Europejski System Weryfikacji Technologii Środowiskowych Jak się dobrze przygotować by skutecznie konkurować

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Europejski System Weryfikacji Technologii Środowiskowych Jak się dobrze przygotować by skutecznie konkurować"

Transkrypt

1 EU Environmental Technology Verification pre-programme Europejski System Weryfikacji Technologii Środowiskowych Jak się dobrze przygotować by skutecznie konkurować mgr Izabela Ratman-Kłosińska Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice Źródła: Prezentacja Pierra Henry, Policy Officer, Dyrekcja Środowiska KE Ogólny Protokół Weryfikacji- wersja robocza z czerwca 2011 Materiały robocze projektu 7 PR UE AdvanceETV Poznań, 24 listopada 2011 Technologie ekoinnowacyjne Technologie środowiskowe to technologie (działania), które w stosunku do rozwiązań alternatywnych są mniej uciążliwe dla środowiska: generują mniej zanieczyszczeń wykorzystują mniej zasobów w bardziej zrównoważony sposób zapewniają powtórne użycie powstałych produktów i odpadów umożliwiają unieszkodliwienie wytwarzanych odpadów w bardziej racjonalny sposób Innowacje w zakresie projektu, użytych surowców, zastosowanego procesu produkcyjnego, użytkowania technologii, recyklingu materiałów lub końcowej utylizacji technologii 1

2 Główne bariery dla wdrażania ekoinnowacji: ETV potrzeba (1) Brak dostatecznego zaufania wdrażających i inwestorów do deklarowanej przez dostawcę sprawności szczególnie gdy technologia pozwala na uzyskanie lepszych efektów środowiskowych niż wskaźniki wymagane odpowiednimi normami i standardami lub gdy uzyskiwany efekt środowiskowy odnosi się do obszarów nieznormalizowanych Brak porównania do powszechnie stosowanych praktyk technologie niszowe Brak danych o referencyjnych zastosowaniach innowacja Brak rzetelnych danych na temat technologii a dostępne informacje na temat podobnych wdrożeń są wyrywkowe nowy rynek i niedostatecznie rozwinięte relacje klient-dostawca ETV potrzeba (2) Sukces we wdrożeniu rynkowym ekoinnowacyjnej technologii zależy od zapewnienia rzetelnych i zgodnych ze stanem faktycznym danych odnośnie do jej sprawności technicznej oraz wynikających z niej skutków środowiskowych Dlatego: 2

3 ETV potrzeba (3) Potrzeba narzędzia, które dostarczy: kompleksowej i rzetelnej informacji o technologii chroniącego rynek i klienta przed nieuczciwą konkurencją otwierającego wejście na rynek/nowe rynki elastycznego by znaleźć zastosowanie do innowacyjnych rozwiązań i zróżnicowanych potrzeb użytkowników powszechnie akceptowalnego sprawdzonego i wiarygodnego powszechnie dostępnego dla MSP, także pod względem kosztów System Weryfikacji Technologii Środowiskowych Cel ETV Dostarczenie niezależnej i wiarygodnej informacji o innowacyjnych technologiach środowiskowych poprzez zweryfikowanie czy sprawność tych technologii oraz wynikające z niej efekty środowiskowe deklarowane przez dostawców są kompletne, rzetelne i poparte wiarygodnymi danymi z testów 3

4 EU ETV dla kogo? Dobrowolny system o charakterze rozpoznawczym, który: dostawcom i twórcom technologii ułatwi wprowadzenie innowacyjnego rozwiązania na rynek dzięki zweryfikowaniu deklaracji o jego sprawności ekologicznej nabywcom i użytkownikom technologii dostarczy pewnej informacji ułatwiającej podejmowanie świadomej decyzji o zakupie technologii będzie powszechnie uznany jako dowód potwierdzający uzyskiwanie danych parametrów skuteczności przez technologię w procedurach przetargowych jednostkom naukowym i laboratoriom testującym/analitycznym umożliwia nawiązanie współpracy z innowacyjnymi firmami oraz poszerzenie i uaktualnienie oferowanego zakresu wykonywania testów czy stosowanych praktyk analitycznych, odpowiadających najnowszym rozwiązaniom ekoinnowacyjnym pojawiającym się na rynku; organom administracji państwowej i organom kontroli zapewni lepszą wiedzę do wyznaczania kierunków polityki, tworzenia standardów oraz stymulowania eko-innowacji dzięki wiarygodnej informacji na temat sprawności ekologicznej jaką mogą uzyskiwać technologie gotowe do wejścia na rynek ETV program pilotażowy ETV program pilotażowy (1/2) System nie opiera się (na razie) na żadnym instrumencie prawnym, choć wykorzystywać będzie w zasadniczej mierze założenia zawarte w draft legal proposal W fazie początkowej kraje członkowskie przystępują na zasadzie dobrowolności głównym wyznacznikiem gotowości do przystąpienia jest zdolność organizacji akredytującej danego kraju do przeprowadzenia akredytacji centrów weryfikacji ( verification bodies) Zakres programu obejmie max. 3 obszary technologiczne Udział zadeklarowały: Francja, Dania, Czechy, Polska, Wielka Brytania, Belgia i Finlandia 4

5 Wstępny zakres technologiczny EU Pilot ETV Technologie oczyszczania i monitoringu wód - monitoring jakości wody pod względem zanieczyszczeń mikroorganicznych i chemicznych (w tym zestawy do testowania jakości, próbniki, analizatory) - oczyszczanie wody do spożycia z zanieczyszczeń mikroorganicznych i chemicznych (w tym systemy filtracji, dezynfekcja chemiczna, zaawansowane procesy utleniania) odsalanie wody morskiej - oczyszczanie ścieków z zanieczyszczeń mikroorganicznych i chemicznych ( w tym systemy separacji, oczyszczanie biologiczne, metody elektrochemniczne, małe oczyszczalnie dla słabo zaludnionych obszarów) Wstępny zakres technologiczny EU Pilot ETV Materiały, odpady i zasoby - recykling produktów ubocznych i odpadów przemysłowych oraz wytwarzanie z nich surowców wtórnych, recykling odpadów budowlanych ich przetwarzanie na wtórne materiały budowlane (np. przetwarzanie cegieł) - technologie separacji i sortowania odpadów stałych (np. przetwórstwo tworzyw sztucznych, odpadów mieszanych i metali), odzysk surowców - recykling baterii, akumulatorów i substancji chemicznych - usuwanie rtęci z odpadów stałych ( w tym technologie separacji, usuwania i bezpiecznego składowania odzyskanej rtęci) 5

6 Wstępny zakres technologiczny EU Pilot ETV Technologie energetyczne - produkcja energii cieplnej i elektrycznej ze źródeł odnawialnych (wiatr, fale, geotermia, biomasa) - odzysk energii z odpadów ( w tym biopaliwa 3-ciej generacji i technologie spalania) - technologie energoefektywne ( w tym mikroturbiny, ogniwa wodorowe i paliwowe, pompy cieplne, systemy kogeneracji, logistyka) Inne możliwe obszary technologiczne Monitoring i oczyszczanie gleb i wód podziemnych monitoring zanieczyszczeń gleby i wód podziemnych, remediacja insitu, usuwanie zanieczyszczeń z osadów dennych i ściekowych Czysta produkcja i procesy oszczędności w wykorzystaniu materiałów, efektywność energetyczna w budynkach i przemyśle, zapobieganie i zmniejszanie emisji zanieczyszczeń i odpadów z przemysłu Technologie środowiskowe w rolnictwie zmniejszanie zanieczyszczenia powietrza i wody, w tym emisji odorów, ponowne wykorzystanie lub recykling substancji odżywczych i odpadów organicznych, zmniejszenie zużycia pestycydów Monitoring i zmniejszanie zanieczyszczeń powietrza monitoring emisji zanieczyszczeń do powietrza, zmniejszanie emisji ze źródeł stacjonarnych 6

7 Podstawowe pojęcia Sprawność techniczna (technical performance) oznacza rezultat uzyskany poprzez zastosowanie technologii w odniesieniu do jej głównego celu działania Deklaracja sprawności (performance claim) oznacza zestaw ilościowych parametrów technicznych ilustrujących: sprawność danej technologii, w połączeniu z efektem środowiskowym uzyskanym w wyniku konkretnego zastosowania technologii w określonych warunkach jej użytkowania lub testowania Deklaracja -opis technologii Charakterystyka zamierzonego zastosowania technologii określona jako: Matryca Rodzaj materiału dla jakiego technologia ma zastosowanie np. gleba, woda do spożycia, wody podziemne, zasadowa kąpiel odtłuszczająca itp. Celowość Wymierna właściwość, na którą oddziałuje produkt/technologia oraz sposób w jaki na nią oddziałuje np. redukcja stężenia azotanu, separacja LZO, redukcja zużycia energii (MW/kg) itp Można określić więcej niż jeden cel Technologia Praktyczne zastosowanie zasad technicznych lub naukowych technologii dla uzyskania celu działania technologii w odniesieniu do efektu środowiskowego Określenie technologia jest bardzo szerokie i obejmuje produkty, procesy, urządzenia i usługi np. skruber, urządzenie do monitoringu jakości wody itp, 7

8 Deklaracja -opis technologii Opis warunków technicznych: Parametry działania : Mierzalne parametry, które określają warunki stosowania oraz warunki weryfikacji i testowania np. wielkość produkcji, maksymalna temperatura, stężenia substancji w matrycy itp. Parametry dodatkowe: Inne skutki uznane jako drugorzędowe np. koszty operacyjne ( np, zużycie energii lub substancji chemicznych ), bezpieczeństwo środowiskowe i BHP, jakość podręcznika obsługi Inna ważna grupa parametrów wynikać może z oddziaływania technologii w aspekcie LCA ( zużycie surowców, recykling odpadów, utylizacja) Czy określenie technologii jest dostatecznie precyzyjne by odnosić się wyłącznie do jednej technologii? Czy wiadomo jakie są uwarunkowani a prawne oraz odpowiednie standardy obowiązujące na danych rynkach? Przykład deklaracji sprawności Technologia T, o zastosowaniu A, w warunkach działania O, uzyskuje następującą sprawność: parametr a uzyskuje wartość < lub = a0, parametr b uzyskuje wartość > b0, oraz znormalizowany parametr c uzyskuje wartość c < lub = c0 zgodnie ze standardem S. Czy zamierzone zastosowanie jest na tyle jasno opisane by sprostać potrzebom użytkowników? Czy parametry są: wymierne, weryfikowalne przez odpowiednie testy, reprezentatywne dla potrzeb użytkowników, odzwierciedlają główne czynniki oddziaływania środowiskowego umożliwiają porównanie technologii? Czy warunki działania są wyraźnie i jednoznacznie określone? 8

9 Przykładowa deklaracja Przy instalacji oraz obsłudze zgodnej ze standardowymi warunkami oraz specyfikacją użytkowania określonymi przez producenta, system EcoLibra oczyszcza ścieki o wartościach charakterystycznych nie wyższych niż wymienione poniżej w punkcie A-Parametry wcieku pozwalając na uzyskanie oczyszczonej wody, osadu oraz odcieku o wartościach parametrów charakterystycznych niższych niż wymienione w punkcie B: Parametery ścieków po oczyszczeniu; C- Paramtery osadu, D- wyniki wymywania metali ciężkich ( z wyłączeniem temperatury i ph) przy poziomie ufności pomiarów wynoszącej 95%. Parametry jakości oczyszczonych ścieków i osadu uzyskano w przypadku zastosowania systemu EcoLibra w warunkach wysokiej, średniej i niskiej temperatury ( o C). W procesach oczyszczania ścieków system EcoLibra nie stosuje się chloru lub jego związków. Na czym polega weryfikacja Weryfikacja polega na dostarczeniu obiektywnych dowodów na to, że projekt techniczny danej technologii środowiskowej gwarantuje spełnienie deklarowanej sprawności oraz efektu środowiskowego dla konkretnego zastosowania technologii, z uwzględnieniem wszelkiej niepewności pomiarów oraz przyjętych założeń. 9

10 Jakie technologie mogą być przedmiotem weryfikacji? Technologie środowiskowe, w tym eko-innowacyjne, już oferowane na rynku, które mogą nie mieć referencyjnych zastosowań (nie technologie konwencjonalne!) Innowacyjne technologie środowiskowe gotowe do komercjalizacji ale jeszcze nie dostępne na rynku t.j. znajdujące się w takiej fazie rozwoju, w której nie będą podlegały żadnym zasadniczym zmianom mogącym wpływać na sprawność technologii przed jej wprowadzeniem na rynek (np. technologie w pełnej skali przemysłowej lub pilotażowej z jasnymi i precyzyjnymi instrukcjami odnośnie zwiększenia ich skali - upscalingu): urządzenia przemysłowe procesy produkcyjne systemy usługi Mieszczące się w ustalonych dla programu pilotażowego obszarach technologicznych Struktura organizacyjna systemu Jednostka akredytacyjna Udziela akredytacji i monitoruje JW Państwo UE Aplikuje Rola doradcza Komisja Europejska Nominuje delegatów, udziela mandatu Rob. Zespoły Techniczne Verification Body Verification Body Jednostki Weryfikacyjne Koordynuje, opracowuje procedury Organ doradczy Forum doradców: nabywcy, użytkownicy, inne strony zainteresowane 10

11 Tworzy ramy organizacyjne dla systemu weryfikacji Koordynacja prac Grupy Sterującej oraz Technicznych Grup Roboczych przez JRC w Holandii Określa zakres, cele, strategie oraz procedury administracyjne Współpracuje z European Cooperation for Accreditation w zakresie standardów oraz harmonizacji i wzajemnej uznawalności systemów ETV Koordynuje i nadzoruje proces weryfikacji Jest odpowiedzialna za zgodność z celami i procedurami zarządzania jakością Rejestruje i publikuje świadectwa weryfikacji wydane przez jednostki weryfikacyjne Role Komisja Europejska Role Jednostki Weryfikacyjne Jedyne organizacje akredytowane na potrzeby ETV!!! Działają w oparciu o uzyskaną akredytację z krajowej organizacji akredytacyjnej zgodnie z normą ISO i Ogólnym Protokołem Weryfikacji Zakres działania dotyczy jednego obszaru technologicznego systemu lub jego fragmentu Zakres geograficzny obejmuje UE Ponoszą odpowiedzialność za rzetelność weryfikacji Zawierają z wnioskodawcą kontrakt na przeprowadzenie weryfikacji Ustalają z dostawcą technologii deklarację i weryfikowane parametry Oceniają istniejące dane, decydują o konieczności wykonania dodatkowych testów Opracowują szczegółowe protokoły weryfikacji, plany testów, itp. Opracowują raport z weryfikacji i wydają świadectwo W latach mogą zawierać umowę z KE (konkurs I kwartał 2012) 11

12 Nie jest wymagana dedykowana akredytacja systemu ETV Podlegają procedurom zarządzania jakością obowiązującym w systemie określone w GVP: Laboratoria Analityczne - ISO 17025, Jednostki Testujące - nie jest wymagana akredytacja, ale rekomendowany system ekwiwalentny co najmniej z QA/QM z ISO 9001 Brak akredytacji wymaga kontroli i audytu ze strony Jednostki Weryfikacyjnej Opracowują razem z Jednostką Weryfikacyjną i dostawcą technologii Plany Testów oraz współpracują przy opracowaniu Szczegółowego Protokołu Weryfikacji zgodnie z wymogami GVP Wykonują testy/analizy Opracowują raport z testów Role Jednostki Testujące Działają danym obszarze technologicznym (jeden zespół/obszar) Utworzone z przedstawicieli Jednostek Weryfikacyjnych delegowanych z poszczególnych krajów + dodatkowi eksperci zatwierdzani przez Grupę Sterującą ETV (nabór kandydatów) Role Robocze Zespoły Techniczne Opracowują wytyczne dla Jednostek Weryfikacyjnych we współpracy z KE i Forum Doradczym dla narzędzi weryfikacyjnych systemu : protokoły weryfikacji dla obszaru technologicznego weryfikowane parametry Screening potencjalnych oddziaływań środowiskowych dla danej grupy technologicznej Uczestniczą w procedurach opracowania standardów Udział w ustalaniu zakresu i podziału obszarów technologicznych Udział w rozstrzyganiu sporów dot, ETV 12

13 Role Forum Doradcze Zapewniają rzetelność, wiarygodność i przejrzystość systemu Doradzają przy opracowaniu i ocenie narzędzi weryfikacyjnych systemu : zakresu i rodzaju kryteriów, protokoły testowania, plany testowania, plany zarządzania jakością z punktu widzenia np. potrzeb rynkowych Udział w ustalaniu priorytetów i obszarów technologicznych Organizacja procesu weryfikacji Program ETV Jednostka Weryfikacyjna Wytwórca technologii = Wnioskodawca Gdy konieczne są dodatkowe testy Jednostka testująca i/lub laboratorium analityczne System ETV działa w w maksymalnym stopniu w oparciu o istniejące zaplecze i struktury 13

14 Ogólny protokół weryfikacji Podstawy techniczne systemu ETV (1/2) (General Verification Protocol - GVP) Określa szczegółowo procedurę weryfikacji technologii Zawiera wszystkie ogólne wymagania (niespecyficzne dla danego obszaru technologicznego) z wymaganiami dot. QA/QM włącznie Szczegółowy protokół weryfikacji (Specific Verification Protocol) Określa szczegółowo procedurę weryfikacji indywidualnej technologii zgodnie z GVP Produkty systemu ETV Aplikacja (Application) Deklaracja (Claim) Raport z weryfikacji (Verification Report) Raport z testów (Test Report) Świadectwo Weryfikacji (Verification Statement) 14

15 Schemat procesu weryfikacji Etapy procedury ETV (1/2( 1/2) Przygotowanie i złożenie wniosku Kontakt z jednostką weryfikacyjną akredytowaną dla danego obszaru technologicznego, Sprawdzenie technologii pod kątem dopuszczalności technologii do weryfikacji Opracowanie wniosku i jego wstępne sprawdzenie Sporządzenie i zawarcie umowy na przeprowadzenie weryfikacji Opracowanie Szczegółowego Protokołu Weryfikacji Dokładne zdefiniowanie parametrów sprawności Określenie wymagań odnośnie do planu testów i jakości danych Ocena istniejących danych 15

16 Przeprowadzenie testów (jeśli dodatkowe testy są konieczne) Wybór miejsca wykonania testów i opracowanie planu testów Raport z testów Ocena wszystkich danych i weryfikacja Ocena danych i sprawdzenie procedury przeprowadzenia testów Ocena informacji/danych dodatkowych Etapy procedury ETV (2/2( 2/2) Sporządzenie i publikacja raportu Sporządzenie raportu z weryfikacji oraz Świadectwa Weryfikacji Publikacja raportu i Świadectwa Weryfikacji Świadectwo weryfikacji (Verification statement) Do wykorzystania w relacjach B2B Uznawana we wszystkich krajach członkowskich UE (wyeliminowanie konieczności przechodzenia przez procedury krajowe) a docelowo na świecie Verified once accepted everywhere! Może służyć jako wsparcie dla zielonych zamówień publicznych oraz procedur dopuszczenia w określonych przypadkach 16

17 Co zawiera Świadectwo Weryfikacji Max 4 strony Zweryfikowaną deklarację sprawności, zawierającą opis zastosowania, warunków oraz założeń w jakich technologia osiąga parametry podane w deklaracji Skrótowy opis procedur weryfikacji zastosowanych przez jednostki weryfikacyjne i jednostki testujące, w tym np. zakres pewności statystycznej odnośnie do podanych parametrów Wszelkie inne dane niezbędne do zrozumienia i wykorzystania deklaracji, w tym informacji nie podlegających weryfikacji ETV jeśli zachodzi taka konieczność, musi to być jednak wyraźnie zaznaczone Koszty Cel KE całkowity koszt weryfikacji nie ma przekraczać 20 tys. Euro!!! Duże zróżnicowanie kosztów szacunkowych Koszty zależą od obszaru technologicznego, rodzaju technologii/urządzenia, kompleksowości i jakości i dostępności danych.. Szacunkowe koszty weryfikacji w oparciu o koszty innych działających systemów ETV ( poza UE) wahają się w przedziale Wsparcie UE dla programu wstępnego ETV Koordynacja programu, badania i studia, promocja i upowszechnianie wspierane z budżetów UE i krajów członkowskich Dofinansowanie kosztów stałych jednostek weryfikacyjnych ze środków UE w latach Bezpośrednie wsparcie dla firm Z programów UE (CIP, LIFE+) lub środków krajowych (granty, kredyt) 17

18 ETV a inne systemy Sevilla Process i IED ETV a Dyrektywa o Emisjach Przemysłowych (Industrial Emissions Directive IED) IED odnosi się do procedur zezwoleń w ramach których państwa członkowskie określają wymagania dla niektórych zakładów produkcyjnych w zakresie dopuszczalnych poziomów emisji, zidentyfikowane w tzw. BREF najlepsze technologie (Best available technologies BAT) są technologiami powszechnie stosowanymi o dobrze rozpoznanym i opisanym oddziaływaniu na środowisko ETV odnosi się do nowych technologii dopiero pojawiających się na rynku, dzięki czemu może uzupełniać proces tworzenia i aktualizacji BREF np. w rozdziale Emerging technolgies ETV a inne systemy Zintegrowana polityka produktowa Spodziewana Expected ewolucja evolution sprawności of environmental ekologicznej technologii performance ZZP zachęcają administrację GPP criteria encourages public publiczną do korzystania z administration the use of better performing efektywniejszych technologies technologii Częstotliwość FREQUENCY Kryteria Ecolabel ekoetykietowania criteria differentiates wyróżniają best najefektywniejsze performers (with technologie 10-20% best i ich dostawców performance) Kryteria Ecodesign ekoprojektowania criteria establishes ustanawiają minimum wymagania requirements minimalne pushing pulling ENVIRONMENTAL PERFORMANCE Sprawność ekologiczna Źródło: Projekt 7PR UE AdvanceETV 18

19 Nowy EMAS III ETV a inne systemy Eko-zarządzanie i EMAS III Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego oznaczają oznaczają najskuteczniejszy sposób wdrażania zarządzania środowiskowego przez organizacje w danym sektorze, dzięki któremu w danych warunkach gospodarczych i technicznych można osiągnąć najlepsze efekty działalności Nowa definicja obejmuje integrację najlepszych technologii z najlepszym zarządzaniem biznesowym w odniesieniu do efektywności ekologicznej Artykuł 46.1 Komisja w konsultacji z Państwami członkowskimi i innymi stronami zainteresowanymi opracuje dokumenty referencyjne zawierające: (a) Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego; (b) Wskaźniki efektywności środowiskowej dla poszczególnych sektorów; (c) oraz tam, gdzie to będzie stosowne, benchmarking doskonałości oraz system oceny (rating system) poziomów efektywności środowiskowej. ETV a EMAS ETV a inne systemy Eko-zarządzanie i EMAS III - Dane o zweryfikowanych technologiach mogą być wykorzystane do opracowania referencyjnych dokumentów sektorowych, szczególnie ich rozdziałów technicznych - Organizacje zainteresowane wdrożeniem EMAS będą mogły porównać swoją efektywność środowiskową z istniejącymi wskaźnikami benchmarkingowymi procesów, w przypadku których wdrożono ekoinnowacyjne technologie zweryfikowane w systemie ETV - Firmy mogą wykorzystywać dane pozyskane na potrzeby ETV do sporządzania deklaracji środowiskowych do systemu EMAS - Organizacje już uczestniczące w dobrowolnym systemie EMAS mogą dodatkowo zyskać korzyści w zakresie kontroli, podniesienia efektywności ekonomicznej czy budowania wizerunku dzięki przedstawieniu naukowych dowodów potwierdzających uzyskaną poprawę efektywności ekologicznej 19

20 System będzie stanowił rzeczywiste wsparcie dla MŚP i innowacyjnych przedsiębiorstw Warunki sukcesu systemu System będzie powszechnie uznany w Europie i świecie Zapewni rzetelność i wiarygodność wyników weryfikacji Okres weryfikacji technologii będzie krótki około 6 miesięcy, procedura prosta i uniwersalna Koszt weryfikacji nie może być zbyt wysoki system musi być ekonomiczne efektywny System musi być atrakcyjny dla nabywców, inwestorów i użytkowników technologii na świecie: Dotychczasowe doświadczenia (1) Program weryfikacji Agencji Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych Program weryfikacji Environment Canada Program weryfikacji w Korei Południowej Program weryfikacji w Japonii Program weryfikacji na Filipinach Program weryfikacji w Chinach 20

21 Dotychczasowe doświadczenia (2) Liderzy weryfikacji technologii na świecie USA 400 technologii Japonia 150 technologii Korea Pd 100 technologii Kanada 50 technologii ETV w Europie: 57 weryfikacji: Skandynawia: Program NOWATECH 10 technologii Dania: Program DANETV 12 technologii Projekty ETV zrealizowane ze środków UE: 35 technologii Harmonizacja i rozpoznawalność systemów ETV Jedna weryfikacja akceptowana wszędzie ETAPY DOCHODZENIA Wspólna weryfikacji ( joint weryfication) realizowanej przez dwa (lub więcej) programy ETV, z których jeden pełni rolę wiodącego, a drugi uczestniczy w opracowaniu i realizacji testów, analiz, itp. Obydwa programy dzielą zasoby i zadania. Wynikiem weryfikacji jest jeden raport i jedno świadectwo satysfakcjonujące obydwa programy 21

22 Harmonizacja i rozpoznawalność systemów ETV Jedna weryfikacja akceptowana wszędzie ETAPY DOCHODZENIA Ko-weryfikacja (co-verification) realizowanej przez dwa (lub więcej) programy ETV, z których jeden jest wiodący, opracowuje wszelkie procedury, które program współpracujący musi zaakceptować. Testy i weryfikacja dokonywane są wyłącznie przez program wiodący. Weryfikacja kończy się jednym raportem i dwoma świadectwami wystawionymi przez każdy z programów, przy czym program współpracujący przygotowuje swoje świadectwo w oparciu o dane i ich weryfikację przeprowadzone przez program wiodący Harmonizacja i rozpoznawalność systemów ETV Podejmowane działania Realizowany jest projekt 7 PR UE Advance ETV Działa międzynarodowy zespół ds. harmonizacji i wzajemnej uznawalności systemów ETV (przewodniczy Kanada) Podjęto działania na rzecz objęcia procedury weryfikacji standardem ISO jako podstawy dla wzajemnej uznawalności systemów Najaktywniejsi uczestnicy procesu spoza Europy: Kanada, Filipiny, Korea, Chiny Tworzona jest międzynarodowa sieć weryfikatorów 22

23 Terminarz wdrażania programu pilotażowego ETV Grudzień 2011: przyjęcie Ogólnego Protokołu Weryfikacji, ram dla akredytacji, upowszechnienie informacji wśród stron zainteresowanych zależy od terminu przyjęcia Eco-Innovation Action Plan Pierwsza połowa 2012: rozpoczęcie akredytacji jednostek weryfikujących, Pierwszy kwartał 2012 konkurs na dofinansowanie dla verification bodies, Druga połowa 2012: program wstępny ETV wdrożony, Grupy Techniczne i Forum Doradcze utworzone Konkurs CIP dla jednostek weryfikacyjnych Ogłoszenie pierwszy kwartał 2012 :w ramach Programu CIP Konkurs ograniczony wyłącznie do jednostek, które zadeklarują w momencie aplikacji poddanie się procedurze akredytacyjnej zgodnie z wymogami GVP ETV + standardu ISO dla jednostek inspekcyjnych kat A Warunkiem uzyskania dofinansowania i podpisania tzw. Partnership Framework Agreement będzie przedłożenie certyfikatu akredytacji Dofinansowanie tzw. kosztów stałych, w tym np. audytu albo częściowa refundacja kosztów akredytacji na wyłączną odpowiedzialność jednostki Max poziom dofinansowania - 80% Budżet KE Eur 23

24 Strona internetowa ETAP Więcej informacji Dziękuję za uwagę Izabela Ratman-Kłosi osińska ska Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Katowice, ul Kossutha 6 tel wew. 243 fax rat@ietu ietu.katowice.pl 24

EU Environmental Technology Verification Pilot Programme

EU Environmental Technology Verification Pilot Programme Izabela Ratman-Kłosińska Ekspert Ministerstwa Środowiska ds. ETV Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice Dzień Informacyjny Programu CIP Ekoinnowacje, Warszawa, 4czerwca 2013r. Cel ETV W

Bardziej szczegółowo

Program Pilotażowy Weryfikacji Technologii środowiskowych Unii Europejskiej (EU ETV) wsparciem dla wdrażania ekoinnowacji

Program Pilotażowy Weryfikacji Technologii środowiskowych Unii Europejskiej (EU ETV) wsparciem dla wdrażania ekoinnowacji Program Pilotażowy Weryfikacji Technologii środowiskowych Unii Europejskiej (EU ETV) wsparciem dla wdrażania ekoinnowacji Izabela Ratman-Kłosińska, ekspert zewnętrzny Ministerstwa Środowiska ds. EcoAP

Bardziej szczegółowo

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Partnerzy projektu: Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Weryfikacja Technologii Środowiskowych (ETV) Wprowadzenie Izabela Ratman-Kłosińska,

Bardziej szczegółowo

Europejski System Weryfikacji Technologii Środowiskowych jako narzędzie wspierania eko-innowacji

Europejski System Weryfikacji Technologii Środowiskowych jako narzędzie wspierania eko-innowacji Europejski System Weryfikacji Technologii Środowiskowych jako narzędzie wspierania eko-innowacji Część 2: Jak to działa? mgr Izabela Ratman-Kłosińska Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Polska

Bardziej szczegółowo

Pilotażowy program weryfikacji technologii środowiskowych ETV jako wsparcie dla wdrażania ekoinnowacji

Pilotażowy program weryfikacji technologii środowiskowych ETV jako wsparcie dla wdrażania ekoinnowacji Pilotażowy program weryfikacji technologii środowiskowych ETV jako wsparcie dla wdrażania ekoinnowacji Bartosz Malowaniec, Kierownik Zakładu Weryfikacji Technologii Środowiskowych, Instytutu Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

Środowiskowych EU ETV - wsparcie

Środowiskowych EU ETV - wsparcie Program Weryfikacji Technologii Środowiskowych EU ETV - wsparcie rozwiązań dla gospodarki o obiegu zamkniętym Trudności z komercjalizacją innowacyjnych technologii MŚP nie posiadające silnej pozycji na

Bardziej szczegółowo

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Partnerzy projektu: Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Weryfikacja Technologii Środowiskowych (ETV) jako narzędzie wsparcia inwestora we

Bardziej szczegółowo

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Partnerzy projektu: Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Weryfikacja Technologii Środowiskowych (ETV) jako narzędzie budowania przewagi konkurencyjnej

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WERYFIKACJI TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ EU ETV: PREZENTACJA, ZASADY, KORZYŚCI

PROGRAM WERYFIKACJI TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ EU ETV: PREZENTACJA, ZASADY, KORZYŚCI PROGRAM WERYFIKACJI TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ EU ETV: PREZENTACJA, ZASADY, KORZYŚCI Izabela Ratman-Kłosińska Ekspert zewnętrzny Ministerstwa Środowiska ds. ETV, Instytut Ekologii Terenów

Bardziej szczegółowo

Jak zdefiniować parametry do weryfikacji dla innowacyjnej technologii z uwzględnieniem parametrów dotyczących efektywności energetycznej

Jak zdefiniować parametry do weryfikacji dla innowacyjnej technologii z uwzględnieniem parametrów dotyczących efektywności energetycznej Partnerzy projektu: Jak zdefiniować parametry do weryfikacji dla innowacyjnej technologii z uwzględnieniem parametrów dotyczących efektywności energetycznej Ewa Neczaj, Główny Ekspert ds. Weryfikacji,

Bardziej szczegółowo

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Partnerzy projektu: Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Wprowadzenie: o projekcie ETV4Water Izabela Ratman-Kłosińska, Koordynator Projektu

Bardziej szczegółowo

Program na rzecz Konkurencyjności i Innowacji 2007-2013 (CIP)

Program na rzecz Konkurencyjności i Innowacji 2007-2013 (CIP) Program na rzecz Konkurencyjności i Innowacji 2007-2013 (CIP) Wsparcie EKOINNOWACJI Danuta Dyrszka International Scientific Thematic Network for Environmental Technologies ENVITECH-Net N Co to znaczy ekoinnowacja?

Bardziej szczegółowo

mgr Agnieszka Wawrzyniak Jednostka Weryfikująca Technologie Środowiskowe www.itp.edu.pl

mgr Agnieszka Wawrzyniak Jednostka Weryfikująca Technologie Środowiskowe www.itp.edu.pl Jak pomóc ekoinnowacjom zaistnieć na rynku ETV mgr Agnieszka Wawrzyniak Jednostka Weryfikująca Technologie Środowiskowe ETV,GEKON, EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA - wsparciem dla wdrażania ekoinnowacji i zasad

Bardziej szczegółowo

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Partnerzy projektu: Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Weryfikacja ETV krok po kroku Izabela Ratman-Kłosińska, Koordynator Projektu ETV4Water

Bardziej szczegółowo

Polsko Norweski projekt dla upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno ściekowego

Polsko Norweski projekt dla upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno ściekowego Partnerzy projektu: Polsko Norweski projekt dla upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno ściekowego Możliwości wykorzystania ETV dla sektora wodno ściekowego

Bardziej szczegółowo

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Partnerzy projektu: Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Wprowadzenie: o projekcie ETV4Water Izabela Ratman-Kłosińska, Koordynator Projektu

Bardziej szczegółowo

Weryfikacja i walidacja w systemie EMAS. Biuro Certyfikacji Systemów Zarządzania PRS S.A. Grzegorz Marchewka

Weryfikacja i walidacja w systemie EMAS. Biuro Certyfikacji Systemów Zarządzania PRS S.A. Grzegorz Marchewka Weryfikacja i walidacja w systemie EMAS Biuro Certyfikacji Systemów Zarządzania PRS S.A. Grzegorz Marchewka EMAS (Eco Management and Audit Scheme) Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu Rozporządzenie

Bardziej szczegółowo

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego ETV w gospodarce wodno-ściekowej - co dostawca i nabywca powinien wiedzieć o ETV? O ETV Weryfikacja

Bardziej szczegółowo

Nowa Dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca poprawy efektywności energetycznej proponowane rozwiązania i zadania dla Polski

Nowa Dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca poprawy efektywności energetycznej proponowane rozwiązania i zadania dla Polski Nowa Dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca poprawy efektywności energetycznej proponowane rozwiązania i zadania dla Polski dr inż. Arkadiusz Węglarz Dyrektor ds. Zrównoważonego Rozwoju w KAPE S.A. 2011-09-16

Bardziej szczegółowo

Ogólne wymagania i odpowiedzialność uczestników procesu badań wg. Ogólnego Protokołu Weryfikacji Technologii Środowiskowych EU ETV

Ogólne wymagania i odpowiedzialność uczestników procesu badań wg. Ogólnego Protokołu Weryfikacji Technologii Środowiskowych EU ETV Partnerzy projektu: Ogólne wymagania i odpowiedzialność uczestników procesu badań wg. Ogólnego Protokołu Weryfikacji Technologii Środowiskowych EU ETV Michał Molenda, Kierownik ds. Jakości, Jednostka Weryfikująca

Bardziej szczegółowo

ISO 14000 w przedsiębiorstwie

ISO 14000 w przedsiębiorstwie ISO 14000 w przedsiębiorstwie Rodzina norm ISO 14000 TC 207 ZARZADZANIE ŚRODOWISKOWE SC1 System zarządzania środowiskowego SC2 Audity środowiskowe SC3 Ekoetykietowanie SC4 Ocena wyników ekologicznych SC5

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

ZAŁĄCZNIK KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 2.12.2015 COM(2015) 614 final ANNEX 1 ZAŁĄCZNIK do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Zamknięcie

Bardziej szczegółowo

Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł

Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł Urszula Zając p.o. Dyrektora Departamentu Przedsięwzięć Przemyslowych Forum Energia Efekt Środowisko Zabrze, 6 maja 2013 r. Agenda

Bardziej szczegółowo

Przewodnik dla wnioskodawców pilotażowego programu Weryfikacji Technologii Środowiskowych (ETV) Unii Europejskiej. AdvanceETV

Przewodnik dla wnioskodawców pilotażowego programu Weryfikacji Technologii Środowiskowych (ETV) Unii Europejskiej. AdvanceETV Przewodnik dla wnioskodawców pilotażowego programu Weryfikacji Technologii Środowiskowych (ETV) Unii Europejskiej AdvanceETV Przewodnik dla wnioskodawców pilotażowego programu Pilotażowy program EU ETV

Bardziej szczegółowo

Środowisko w polityce spójności Spotkanie plenarne uczestników sieci Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju 8-9 grudnia 2011 r.

Środowisko w polityce spójności Spotkanie plenarne uczestników sieci Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju 8-9 grudnia 2011 r. Środowisko w polityce spójności Spotkanie plenarne uczestników sieci Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju 8-9 grudnia 2011 r. Agata Payne Dyrektoriat Środowisko Polityka spójności i ocen oddziaływania na

Bardziej szczegółowo

Wstęp. 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS

Wstęp. 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS Wstęp 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS Założenia 1 i cele EMAS Geneza zarządzania środowiskowego EMAS / ISO 14001 Zarządzanie środowiskowe 1995 Zarządzanie jakością

Bardziej szczegółowo

Ogólny Protokół Weryfikacji

Ogólny Protokół Weryfikacji Pilotażowy program weryfikacji technologii środowiskowych Unii Europejskiej Ogólny Protokół Weryfikacji Wersja 1.1 7 lipca 2014r. Wersja polska: Ministerstwo Środowiska, Rzeczpospolita Polska, 2014 Odpowiedzialność

Bardziej szczegółowo

Siła ekobiznesu. Spis treści: E K O L O G I A I B I Z N E S W J E D N Y M M I E J S C U. Siła ekobiznesu nr 7/2014

Siła ekobiznesu. Spis treści: E K O L O G I A I B I Z N E S W J E D N Y M M I E J S C U. Siła ekobiznesu nr 7/2014 Nrr 7/2014(lipiec) Siła ekobiznesu E K O L O G I A I B I Z N E S W J E D N Y M M I E J S C U Numer 7/ 2014 Spis treści: Enviromental Technology and Business Konferencja USA VI/2014 2 1 Nr 7/ 2014 (lipiec

Bardziej szczegółowo

Z czego sfinansować weryfikację?

Z czego sfinansować weryfikację? Partnerzy projektu: Z czego sfinansować weryfikację? Agnieszka Paszewska Jednostka Weryfikująca Technologie Środowiskowe, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, IETU Warsztaty: Śniadanie z ETV: Jak

Bardziej szczegółowo

PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI

PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI

Bardziej szczegółowo

Konferencja Polityka energetyczna Państwa a innowacyjne aspekty gospodarowania energią w regionie 18 czerwca 2009 r. Warszawa

Konferencja Polityka energetyczna Państwa a innowacyjne aspekty gospodarowania energią w regionie 18 czerwca 2009 r. Warszawa 1 Mazowsze wobec wyzwań przyszłości Konferencja Polityka energetyczna Państwa a innowacyjne aspekty gospodarowania energią w regionie 18 czerwca 2009 r. Warszawa 2 Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego

Bardziej szczegółowo

Historie sukcesu w H2020 Projekt FOSTERREG oraz HISER

Historie sukcesu w H2020 Projekt FOSTERREG oraz HISER Rozwijamy innowacyjne technologie gromadzenia i analizy danych Z wielu źródeł informacji wybieramy te, które pozwolą zrozumieć zależności gwarantujące sukces naszych klientów Historie sukcesu w H2020 Projekt

Bardziej szczegółowo

Strategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego

Strategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego Strategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego Autorzy: Krzysztof Czarnomski Renata Osiecka http://foto.ojej.pl/ojej/6/0/1/0/27_chemia_nic_trudnego1.jpg Projekt współfinansowany

Bardziej szczegółowo

Audyt energetyczny jako wsparcie Systemów Zarządzania Energią (ISO 50001)

Audyt energetyczny jako wsparcie Systemów Zarządzania Energią (ISO 50001) Audyt energetyczny jako wsparcie Systemów Zarządzania Energią (ISO 50001) ROMAN KOŁODZIEJ IV Konferencja Naukowo-Techniczna,,Utrzymanie ruchu w przemyśle spożywczym Szczyrk, 26 kwietnia 2012 r. 1 PLAN

Bardziej szczegółowo

OCENA SYSTEMU BADAŃ JAKO ELEMENT ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WERYFIKACJI EU ETV

OCENA SYSTEMU BADAŃ JAKO ELEMENT ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WERYFIKACJI EU ETV Partnerzy projektu: OCENA SYSTEMU BADAŃ JAKO ELEMENT ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WERYFIKACJI EU ETV Michał Molenda, Kierownik ds. Jakości, Jednostka Weryfikująca Technologie Środowiskowe, Instytut Ekologii Terenów

Bardziej szczegółowo

Mariola Misztak-Kowalska Dyrektor Departamentu Rozwoju Instytucji Otoczenia Biznesu Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Mariola Misztak-Kowalska Dyrektor Departamentu Rozwoju Instytucji Otoczenia Biznesu Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 2013 Wdrożenie innowacyjnych rozwiązańpomoc doradcza dla MSP Mariola Misztak-Kowalska Dyrektor Departamentu Rozwoju Instytucji Otoczenia Biznesu Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Warszawa, 8 lipca

Bardziej szczegółowo

OFERTA. Deklaracje środowiskowe III typu STRONA GŁÓWNA WIEDZA O BUDOWNICTWIE ZRÓWNOWAŻONE BUDOWNICTWO OFERTA. Formy współpracy:

OFERTA. Deklaracje środowiskowe III typu STRONA GŁÓWNA WIEDZA O BUDOWNICTWIE ZRÓWNOWAŻONE BUDOWNICTWO OFERTA. Formy współpracy: STRONA GŁÓWNA WIEDZA O BUDOWNICTWIE ZRÓWNOWAŻONE BUDOWNICTWO OFERTA OFERTA Formy współpracy: Badania cech środowiskowych wyrobów budowlanych Deklaracje środowiskowe w tym Environmental Product Declarations

Bardziej szczegółowo

Krajowy system ekozarządzania i audytu. EMAS potrzeba czy konieczność?

Krajowy system ekozarządzania i audytu. EMAS potrzeba czy konieczność? Krajowy system ekozarządzania i audytu EMAS potrzeba czy konieczność? Agnieszka Zdanowska Departament Informacji o Środowisku Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska 25 listopada 2010 r., Poznań Międzynarodowe

Bardziej szczegółowo

Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020

Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020 Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020 Katowice, maj 2014 roku Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020

Bardziej szczegółowo

Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego

Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego Konferencja Innowacje w przemyśle a zmiany klimatu Warszawa, dn. 28 maja 2009 r. 1 Warszawa, dn.28 maja 2009 r. Plan prezentacji: Regionalna Strategia Innowacji

Bardziej szczegółowo

Kryteria wyboru projektów Działanie 1.3 Wspieranie inwestycji w przedsiębiorstwach / Ekoinnowacje

Kryteria wyboru projektów Działanie 1.3 Wspieranie inwestycji w przedsiębiorstwach / Ekoinnowacje Załącznik do uchwały Nr 18/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 25 maja 2017 r. Kryteria wyboru projektów Działanie 1.3 Wspieranie

Bardziej szczegółowo

Dziedzictwo kulturowe i zasoby naturalne w programach Interreg

Dziedzictwo kulturowe i zasoby naturalne w programach Interreg Dziedzictwo kulturowe i zasoby naturalne w programach Interreg Wydział Europejskiej Współpracy Terytorialnej Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Wspólne zasady programów Interreg dofinansowanie

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM

ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM Co jest istotą systemu zarządzania środowiskowego wg normy ISO 14001? System zarządzania środowiskowego stanowi część systemu zarządzania organizacji. Istota SZŚ wg normy ISO 14001

Bardziej szczegółowo

Środki zarządzania środowiskowego w świetle EMAS na wybranych przykładach wykorzystanie systemu zamówień publicznych

Środki zarządzania środowiskowego w świetle EMAS na wybranych przykładach wykorzystanie systemu zamówień publicznych Środki zarządzania środowiskowego w świetle EMAS na wybranych przykładach wykorzystanie systemu zamówień publicznych Maciej Krzyczkowski Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Generalna Dyrekcja Ochrony

Bardziej szczegółowo

Polska polityka kosmiczna koordynacja działań administracji publicznej. 19 lutego 2015 r.

Polska polityka kosmiczna koordynacja działań administracji publicznej. 19 lutego 2015 r. Polska polityka kosmiczna koordynacja działań administracji publicznej Anna Kobierzycka, Naczelnik Wydziału Polityki Kosmicznej Departament Innowacji i Przemysłu, Ministerstwo Gospodarki 19 lutego 2015

Bardziej szczegółowo

Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji

Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji Szymon Liszka, FEWE Piotr Kukla, FEWE Warszawa, 17 grudnia 2014 Zakres prezentacji Doświadczenia FEWE Rynek PGN Elementy standardu PGN na podstawie

Bardziej szczegółowo

Społeczna odpowiedzialność biznesu w firmach sektora MŚP doświadczenia i perspektywy

Społeczna odpowiedzialność biznesu w firmach sektora MŚP doświadczenia i perspektywy Społeczna odpowiedzialność biznesu w firmach sektora MŚP doświadczenia i perspektywy Aleksandra Wanat Konferencja Rozwój przedsiębiorczości w województwie śląskim w kontekście CSR Katowice 22 listopada

Bardziej szczegółowo

Jak wykorzystać dostępne instrumenty finansowania na potrzeby ETV? Katowice, Poland. PREZENTACJA Agnieszka Paszewska

Jak wykorzystać dostępne instrumenty finansowania na potrzeby ETV? Katowice, Poland. PREZENTACJA Agnieszka Paszewska Jak wykorzystać dostępne instrumenty finansowania na potrzeby ETV? Katowice, Poland PREZENTACJA Agnieszka Paszewska Warsztaty ETV w ramach Targów ECO-Pol SILESIA SYSTEMS, Katowice, 20-22 kwietnia 2016

Bardziej szczegółowo

Wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw w Horyzoncie 2020

Wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw w Horyzoncie 2020 Horyzont 2020 Instrument MŚP Wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw w Horyzoncie 2020 Marta Krutel Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN www.kpk.gov.pl

Bardziej szczegółowo

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska II Konferencja Magazyny energii Kołobrzeg, 6-7 listopada 2018 r. Rosnąca skala potrzeb inwestycji związanych z magazynowaniem

Bardziej szczegółowo

Program CIP EIP finansowanie ekoinnowacyjnych projektów w dla MŚPM sektora transportu

Program CIP EIP finansowanie ekoinnowacyjnych projektów w dla MŚPM sektora transportu Warszawa, 25 stycznia 2011 r. Program CIP EIP finansowanie ekoinnowacyjnych projektów w dla MŚPM sektora transportu Katarzyna Walczyk-Matuszyk KPK PB UE Program CIP EIP Program CIP EIP Eko-innowacje w

Bardziej szczegółowo

WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY

WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY WZROST KONKURENCYJNOŚCI KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW 2004-2006 Krzysztof Gulda p.o. Dyrektora Departament Innowacyjności

Bardziej szczegółowo

Wyniki, wnioski i rekomendacje

Wyniki, wnioski i rekomendacje Ekspertyza wskazująca propozycję zaprogramowania nowych instrumentów oraz identyfikację obszarów wsparcia jakiego może udzielić państwo dla wdrożenia Pilotażowego programu ETV Unii Europejskiej w Polsce,

Bardziej szczegółowo

Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych

Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Program Wieloletni Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Etap II Przegląd wytycznych i zalecanych rozwiązań pod kątem wykorzystania

Bardziej szczegółowo

Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo?

Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo? Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo? Dariusz Lipka, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Kraków, 11.12.2013 r. Specyfika projektów energetyki odnawialnej -

Bardziej szczegółowo

Izabela Ratman-Kłosińska

Izabela Ratman-Kłosińska RESAT- Europejskie Narzędzie Samooceny na Rzecz Efektywnego Gospodarowania Zasobami Praktyczne wsparcie dla MŚP w zakresie poprawy wyników firmy i budowania jej konkurencyjności na rynku Izabela Ratman-Kłosińska

Bardziej szczegółowo

Partnerstwa pomiędzy nauką i biznesem, udział dużych przedsiębiorstw ZIPH.PL

Partnerstwa pomiędzy nauką i biznesem, udział dużych przedsiębiorstw ZIPH.PL Dariusz Przybyłek LUBUSKI LIDER TEMAT BIZNESU PREZENTACJI Partnerstwa pomiędzy nauką i biznesem, udział dużych przedsiębiorstw LUBUSKI LIDER PLAN BIZNESU PREZENTACJI Przykładowe jednostki naukowo badawcze

Bardziej szczegółowo

System zarządzania energią wg ISO 50001 założenia, korzyści

System zarządzania energią wg ISO 50001 założenia, korzyści System zarządzania energią wg ISO 50001 założenia, korzyści Konferencja Polskiego Forum ISO 14000 Stan obecny i perspektywy rozwoju systemów zarządzania środowiskowego Warszawa, 17-18.04.2012 Andrzej Ociepa,

Bardziej szczegółowo

istockphoto Wielki krok naprzód: program pilotażowy weryfikacji technologii środowiskowych Unii Europejskiej

istockphoto Wielki krok naprzód: program pilotażowy weryfikacji technologii środowiskowych Unii Europejskiej istockphoto Wielki krok naprzód: program pilotażowy weryfikacji technologii środowiskowych Unii Europejskiej NOWE PODEJŚCIE DO TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH W EUROPIE Innowacje to siła napędowa europejskiej

Bardziej szczegółowo

EA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA

EA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA Numer publikacji EA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA (EA MLA) CEL Niniejszy dokument określa warunki Wielostronnego Porozumienia EA, w ramach którego sygnatariusze wzajemnie uznają równoważność swoich

Bardziej szczegółowo

POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT

POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zmiany wzorców produkcji i konsumpcji w świetle

Bardziej szczegółowo

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ENERGETYCZNYCH Z PROGRAMÓW EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ENERGETYCZNYCH Z PROGRAMÓW EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ ENERGETYCZNYCH Z PROGRAMÓW EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ POMORSKIE DNI ENERGII Ludwik Szakiel Kierownik Referatu Instrumentów Współpracy Terytorialnej Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego

Bardziej szczegółowo

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP 5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011

Bardziej szczegółowo

Narzędzia PMR do analizy sektora transportu drogowego

Narzędzia PMR do analizy sektora transportu drogowego Narzędzia PMR do analizy sektora transportu drogowego Wspomaganie zarządzania relacjami z dostawcami w branży transportowej Analizy bieżącej i przyszłej sytuacji w branży transportu drogowego, rzetelne

Bardziej szczegółowo

OŚ PRIORYTETOWA II RPO WO KONKURENCYJNA GOSPODARKA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE

OŚ PRIORYTETOWA II RPO WO KONKURENCYJNA GOSPODARKA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE OŚ PRIORYTETOWA II RPO WO 2014-2020 KONKURENCYJNA GOSPODARKA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa Działanie Poddziałanie II Konkurencyjna gospodarka 2.1 Nowe produkty i usługi w MSP 2.1.3

Bardziej szczegółowo

Dyrektywa IED 2010/75/WE (emisje przemysłowe): wymagania i skutki nowych przepisów dla przemysłu spożywczego w Polsce

Dyrektywa IED 2010/75/WE (emisje przemysłowe): wymagania i skutki nowych przepisów dla przemysłu spożywczego w Polsce Dyrektywa IED 2010/75/WE (emisje przemysłowe): wymagania i skutki nowych przepisów dla przemysłu spożywczego w Polsce Adam Pawełas Menedżer ds. środowiska i bezpieczeństwa, Carlsberg Polska S.A. I Kongres

Bardziej szczegółowo

Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych.

Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych. Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych. Konferencja UZP Zielone zamówienia publiczne Warszawa, 6.12.2016 Andrzej Ociepa

Bardziej szczegółowo

Pilotażowy program weryfikacji technologii środowiskowych Unii Europejskiej. Procedura weryfikacji

Pilotażowy program weryfikacji technologii środowiskowych Unii Europejskiej. Procedura weryfikacji Pilotażowy program weryfikacji technologii środowiskowych Unii Europejskiej Procedura weryfikacji Wersja 1.2 z dnia 27 lipca 2016 r. Sprostowanie 1 15 października 2016 Środowisko Europe Direct to serwis,

Bardziej szczegółowo

Nowe regulacje prawne a EMAS. Maciej Krzyczkowski Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

Nowe regulacje prawne a EMAS. Maciej Krzyczkowski Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Nowe regulacje prawne a EMAS Maciej Krzyczkowski Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Ochrona środowiska w Polsce Ochrona środowiska w Polsce 500 aktów prawnych Gospodarka odpadami - zmiany w przepisach

Bardziej szczegółowo

Dostępne środki i programy unijne przeznaczone na realizację przedsięwzięć pro-energetycznych w nowym okresie programowania aktualizacja

Dostępne środki i programy unijne przeznaczone na realizację przedsięwzięć pro-energetycznych w nowym okresie programowania aktualizacja Dostępne środki i programy unijne przeznaczone na realizację przedsięwzięć pro-energetycznych w nowym okresie programowania 2014-2020 aktualizacja 1 Główne cele i zadania funduszy UE w sektorze energetyki

Bardziej szczegółowo

Projekt Doradztwa Energetycznego

Projekt Doradztwa Energetycznego Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Projekt Doradztwa Energetycznego Jednostka Realizująca Projekt Doradztwa Energetycznego Projekt

Bardziej szczegółowo

D.B.B. GREEN ENERGY S.A.

D.B.B. GREEN ENERGY S.A. D.B.B. GREEN ENERGY S.A. D.B.B. Green Energy S.A. to spółka zajmująca się innowacyjnymi projektami ekologicznymi. D.B.B. Green Energy S.A. jest zaangażowana w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju

Bardziej szczegółowo

BIOGOSPODARKA. Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim SZCZECIN 20 \06 \ 2013

BIOGOSPODARKA. Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim SZCZECIN 20 \06 \ 2013 SZCZECIN 20 \06 \ 2013 BIOGOSPODARKA Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 BIOGOSPODARKA

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko FUNDUSZ UNIA EUROPEJSKA SPÓJNOŚCI Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Oś priorytetowa I: Podtytuł prezentacji Zmniejszenie emisyjności gospodarki Magdalena Misiurek Departament Gospodarki

Bardziej szczegółowo

Inteligentna Energia Program dla Europy

Inteligentna Energia Program dla Europy Inteligentna Energia Program dla Europy informacje ogólne, priorytety. Antonina Kaniszewska Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007-2013) Competitiveness and Innovation framework Programme

Bardziej szczegółowo

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji 2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej 2. Przykładowe wyzwania

Bardziej szczegółowo

EU Environmental Technology Verification pilot programme

EU Environmental Technology Verification pilot programme EU Environmental Technology Verification pilot programme Akredytacja jednostek inspekcyjnych dla celów ETV Krzysztof Woźniak Listopad 2011 r Zgodnie z projektem GVP, jednostka weryfikująca powinna m.in.:

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA PRODUKCJI I LOGISTYKI W PRZEMYŚLE SAMOCHODOWYM

ORGANIZACJA PRODUKCJI I LOGISTYKI W PRZEMYŚLE SAMOCHODOWYM ORGANIZACJA PRODUKCJI I LOGISTYKI W PRZEMYŚLE SAMOCHODOWYM Wykład 6: Aspekty eko w przemyśle samochodowym dr inż. Monika Kosacka-Olejnik Monika.kosacka@put.poznan.pl p. 110A Strzelecka Ekonomia cyrkularna

Bardziej szczegółowo

Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+

Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+ Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+ Ewelina Kaatz-Drzeżdżon Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku marzec 2015 Nowy

Bardziej szczegółowo

Szkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015

Szkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015 Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im

Bardziej szczegółowo

OŚ PRIORYTETOWA II RPO WO KONKURENCYJNA GOSPODARKA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE

OŚ PRIORYTETOWA II RPO WO KONKURENCYJNA GOSPODARKA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE OŚ PRIORYTETOWA II RPO WO 2014-2020 KONKURENCYJNA GOSPODARKA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa Działanie Poddziałanie II Konkurencyjna gospodarka 2.1 Nowe produkty i usługi w MSP 2.1.4

Bardziej szczegółowo

Normy środowiskowe w zarządzaniu firmą. dr Adam Jabłoński

Normy środowiskowe w zarządzaniu firmą. dr Adam Jabłoński 2012 Normy środowiskowe w zarządzaniu firmą dr Adam Jabłoński GENEZA POWSTANIA SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO Konferencja w Rio de Janeiro 1992 r. 27 Zasad Zrównoważonego Rozwoju Karta Biznesu Zrównoważonego

Bardziej szczegółowo

MAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII. 03 czerwca 2008 r

MAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII. 03 czerwca 2008 r Możliwości finansowania dla MAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII 03 czerwca 2008 r OLGA WARZECHA CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII AGH Dział Obsługi Funduszy Strukturalnych tel. 12 617 31 59 warzecha@agh.edu.pl

Bardziej szczegółowo

ISO 9000/9001. Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania

ISO 9000/9001. Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania ISO 9000/9001 Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania Co to jest ISO International Organization for Standardization największa międzynarodowa organizacja opracowująca standardy 13700 standardów zrzesza narodowe

Bardziej szczegółowo

Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych

Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych Agnieszka Karwat Marcin Jamiołkowski Założenia Potencjał rynkowy Innowacyjność Efekt ekologiczny 1 Cele Programu Gekon Rozwój eko-innowacji Osiągnięcie wymiernych

Bardziej szczegółowo

Nowa specjalność Zarządzanie badaniami i projektami Research and Projects Management

Nowa specjalność Zarządzanie badaniami i projektami Research and Projects Management Nowa specjalność Zarządzanie badaniami i projektami Research and Projects Management Kierunek: Informatyka i Ekonometria, WIiK Studia stacjonarne/niestacjonarne II stopnia Potrzeby kształcenia specjalistów

Bardziej szczegółowo

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ Katowice, dnia 17 maja 2012 rok Wyzwaniem w zakresie innowacji w obecnym stuleciu będzie wydłużenie okresu wykorzystywania zasobów osiąganie więcej mniejszym kosztem

Bardziej szczegółowo

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NA 2015 ROK I. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach,

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie się do zmian przepisów związanych z transpozycją dyrektywy IED

Przygotowanie się do zmian przepisów związanych z transpozycją dyrektywy IED EkoDialog zaprasza na szkolenie: "Wdrożenie Dyrektywy 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych - IED (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) Powiązanie Dyrektywy IED z rozporządzeniem

Bardziej szczegółowo

PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU

PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU W ŚWIETLE PROJEKTÓW ROZPORZĄDZEŃ DOTYCZĄCYCH POLITYKI SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

Agencje zatrudnienia wiele usług w jednym miejscu

Agencje zatrudnienia wiele usług w jednym miejscu Agencje zatrudnienia wiele usług w jednym miejscu Obecnie w Polsce funkcjonuje ponad 3800 agencji zatrudnienia, które działają w różnym obszarze usług i w różnym zasięgu geograficznym. Najwięcej dostawców

Bardziej szczegółowo

1. Kilka dat 2. Budżet 3. Cele i założenia 4. Priorytety 5. Harmonogram prac 6. Źródła wiedzy PLAN SPOTKANIA

1. Kilka dat 2. Budżet 3. Cele i założenia 4. Priorytety 5. Harmonogram prac 6. Źródła wiedzy PLAN SPOTKANIA 1. Kilka dat 2. Budżet 3. Cele i założenia 4. Priorytety 5. Harmonogram prac 6. Źródła wiedzy PLAN SPOTKANIA 3 KILKA DAT KILKA DAT CZERWIEC 2011 - komunikat Komisji Europejskiej zawierający propozycje

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI JEDNOSTKI INSPEKCYJNEJ TYPU A Nr AK 020

ZAKRES AKREDYTACJI JEDNOSTKI INSPEKCYJNEJ TYPU A Nr AK 020 ZAKRES AKREDYTACJI JEDNOSTKI INSPEKCYJNEJ TYPU A Nr AK 020 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 3 Data wydania: 28 kwietnia 2016 r. AK 020 Nazwa i adres

Bardziej szczegółowo

Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie. Warszawa 8 maja 2013 r.

Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie. Warszawa 8 maja 2013 r. Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie Warszawa 8 maja 2013 r. Efektywne zarządzanie energią jest jednym z warunków krytycznych do osiągnięcia

Bardziej szczegółowo

Aktywne formy kreowania współpracy

Aktywne formy kreowania współpracy Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.

Bardziej szczegółowo

Wiarygodna ocena zanieczyszczeń środowiska w akredytowanym laboratorium. zgodnie z systemem QSHE. (Quality, Safety, Health, Environment)

Wiarygodna ocena zanieczyszczeń środowiska w akredytowanym laboratorium. zgodnie z systemem QSHE. (Quality, Safety, Health, Environment) Wiarygodna ocena zanieczyszczeń środowiska w akredytowanym laboratorium zgodnie z systemem QSHE (Quality, Safety, Health, Environment QSHE System QSHE (Quality, Safety, Health, Environment to zintegrowane

Bardziej szczegółowo

PIERWSZE DOŚWIADCZENIA Z POZYSKIWANIA I REALIZACJI

PIERWSZE DOŚWIADCZENIA Z POZYSKIWANIA I REALIZACJI Więcej niż agencja badawcza ASM CENTRUM BADAŃ I ANALIZ RYNKU PIERWSZE DOŚWIADCZENIA Z POZYSKIWANIA I REALIZACJI PROJEKTÓW W H2020 ORAZ RÓŻNICE WZGLĘDEM 7PR Agnieszka Kowalska Senior Project Manager Dyrektor

Bardziej szczegółowo

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO OŚ PRIORYTETOWA 1.Inteligentna gospodarka Warmii i Mazur PODDZIAŁANIE 1.2.1. Działalność B+R przedsiębiorstw Rodzaje projektów: Czynniki sukcesu: Poziom wsparcia: Terminy naboru: Alokacja środków: programie

Bardziej szczegółowo

MAZOWIECKA AGENCJA ENERGETYCZNA DARIUSZ CIARKOWSKI

MAZOWIECKA AGENCJA ENERGETYCZNA DARIUSZ CIARKOWSKI MAZOWIECKA AGENCJA ENERGETYCZNA DARIUSZ CIARKOWSKI Warszawa 30.09.2011 Regionalna agencja energetyczna ( geneza ) Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa mówi, że prowadzi on politykę

Bardziej szczegółowo

Moduł szkoleniowy I. Podstawy EPC. Projekt Transparense.

Moduł szkoleniowy I. Podstawy EPC. Projekt Transparense. Moduł szkoleniowy I Podstawy EPC Projekt Transparense PRZEGLĄD MODUŁÓW SZKOLENIOWYCH I. Podstawy EPC II. EPC Od identyfikacji projektu do przetargu III. EPC Od kontraktu do gwarantowanych oszczędności

Bardziej szczegółowo