MINISTERSTWO FINANSÓW

Transkrypt

1 MINISTERSTWO FINANSÓW RAPORT Z KONSULTACJI PUBLICZNYCH PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O SŁUŻBIE CELNEJ, USTAWY O URZĘDACH I IZBACH SKARBOWYCH ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW Warszawa, lipiec 2014 r.

2 Informacje ogólne. Przedmiotem niniejszego projektu jest nowelizacja ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2013 r. poz oraz z 2014 r. poz. 486) oraz ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych (Dz. U. Nr 121, poz. 1267, z późn. zm.). Zasadniczym celem nowelizacji ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej jest stworzenie prawnych warunków dla wzmocnienia organizacyjnego Służby Celnej oraz podniesienie jej sprawności działania. Doświadczenia wynikające z dotychczasowego stosowania ustawy o Służbie Celnej wskazują na potrzebę wzmocnienia pięciu obszarów działania Służby Celnej m.in. poprzez: 1) stworzenie ułatwień dla przedsiębiorców kontrolowanych przez Służbę Celną; 2) wprowadzenie usprawnień w zakresie kontroli wykonywanej przez Służbę Celną; 3) wzmocnienie kompetencji kontrolnych Służby Celnej; 4) zapobieganie korupcji w Służbie Celnej; 5) wprowadzenie usprawnień mechanizmów zarządzania zasobami ludzkimi. W zakresie zaprojektowanych zmian w obszarze ułatwień dla przedsiębiorców należy wskazać na wprowadzenie jednego okienka rozliczeniowego dla przedsiębiorców, które będzie wynikiem centralizacji zadań związanych z poborem ceł i podatków, uprawnień wierzyciela oraz rozliczeń finansowo-księgowych. Wprowadzenie centralizacji zadań umożliwi szybsze rozliczanie przedsiębiorców i podatników. Dokonywanie wpłat na konto jednej izby celnej oraz wprowadzenie jednolitych procedur w zakresie centralizowanych zadań wpłynie na ograniczenie możliwości powstania nieprawidłowości w zakresie obsługi przedsiębiorców oraz pozwoli zaoszczędzić czas przedsiębiorców niezbędny do wykonywania czynności o charakterze administracyjno-biurowym. Projektowana nowelizacja zawiera również normy pozwalające na uproszczenie procedur postępowania audytowego oraz wprowadzenie instytucji monitorowania posiadaczy zezwoleń wydanych w postępowaniu audytowym. W przypadku stwierdzenia w trakcie monitorowania okoliczności mogących negatywnie wpływać na ocenę spełniania warunków niezbędnych do wydania zezwolenia, organ monitorujący będzie zobowiązany do przedstawienia monitorowanemu podmiotowi zaleceń podjęcia określonych działań celem wyeliminowania tych okoliczności. Oczekiwanym skutkiem tych zmian ustawowych będzie usprawnienie i skrócenie czasu przeprowadzanego przez organy Służby Celnej urzędowego sprawdzenia oraz istotne ograniczenie obowiązków, zarówno po stronie przedsiębiorcy, jak i organu Służby Celnej. Zmiana ustawy o Służbie Celnej przewiduje ponadto przejęcie przez Służbę Celną niektórych zadań z zakresu kontroli należących do właściwości organów podległych ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa. Powyższe rozwiązanie wychodzi naprzeciw potrzebom, jakie występują podczas kontroli granicznych. Pozwoli ono na dalsze usprawnianie procesu przekraczania granicy. Służba Celna ma wykonywać na przejściach granicznych te zadania organów podległych ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa, do realizacji których nie jest wymagana specjalistyczna wiedza czy urządzenia techniczne. Zadania te oraz sposób i warunki ich wykonywania zostaną doprecyzowane w akcie wykonawczym. 2

3 Kolejny obszar zmian zaprojektowanych w ustawie o Służbie Celnej dotyczy przeciwdziałania korupcji w Służbie Celnej. Realizacja tego zadania pozostaje bowiem w ścisłej korelacji z jakością usług oferowanych przez Służbę Celną podmiotom gospodarczym i osobom fizycznym. W tym celu w projekcie zaproponowano nowe rozwiązania polegające na objęciu funkcjonariuszy celnych pełniących służbę w oddziałach celnych granicznych oraz przewidywanych do takiej służby, badaniami psychofizjologicznymi podobnie jak ma to miejsce w odniesieniu do funkcjonariuszy celnych pełniących służbę w wydziałach zwalczania przestępczości. Ponadto zaprojektowano zmiany w zakresie dostępności do prywatnych przenośnych urządzeń służących do komunikacji elektronicznej w trakcie pełnienia służby przez funkcjonariuszy celnych pełniących służbę w oddziałach celnych granicznych oraz w wydziałach zwalczania przestępczości. Dodatkowo projekt nowelizacji ustawy zawiera regulacje dotyczące przeciwdziałania zjawisku nepotyzmu. Powyższemu ma służyć wprowadzenie obowiązku składania przez funkcjonariuszy celnych i osoby zatrudnione w Służbie Celnej informacji o pełnieniu służby albo zatrudnieniu w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej przez małżonka, osoby z którymi (funkcjonariusz/osoba zatrudniona w Służbie Celnej) pozostaje w stosunku pokrewieństwa albo powinowactwa oraz osoby prowadzące z nim wspólne gospodarstwo domowe. Kolejnym obszarem nowelizacji ustawy jest wprowadzenie regulacji, które wzmocnią organizacyjnie Służbę Celną oraz pozwolą na uelastycznienie sposobu zarządzania zasobami ludzkimi w tej formacji. Przedmiotowy projekt przewiduje również zmianę obowiązujących zasad ustalania wysokości uposażeń funkcjonariuszy celnych należnych w okresie nieobecności w służbie spowodowanej chorobą i zbliżenie ich do zasad obowiązujących w systemie powszechnym. Projektowane zmiany zmierzają do objęcia funkcjonariuszy celnych rozwiązaniami podobnymi do regulacji zawartych w ustawie z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ustawy o Biurze Ochrony Rządu, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, ustawy o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 502). Zmiany te wynikają z decyzji Rady Ministrów, która w dniu 24 października 2012 r. zobowiązała Ministra Finansów i Ministra Sprawiedliwości do przygotowania, według kompetencji, projektów ustaw wprowadzających, odpowiednio dla funkcjonariuszy celnych oraz sędziów i prokuratorów, rozwiązania analogiczne do opisanych w założeniach projektu ustawy dotyczącej ograniczenia uposażeń funkcjonariuszy służb mundurowych i żołnierzy przebywających na zwolnieniu lekarskim. Mając na względzie, że struktura administracji podatkowej powinna umożliwiać budowę i wykorzystanie systemu informacyjnego resortu finansów wynikającego z Programów e-podatki i e-cło, czemu sprzyjać powinna kompatybilna struktura organizacyjna administracji podatkowej i Służby Celnej, umożliwiająca wykorzystanie wspólnych metod i procedur do analizy ryzyka i kontroli podatkowej oraz obsługi podatników, zainicjowane zostały prace w zakresie konsolidacji procesów pomocniczych w jednostkach administracji podatkowej. W wyniku tego 3

4 procesu stworzone zostaną warunki do zwiększenia efektywności ekonomicznej działania administracji podatkowej poprzez lepsze zarządzanie środkami finansowymi na poziomie izby skarbowej, efektywnej alokacji pracowników urzędów skarbowych do obsługi kluczowych obszarów działalności administracji podatkowej związanej z obsługą podatników, monitorowaniem zobowiązań podatkowych i skutecznym ich poborem, jak również nadzorowaniem przestrzegania dyscypliny podatkowej w tych urzędach. Podstawowym celem zmiany ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz z późn. zm.) jest stworzenie prawnych warunków wzmocnienia organizacyjnego administracji podatkowej, podniesienie jej sprawności działania oraz zapewnienie większej elastyczności wykorzystania zasobów kadrowych administracji podatkowej to jest urzędów i izb skarbowych. Wskazane powyżej zadania usprawnienia procesu poboru należności podatkowych i efektywności funkcjonowania administracji podatkowej, wynikają m.in. z rekomendacji Rady Unii Europejskiej dla Polski (tzw. CSR Country specific recommendation) i zostały również wprowadzone do Wieloletniego Planu Finansowego Państwa na lata , który w ramach Programu Konwergencji (Aktualizacja 2014) zakłada, że istotnym czynnikiem mającym wpływ na skuteczność administracji podatkowej jest odpowiednia struktura jej organizacji, która musi nadążać za zmieniającą się rzeczywistością gospodarczą. Z tego względu prowadzone są prace zmierzające do konsolidacji procesów pomocniczych realizowanych w izbach i urzędach skarbowych. Skuteczność administracji podatkowej jest oceniana również przez pryzmat jakości obsługi podatników. Kładziony jest duży nacisk na poprawę tego elementu funkcjonowania administracji, m.in. poprzez zwiększenie wykorzystywania elektronicznych form kontaktu z podatnikami, co powinno mieć także wpływ na podniesienie stopnia przestrzegania przepisów podatkowych. Konieczność wzmocnienia struktury organizacyjnej wynika również z faktu aktualnie realizowanego w resorcie Ministerstwa Finansów Programu e-podatki, który obecnie wszedł w fazę wdrożenia. Niezbędne jest zatem usprawnienie funkcjonowania organów podatkowych oraz obsługujących te organy jednostek i dostosowanie struktury administracji podatkowej do właściwego zastosowania produktów Programu e-podatki. W zakresie wdrażania rozwiązań organizacyjnych, wprowadzenie zmiany w ustawie o urzędach i izbach skarbowych umożliwi stworzenie jednolitych warunków i standardów organizacyjnych oraz kompetencyjnych w jednostkach podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz umożliwi zachowanie jednolitego kierunku rozwoju tej administracji. Pomimo wyraźnego podziału kompetencyjnego Służby Celnej i organów podatkowych nie można bowiem traktować ich oddzielnie, gdyż są one związane zarówno poprzez cele stawiane im w przepisach ustawowych jak i w ramach nadzoru sprawowanego przez Ministra Finansów. 1. Zasady konsultacji. W procesie konsultacji zastosowano następujące zasady: kompleksowość konsultacje miały charakter ogólnopolski; dokumentacja poszczególne kroki i idee zostały udokumentowane; przejrzystość podstawową regułą była jawność konsultacji, powszechnie dostępne były dokumenty dotyczące tego projektu oraz opinie wyrażane przez uczestników konsultacji; 4

5 równość wszyscy chętni (nie tylko partnerzy instytucjonalni) mogli brać udział w konsultacjach, z uwzględnieniem struktury polskiej administracji, adekwatności metod i możliwości organizacyjnych. 2. Cel i obszar konsultacji. Celem konsultacji przeprowadzonych w dniach od 19 maja 2014 r. do 18 czerwca 2014 r. było zapewnienie zainteresowanym podmiotom i organizacjom, możliwości wyrażenia opinii na temat rozwiązań zawartych w projekcie ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach oraz możliwości zgłoszenie uwag i wniosków dotyczących tego projektu. 3. Przebieg konsultacji. Konsultacje społeczne projektu zostały przeprowadzone w dniach 19 maja 2014 r. do 18 czerwca 2014 r. poprzez zawiadomienie: 1) ogólnopolskich organizacji związków zawodowych działających w Służbie Celnej I. Federacji Związków Zawodowych Służby Celnej; II. Zrzeszenia Związków Zawodowych Służby Celnej RP; III. Rady Sekcji Krajowej Pracowników Skarbowych NSZZ Solidarność ; IV. Zarządu Krajowego Związku Zawodowego Szczególnego Nadzoru Podatkowego i Akcyzy; V. KZ Związku Zawodowego Celnicy PL; VI. KKW Ogólnokrajowego Związku Zawodowego Służby Celnej RP; VII. Zarządu Federacji Związków Zawodowych Pracowników Skarbowych; VIII. Zarządu Ogólnopolskiej Federacji Związków Zawodowych Działających przy Wyspecjalizowanych Urzędach Skarbowych; IX. Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników Egzekucji Administracyjnej. za pośrednictwem listu poleconego oraz dodatkowo, przesłanie zawiadomienia pocztą elektroniczną o umieszczeniu w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji, w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny ( modułu projekt wraz z uzasadnieniem i OSR; 2) pozostałych partnerów społecznych, I. Rada Konsultacyjna Służby Celnej; II. Krajowa Izba Doradców Podatkowych; III. Stowarzyszenie Podatników w Polsce; IV. Konfederacja Pracodawców Polskich; V. Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewiatan ; VI. Business Centre Club; VII. Centrum im. Adama Smith; VIII. Krajowa Izba Gospodarcza; IX. Stowarzyszenie Transparency International Polska; X. Polska Izba Spedycji i Logistyki; XI. Polska Izba Cła, Logistyki i Spedycji; XII. Polska Izba Handlu; XIII. Fundacja im. Stefana Batorego; 5

6 XIV. Antykorupcyjna Koalicja Organizacji Pozarządowych; XV. KomisjaWspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego; XVI. Helsińska Fundację Praw Człowieka; XVII. Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS ; XVIII. Związek Polskie Mięso; XIX. Unia Owocowa Stowarzyszenie Polskich Dystrybutorów Owoców i Warzyw; XX. Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych. poprzez przesłanie zawiadomienia pocztą elektroniczną o umieszczeniu w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji, w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny modułu projektu wraz z uzasadnieniem i OSR ( Opinie i uwagi podmiotów i organizacji biorących udział w procesie konsultacji społecznych mogły być zgłaszane zarówno w formie pisemnej jak i elektronicznej na adres poczty elektronicznej robert.luszczynski@mofnet.gov.pl. W wyniku analizy zgłoszonych przez uczestniczące w konsultacjach społecznych podmioty i organizacje projekt nie został zmieniony. Najważniejsze uwagi zgłoszone przez podmioty i organizacje uczestniczące w procesie konsultacji społecznych, obejmowały następujące zagadnienia: wprowadzenie w niniejszym projekcie rozwiązania w postaci tzw. emerytury celnej tj. rozwiązania dotyczącego świadczenia emerytalnego funkcjonariuszy celnych analogicznego to tego, które otrzymują funkcjonariusze innych służb mundurowych; modyfikacji zaproponowanego w projekcie rozwiązania w zakresie świadczeń przysługujących w związku z przebywaniem funkcjonariusza celnego na zwolnieniu lekarskim; zasady przeprowadzania kontroli i weryfikacji zwolnień lekarskich funkcjonariuszy celnych; zasad funkcjonowania komisji lekarskich orzekających o stanie zdrowia funkcjonariuszy celnych; zaproponowanego w projekcie rozwiązania dotyczącego ograniczenia możliwości korzystania z prywatnych, przenośnych środków łączności przez funkcjonariuszy pełniących służbę w oddziałach celnych granicznych oraz rozwiązań mających na celu walkę ze zjawiskiem nepotyzmu; naruszenia zasady dwuinstancyjności postępowania izb i urzędów skarbowych. Najważniejsze uwagi zgłoszone przez pozostałe podmioty i organizacje, obejmowały następujące zagadnienia: 4. Uczestnicy konsultacji. W procedurze konsultacji społecznych ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach ogółem wzięło udział 29 podmiotów i organizacji społecznych w tym, 9 organizacji związków zawodowych zrzeszających w swych szeregach funkcjonariuszy celnych, cywilnych pracowników Służby Celnej oraz pracowników izb i urzędów skarbowych. Niniejszy projekt przedłożono także do 6

7 konsultacji 20 podmiotom i organizacjom społecznym w tym, zrzeszających grupy zawodowe bezpośrednio korzystające z usług Służby Celnej oraz izb i urzędów skarbowych. Zgodnie z zastosowaną przy niniejszych konsultacjach zasadą równości i otwartości wszystkim tym podmiotom umożliwiono zajęcie stanowiska w sprawie projektu a także, poddano analizie przedłożone przez te podmioty uwagi. Ogółem do projektu zostało złożonych 8 stanowisk zawierających uwagi 7 pochodziło od związków zawodowych i 1 przedstawiła organizacja społeczna zrzeszająca pracodawców. 5. Załączniki tabela uwag 7