Politechnika Białostocka, Wydział Elektryczny, Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii ul. Wiejska 45D, Białystok

Transkrypt

1 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 2/52 Dane podstawowe Technologie informacyjne Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny semestr I, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2012/2013 Pracownia nr 1 (01/ ) dr inż. Jarosław Forenc dr inż. Jarosław Forenc Politechnika Białostocka, Wydział Elektryczny, Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii ul. Wiejska 45D, Białystok WE j.forenc@pb.edu.pl tel. (0-85) Dydaktyka -dodatkowe materiały do pracowni Konsultacje środa, godz. 17:40-19:10, WE-204 piątek, godz. 11:30:00-13:00, WE-204 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 3/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 4/52 Program przedmiotu 1. Zajęcia organizacyjne. Podstawowe informacje o Europejskim Certyfikacie Umiejętności Komputerowych ECDL. Prawa autorskie i regulacje prawne dotyczące ochrony danych osobowych, licencje oprogramowania. Bezpieczeństwo informacji, wirusy komputerowe. 2. Podstawy technik informatycznych. Jednostki i kodowanie informacji. Reprezentacja wartości liczbowych w systemach komputerowych. 3. Przetwarzanie tekstów. Reguły wprowadzania tekstu. Formatowanie znaku i akapitu. Zastosowanie tabulatorów. 4. Przetwarzanie tekstów. Formatowanie strony. Formatowanie nagłówka i stopki. Tabele. Wzory. Wstawienie grafiki do dokumentu. Program przedmiotu 5. Przetwarzanie tekstów. Tworzenie dokumentu w oparciu o style. Automatyczne numerowanie rysunków i tabel. Generowanie spisu treści, rysunków i tabel. 6. Arkusze kalkulacyjne. Wprowadzanie danych do arkusza. Formatowanie arkusza. Proste wzory obliczeniowe. 7. Arkusze kalkulacyjne. Formuły. Adresowanie względne i bezwzględne. Praca z wieloma arkuszami. Operacje na macierzach. 8. Arkusze kalkulacyjne. Operacje na liczbach zespolonych. Funkcje logiczne. Wykresy. 9. Kolokwium nr 1. Matlab. Wprowadzanie poleceń, zmiennych i liczb. Operatory i wyrażenia arytmetyczne.

2 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 5/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 6/52 Program przedmiotu 10. Matlab. Wprowadzanie i generowanie macierzy. Operacje macierzowe i tablicowe. Rozwiązywanie układów równań. Wielomiany. Skrypty i funkcje. 11. Matlab. Grafika dwu- i trójwymiarowa. 12. Kolokwium nr 2. Podstawy obsługi programu Visio. Tworzenie schematów blokowych. 13. Visio. Tworzenie prostych rysunków. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Podstawy tworzenia prezentacji multimedialnych. Rysunki, wykresy, autokształty, pola tekstowe na slajdach. 14. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Zasady poprawnie zbudowanej prezentacji. Przygotowanie własnej prezentacji. 15. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Przedstawienie prezentacji. Zaliczenie zajęć. Literatura 1. A. Żarowska, W. Węglarz: ECDL na skróty. PWN, Warszawa, S. Gryś: Arytmetyka komputerów. PWN, Warszawa, A. Jaronicki: ABC MS Office 2007 PL. Helion. Gliwice, S. Basham: Word 2007 PL. Seria praktyk. Helion, Gliwice, J. Walkenbach: Excel 2007 PL. Biblia. Helion, Gliwice, M. Stachurski, W. Treichel: Matlab dla studentów. Ćwiczenia, zadania, rozwiązania. Witkom, Warszawa, R. Pratap: MATLAB 7 dla naukowców i inżynierów. PWN, A. Kamińska, B. Pańczyk: Ćwiczenia z Matlab. Przykłady i zadania. Mikom, Warszawa, K. Powell: Visio 2002 dla każdego. Helion, Gliwice, R. Zimek: PowerPoint 2007 PL. Ilustrowany przewodnik. Helion, Gliwice, P. Lenar: Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych. Helion, Gliwice, Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 7/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 8/52 Zaliczenie Efekty kształcenia (EK1) Ogólne warunki zaliczenia przedmiotu: obecność na zajęciach zaliczenie w trakcie zajęć zadań przedstawionych przez prowadzącego zaliczenie przygotowanych samodzielnie prac, których tematykę określa prowadzący zaliczenie kolokwiów Podstawę do zaliczenia przedmiotu (uzyskanie punktów ECTS) stanowi stwierdzenie, że każdy z założonych efektów kształcenia został osiągnięty w co najmniej minimalnym akceptowalnym stopniu. klasyfikuje i omawia z użyciem właściwej terminologii zagadnienia związane z technologiami informacyjnymi Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: znać podstawowe i pochodne jednostki informacji i potrafić dokonywać ich przeliczeń znać zasady kodowania informacji alfanumerycznych i liczbowych (w tym zmiennoprzecinkowych) znać czynniki wpływające na prawidłową i bezpieczną pracę z komputerem

3 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 9/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 10/52 Efekty kształcenia (EK1) Efekty kształcenia (EK1) klasyfikuje i omawia z użyciem właściwej terminologii zagadnienia związane z technologiami informacyjnymi klasyfikuje i omawia z użyciem właściwej terminologii zagadnienia związane z technologiami informacyjnymi Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): umieć przeliczać wartości na różne kody liczbowe znać podział kodów i opisać ich cechy znać podstawowe regulacje prawne związane z technologiami komputerowymi identyfikować i umieć wyjaśnić przyczyny podstawowych błędów pojawiających się przy obliczeniach zmiennoprzecinkowych znać sposób przechowywania wartości specjalnych oraz sygnalizacji błędów w zapisie zmiennoprzecinkowym Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 11/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 12/52 Efekty kształcenia (EK2) Efekty kształcenia (EK2) wykorzystuje programy do przygotowania dokumentacji technicznej z elementami osadzonymi wykorzystuje programy do przygotowania dokumentacji technicznej z elementami osadzonymi Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: poprawnie i efektywnie wykonać formatowanie tekstu technicznego z użyciem standardowego edytora WYSIWYG znać i stosować reguły redakcji tekstów technicznych umieć edytować wzory za pomocą wbudowanych aplikacji Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): wykonywać automatyczną numerację rozdziałów, rysunków, tabel umieć formatować nagłówki i stopki z uwzględnieniem podziału dokumentu umieć tworzyć, edytować i formatować tabele z danymi umieć osadzać i formatować w ramach dokumentów tekstowych elementy z innych aplikacji

4 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 13/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 14/52 Efekty kształcenia (EK2) Efekty kształcenia (EK3) wykorzystuje programy do przygotowania dokumentacji technicznej z elementami osadzonymi przygotowuje poprawnie wykresy i inne elementy ułatwiające interpretację wyników Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): umieć opracować i stosować własny styl akapitu wykonywać automatycznie spisy treści, rysunków i tabel oraz dokonywać ich formatowania Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: umieć opracować poprawne wykresy na podstawie danych Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): umieć opracować poprawne wykresy na podstawie importowanych danych umieć poprawnie wykorzystywać linię trendu oraz interpretować przebieg wykresu Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 15/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 16/52 Efekty kształcenia (EK3) Efekty kształcenia (EK4) przygotowuje poprawnie wykresy i inne elementy ułatwiające interpretację wyników potrafi zastosować funkcje matematyczne w ramach pakietów do przetwarzania danych i prezentacji wyników Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): umieć opracować kilka serii danych i umieszczać je na jednym wykresie przy uwzględnieniu jego czytelności oraz niezbędnych podpisów i oznaczeń Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: wprowadzać i formatować dane w arkuszu, w tym dokonywać automatycznego transferu danych z plików tekstowych posiadać umiejętność tworzenia formuł z uwzględnieniem standardowych funkcji matematycznych tworzyć konstrukcję arkusza z uwzględnieniem adresowania względnego, bezwzględnego i mieszanego

5 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 17/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 18/52 Efekty kształcenia (EK4) Efekty kształcenia (EK4) potrafi zastosować funkcje matematyczne w ramach pakietów do przetwarzania danych i prezentacji wyników potrafi zastosować funkcje matematyczne w ramach pakietów do przetwarzania danych i prezentacji wyników Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): posiadać umiejętność tworzenia formuł z uwzględnieniem standardowych funkcji logicznych i statystycznych znać podstawowe funkcje macierzowe oraz poprawnie je stosować w ramach arkusza kalkulacyjnego znać podstawowe funkcje dotyczące działań na liczbach zespolonych w ramach arkusza kalkulacyjnego i umieć je stosować rozwiązywać układ równań z wieloma niewiadomymi umieć tworzyć formuły z użyciem danych z różnych arkuszy Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 19/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 20/52 Efekty kształcenia (EK5) Efekty kształcenia (EK5) potrafi wykonywać podstawowe obliczenia i wykorzystywać wbudowane funkcje pakietu Matlab potrafi wykonywać podstawowe obliczenia i wykorzystywać wbudowane funkcje pakietu Matlab Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: znać i umieć stosować metody i funkcje do wprowadzenia liczb rzeczywistych, zespolonych, wektorów i macierzy wykonywać obliczenia arytmetyczne stosując odpowiednie operatory i funkcje rozwiązywać proste układy równań wykonać wykres dwuwymiarowy dowolnej funkcji oraz sformatować sposób rysowania linii Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): znać różnice pomiędzy operacjami macierzowymi i tablicowymi oraz umiejętnie stosować te operacje pisać własne proste skrypty i funkcje wykorzystujące wczytywanie danych i instrukcje warunkowe wykonać wykres funkcji trójwymiarowej

6 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 21/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 22/52 Efekty kształcenia (EK5) Efekty kształcenia (EK6) potrafi wykonywać podstawowe obliczenia i wykorzystywać wbudowane funkcje pakietu Matlab planuje, przygotowuje i omawia prezentację komputerową dotyczącą problemów technicznych Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): pisać własne rozbudowane skrypty oraz funkcje wykorzystujące wczytywanie danych, instrukcje warunkowe oraz pętle Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: znać i umieć stosować zasady tworzenia prezentacji multimedialnych opracować i przedstawić krótką prezentację multimedialną dotyczącą zagadnień technicznych umieć osadzać i formatować elementy z edytora (m.in. tabele, wzory, rysunki) Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 23/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 24/52 Efekty kształcenia (EK6) Efekty kształcenia (EK6) planuje, przygotowuje i omawia prezentację komputerową dotyczącą problemów technicznych planuje, przygotowuje i omawia prezentację komputerową dotyczącą problemów technicznych Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): umieć zaplanować i formatować prezentację zgodnie z zasadami poprawności i skuteczności prezentacji umieć osadzać i wykorzystywać elementy umożliwiające sterowanie prezentacją (linki, elementy do obsługi zdarzeń) umieć stosować w sposób przemyślany elementy animacji umieć modyfikować szablony oraz wbudowane wzorce slajdów

7 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 25/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 26/52 Zaliczenie - terminy sprawdzianów, kolokwiów Regulamin pracowni informatycznej KETiM (1/4) Zajęcia nr 3 -sprawdzian z zajęć nr 1/2 (ocena) Zajęcia nr 6 - sprawdzian z przetwarzania tekstów (ocena) Zajęcia nr 8 - sprawozdanie z arkuszy kalkulacyjnych (zaliczenie) Zajęcia nr 9 - kolokwium z arkuszy kalkulacyjnych (ocena) Zajęcia nr 11 - sprawozdanie z programu Matlab (zaliczenie) Zajęcia nr 12 - kolokwium z programu Matlab (ocena) Zajęcia nr 15 - przedstawienie prezentacji (ocena) Ocena końcowa jest wystawiana na podstawie średniej arytmetycznej otrzymanych ocen. Brak zaliczenia sprawozdania (arkusze kalkulacyjne, Matlab) powoduje obniżenie oceny o 0,5 stopnia z kolokwium. 1. Wstęp do laboratorium w czasie trwania ćwiczenia jest dozwolony tylko dla osób uczestniczących w zajęciach. 2. Ćwiczenia studenckie odbywają się w zespołach 1-2 osobowych. Opuszczanie stanowiska laboratoryjnego, nawet chwilowe, jest dopuszczalne tylko za zgodą prowadzącego zajęcia. 3. Zabronione jest wnoszenie do laboratorium wszelkich napojów i posiłków. 4. Zabronione jest dokonywanie jakichkolwiek zmian w połączeniach i konfiguracji sprzętu. 5. Niedopuszczalna jest jakakolwiek manipulacja przy okablowaniu oraz urządzeniach lokalnej sieci komputerowej. 6. Komputery mogą być włączone dopiero po uzyskaniu zezwolenia od prowadzącego zajęcia. Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 27/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 28/52 Regulamin pracowni informatycznej KETiM (2/4) 7. Niedopuszczalne jest wgrywanie własnych zbiorów, modyfikacja plików konfiguracyjnych i kasowanie programów, oprócz własnych zbiorów i plików roboczych. 8. Zabrania się wykorzystywania sprzętu znajdującego się w laboratorium do celów nie związanych z ćwiczeniami. 9. Trzykrotne nieusprawiedliwione opuszczenie ćwiczeń powoduje skreślenie z listy i przekazanie tej informacji do Dziekanatu WE PB. W wyjątkowych usprawiedliwionych przypadkach (np. choroby), ćwiczenie może być odrobione w terminie dodatkowym. 10. Warunkiem dopuszczenia do wykonywania ćwiczenia jest znajomość podstawowych zagadnień teoretycznych dotyczących danego ćwiczenia. Sprawdzenie wiadomości odbywa się przed rozpoczęciem ćwiczenia lub w trakcie jego wykonywania. Regulamin pracowni informatycznej KETiM (3/4) 11. Zaliczenie ćwiczenia następuje na podstawie: wykazania się podstawowymi wiadomościami, wykonanie niezbędnych zagadnień problemowych związanych z danym ćwiczeniem, złożenie w wyznaczonym terminie sprawozdania. 12. Sprawozdanie powinno być wykonane starannie i przejrzyście, z podaniem zasadniczych wyników obliczeń, wniosków i uwag. 13. W razie nieszczęśliwego wypadku należy natychmiast wyłączyć napięcie zasilające, a następnie wezwać pogotowie ratunkowe (tel. 999 lub tel. kom. 112) i udzielić pierwszej pomocy. 14. W razie pożaru wyłączyć napięcie zasilające i gasić urządzenia gaśnicami oraz kocami gaśniczymi znajdującymi się w laboratorium lub na korytarzu, a w koniecznym przypadku wezwać straż pożarną (tel. 998 lub tel. kom. 112).

8 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 29/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 30/52 Regulamin pracowni informatycznej KETiM (4/4) 15. Przed wyłączeniem komputera, należy dokonać prawidłowego zamknięcia systemu operacyjnego. 16. Po zakończeniu ćwiczeń należy zgłosić fakt ukończenia ćwiczenia prowadzącemu oraz na jego polecenie: skasować własne pliki robocze, wyłączyć urządzenia, uporządkować stanowisko laboratoryjne. 17. Pomieszczenie laboratorium można opuścić tylko po uzyskaniu zgody od prowadzącego ćwiczenia. 18. Uszkodzenie sprzętu w wyniku jego celowego niewłaściwego wykorzystania, będzie karane nie zaliczeniem laboratorium. 19. W przypadku celowego uszkodzenia lub na skutek niewłaściwego użytkowania sprzętu, osoby winne będą obciążone kosztami naprawy. Pracownia nr 1 ECDL - Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Licencje oprogramowania Microsoft Dream Spark Prawo autorskie Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 31/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 32/52 ECDL ECDL(ang. EuropenComputer Driving Licence) -Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych Pomysł certyfikatu narodził się w Finlandii w 1992 roku, a potem został przeniesiony do Unii Europejskiej W Polsce organizacją egzaminów i wydawaniem certyfikatów zajmuje się od 1997 roku Polskie Towarzystwo Informatyczne Główna strona ECDL: Do 2004 roku stosowano dosłowne tłumaczenie ECDL - Europejskie Komputerowe Prawo Jazdy Certyfikat zaświadcza, że jego posiadacz ma podstawową wiedzę i umiejętności w zakresie obsługi komputera i potrafi je efektywnie wykorzystać w codziennej pracy Certyfikaty ECDL ECDL Core-składa się z 7 modułów (egzaminów): Podstawy technik informatycznych i komunikacyjnych Użytkowanie komputerów i zarządzanie plikami Przetwarzanie tekstów Arkusze kalkulacyjne Użytkowanie baz danych Grafika menedżerska i prezentacyjna Przeglądanie stron internetowych i komunikacja Wszystkie egzaminy należy zdać w ciągu 3 lat Certyfikat jest ważny bezterminowo Opłata: 534 PLN / 559 PLN (z kartą plastikową) Opłata ulgowa: 398 PLN / 423 PLN (z kartą plastikową)

9 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 33/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 34/52 Certyfikaty ECDL Certyfikaty ECDL ECDL Start -4 egzaminy dowolnie wybrane 4 moduły dostępne w programie ECDL Core e-citizen (e-obywatel)- 1 egzamin potwierdza umiejętności z zakresu wykorzystania komputera i Internetu w życiu codziennym ECDL Advanced (ECDL-A)- 4 egzaminy potwierdza opanowanie zaawansowanych umiejętności wykorzystania aplikacji komputerowych (MS Office 2007/2010) ECDL CAD-1 egzamin międzynarodowy standard potwierdzający umiejętności projektowania 2D ECDL WebStarter/Web Editing - 1 egzamin weryfikuje podstawową wiedzę z zakresu tworzenia stron i serwisów internetowych w języku HTML EPP e-guardian- 1 egzamin potwierdza kompetencje w zakresie zabezpieczeń komputerów przed nieupoważnionym dostępem oraz ochrony osób przed niebezpieczeństwami pochodzącymi z Internetu EPP GIS -3 egzaminy potwierdza, że jego posiadacz zdobył i potrafi praktycznie wykorzystać wiedzę w zakresie Systemów Informacji Geograficznej Moduł 1 -Podstawy kartografii z elementami geodezji Moduł 2 - Podstawy Systemów Informacji Geograficznej (GIS) Moduł 3 -Oprogramowanie (aplikacje) GIS Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 35/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 36/52 Certyfikaty ECDL Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze ECDL IT Security - 1 egzamin potwierdza kompetencje w zakresie szeroko rozumianej problematyki bezpieczeństwa używania technologii informacyjnokomunikacyjnych (ICT) ECDL Zarządzanie Projektami - 1 egzamin potwierdzający podstawową wiedzę teoretyczną oraz praktyczne umiejętności z zakresu zarządzania projektami (badawczymi, budowlanymi, informatycznymi, itp.) e-clerk (e-urzędnik) (od listopada 2012 roku) opracowany dla potrzeb oceny podstawowych umiejętności komputerowych urzędników administracji publicznej e-nauczyciel (od listopada 2012 roku) potwierdza umiejętności nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych nauczyciela Praca przy komputerze powoduje następujące dolegliwości: bóle szyi i kręgosłupa bóle głowy zmęczenie i łzawienie oczu skurcze mięśni nóg mrowienie, drętwienie, niedowład kończyn łokieć tenisisty (stan zapalny zew. powierzchni stawu łokciowego) zespół cieśni nadgarstka (spowodowany uciskiem nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka) syndrom Sicca

10 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 37/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 38/52 Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Czynniki wpływające na prawidłową i bezpieczną pracę z komputerem: odpowiednie meble z krzesłem o regulowanej wysokości oraz kącie nachylenia oparcia; stosownie duży blat, pozwalający zachować właściwą odległość monitora od oczu (40-75 cm) odpowiednie oświetlenie, dające niezbyt duży różnice jasności ekranu monitora i pomieszczenia oraz eliminujące odbicia odpowiedni mikroklimat: temperatura stopnie Celsjusza, wilgotność powietrza 50-60%, lekki ruch powietrza dokonywanie przerw w trakcie pracy przy komputerze oraz ćwiczeń relaksacyjnych Zasady jakimi należy się kierować podczas użytkowania sprzętu komputerowego: podłączenie komputera do listwy z filtrem zabezpieczającym przed zakłóceniami i przepięciami w sieci (listwa podłączona do uziemionego gniazda) wyposażenie stanowiska pracy w urządzenie do podtrzymywania napięcia tzw. UPS poprowadzenie kabli sieci komputerowej wzdłuż ścian, a nie w miejscach, w których mogą być narażone na nacisk ustawienie komputera z wygodnym dostępem do klawiatury i myszy ustawienie monitora tyłem do ściany i tyłem do światła dziennego regularne czyszczenie ekranu i klawiatury ochrona komputera przed wstrząsami i uszkodzeniami mechanicznymi Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 39/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 40/52 Licencje oprogramowania Ważniejsze typy licencji Licencja na oprogramowanie-umowa na korzystanie z utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać Co zawiera licencja? sposób wykorzystania oprogramowania (komercyjne, prywatne) ograniczenie co do liczby komputerów, na których można zainstalować oprogramowanie klauzulę o wyłączonej odpowiedzialności producenta z tytułu używania oprogramowania przez licencjobiorcę (producent nie odpowiada za skutki błędów w programach) Freeware umożliwia darmowe rozprowadzanie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego czasami zawiera dodatkowe ograniczenia (np. część jest całkowicie darmowa, a część darmowa jedynie do użytku domowego) programy mogą być nieodpłatnie wykorzystywane, zabrania się czerpania korzyści finansowych z ich dystrybucji przez osoby trzecie licencja nie dotyczy stworzonych produktów (dokumentów, grafiki, innych programów itd.)

11 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 41/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 42/52 Ważniejsze typy licencji Ważniejsze typy licencji Shareware Postcardware (Cardware) programy komputerowe rozpowszechniane bez opłat, ale z pewnymi ograniczeniami (do wypróbowania przez użytkowników) autorzy udostępniają swoje programy za darmo: w zamian za to oczekują, że użytkownik przyśle im kartkę pocztową Trial najczęściej po okresie próbnym (określony czas lub liczba uruchomień) za taki program trzeba zapłacić lub zrezygnować z korzystania z niego w pełni funkcjonalne oprogramowanie, którego można używać przez z góry określony czas (najczęściej od 7 do 30 dni) Donationware oprogramowanie na tej licencji może być dowolnie modyfikowane, kopiowane i dystrybuowane pod warunkiem, że licencjobiorca zapłaci autorowi symboliczną kwotę Adware wielkość opłaty zależy od licencjobiorcy oprogramowanie rozpowszechniane za darmo, ale zawierające funkcje wyświetlającą reklamy (zazwyczaj banery) wydawca oprogramowania zarabia na tych reklamach, zwykle jest też możliwość nabycia wersji programu bez reklam za opłatą Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 43/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 44/52 Oprogramowanie Microsoft DreamSpark Oprogramowanie Microsoft DreamSpark Studenci Wydziału Elektrycznego PB mają dostęp do oprogramowania na licencji Microsoft DreamSpark (MSDN AA) Informacje: Klucze do instalacji oprogramowania oraz obrazy nośników można uzyskać w systemie ELMS Aby skorzystać z systemu ELMS należy zgłosić się do administratora systemu z prośbą o założenie konta W tym celu należy wysłać na adres msdn@we.pb.edu.pl z następującymi informacjami: nazwisko i imię nr albumu adres rok i kierunek studiów rodzaj studiów (stacjonarne/zaoczne/doktoranckie) Warunkiem założenia konta w systemie ELMS jest zaakceptowanie na piśmie warunków licencji. Należy dokonać tego w pokoju WE-104Wydziału Elektrycznego PB Po założeniu konta w systemie ELMS zostanie na podany adres wysłany zawierający nazwę użytkownika i hasło oraz link do strony logowania ELMS

12 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 45/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 46/52 Prawo autorskie Autorskie prawa osobiste Prawo autorskie-w Polsce terminem tym określa się zarówno ogół praw przysługujących autorowi dzieła, jak i szczególną ich część -przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści Prawo autorskie określa Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.), znowelizowana w 1999 roku Ustawa wyróżnia: autorskie prawa osobiste autorskie prawa majątkowe (ang. copyright) Obejmują prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska Prawa te nigdy nie wygasają, nie można się ich zrzec ani przenieść na inną osobę Wyrażają się w prawie do: autorstwa utworu oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności nadzoru nad sposobem korzystania z utworu Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 47/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 48/52 Autorskie prawa osobiste Autorskie prawa majątkowe (ang. copyright) W przypadku programów komputerowych autorom przysługują prawa do: autorstwa utworu oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo Prawnie dopuszczalne jest zobowiązanie się twórcy w umowie do niewykonywania autorskiego prawa osobistego (prawa do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem) Uprawnienia przysługujące twórcy utworu (w określonych przypadkach -wydawcy lub producenta), ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ekonomicznych tych uprawnień Zgodnie z ustawą twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu - wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu (drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego, cyfrową) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono -wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy w zakresie rozpowszechniania utworu - publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, publiczne udostępnianie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym

13 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 49/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 50/52 Autorskie prawa majątkowe (ang. copyright) Dozwolony użytek chronionych utworów Czas trwania autorskich praw majątkowych: trwają przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci jeżeli twórca nie jest znany -70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu Jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie niż twórca: 70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu gdy utwór nie został rozpowszechniony -70 lat od daty ustalenia utworu 50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc od roku pierwszego nadania) 50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania z fonogramów i wideogramów (licząc od roku sporządzenia) Zgodnie z art. 23 ustawy bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego Powyższy przepis nie upoważnia do: budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów już rozpowszechnionych przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 51/52 Rok akademicki 2012/2013, Pracownia nr 1 52/52 Dozwolony użytek chronionych utworów Prawo autorskie Nie wymaga zezwolenia twórcy przejściowe lub incydentalne zwielokrotnianie utworów, niemające samodzielnego znaczenia gospodarczego, a stanowiące integralną i podstawową część procesu technologicznego oraz mające na celu wyłącznie umożliwienie: przekazu utworu w systemie teleinformatycznym pomiędzy osobami trzecimi przez pośrednika zgodnego z prawem korzystania z utworu Art. 23 nie ma natomiast zastosowania wobec programów komputerowych -korzystanie z programów chronionych prawem autorskim bez posiadania na nie licencji, nawet tylko do użytku osobistego, jest karalne Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy Powodem wprowadzenia praw autorskich majątkowych było zabezpieczenie interesów twórców oraz wydawców Efektem naruszenia tych właśnie praw jest: utrata przez twórców zysków z tytułu rozpowszechniania utworów straty firm zajmujących się dystrybucją i promocją utworów straty państwa związane z nie odprowadzonymi podatkami Ustawa z 1994 roku wprowadziła amnestię na używane oprogramowanie: osoba, która korzystała wcześniej z danego programu, zachowuje takie same prawa jak legalny użytkownik, pod warunkiem, że nie udostępnia programu innym osobom, ani nie zmienia zakresu korzystania