Research. Symulacyjna gra decyzyjna. Książka dla nauczyciela

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Research. Symulacyjna gra decyzyjna. Książka dla nauczyciela"

Transkrypt

1 Venture Capital Research Symulacyjna gra decyzyjna Książka dla nauczyciela 2013

2 Opracowanie: Maria Baczyńska Redaktor prowadzący: Sebastian Przybyszewski Skład: Sebastian Przybyszewski Redakcja językowa: Barbara Pałasz Korekta techniczna: Marlena Dobrowolska Wydawca: Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON Sp. z o.o Gdynia, ul. Hutnicza 3 tel. centrali info@operon.pl

3 spis treści 1 Gra decyzyjna jako aktywizująca metoda nauczania przedsiębiorczości 4 2 Opis gry 5 3 Rola nauczyciela 6 4 Przygotowanie uczniów do udziału w grze 7 5 Kryteria oceniania 8 6 Korzyści wynikające z gry 9 7 Scenariusze lekcji 10 8 Dodatki 21

4 1 Gra decyzyjna... Gra decyzyjna jako aktywizująca metoda nauczania przedsiębiorczości Metody aktywizujące zalecane i stosowane we współczesnej dydaktyce sprawiają, że nauczyciel i uczeń stają się partnerami. Nauczyciel przestaje być wszystkowiedzącym autorytetem i zostaje doradcą, moderatorem i organizatorem. Uczeń z biernego odbiorcy działań dydaktycznych przeobraża się w aktywnego uczestnika planowania, organizowania i oceniania własnej pracy. Jednym z najważniejszych zadań współczesnej szkoły jest bowiem przygotowanie ucznia do samodzielnej pracy. Nauczyciel i uczeń są twórczy. Mają ogromny potencjał, który trzeba tylko uruchomić. Jedną z bardziej interesujących metod aktywizujących są symulacyjne gry decyzyjne. ują one popularność jako zasadnicze lub pomocnicze narzędzie nauczania na wszystkich poziomach edukacji formalnej, dotyczącej ekonomii, zarządzania i przedsiębiorczości. Pojęcie przedsiębiorczości w ujęciu ekonomicznym dotyczy cech oraz zachowań osoby przedsiębiorcy. Przedsiębiorczość definiowana jest więc jako gotowość i zdolność wykorzystywania pojawiających się okazji, adaptacji do zmieniających się warunków oraz rozwiązywania problemów. Ta definicja w ostatnich latach została rozszerzona. Przedsiębiorczość to nie tylko zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej. Osobą przedsiębiorczą może być każdy, kto pracuje w przedsiębiorstwach oraz w instytucjach zarówno sektora prywatnego, jak i państwowego. Młodzi ludzie objęci różnymi programami kształcenia w zakresie przedsiębiorczości mają w przyszłości pełnić różne funkcje na rynku pracy. Symulacja komputerowa jako metoda nauczania Łączy ona podstawowe elementy nauczania: wiedzę, umiejętności oraz postawy. Umożliwia zrealizowanie większości celów nauczania na tych właśnie płaszczyznach. Uczestnicząc w symulacyjnej grze decyzyjnej, uczniowie: poznają nowe obszary wiedzy oraz utrwalają je w pamięci poprzez konieczność ciągłego powtarzania ich w cyklicznym procesie podejmowania decyzji; doskonalą rozumienie mechanizmów rynkowych funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz mechanizmów inwestowania poprzez konieczność ciągłej interpretacji symulowanej sytuacji, prowadzenia dyskusji w grupie, prezentacji własnej opinii na temat tej sytuacji oraz uzasadniania proponowanych decyzji; analizują dostępne informacje, organizując je w kategorie, co pozwala lepiej przyswajać wiedzę oraz zrozumieć ten skomplikowany system, jakim jest przedsiębiorstwo oraz inwestowanie na giełdzie; pracują z danymi i uczą się odróżniać fakty od ich interpretacji; oceniają wartość dostępnych informacji oraz trafność proponowanych decyzji; integrują wiedzę z różnych obszarów w celu rozwiązania problemów, przed jakimi stoi przedsiębiorstwo; rozwijają i wzmacniają swoją gotowość do działania, podejmowania ryzyka i brania odpowiedzialności gra stawia uczniów wobec konieczności podejmowania decyzji i odpowiedzialnego ponoszenia ich konsekwencji, z których najważniejszą jest taka, a nie inna kondycja finansowa przedsiębiorstwa; uczą się świadomie wykorzystywać własne doświadczenie (sukcesy i porażki) do doskonalenia dalszych działań decyzje podejmowane na każdym kolejnym etapie gry są doskonalsze od tych wcześniejszych, a strategia gry jest modyfikowana; pracują zespołowo i doskonalą umiejętności społeczne (aktywnego słuchania, rozwiązywania konfliktów, współpracy, akceptowania norm i zasad panujących w grupie oraz zasad etycznych, zmieniania zdania i swoich zachowań pod wpływem nowych danych, unikania tendencyjności). Symulacyjne gry decyzyjne mogą być traktowane jako metoda przyspieszonej nauki wielu kompetencji niezbędnych osobie przedsiębiorczej. Nauka odbywa się w warunkach laboratoryjnych, bez konieczności ponoszenia realnych konsekwencji, na przykład bankructwa firmy. Raport ekspertów Komisji Europejskiej zatytułowany Przedsiębiorczość w edukacji i szkoleniu zawodowym podkreśla, że w ramach realizowanych programów nauczania przedsiębiorczości, aktywność i zaangażowanie uczniów nie są wysokie, a element praktyki nie jest obecny. Eksperci podkreślają, że nauczanie przedsiębiorczości powinno się odbywać właśnie poprzez realizowane projekty, a rolą nauczyciela powinno być wspieranie uczniów w planowaniu, realizacji i ocenie projektów. Prezentowana gra decyzyjna w dużym stopniu odpowiada tym wymogom. 4

5 Opis gry 2 Opis gry Venture Capital Research (VCR) jest grą internetową, która uczy i bawi zarazem. Jest ogólnodostępna i bezpłatna. Aby wziąć w niej udział, wystarczy się zarejestrować za pomocą prostego formularza. Gra VCR jest symulatorem funduszu Venture Capital. Gracz wciela się w rolę kierownika zarządzającego funduszem, a jego działanie polega na analizowaniu propozycji inwestycyjnych oraz na kupowaniu i sprzedawaniu udziałów w przedsiębiorstwach typu start-up. Celem gracza jest wygenerowanie największego zysku poprzez wybranie najbardziej obiecujących/dochodowych rozwiązań. Prowadzony na bieżąco ranking graczy pozwala na zakończenie gry wytypować tych, którym udało się najbardziej pomnożyć początkowy kapitał. Każdy gracz rozgrywa grę indywidualnie, a jego decyzje nie wpływają na przebieg gry innych zespołów. Misja (idea) gry W symulacyjnej grze giełdowej gracz ma możliwość wcielenia się w rolę inwestora kapitałowego działającego na rynkach start-upów. Start-upy to inwestycje dużego ryzyka, wymagające od graczy rozwiniętych umiejętności analitycznych, znajomości zasad działania funduszy i strategii inwestowania. Jednak przebieg gry został tak zaprojektowany, aby gracze mogli się zaznajomić z podstawowymi cechami przedsięwzięć, które decydują o tym, że pewne firmy odnoszą spektakularny sukces, a inne bankrutują. Przebieg gry VCR jest prostą grą przeglądarkową. Gracz czyli zespół uczniów, w którego skład wchodzi od 1 do 5 osób rejestruje się w serwisie internetowym: Po zarejestrowaniu zespół może podejmować decyzje kupna i sprzedaży udziałów oraz wyceny posiadanych spółek. Pomocne w grze są: Poradnik inwestora, Poradnik: Jak grać, FAQ. Ich zadaniem jest nauczenie graczy podstawowych zasad poruszania się w świecie funduszy inwestycyjnych, podstawowych mechanizmów podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz zasad inwestowania. Gra podzielona jest na 10 tur. Każdej z nich odpowiada jeden rok w świecie wirtualnych inwestycji. W czasie tego roku zespół będzie otrzymywać oferty inwestycyjne różnych firm. Będzie mógł także inwestować, czyli kupować część udziałów danej firmy za ustaloną z góry kwotę. Po każdym wirtualnym roku zespół otrzyma raport podsumowujący działania firmy w poprzedzającym okresie. Na ich podstawie może podjąć decyzję o kontynuowaniu inwestycji bądź też o wyjściu z niej poprzez sprzedaż udziałów na rynku. Udziały sprzedawane są automatycznie w momencie zakończenia wcześniej zakładanego okresu inwestycyjnego. Najważniejszymi elementami gry są działy: Oferty tu pojawiają się informacje o firmach ubiegających się o finansowanie; Twoje firmy tu w każdej turze pojawiają się raporty o stanie posiadanych firm; Historia transakcji zawiera zestawienie wszystkich wykonanych operacji finansowych; Historie firm zawiera archiwalne raporty spółek, które zostały wcześniej przez gracza sprzedane oraz informacje o wszystkich spółkach, które zakończyły już swój okres inwestycyjny. Instrukcja 1. Gra trwa 10 tygodniowych tur, z których każda odpowiada rocznemu okresowi istnienia funduszu. 2. Każdy fundusz ma do zainwestowania 5 mln P$ (PY- THON Dolarów). 3. Niezainwestowane środki są automatycznie przekazywane na lokatę bankową oprocentowaną 6% w skali roku. 4. W kolejnych turach pojawiają się propozycje inwestycyjne. Gracz może z nich skorzystać i zainwestować posiadane fundusze. Każda propozycja inwestycyjna jest dostępna tylko przez jedną turę. 5. W każdej turze gracz może się wycofać z dokonanych inwestycji, sprzedając swoje udziały. 6. Nie ma interakcji między graczami. Gracze nie mają możliwości kupowania i sprzedawania udziałów w spółkach pomiędzy sobą. 7. Różne spółki działają niezależnie od siebie. 8. W każdej turze gracz może zapoznać się z ofertami, które napłynęły do jego funduszu. Są w nich zawarte skrócone informacje o istocie przedsięwzięcia i samym przedsiębiorcy. 9. Każdy gracz ma swojego analityka, który pomaga mu w ocenie spółki (przeprowadza jej analizę). Dopiero wtedy użytkownik podejmuje decyzję o zainwestowaniu lub nie w daną spółkę. Analityk zatrudniony przez gracza sporządza szczegółowy opis oferty z uwzględnieniem sytuacji na rynku, planów inwestycyjnych gracza, związanych z ofertą kosztów oraz analizy SWOT. Podawane są także informacje o procentowym udziale funduszu w spółce. Po zapoznaniu się z tą opinią, jeśli gracz posiada odpowiednie środki na koncie funduszu, może podjąć decyzję o wykupieniu zaproponowanej liczby udziałów. 10. W każdej turze gracz otrzymuje raport podsumowujący poprzedni rok inwestycji. Na ich podstawie podejmuje dalsze decyzje o kontynuowaniu inwestycji bądź o sprzedaży posiadanych udziałów. 11. Na początku każdej tury ukazuje się oficjalny ranking, w którym gracz może porównywać swoje dotychczasowe wyniki z wynikami innych zespołów. 12. W dowolnym momencie rozgrywki każdy gracz ma dostęp do szczegółowego zestawienia wszystkich operacji finansowych wykonywanych przez prowadzony przez niego fundusz inwestycyjny. 5

6 3 Rola nauczyciela Rola nauczyciela Zadaniem nauczyciela jest nadzór i koordynacja działań zespołów uczniowskich. Przed przystąpieniem do gry nauczyciel powinien zapoznać uczniów z jej zasadami. Zakłada się, że przystąpi do niej cała klasa lub przynajmniej wybrana grupa uczniów. To, co najważniejsze w metodzie projektu Motorem napędzającym projekt jest zmiana w postrzeganiu świata, w myśleniu, w przyjmowaniu postaw. Projekt ma dostarczać nowej wiedzy, uczyć sposobu jej wykorzystania, rozwijać umiejętności oraz wpływać na emocjonalne relacje z otaczającą rzeczywistością. Najważniejsze cechy projektu to jego interdyscyplinarny charakter i samodzielne podejmowanie decyzji przez uczniów. Projekt to metoda oparta na: samodzielnej pracy uczniów; dokładnym określeniu celów; określeniu ram czasowych; zaplanowaniu i zrealizowaniu konkretnych zadań; rozwiązywaniu niestandardowych zadań i podejmowaniu nieschematycznych działań; osiągnięciu sukcesu przez uczniów mających duże problemy z nauką; poznawaniu nowych ludzi i nowych miejsc przez uczniów; wykorzystaniu wiedzy szkolnej w praktyce; rozwiązywaniu prawdziwych problemów; poznaniu najpierw zagadnienia i problemów, a dopiero potem teorii potrzebnych do ich rozwiązania. Decydując się na pracę metodą projektu, nauczyciel powinien zdawać sobie sprawę z tego, że jego rola jest nieco inna niż w tradycyjnym nauczaniu. Staje się koordynatorem, który ma za zadanie: być organizatorem, strategiem i negocjatorem; motywować uczniów; inicjować działania; przewidywać skutki działań; reagować na zmiany i podejmować decyzje zmieniające działania. Nauczyciel jest także konsultantem. Musi zatem znać zagadnienia, którymi zajmują się uczniowie, lub zapraszać ekspertów, którzy będą w stanie pomóc uczniom. Powinien znać zasady dobrej organizacji pracy ustalać realne terminy wykonania poszczególnych zadań oraz orientować się, jakimi zasobami dysponuje szkoła, żeby zapewnić uczniom niezbędną pomoc. Jeżeli w placówce brakuje zaplecza, nauczyciel umożliwia uczniom na przykład korzystanie z zasobów biblioteki i mediateki, pomaga w kontaktach z maklerami, pracownikami firm, organizacji, uczelni itd. Rolą nauczyciela jest nadzór i koordynacja działań uczniów, polegająca w szczególności na: zapoznaniu uczniów zarówno z treścią merytoryczną poszczególnych etapów gry, jak i z zasadami gry; cotygodniowej analizie wyników kolejnej tury gry (na podstawie kart pracy poszczególnych zespołów); ocenie pracy zespołów. 6

7 Przygotowanie... 4 Przygotowanie uczniów do udziału w grze Przygotowanie uczniów do udziału w grze jest związane z realizacją dwóch działań. Są to: zapoznanie uczniów z podstawowymi pojęciami z zakresu inwestowania; przedstawienie narzędzi, procedur i kryteriów oceny gry. Zakres kompetencji z dziedziny zarządzania niezbędnych do udziału w grze Ze względu na rodzaj kompetencje dzielą się na ogólne i specyficzne. Kompetencje ogólne najczęściej dotyczą dyspozycji personalnych, a specyficzne działań charakterystycznych dla danego stanowiska czy funkcji. Teoria kapitału ludzkiego określa, że kompetencje ogólne są nabywane we wczesnym okresie życia poprzez wychowanie lub edukację formalną. Mogą one być szczególnie cenione przez wielu pracodawców. Kompetencje specyficzne są raczej nabywane drogą specjalistycznych szkoleń i są przydatne na konkretnym stanowisku lub u konkretnego pracodawcy (M. Laguna, M. Wiechetek, W. Talik, C. Dhaenens, M-Astra. Metoda do pomiaru kompetencji menedżerów małych i średnich firm, Wydawnictwo WSEL 2011). Kompetencje ogólne Praca w grupie wymaga od uczniów wiedzy oraz podstawowych umiejętności ogólnych z zakresu: pracy zespołowej (cechy skutecznych zespołów, procesy tworzenia zespołów, kierowanie zespołami i przewodzenie im); komunikacji i kooperacji (aktywne słuchanie, argumentowanie, zadawanie pytań, radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych, uzgadnianie wspólnych stanowisk, negocjowanie); organizacji i zarządzania czasem (określanie priorytetów, klasyfikacja zadań, rozplanowanie pracy w czasie, działanie pod presją czasu); analizy (definiowanie celu i, krytyczne interpretowanie danych, krytyczna ocena pracy. Zagadnienia te mogą być przedmiotem zajęć przeprowadzonych jeszcze przed przystąpieniem do gry. W trakcie gry natomiast będą rozwijane umiejętności w tym zakresie, gdyż ich zastosowanie jest niezbędne do osiągnięcia satysfakcjonujących wyników. Kompetencje specyficzne Udział w grze wymaga od uczniów również wcześniejszego przyswojenia wiedzy podstawowej z zakresu inwestowania, funduszy, rodzajów spółek, działalności przedsiębiorstwa i zarządzania nim. Zestawienie podstawowych pojęć używanych w trakcie gry, a jednocześnie zagadnień, które mogą stać się przedmiotem wcześniej zrealizowanych zajęć, zamieszczone jest w załączniku w postaci słownika pojęć. Wprowadzenie uczniów do gry to: prezentacja celu gry; prezentacja karty pracy; prezentacja kryteriów oceny gry; określenie czasu trwania gry (liczba okresów decyzyjnych); podział uczniów na grupy. Wielkość grup Przy podejmowaniu decyzji o podziale na grupy decydująca jest ich wielkość. Ze względu na wielość problemów, którymi muszą się nieustannie zajmować uczestnicy gry, sugerowana wielkość to grupy 3 5-osobowe. Będzie to również sprzyjać zaangażowaniu wszystkich graczy oraz poczuciu spójności. Jednak decyzja o wielkości grupy należy do nauczyciela. Kryteria doboru grupy Nauczyciel może zezwolić na to, by uczniowie sami dobrali się w grupy, lub dokonuje tego podziału sam, kierując się wybranymi kryteriami. To pierwsze rozwiązanie niesie jednak ryzyko przesunięcia orientacji procesu uczenia się w strefę świetnej zabawy ze szkodą dla skuteczności realizacji. Natomiast narzucony uczniom podział na grupy dokonany przy odgórnym zastosowaniu pewnych formalnych kryteriów doboru może spowodować zniechęcenie i konieczność pracy nad relacjami w grupie. Chcąc tworzyć pozytywnie i motywujące warunki do skutecznej pracy zespołów, można spróbować połączyć te podejścia. Nie istnieje bowiem uniwersalny zestaw kryteriów, które należałoby zastosować, dobierając uczniów w grupy. Podział ról w obrębie grupy Udział w grze decyzyjnej stwarza możliwości symulacji organizacji pracy, występującej w przedsiębiorstwach, i przedstawienia stosowanych w nich narzędzi. Można rozważyć podział ról w obrębie grupy i przydzielenie uczestnikom określonych obszarów decyzyjnych. Podział ten może być związany z pracą na wybranych stanowiskach. Poszczególni uczestnicy, na przykład dyrektor finansowy, stają się odpowiedzialni za podejmowane decyzje w powierzonym im zakresie. Można w ten sposób przedstawić uczniom schematy stosowanych w praktyce narzędzi, takich jak opisy stanowisk pracy oraz wymaganych kompetencji pracownika. 7

8 5 Kryteria... Kryteria oceniania Ocena zajęć prowadzonych z zastosowaniem symulacyjnej gry decyzyjnej może dotyczyć: wyników osiągniętych przez poszczególne grupy w grze rezultatu; pracy grupy procesu; przyrostu wiedzy z zakresu zarządzania i inwestowania (materiału). Ocena rezultatu gry Biorąc udział w symulacyjnej grze decyzyjnej, uczniowie mają do wykonania określone. Wykonanie tych zadań może podlegać stopniowalnej ocenie (w zależności od osiągniętych wyników). Przy ocenianiu priorytetowe znaczenie powinny mieć kryteria o charakterze obiektywnym, a nie relatywnym. Pracując w grupach, uczniowie osiągają lepsze rezultaty, kiedy ocena ich pracy dotyczy przede wszystkim porównań. Są one jednak nieuniknione. Zwykle w symulacyjnych grach decyzyjnych kryteriami oceny są wskaźniki rynkowe i finansowe. Ocena procesu gry Ocenie powinien podlegać również proces pracy grupy, ponieważ rozwój umiejętności pracy w grupie jest jedną z ważniejszych korzyści wynikających z zastosowania gry symulacyjnej. Przykładowy zestaw kryteriów do oceny procesu pracy grupy: obecność na zajęciach i punktualność; realizacja zadań w wyznaczonym czasie; stopień zaangażowania w pracę grupy; współpraca z innymi członkami grupy; zdolność słuchania; radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych. Ocena przyswojenia materiału W przypadku zastosowania gry symulacyjnej ocena stopnia przyswojenia materiału będzie w większym stopniu możliwa w odniesieniu do kompetencji specyficznych związanych z inwestowaniem. Poziom tych kompetencji można mierzyć po zakończeniu zajęć w odniesieniu do przyjętego standardu lub dokonać pomiaru przyrostu kompetencji, badając je przed rozpoczęciem gry i po jej zakończeniu. Ocena grupowa a ocena indywidualna Istnieją różne możliwości oceny w zależności od tego: którego obszaru dotyczy ocena (proces, rezultat, materiał) lub ich kombinacji; kto otrzymuje ocenę grupa czy poszczególne osoby. Jednakowa ocena dla wszystkich członków grupy Wszystkie osoby w grupie otrzymują tę samą ocenę. Może być ona uzależniona od rezultatu osiągniętego na tle innych grup, mierzonego na podstawie zaproponowanych mierników obiektywnych, takich jak na przykład zysk przedsiębiorstwa. Może również dotyczyć procesu (kompetencji ogólnych i społecznych), jednak w tym wypadku trudniej stosować mierniki obiektywne. Taka sama ocena dla wszystkich członków grupy przyczynia się do większej spójności działań w trakcie pracy, jednak nie zawsze jest sprawiedliwa, biorąc pod uwagę indywidualny wkład pracy. Proponuje się połączenie oceny grupy z oceną indywidualną. W trakcie gry uczestnicy uczą się razem. Gra kończy się oceną wyników gry (rezultatu) oraz być może procesu. Potem można stosować indywidualne testy przyrostu wiedzy. Ocena pracy grupy (wyniku osiągniętego przez grupę) nie powinna stanowić 100% oceny całkowitej. Wkład indywidualny poszczególnych osób powinien być uwzględniony. 8

9 Korzyści... 6 Korzyści wynikające z gry Proponowana symulacyjna gra decyzyjna należy do aktywizujących metod nauczania, polegających na samodzielnym dochodzeniu uczniów do wiedzy. Nauczyciel ma za zadanie stworzyć sytuacje, które sprzyjają aktywnemu udziałowi ucznia w procesie kształcenia uczenia się. Ze względu na to, że najlepsze efekty kształcenia osiąga się poprzez samodzielne dochodzenie do wiedzy i umiejętności, szczególny nacisk kładzie się na metody aktywizujące. Metody te, nazywane również poszukującymi, pozwalają uczniowi głęboko i trwale przyswoić wiedzę oraz sprzyjają rozwojowi jego samodzielności myślenia i działania. Gra może być realizowana w szkole w kilku wariantach w zależności od decyzji nauczyciela i możliwości szkoły. Najbardziej naturalnymi wydają się następujące ścieżki realizacji: w całości w formie zajęć pozalekcyjnych realizacja tylko dla najbardziej zainteresowanych uczniów (Klub Przedsiębiorczości); w ramach zajęć międzyprzedmiotowych: z podstaw przedsiębiorczości, matematyki i informatyki. Treści poruszane w grze są ściśle związane z treściami przedstawionymi w podręczniku do podstaw przedsiębiorczości seria Ciekawi świata i seria Odkrywamy na nowo, wydanych przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPE- RON (2012). 9

10 7 Scenariusze... Scenariusze lekcji Temat 1: Wprowadzenie do gry Cele lekcji Uczeń: potrafi rozróżnić fundusze inwestycyjne zna zasady inwestowania na Giełdzie Papierów Wartościowych (GWP) rozumie zasady gry i potrafi je wykorzystać w praktyce zna zasady pracy zespołowej i potrafi je zastosować podczas pracy Metody pracy wykład omówienie zasad gry symulacja gry (ćwiczenie) Środki dydaktyczne do samodzielnego przygotowania komputery rzutnik multimedialny laptop prezentacja multimedialna dotycząca GPW karty pracy gracza (zespołu) Tok lekcji Część wprowadzająca Lekcję należy rozpocząć od przedstawienia prezentacji multimedialnej o GPW i jej znaczeniu w gospodarce oraz o zasadach inwestowania na giełdzie i funduszach inwestycyjnych (podręcznik, seria Ciekawi świata, str , OPERON 2012 lub seria Odkrywamy na nowo, str , OPERON 2012) (15 minut). Uwaga! Jeżeli uczniowie na lekcjach poruszali już tę tematykę, to wystarczy powtórzyć wiadomości. Część główna Przechodzimy do omówienia zasad gry. Wprowadzenie uczniów do gry to: prezentacja celu gry prezentacja karty pracy (załącznik 1) prezentacja kryteriów oceny gry określenie czasu trwania gry (liczba okresów decyzyjnych) podział uczniów na grupy Omówienie wszystkich wymienionych punktów znajduje się w opisie gry Symulacyjna gra decyzyjna Venture Capital Research (instrukcja gry, Poradnik inwestora i Poradnik: Jak grać, FAQ). Część podsumowująca W zależności od liczby zespołów przystępujących do gry i czasu trwania zajęć (można je przeprowadzić w czasie lekcji podstaw przedsiębiorczości lub w czasie zajęć dodatkowych), należałoby rozegrać jedną partię, aby uczniowie mogli sprawdzić swoje umiejętności. 10

11 Scenariusze... 7 Dodatki Załącznik 1 Karty pracy ucznia (zespołu) Zespół (numer lub nazwa):... Lider zespołu (imię i nazwisko):... Członkowie zespołu (imiona i nazwiska): I tura rozgrywek I tura rozgrywek Działania Działania Kto wykonuje Termin Kto wykonuje wykonania Termin Obecność Kto kieruje na spotka-wykonaniniu Obecność na spotkaniu Liczba punktów II tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Termin wykonania Obecność Liczba na punktów spotkaniu II tura rozgrywek Działania Liczba Kto wykonuje punktów Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu III tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów Liczba punktów IV tura rozgrywek 11

12 7 Scenariusze... III tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów IV tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów V tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów 12

13 Scenariusze... 7 VI tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów VII tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów VIII tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów 13

14 7 Scenariusze... IX tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów X tura rozgrywek Działania Kto wykonuje Kto kieruje Termin wykonania Obecność na spotkaniu Liczba punktów 14

15 Scenariusze... 7 Podsumowanie rozgrywek po dziesięciu turach Nazwa zespołu Osiągnięty zysk Ocena pracy w zespole Suma punktów Ocena Miejsce w rankingu 15

16 7 Scenariusze... Temat 2: Analiza SWOT firmy Cele lekcji Uczeń: rozpoznaje mocne i słabe strony firmy tworzy własny wizerunek firmy analizuje zewnętrzne szanse i zagrożenia dla istnienia firmy szanuje zasady zróżnicowania i indywidualizacji w pracy w grupie Metody pracy wykład metoda aktywizująca: dyskusja, burza mózgów, praca w grupie wypełnianie karty pracy załącznik 1 Środki dydaktyczne do samodzielnego przygotowania arkusze papieru kartki samoprzylepne flipchart pisaki komputer rzutnik multimedialny Tok lekcji Część wprowadzająca Bardzo istotnym elementem planowania jest przeprowadzenie jak najbardziej obiektywnej oceny naszego przedsięwzięcia. Pomocna przy tym będzie analiza SWOT. Jest to analiza mocnych i słabych stron jakiegoś rozwiązania w naszym przypadku pomysłu na działalność gospodarczą oraz szans i zagrożeń, jakie mogą się pojawić w otoczeniu firmy. Te cechy trzeba zidentyfikować i opisać. Silne strony, atuty i szanse należy jak najlepiej wykorzystywać, słabe strony najlepiej eliminować, a z zagrożeniami walczyć i jeśli to możliwe minimalizować ich skutki. Strengths (mocne strony) Weaknesses (słabe strony) Opportunities (szanse) Threats (zagrożenia) Część główna Określenie mocnych i słabych stron przedsięwzięcia, w które się angażujemy, jest najważniejsze w całym procesie inwestowania. Aby podjąć właściwe decyzje, musimy mieć jak najwięcej informacji o naszej potencjalnej firmie start-up. W tym celu możemy wykorzystać analizę SWOT (podręcznik, seria Ciekawi świata, s. 180, seria Odkrywamy na nowo, str , OPERON 2012) Po zapoznaniu uczniów z tekstem zamieszczonym w książce, nauczyciel przedstawia materiały pomocnicze, w których omówiono wszystkie terminy dotyczące analizy SWOT oraz podano informacje potrzebne do jej przeprowadzenia. Nauczyciel dzieli uczniów na 4 5-osobowe grupy, które na podstawie karty pracy przeprowadzają analizę SWOT firmy. Każda grupa wybiera lidera, który będzie ją reprezentował i przedstawi wyniki pracy na forum klasy. Część podsumowująca Po zakończeniu pracy zespołów nauczyciel prosi liderów grup o przedstawienie oceny poszczególnych firm. Dobrze by było przeprowadzić jeszcze krótką dyskusję i na zakończenie sporządzić ranking firm, które były oceniane. W ten sposób uczniowie będą mieli poczucie, że analiza była konieczna i przyniosła rezultaty. Należy ocenić pracę uczniów, nie zapominając o szczególnej funkcji liderów. 16

17 Scenariusze... 7 Dodatki Załącznik 1 Karta pracy ucznia Analiza SWOT pozwala na całościową ocenę firmy na analizę czynników wpływających na działalność firmy, zarówno wewnętrznych, czyli mocnych i słabych stron, jak i zewnętrznych, czyli szans i zagrożeń wynikających z sytuacji na rynku. Przykład analizy SWOT firmy świadczącej usługi dla ludności Mocne strony (co robimy dobrze, jaką mamy przewagę nad konkurencją) wysokie kwalifikacje duże doświadczenie stosowanie nowych technologii uznanie społeczne, dobra marka Szanse (czynniki zewnętrzne, które sprzyjają rozwojowi firmy, na które jednak nie mamy bezpośredniego wpływu) Wewnętrzne Słabe strony (czynniki, które uniemożliwiają firmie sprawne funkcjonowanie oraz nie pozwalają na optymalne wykorzystanie jej wszystkich atutów) mała ilość środków na rozwój wykorzystywanie starych technologii niskie kwalifikacje pracowników wysokie koszty produkcji niski poziom działań marketingowych Zewnętrzne Zagrożenia (czynniki zewnętrzne, których nie możemy kontrolować, a stanowią one pewne zagrożenie dla naszej firmy) wzrost gospodarczy i dobra koniunktura łatwy dostęp do kapitału pojawienie się nowych rynków zbytu silna konkurencja pojawienie się nowych produktów i usług zmiana upodobań konsumentów wzrost cen surowców i usług załamanie koniunktury gospodarczej ograniczenie dostępu do kapitału i środków pieniężnych Przykład analizy SWOT firmy świadczącej usługi dla ludności Mocne strony wysoka pozycja na lokalnym rynku pracy wykwalifikowany personel gwarantujący wysoki poziom usług nowoczesny sprzęt dostosowanie cen do możliwości klientów lokalizacja w centrum miasta (w pobliżu środków komunikacji miejskiej) Szanse duży potencjalny popyt na tego rodzaju usługi (potwierdzony analizą rynku) zwiększająca się świadomość zdrowego stylu życia możliwość wykupienia dzierżawionego obiektu możliwość rozszerzenia działalności o nowe usługi powstanie filii uczelni wyższej i napływ studentów (klientów) możliwość pozyskania środków na rozwój z funduszy UE Wewnętrzne Słabe strony brak własnego lokalu i konieczność wynajmu (wysokie koszty wynajmu) małe doświadczenie właścicieli w prowadzeniu biznesu krótki okres funkcjonowania na rynku ograniczone środki na działania marketingowe Zewnętrzne Zagrożenia pojawienie się konkurencji o dużych możliwościach inwestowania wzrost cen dzierżawy lokalu wynikający z braku możliwości podpisania długoletniej umowy najmu ze stałym czynszem niestabilność przepisów prawnych w zakresie podatków wzrost oprocentowania kredytów niż demograficzny i emigracja młodych za granicę skokowy wzrost opłat za media 17

18 7 Scenariusze... Analiza SWOT przedsięwzięcia Mocne strony Wewnętrzne Słabe strony Szanse Zewnętrzne Zagrożenia 18

19 Scenariusze... 7 Temat 3: Podsumowanie gry Cele lekcji Uczeń: potrafi rozróżnić fundusze inwestycyjne zna zasady inwestowania na Giełdzie Papierów Wartościowych (GWP) rozumie zasady gry i potrafi je zastosować w praktyce zna zasady pracy zespołowej i potrafi je wykorzystać podczas pracy Metody pracy metody aktywizujące: prezentacja zespołów analiza wyników gry dyskusja Środki dydaktyczne do samodzielnego przygotowania komputery (laptop) rzutnik multimedialny prezentacja multimedialna arkusze papieru (flipchart) Tok lekcji Część wprowadzająca Nauczyciel zaczyna od przypomnienia zasad rozgrywek i pracy w zespołach projektowych, przyjętych na początku gry. Następnie liderzy poszczególnych zespołów przygotowują się do wystąpień i prezentacji osiągnięć poszczególnych zespołów to jest czas na krótkie, ostatnie ustalenia w grupach i ewentualną dyskusję. Część główna Liderzy poszczególnych zespołów omawiają osiągnięte wyniki gry i pracy w grupach. Po każdym wystąpieniu nauczyciel podsumowuje pracę uczniów w danej grupie oraz pracę poszczególnych osób. Zgodnie z regułami gry, stawia ocenę wszystkim członkom jednego zespołu, biorąc pod uwagę także wkład poszczególnych uczniów. Ocenia trzy kategorie: wyniki osiągnięte przez poszczególne zespoły rezultat, pracę grupy proces, przyrost wiedzy z zakresu zarządzania i inwestowania materiał (załączniki 1 2). Część podsumowująca Po wystawieniu ocen poszczególnym zespołom nauczyciel zadaje pytania dotyczące tego, jak uczniowie oceniają grę. Można na przykład zapytać: Czy gra była interesująca? Czy spełniła oczekiwania uczniów? Czego uczniowie się dowiedzieli i nauczyli? Co należałoby zmienić? Dodatki Załącznik1 Tabela ocen Podsumowanie rozgrywek po 10 turach Nazwa zespołu Osiągnięty zysk Ocena pracy w zespole Suma punktów Ocena Miejsce w rankingu 19

20 7 Scenariusze... Dodatki Załącznik 2 Kryteria oceny Ocena zajęć prowadzonych z zastosowaniem symulacyjnej gry decyzyjnej może dotyczyć: wyników osiągniętych przez poszczególne grupy w grze rezultatu pracy grupy procesu przyrostu wiedzy z zakresu zarządzania i inwestowania materiału Ocena rezultatu gry Biorąc udział w symulacyjnej grze decyzyjnej, uczniowie mają do wykonania określone. Wykonanie tych zadań może podlegać stopniowalnej ocenie (zależności od osiągniętych wyników). Przy ocenianiu priorytetowe znaczenie powinny mieć kryteria o charakterze obiektywnym, a nie relatywnym. Pracując w grupach, uczniowie osiągają lepsze rezultaty, kiedy ocena ich pracy dotyczy przede wszystkim porównań. Są one jednak nieuniknione. Zwykle w symulacyjnych grach decyzyjnych kryteriami oceny są wskaźniki rynkowe i finansowe. Ocena procesu gry Ocenie powinien podlegać również proces pracy grupy, ponieważ rozwój umiejętności pracy w grupie jest jedną z ważniejszych korzyści wynikających z zastosowania gry symulacyjnej. Przykładowy zestaw kryteriów do oceny procesu pracy grupy: obecność na zajęciach i punktualność realizacja zadań w wyznaczonym czasie stopień zaangażowania w pracę grupy współpraca z innymi członkami grupy zdolność słuchania radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych Ocena przyswojenia materiału W przypadku zastosowania gry symulacyjnej ocena stopnia przyswojenia materiału będzie w większym stopniu możliwa w odniesieniu do kompetencji specyficznych związanych z inwestowaniem. Poziom tych kompetencji można mierzyć po zakończeniu zajęć w odniesieniu do przyjętego standardu lub dokonać pomiaru przyrostu kompetencji, badając je przed rozpoczęciem gry i po jej zakończeniu. Ocena grupowa a ocena indywidualna Istnieją różne możliwości oceny w zależności od tego: którego obszaru dotyczy ocena (proces, rezultat, materiał) lub ich kombinacji kto otrzymuje ocenę grupa czy poszczególne osoby Jednakowa ocena dla wszystkich członków grupy Wszystkie osoby w grupie otrzymują tę samą ocenę. Może być ona uzależniona od rezultatu osiągniętego na tle innych grup, mierzonego na podstawie zaproponowanych mierników obiektywnych, takich jak na przykład zysk przedsiębiorstwa. Może również dotyczyć procesu (kompetencji ogólne ogólnych i społecznych), jednak w tym wypadku trudniej stosować mierniki obiektywne. Taka sama ocena dla wszystkich członków grupy przyczynia się do większej spójności działań w trakcie pracy, jednak nie zawsze jest sprawiedliwa, biorąc pod uwagę indywidualny wkład pracy. Proponuje się połączenie oceny grupy z oceną indywidualną. W trakcie gry uczestnicy uczą się razem. Gra kończy się oceną wyników (rezultatu) oraz być może procesu. Potem można stosować indywidualne testy przyrostu wiedzy. Ocena pracy grupy (wyniku osiągniętego przez grupę) nie powinna stanowić 100% oceny całkowitej. Wkład indywidualny poszczególnych osób powinien być uwzględniony. 20

Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości

Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Rodzaj innowacji: programowa i metodyczna Etap kształcenia: IV etap edukacyjny Podstawa opracowania

Bardziej szczegółowo

ABC rynku kapitałowego

ABC rynku kapitałowego Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości Ministerstwo Skarbu Państwa ABC rynku kapitałowego wiedza o społeczeństwie podstawy przedsiębiorczości lekcje do dyspozycji wychowawcy przedmioty ekonomiczne 25

Bardziej szczegółowo

Projekt z ZUS w gimnazjum

Projekt z ZUS w gimnazjum Załącznik nr 1 do regulaminu Projektu z ZUS Projekt z ZUS w gimnazjum Obowiązująca podstawa programowa kształcenia ogólnego kładzie duży nacisk na kształtowanie u uczniów postaw umożliwiających sprawne

Bardziej szczegółowo

Szkoły ponadgimnazjalne, PODSTAWA PROGRAMOWA. Cele kształcenia wymagania ogólne

Szkoły ponadgimnazjalne, PODSTAWA PROGRAMOWA. Cele kształcenia wymagania ogólne Strona1 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, (str. 102 105) Załącznik nr 4 do: rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć dodatkowych

Scenariusz zajęć dodatkowych Małgorzata Grzanka Scenariusz zajęć dodatkowych Opracowany scenariusz dotyczy lekcji wprowadzającej do cyklu spotkań poświęconych funkcjonowaniu Giełdy Papierów Wartościowych oraz inwestowaniu. Kolejne

Bardziej szczegółowo

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony.

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Jedną z metod sfinansowania biznesowego przedsięwzięcia jest skorzystanie z funduszy

Bardziej szczegółowo

EKONOMIKA. Plan dydaktyczny. Klasa II nr programu 341[02]/MEN/2008.05.20 Rok szkolny... Przewidywane osiągnięcia ucznia. Uwagi.

EKONOMIKA. Plan dydaktyczny. Klasa II nr programu 341[02]/MEN/2008.05.20 Rok szkolny... Przewidywane osiągnięcia ucznia. Uwagi. Plan dydaktyczny EKONOMIKA Klasa II nr programu 341[02]/MEN/2008.05.20 Rok szkolny... Lp. Temat zajęć Przewidywane osiągnięcia ucznia Uczeń zna, wie, rozumie Uczeń potrafi Uwagi 1 DZIAŁALNOŚĆ PRODUKCYJNA,

Bardziej szczegółowo

2.2 Poznajcie mnie autoprezentacja mocnych stron

2.2 Poznajcie mnie autoprezentacja mocnych stron Rozkład materiału Program: Ekonomia Stosowana Podręcznik: praca zbiorowa, kierownik zespołu dr Jarosław Neneman, Ekonomia Stosowana", wyd. FMP, Warszawa Tematyka zajęć dydaktycznych Treści nauczania wymagania

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce

Wymagania edukacyjne przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce Wymagania edukacyjne przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce Temat (rozumiany jako lekcja) 1. Etapy projektu 2. Projekt badawczy, przedsięwzięcie Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) wie na

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiotu: Ekonomia w praktyce Temat Wymagania - ocena dopuszczająca

Wymagania edukacyjne przedmiotu: Ekonomia w praktyce Temat Wymagania - ocena dopuszczająca Wymagania edukacyjne przedmiotu: Ekonomia w praktyce Temat Wymagania - ocena dopuszczająca 1.1. Etapy projektu 1.2. Projekt badawczy, przedsięwzięcie wie na czym polega metoda projektu? wymienia etapy

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA W PRAKTYCE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

EKONOMIA W PRAKTYCE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY EKONOMIA W PRAKTYCE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Ocena dopuszczająca : Uczeń wie na czym polega metoda projektu, wymienia etapy realizacji projektu, wie co to jest kreatywność, wymienia znane

Bardziej szczegółowo

PLANOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ BIZNESPLAN MAŁEGO PRZEDSIĘBIORSTWA 1

PLANOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ BIZNESPLAN MAŁEGO PRZEDSIĘBIORSTWA 1 Agnieszka Mikina Ośrodek Doradztwa Zawodowego ŁCDNiKP PLANOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ BIZNESPLAN MAŁEGO PRZEDSIĘBIORSTWA 1 IV etap edukacji Cele kształcenia Cel ogólny: przygotowanie uczniów/uczennic

Bardziej szczegółowo

Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Dział 1. Metoda projektu zasady pracy Uczeń: określa założenia

Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Dział 1. Metoda projektu zasady pracy Uczeń: określa założenia Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce dla klas szkół ponadgimnazjalnych autor mgr inż. Jolanta Kijakowska ROK SZKOLNY 2014/15 (klasa II d) Temat (rozumiany

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z przedmiotu uzupełniającego : ekonomia w praktyce dla klasy II

Wymagania edukacyjne z przedmiotu uzupełniającego : ekonomia w praktyce dla klasy II Wymagania edukacyjne z przedmiotu uzupełniającego : ekonomia w praktyce dla klasy II Zagadnienia 1.1. Etapy projektu 1.2. Projekt badawczy, przedsięwzięcie Konieczny (2) wie na czym polega metoda projektu?

Bardziej szczegółowo

Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Dział 1. Metoda projektu zasady pracy Uczeń: określa założenia

Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Dział 1. Metoda projektu zasady pracy Uczeń: określa założenia Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce dla klas szkół ponadgimnazjalnych autor mgr inż. Jolanta Kijakowska Temat (rozumiany jako lekcja) 1.1. Etapy projektu

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Część 5. Mgr Michał AMBROZIAK Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Warszawa, 2007 Prawa autorskie zastrzeżone. Niniejszego opracowania nie wolno kopiować ani

Bardziej szczegółowo

Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska

Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska Podręcznik obejmuje wykład finansów i rachunkowości dla inżynierów. Zostały w nim omówione m.in. rachunkowość jako system informacyjny

Bardziej szczegółowo

INNOWACYJNY MODUŁ PROGRAMOWY DLA PRZEDMIOTU PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

INNOWACYJNY MODUŁ PROGRAMOWY DLA PRZEDMIOTU PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI INNOWACYJNY MODUŁ PROGRAMOWY DLA PRZEDMIOTU PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Rodzaj innowacji: programowa

Bardziej szczegółowo

Bilans przedsiębiorstwa co to takiego? Autor: mgr Gabriela Jagsz

Bilans przedsiębiorstwa co to takiego? Autor: mgr Gabriela Jagsz Bilans przedsiębiorstwa co to takiego? Autor: mgr Gabriela Jagsz Cele lekcji W trakcie zajęć uczeń powinien: ćwiczyć umiejętności pracy w grupie, ćwiczyć umiejętności autoprezentacji, prezentować efekty

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI opracowany na podstawie programów nauczania przedmiotu: Informatyka 1, Ciekawi Świata zakres rozszerzony. Wydawnictwo Operon (Klasa 2) Informatyka 2, Ciekawi

Bardziej szczegółowo

Młodzi Przedsiębiorczy program nauczania Ekonomii w praktyce w szkole ponadgimnazjalnej.

Młodzi Przedsiębiorczy program nauczania Ekonomii w praktyce w szkole ponadgimnazjalnej. Młodzi Przedsiębiorczy program nauczania Ekonomii w praktyce w szkole ponadgimnazjalnej. Informacja dla rady pedagogicznej. Cel prezentacji. Zapoznanie nauczycieli z programem: Młodzi Przedsiębiorczy program

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO. Wymagania edukacyjne. Uczeń:

Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO. Wymagania edukacyjne. Uczeń: Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO Wymagania edukacyjne podstawowe ponadpodstawowe Dział I. Człowiek istota przedsiębiorcza zna pojęcie osobowości człowieka; wymienia mechanizmy

Bardziej szczegółowo

Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych. Wydanie 2. Irena Olchowicz, Agnieszka Tłaczała

Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych. Wydanie 2. Irena Olchowicz, Agnieszka Tłaczała Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych. Wydanie 2. Irena Olchowicz, Celem opracowania jest przedstawienie istoty i formy sprawozdań finansowych na tle standaryzacji i

Bardziej szczegółowo

Podręcznik: Z. Makieła, T. Rachwał, Podstawy Przedsiębiorczości. Kształcenie ogólne w zakresie podstawowym, Nowa Era, Warszawa 2005.

Podręcznik: Z. Makieła, T. Rachwał, Podstawy Przedsiębiorczości. Kształcenie ogólne w zakresie podstawowym, Nowa Era, Warszawa 2005. 1.. 2. Giełda Papierów Wartościowych Uczeń zna a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości pojęcie giełdy, papieru wartościowego, rodzaje rynków, rodzaje papierów wartościowych. Uczeń potrafi: wyjaśnić rolę giełdy,

Bardziej szczegółowo

BILANS. Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła. 1 2 koniec roku 1 2 koniec roku

BILANS. Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła. 1 2 koniec roku 1 2 koniec roku Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła BILANS (nazwa jednostki) na dzień 31.1.005 Bilans sporządzony zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Finansów z 15.11.001 (DZ. U. 137poz. 1539z późn.zm.)

Bardziej szczegółowo

P ds d taw a w prze z d e s d ięb ę iorcz c o z ści

P ds d taw a w prze z d e s d ięb ę iorcz c o z ści Reforma programowa kształcenia ogólnego Projekt zmian podstawy programowej z Podstaw przedsiębiorczości. MoŜliwości nauczania ekonomii w praktyce. (wrzesień 2008) Kielce listopad 2008 Nowy układ podstawy

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych Irena Olchowicz

Rozdział 1. Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych Irena Olchowicz Spis treści Wstęp Rozdział 1. Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych 1. Standaryzacja i harmonizacja sprawozdań finansowych 2. Cele sprawozdań finansowych 3. Użytkownicy

Bardziej szczegółowo

Data / Godzina Dla kogo Forma Opis Miejsce. Uczniowie Wykład *Przedsiębiorczość w pigułce Sebastian Kolisz Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości

Data / Godzina Dla kogo Forma Opis Miejsce. Uczniowie Wykład *Przedsiębiorczość w pigułce Sebastian Kolisz Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości Data / Godzina Dla kogo Forma Opis Miejsce 12.11.2012 9:00-10:30 Wykład *Przedsiębiorczość w pigułce Sebastian Kolisz Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości 12.11.2012 11:30-14:30 Warsztat/Gra (liczba

Bardziej szczegółowo

Z-ZIP2-613z Inżynieria finansowa Financial engineering

Z-ZIP2-613z Inżynieria finansowa Financial engineering KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 Z-ZIP2-613z Inżynieria finansowa Financial engineering A. USYTUOWANIE

Bardziej szczegółowo

3.12 Powtórzenie wiadomości - Instytucje rynkowe

3.12 Powtórzenie wiadomości - Instytucje rynkowe Być przedsiębiorczym nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.12 Powtórzenie wiadomości - Instytucje rynkowe Anna Kolano al. T.

Bardziej szczegółowo

K-20. Konspekt projektu. Temat: Pieniądze lubią mnożenie. Cel główny projektu: Cele projektu:

K-20. Konspekt projektu. Temat: Pieniądze lubią mnożenie. Cel główny projektu: Cele projektu: Konspekt projektu K-20 Temat: Pieniądze lubią mnożenie Cel główny projektu: Pobudzenie świadomości uczniów na temat możliwości pomnażania posiadanych dóbr finansowych. Cele projektu: Wiedza: - dostarczenie

Bardziej szczegółowo

-158,62-118, , ,00 Zapasy rzeczowych aktywów. Zobowiązania długoterminowe z obrotowych. 0,00 0,00 II Należności krótkoterminowe

-158,62-118, , ,00 Zapasy rzeczowych aktywów. Zobowiązania długoterminowe z obrotowych. 0,00 0,00 II Należności krótkoterminowe Knyszyńskie Towarzystwo Regionalne BILANS REGON: 00006344 im. Zygmunta Augusta na dzień 31.1.008 r. Bilans sporządzony zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Finansów z 15.11.001 (DZ. U. 137poz.

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI. Streszczenie. Czas realizacji. Podstawa programowa

SCENARIUSZ LEKCJI. Streszczenie. Czas realizacji. Podstawa programowa Autorzy scenariusza: SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Informatyka Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy w ramach treści ogólnouczelnianych, moduł humanistyczny Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK

Bardziej szczegółowo

2. Zakładanie własnej firmy

2. Zakładanie własnej firmy 1. 2. Zakładanie własnej firmy Uczeń zna: a. 1. Cele lekcji pojęcie biznesplanu, i. a) Wiadomości procedurę zakładania firmy, Uczeń potrafi: ii. b) Umiejętności przeprowadzić analizę SWOT, zastosować procedurę

Bardziej szczegółowo

Raport z ewaluacji wewnętrznej w szkole 2012/2013. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się

Raport z ewaluacji wewnętrznej w szkole 2012/2013. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się sposób sprzyjający uczeniu się S t r o n a 1 Raport z ewaluacji wewnętrznej w szkole 2012/2013. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się I. Cele i zakres ewaluacji 1. Cel Zebranie

Bardziej szczegółowo

Oszczędzanie a inwestowanie..

Oszczędzanie a inwestowanie.. Oszczędzanie a inwestowanie.. Oszczędzanie to zabezpieczenie nadmiaru środków finansowych niewykorzystanych na bieżącą konsumpcję oraz czerpanie z tego tytułu korzyści w postaci odsetek. Jest to czynność

Bardziej szczegółowo

Listopad 2011. Nowa Perspektywa II subskrypcja produktu

Listopad 2011. Nowa Perspektywa II subskrypcja produktu Listopad 2011 Nowa Perspektywa II subskrypcja produktu Nowa Perspektywa - charakterystyka produktu Ubezpieczenie z elementami inwestycji Nowa Perspektywa to ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym

Bardziej szczegółowo

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT ZAJĘĆ Temat: Charakterystyka biznesplanu plan finansowy. Cel ogólny kształcenia: Cele szczegółowe zajęć:

KONSPEKT ZAJĘĆ Temat: Charakterystyka biznesplanu plan finansowy. Cel ogólny kształcenia: Cele szczegółowe zajęć: KONSPEKT ZAJĘĆ Temat: Charakterystyka biznesplanu plan finansowy. Cel ogólny kształcenia: zapoznanie z treściami planu finansowego. Cele szczegółowe zajęć: 1) uzasadnić znaczenie planu finansowego, 2)

Bardziej szczegółowo

Młodzież owa przedsiębi orczość

Młodzież owa przedsiębi orczość Młodzież owa przedsiębi orczość UE o przedsiębiorczości Inicjatywność i przedsiębiorczość to umiejętności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w życiu społecznym i gospodarczym. Najlepiej kształtuje

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2010 rok

Informacja dodatkowa za 2010 rok Informacja dodatkowa za 2010 rok a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie rzeczowe składniki aktywów obrotowych Przyjęte metody wyceny w zasadach (polityce) rachunkowości według cen

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2012 r.

Informacja dodatkowa za 2012 r. GDAŃSKIE STOWARZYSZENIE INWALIDÓW NARZĄDU RUDHU SOLIDARNOŚĆ Informacja dodatkowa za 2012 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie środki trwałe należności i środki pieniężne Zobowiązania

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO

KONCEPCJA PRACY LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO KONCEPCJA PRACY LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. BOGUSŁAWA X W BIAŁOGARDZIE NA ROK SZKOLNY 2014/2015 opracowana na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 roku w sprawie

Bardziej szczegółowo

TREŚCI PROGRAMOWE MODUŁU INNOWACYJNEGO PROGRAM SZKOLENIA NAUCZYCIELI. Lp. Treści programowe Temat i zarys treści wykładów Liczba godzin Wykładowcy

TREŚCI PROGRAMOWE MODUŁU INNOWACYJNEGO PROGRAM SZKOLENIA NAUCZYCIELI. Lp. Treści programowe Temat i zarys treści wykładów Liczba godzin Wykładowcy TREŚCI PROGRAMOWE MODUŁU INNOWACYJNEGO PROGRAM SZKOLENIA NAUCZYCIELI Lp. Treści programowe Temat i zarys treści wykładów Liczba godzin Wykładowcy 1 Wykład metodyczny Platforma internetowa osią projektu

Bardziej szczegółowo

Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko.

Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko. Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko. dr Rafał Lipniewicz Uniwersytet Wrocławski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Rok akademicki 2017/2018 Formy prawne działalności gospodarczej

Bardziej szczegółowo

Aktywne metody nauczania.

Aktywne metody nauczania. Literka.pl Aktywne metody nauczania. Data dodania: 2005-03-16 11:30:00 Referat na posiedzenie rady pedagogicznej dotyczącej aktywnych metod nauczania w szkole podstawowej. Referat na posiedzenie szkoleniowe

Bardziej szczegółowo

TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 4

TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 4 TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 4 TEST WYBORU (1 pkt za prawidłową odpowiedź) Przeczytaj uważnie pytania, wybierz jedną poprawną odpowiedź spośród podanych i zakreśl ją znakiem X. Czas pracy 30 minut. 1. Bankiem

Bardziej szczegółowo

Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia

Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia 1 Co to jest biznesplan? Biznes plan można zdefiniować jako długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI

AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA.  PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu

Bardziej szczegółowo

Jak budować markę? Zestaw praktycznych porad

Jak budować markę? Zestaw praktycznych porad Budowa marki 2018 Jak budować markę? Zestaw praktycznych porad Kto jest kim w markowym zespole? Wybrany członek zarządu: pełni rolę sponsora projektu, ułatwia promocję projektu w organizacji i nadaje mu

Bardziej szczegółowo

Finansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse 110630-1165

Finansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse 110630-1165 Finansowanie działalności przedsiebiorstwa przedsiębiorstw-definicja Przepływy pieniężne w przedsiębiorstwach Decyzje finansowe przedsiębiorstw Analiza finansowa Decyzje finansowe Krótkoterminowe np. utrzymanie

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć z przedmiotu podstawy przedsiębiorczości

Scenariusz zajęć z przedmiotu podstawy przedsiębiorczości Scenariusz zajęć z przedmiotu podstawy przedsiębiorczości Temat: Dochody z kapitału Opracowała Grażyna Drożdżowska Uwagi realizacyjne Lekcja jest przewidziana jako jednostka 2- godzinna stanowiąca utrwalenie

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ELEMENTY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH. Karolina Bondarowska

WYBRANE ELEMENTY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH. Karolina Bondarowska WYBRANE ELEMENTY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH Karolina Bondarowska PODSTAWOWE SPRAWOZDANIA FINANSOWE 1. Bilans wartościowe odpowiednio uszeregowane zestawienie majątku (aktywów) jednostki gospodarczej ze źródłami

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z przedmiotu: Ekonomia w praktyce

Wymagania edukacyjne z przedmiotu: Ekonomia w praktyce Wymagania edukacyjne z przedmiotu: Ekonomia w praktyce Program: Jolanta Kijakowska, Program nauczania. Przedmiot uzupełniający. Ekonomia w praktyce Podręcznik: Waldemar Kotowski, Od oszczędzania do inwestowana

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2009 rok

Informacja dodatkowa za 2009 rok Informacja dodatkowa za 2009 rok a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie rzeczowe składniki aktywów obrotowych Przyjęte metody wyceny w zasadach (polityce) rachunkowości według cen

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z Podstaw przedsiębiorczości dla klas I LO i I i II TE

Kryteria oceniania z Podstaw przedsiębiorczości dla klas I LO i I i II TE Kryteria oceniania z Podstaw przedsiębiorczości dla klas I LO i I i II TE Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości z podziałem na dwa zakresy wymagań. Wiadomości i umiejętności ucznia dzieli się

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU 11. CELE PRZEDMIOTU: Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia (symbol) 12. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA WIEDZA

KARTA PRZEDMIOTU 11. CELE PRZEDMIOTU: Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia (symbol) 12. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA WIEDZA KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE. KIERUNEK: POLITOLOGIA 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III/ 5 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 6. LICZBA GODZIN: 30h (WY), 30h

Bardziej szczegółowo

Od wstępnej koncepcji do biznesplanu. Blok 3

Od wstępnej koncepcji do biznesplanu. Blok 3 Od wstępnej koncepcji do biznesplanu Blok 3 1 Od wstępnej koncepcji do biznes planu Agenda - zakres pojęcia biznes plan Definicje - co to jest biznes plan Funkcje - zastosowania i odbiorcy biznes planu

Bardziej szczegółowo

Regulamin realizacji projektu edukacyjnego w Gimnazjum nr 11. w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 15 w Poznaniu

Regulamin realizacji projektu edukacyjnego w Gimnazjum nr 11. w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 15 w Poznaniu Regulamin realizacji projektu edukacyjnego w Gimnazjum nr 11 w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 15 w Poznaniu Rozdział I Ustalenia ogólne 1 1. Zgodnie z art. 44p ust. 1 Ustawy z dnia 7 września 1991

Bardziej szczegółowo

Top 5 Polscy Giganci

Top 5 Polscy Giganci lokata ze strukturą Top 5 Polscy Giganci Pomnóż swoje oszczędności w bezpieczny sposób inwestując w lokatę ze strukturą Top 5 Polscy Giganci to możliwy zysk nawet do 45%. Lokata ze strukturą Top 5 Polscy

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych według nowej podstawy programowej Przedmiot: PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2008 r.

Informacja dodatkowa za 2008 r. Fundacja ARTeria Informacja dodatkowa za 008 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Przyjęte metody wyceny w zasadach (polityce) rachunkowości Środki trwałe oraz wartości niematerialne

Bardziej szczegółowo

Bilans sporządzony zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Finansów z (DZ. U. 137poz. 1539z późn.zm.

Bilans sporządzony zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Finansów z (DZ. U. 137poz. 1539z późn.zm. Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła" (nazwa jednostki) na dzień 31.12.2008 r REGON: 471564315 (numer statystyczny) Bilans sporządzony zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Finansów z 15.11.2001

Bardziej szczegółowo

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZAJĘCIA II

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZAJĘCIA II RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZAJĘCIA II PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Przepływy pieniężne są wpływami lub wypływami środków pieniężnych oraz ekwiwalentów środków pieniężnych. Podstawowe wpływy: przychody ze sprzedaży

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PRZEDMIOTU EKONOMIA W PRAKTYCE

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PRZEDMIOTU EKONOMIA W PRAKTYCE PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PRZEDMIOTU EKONOMIA W PRAKTYCE Beata Biedrzycka Przedmiotowe zasady oceniania z przedmiotu został opracowany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 30.IV.2007

Bardziej szczegółowo

ZASADY OCENIANIA Z INFORMATYKI ROZSZERZONEJ

ZASADY OCENIANIA Z INFORMATYKI ROZSZERZONEJ ZASADY OCENIANIA Z INFORMATYKI ROZSZERZONEJ Str. 1 ZASADY oceniania - informatyka rozszerzona Ocenianie ma na celu: 1. poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie,

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania edukacyjne. Przedmiot: Ekonomia w praktyce

Szczegółowe wymagania edukacyjne. Przedmiot: Ekonomia w praktyce Szczegółowe wymagania edukacyjne Przedmiot: Ekonomia w praktyce ocena dopuszczająca uczeń ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra wyszukuje informacje niezbędne i dodatkowe dotyczące działalności

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2012 r.

Informacja dodatkowa za 2012 r. Stowarzyszenie Dom Pomocna Dłoń Informacja dodatkowa za 2012 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne Środki trwałe w budowie

Bardziej szczegółowo

Zobowiązania długoterminowe z 0,00 0,00 I obrotowych , ,00 2 Inne rozliczenia międzyokresowe 67,24 67,24

Zobowiązania długoterminowe z 0,00 0,00 I obrotowych , ,00 2 Inne rozliczenia międzyokresowe 67,24 67,24 Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła" Łódz ul Zielona 27 (nazwa jednostki) na dzień 31.12.2012 r REGON: 471564315 (numer statystyczny) Bilans sporządzony zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE FINASOWE. Stowarzyszenie APETYT NA ŻYCIE. z siedzibą w Zabierzowie. ul. Szkolna Zabierzów

SPRAWOZDANIE FINASOWE. Stowarzyszenie APETYT NA ŻYCIE. z siedzibą w Zabierzowie. ul. Szkolna Zabierzów SPRAWOZDANIE FINASOWE Stowarzyszenie APETYT NA ŻYCIE z siedzibą w Zabierzowie ul. Szkolna 2 32-080 Zabierzów za okres 01 stycznia 2015 31 grudnia 2015 I. WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 1) Nazwa

Bardziej szczegółowo

Program nauczania a podstawa programowa

Program nauczania a podstawa programowa Program nauczania a podstawa programowa Program nauczania Młodzieżowe miniprzedsiębiorstwo a podstawa programowa przedmiotu uzupełniającego ekonomia w praktyce Temat lekcji Treści z programu nauczania

Bardziej szczegółowo

Partnerzy projektu. W programie:

Partnerzy projektu. W programie: Program Młodzi Przedsiębiorczy to praktyczna i innowacyjna edukacja ekonomiczna oparta na możliwości wykorzystania zagadnień z zakresu przedsiębiorczości i ekonomii w praktycznych działaniach. Program

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2011 r.

Informacja dodatkowa za 2011 r. Fundacja Ogród Serca Informacja dodatkowa za 011 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Wartości niematerialne i prawne Środki trwałe Rzeczowe aktywa obrotowe Należności i udzielone

Bardziej szczegółowo

BILANS...Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Ziemi Sokólskiej "Barka" (nazwa jednostki) na dzień r

BILANS...Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Ziemi Sokólskiej Barka (nazwa jednostki) na dzień r BILANS...Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Ziemi Sokólskiej "Barka" REGON: (nazwa jednostki) na dzień 31.1.009 r. 00158114 Bilans sporządzony zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Finansów z

Bardziej szczegółowo

Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety

Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych Poznań, 22 września 2007 r. 1. Fundusze venture capital 2. Finansowanie innowacji 2 Definicje

Bardziej szczegółowo

3. Od zdarzenia gospodarczego do sprawozdania finansowego

3. Od zdarzenia gospodarczego do sprawozdania finansowego Nowe zmienione i uzupełnione wydanie podręcznika składa się z dwóch części: teoretycznej, (przewodnika po sprawozdaniu finansowym) i części drugiej - zbioru zadań, który ułatwi sprawdzenie przyswojonej

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2012 r.

Informacja dodatkowa za 2012 r. Fundacja Już czas Informacja dodatkowa za 2012 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne Przyjęte metody wyceny w zasadach (polityce) rachunkowości

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2009 r.

Informacja dodatkowa za 2009 r. Hutnicza Fundacja Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej w Krakowie Informacja dodatkowa za 2009 r. a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Środki trwałe Należności i zobowiązania Środki

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Strategie inwestycyjne na rynku kapitałowym Inwestowanie na rynku dr Piotr Stobiecki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 13 października 2011 r. PLAN WYKŁADU I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO ZESPOŁU SZKÓŁ MISTRZOSTWA SPORTOWEGO W GORZOWIE WLKP. I. Podstawy prawne programu Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. PRAWO OŚWIATOWE (Dz. U. z 2017r. poz. 59 z

Bardziej szczegółowo

Inżynieria finansowa Financial engineering

Inżynieria finansowa Financial engineering KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Inżynieria finansowa Financial engineering A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2006 r.

Informacja dodatkowa za 2006 r. Towarzystwo Kulturalne "Echo Pyzdr" 6-310 Pyzdry ul. Zwierzyniec 6 Informacja dodatkowa za 006 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Środki trwałe umorzenie należności i zobowiązania

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Strona1 Agnieszka Świętek Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 5.7 Temat zajęć: Struktura biznesplanu 1. Cele lekcji: Uczeń: zna pojęcie biznesplan, rozumie potrzebę pisania biznesplanu dla celów wewnętrznych

Bardziej szczegółowo

Programy unijne. realizowane w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego w Gryficach

Programy unijne. realizowane w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego w Gryficach Programy unijne realizowane w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego w Gryficach W roku szkolnym 2011/2012 w naszej szkole są realizujemy programy: Newton też był uczniem Kompetencje kluczowe

Bardziej szczegółowo

Biznesplan. Budowa biznesplanu

Biznesplan. Budowa biznesplanu BIZNESPLAN Biznesplan dokument zawierający ocenę opłacalności przedsięwzięcia gospodarczego [. Sporządzany na potrzeby wewnętrzne przedsiębiorstwa, jest także narzędziem komunikacji zewnętrznej m.in. w

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2013 r.

Informacja dodatkowa za 2013 r. Stowarzyszenie Dom Pomocna Dłoń Informacja dodatkowa za 2013 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne Środki trwałe w budowie

Bardziej szczegółowo

Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect. Marek Zuber Dexus Partners

Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect. Marek Zuber Dexus Partners Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect Marek Zuber Dexus Partners Ryzyko na rynkach finansowych Skąd się bierze? Generalna zasada: -Im większe ryzyko tym większy zysk -Im większy zysk tym większe

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2013 r.

Informacja dodatkowa za 2013 r. FUNDACJA OGRÓD SERCA Informacja dodatkowa za 2013 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Wartości niematerialne i prawne Środki trwałe Rzeczowe aktywa obrotowe Należności i

Bardziej szczegółowo

PREZENTACJA WYNIKÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ GRUPA EMMERSON S.A. (d. Emmerson Capital S.A.) IV KWARTAŁ 2012 r.

PREZENTACJA WYNIKÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ GRUPA EMMERSON S.A. (d. Emmerson Capital S.A.) IV KWARTAŁ 2012 r. PREZENTACJA WYNIKÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ GRUPA EMMERSON S.A. (d. Emmerson Capital S.A.) IV KWARTAŁ 2012 r. AGENDA Historia Profil działalności Projekty w realizacji Grupa Kapitałowa Wyniki finansowe Strategia

Bardziej szczegółowo

Rynek kapitałowy. jak skutecznie pozyskać środki na rozwój. Gdańsk Styczeń 2014

Rynek kapitałowy. jak skutecznie pozyskać środki na rozwój. Gdańsk Styczeń 2014 Rynek kapitałowy jak skutecznie pozyskać środki na rozwój Gdańsk Styczeń 2014 Plan spotkania Kapitał na rozwój firmy Możliwości pozyskania finansowania na rozwój Kapitał z Giełdy specjalna oferta dla małych

Bardziej szczegółowo

BUDOWANIE POZYCJI FIRMY NA KONKURENCYJNYM GLOBALNYM RYNKU

BUDOWANIE POZYCJI FIRMY NA KONKURENCYJNYM GLOBALNYM RYNKU GRY STRATEGICZNE BUDOWANIE POZYCJI FIRMY NA KONKURENCYJNYM GLOBALNYM RYNKU Warsztaty z wykorzystaniem symulacyjnych gier decyzyjnych TERMIN od: TERMIN do: CZAS TRWANIA:2-3 dni MIEJSCE: CENA: Symulacyjne

Bardziej szczegółowo

Informacja dodatkowa za 2009 r.

Informacja dodatkowa za 2009 r. POLSKA FUNDACJA IM. ROBERTA SCHUMANA Informacja dodatkowa za 2009 r. 1 Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Środki trwałe Wartości niematerialne i prawne Należności i roszczenia Środki

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2009/2010 http://www.wilno.uwb.edu.

Uniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2009/2010 http://www.wilno.uwb.edu. SYLLABUS na rok akademicki 009/010 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr III / IV Specjalność Bez specjalności Kod katedry/zakładu

Bardziej szczegółowo

Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu?

Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu? Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu? Monika Gancarewicz Gdynia, 26 maja 2011 r. Kim jest anioł biznesu: inwestor prywatny, przedsiębiorca lub menedŝer, inwestujący własny kapitał w ciekawe

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA DODATKOWA

INFORMACJA DODATKOWA INFORMACJA DODATKOWA I I. Szczegółowy zakres wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji długoterminowych, zawierających stan tych aktywów na początek

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI realizowany w Branżowej Szkole I stopnia im. Augustyna Szpręgi w Malachinie oraz klasach zasadniczej szkoły zawodowej. opracowany na podstawie programów nauczania

Bardziej szczegółowo

Arkusz1. Według wartości netto, tj. Wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe skumulowane odpisy umorzeniowe

Arkusz1. Według wartości netto, tj. Wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe skumulowane odpisy umorzeniowe Fundacja Pomocy Dzieciom im. Stanisławy Bieńczak Informacja dodatkowa za 2008 r. 1 a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów Wyszczególnienie Przyjęte metody wyceny w zasadach (polityce) rachunkowości

Bardziej szczegółowo

Imię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS dr Arkadiusz Niedźwiecki

Imię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS dr Arkadiusz Niedźwiecki SYLLABUS na rok akademicki 010/011 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr III, semestr letni (semestr szósty) Specjalność Bez specjalności

Bardziej szczegółowo