RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Czemiernikach Czemierniki Kuratorium Oświaty w Lublinie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. 2/103

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Anna Wrzosek, Marek Żelisko. Badaniem objęto 74 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 62 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 27 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami partnerów szkoły i przedstawicielem samorządu lokalnego, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji i szkoły oraz analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: APOEW - Ankieta badająca przebieg ewaluacji [ankieta poewaluacyjna] OS - Arkusz obserwacji szkoły OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WR - Scenariusz wywiadu grupowego z rodzicami WU - Scenariusz wywiadu grupowego z uczniami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WP - Scenariusz wywiadu z partnerami WPN - Scenariusz wywiadu z pracownikami niepedagogicznymi WPOP - Scenariusz wywiadu z przedstawicielem organu prowadzącego WUI-III - Scenariusz wywiadu z uczniami klas I-III (szkoła podstawowa) WUPO - Scenariusz wywiadu z uczniami po obserwacji WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale 3/103

4 Obraz szkoły Przedstawiamy Państwu raport z ewaluacji zewnętrznej całościowej, przeprowadzonej w Szkole Podstawowej im.tadeusza Kościuszki w Czemiernikach. Poniżej znajdą Państwo najważniejsze informacje o szkole wynikające z badań. Wszystkie dane i tezy zawarte w poniższym tekście znajdują potwierdzenie w wynikach przeprowadzonych badań. Szkoła Podstawowa w Czemiernikach jest jedyną podstawową prowadzoną przez gminę wiejską Czemierniki. Wraz z Przedszkolem Samorządowym tworzy Zespół Szkół w Czemiernikach. Siedzibą szkoły jest kompleks połączonych ze sobą budynów, w którym znajduje się również gimnazjum. Szkoła dysponuje stołówką oraz kompleksem obiektów sportowych, w skład którego wchodzą: hala sportowa, boiska trawiaste oraz zespół boisk "Orlik". Baza szkoły i jej wyposażenie pozwalają na realizację podstawy programowej kształcenia ogólnego na pierwszym i drugim etapie edukacyjnym. we wszystkich działaniach kieruje się wartościami katolickimi oraz poszanowaniem praw i godności człowieka, zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka oraz Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Kultywuje tradycje oraz ceremoniał szkolny, a wszystkie działania pedagogiczne i opiekuńczo - wychowawcze ukierunkowuje na dobro podopiecznych. W wyniku uczestnictwa szkoły w realizacji projektu "Cyfrowa Szkoła" wzbogaciła się jej baza dydaktyczna o laptopy i tablice interaktywne wykorzystywane podczas zajęć. Procesy edukacyjne są dostosowane do potrzeb i możliwości uczniów, a stosowane przez nauczycieli metody oraz formy pracy, a także pomoce dydaktyczne umożliwiają nabywanie dzieciom wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. W szkole panuje miła i przyjazna atmosfera, wpływająca pozytywnie na proces uczenia się i rozwój uczniów. Nauczyciele systematycznie informują uczniów o postępach w nauce. Zachęcają ich do aktywnego udziału w zajęciach. Stosują zróżnicowane sposoby wspierania i motywowania uczniów, wzmacniają poczucie ich wartości. Uczniowie potrafią uczyć się i chętnie uczęszczają do szkoły. Szkoła realizuje podstawę programową, wykorzystując zalecane warunki i sposoby jej realizacji z uwzględnieniem wstępnej diagnozy osiągnięć oraz umiejętności uczniów z poprzedniego etapu kształcenia. Nauczyciele monitorują i analizują osiągnięcia każdego ucznia, a wnioski z analizy wykorzystują m.in. do indywidualizacji nauczania, modyfikacji metod oraz form pracy, organizowania zajęć dodatkowych i konkursów, doskonalenia umiejętności słabiej opanowanych. Dzięki podejmowanym przez szkołę różnorodnym działaniom profilaktycznym, w tym poprzez udział w programie "Bezpieczna szkoła bezpieczny uczeń", nie występuje w niej zjawisko dyskryminacji, a szkoła uzyskała certyfikat "Bezpiecznej szkoły". Szkoła upowszechnia wśród uczniów i dorosłych wartość uczenia się przez całe życie. Promuje osiągnięcia i sukcesy uczniów m.in. poprzez szkolna stronę internetową, lokalna prasę oraz publikację o szkole wydaną z okazji 20-lecia nadania imienia. Szkoła Podstawowa w Czemiernikach współpracuje z wieloma instytucjami i organizacjami. Współpraca ta wpływa pozytywnie na realizację procesów edukacyjnych oraz na wszechstronny rozwój uczniów, a także integruje środowisko lokalne. Rodzice chętnie uczestniczą w działaniach szkoły, ale sami rzadko wychodzą z inicjatywami. Również w niewielkim stopniu współdecydują o ważnych sprawach szkolnych. Nauczyciele wykorzystują w pracy wyniki badań zewnętrznych, najczęściej są to analizy wyników 4/103

5 Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów oraz sprawdzianu zewnętrznego. Prowadzą również własne badania na poziomie klas i szkoły m.in. ewaluację wewnętrzną. Wnioski z tych badań wykorzystują m.in. w celu doskonalenia tych umiejętności, które uczniowie słabiej opanowali, czy planowania oferty zajęć pozalekcyjnych. Wynikiem różnorodnych działań nauczycieli, które były rezultatem wynikających z analiz badań edukacyjnych jest poprawa wyniku sprawdzianu wdrażania wniosków szóstoklasisty oraz Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów. Dyrektor szkoły zachęca nauczycieli do pracy indywidualnej i zespołowej. Angażuje do udziału w ewaluacji wewnętrznej. Wspiera nauczycieli stosujących nowatorskie rozwiązania dydaktyczne. Szczegółowe informacje na temat pracy Szkoły Podstawowej w Czemiernikach znajdą Państwo w raporcie, do lektury którego zapraszamy. 5/103

6 Informacja o placówce Patron Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Czemiernikach Tadeusz Kościuszko Typ placówki Szkoła podstawowa Miejscowość Czemierniki Ulica Kocka Numer 45 Kod pocztowy Urząd pocztowy Czemierniki Telefon Fax Www Regon Publiczność publiczna Kategoria uczniów Dzieci lub młodzież Charakter brak specyfiki Uczniowie, wychow., słuchacze 358 Oddziały 18 Nauczyciele pełnozatrudnieni Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 3.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 1.00 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo LUBELSKIE Powiat radzyński Gmina Czemierniki Typ gminy gmina wiejska Nazwa placówki 6/103

7 Poziom spełniania wymagań państwa Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów C Szkoła lub placówka działa zgodnie z przyjętą przez radę pedagogiczną własną koncepcją pracy, uwzględniającą potrzeby rozwojowe uczniów, specyfikę pracy szkoły lub placówki oraz zidentyfikowane oczekiwania środowiska lokalnego (D) Koncepcja pracy szkoły lub placówki jest znana uczniom i rodzicom oraz przez nich akceptowana (D) Koncepcja pracy szkoły lub placówki jest przygotowywana i modyfikowana we współpracy z uczniami i rodzicami (B) Koncepcja pracy szkoły lub placówki jest realizowana we współpracy z uczniami i rodzicami (B) Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się C Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału (D) Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się (D) Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się (D) Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania (D) Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach (D) Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój (D) Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej (B) Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój (B) Uczniowie uczą się od siebie nawzajem (B) W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów (B) Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej B W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Uczniowie są aktywni B Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole lub placówce i chętnie w nich uczestniczą (D) Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności (D) Uczniowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły lub placówki oraz angażują w nie inne osoby (B) 7/103

8 Uczniowie realizują różnorodne działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby (B) Respektowane są normy społeczne B Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne (D) Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego (D) Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu (D) W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb (B) W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice (B) Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji B W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych C Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych (D) Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami (D) Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy (B) Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy (B) Promowana jest wartość edukacji B W szkole lub placówce prowadzi się działania kształtujące pozytywny klimat sprzyjający uczeniu się (D) W szkole lub placówce prowadzi się działania kształtujące postawę uczenia się przez całe życie (D) Szkoła lub placówka wykorzystuje informacje o losach absolwentów do promowania wartości edukacji (B) Działania realizowane przez szkołę lub placówkę promują wartość edukacji w społeczności lokalnej (B) Rodzice są partnerami szkoły lub placówki C Szkoła lub placówka pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy (D) W szkole lub placówce współpracuje się z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci (D) Rodzice współdecydują w sprawach szkoły lub placówki i uczestniczą w podejmowanych działaniach (D) Rodzice wychodzą z inicjatywami na rzecz rozwoju uczniów i szkoły (B) Szkoła lub placówka realizuje inicjatywy rodziców (B) 8/103

9 Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju B Prowadzi się rozpoznanie potrzeb i zasobów szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego i na tej podstawie podejmuje się inicjatywy na rzecz ich wzajemnego rozwoju (D) Szkoła lub placówka w sposób systematyczny i celowy, z uwzględnieniem specyfiki jej działania, współpracuje z instytucjami i organizacjami w środowisku lokalnym (D) Współpraca szkoły lub placówki ze środowiskiem lokalnym wpływa na rozwój środowiska. (B) Współpraca szkoły lub placówki z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku lokalnym wpływa korzystnie na rozwój uczniów (B) Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych B W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi C Zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich do realizacji tych zadań warunków (D) Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu zawodowemu (D) Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami (D) W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się działania służące rozwojowi szkoły lub placówki (D) Zarządzanie szkołą lub placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów (B) Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki oraz uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły lub placówki (B) Dyrektor podejmuje skuteczne działania zapewniające szkole lub placówce wspomaganie zewnętrzne odpowiednie do jej potrzeb (B) 9/103

10 Wnioski 1. Obowiązujące w szkole zasady wychowawcze oparte na wartościach chrześcijańskich respektowane są przez wszystkie podmioty szkoły, co pozytywnie wpływa na organizację procesów wychowawczych oraz rozwój uczniów, jednak nie angażuje w oczekiwanym stopniu rodziców i uczniów w ich realizację. 2. Nauczyciele tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się, ciekawie i zrozumiale przekazują zagadnienia omawiane na lekcjach, co sprzyja kształtowaniu u uczniów umiejętności uczenia się oraz wdrażania do samodzielności, ale nie wpływa na uczenie się ich od siebie nawzajem. 3. Nauczyciele wdrażają w szkole nowatorskie rozwiązania w zakresie realizacji procesów edukacyjnych i zapewnienia bezpieczeństwa uczniom oraz darzą uczniów życzliwością i szacunkiem, co sprzyja rozwijaniu aktywności uczniów. 4. Nauczyciele wykorzystują wymagane warunki oraz sposoby realizacji podstawy programowej oraz monitorują i analizują osiągnięcia edukacyjne, co wpływa na podnoszenie wyników bieżących oraz wyników sprawdzianu zewnętrznego. 5. Uczniowie wykazują się aktywnością i zaangażowaniem na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, konkursach, zawodach sportowych, podejmują inicjatywy oraz uczestniczą w różnorodnych działaniach, co w znaczący sposób wpływa na ich rozwój osobisty oraz rozwój szkoły. 6. Szkoła zapewnia uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, stwarza możliwości udziału uczniów w realizacji oraz modyfikacji różnorodnych działań wychowawczych, co wpływa na ich rozwój, jednak w niewielkim stopniu angażuje ich w te działania. 7. Dyrektor podejmuje działania wspierające indywidualną i zespołową pracę nauczycieli oraz doskonalenie zawodowe, co przenosi się na ich aktywność, atmosferę w szkole, jak też efekty kształcenia. 8. Nauczyciele współpracują ze sobą w planowaniu oraz realizacji procesów edukacyjnych, ale w mniejszym stopniu współdziałają w ewaluacji i doskonaleniu pracy własnej. 9. Współpraca szkoły z licznymi organizacjami i instytucjami środowiska lokalnego integruje uczniów ze środowiskiem oraz ułatwia im zdobywanie nowych wiadomości i umiejętności w atrakcyjny sposób. 10. Nauczyciele analizują losy absolwentów, a informacje z tych analiz wykorzystują m.in. w celu motywowania uczniów do nauki, co sprzyja promowaniu w szkole i środowisku wartości uczenia się przez całe życie. 12. Szkoła zbiera opinie i pomysły rodziców, wciela je w życie, zachęca rodziców do aktywności, jednak niewielu z nich zgłasza inicjatywy oraz współuczestniczy w procesie podejmowania decyzji. 13. Nauczyciele wykorzystują wyniki badań zewnętrznych, przede wszystkim prowadzonych przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Krakowie, Instytut Badań Edukacyjnych oraz ewaluacji wewnętrznej, co przekłada się na wzrost wyników uczniów. 14. Dyrektor pozyskuje instytucje i organizacje zewnętrzne do współpracy, stosownie do potrzeb szkoły, co sprzyja wszechstronnemu rozwojowi uczniów. 15. Dyrektor zapewnia uczniom odpowiednie warunki, które umożliwiają im nabywanie wiadomości i umiejętności programowych oraz kompetencji niezbędnych na dalszych etapach kształcenia. 10/103

11 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów Stan oczekiwany: Edukacja jako działanie celowe wymaga koncepcji, czyli przyjęcia teoretycznych założeń, określenia celów i wyznaczenia sposobów ich realizacji. Istotne jest, aby jej podstawowe elementy składowe były znane, akceptowane przez nauczycieli, uczniów i rodziców oraz zgodne z potrzebami rozwojowymi ucznia, specyfiką szkoły, a także zidentyfikowanymi potrzebami środowiska. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Koncepcja pracy Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Czemiernikach oparta na wartościach katolickich, wytycza kierunki pracy nauczycieli, dyrektora i pracowników szkoły. Ukierunkowana jest na wszechstronny rozwój uczniów i wychowanie ich w duchu tolerancji, patriotyzmu oraz poszanowania godności drugiego człowieka. Działania wynikające z koncepcji pracy szkoły są podejmowane we współpracy z instytucjami wspomagającymi. Uczniowie oraz rodzice znają i akceptują koncepcję pracy szkoły; mają możliwość wyrażania swoich opinii w zakresie jej modyfikacji. Realizacja zadań wynikających z koncepcji pracy szkoły odbywa się przy znikomym udziale uczniów i ich rodziców. Obszar badania: Szkoła lub placówka działa zgodnie z przyjętą przez radę pedagogiczną własną koncepcją pracy, uwzględniającą potrzeby rozwojowe uczniów, specyfikę pracy szkoły lub placówki oraz zidentyfikowane oczekiwania środowiska lokalnego Koncepcja pracy i zidentyfikowane szkoły uwzględnia potrzeby potrzeby środowiska rozwojowe lokalnego. uczniów, Podejmowane specyfikę działania są pracy spójne szkoły z jej założeniami. W szkole został opracowany dokument pod nazwą Koncepcja pracy Szkoły Podstawowej im. T. Kościuszki w Czemiernikach, jest on zamieszczony na stronie internetowej szkoły. Koncepcja wytycza kierunki pracy nauczycieli, dyrektora i pracowników szkoły, a działania wynikające z koncepcji podejmowane są we współpracy z instytucjami wspomagającymi. W wyniku działań uczeń powinien być wszechstronnie rozwinięty, przygotowany do samodzielnego zdobywania wiedzy, tolerancyjny, otwarty na świat i wrażliwy na jego problemy, potrafiący osiągnąć sukces, uczciwy, rozwijający zainteresowania. Szkoła we wszystkich działaniach kieruje się wartościami katolickimi oraz poszanowaniem praw i godności 11/103

12 człowieka, zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka oraz Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Kultywuje tradycje oraz ceremoniał szkolny, a wszystkie działania pedagogiczne i opiekuńczo wychowawcze ukierunkowuje emocjonalnego, społecznego na dobro podopiecznych i fizycznego rozwoju ( poprzez uczniów). tworzenie Przygotowuje warunków intelektualnego, uczniów do świadomego i racjonalnego funkcjonowania w świecie ludzi dorosłych oraz do pełnienia ważnych ról społecznych. W realizacji celów szkoła współdziała z rodzicami oraz innymi partnerami zewnętrznymi wspierającymi szkołę w jej rozwoju. Koncepcja uwzględnia potrzeby rozwojowe uczniów, specyfikę pracy szkoły oraz zidentyfikowane oczekiwania środowiska lokalnego. O spójności podejmowanych działań z założeniami koncepcji świadczą także podawane przez dyrektora przykłady: organizacja i udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych, konkursach szkolnych i pozaszkolnych, realizacja projektów unijnych, doposażenie placówki, wdrażanie rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo uczniów, działalność charytatywną na potrzeby środowiska, udostępnianie obiektów szkolnych i wyposażenia szkoły środowisku lokalnemu, organizacja imprez środowiskowych. Obszar badania: Koncepcja pracy szkoły lub placówki jest znana uczniom i rodzicom oraz przez nich akceptowana Uczniowie i rodzice znają i akceptują koncepcję pracy szkoły. Z wyników wypełnionej przez uczniów ankiety "Moja szkoła" wynika, że prawie wszyscy uczniowie znają i akceptują działania wychowawcze w szkole (37 z 40) (wykres 1j), organizację pracy szkoły (36 z 40) (wykres 2j), sposób prowadzenia lekcji (39 z 40) (wykres 3j) oraz zasady postępowania obowiązujące w szkole (36 z 40) (wykres 4j). Z przeprowadzonego wywiadu grupowego z uczniami wynika, że w szkole są kształtowane postawy patriotyczne, rozwijane są zainteresowania uczniów oraz zapewniona jest dbałość o ich bezpieczeństwo. Uczniowie podkreślają też bardzo dobre wyposażenie szkoły w multimedialne pomoce dydaktyczne. Rodzice w wywiadzie potwierdzili, że szkoła kładzie szczególny nacisk na działania promujące patriotyzm i tolerancję (duża liczba uroczystości patriotycznych i religijnych), szacunek do osób starszych, pomoc innym, empatię (akcje charytatywne), wychowanie w duchu wartości katolickich. Uczniowie są przygotowywani do życia w społeczeństwie i zachowania w sytuacjach trudnych. 12/103

13 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 13/103

14 Obszar badania: Koncepcja pracy szkoły lub placówki jest przygotowywana i modyfikowana we współpracy z uczniami i rodzicami Koncepcja pracy szkoły jest przygotowywana i modyfikowana we współpracy z rodzicami i uczniami. Z ankiety dla dyrektora szkoły wynika, że rodzice mogą wyrażać swoje opinie zarówno w ankietach, jak podczas spotkań z wychowawcami oraz w codziennych rozmowach indywidualnych, jak również za pośrednictwem rady rodziców lub skrzynki uwag i wniosków. Także uczniowie mogą wyrażać swoje opinie i zgłaszać propozycje działań podczas lekcji wychowawczych, poprzez ankiety, za pośrednictwem samorządu uczniowskiego lub skrzynki uwag i wniosków. Podczas wywiadu nauczyciele stwierdzili, że rodzice opiniują propozycje przekazane im przez szkołę, biorą udział w spotkaniach i dyskusjach jako goście oraz uczestniczą w pracach nad koncepcją jako partnerzy. Zgłaszają między innymi: potrzebę bogatszej oferty zajęć rozwijających zainteresowania, zajęć wyrównawczych, czy potrzebę organizacji zebrań w taki sposób, aby umożliwić kontakt ze wszystkimi nauczycielami. Uczniowie, również zgłaszają propozycje imprez szkolnych podczas lekcji z wychowawcą lub za pośrednictwem samorządu uczniowskiego. Dużą popularnością wśród uczniów cieszy się skrzynka uwag i wniosków. Podczas wywiadu z rodzicami potwierdzili oni, że podczas pierwszych spotkań w roku szkolnym Pani dyrektor zapoznaje z podstawowymi założeniami pracy szkoły, a wychowawcy zbierają propozycje tematów godzin wychowawczych za pośrednictwem ankiet. Większość (36 z 62) ankietowanych rodziców wskazała, że ma możliwość współdecydowania o ważnych sprawach szkolnych, jednocześnie informując, że większość (40 z 62) nie zgłaszała propozycji działań, które dotyczyły uczniów i szkoły. Wykres 1j Wykres 2j 14/103

15 Obszar badania: Koncepcja pracy szkoły lub placówki jest realizowana we współpracy z uczniami i rodzicami Rodzice i uczniowie włączają się w realizację zadań wynikających z koncepcji pracy szkoły, jednak znikome zaangażowanie ich w ten proces nie potwierdza partycypacji w realizacji koncepcji pracy szkoły. Większość (33 z 62) ankietowanych rodziców twierdzi, że jest informowana na bieżąco o decyzjach podejmowanych z ich udziałem, a 36 z 62 rodziców potwierdza, że ma możliwość współdecydowania o ważnych sprawach szkoły. Jednocześnie większość (39 z 62) ankietowanych rodziców informuje, że w tym i ubiegłym roku nie uczestniczyli w podejmowaniu decyzji (wykres 1j). Również uczniowie w ankiecie "Moja szkoła" w zdecydowanej większości (34 z 40) stwierdzili, że nie zgłaszali pomysłów dotyczących tego, co robili na lekcji lub zgłaszali je rzadko (wykres 2j). Nauczyciele w wywiadzie przekazali informację, że uczniowie zgłaszają propozycje wycieczek lub tematy godzin wychowawczych. Z wywiadu z rodzicami i uczniami wynika, że ich udział w inicjowaniu i realizacji działań na na rzecz rozwoju uczniów ograniczają się do udziału lub współorganizowania szkolnych imprez np."dzień Babci i Dziadka", uroczystościach religijnych. Potwierdzili, że w działania te włącza się w każdej klasie niewielka grupa rodziców. Zdanie to podziela dyrektor szkoły w wywiadzie: cyt. "Rodzice zgłaszali potrzebę organizacji dodatkowych zajęć rozwijających zainteresowania np. koło taneczne, sekcje sportowe, zajęcia wyrównawcze dla uczniów np. z matematyki. Rodzice inicjowali i włączali się do organizacji imprez i akcji charytatywnych "Świąteczna paczka". Wykres 1j Wykres 2j 15/103

16 Wymaganie: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Stan oczekiwany: Nauczanie w efektywnych szkołach jest celowe, ma jasno określone zadania, jest dobrze zorganizowane, przygotowane i odbywa się w odpowiednim tempie. Ilość czasu spędzanego na uczeniu się jest zaplanowana i kontrolowana, a stawiane pytania angażują uczniów. Środowisko uczenia się powinno być atrakcyjne, metody pracy nauczycieli oparte na najnowszej wiedzy pedagogicznej. Ważne jest, by zachęcać uczniów do samooceny i brania odpowiedzialności za proces uczenia się. Duży wpływ na ten proces ma informowanie uczniów o postępie, jaki się dokonuje w ich rozwoju intelektualnym, społecznym i osobistym. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Organizacja procesów edukacyjnych jest dostosowana do możliwości i potrzeb uczniów, służy ich rozwojowi. Uczniowie mogą współpracować na lekcjach, są zachęcani do nauki. Znają cele lekcji, wiedzą czego uczyli się na lekcjach, a to czego uczą się uznają za przydatne im w codziennym życiu. Szkoła podejmuje działania, które w ocenie dyrektora i nauczycieli bardziej aktywizują uczniów, motywują ich do pracy, są atrakcyjne i nowatorskie. Jednak w ocenie uczniów nauczyciele rzadko stosują metody umożliwiające uczniom uczenie się od siebie nawzajem. Uczniowie są chwaleni na lekcjach, korzystają z pomocy nauczycieli. Ponadto nauczyciele pomagają uczniom w każdej sytuacji, gdy zachodzi taka potrzeba. Informowanie uczniów o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają im uczyć się i planować własny rozwój. Obszar badania: Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Procesy edukacyjne są adekwatne do potrzeb uczniów i służą ich rozwojowi, a nauczyciele stosują różnorodne metody pracy dostosowane do potrzeb grupy. Wśród ponad połowy (18 z 34) badanych uczniów przeważa pogląd, że podczas lekcji w dniu badania w trakcie większości zajęć współpracowali z innymi uczniami (wykres 1j). Nauczyciele, według ponad połowy uczniów ankietowanych, potrafią zainteresować ich tematem lekcji (28 z 40) i zrozumiale tłumaczą zagadnienia (35 z 40) (wykresy 2j i 3j), a sposób, w jaki uczą powoduje, że mają chęć do uczenia się (24 z 40) (wykres 4j). Podczas rozmowy przeprowadzonej z nauczycielami po obserwacji zajęć wszyscy nauczyciele stwierdzili, że obserwowane zajęcia nie różniły się w istotny sposób od innych z tego przedmiotu. Poinformowali, że zastosowane podczas zajęć metody i formy pracy były dostosowane do możliwości i potrzeb uczniów oraz aktywizowały wszystkich uczniów w oddziale, motywowały ich do pracy, a jednocześnie rozwijały u uczniów 16/103

17 określone umiejętności. Jednak tylko 21 z 34 ankietowanych uczniów wyraziło przekonanie, że w dniu ankietowania byli zaangażowani na wszystkich lub większości zajęć (wykres 5j). Z wywiadu z uczniami klas I - III wynika, że akceptują oni metody i formy pracy stosowane przez nauczycieli. Obserwowane zajęcia potwierdzają, ze nauczyciele stosują różnorodne metody nauczania dostosowane do potrzeb i możliwości uczniów. Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 17/103

18 Wykres 5j Obszar badania: Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się Nauczyciele prowadzą działania kształtujące u uczniów umiejętność uczenia się. Zdaniem części (9 z 27) ankietowanych nauczycieli większość uczniów potrafi się uczyć samodzielnie, zaś 11 nauczycieli wskazało, że połowa uczniów posiada tę umiejętność (wykres 1j). Zdecydowana większość uczniów (38 z 40) deklaruje, że potrafi się uczyć samodzielnie (wykres 2j) oraz, że nauczyciele dają im wskazówki na temat jak zapamiętać nowe informacje (wykres 3j i 1w). Uczniowie pierwszego etapu edukacyjnego potwierdzili w wywiadzie, że nauczyciele rozmawiają z nimi na temat tego czego się nauczyli na lekcji. Z obserwacji (4 z 6) zajęć wynika, że nauczyciele stwarzają sytuacje, w których uczniowie mogą podejmować indywidualne decyzje dotyczące sposobu uczenia się. Podczas 5 lekcji uczniowie często mieli możliwość wyrażania swoich opinii, zaś podczas wszystkich lekcji nauczyciele tworzyli sytuacje, w których uczniowie rozwiązywali problemy poznawcze i mieli możliwość podsumowania lekcji. 18/103

19 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 19/103

20 Wykres 1w Obszar badania: Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się Nauczyciele i uczniowie tworzą i dbają o atmosferę sprzyjającą uczeniu się. Z obserwacji wszystkich zajęć wynika, że wzajemna relacja miedzy nauczycielami i uczniami jest życzliwa, a uczniowie odnoszą się do siebie przyjaźnie. Rodzice, pracownicy niepedagogiczni i uczniowie uważają, że relacje panujące w szkole są dobre, a uczniowie chętnie przychodzą do szkoły. Większość rodziców (46 z 62) twierdzi, że nauczyciele szanują uczniów, a zdaniem 38 z 62 rodziców, nauczyciele dbają o właściwe relacje pomiędzy uczniami (wykres 1j i 2j) oraz traktują wszystkich uczniów równie dobrze (wykres 3j). Zdecydowana większość rodziców (51 z 62) twierdzi, że ich dzieci chętnie przychodzą do szkoły (rys.4j). W ankiecie "Mój dzień" uczniowie potwierdzili, że od większości nauczycieli otrzymali wskazówki, które pomogły im się uczyć. Stwierdzili również, że zdecydowana większość nauczycieli wysłuchała ich, gdy mieli oni potrzebę porozmawiania z nauczycielami. Zdecydowana większość badanych uczniów (34 z 40) twierdzi, że większość czasu na lekcjach wykorzystywana jest na uczenie się (wykres 5j), a zdaniem 30 z 40 uczniów odnoszą się oni do siebie przyjaźnie (wykres 6j) i pomagają sobie wzajemnie (wykres 7j). Większość uczniów (33 z 40) twierdzi, że nauczyciele odnoszą się sprawiedliwie do wszystkich uczniów (wykres 8j). Jednocześnie więcej niż połowa respondentów (21 z 40) uważa, że niektórzy uczniowie są lekceważeni przez innych (rys.9j). Z obserwacji zajęć wynika, że wzajemne relacje między nauczycielami i uczniami są życzliwe oraz że nauczyciele na wszystkich lekcjach wyrażali akceptację dla inicjatyw uczniowskich oraz wykorzystywali je podczas lekcji. Uczniowie podczas wszystkich zajęć mieli możliwość wykorzystania popełnionych błędów do uczenia się. Nauczyciele zwracali się do uczniów po imieniu, zachęcali do wykonywania ćwiczeń, demonstrowali sposób wykonania ćwiczeń, udzielali pochwał. Precyzyjnie, w zrozumiały dla uczniów sposób przekazywali instrukcje na temat sposobu wykonania zadań. Uczniowie podczas obserwowanych zajęć zgłaszali propozycje rozwiązań, byli otwarci, byli świadomi tego, że mogą popełnić błąd, stosowali formy grzecznościowe. Relacje między nauczycielami a uczniami były życzliwe. 20/103

21 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 21/103

22 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j 22/103

23 Wykres 9j Obszar badania: Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Zdecydowana większość ankietowanych uczniów (33 z 34) stwierdziła, że w dniu przeprowadzania ankiety wiedzieli czego mieli się nauczyć (wykres 1j). 31 z 40 ankietowanych uczniów potwierdziło również, że na wszystkich lub większości zajęć mieli świadomość dlaczego się uczą (wykres 2j), a nauczyciele zdaniem 29 z 40 uczniów, wyjaśniają, jakich działań od nich oczekują (wykres 3j). Z obserwacji zajęć wynika, że wszyscy nauczyciele zapoznawali uczniów z celami lekcji oraz podawali sposoby ich osiągania. Formułowane przez nauczycieli oczekiwania wobec uczniów były dla nich zrozumiałe. 23/103

24 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 24/103

25 Obszar badania: Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach. Większość ankietowanych nauczycieli (19 z 27) jest zdania, że przekazywane przez nich informacje zwrotne uczniom, motywują większość z nich do pracy (wykres 1j). Również większość ankietowanych uczniów (27 z 40) jest zadania, że nauczyciele pomagają im, jeśli potrzebują wsparcia (wykres 2j). Podczas wszystkich obserwowanych zajęć nauczyciele motywowali uczniów do aktywnego udziału w lekcji, porzez zachęcanie do rozwiązywania problemów oraz częste udzielanie pochwał. Zdaniem uczniów najbardziej pomocne w uczeniu się było zaangażowanie nauczycieli, którzy wyjaśniali jak rozwiązywać problemy, możliwość obserwacji tego co robią inni uczniowie oraz wykorzystanie podczas lekcji nowoczesnych środków dydaktycznych: laptopów z dostępem do Internetu, tablic interaktywnych, które uatrakcyjniały zajęcia. Z ankiety "Mój dzień" wynika, że w większości uczniowie byli zaciekawieni lekcją. Potwierdzili również, że uzyskali od nauczycieli wskazówkę, która pomogła im się uczyć. Większość ankietowanych rodziców (35 z 62) potwierdziło, że nauczyciele chwalą ich dzieci częściej niż krytykują (wykres 3j) oraz wierzą w ich możliwości (wykres 4j). Wykres 1j Wykres 2j 25/103

26 Wykres 3j Wykres 4j Obszar badania: Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój Przekazywane uczniom przez nauczycieli informacje zwrotne oraz stosowane w szkole zasady oceniania pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Według zdecydowanej większości (30 z 34) ankietowanych uczniów, nauczyciele w dniu ankietowania przestrzegali ustalonych zasad oceniania na wszystkich lub większości zajęć (wykres 1j). Z ankiety "Moja szkoła" wynika, że zdaniem 34 z 40 uczniów nauczyciele informują ich, co będą brać pod uwagę oceniając zadanie do wykonania (wykres 2j.), a według 24 z 40 uczniów nauczyciele rozmawiają z nimi o postępach w nauce i o tym jak radzić sobie z trudnościami w nauce (wykres 3j i 4j.). Zdaniem zdecydowanej większości uczniów (34 z 40) wszyscy lub większość nauczycieli dostrzegają to co uczniowie robią dobrze (wykres 5j) i stosują ustalone zasady oceniania (wykres 6j), a 30 uczniów twierdzi, że jeżeli zgłaszają nauczycielom problem, to uzyskują od nich wystarczającą pomoc (wykres 7j). Uczniowie wypowiadają się, że gdy są oceniani są zadowoleni, mają ochotę się uczyć lub postanawiają, że się poprawią (wykres 1w). Większość (47 z 62) ankietowanych rodziców twierdzi, że to jak nauczyciele oceniają ich dzieci, zachęca je do uczenia się. Przeprowadzone obserwacje zajęć, wykazały, że nauczyciele zwracają uwagę na te elementy odpowiedzi lub działania uczniów, które były prawidłowe lub nieprawidłowe. Uczniowie otrzymują od nauczycieli informacje zwrotne dotyczące efektów ich pracy i wpływającą na ich uczenie się. 26/103

27 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 27/103

28 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j 28/103

29 Wykres 1w Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. Uczniowie mają możliwość powiązania różnych dziedzin wiedzy i nauczanych przedmiotów podczas lekcji i innych zajęć w szkole. Zdaniem 14 z 40 ankietowanych uczniów nauczyciele nawiązują do tego, czego nauczyli się na innych przedmiotach podczas wszystkich lub większości zajęć, 16 z nich twierdzi, że na połowie, a 10 że na mniej niż połowie (wykres 1j). 39 z 40 uczniów stwierdziło, że to czego się uczą w szkole przyda się im w życiu wykres 2j), a zdaniem większości (25 z 40) podczas lekcji mają możliwość korzystania z tego, czego nauczyli się na innych przedmiotach lub poza szkołą (wykres 3j). Z obserwacji 6 lekcji wynika, że uczniowie mieli możliwość odwołania się do innych niż szkolne doświadczeń: wiedzy przedmiotowej, wiedzy z innych przedmiotów i doświadczeń pozaszkolnych. Podczas 4 lekcji wystąpiło nawiązanie do wydarzeń w Polsce i na świecie. Zdaniem nauczycieli, uczniowie mają możliwość powiązania wiedzy z różnych dziedzin i różnych przedmiotów podczas lekcji i innych zajęć w szkole. Do zajęć międzyprzedmiotowych organizowanych lub planowanych w tej klasie nauczyciele zaliczyli m.in. 29/103

30 organizację wycieczek, konkursów tematycznych oraz przygotowanie i uczestnictwo w różnych uroczystościach szkolnych. Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 30/103

31 Obszar badania: Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój Uczniowie mają wpływ na organizację i przebieg procesu uczenia się oraz czują się odpowiedzialni za własny rozwój. Z analizy ankiety dla nauczycieli wynika, że wszyscy nauczyciele prowadzący zajęcia edukacyjne raz lub kilka razy w roku lub półroczu umożliwiają uczniom wybór dotyczący tematyki lekcji, metod pracy, sposobu oceniania, terminów testów i sprawdzianów lub zajęć pozalekcyjnych. Większość uczniów (24 z 40) w ankiecie "Moja szkoła" stwierdziła, że wszyscy lub większość nauczycieli zachęca ich do realizowania własnych pomysłów, a (10 z 40) uczniów twierdzi, że połowa (wykres 1j). Wskazali również, że ich osiągnięcia w szkole zależą przede wszystkim od ich zaangażowania (70%), ich uzdolnień (57,5%) i czasu jaki poświęcają na naukę (55%). W mniejszym stopniu źródła sukcesów upatrują w atmosferze w klasie, pomocy rodziców, czy pracy nauczycieli (wykres 1w). W ankiecie "Mój dzień" uczniowie wskazali, że mieli wpływ na to w jaki sposób pracowali na lekcji (58,8%), atmosferę w klasie (50%) oraz na to czego się uczyli podczas tej lekcji (44,1%) (wykres 2w). Z obserwacji zajęć wynika, że podczas wszystkich lekcji nauczyciele umożliwiają uczniom wpływanie na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Umożliwiają uczniom dobieranie się w grupy lub pary oraz wybór liderów. Uczniowie mogą zgłaszać propozycje własnych ćwiczeń, dokonać wyboru źródła pozyskiwanych informacji lub sposobu rozwiązania ćwiczeń i zadań. Podczas wszystkich obserwowanych lekcji uczniowie mieli możliwość poodsumowania lekcji. Wykres 1j 31/103

32 Wykres 1w 32/103

33 Wykres 2w Obszar badania: Uczniowie uczą się od siebie nawzajem Uczniowie podczas lekcji w niewielkim zakresie uczą się od siebie nawzajem. Ankietowani nauczyciele deklarują, że w celu umożliwienia wzajemnego uczenia się uczniów, stosują między innymi: pracę w grupach, ocenianie kształtujące, gry i zabawy dydaktyczne lub projekty edukacyjne. W ankiecie "Mój dzień" (14 z 34) uczniów wskazało, że na mniej niż połowie zajęć pracowali w grupach lub parach, (15 z 34) - na połowie i tylko 5 z nich stwierdziło, że pracowali w parach lub grupach na wszystkich lub większości zajęć (wykres 1j). W ankiecie "Moja szkoła" (14 z 40) uczniów stwierdziło, że w grupach lub parach pracowali na większości lekcji, 13 - na połowie i 13 - na mniej niż połowie lub żadnej (wykres 2j). Analogicznie (20 z 40) uczniów stwierdziło, że zadania wymyślone przez siebie lub kolegów wykonywali na mniej niż połowie lub na żadnej lekcji, 6 - na połowie i 14 na większości lub wszystkich lekcjach (wykres 3j). Powyższe dane świadczą o niespełnianiu kryterium powszechności współpracy uczniów w uczeniu się. Obserwacja zajęć wskazuje, że podczas 3 lekcji nauczyciele stosowali metody, a podczas 2 lekcji nauczyciele stwarzali sytuacje, które umożliwiały wszystkim uczniom uczenie się od siebie nawzajem. 33/103

34 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 34/103

35 Obszar badania: W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów W szkole stosuje się nowatorskie rozwiązania, które służą rozwojowi uczniów. Z wywiadu z dyrektorem wynika, że największym działaniem innowacyjnym w szkole była realizacja projektu "Cyfrowa szkoła". Wszystkie działania realizowane w ramach projektu były dla szkoły "cyfrową rewolucją". Mobilizowały one nauczycieli do współdziałania, do gromadzenia dobrych praktyk, a przede wszystkim do stosowania technologii informatyczno - komunikacyjnych. Działania innowacyjne nauczycieli były przedmiotem ewaluacji wewnętrznej. Wnioski z ewaluacji potwierdzają zwiększenie zainteresowania uczniów lekcjami w związku z ich uatrakcyjnieniem. Wszyscy ankietowani nauczyciele deklarują, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy wprowadzili nowatorskie rozwiązania w swojej pracy. Z ankiety wynika, że dotyczyły one między innymi: wykorzystania środków dydaktycznych, metod pracy, komunikacji z uczniami, czy współdziałania z innymi nauczycielami (wykres 1w). Działania te zdaniem ankietowanych nauczycieli odpowiadały na różne potrzeby rozwojowe uczniów np. rozwijania zainteresowań i uzdolnień, potrzebę akceptacji w grupie czy indywidualnego traktowania oraz sprawiedliwego oceniania (wykres 1w). Zdaniem (26 z 27) nauczycieli podjęte przez nich działania pozwoliły na osiągnięcie założonych celów. Wykres 1o 35/103

36 Wykres 1w 36/103

37 Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Stan oczekiwany: Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Szkoła realizuje podstawę programową wykorzystując zalecane warunki i sposoby jej realizacji z uwzględnieniem wstępnej diagnozy osiągnięć oraz umiejętności uczniów z poprzedniego etapu kształcenia. Nauczyciele monitorują i analizują osiągnięcia każdego ucznia, a wnioski z analizy tych osiągnięć wykorzystują m.in. do indywidualizacji nauczania, modyfikacji metod i form pracy, organizowania zajęć dodatkowych i konkursów, doskonalenia umiejętności słabiej opanowanych. Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych oraz wpływają na wzrost wyników sprawdzianu zewnętrznego. Szkoła rozwija umiejętności uczniów przydatne na kolejnym etapie kształcenia np.: umiejętność pracy w grupie, szacunek dla innych, otwartość na potrzeby innych ludzi. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Szkoła diagnozuje osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego i uwzględnia wyniki tej diagnozy podczas planowania pracy oraz realizacji podstawy programowej. Zdaniem dyrektora szkoły, nauczyciele prowadzą diagnozy wstępne na początku I i II etapu edukacyjnego. Diagnoza ta polega na analizie arkuszy gotowości szkolnej uczniów klas pierwszych oraz rozmowach z nauczycielami przedszkola i ich rodzicami. Nauczyciele ponadto obserwują zachowanie dzieci oraz obserwują i analizują wytwory ich pracy. Na tej podstawie formułują wnioski do do dalszej pracy, wykorzystując przy tym wnioski wypracowane przez nauczycieli przedszkola. W przypadku II etapu edukacyjnego diagnoza rozszerzona jest o wnioski wypracowane przez nauczycieli z poprzedniego etapu edukacyjnego, analizę świadectw oraz opinii lub orzeczeń poradni psychologiczno-pedagogicznej. Przeprowadzane są również sprawdziany z przedmiotów: język polski, matematyka, historia, język angielski i przyroda. Rozpoznawane są również zainteresowania i zdolności uczniów od klasy czwartej oraz badane są umiejętności sprawnościowe uczniów dla potrzeb SKS. Z wypowiedzi dyrektora oraz analizy danych zastanych wynika, że w wyniku przeprowadzonej diagnozy wstępnej uczniów klas IV sformułowano m.in. wnioski dot. doskonalenia umiejętności czytania ze zrozumieniem 37/103

38 oraz umiejętności pracy w grupie. W opinii dyrektora nauczyciele na podstawie wyników diagnozy wstępnej, modyfikują plany pracy dydaktycznej, dostosowują metody pracy z dziećmi oraz ćwiczą umiejętności, które stanowiły problem. Uwzględniają również indywidualne potrzeby ucznia, dobór metod i form pracy. Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Nauczyciele realizują podstawę programową wykorzystując zalecane warunki i sposoby jej realizacji. Większość nauczycieli w ankietach wskazało, że na wszystkich zajęciach lub ich większości daje uczniom możliwość kształtowania umiejętności rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów, formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa, pracy zespołowej, odkrywania swoich zainteresowań oraz przygotowania do dalszej edukacji. Wszyscy nauczyciele potwierdzili, że rozwijają u uczniów umiejętność komunikowania się w języku ojczystym, a prawie wszyscy, że kształtują umiejętność uczenia się. Niewiele ponad połowę nauczycieli zadeklarowało, że rozwija u uczniów umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym (wykres 1j), natomiast umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi kształtuje u uczniów tylko 5 z 27 nauczycieli (wykres 2j). Z wypowiedzi nauczycieli oraz obserwacji zajęć wynika, że procesy edukacyjne są spójne z zalecanymi warunkami i sposobami ich realizacji podstawy programowej. Nauczyciele wskazali, że spośród zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej stosują: - wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce, - mobilizowanie uczniów do generowania własnych pomysłów i rozwiązań, - dbałość o infrastrukturę i wyposażenie sal lekcyjnych w pomoce i sprzęt dydaktyczny, - uczenie dzieci poprzez zabawę. Na obserwowanych zajęciach stosowane były metody aktywizujące, kształtowano umiejętność uczenia się, komunikowania się w języku ojczystym, czytania pracy zespołowej, posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi, czy myślenia matematycznego. 38/103

39 Wykres 1j Wykres 2j Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Wszyscy nauczyciele monitorują i analizują osiągnięcia uczniów oraz wdrażają wnioski wynikające z tych analiz. Z obserwacji lekcji oraz wyników ankiety dla nauczycieli wynika, że wszyscy nauczyciele monitorują nabywanie przez uczniów wiadomości i umiejętności. W tym zakresie nauczyciele między innymi: - sprawdzają, czy uczniowie właściwie zrozumieli, - sprawdzają, w jaki sposób uczniowie wykonują zadania, - proszą uczniów o podsumowanie, - sprawdzają w jaki sposób uczniowie wykonują zadania, - stosują ocenianie bieżące i elementy oceniania kształtującego. Nauczyciele podali sposoby wykorzystania wniosków z analizy osiągnięć uczniów. Najczęściej, jak wynika z ankiety: modyfikują dotychczasowe metody pracy, indywidualizują proces nauczania, zachęcają uczniów do udziału w zajęciach dodatkowych, zwracają większą uwagę na zagadnienia, które sprawiają uczniom trudność. Obserwacje zajęć potwierdzają adekwatność wdrażania wniosków z analiz przez nauczycieli uczących w jednym oddziale. 39/103

40 Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia oraz osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych i przekładają się na podnoszenie wyników zewnętrznego sprawdzianu w klasie szóstej. Wyniki analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno - wychowawczych. Działania podejmowane w szkole w większości wynikają z wniosków z nadzoru pedagogicznego, w tym z monitorowania i analizowania osiągnięć edukacyjnych uczniów: - ściślejsza współpraca nauczycieli i rodziców efektem jest poprawa kontaktów z rodzicami, zrozumienie przez rodziców konieczności współpracy, poprawa w zachowaniu uczniów, - wprowadzenie elementów oceniania kształtującego, - systematyczne badanie wyników nauczania w rozbiciu na poszczególne standardy: czytanie, pisanie, rozumowanie, korzystanie z informacji, wykorzystanie wiedzy w praktyce, - monitorowanie realizacji podstawy programowej, - zwiększenie liczby zajęć organizowanych poza szkołą np. w terenie, w bibliotece gminnej, czy w muzeum, - mobilizowanie nauczycieli do pełnego wykorzystania dostępnych w szkole pomocy dydaktycznych, w tym również sprzętu informatycznego. Zdaniem dyrektora szkoły wdrożone działania przyczyniły się do poprawy wyników kształcenia, uatrakcyjnienia zajęć, zwiększenia aktywności uczniów podczas zajęć oraz poprawy wyników sprawdzianu zewnętrznego. W badanym okresie nastąpił wzrost średniej ocen końcowych w klasach piątych (Va - 3,96 - VIa 3,98; Vb - 4,05 - VIb - 4,15; Vc - 3,46 - VIc - 3,82. Skuteczność działań podejmowanych w wyniku wdrażanych wniosków potwierdzają wyniki sprawdzianu. W ostatnich trzech latach miała miejsce tendencja wzrostowa wyniku sprawdzianu w skali punktowej i procentowej, natomiast w skali staninowej szkoła osiągała wynik średni - między czwartym a piątym staninem: rok 2011/12-21,8 pkt. 55% stanin piąty, rok 2012/13-22,4 pkt. 56% stanin czwarty, rok 2013/14 26 pkt 65% stanin piąty. W zakresie poszczególnych standardów egzaminacyjnych wyniki sprawdzianu były następujące: - czytanie: 55% (2012,) 70% (2013), 78% (2014); - pisanie: 50%(2012), 70%(2013), 63%(2014); - rozumowanie: 52%(2012), 49%(2013), 55%(2014); - korzystanie z informacji: 68%( 2012), 54%(2013), 63%(2014); - wykorzystanie wiedzy w praktyce: 54%(2012), 44%(2013), 62%(2014). Wskaźnik procentowy uczniów z niskim wynikiem w skali staninowej zmieniał się następująco: 17%(2012), 24%(2013), 20%(2014). Zmniejszał się wskaźnik uczniów ze średnim wynikiem w skali staninowej: 72%(2012), 58%(2013), 56%(2014) przy jednoczesnym jego wzroście dla uczniów z wysokim wynikiem w skali staninowej: 11%(2012), 17%(2013), 24%(2014). Uczniowie dostrzegają swoje osiągnięcia i sukcesy i są z nich zadowoleni. Najczęściej wymieniają: rozwijanie 40/103

41 swoich talentów i zainteresowań w szkole, osiągnięcia sportowe, wyniki w nauce (dobre oceny), czy osiągnięcia w konkursach (wykres 1o). Wykres 1o Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Szkoła skutecznie przygotowuje uczniów do nauki na kolejnym etapie kształcenia oraz podejmowania różnych form aktywności służących rozwojowi. Zarówno dyrektor, jak i nauczyciele zgodnie stwierdzają w wywiadach, że szkoła przykłada dużą wagę do kształtowania i rozwijania kompetencji kluczowych oraz rozwijania umiejętności warunkujących sukces na kolejnym etapie kształcenia. Zdaniem dyrektora, szkoła rozwija u uczniów następujące kompetencje kluczowe: porozumiewanie się w języku ojczystym, porozumiewanie się w językach obcych, kompetencje matematyczne i techniczne, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się oraz wykorzystywania wiedzy w praktyce. Ponadto szkoła rozwija u uczniów umiejętność pracy w zespole, planowania i organizacji pracy oraz oceniania własnej pracy. Szkoła skutecznie przygotowuje uczniów do nauki na kolejnym etapie kształcenia oraz podejmowania różnych form aktywności służących rozwojowi. Sprzyja temu stosowanie metod i technik aktywizujących, rozwijających samodzielność myślenia i działania, a także kształtowanie pozytywnej motywacji do uczenia się i rozwijania swoich zainteresowań poprzez udział uczniów w różnych projektach np.: "Cyfrowa szkoła", czy "Bezpieczna szkoła - bezpieczny uczeń". Zgodne wypowiedzi respondentów potwierdzają adekwatność działań szkoły wobec przygotowania uczniów do kolejnych etapów kształcenia. Podejmowane przez szkołę działania sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi uczniów. 41/103

42 42/103

43 Wymaganie: Uczniowie są aktywni Stan oczekiwany: Aktywność uczniów i uczennic powinna się wiązać z różnorodnymi działaniami, szczególnie z procesem ich uczenia się. Ważnym elementem pracy szkoły jest wspieranie uczących się w podejmowanych przez nich samodzielnych inicjatywach wpływających na ich rozwój oraz rozwój środowiska. Proces uczenia się jest efektywny wtedy, gdy uczniowie biorą za niego odpowiedzialność. Rezultatem pracy nauczycieli są postawy uczących się wobec procesu uczenia się. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Nauczyciele podejmują działania w celu aktywizacji uczniów podczas zajęć, co przekłada się na ich zaangażowanie. Uczniowie chętnie uczestniczą w lekcjach, jednak stosunkowo rzadko zgłaszają własne propozycje dotyczące ich przebiegu. Bogata oferta zajęć pozalekcyjnych, z których część została zorganizowana z inicjatywy uczniów, zapewnia możliwość uczestniczenia w nich prawie wszystkim uczniom. Aktywność uczniów przejawia się także poprzez różnorodne działania o charakterze charytatywnym, integracyjnym i kulturowym, a także poprzez organizację akcji i imprez wykraczających swoim zasięgiem poza szkołę (wystawy, jasełka, spektakle teatralne), skierowane do społeczności lokalnej. Obszar badania: Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole lub placówce i chętnie w nich uczestniczą Uczniowie w różny sposób angażują się w zajęcia i chętnie w nich uczestniczą. W dniu, w którym było przeprowadzone badanie uczniowie wskazali różne formy swojej aktywności podczas zajęć. Wskazali między innymi, że podczas wszystkich lub większości zajęć pracowali samodzielnie, notowali, słuchali i byli zaangażowani (wykresy 1j, 2j, 3j, 4j). Jednocześnie wskazali, że znacznie rzadziej brali udział w dyskusji lub zadawali pytania (wykresy 5j, 6j). Większość ankietowanych uczniów stwierdziła, że podczas zajęć nie pomagali innym uczyć się (wykres 7j). Z obserwacji zajęć wynika, że podczas 4 lekcji zaangażowani byli wszyscy uczniowie, a podczas 2 większość. Powszechność aktywności uczniów podczas zajęć związana była z wykonywaniem zadań zleconych przez nauczyciela oraz możliwością decydowania o sposobie ich rozwiązania. Uczniowie po obserwowanych lekcjach nie wskazali takich elementów zajęć, które się im nie podobały. Jako elementy zajęć, które się podobały uczniowie wskazali przede wszystkim: możliwość pracy w grupach, wykorzystanie środków informatycznych do poszukiwania informacji (laptopy, tablice interaktywne). 43/103

44 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 44/103

45 Wykres 5j Obszar badania: Wykres 6j Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności W szkole nauczyciele stwarzają uczniom sytuacje, zachęcające ich do aktywnego udziału w różnych formach zajęć. Z ankiety dla dyrektora szkoły wynika, że w szkole prowadzone są różnorodne rodzaje zajęć pozalekcyjnych w tym: - zajęcia rozwijające zainteresowania - umuzykalniające - chór, plastyczne, przyrodnicze, sportowe, przedmiotowe; - zajęcia wspierające uczniów - logopedyczne, zajęcia gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej; - zajęcia wyrównawcze z różnych przedmiotów - w zależności od potrzeb uczniów; - zajęcia profilaktyczno - wychowawcze - z logopedą i pedagogiem szkolnym, koło bezpieczeństwa ruchu drogowego. W ankiecie dyrektor szkoły wskazała, że z powyższych form zajęć dodatkowych korzystają wszyscy uczniowie, którzy chcą rozwijać swoje zainteresowania lub w stosunku, do których zdiagnozowano potrzebę uczestnictwa w takiej formie zajęć. Zdecydowana większość (34 z 40) uczniów deklaruje, że nigdy lub rzadko zgłaszają pomysły dotyczące tego, co robią na lekcji (wykres 1j). Propozycje pozostałych uczniów odnosiły się do propozycji tematów lekcji, wyjść lub wycieczek tematycznych, zmiany formy pracy podczas lekcji, sposobu pracy podczas lekcji lub propozycji zajęć dodatkowych (wykres 1o). Jednocześnie zdecydowana większość (35 z 40) ankietowanych uczniów twierdzi że nauczyciele zrozumiale tłumaczą zagadnienia (wykres 2j). Uczniowie otrzymują informacje od nauczycieli dotyczące możliwości rozwijania ich zainteresowań przez 45/103

46 udział w konkursach i zajęciach pozalekcyjnych. Uczniowie z trudnościami w nauce mają możliwość uczestniczenia w zajęciach wyrównawczych. Nauczyciele w celu zachęcenia uczniów do udziału w zajęciach dodatkowych przekazują im informacje o rodzajach i formach tych zajęć. Wykres 1j Wykres 2j 46/103

47 Wykres 1o Obszar badania: Uczniowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły lub placówki oraz angażują w nie inne osoby Szkoła, w wielu obszarach aktywności, prowadzi różnorodne działania na rzecz rozwoju ucznia i placówki. Z informacji zebranych w wywiadach przeprowadzonych z nauczycielami oraz uczniami wynika, że uczniowie zgłaszają różnorodne pomysły i propozycje dotyczące tego co chcieliby robić w szkole. Najczęściej dotyczą one organizacji wycieczek, wyjść tematycznych, tematów godzin wychowawczych, organizacji wystaw prac uczniowskich, czy opracowywania gazetek okolicznościowych. Zdaniem nauczycieli uczniowie aktywnie pracują w kołach zainteresowań, planują i czynnie włączają się w organizację imprez okolicznościowych (Andrzejki, Mikołajki, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Matki, czy zabawy choinkowe). Uczniowie aktywnie włączają się w organizację uroczystości szkolnych i patriotycznych (20 rocznica nadania imienia szkole, Święto Odzyskania Niepodległości). Organizują wybory samorządu szkolnego oraz jego opiekuna, wystawiają jasełka w kościele parafialnym oraz wykonują dekoracje do przedstawień. Podejmują różne akcje charytatywne np. "Pomóż dzieciom przetrwać zimę" i działań proekologicznych i prozdrowotnych - "Sprzątanie Świata". Do innych działań podanych przez respondentów należą: inicjowanie zajęć pozalekcyjnych, organizacja samopomocy koleżeńskiej, działalność sklepiku szkolnego. 47/103

48 W realizację działań włączają się uczniowie i nauczyciele. Działania te są aktywnie wspierane przez grupy rodziców z poszczególnych klas. Informacje i wytwory uczniowskie dotyczące działań zainicjowanych przez uczniów są widoczne na terenie szkoły: - informacje o wyborach do Samorządu Uczniowskiego oraz skład prezydium Samorządu Uczniowskiego w roku 2014/15, - gazetki ścienne i prace uczniów eksponowane w salach lekcyjnych, - puchary oraz dyplomy potwierdzające sukcesy uczniów w konkursach i zawodach. Obszar badania: Uczniowie realizują różnorodne działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby Uczniowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby. Informacji świadczących o tym dostarczył wywiad z partnerami oraz wywiady z nauczycielami i rodzicami. Na przykład, inicjatywą uczniów jest dokarmianie zwierzyny w okresie zimowym we współpracy z Kołem Łowieckim "MIŚ". Z inicjatywy uczniów w szkole zbierano plastykowe nakrętki na rzecz Hospicjum "Małego Księcia". Przedstawiciele Nadleśnictwa w Lubartowie potwierdzili udział uczniów w "Święcie drzewa", w wyniku czego otrzymali oni sadzonki drzewek, które posadzili przy szkole lub na posesjach swoich rodziców. Ponadto uczniowie są inicjatorami działań realizowanych we współpracy w z parafią - sprzedaż świec "Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom", "Świąteczna Paczka", czy wystawianie jasełek w tutejszym kościele dla lokalnej społeczności. We wszystkich działaniach uczniów wspierają ich rodzice i nauczyciele oraz osoby reprezentujące partnerów szkoły. 48/103

49 Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Stan oczekiwany: Szkoły powinny kształtować postawy zgodne z wartościami i normami społeczeństwa demokratycznego. Poznawanie zasad i rozumienie ich znaczenia dla funkcjonowania społeczności szkolnej i społeczeństwa stanowi element rozwoju. Świadomość tego, jak ważne jest przestrzeganie wspólnie ustalonych reguł, decyduje o sukcesie grup. Ważnym zadaniem szkoły jest tworzenie poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, a także klimatu sprzyjającego uczeniu się. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Uczniowie deklarują, że czują się bezpiecznie na lekcjach oraz podczas przerw. Bezpieczeństwo w sferze fizycznej o charakterze i psychicznej profilaktycznym. zapewniają Uczniowie uczniom współpracują różnorodne ze sobą działania w realizacji szkoły, w tym przedsięwzięć organizowanych przez samorząd uczniowski lub takich, których sami są inicjatorami. Zarówno uczniowie, jak i rodzice deklarują, że mogą zgłaszać propozycje dotyczące obowiązujących w szkole zasad oraz potwierdzają, że czynnie się włączają w ich realizację. W szkole planuje się, realizuje i analizuje działania podejmowane dla eliminowania zagrożeń oraz wzmacniania właściwych zachowań. Szkoła uzyskała certyfikat Bezpiecznej szkoły. Obszar badania: Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne Uczniowie czują się bezpiecznie w szkole podczas lekcji i przerw. Wskazują na to wyniki ankiety (wykresy 1j, 2j, 3j). Łącznie 38 z 40 uczniów potwierdziło, że czują się bezpiecznie podczas zajęć lekcyjnych oraz 33 z 40 potwierdziło poczucie bezpieczeństwa podczas przerw i po zajęciach szkolnych. Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród 40 uczniów wskazują, że w ciągu ostatniego roku 32 uczniom ani razu nie zniszczono i nie skradziono żadnej rzeczy, 35 uczniów potwierdza, iż nie byli zmuszani przez innych uczniów do kupowania czegoś za własne pieniądze lub oddawania im swoich rzeczy, 31 uczniów potwierdza, że nie zostali pobici. Według 30 z 40 uczniów nie byli oni obrażani przez innych za pomocą telefonów komórkowych, 29 z 40 uczniów twierdzi, że nie byli oni wykluczani z grupy. Jednocześnie 25 uczniów potwierdza, że 2 lub 3 i więcej razy, inni uczniowie używali wobec nich nieprzyjemnych przezwisk, wobec 18 uczniów, inni uczniowie zachowywali się w sposób, który odbierali jako nieprzyjemny, a 17 uczniów zostało umyślnie uderzonych (wykresy 4j, 5j, 6j). Zdaniem partnerów szkoły, pracowników niepedagogicznych i przedstawiciela organu prowadzącego szkołę, uczniowie w szkole czują się bezpiecznie. Szkoła podejmuje szereg działań, których celem jest zapewnienie uczniom bezpieczeństwa, posiada certyfikat "Bezpiecznej szkoły". Oferta zajęć pozalekcyjnych (sportowych 49/103

50 i artystycznych) umożliwia zagospodarowanie czasu wolnego uczniów i jednocześnie pozwala na rozwijanie ich zainteresowań. W szkole zainstalowany jest monitoring wizyjny, podczas wszystkich przerw na korytarzach szkolnych dyżury pełnią nauczyciele, a w szatniach pracownicy niepedagogiczni. Podczas dowożenia do szkoły i odwożenia ze szkoły, uczniowie są pod opieką pracownika zatrudnionego przez gminę. Współpraca szkoły z poradnią psychologiczno - pedagogiczną i policją skutkuje szeregiem działań profilaktycznych, podczas których dzieci są uświadamiane w zakresie profilaktyki uzależnień oraz zagrożeń i niebezpieczeństw podczas ferii i wakacji. Istotnym czynnikiem podnoszącym stan bezpieczeństwa w szkole jest zaangażowanie wszystkich pracowników szkoły (pedagogicznych i niepedagogicznych) w opiekę nad uczniami oraz udział rodziców w organizowanych w szkole imprezach. Wykres 1j Wykres 2j 50/103

51 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j 51/103

52 Obszar badania: Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego Uczniowie uczestniczą w działaniach inicjowanych przez samorząd uczniowski organizowanych samodzielnie lub z nauczycielami dla innych uczniów. Wyniki ankiety dla uczniów wskazują, że 29 z 40 uczniów brało udział w imprezach szkolnych, konkursach lub zawodach, 14 współorganizuje tego typu działania, a 9 uczniów pracuje w radzie samorządu uczniowskiego. 4 uczniów jest zdania, że samorząd nie organizuje działań dla uczniów, a 7 nie brało udziału w żadnych działaniach samorządu uczniowskiego (wykres 1w). Samorządność uczniowska w szkole jest dobrą formą współpracy w ocenie nauczycieli. Umożliwia kształtowanie i rozwijanie kreatywności uczniów, uczy umiejętności współpracy w grupie, zespołowego rozwiązywania problemów oraz odpowiedzialności za podejmowane decyzje lub zobowiązania. Przykładami działań realizowanych na terenie szkoły są udane imprezy, podczas których uczniowie współpracując ze sobą, wspólnie podejmują decyzje dotyczące organizacji i udziału w różnych akcjach charytatywnych np.: Góra Grosza (pieniądze przeznaczone na wybrane domy dziecka), zbiórka plastikowych nakrętek (dla Hospicjum Małego Księcia ), Tydzień Miłosierdzia - dar uczniów szkoły w postaci zabawek dla oddziału dziecięcego w szpitalu w Radzyniu Podlaskim, czy sprzedaż świec wigilijnych - "Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom" (możliwość wyjazdu uczniów z niezamożnych rodzin na letni lub zimowy wypoczynek). Nauczyciele wspierają inicjatywy uczniowskie, zwłaszcza te, które są wynikiem działań samorządu uczniowskiego poprzez inspirowanie ich do określonych działań, wskazywanie propozycji rozwiązań problemów czy udzielanie pomocy przy organizacji przedsięwzięć. Wykres 1w 52/103

53 Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu Zasady postępowania oraz współżycia w szkole są uzgodnione i przestrzegane przez wszystkie podmioty szkoły, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Rodzice i uczniowie deklarują w ankietach swój wpływ na zasady postępowania i współżycia, które obowiązują w szkole. Większość (54 z 62) rodziców twierdzi, że ma wpływ na to, jakich zachowań oczekuje się od ich dzieci w szkole (wykres 1j), (44 z 62) potwierdza, że mają wpływ na zasady obowiązujące w klasie ich dziecka (wykres 2j). Również większość (31 z 40) uczniów deklaruje, że ma wpływ na to, jakie zasady zachowania obowiązują w szkole (wykres 3j). Uczniowie w wywiadzie potwierdzili, że znane są im zasady obowiązujące w szkole i często rozmawiają o tym z wychowawcami podczas lekcji wychowawczych. Wskazali, że są one zapisane w statucie szkoły i szkolnych regulaminach. Potwierdzili, że niektóre zasady zachowania zostały ustalone na wniosek samorządu uczniowskiego. Również rodzice w wywiadzie potwierdzili znajomość zasad obowiązujących w szkole oraz wskazali przykłady zasad, których byli wnioskodawcami np.: zakaz używania telefonów komórkowych podczas zajęć, a w niektórych klasach - przynoszenia telefonów do szkoły -w uzgodnieniu z wychowawcami klas, czy procedurę zwalniania uczniów z zajęć szkolnych (wyjście ucznia ze szkoły tylko za wiedzą rodziców osobiście lub na piśmie). Pracownicy niepedagogiczni określili katalog oczekiwanych od uczniów zachowań i potwierdzili, że uczniowie przestrzegają tych zasad. Podkreślili, że dzieci w szkole są grzeczne, życzliwe wobec innych uczniów i pracowników szkoły. Obserwacje zajęć wskazują, że relacje uczniów między sobą i z nauczycielami są nacechowane życzliwością, wzajemnym szacunkiem i zaufaniem, równoprawnym traktowaniem i współpracą. Ponadto nauczyciele przez osobisty przykład kształtują pożądane społecznie postawy. Połowa (31 z 62) ankietowanych rodziców twierdzi, że nauczyciele traktują wszystkich uczniów równie dobrze, a 46 z 62 rodziców potwierdza, że nauczyciele szanują ich dzieci (wykresy 4j, 5). 53/103

54 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 54/103

55 Wykres 5j Obszar badania: W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb Podejmowane w szkole działania wychowawcze są analizowane iw razie potrzeby modyfikowane. Z wypowiedzi nauczycieli i dyrektora wynika, że działania wychowawcze określone w szkolnym programie wychowawczym i programie profilaktyki są analizowane na zebraniach rady pedagogicznej. Analizowana i monitorowa jest realizacja szkolnego programu wychowawczego i programu profilaktyki. Analizy i wnioski są formułowane i prezentowane co najmniej 2 razy w roku podczas zebrań rady pedagogicznej. Ocenia się działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa uczniom. W tym celu prowadzone są rozmowy indywidualne i grupowe z uczniami oraz ich rodzicami, ankiety dla uczniów i ich rodziców. Dotyczą one spraw bezpieczeństwa, kultury zachowania i kultury języka, tolerancji i akceptacji innych w grupie, przemocy fizycznej, zagrożeń uzależnieniami (narkotyki, alkohol, papierosy, dopalacze), zagrożeń w sieci. Na zebraniach rady pedagogicznej raz w semestrze lub w razie potrzeb analizuje się działania podejmowane w stosunku do uczniów w indywidualnych przypadkach, np. dopuszczających się przemocy, stosujących agresję; monitoruje się liczbę i jakość występowania zachowań zabronionych, jakość oraz częstotliwość niewłaściwych zachowań uczniów w szkole i poza nią zaobserwowanych przez nauczycieli, pracowników niepedagogicznych i rodziców. Wskutek analiz pojawiły się potrzeby modyfikacji w zakresie: - wzmocnienia dyżurów nauczycieli dla bezpieczeństwa uczniów na korytarzu przy sklepiku, - zainstalowania monitoringu wizyjnego w szkole, - pełnienia dyżurów w szatni przez pracowników niepedagogicznych podczas przerw, - zamiany sal lekcyjnych klas młodszych tak, by dojście do sali nie kolidowało z "drogami" uczniów starszych. - wdrożenia do realizacji szeregu działań profilaktycznych (konwersatoria we wszystkich klasach: "Tytoń, 55/103

56 narkotyki, dopalacze jak się przed tym bronić.", pogadanki profilaktyczne policjantów) W wyniku analiz w roku szkolnym 2013/2014 wdrożono do realizacji program Bezpieczna szkoła bezpieczny uczeń. Szkoła uzyskała certyfikat Bezpiecznej szkoły. Obszar badania: W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice Rodzice i uczniowie włączają się w modyfikowanie działań wychowawczych w szkole. Zdaniem dyrektora szkoły rodzice i uczniowie akceptują działania wychowawcze realizowane w szkole. Zgłaszają nieliczne propozycje zmian w tym zakresie. Z wywiadu z dyrektorem wynika, że w miarę możliwości realizowane są zgłaszane przez uczniów potrzeby (prowadzenie zajęć tanecznych z uczniami, czy systematyczne wyjazdy na basen). Ponadto uczniowie uczestniczyli w ustalaniu kryteriów ocen zachowania. Konsultowano z uczniami organizację wycieczek, dyskotek. Nauczyciele, uczniowie oraz rodzice potwierdzają, że propozycje zmian były zgłaszane przez rodziców i uczniów. Z wywiadu z nauczycielami wynika, że dotyczyły one przeciwdziałaniu przejawom agresji wśród uczniów i ich bezpieczeństwa (zamieniono sale lekcyjne klas zerowych, zamieniono boksy w szatni, szatnie są zamykane na czas lekcji, w sklepiku szkolnym są dwa okienka: dla uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum, zapewniono opiekę uczniom dowożonym do szkoły autobusem). Możliwość zgłaszania propozycji zmian w zakresie zasad postępowania w szkole potwierdzili rodzice i uczniowie. Propozycje te zostały uwzględnione i są respektowane. 56/103

57 Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Stan oczekiwany: W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne działania, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W szkole rozpoznaje się możliwości psychofizyczne,potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia. W ramach wspierania uczniów ze szczególnymi potrzebami edukacyjnym, w szkole przedmiotowe), (sportowe, prowadzone zajęcia artystyczne) pedagogicznej, które są zajęcia z uczniem dydaktyczno wyrównawcze, oraz są zajęcia dla odpowiednie uczniów zdolnym zajęcia rozwijające wymagających do rozpoznanych (zajęcia potrzeb pomocy każdego językowe, koła zainteresowania psychologiczno ucznia. - Dzięki podejmowanym przez szkołę różnorodnym działaniom profilaktycznym, w tym poprzez udział w programie "Bezpieczna szkoła bezpieczny uczeń", nie występuje w niej zjawisko dyskryminacji. Szkoła współpracuje z poradnią psychologiczno - pedagogiczną i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną. Podejmowane działania w zakresie udzielania pomocy i wsparcia uczniom są adekwatne do ich potrzeb. Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia W szkole rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe uczniów, sposoby uczenia się oraz sytuacje społeczną każdego ucznia. Wskazują na to wypowiedzi rodziców w ankietach: (33 z 62), którzy twierdzą, że nauczyciele rozmawiają z nimi o potrzebach i możliwościach ich dzieci przynajmniej kilka razy w roku oraz (22 z 62) - przynajmniej raz w roku (wykres 1j). Podczas wywiadu nauczyciele wskazali różne sposoby rozpoznawania możliwości psychofizycznych i potrzeb rozwojowych uczniów m.in.: obserwacje uczniów, indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami, tematyka godzin wychowawczych, analiza wyników bieżących z poszczególnych przedmiotów, analiza wyników kształcenia w poprzednim etapie edukacyjnym. Z ankiety dla dyrektora szkoły wynika, że objętych pomocą zespołu psychologiczno - pedagogicznego jest 77 uczniów. Dla 1 ucznia z orzeczeniem poradni psychologiczno - pedagogicznej opracowano indywidualny 57/103

58 program edukacyjno - terapeutyczny. Wszyscy zdiagnozowani uczniowie otrzymują pomoc adekwatną do ich potrzeb. Według nauczycieli zdiagnozowane potrzeby uczniów to m.in: potrzeba poczucia bezpieczeństwa, akceptacji w grupie, zaufania i dowartościowania, potrzeba zaspokajania ciekawości otaczającego świata. Systemowość prowadzonych w szkole działań w tym zakresie potwierdza większość (49 z 62) ankietowanych rodziców, którzy twierdzą, że nauczyciele uczący ich dzieci, rozmawiają z nimi na temat możliwości ich rozwoju (wykres 2j). Wykres 1j Obszar badania: Wykres 2j Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i rozwijające specjalistyczne zainteresowania organizowane dla i uzdolnienia, uczniów zajęcia wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia Organizowane w szkole dodatkowe zajęcia dla uczniów uwzględniają ich specjalne potrzeby edukacyjne i są odpowiednie do rozpoznanych ich potrzeb. Z ankiety dyrektora szkoły wynika, że podczas tworzenia oferty zajęć pozalekcyjnych brane są pod uwagę zainteresowania i możliwości uczniów, ich potrzeby edukacyjne, baza i wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne. W ramach wspierania uczniów ze szczególnymi potrzebami edukacyjnym, w szkole prowadzone są zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów (zajęcia sportowe, przedmiotowe koła zainteresowań, zajęcia artystyczne: wokalne, taneczne, plastyczne), zajęcia dydaktyczno wyrównawcze, oraz zajęcia dla uczniów wymagających pomocy psychologiczno - pedagogicznej. Na ogólną liczbę 266 uczniów, z zajęć pozalekcyjnych oferowanych przez szkołę nie korzysta 36 uczniów. Główną przyczyną są duże odległości pomiędzy miejscem zamieszkania, a szkołą i wynikający z tego napięty harmonogram dowożenia uczniów. Część uczniów korzysta 58/103

59 ze specjalistycznej oferty edukacyjnej w Radzyniu Podlaskim (szkoła muzyczna, klub piłkarski, zajęcia sztuk walki). Zdecydowana większość ankietowanych uczniów (34 z 40) wskazała, że w szkole są zajęcia pozalekcyjne, które ich interesują (wykres 2j), a 27 z 40 uczniów stwierdziło, że w szkole są zajęcia pozalekcyjne, które pomagają im w nauce. Podczas wywiadu nauczyciele uczący w jednym oddziale podali przykłady wniosków z przeprowadzonego rozpoznania potrzeb i możliwości uczniów: - konieczność dostosowania wymagań do indywidualnych potrzeb dzieci, szczególnie posiadających opinie poradni psychologiczno - pedagogicznej, - zwiększenie ilości i częstotliwości stosowania metod aktywizujących w celu motywowania uczniów do pracy, - konieczność rozwijania zainteresowań uczniów (sportowych, muzycznych, recytatorskich, tanecznych, plastycznych,historycznych) - poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych. Nauczyciele po obserwacji zajęć wskazali podejmowane przez nich podczas lekcji działania wynikające z wcześniejszego rozpoznania potrzeb i możliwości uczniów. Zdaniem większości rodziców (49 z 62) biorących udział w badaniu ankietowym, zajęcia pozalekcyjne w tej szkole są dostosowane do potrzeb ich dzieci, co potwierdza adekwatność podejmowanych działań do rozpoznanych potrzeb i możliwości uczniów. Wykres 1j 59/103

60 Obszar badania: W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki Realizowane w szkole działania antydyskryminacyjne obejmują całą społeczność szkolną i są adekwatne do specyfiki szkoły. Dyrektor szkoły, w ankiecie wskazuje na różne działania antydyskryminacyjne dostosowane do specyfiki szkoły np.: - udział szkoły w programie "Bezpieczna szkoła - bezpieczny uczeń", w ramach którego we wszystkich klasach realizowane były debaty, konkursy, pogadanki o tematyce profilaktycznej, - spotkania uczniów z przedstawicielami policji, straży pożarnej, pogotowia ratunkowego dotyczące bezpiecznego zachowania w szkole, domu, na ulicy, zagrożeń uzależnieniami oraz zasad udzielania pierwszej pomocy, - udział w programach: "Mój przyjaciel jest inwalidą" wskazującym jak kształtować postawy akceptujące niepełnosprawność, "Nie jesteś sam" - jak monitorować sytuację osób z otoczenia szkolnego lub środowiskowego, które znalazły się w biedzie, chorobie. Dzięki podejmowanym działaniom profilaktycznym w szkole nie ma aktów dyskryminacji. Zdaniem nauczycieli przypadki dyskryminacji wśród uczniów zdarzały się sporadycznie (dot. statusu społecznego, religii, zamożności, wyglądu zewnętrznego) i nie stanowią ogólnoszkolnego problemu. Zdarzenia takie są rozwiązywane na bieżąco przez wychowawców, pedagoga szkolnego, zespoły nauczycieli uczących w danej klasie. W ramach działań zapobiegających przejawom dyskryminacji nauczyciele stwierdzili, że podejmowali działania antydyskryminacyjne dotyczące m.in.: niepełnosprawności, statusu ekonomicznego, pochodzenia społecznego, płci (wykres 1w). Do najczęściej podejmowanych działań w tym zakresie zaliczyli: pogadanki na godzinach wychowawczych, przedstawienia profilaktyczne, pedagogizację rodziców, realizację programu "Bezpieczna szkoła - bezpieczny uczeń" oraz rozmowy z uczniami (wykres 1o). Zdaniem rodziców w szkole nie ma problemu dyskryminacji, a incydentalne przypadki związane ze statusem ekonomicznym i są natychmiast likwidowane poprzez działalność profilaktyczną w szkole. Zdaniem uczniów w szkole nie ma zjawisk dyskryminacyjnych, ale zwracają oni uwagę, że dzieci nauczycielskie czasami są inaczej traktowane (są lepiej oceniane i częściej wyróżniane) 60/103

61 Wykres 1o 61/103

62 Wykres 1w Obszar badania: Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Współpraca z instytucjami wspierającymi uczniów uwzględnia ich potrzeby oraz sytuację społeczną. Z wywiadu z dyrektorem szkoły i nauczycielami wynika, ze szkoła prowadzi we współpracy z instytucjami szereg różnorodnych działań adekwatnych do potrzeb i sytuacji społecznej uczniów. Do instytucji współpracujących ze szkołą należą między innymi: - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej rozpoznanie sytuacji rodzinnej ucznia, finansowanie obiadów, pomoc finansowa rodzinie; przeprowadzenie w klasach konwersatoriów pod hasłem Nie jesteś sam - jak monitorować 62/103

63 sytuację osób z otoczenia szkolnego lub środowiskowego, które znalazły się w biedzie, chorobie, stanie sieroctwa społecznego lub euro sieroctwa, gdzie szukać pomocy - spotkanie w ramach projektu "Bezpieczna Szkoła Bezpieczny Uczeń"; - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Radzyniu Podlaskim - diagnozowanie uczniów, wydawanie opinii, orzeczeń, konsultacje; - Sąd Rodzinny sprawdzanie i kontrola sytuacji rodzinnej dziecka, ustalanie sytuacji wychowawczej w rodzinie; - Państwowa Inspekcja Sanitarna wspieranie pracy szkoły w sprawie profilaktyki programy profilaktyczne: Nie pal przy mnie proszę, Czyste powietrze wokół nas, Znajdź właściwe rozwiązanie, Moje dziecko idzie do szkoły oraz Trzymaj formę ; - Policja- spotkania z policjantem, w ramach programu Bezpieczna szkoła Bezpieczny uczeń, pogadanki na temat bezpiecznego zachowania w szkole, domu, na ulicy; zagrożenia, udzielania pomocy, obrona konieczna itp., Kibole, blokersi, grupy podwórkowe, co robić, żeby obronić się przed wciągnięciem do paczki; - Straż Pożarna pokazy sprzętu, pogadanki z zakresu profilaktyki przeciwpożarowej; - Nadleśnictwo Lubartów udział w programie" Święto drzewa" - pozyskiwanie sadzonek dla uczniów; współudział w tworzeniu leśnej ścieżki dydaktyczno-przyrodniczej, sponsorowanie konkursów plastycznych i tematycznych pt Drzewa naszych lasów, Drzewa w różnych porach roku ; - Bank Spółdzielczy wsparcie finansowe w ramach działalności SKO, fundowanie nagród rzeczowych dla dzieci; - Urząd Gminy - fundowanie stypendiów, finansowanie występów teatrzyków o tematyce profilaktycznej, finansowanie prac remontowych w szkole. - Parafia współorganizowanie uroczystości i akcji charytatywnych, współorganizowanie wypoczynku letniego dzieci. Zdaniem wszystkich respondentów uczestniczących w badaniu (nauczyciele, partnerzy, dyrektor szkoły) współpraca jest adekwatna do potrzeb uczniów. Wszystkie wymienione instytucje mają w swoich założeniach wspieranie wszechstronnego rozwoju ucznia, jego potrzeb oraz pomoc rodzinie. Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia W szkole prowadzone są działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do większości uczniów. W ankiecie większość uczniów (35 z 40) potwierdziła, że może uczestniczyć we wszystkich zajęciach, na których chcą być. Podczas wywiadu nauczyciele określili, w jaki sposób indywidualizują proces nauczania. Do działań podejmowanych w tym zakresie zaliczyli między innymi: - organizowanie pracy w grupach, zespołach (zróżnicowanych pod względem intelektualnym), - dostosowanie tempa pracy do potrzeb i możliwości uczniów, - różnicowanie wymagań, treści, stopniowanie trudności, - uwzględnianie zaleceń poradni, - informowanie ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych o wymaganiach edukacyjnych, stosownie do jego możliwości, - organizowanie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych. 63/103

64 Wyniki obserwacji zajęć potwierdzają, że nauczyciele motywują wszystkich uczniów do aktywnego udziału w lekcji oraz stosują indywidualizację procesu edukacyjnego. W celu motywowania uczniów do aktywnego udziału w lekcji stosują aktywizujące metody i formy pracy z uczniami. Wykorzystują dostępne w szkole pomoce dydaktyczne, w tym informatyczne (laptopy, tablice interaktywne) przez co uatrakcyjniają zajęcia. Często udzielają pochwał słownych i zachęt do aktywnej pracy. W intrygujący sposób sformułowane cele lekcji inspirowały uczniów do aktywności i poszukiwania rozwiązań. Uczniowie "słabsi" podczas wszystkich zajęć otrzymali wsparcie ze strony nauczycieli, którzy zwracali uwagę również na ich zaangażowanie. Nauczyciele zachęcali uczniów do udzielenia pomocy tym, którzy mieli problem z rozwiązaniem zadań. Uczniowie z trudnościami w nauce otrzymywali pomoc od nauczycieli, otrzymywali do rozwiązania prostsze przykłady. Uczniowie zdolniejsi otrzymywali dodatkowe zadania. Również zadania domowe były zróżnicowane pod względem trudności. Wykres 1j Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom Według uczniów i rodziców wsparcie udzielane uczniom w szkole jest adekwatne do ich potrzeb. Większość uczniów (27 z 34) w ankiecie "Mój dzień" potwierdziła, że nauczyciele dali im do zrozumienia, że wierzą w ich możliwości (wykres 1j). Również większość ankietowanych uczniów klas piątych (33 z 40) potwierdziło, iż nauczyciele wierzą w ich możliwości, a 37 z 40 uczniów wskazało, że nauczyciele mówią im, że mogą się nauczyć nawet trudnych rzeczy (wykresy 2j, 3j). Wyniki ankiety dla rodziców wskazują, że większość z nich (37 z 62) potwierdza, iż nauczyciele uczący ich dziecko, służą im radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla dziecka, zawsze gdy jest taka potrzeba; 10 64/103

65 rodziców wskazało że "od czasu do czasu", a 9 stwierdziło, że nie było takiej potrzeby (wykres 4j). Podobnie wypowiadają się rodzice twierdząc, że wychowawcy służą im radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla ich dzieci (wykres 5j). Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 65/103

66 Wykres 5j 66/103

67 Wymaganie: Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Stan oczekiwany: O sukcesie współczesnych społeczeństw decyduje zdolność do współpracy. Aby jej uczyć, nauczyciele powinni działać zespołowo, organizując procesy edukacyjne, rozwiązując problemy, prowadząc ewaluację, ucząc się od siebie nawzajem. Służy to podniesieniu jakości procesu uczenia się uczniów oraz rozwojowi zawodowemu nauczycieli. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Nauczyciele Szkoły Podstawowej w Czemiernikach współpracują ze sobą podczas planowania, realizacji i analizowania procesów edukacyjnych, a w razie potrzeby dokonują modyfikacji tych procesów. Przykładem takiej zmiany, o której decyzję podjęli kolegialnie jest m.in. wprowadzenie elementów oceniania nauczycielskich: kształtującego. przedmiotowych psychologiczno-pedagogicznej, Nauczyciele chętnie angażują lub międzyprzedmiotowych, ds. ewaluacji wewnętrznej, się w pracę wychowawczych, nauczycieli zespołów ds. oddziału. pomocy Zespołowo rozwiązują napotkane problemy i trudności. Wszyscy ankietowani nauczyciele deklarują wzajemne wspieranie się w ewaluacji pracy i jej doskonaleniu, ale wskazane przez nich przykłady w niewielkim stopniu obrazują na czym ta współpraca polega. Obszar badania: Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Nauczyciele, w tym nauczyciele uczący w jednym oddziale, współpracują w planowaniu i realizacji procesów edukacyjnych. W opinii większości ankietowanych nauczycieli (19 z 27) w pracę zespołów zaangażowani są wszyscy uczący, a zdaniem 7 z 27 badanych - większość (wykres 1j). Respondenci najczęściej wskazywali: zespół przedmiotowy lub międzyprzedmiotowy, ds. pomocy psychologiczno- pedagogicznej, wychowawczy i profilaktyczny, ds. ewaluacji wewnętrznej. Nauczyciele uczący w jednym oddziale dokonują wspólnie wyboru programów i podręczników, planują korelację przedmiotową, analizują wnioski z pierwszego etapu edukacyjnego, ustalają realizację zaleceń zawartych w opiniach poradni psychologiczno - pedagogicznej, organizują wycieczki, uczestniczą w lekcjach koleżeńskich. 67/103

68 Wykres 1j Obszar badania: Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami Nauczyciele zespołowo wprowadzają zmiany w przebiegu procesu edukacyjnego. Nauczyciele uczestniczący w badaniu ankietowym poinformowali, że zmiany, które zostały wprowadzone w wyniku wspólnych ustaleń dotyczyły: programu wychowawczego, programu profilaktyki, systemu oceniania, urozmaicenia formy zajęć, stosowania pomocy dydaktycznych oraz kalendarza imprez, uroczystości, konkursów i projektów (wykres 1o). Dyrektor szkoły, jako przykład zmiany wprowadzonej w szkole kolegialnie podała wdrożenie do realizacji elementów oceniania kształtującego, powszechne stosowanie podczas zajęć technologii informatycznej, a w związku z objęciem obowiązkiem szkolnym dzieci sześcioletnich opracowanie "Programu adaptacyjnego dla dzieci sześcioletnich w szkole". Zespół nauczycieli jednego oddziału poinformował o zwracaniu uwagi: na czytelność pisma, poprawność ortograficzną i językową, kształtowanie umiejętności wymaganych na sprawdzianie szóstoklasisty, systematyczną kontrolę zeszytów oraz zeszytów ćwiczeń uczniowskich przez wszystkich nauczycieli uczących w klasie. 68/103

69 Wykres 1o Obszar badania: Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy Nauczyciele w organizacji wspólnie imprez, rozwiązują wycieczek, problemy uroczystości, wychowawcze a także i dydaktyczne, udzielają sobie wspierają pomocy się w zakresie doskonalenia zawodowego. Nauczyciele w ankiecie podali przykłady problemów, które rozwiązują zespołowo np.: sprawy wychowawcze, dydaktyczne, i realizacja organizacja wycieczek, konkursów i imprez szkolnych, doskonalenie zawodowe, planowanie skorelowanych przekazywanie sobie treści informacji programowych o uczniach (wykres i zespołach konsultację i doradztwo; wspólne organizowanie 1o). Najczęściej klasowych; wymianę wspomagają doświadczeń się poprzez: i poglądów, wycieczek, konkursów i imprez szkolnych; planowanie lub opracowywanie materiałów; wymianę pomocy dydaktycznych; lekcje koleżeńskie; planowanie oraz realizację korelacji przedmiotowej; przekazywanie wiedzy zdobytej na szkoleniach. Zebrane informacje potwierdzają, że współpraca nauczycieli była efektywna, przenosiła się na poprawę jakości pracy oraz wyników kształcenia. 69/103

70 Wykres 1o 70/103

71 Obszar badania: Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy Wszyscy nauczyciele wysoko oceniają pomoc wzajemną pomoc w ewaluacji i doskonaleniu swojej pracy, ale nie potrafią wyjaśnić na czym ta współpraca polega. Ewaluację pracy potwierdzili wszyscy ankietowani nauczyciele, przy czym 24 z 27 prowadzi ją regularnie, a 3 z 27 w przypadku napotkania problemu. Ewaluacja dotyczy najczęściej: metod pracy, indywidualizacji nauczania, współpracy z rodzicami (wykres 1o). Wszyscy ankietowani nauczyciele zadeklarowali współpracę w prowadzeniu ewaluacji pracy oraz wysoko ocenili jej przydatność. Wskazane przykłady współpracy w niewielkim stopniu dotyczą ewaluacji, a raczej form współdziałania zespołowego. Wykres 1o 71/103

72 Wymaganie: Promowana jest wartość edukacji Stan oczekiwany: Priorytetem szkoły funkcjonującej w społeczeństwie wiedzy jest propagowanie uczenia się przez całe życie. Szkoła powinna budować klimat, dzięki któremu uczniowie rozumieją tę potrzebę. Pomocne w tym zadaniu mogą stać się zasoby lokalnego środowiska, a także absolwenci. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Zarówno pracownicy szkoły, jak i uczniowie podejmują różnorodne działania kształtujące pozytywny klimat uczenia się. Szkoła promuje wśród uczniów i dorosłych wartość uczenia się przez całe życie. Gromadzone w szkole informacje o losach absolwentów, wykorzystywane są przez nauczycieli przede wszystkim w celu motywowania uczniów do nauki m.in. poprzez wskazywanie ich sukcesów. Przykładem może być organizacja jubileuszu 20 lecia nadania imienia szkole, podczas którego, wśród zaproszonych gości byli również absolwenci szkoły. Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się działania kształtujące pozytywny klimat sprzyjający uczeniu się W szkole prowadzi się wiele różnorodnych działań, które kształtują atmosferę sprzyjającą uczeniu się zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Jak wynika z ankiet skierowanych do uczniów klasy piątej nauczyciele sprawiedliwie odnoszą się do wszystkich uczniów (wykres 1j); upewniają się, czy uczniowie zrozumieli treści przekazywane podczas lekcji (wykres 2j); instruują ich na temat metod uczenia się (wykres 1w). Zdaniem ponad połowy ankietowanych rodziców (38 z 62) nauczyciele dbają o dobre relacje między uczniami (wykres 3j), zaś większość z nich (51 z 62) jest przekonana, że dziecko chętnie chodzi do szkoły. Uczniowie klasy piątej deklarują w badaniu ankietowym, że w szkole panują przyjazne relacje między uczniami (wykres 4j); uczniowie pomagają sobie w nauce (wykres 5j), chociaż niemal połowa (19 z 40) czuje się lekceważona przez innych. Podczas wszystkich obserwowanych zajęć (6) panowała życzliwa i przyjazna atmosfera. Nauczyciele zwracali się do uczniów po imieniu, zachęcali do wykonywania zadań. Demonstrowali sposób wykonania ćwiczenia. W precyzyjny, ale zrozumiały dla uczniów sposób przekazywali instrukcje na temat sposobu wykonania zadań. Uczniowie chętnie zgłaszali propozycje rozwiązań, wiedzieli, że mogą popełnić błąd. Nauczyciele wykorzystywali opinie i inicjatywy uczniów, często chwalili ich. Pozytywne informacje na temat atmosfery panującej w szkole przekazali również podczas wywiadu pracownicy niepedagogiczni, którzy również uczestniczą w jej tworzeniu m.in. pomagając sobie wzajemnie lub udzielając pomocy dzieciom, szczególnie młodszym. Dyrektor poinformowała, jakie podejmuje działania aby umożliwić nauczycielom dzielenie się wiedzą: 72/103

73 - prezentują swoje działania i wymieniają się doświadczeniami podczas rad pedagogicznych; - prowadzą i uczestniczą w lekcjach koleżeńskich; - opracowują i wygłaszają referaty na forum zespołu lub rady pedagogicznej; - przekazują zdobytą podczas szkoleń zewnętrznych wiedzę innym nauczycielom w formie relacji lub referatów; - pełnią rolę opiekunów stażu; - prowadzili wiele lekcji otwartych z wykorzystaniem technologii TIK w ramach projektu "Cyfrowa szkoła". Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 73/103

74 Wykres 5j Wykres 1w 74/103

75 Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się działania kształtujące postawę uczenia się przez całe życie W odniesieniu do każdego ucznia nauczyciele podejmują działania kształtujące postawę uczenia się przez całe życie. Nauczyciele uczący w jednym oddziale podali podczas wywiadu szereg różnorodnych działań, które zaplanowali wobec wszystkich uczniów w celu kształtowania postawy uczenia się. Między innymi prowadzą z uczniami rozmowy na temat metod i sposobów uczenia się, wzmacniają poczucie wartości, rozwijają zainteresowania oraz wykorzystywania jej pasje poznawcze w praktyce, uczniów. korzystania Wdrażają z różnych źródeł do samodzielnego informacji, zdobywania technologii wiedzy, informatycznej. Umożliwiają uczniom udział w życiu kulturalnym. Wskazują przykłady znanych postaci, które dzięki nauce i pracy osiągnęły sukces. Własnym przykładem zachęcają do nauki języków obcych. Analiza wyników badania ankietowego "Moja szkoła" i "Mój dzień" wskazuje, że większość nauczycieli zachęca uczniów do wyrażania własnego zdania na tematy poruszane na lekcji (wykres 2j, 7j). Zdaniem uczniów klasy piątej nauczyciele zachęcają ich do rozwiązywania zadań różnymi sposobami (wykres 9j); udzielają pochwał (wykres 8j); umożliwiają pokazanie wyników pracy innym uczniom (wykres 6j); przekonują, że uczenie jest ważne i trwa przez całe życie (wykres 10j); tworzą atmosferę, dzięki której uczniowie nie boją się zadawać pytań (wykres 6j) i popełniać błędów (wykres 5j). Z ankiety Mój Dzień wynika, że w dniu przeprowadzania badania w niewielkim stopniu uczniowie mogli zgłaszać pomysły odnośnie sposobu pracy podczas lekcji (wykres 1j ) oraz przedstawiać rezultaty swojej pracy innym uczniom (wykres 3j). Podczas wszystkich obserwowanych zajęć nauczyciele umożliwiali uczniom wyrażanie swoich opinii na tematy poruszane na lekcji oraz rozwiązywanie problemów poznawczych. Wykres 1j Wykres 2j 75/103

76 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j 76/103

77 Wykres 7j Wykres 8j Wykres 9j Wykres 10j 77/103

78 Obszar badania: Szkoła lub placówka wykorzystuje informacje o losach absolwentów do promowania wartości edukacji Szkoła systematycznie gromadzi informacje na temat absolwentów i wykorzystuje je w celu motywowania uczniów. Z informacji uzyskanych od dyrektora, uczniów oraz z analizy danych zastanych wynika, że szkoła gromadzi w sposób systemowy informacje na temat losów absolwentów, upowszechnia je i wykorzystuje, szczególnie celem motywowania uczniów do nauki. Informacje o losach absolwentów znajdują się w raporcie z ewaluacji wewnętrznej. Sukcesy i osiągnięcia uczniów w latach zamieszczone zostały w publikacji "Z kart historii Szkoły Podstawowej w Czemiernikach". Informacje o sukcesach uczniów i losach absolwentów są widoczne także na stronie internetowej szkoły. Dyrektor stwierdziła, że przykładem wykorzystania informacji na temat losów absolwentów w celu motywowania uczniów do nauki może być uroczystość jubileuszowa szkoły, w której brali udział m.in. absolwenci. Z tej okazji zorganizowana była wystawa zdjęć archiwalnych udostępnionych ze zbiorów rodziców, absolwentów, a wydana publikacja o szkole, w której znalazły się informacje o absolwentach została rozdana rodzicom uczniów i gościom. Ankietowani uczniowie klasy piątej potwierdzili prowadzenie z nimi przez nauczycieli rozmów na temat losów absolwentów, chociaż w ocenie większości z nich rozmowy takie nie odbywają się często (wykres 1j). Wykres 1j 78/103

79 Obszar badania: Działania realizowane przez szkołę lub placówkę promują wartość edukacji w społeczności lokalnej Szkoła podejmuje różnorodne działania kierowane do społeczności lokalnej, które mają na celu promowanie wartości edukacji. Podczas wywiadów dyrektor, rodzice, przedstawiciele samorządu oraz partnerzy szkoły podali przykłady działań szkoły w zakresie promocji uczenia się, które są kierowane do uczniów, jak też do osób dorosłych. Jednym z nich jest promocja osiągnięć uczniów poprzez nagrody, stypendia, szkolną stronę internetową, prasę lokalną, informacje na szkolnych tablicach ogłoszeń, wystawki prac i występy artystyczne na terenie szkoły oraz poza nią, informowanie rady gminy o sukcesach uczniów. Innym sposobem jest promowanie zasłużonych osób wywodzących się z tego środowiska np. poprzez tablice pamiątkowe, spotkania z absolwentami szkół, wydanie publikacji o szkole. Na stronie internetowej szkoły znajdują się informacje nt. projektu THE PLACE WE LOVE, który promuje Czemierniki w języku angielskim oraz informacje o "Przyrodzie Gminy Czemierniki", opracowane w ramach realizacji projektu "Cyfrowa Szkoła". Ponadto w roku szkolnym 2013/14 szkoła uczestniczyła w kampanii informacyjnej "Język to Twój Paszport. Ucz się Języków" promującej naukę języków obcych w ramach projektu "Podnoszenie jakości języków obcych na I, II, III etapie edukacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów defaworyzowanych". 79/103

80 Wymaganie: Rodzice są partnerami szkoły lub placówki Stan oczekiwany: W efektywnych szkołach tworzy się partnerstwo z rodzicami przede wszystkim dla wsparcia uczenia się uczniów. Zaangażowanie rodziców w proces edukacyjny pozytywnie wpływa na rozwój uczniów, dlatego szkoły zachęcają rodziców do udziału w tym procesie. Celem organizowanych przez szkołę działań powinno być włączanie rodziców w proces podejmowania decyzji dotyczących istotnych aspektów pracy szkoły. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Szkoła pozyskuje opinie rodziców na temat swojej pracy poprzez: ankiety, rozmowy, skrzynkę uwag i wniosków, opinie trójek klasowych. Informacje te są przydatne w planowaniu organizacji pracy np. planowanie czasu pracy świetlicy szkolnej, czy oferty zajęć pozalekcyjnych. Współpraca szkoły z rodzicami służy rozwojowi ich dzieci. Nauczyciele wspierają rodziców i udzielają rad w sytuacjach trudnych. Szkoła jest otwarta na inicjatywy i pomysły rodziców, jednak tylko około co trzeci rodzic korzysta z tej okazji. Również niewielu rodziców uczestniczy w procesie podejmowania decyzji (23 z 62). Obszar badania: Szkoła lub placówka pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy Szkoła gromadzi i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy. Dyrektor, nauczyciele oraz rodzice poinformowali zarówno o planowych działaniach (ankiety, skrzynka uwag i wniosków, opinie trójek klasowych oraz rady rodziców, rozmowy z rodzicami), jak i doraźnych działaniach np. rozmowach indywidualnych z rodzicami. Rodzice i nauczyciele podali podczas wywiadów przykłady działań, które zostały podjęte lub zmienione pod wpływem opinii rodziców np.: dostosowanie godzin świetlicy i kursów autobusów do potrzeb rodziców oraz dzieci; zapewnienie opieki w autobusie dowożonym uczniom; zmiana lokalizacji sal zajęć klas młodszych; rozmieszczenia boksów poszczególnych klas w szatni; wcześniejsze wyjście ucznia ze szkoły za wiedzą rodziców zgłoszone osobiście lub na piśmie; planowanie oferty zajęć pozalekcyjnych (kółko taneczne, kółko matematyczne). Większość ankietowanych rodziców (45/62) wie, w jaki sposób może zaangażować się w pracę szkoły (wykres 1j). 80/103

81 Wykres 1j Obszar badania: W szkole lub placówce współpracuje się z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci Szkoła współpracując z rodzicami uwzględnia potrzeby rozwojowe dzieci. W ocenie większości ankietowanych rodziców (49 z 62) nauczyciele rozmawiają z nimi na temat możliwości rozwojowych dzieci (wykres 1j) oraz ich potrzebach i możliwościach (55 z 62). Służą im radą i wsparciem w sytuacjach trudnych (wykres 2j i 3j). Jak wynika z wywiadu z rodzicami do wspólnych lub uzgodnionych z nauczycielami zadań, które mają wpływ na rozwój dzieci należy: organizacja opieki podczas wycieczek i wyjazdów na konkursy przedmiotowe lub zawody; organizacja szkolnych i klasowych imprez, konkursów; udział w uroczystościach pozaszkolnych; przygotowywanie kostiumów dla dzieci oraz scenografii z okazji szkolnych uroczystości. 81/103

82 Wykres 1j Wykres 2j Obszar badania: Rodzice współdecydują w sprawach szkoły lub placówki i uczestniczą w podejmowanych działaniach Rodzice uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących istotnych spraw szkoły oraz w działaniach wynikających z tych decyzji. Z badania ankietowego wynika, że około połowa rodziców (33 z 62) jest systematycznie informowana przez radę rodziców na temat decyzji podejmowanych z ich udziałem; 21 z 62 informacje takie otrzymuje sporadycznie; ośmiu badanych twierdzi, iż nie otrzymuje tego typu wiadomości. Osobisty udział w procesie decyzyjnym potwierdza 23 z 62 ankietowanych. Dyrektor i rodzice podali podczas wywiadów podali przykłady decyzji, które podejmowane są z udziałem rodziców, w tym: organizacja wycieczek, konkursów, wyjazdów na basen, szkolnych lub klasowych imprez integracyjnych np. Dzień Babci i Dziadka, imprez patriotycznych. Zgłaszają propozycje dotyczące oferty zajęć pozalekcyjnych, wysokości stawki przeznaczonej na ubezpieczenie ucznia oraz na cele rady rodziców, a także sposób wydatkowania tych pieniędzy. Przedstawiają uwagi oraz podejmują uchwały odnośnie zatwierdzenia szkolnego programu wychowawczego i programu profilaktyki. Ponadto rodzice zadecydowali o zakupie elementów wyposażenia świetlicy stołu do "piłkarzyków". Rodzice biorą udział w działaniach, które są wynikiem ich decyzji, m.in. pomagają w organizacji wyjazdów, konkursów i innych i imprez szkolnych, a także pełnią rolę opiekunów w trakcie tych przedsięwzięć. Przygotowują dzieci do udziału w konkursach i występach, pomagają w wykonaniu kostiumów oraz dekoracji. 82/103

83 Obszar badania: Rodzice wychodzą z inicjatywami na rzecz rozwoju uczniów i szkoły Rodzice w niewielkim stopniu zgłaszają inicjatywy na rzecz rozwoju uczniów i szkoły. Wszyscy ankietowani nauczyciele (27) uważają, że rodzice zgłaszają propozycje dotyczące uczniów i szkoły. Jak wynika z ankiet skierowanych do dyrektora i nauczycieli dotyczą one głównie: organizacji pracy szkoły, wycieczek i imprez szkolnych oraz realizacji lub modyfikacji oferty edukacyjnej szkoły (wykres 1o). 45 z 62 rodziców deklaruje w ankiecie, że wie, w jaki sposób może zaangażować się w życie szkoły, chociaż prawie 2/3 respondentów ( 40 z 62) nie potwierdza zgłaszania swoich propozycji działań odnośnie uczniów i szkoły (wykres 1j). Wykres 1j 83/103

84 Wykres 1o Obszar badania: Szkoła lub placówka realizuje inicjatywy rodziców Szkoła realizuje pomysły rodziców. Są one użyteczne dla zarówno dla uczniów, jak i szkoły. Jak wynika z wywiadów z dyrektorem i rodzicami, to rodzice byli inicjatorami organizacji kół zainteresowań (taneczne, matematyczne, plastyczne, języka angielskiego). Inicjowali i włączali się do organizacji oraz akcji charytatywnych np. "Świąteczna paczka". Dzięki ich pomysłom organizowano wycieczki klasowe, wyjazdy do kina, na basen oraz imprezy szkolne lub klasowe np.: ogniska, Mikołajki, Dzień Dziecka. Rodzice stwierdzili, że w każdej klasie aktywna jest niewielka grupa rodziców. Ponadto w ich opinii część pomysłów nie została zrealizowana ze względu na bariery finansowe np. niektóre wycieczki. 84/103

85 Wymaganie: Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju Stan oczekiwany: Rola szkoły w wielu środowiskach nie sprowadza się jedynie do funkcji uczenia dzieci i młodzieży. Szkoła staje się instytucją wpływającą na rozwój potencjału środowiska społecznego, w którym działa. Korzystanie przez nią z zasobów znajdujących się w najbliższym środowisku służy tworzeniu lub wzbogacaniu warunków podstawowej działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Szkoła systematycznie współpracuje z instytucjami i organizacjami reprezentującymi środowisko lokalne. Współpraca ta służy rozwojowi uczniów i jednocześnie przynosi korzyści dla środowiska, które oczekuje przede wszystkim zaspokojenia potrzeb kulturalnych, socjalnych, opiekuńczych oraz integracyjnych. Szkoła organizuje imprezy kulturalne, rocznicowe i sportowe, w których biorą udział dorośli mieszkańcy. Instytucje zewnętrzne udzielają pomocy w organizacji m.in.: wycieczek, zajęć pozalekcyjnych, działań profilaktycznych i wychowawczych. Fundują stypendia, nagrody oraz obiady dla uczniów w trudnej sytuacji materialnej. Obszar badania: Prowadzi się rozpoznanie potrzeb i zasobów szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego i na tej podstawie podejmuje się inicjatywy na rzecz ich wzajemnego rozwoju Szkoła rozpoznaje potrzeby środowiska lokalnego oraz podejmuje działania, które mają na celu zaspokojenie tych potrzeb, przy jednoczesnych korzyściach dla społeczności szkolnej. Z informacji że środowisko uzyskanych oczekuje od przedstawicieli od szkoły organu zaspokojenia potrzeb prowadzącego w zakresie oraz partnerów integracji szkoły mieszkańców, wynika, rozrywki, aktywnego spędzania wolnego czasu, rozwoju zainteresowań, opieki nad dziećmi, pomocy socjalnej dla rodzin w trudnej sytuacji materialnej i życiowej oraz podnoszenia świadomości odnośnie bezpieczeństwa i różnorodnych zagrożeń. Dyrektor oraz nauczyciele dostrzegają te potrzeby i podejmują szereg działań w celu ich zaspokojenia, o czym poinformowali w trakcie wywiadów. Szkoła pomaga rodzinom, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej poprzez: dofinansowanie do wycieczek, bezpłatne dożywianie, paczki świąteczne, zbiórki pieniędzy. Przy finansowym wsparciu firmy farmaceutycznej Astelas Pharma Sp z o.o. rodziny uczniów otrzymały znaczącą pomoc materialną w formie odzieży, środków czystości, żywności, zabawek i słodyczy. Poczet sztandarowy, chór szkolny oraz reprezentacja uczniów uczestniczą w uroczystościach patriotycznych i religijnych. Uczniowie przygotowują oprawę artystyczną na uroczystości organizowane przez powiat, gminę, parafię takie jak: "Kolędobranie", Jasełka, aukcje stroików wielkanocnych i bożonarodzeniowych. Uczniowie 85/103

86 szkoły organizują imprezy okolicznościowe np. Dzień Babci, Dzień Dziadka Dzień Matki, Dzień Dziecka, jubileusz szkoły. Szkoła jest współorganizatorem imprez gminnych i sportowych. We współpracy z OSP w Czemiernikach organizuje eliminacje Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej oraz konkursy o tematyce pożarniczej. Udostępnia mieszkańcom szkolną ścieżkę dydaktyczno przyrodniczą. Obszar badania: Szkoła lub placówka w sposób systematyczny i celowy, z uwzględnieniem specyfiki jej działania, współpracuje z instytucjami i organizacjami w środowisku lokalnym Szkoła w sposób systematyczny i celowy współpracuje ze środowiskiem. Z informacji uzyskanych od dyrektora, rodziców oraz partnerów szkoły wynika, że szkoła realizowała we współpracy z podmiotami środowiska lokalnego różnorodne działania np.: - wyjazdy i wycieczki szkolne; - imprezy środowiskowe; - pomoc socjalna dla uczniów; - organizacja zajęć profilaktycznych; - organizacja zajęć pozalekcyjnych; - projekty edukacyjne; - zakup sprzętu dla szkoły; - stypendia dla najlepszych uczniów. Zebrane dane wskazują, że w/w działania organizowane są w sposób cykliczny i celowy, służą wszechstronnemu rozwojowi uczniów. Przykładowo rodzice zwrócili m.in. uwagę na zajęcia organizowane poza szkołą (tab. 1). Również partnerzy szkoły potwierdzili korzyści wynikające z systematycznej współpracy. Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Czy szkoła organizuje zajęcia poza własnym terenem? Jakie? Jak często są prowadzone? Proszę podać przykłady. [WR] (7414) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 Wycieczki krajoznawcze. 2 Ścieżka dydaktyczna. 3 Wycieczki do lasu 4 Wystawianie jasełek poza szkołą w gminie parafii. 5 Lekcje biblioteczne w bibliotece gminnej. 6 wyjścia do urzędu gminy, na pocztę. 7 opieka nad grobami powstańców i osób zasłużonych dla gminy 8 Wyjścia do prywatnego miniskansenu. 9 Wyjścia do pasiek oraz do gospodarstw rolniczych 86/103

87 Obszar badania: Współpraca szkoły lub placówki ze środowiskiem lokalnym wpływa na rozwój środowiska. Współpraca szkoły ze środowiskiem lokalnym przynosi wzajemne korzyści. Partnerzy szkoły, nauczyciele oraz rodzice wskazali szereg przykładów korzyści, które wynosi szkoła i środowisko lokalne z tej współpracy. Wszyscy zwrócili uwagę na promowanie szkoły m.in. poprzez: przygotowywanie oprawy artystycznej imprez lokalnych oraz udział w nich uczniów. Innym przykładem są działania w zakresie kształtowania postaw prozdrowotnych i proekologicznych, które są wdrażane m.in. dzięki Nadleśnictwu Lubartów (lekcje przyrody na ścieżce dydaktycznej), rozwijanie zainteresowań uczniów poprzez organizację zajęć dodatkowych, edukacja czytelnicza, podnoszenie świadomości w zakresie zagrożeń (OSP w Czemiernikach). Ponadto instytucje lokalne finansują potrzebującym uczniom obiady oraz nagrody za udział w konkursach. Dzięki współpracy ze szkołą mieszkańcy mają możliwość aktywnego spędzania wolnego czasu, korzystając ze szkolnych obiektów sportowych. W trakcie imprez organizowanych w szkole z ich udziałem mają możliwość integrowania się. Szkoła postrzegana jest przez środowisko, jako ośrodek kulturotwórczy, a przykładem potwierdzającym to stwierdzenie, które podali rodzice i partnerzy, jest Konkurs Poezji Mariany Bocian z udziałem znanych artystów. Z okazji jubileuszu 20-lecia nadania szkole imienia Tadeusza Kościuszki wydana została publikacja o szkole, którą otrzymały wszystkie rodziny uczniów i zaproszeni goście. Uczniowie szkoły poprzez udział w głosowaniu przez Internet pomogli pozyskać z organizacji pozarządowych salę zabaw przy sali edukacyjnej w Nadleśnictwie. Obszar badania: Współpraca szkoły lub placówki z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku lokalnym wpływa korzystnie na rozwój uczniów Współpraca szkoły ze środowiskiem pozytywnie wpływa na rozwój uczniów. Rodzice i nauczyciele wskazali różnorodne działania szkoły prowadzone we współpracy ze środowiskiem, które w ich ocenie pozytywnie wpływają na rozwój uczniów. Biblioteka Gminna zachęca dzieci do czytelnictwa. Ochotnicza Straż Pożarna w Czemiernikach podnosi świadomość uczniów w zakresie zagrożeń. Na poczcie dzieci uczą się zachowania i adresowania listów. Pracownicy Urzędu Gminy informują ich o pracy urzędu. Policjanci prowadzą działalność profilaktyczną w zakresie bezpieczeństwa na drodze itp. Rozwijanie zainteresowań przyrodniczych umożliwiają lekcje terenowe m.in na ścieżce edukacyjnej. Pracownicy banku uczą nawyku racjonalnego gospodarowania pieniędzmi. Kształtowanie postaw patriotycznych m.in. poprzez zapoznanie z historią regionu umożliwia udział uczniów w uroczystościach. Większość uczniów (35 z 40) w ankiecie "Moja szkoła" potwierdza udział w lekcjach z udziałem zaproszonych gości (wykres 1j). 32 z 40 badanych bardzo dobrze ocenia te zajęcia (wykres 2j). 87/103

88 Wykres 1j Wykres 2j 88/103

89 Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Stan oczekiwany: Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne, uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W Szkole Podstawowej w Czemiernikach analizuje się wyniki sprawdzianu zewnętrznego i ewaluacji wewnętrznej, a wnioski redagowane na ich podstawie są brane pod uwagę w planowaniu oraz realizacji działań. Efektem wdrożenia tych wniosków m.in. odnośnie organizacji próbnych sprawdzianów jest poprawa wyniku sprawdzianu zewnętrznego. Szkoła wykorzystuje wyniki badań zewnętrznych, przede wszystkim analizy OKE w Krakowie oraz przeprowadza własne badania wewnętrzne dostosowane do jej potrzeb. Nauczyciele analizują losy absolwentów m.in. w ramach ewaluacji wewnętrznej. Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania Nauczyciele analizują wyniki sprawdzianu oraz ewaluacji wewnętrznej, formułują wnioski z tych analiz i wdrażają je w codziennej pracy z uczniami. Jak wynika z informacji uzyskanych od dyrektora, nauczycieli oraz z analizy danych zastanych formułowane wnioski z analiz sprawdzianu zewnętrznego i ewaluacji wewnętrznej oraz działania prowadzone w oparciu o nie dotyczyły m.in.: - przeprowadzania próbnych sprawdzianów w celu opanowania przez uczniów mechanizmów rozwiązywania zadań testowych; - planowania pracy dydaktycznej w klasach szóstych w miesiącach poprzedzających sprawdzian w oparciu o wyniki sprawdzianu próbnego; - planowania czasu pracy z uczniami, w taki sposób, aby na realizację zadań, które okazały się dla uczniów 89/103

90 trudne poświęcić maksymalnie dużo czasu; - wykorzystywania technologii TIK; - stosowania ciekawych form i metod pracy; - efektywnego zagospodarowania godzin karcianych (na zajęcia wyrównawcze, pracę z uczniem zdolnym, kółka zainteresowań). - wykorzystywania wszystkich dostępnych pomocy dydaktycznych; - organizowania zajęć w terenie i wycieczek przedmiotowych; - troski o poprawność językową i ortograficzną na wszystkich przedmiotach; - zwiększenia ilości zadań tekstowych typowych i nietypowych; - doskonaleniu umiejętności praktycznych dotyczących obliczeń kalendarzowych, temperatury; - zwiększenia ilości ćwiczeń ortograficznych; - zwracania uwagi na kształtne pismo. Z zebranych danych wynika, że istotna większość nauczycieli zna w/w wnioski i wykorzystuje je w pracy z uczniami. Obszar badania: Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Działania wynikające z analiz sprawdzianu zewnętrznego i ewaluacji wewnętrznej są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby poddawane modyfikacji. Informacje uzyskane od dyrektora i nauczycieli potwierdzają użyteczność wniosków z monitorowania działań prowadzonych przez szkołę. Świadczy o tym m.in.: efektywne zagospodarowane godzin "karcianych". Nauczyciele w zespołach oddziałowych konsultują sposób wykorzystania godzin na zajęcia wyrównawcze i koła zainteresowań, które ułatwiają uczniom utrwalanie wiedzy, rozwijanie zainteresowań oraz przygotowanie do sprawdzianu. Nauczyciele uczący w klasie szóstej przeprowadzali raz w miesiącu sprawdzian próbny. Analizowali jego wyniki, a wychowawca przedstawiał je rodzicom na zebraniu. Nauczyciele dbają o atrakcyjność lekcji, stosują różnorodne formy i metody pracy, częściej wykorzystują pomoce dydaktyczne, w tym technologię TIK. Wprowadzają większą ilość ćwiczeń praktycznych. Dostosowują wymagania do potrzeb i możliwości uczniów. Efektem tych działań jest poprawa wyniku sprawdzianu w klasie szóstej i trzeciej w roku 2013/14. 90/103

91 Obszar badania: W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych Nauczyciele planując pracę biorą pod uwagę wyniki badań zewnętrznych. Analiza ankiet skierowanych do dyrektora i nauczycieli wskazuje, że większość nauczycieli wykorzystuje wyniki badań i analiz zewnętrznych. Najczęściej są to analizy wyników egzaminów zewnętrznych opracowane przez OKE w Krakowie. Wnioski z analizy wyników OBUT uwzględnia się w planowaniu pracy zarówno w pierwszym, jak i w drugim etapie edukacyjnym. Przykładowo, aby poprawić umiejętność czytania ze zrozumieniem do planu badań edukacyjnych włączono test techniki czytania. Nauczyciele drugiego etapu edukacyjnego wdrażają wnioski z analizy sprawdzianu zewnętrznego w klasie szóstej. Ćwiczą umiejętności sprawdzane podczas tego sprawdzianu. Częściej organizują sprawdziany próbne. Z informacji uzyskanych od dyrektora szkoły wynika, że szkoła brała udział w roku 2012/13 w zewnętrznym monitoringu realizacji podstawy programowej, a wnioski wynikające z niego były wdrażane w codziennej pracy. Dotyczyły one m.in.wykorzystania wszystkich dostępnych pomocy dydaktycznych; organizacji wycieczek i zajęć w terenie; stosowania aktywizujących metody nauczania oraz znajomości podstawy programowej etapu w którym nauczyciel uczy, jak również etapu poprzedzającego i następnego. Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów Prowadzone w szkole badania wewnętrzne, inne niż ewaluacja wewnętrzna, zgodne są z jej potrzebami. Z informacji uzyskanych od dyrektora szkoły i nauczycieli wynika, że badania wewnętrzne prowadzone są zarówno na poziomie całej szkoły, jak też poszczególnych klas, a wnioski z tych badań uwzględnia się w planowaniu pracy na kolejny rok. Są to m.in.: - badania potrzeb uczniów w zakresie organizacji zajęć wyrównawczych i kół zainteresowań; - diagnozy wstępne z przedmiotów objętych sprawdzianem; - analizy wyników sprawdzianu OBUT oraz sprawdziany szóstoklasisty; - badania postępów i rozwoju poszczególnych uczniów i klasy; - próbne sprawdziany; - testy sprawnościowe; - rozpoznanie sytuacji rodzinnej uczniów; - analizy losów absolwentów; - ewaluacja własnej pracy dokonywana przez nauczycieli. Wnioski z tych analiz wdrażane są m.in. poprzez: dostosowanie oferty zajęć dodatkowych do potrzeb uczniów; doskonalenie umiejętności uczniów w zakresie tych zagadnień, z którymi mają problemy np. zwiększając liczbę ćwiczeń praktycznych, które wypadły najsłabiej na sprawdzianie; odpowiedni dobór, metod, form pracy i zadań; oceny pracy nauczycieli oraz typowanie do odznaczeń i nagród. Analizy losów absolwentów służą przede wszystkim do motywowania uczniów do nauki i samodoskonalenia. Mają również wpływ na podnoszenie jakości pracy i w miarę możliwości modyfikacji procesów edukacyjnych. Umiejętności i zdolności absolwentów wykorzystuje się do współpracy przy przygotowaniu i realizacji przedsięwzięć szkolnych. Ponadto współpraca z absolwentami szkoły służy podtrzymaniu więzi ze środowiskiem lokalnym. 91/103

92 92/103

93 Wymaganie: Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi Stan oczekiwany: Kluczowym elementem decydującym o jakości każdej organizacji jest zarządzanie, które służy jej rozwojowi. Skuteczne zarządzanie szkołą powinno koncentrować się na stworzeniu optymalnych warunków do nauczania i uczenia się uczniów, do indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli, ich doskonalenia zawodowego. Wnioski z prowadzonej zespołowo ewaluacji wewnętrznej i nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektora powinny umożliwiać podejmowanie decyzji służących rozwojowi szkoły. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Dyrektor szkoły podejmuje działania w celu zapewnienia właściwych warunków do realizacji procesów edukacyjnych. Odpowiednia ilość sal umożliwia prowadzenie zajęć w systemie jednozmianowym. Szkoła dysponuje wspólnie z gimnazjum salą gimnastyczną, boiskiem Orlik, świetlicą oraz stołówką z zapleczem kuchennym. Bogate wyposażenie dydaktyczne, w tym urządzenia multimedialne i komputery, dają możliwość prowadzenia zajęć w ciekawy, nowoczesny sposób. Dyrektor motywuje nauczycieli do pracy indywidualnej i zespołowej oraz doskonalenia zawodowego m.in. poprzez pochwały i nagrody. Większość nauczycieli aktywnie uczestniczy w ewaluacji wewnętrznej, którą prowadzi zespół powołany przez dyrektora. Dyrektor inspiruje i zachęca nauczycieli do udziału w tego typu badaniach. W badanej szkole formułowane są i wdrażane wnioski z nadzoru pedagogicznego, które służą poprawie efektów kształcenia, rozwojowi uczniów oraz szkoły. Dyrektor wspiera działania nowatorskie, w które angażują się nauczyciele, a także tworzy klimat sprzyjający doskonaleniu zawodowemu nauczycieli, dzięki czemu wielu z nich uczestniczy w kursach, szkoleniach i konferencjach. W procesie podejmowania decyzji uczestniczą nauczyciele, pracownicy niepedagogiczni i uczniowie oraz nieliczni rodzice. 93/103

94 Obszar badania: Zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich do realizacji tych zadań warunków Zarządzanie szkołą sprzyja zapewnieniu odpowiednich warunków do realizacji procesów dydaktycznych i wychowawczych. Z informacji uzyskanych od przedstawicieli organu prowadzącego, wszystkich ankietowanych nauczycieli, analizy planu lekcji oraz z przeprowadzonych obserwacji zajęć wynika, że w szkole widoczna jest troska o zapewnienie odpowiednich warunków dla procesów wychowania i uczenia się. Podczas wszystkich obserwowanych lekcji (6) przestrzeń w klasie była zorganizowana adekwatnie do zastosowanych metod pracy. Wszystkie sale lekcyjne były dostosowane wielkością do ilości uczniów, wyposażone w pomoce i sprzęt niezbędny do realizacji celów lekcji, w tym pomoce multimedialne. W salach lekcyjnych klas I-III wyodrębniono część dydaktyczną i rekreacyjną. Szkoła dysponuje dużą salą gimnastyczną, boiskiem typu Orlik, stołówką z kuchnią, świetlicą. Zajęcia odbywają się w systemie jednozmianowym, a ułożenie przedmiotów w tygodniowym planie lekcji jest zgodne z zasadami bhp. W tygodniowym planie zajęć lekcje są rozłożone równomiernie w ciągu tygodnia, poza klasą VI a, która realizuje przez trzy dni w tygodniu po siedem lekcji, a w jednym dniu cztery. Blokowe połączenia dwóch godzin języka polskiego i przyrody w klasie szóstej raz w tygodniu są uzasadnione realizacją podstawy programowej (praca pisemna oraz możliwość wyjścia uczniów na wycieczki przedmiotowe). W świetle zgromadzonych danych należy stwierdzić, że w badanej szkole zapewnione są odpowiednie warunki dla pracy nauczycieli. Wszyscy ankietowani nauczyciele (27) twierdzą, że szkoła zapewnia im możliwość korzystania z pomocy dydaktycznych potrzebnych do zajęć (wykres 1j), stworzono im warunki odpowiednie do pracy np. przygotowania do zajęć (wykres 2j). Również jednomyślnie wskazali, że w szkole odbywają się spotkania nauczycieli dotyczące procesów edukacji (wykres 3j), doskonalenia zawodowego (wykres 4j), organizacji pracy (wykres 5j), spraw administracyjnych (wykres 6j). Ponadto nauczyciele biorą udział w działaniach i dyskusjach współpracy między nimi (wykres 8j) oraz relacji z uczniami (wykres 7j). 94/103

95 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 95/103

96 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j 96/103

97 Obszar badania: Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu zawodowemu Dyrektor szkoły skutecznie zachęca nauczycieli do pracy indywidualnej i zespołowej oraz doskonalenia zawodowego. Dyrektor poinformowała, iż zachęca nauczycieli do pracy indywidualnej i zespołowej, m.in. poprzez: umożliwianie nauczycielom prezentowania dodatkowych działań i odnoszonych przez nich sukcesów na zebraniach rady pedagogicznej; wdrażanie projektów wymagających pracy zespołowej oraz stosowania technologii informacyjnej np. "Cyfrowa Szkoła" oraz udział w konkursach np. "Bezpieczna szkoła- bezpieczny uczeń"; powołanie i działalność szkolnych zespołów nauczycielskich; stosowanie systemu motywacyjnego: pochwały, nagrody, wyróżnienia, dodatki motywacyjne, oceny pracy nauczycieli oraz oceny dorobku za okres stażu, typowanie nauczycieli do odznaczeń resortowych, państwowych oraz nagród kuratora i ministra. Wszyscy ankietowani nauczyciele (27) potwierdzili dostrzeganie ich sukcesów i nagradzanie (wykres 1j). Również w ocenie wszystkich ankietowanych nauczycieli (27) w szkole zapewniony jest dostęp do odpowiednich zasobów niezbędnych do rozwoju zawodowego np. sprzętu literatury, nauczyciele pracują zespołowo ( wykres 2j), troska o profesjonalną komunikację między nauczycielami ( wykres 3j), upowszechnianie teorii na temat najlepszych praktyk i teorii przydatnych w pracy nauczycieli (wykres 4j), przypominanie nauczycielom o założeniach koncepcji pracy szkoły ( wykres 5j), dzielenie się wiedzą z innymi nauczycielami (wykres 6j). Dyrektor i nauczyciele poinformowali o udziale nauczycieli w różnych formach doskonalenia zawodowego. Nauczyciele w ankiecie wskazywali najczęściej: szkolenia rady pedagogicznej, obserwacje koleżeńskie zajęć, kursy i szkolenia zewnętrzne, seminaria, konferencje oraz szkolenia internetowe (wykres 1w). Wykres 1j Wykres 2j 97/103

98 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j 98/103

99 Wykres 1w Obszar badania: Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami W szkole przeprowadzana jest ewaluacja wewnętrzna, w którą zaangażowani są nauczyciele. Większość ankietowanych nauczycieli (25 z 27) zadeklarowało systematyczny udział w działaniach związanych z realizacją ewaluacji wewnętrznej, a dotyczyły one: diagnozowania stopnia partycypacji uczniów i ich oczekiwań we współdecydowaniu o szkole; zastosowania technologii informacyjno-komputerowej w procesie edukacji; badania losów absolwentów, innowacji pedagogicznych; diagnozowania potrzeb uczniów w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych; diagnozy umiejętności nauczycieli w zakresie oceny efektywności kształcenia z zastosowaniem wskaźników EWD; stosowanie oceniania kształtującego. Dyrektor szkoły podejmuje różnorodne działania, efektem których jest powszechny udział nauczycieli w ewaluacji wewnętrznej. W tym celu uczestniczyła w szkoleniu zorganizowanym przez ORE oraz podzieliła się zdobytą podczas niego wiedzą z radą pedagogiczną, dzięki czemu nauczyciele są świadomi, że ewaluacja wewnętrzna służy podniesieniu jakości pracy szkoły. Chętnie biorą udział w badaniach i analizach. Dyrektor 99/103