcaria kojarzy się naturalnie z Alpami (piękno przyrody, narty, wspinaczka), bankami, neutralnością, zegarkami, czekoladą i serem. Szwajcaria to państwo, w którym są cztery języki urzędowe oraz w powszechnym użyciu liczne dialekty, państwo, które kojarzy się z porządkiem i sprawnie działającym zegarkiem. Oficjalna nazwa państwa to: Konfederacja Szwajcarska /Schweizerische Eidgenossenschaft/ Conföderatio Helvetica stąd plakietka na samochodach ze Szwajcarii (CH). Szwajcaria to kraj śródlądowy, posiadający status państwa neutralnego. Szwajcarzy określają swój kraj jako najstarszą demokrację świata, ponieważ Szwajcaria nigdy nie miała króla. Szwajcaria jest państwem federacyjnym złożonym z 26 oddzielnych jednostek - kantonów i półkantonów. Stolicą Konfederacji Szwajcarskiej jest Bern (Berno), liczące123 tys. mieszkańców (1998). To co stanowi o urodzie Szwajcarii to przepiękne Alpy, alpejskie szczyty, przełęcze i doliny, które są niepowtarzalne. Czy wiecie, że ten górzysto-wyżynny kraj, jeden z najbogatszych na świecie, jest dwa razy mniejszy od Austrii i ponad siedem razy mniejszy od Polski? W Szwajcarii, kraju o powierzchni 41,3 tys. km 2, mieszka około 7 milionów ludzi, mówiących czterema językami: niemieckim, francuskim, włoskim oraz retoromańskim. Stolicą Szwajcarii jest Berno (Bern). Jednostka monetarna: 1 frank szwajcarski = 100 rappów Szwajcaria podzielona jest na 26 kantonów. (Kantone) Długość granic: Austria 164 km Francja 573 km Liechtenstein 41 km Niemcy 334 km Włochy 740 km Najwyższy punkt: Dufourspitze 4634 m n.p.m. Najniższy punkt: Jezioro Maggiore 195 m n.p.m. Flaga Szwajcarii przedstawia biały krzyż na czerwonym tle w kwadracie. 1

2 Flaga Godło Szwajcaria nie ma instytucji głowy państwa. Funkcję głowy państwa pełni wybierany na jeden rok przewodniczący Rady Związkowej (rządu). Z obawy przed utratą neutralności, napływem cudzoziemców i z przywiązania do tradycyjnych wartości federalizmu Szwajcaria nie należy do żadnych Wspólnot Europejskich: NATO czy Unii Europejskiej. Szwajcaria to idealne miejsce na letni i zimowy wypoczynek: łagodny klimat, czysta woda i powietrze, wspaniały, urzekający górski krajobraz najpiękniejsze na świecie stoki, malownicze wioski i cudowne uzdrowiska niczym z bajki i bardzo dobra infrastruktura turystyczna. Tutaj niewątpliwie można uzależnić się od narciarstwa. To kraj o bogatej tradycji z wyśmienitą kuchnią i gościnnością. Atrakcje turystyczne Bez wątpienia za największą atrakcję Berna można uznać średniowieczne stare miasto, wpisane na światową listę dziedzictwa kultury UNESCO. W centrum starówki znajduje się katedra św. Wincentego (niem. St. Vinzenz Münster), wzniesiona w stylu późnogotyckim. Szczególnie warte zobaczenia są ulice Marktgasse i Kramgasse, na których w odległości 150 m od siebie usytuowanych jest jedenaście ΧVІ-wiecznych fontann z figurami, w tym najpopularniejsza z nich Fontanna Wielkoluda przedstawiająca olbrzyma pożerającego małe dzieci. Znane miasta Szwajcarii: Bazylea Berno Fryburg 2

3 Genewa Lozanna Lucerna Zurych MIASTA Do większych miast należą (1998): Zürich - Zurych (336 tys.), Basel - Bazylea (168 tys.), Genf - Genewa (172 tys.), Luzern - Lucerna (161 tys.) i Lozanna (114 tys.). Zürich (Zurych) leży w północno-wschodniej części kraju. Jest wielkim ośrodkiem finansowohandlowym o znaczeniu międzynarodowym. Znajdują się tu siedziby licznych banków i towarzystw ubezpieczeniowych, jak też największa w Europie giełda papierów wartościowych. Genf (Genewa) leży w południowo-zachodniej części kraju. Miasto jest siedzibą licznych organizacji międzynarodowych, m.in.: główną siedzibą Czerwonego Krzyża, Międzynarodowej Organizacji Pracy, Światowej Organizacji Zdrowia, a także europejskich biur ONZ. Genewa jest też miejscem organizacji wielu międzynarodowych konferencji i zjazdów, miejscem prób rozstrzygania międzynarodowych konfliktów "na neutralnym gruncie". Miasto jest istotnym ośrodkiem ruchu turystycznego i ważnym ośrodkiem bankowym. Lozanna w Lozannie znajduje się siedziba Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego i wielu organizacji sportowych. Bern - Berno jest stolicą kraju. W Bernie ma swą siedzibę Światowy Związek Pocztowy. TURYSTYKA Szwajcaria posiada rozbudowane zaplecze turystyczne - gęstą sieć hoteli, schronisk górskich i kempingów. Szwajcaria ma długie tradycje turystyczne, sięgające początku XIX w. Szwajcarię odwiedza corocznie około milionów turystów, najwięcej z Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii, Włoch, Holandii i Japonii. Jednym z najważniejszych walorów tego kraju są Alpy z cieszącymi się międzynarodową renomą ośrodkami sportów zimowych (np. olimpijskie Sankt Moritz). Znaczną popularnością cieszą się pobyty w ośrodkach nad alpejskimi jeziorami oraz zwiedzanie pełnych zabytków i posiadających interesujące muzea dużych miast (przede wszystkim Genewy, Zurychu, Bazylei, Berna, Lozanny, Lucerny Lugano i Sankt Gallen). Turyści chętnie odwiedzają też alpejskie ośrodki narciarskie (Zermatt, Sankt Moritz, Davos, Arosa), wybrzeża jezior (gł. Lugano, Maggiore, Genewskie). W szwajcarskich Alpach znajdują się liczne lodowce, w tym największy w Europie - Aletsch (długość 24 km). Najwyższym szczytem Szwajcarii jest - Dufourspitze (4634 m n.p.m.). Szwajcarskie Alpy są centrum europejskiego alpinizmu. 3

4 JĘZYKI W SZWAJCARII Istnieją cztery języki urzędowe: niemiecki, francuski, włoski oraz retoromański. Nauczanie w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach odbywa się w jednym z tych języków w zależności od kantonu. Na uniwersytecie studiuje się po francusku bądź niemiecku (i włosku w kantonie Tessyn). Absolwent wyższej uczelni powinien móc porozumiewać się przynajmniej w trzech językach. Język angielski, mimo że nie należy do języków urzędowych, staje się coraz bardziej popularny w środowisku przemysłowym i świecie reklamy. W Szwajcarii znajduje się wiele prywatnych szkół, które słyną z wysokiego standardu kształcenia. Jednak należy zauważyć, że Szwajcaria to kraj o silnej tradycji lokalnych dialektów (Schwyzertütsch). W domach, na podwórku, w sklepach mówi się w dialekcie. Każda wioska pielęgnuje własną odmianę języka. Melodia, wymowa i znaczenie słów jest inne w różnych dialektach. Mimo wielu różnic, dialekty te są na tyle podobne, że mieszkaniec północnej Szwajcarii zrozumie co mówi jego sąsiad z centralnej części Alp. Należy jednak zaznaczyć, że niemal każdy Szwajcar potrafi przemówić po niemiecku, gdy widzi, że jego rozmówca nie rozumie lokalnego języka. Język codzienny Szwajcarów w kantonach niemieckojęzycznych to dialekt alemański (Schwyzerdütsch) poważnie różniący się od podręcznikowej niemczyzny. W Szwajcarii języki francuski i włoski, mimo drobnych odmienności np. w niektórych liczebnikach oraz w wymowie, nie różnią się od standardowego języka. Język romansz jest używany tylko w niektórych gminach kantonu Gryzonia, gdzie dominuje Schwyzerdütsch. GOSPODARKA Szwajcaria należy do najbogatszych krajów świata. Gospodarka oparta jest na usługach bankowych i nowoczesnym przemyśle precyzyjnym (zegarki, instrumenty pomiarowe, sprzęt medyczny), elektrotechnicznym (obrabiarki, turbiny, silniki), spożywczym (sery, czekolada), chemicznym, farmaceutycznym, zbrojeniowym, poligraficznym, papierniczym oraz turystyce. Największe szwajcarskie koncerny przemysłowe to: Nestlé (branża spożywcza), ABB Asea Brown Boveri (maszyn.), Ciba-Geigy, Sandoz i Roche (chem.), Sulzer Brothers (maszyn.) Nestlé produkuje: przetwory mleczne (mleko skondensowane, w proszku), koncentraty spożywcze (m.in. ekstrakty kawowe - Nescafé i herbaty - Nestea), czekoladę, kakao, mrożonki (owoce i warzywa), lody, napoje, produkty spożywcze dla dzieci, a także kosmetyki i wyroby farmaceutyczne. 4

5 Usługi bankowe Jednym z najważniejszych działów gospodarki szwajcarskej są finanse i banki. System bankowy jest doskonale zorganizowany i nadzorowany. Zapewnia pełną tajemnicę bankową i bezpieczeństwo wkładów. Działa tu ponad 630 banków (np.: Schweizerischer Bankverein (z siedzibą w Bazylei, wartość depozytów 124 mld dol.), Schweizerische Bankgesellschaft (Zurych, 114 mld dol.), Crédit Suisse (Zurych, 89 mld dol.), Schweizerische Volksbank (Berno), Bank Leu). Przez tutejsze banki przepływa 38 % światowych środków inwestycyjnych. Znane w świecie są też szwajcarskie firmy ubezpieczeniowe (Zürich Insurance, Rentenaustalt, Reassurances). Funkcjonuje 6 giełd papierów wartościowych, w tym w Zurychu - największa w Europie. W budowie zaufania do Szwacarii jako finansowego centrum Europy i świata duże znaczenie miały długotrwała neutralność (od 1815) i zasada nienaruszalności tajemnicy bankowej. Napływ obcych zasobów pieniężnych umożliwił stopniowy rozwój rodzimego, wysoko wyspecjalizowanego przemysłu, intensywnego rolnictwa i turystyki. Szwajcarska waluta to frank szwajcarski (CHF). 1 frank to 100 rapów (Rappen - niem.) lub 100 centymów (centimes- fr.). Zegarki Światową sławą cieszą się szwajcarskie zegarki. Do znanych szwajcarskich firm zajmujących się produkcją zegarków należą: SMH Holding, Montres Rolex, Montres Ebel, Patek-Philippe. Przemysł spożywczy Sery Produkcja serów jest narodowym przemysłem Szwajcarii (w roku 2001 wyprodukowano ton serów). Takie nazwy jak Emmentaler czy Gruyere to nazwy znane każdemu miłośnikowi serów. Liczba rodzajów serów produkowanych w Szwajcarii jest bardzo duża. Każdy producent pilnie strzeże receptury swojego sera, dlatego każdy region ma swoje sery. Oczywiście najpopularniejszym przebojem eksportowym jest Emmentaler, na drugim miejscu Gruyere. Dwie najbardziej znane tradycyjne potrawy szwajcarskie z sera to raclette i fondue. Potrawą szwajcarską jest również Müsli (muesli) - wynaleziona pod koniec XIX w. Obecnie w samej Szwajcarii nie jest zbyt popularna. Czekolada Szwajcaria jest też krajem czekolady. W roku 2001 sprzedano tony czekolady. Przy produkcji czekolady zatrudnionych jest ok. 4 tyś. osób. Organizacja skupiająca producentów czekolady "CHOCOSUISSE" istnieje już ponad 100 lat. 5

6 ZNANE OSOBY Znanym narciarskim skoczkiem szwajcarskim jest Simon Ammann, który zdobył na Igrzyskach Olimpijskich 2002 w Salt Lake City (USA) dwa złote medale. 10 lutego 2002 r. na normalnej skoczni Simon Ammann wyprzedził Svena Hannawalda (Niemcy) i Adama Małysza. 13 lutego 2002 r. na dużej skoczni Simon Ammann wyprzedził Adama Małysza i Matti Hautamaeki (Finlandia). Znanymi szwajcarskimi pisarzami są: Gottfried KELLER ("Ludzi z Sewilii", "Zielony Henryk"), Carl SPITTELER (laureat nagrody Nobla), Friedrich DÜRRENMATT ("Wizyta starszej pani", "Fizycy", "Sędzia i jego kat"), Max FRISCH ("Homo Faber", "Stiller"), Hermann HESSE (laureat nagrody Nobla). SZWAJCARIA JAKO ULUBIONY KRAJ WIELU SŁAWNYCH LUDZI W Szwajcarii zatarła się nieco granica między turystą, a lokalnym obcokrajowcem bowiem w tym kraju 20% mieszkańców to obywatele innych państw. Szwajcarię jako miejsce zamieszkania wybrało wielu sławnych ludzi. W Szwajcarii mieszkali znani pisarze, tacy jak: Henryk Sienkiewicz, T.Mann, Canetti, Lord Byron, Eberhardt, H.Hesse, Rilke, jak też inni. Mieszkają tu (lub mieszkali) znani piosenkarze i piosenkarki (Tina Turner, Phil Collins, Celine Dion, rodzina Jackson na czele z Michlem). Z wielkich muzyków tu mieszkali i tworzyli: Ignacy Paderewski (tu spędził większość swojego życia), Igor Strawiński, Piotr Czajkowski, Ryszard Wagner. Obecnie w Szwajcarii tworzą Henryk Mikołaj Górecki i Krzysztof Penderecki. GWARDIA SZWAJCARSKA Ciekawostką jest, że nad porządkiem w Watykanie i bezpieczeństwem Papieża czuwa Gwardia Szwajcarska licząca ok. 100 żołnierzy. Jest to już tradycją tej najmniejszej na świecie armii, że jej żołnierze muszą być katolikami i pochodzić ze Szwajcarii. Szwajcarzy ubrani są w charakterystyczne kolorowe uniformy. Gwardia jest najstarszą formacją wojskową na świecie, która istnieje bez przerwy od XVI w. W jej szeregi trafiają ochotnicy - szwajcarscy katolicy, którzy spełniają odpowiednie wymagania: są kawalerami i mierzą co najmniej 174 cm wzrostu. Służba trwa dwa lata. Dyscyplina wojskowa jest niezwykle surowa. Gwardziści przysięgają bronić Papieża za cenę własnego życia. Dotychczas stoczyli tylko jedną walkę - 6 maja 1527 r. - kiedy to 10 tys. najemników cesarza Karola V przypuściło atak na Watykan. Zginęło wówczas 147 z 200 gwardzistów. 6