Nr stycznia 2010

Transkrypt

1 Bank BGŻ ul. Kasprzaka 10/ Warszawa tel. (22) fax. (22) Główny Ekonomista Dariusz Winek tel Departament Analiz Makroekonomicznych i Sektorowych BankBGZ.Research@bgz.pl Analizy rynków rolnych Marta Skrzypczyk Kierownik Zespołu; rynek mleka tel marta.skrzypczyk@bgz.pl Izabela Dabrowska-Kasiewicz rynek zbóż, środków produkcji tel izabela.dabrowska@bgz.pl Anna Jaworowska rynek owoców i warzyw tel anna.jaworowska@bgz.pl Michał Koleśnikow rynek mięsa tel michal.kolesnikow@bgz.pl Adam Walski rynek roślin oleistych tel adam.walski@bgz.pl Analizy regionalne i rynku nieruchomości Monika Dybciak monika.dybciak@bgz.pl Analizy makroekonomiczne Piotr Popławski piotr.poplawski@bgz.pl Joanna Jarosz joanna.jarosz@bgz.pl Zboża: Strategie Grains prognozuje, iż zbiory pszenicy w Polsce w 2010 r. spadna do 9,21 mln t, a średni plon obniży się do 4,06 t/ha. Wg Strategie Grains UE wejdzie w przyszły sezon 2010/2011 z zapasami zbóż na poziomie zbliżonym do notowanego przed zbiorami w 2009 roku. Rośliny oleiste: Cena rzepaku niższa o 7% niż przed rokiem. Dobre perspektywy dla rynku olejów roślinnych w UE w latach stwarza przede wszystkim wzrost zapotrzebowania na biodiesel. W grudniu 2009 r. marża na produkcji biodiesla uległa pogorszeniu do minus 41 EUR/t. Mięso: Tendencja do odbudowy stada świń w kraju uległa osłabieniu, a mimo to ceny trzody spadaja. Australia staje się czołowym eksporterem wołowiny na świecie. W 2010 r. USDA oczekuje wzrostu eksportu wołowiny z USA. Mleko: Z danych GUS wynika, że średnie ceny skupu mleka w grudniu 2009 roku osiagnęły poziom 104,87 PLN/hl i tym samym były o 5,6% wyższe niż w listopadzie i niemalże o 18% w relacji rocznej. Wstępne dane handlowe za pierwsze jedenaście miesięcy 2009 roku wskazuja na spadek wolumenu eksportu przetworów mleczarskich z Polski. O ile jednak sprzedaż zagraniczna zarówno mleka i śmietany zagęszczonej, jak i serów i twarogów obniżyła się o ok. 7% r/r, to w przypadku eksportu masła i innych tłuszczów otrzymywanych z mleka odnotowano aż 42% obniżkę. Owoce i warzywa: Drożeje cebula. Wyższe krajowe ubiegłoroczne zbiory tego warzywa prawdopodobnie zadecyduja o poprawie wyników eksportu cebuli w sezonie 2009/2010. Środki produkcji: W opinii części uczestników rynku ceny nawozów azotowych w bieżacym roku wzrosna na rynku światowym, w zwiazku ze stopniowa odbudowa popytu. Ważne daty: Data do Wydarzenie Termin składania wniosków do ARR o przyznanie pomocy w ramach działania Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej w ramach Krajowego Programu Restrukturyzacji. Jest to pomoc skierowana do przedsiębiorców, którzy realizować będa inwestycje polegajace na przetwórstwie produktów rolnych na cele energetyczne. Danych dostarcza: Sparks Polska, KE, Reuters GUS, MRiRW, IERiGŻ Ceny referencyjne/minimalne w Unii Europejskiej Produkt Cena (w EUR) Cena (w PLN*) Od Do Pszenica, jęczmień 102,69 EUR/t 421,49 PLN/t Buraki cukrowe 26,29 EUR/t 109,32 PLN/t Odtłuszczone mleko w proszku 169,80 EUR/ 100 kg 696,94 PLN/100 kg Masło w blokach 246,39 EUR/ 100 kg 1011,31 PLN/100 kg Według fixingu EBC z dnia r., z wyjatkiem cen buraków cukrowych średnia cena z września 2009 r. Średniotygodniowe kursy walutowe Tydzień EUR/PLN USD/PLN GBP/PLN PLN/UAH PLN/RUB ,14 2,87 4,60 2,78 10, ,10 2,85 4,57 2,80 10, ,06 2,80 4,54 2,87 10, ,04 2,84 4,63 2,85 10,45 Niniejszy dokument jest jedynie materiałem informacyjnym do użytku odbiorcy. Nie może on być uznany za rekomendację do dokonania jakiejkolwiek inwestycji. Wszystkie opinie i prognozy wyrażone w niniejszym dokumencie sa wyrazem oceny autorów w dniu publikacji i moga ulec zmianie bez zapowiedzi. Żadna część jak i całość utworów zawartych w AgroTydzień, nie może być powielana i rozpowszechniania lub dalej rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób (w tym także elektroniczny lub mechaniczny lub inny albo na wszelkich polach eksploatacji) włacznie z kopiowaniem, szeroko pojęta digitalizacja, fotokopiowaniem lub kopiowaniem, w tym także zamieszczaniem w Internecie - bez uprzedniej pisemnej zgody Banku Gospodarki Żywnościowej S.A. z siedziba w Warszawie. Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie z naruszeniem prawa utworów zawartych w AgroTydzień, w całości lub w części, bez uprzedniej pisemnej zgody Banku Gospodarki Żywnościowej S.A. jest zabronione pod groźba kary i może być ścigane prawnie.

2 Zboża Strategie Grains (SG) prognozuje, iż zbiory pszenicy w Polsce w 2010 r. spadna do 9,21 mln t (9,79 mln t w 2009 r.), a średni plon obniży się do 4,06 t/ha (4,17 t/ha w 2009 r.). SG oczekuje również spadku produkcji kukurydzy z 1,74 mln t w 2009 r. do 1,68 mln t, przy ograniczeniu plonów do 6,12 t/ha (6,34 t/ha w 2009 r.). Zbiory jęczmienia przewidywane sa w 2010 r. na poziomie 3,71 mln t (z czego 2,86 mln t maja stanowić odmiany jare). Niemniej ceny zbóż w Polsce w 2010 r. będa zależeć przede wszystkim od bilansu popytu i podaży w UE oraz na świecie, jak również kształtowania się kursu złotego. Ponadto duża niewiadoma pozostaje rola Rosji i Ukrainy na globalnym rynku zbóż w przyszłym sezonie. Jeszcze w drugiej połowie biezacego sezonu 2009/2010 oczekiwane jest uwolnienie przez rzad rosyjski części zapasów interwencyjnych na rynek globalny, co może wpłynać na obniżenie cen zbóż. Jednakże termin realizacji tego działania, jak i siła jego oddziaływania na poziom cen na rynku krajowym i europejskim jest trudna do przewidzenia. Rynek europejski W raporcie opublikowanym 21 stycznia br. agencja SG po raz pierwszy zaprezentowała prognozy bilansu popytu i podaży zbóż w UE dla kolejnego sezonu 2010/2011. Wskazuja one, iż UE wejdzie w przyszły sezon z zapasami zbóż na poziomie zbliżonym do notowanego przed zbiorami w 2009 roku. Jednakże w okresie lipiec czerwiec 2011 zapasy te maja wzrosnać. Oznacza to, iż w sezonie 2010/2011 bilans na rynku UE pozostanie niekorzystny dla wzrostów cen zbóż. Według analityków SG produkcja pszenicy w UE zwiększy się do 133,7 mln t, wobec 129,8 mln t w sezonie bieża- cym. Ponadto w zwiazku z oczekiwanym spadkiem popytu zapasy po zbiorach w 2010 r. wzrosna i na koniec przyszłego sezonu wyniosa do 22,7 mln (na dzień 30 VI 2011 r.), z czego 0,3 mln t będa stanowić zapasy interwencyjne. Nieznaczny wzrost produkcji oczekiwany jest również w sezonie 2010/2011 w przypadku kukurydzy do poziomu 57,8 mln t (56,8 mln t 2009/2010), głównie w wyniku większych zbiorów niż przed rokiem w Niemczech i na Węgrzech. Jednocześnie SG przewiduje, iż unijna produkcja jęczmienia spadnie z 61,7 mln t w 2009 r. do 58,2 mln t, a zapasy stopnieja z 16,4 mln t do 13,9 mln t (w tym 3,6 mln t będa stanowić zapasy interwencyjne). Ograniczenie produkcji jęczmienia w UE wynika z relatywnie niższej dochodowości tego zboża. Należy przyjać, iż przedstawione przez SG prognozy zbiorów w 2010 r. i całego bilansu na kolejny sezon będa się zmieniać w zależności od przebiegu warunków pogodowych w głównych obszarach upraw zbóż w UE. Przeciętne ceny (PLN/t; bez VAT) płacone przez przedsiębiorstwa dokonujace zakupu zbóż ( ) Towar Rodzaj Polska Makroregiony Centralno- Północno- Wschodni Południowy Zachodni Pszenica Kons Pasz Kons Żyto Pasz. 335 nld nld 339 Jęczmień Kons Pasz Brow. 509 nld nld 524 Kukurydza Pasz Owies Kons. nld nld Pasz Pszenżyto Pasz nld 405 Makroregiony: Centralno-Wschodni: lubelskie, łódzkie, mazowieckie, podlaskie, warmińsko-mazurskie; Południowy: dolnoślaskie, małopolskie, opolskie, świętokrzyskie, podkarpackie, ślaskie; Północno-Zachodni: kujawsko-pomorskie, lubuskie, pomorskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie nld niewystarczajaca liczba danych Dynamika (%) średnich cen zakupu zbóż w Polsce Tydzień Pszenica Żyto Jęczmień Kukurydza kons. kons. paszowy paszowa t ( ) PLN/t t/t-1 ( ) 0,27 2,19 3,19 0,57 t/t-2 ( ,51 6,96 5,73 0,00 t/t-3 ( ) 1,82 12,32 6,70 1,23 t/t-4 ( ) 3,33 10,92 6,11 3,14 r/r 0,69-13,47-1,14 22,51 Źródło: opracowanie własne na podstawie MRiRW Źródło: GUS Przeciętne ceny skupu zbóż w Polsce (dane miesięczne) Ceny zbóż w UE (EUR/t; ) oraz w Rosji (USD/t;pasz.,fob Black Sea (BS); ) i na Ukrainie (pasz. fob BS; ) Pszenica zmiana Jęczmień zmiana Kukurydza zmiana konsum. tyg. (%) paszowy tyg. (%) paszowa tyg. (%) Rosja 144 bd 144 bd - - Ukraina 159 bd 159 bd - - Hiszpania Niemcy 127 2, , ,15 Czechy 111 1, Słowacja 109 6, , ,19 Węgry Polska 123 0, , ,00 UE , , ,72, Reuters Ceny zbóż na giełdach światowych (USD/t) z r. Giełda Zboże III 10 V 10 VII 10 IX 10 CBOT kukurydza 143,54 147,79 151,72 154,17 pszenica SRW 183,13 188,20 192,54 198,12 MGE pszenica DNS 188,27 192,54 196,95 201,06 KCBT pszenica HRW 184,45 188,86 193,12 197,17 MATIF pszenica 126,50 128,75 120,75 (VIII) 136,00 (XI) LIFFE pszenica 100,60 (I) 100,85(III) 103,65(V) 106,75(VII) Źródło: Reuters CBOT - Chicago Board of Trade; KCBT - Kansas City Board of Trade; MGE - Minneapolis Grain Exchange; MATIF - Marche a Terme International de France (EUR/t) LIFFE - London International Financial Futures and Options Exchange (GBP/t) 2 AgroTydzień

3 Oleiste Średnia cena nasion rzepaku w zakładach tłuszczowych w drugim tygodniu stycznia wyniosła 1111 PLN/t i była około 7% niższa niż w analogicznym okresie przed rokiem. Rynek światowy Dotychczasowy, jak i przyszły rozwój rynku olejów roślinnych w UE wynika przede wszystkim ze wzrostu zapotrzebowania na biodiesel. Według szacunków Rabobanku na podstawie danych FEDIOL, Oil World i Euromonitora popyt na oleje roślinne we Wspólnocie w 2008 r. wyniósł około 24 mln t, z czego popyt z sektora biodiesla stanowił około 30%. Wartość tego rynku osiagnęła poziom 20 mld EUR. Rabobank przewiduje, iż w perspektywie 2015 r. rynek olejów roślinnych zwiększy się do 30,8 mln t, a wzrost zapotrzebowania w największym stopniu dotyczyć będzie oleju rzepakowego. Przewidywany popyt na olej rzepakowy wzrośnie z 8,3 mln t do 12,5 mln ton. W przypadku pozostałych olejów: sojowego, słonecznikowego, palmowego i oliwki z oliwek wzrosty kształtować się będa na niższym poziomie od 15% do 24%. W latach unijny rynek olejów roślinnych wykorzystywanych w produkcji estrów wzrósł o 6,6 mln t przy średniej rocznej stopie wzrostu w wysokości 40%. Jednakże w latach przewidywany jest spadek tempa wzrostu do 8%. W latach czynnikiem, który w dużym stopniu decydować będzie o zmianach popytu na poszczególne oleje roślinne będa kryteria zrównoważonego rozwoju, wynikajace z nowej dyrektywy promujacej wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Wymagania dotyczace zwłaszcza podstawowego kryterium - ograniczenia emisji CO 2 w łańcuchu produkcji, dystrybucji i zużycia biopaliw - moga spowodować, że po 2013 r. olej sojowy i palmowy nie będa stosowane w produkcji biodiesla, zaś po 2017 r. również olej rzepakowy. Wymagania te po 2017 r. spełnia jedynie biodiesel produkowany z oleju słonecznikowego, z czego może wynikać dodatkowy długoterminowy bodziec popytowy na ten surowiec. Biopaliwa W grudniu 2009 r. marża na produkcji biodiesla wytwarzanego z olejów roślinnych (FAME) ponownie spadła do wartości ujemnej 41 EUR/t, głównie z powodu wzrostu cen surowca o 3% i spadku cen półproduktu - gliceryny. Negatywnej zmiany marży nie zrekompensował niewielki wzrost cen biodiesla (wykres obok). W styczniu br. w zwiazku z mroźna zima w Europie możemy oczekiwać wzrostu popytu na biodiesel pochodzenia rzepakowego RME i poprawy marży na jego produkcji. Estry rzepakowe charakteryzuja się najlepszymi właściwościami niskotemperaturowymi, będacymi podstawowymi kryteriami oceny możliwości paliwa stosowania w warunkach zimowych. Najważniejszym z kryteriów jest tzw. punkt zatykania zimnego filtra, wyznaczajacy minimalna temperaturę pracy silnika. Dla biodiesla pochodzenia rzepakowego RME wynosi on około -12 o C. W przypadku biodiesla pochodzenia sojowego SME jest to -3 o C, biodiesla wytwarzanego z oleju palmowego PME +12 o C, a dla oleju rzepakowego jako samoistnego paliwa +20 o C. Dynamika (%) średnich cen sprzedaży (bez VAT) ( ) Tydzień Rzepak Olej rzepakowy Śruta Makuch rafinowany rzepakowa rzepakowy (PLN/t) (PLN/t) (PLN/t) (PLN/t) t ( ) t/t-1 ( ) -2,20-1,13-0,38 3,81 t/t-2 ( ) 1,83 1,41 2,95 4,41 t/t-3 ( ) -3,31-2,23 6,50 6,24 t/t-4 ( ) -4,22-0,64 7,82 5,62 r/r -6,73-12,25 13,91 29,45 Źródło: F.O. LIGHT Marża na produkcji biodiesla Ceny produktów oleistych na giełdach światowych z r. Termin CBOT (USD/t) EURONEXT (EUR/t) dostawy soja śruta sojowa rzepak surowy olej rzepakowy II , (11.I) III ,88 291, V ,16 283,90 284, (08.I) VIII ,35 281,10 284,25 - IX 9 352,08 277, XI ,20 269,60 (X) 288,75 - Źródło: Reuters CBOT - Chicago Board of Trade; MATIF - Marche a Terme International de France 3 AgroTydzień

4 Mięso Opublikowane 25 stycznia br. dane GUS o pogłowiu trzody chlewnej na koniec listopada 2009 r. wskazuja na minimalny jego wzrost (o 0,1% w skali roku) oraz równoczesny spadek o 0,2% w stosunku do stanu w lipcu ub. roku. Dane wskazuja na znaczace osłabienie tendencji odbudowy stada świń w kraju. Wzrost pogłowia w porównaniu do lipca 2009 r. wystapił jedynie w grupie loch prośnych (o 0,9%) oraz zwierzat przeznaczonych do tuczu o wadze powyżej 50 kg (o 5,7%). W pozostałych grupach pogłowie spadało. Na krajowym rynku trzody chlewnej obserwujemy również dalszy spadek opłacalności produkcji. Za żywiec wieprzowy w drugim tygodniu stycznia br. ( ) zakłady mięsne płaciły średnio 3,76 PLN/kg, co w ujęciu miesięcznym oznacza spadek o 1,5%. W skali roku ceny w skupie zmalały aż o 15,1%. Według danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w analizowanym tygodniu na rynku bydła rzeźnego średnia cena skupu wzrosła w relacji tygodniowej o 2,3% do poziomu 4,88 PLN/kg. Jest to najwyższa notowana od lipca ubiegłego roku cena. Na rynku drobiu obserwujemy spadki cen. Ubojnie płaciły hodowcom za kilogram mięsa drobiowego 2,88 PLN/kg, czyli o 3,5% mniej niż miesiac wcześniej, a także o 7,8% mniej w ujęciu rocznym. Rynek światowy Światowy rynek wołowiny Według danych amerykańskiej firmy Global Trade Information Services (GTIS) największym światowym eksporterem wołowiny jest Australia, która wyprzedziła dotychczasowego lidera w tej kategorii - Brazylię. W ciagu pierwszych ośmiu miesięcy ubiegłego roku wolumen eksportu mięsa wołowego z Australii ukształtował się na poziomie 648 tys. t, natomiast w Brazylii 609 tys. ton. Na mniejszy eksport mięsa wołowego z Brazylii wpłynał przede wszystkim gwałtowny spadek sprzedaży do Rosji (22%), będacej największym jego odbiorca. Pozostałymi odgrywajacymi znaczac a rolę w handlu światowym eksporterami wołowiny sa: Stany Zjednoczone (375 tys. t), Nowa Zelandia (273 tys. t), Argentyna (236 tys. t) oraz Kanada (225 tys. t). Jak wynika z danych GTIS w pierwszych ośmiu miesia- cach 2009 r. większość eksporterów traciła światowe rynki. Sprzedaż za granicę zwiększyła jedynie Australia i Argentyna. W długim okresie prognozowany wzrost popytu na wołowinę w skali globalnej będzie wywierał presję na wzrost cen bydła rzeźnego dla producentów na rynku światowym. Eksport wołowiny w USA Jak wynika z raportu Amerykańskiego Departamentu ds. Rolnictwa (USDA) w 2009 r. eksport amerykańskiej wołowiny zmalał o około 1% w ujęciu rocznym, co wywołane zostało głównie spadkiem sprzedaży do Korei Południowej, Meksyku i Kanady. W 2010 r. USDA prognozuje zwiększenie eksportu wołowiny w USA o około 10% w porównaniu do 2009 roku. Oczekuje się, że popyt na to mięso wzrośnie w krajach azjatyckich, głównie w Japonii, Chinach, Korei Południowej i Wietnamie. Prognozowana poprawa światowej koniunktury gospodarczej wpłynie prawdopodobnie także na odbudowę eksportu do Kanady i Meksyku. Przeciętne ceny żywca (PLN/kg; bez VAT) ( ) Towar Polska Makroregiony Północny Centralny Pd.-Wsch. Zachodni Trzoda chlewna 3,76 3,80 3,77 3,76 3,73 Prosięta do 20 kg 146,16 137,60 154,26 147,07 127,21 Buhaje 5,70 5,76 5,67 5,72 - Buhajki 5,85 5,85 5,84 5,86 - Jałówki 4,84 4,78 4,86 4,84 - Krowy 3,68 3,65 3,65 3,73 - Bydło ogółem 4,88 4,83 4,93 4,86 - Kurczęta brojlery 2,88 2,91 2,86 2,82 2,93 Indory 4,57 4,50 4,61-4,37 Makroregiony: Północny: pomorskie, warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie; Centralny: mazowieckie, łódzkie, podlaskie; Południowo-Wschodni: lubelskie, świętokrzyskie, podkarpackie, małopolskie, ślaskie; Zachodni: opolskie, dolnoślaskie, wielkopolskie, lubuskie, zachodniopomorskie. Region zachodni dla bydła został częściowo właczony do regionu centralnego i północnego. PLN/szt. Dynamika (%) średnich cen skupu żywca w Polsce Tydzień Trzoda chlewna Bydło Kurczęta Indory t ( ) 3,76 PLN/kg 4,88 PLN/kg 2,88 PLN/kg 4,57 PLN/kg t/t-1 ( ) -1,36 2,31-3,54 1,47 t/t-2 ( ) -1,29-0,08-4,70 0,68 t/t-3 ( ) -2,64 2,23-4,54 0,22 t/t-4 ( ) -1,52 2,95-5,19 0,18 r/r -15,06 8,69-7,81 6,86 Średnie ceny skupu żywca w Polsce (notowania miesięczne) Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Ceny referencyjne żywca w wybranych krajach UE ( ) Trzoda chlewna Bydło kl. U+R+O Kurczęta tuszki 65% EUR/100 kg mps EUR/100 kg mpc EUR/100 kg Niemcy 133,74 319,60 Francja 117,00 328,55 195,00 Holandia 118,13 298,37 125,00 Dania 108,86 311,76 187,60 Polska 126,72 270,18 104,51 Czechy 133,48 280,71 173,55 Węgry 140,27 228,53 175,35 Litwa 138,73 227,90 146,39 Słowacja 140,68 290,85 170,99 Rumunia 158,11 259,37 155,07 UE średnio 130,65 328,08 157,96 Źródło: KE 4 AgroTydzień

5 Mleko Ceny skupu mleka w grudniu 2009 Z danych GUS wynika, że średnie ceny skupu mleka w grudniu 2009 r. osiagnęły poziom 104,87 PLN/hl i tym samym były o 5,6% wyższe m/m i niemalże wyższe o 18% r/r. Jak podaje TV Rolna, stało się tak jednak nie tyle za sprawa poprawy koniunktury, ile przede wszystkim dzięki premiom z zysków i dodatków wypłacanych dostawcom przez mleczarnie w końcówce roku. Zróżnicowanie cen skupu mleka w podziale na regiony pozostawało znaczace. Najwyższe poziomy tradycyjnie odnotowano na Podlasiu (120,56 PLN/hl) oraz w warmińskomazurskim (113,70 PLN/hl), natomiast najniższe na Podkarpaciu (86,57 PLN/hl) i w Małopolsce (89,06 PLN/hl). Generalnie, w grudniu już w siedmiu województwach ceny skupu przekroczyły złotówkę za litr, podczas gdy w listopadzie - zaledwie w dwóch. Dane GUS za kolejne miesiace prawdopodobnie będa wskazywać już na spadki cen, determinowane m.in. korekta cen zbytu przetworów mleczarskich na rynku światowym i oczekiwanym umocnieniem złotego względem euro. Z drugiej strony, obniżki cen moga być ograniczane sezonowo mniejsza podaża mleka. Z prognoz FAO wynika, że w 2010 r. światowa produkcja mleka będzie o ok. 2% wyższa r/r, aczkolwiek w krajach rozwiniętych prawdopodobnie pozostanie stabilna w stosunku do 2009 roku. Według grudniowego raportu Komisji Europejskiej, pomimo zwiększenia kwot mlecznych produkcja mleka we Wspólnocie osiagnie poziom zbliżony do ubiegłorocznego badź nawet niższy. Trudny dla producentów mleka ub.r. nie sprzyjał inwestycjom w rozwój tego sektora. Niskie ceny skupu mleka sprawiły, że część dostawców surowca podjęła decyzję o redukcji liczebności stad. Przykładowo w Polsce pogłowie krów mlecznych w grudniu 2009 r. wyniosło sztuk i tym samym było o 4,2% niższe w relacji rocznej (GUS). Eksport przetworów mleczarskich z Polski Wstępne dane handlowe za pierwsze jedenaście miesięcy 2009 roku wskazuja na spadek wolumenu eksportu przetworów mleczarskich z Polski. O ile jednak sprzedaż zagraniczna zarówno mleka i śmietany zagęszczonej, jak i serów i twarogów obniżyła się tylko o ok. 7% r/r, do poziomów odpowiednio 114,3 i 133,2 tys. t, to w przypadku eksportu masła i innych tłuszczów otrzymywanych z mleka odnotowano aż 42% obniżkę, do 17,1 tys. t. Tak duży spadek sprzedaży zagranicznej masła może być tłumaczony mniejszymi rozmiarami wytwórstwa tego produktu (według GUS, w okresie styczeń-listopad 2009 średnie i duże firmy wytworzyły 155 tys. t tego produktu czyli o ponad 5% mniej w stosunku do analogicznego okresu 2008 roku), jak również uruchomieniem mechanizmów interwencyjnych. W minionym roku jedynie niektóre spółdzielnie zwiększyły przychody z eksportu przetworów mleczarskich. Te, którym się udało, zawdzięczaja to przede wszystkim wzrostowi sprzedaży gotowych produktów. Ponadto, w pierwszym półroczu wyniki wspierał utrzymujacy się słaby złoty względem euro. 5 AgroTydzień Przeciętne ceny mleka i jego przetworów (PLN/100 kg; bez VAT) ( ) Towar Polska Makroregiony Północny Centralny Pd.-Wsch. Zachodni Mleko surowe 105,25 115,94 95,49 96,27 97,50 OMP 779,56 771,59 762,09 791,18 793,43 PMP 1 026,68 986, , , ,01 Masło w blok , , , , ,79 Masło konfek , , , , ,09 Ser Edamski 1 183, , , , ,15 Ser Gouda 1 173, , , , ,61 Makroregiony: Północny: pomorskie, warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie; Centralny: mazowieckie, łódzkie, podlaskie; Południowo-Wschodni: lubelskie, świętokrzyskie, podkarpackie, małopolskie, ślaskie; Zachodni: opolskie, dolnoślaskie, wielkopolskie, lubuskie, zachodniopomorskie. Dane za październik 2009 r. Średnie ceny sprzedaży bydła mlecznego na targowiskach (PLN/szt.) ( ) Kategoria bydła Cena zmiana tygodniowa (w %) Jałówki cielne 2250,00-4,1 Krowy mleczne 2392,86 3,6 Ceny produktów mleczarskich (bez VAT) w Polsce (notowania miesięczne) Dynamika (%) cen głównych wyrobów mleczarskich w Polsce Tydzień Masło ekstra w blokach OMP Ser Edamski (PLN/100 kg) (PLN/100 kg) (PLN/100 kg) t ( ) 1 226,74 792, ,38 t/t-1 ( ) -3,34-0,61 1,01 t/t-2 ( ) -6,70-1,15 2,36 t/t-3 ( ) -9,31 0,52 1,71 t/t-4 ( ) -11,34-1,69 0,16 r/r 36,42 31,94 11,62 Ceny skupu oraz zbytu mleka i przetworów mleczarskich w wybranych krajach UE ( ) oraz ceny eksportowe w portach Oceanii i Europy Zachodniej ( ; F.O.B.) w EUR/100kg Mleko surowe* OMP Masło ekstra (w blokach) Niemcy 25, Francja 28, Holandia 31, Polska 25, Czechy 24, Słowacja 25, Oceania 22,49** Europa Zachodnia Stałe refundacje - 0,00 0,00 Refundacje przetargowe - - -, USDA-Agricultural Marketing Service, KE Dane za listopad 2009 r. Nowa Zelandia, Fonterra, listopad 2009 r.

6 Owoce i warzywa Ceny cebuli Niesprzyjajace warunki pogodowe przekładaja się na wzrost cen wielu gatunków warzyw. Z danych ZSRIR Ministerstwa Rolnictwa wynika, że w trzecim tygodniu stycznia ( ) na analizowanych rynkach hurtowych (Bronisze, Lublin, Poznań, Sandomierz, Zielona Góra, Rzeszów) odnotowano podwyżki cen m.in. buraków ćwikłowych i cebuli. W omawianym okresie ceny buraków oscylowały w granicach 0,50-1,00 PLN/kg, natomiast cebuli 0,70-1,13 PLN/kg. Ceny cebuli, zarówno hurtowe, jak i targowiskowe, od kilku/kilkunastu tygodni sa wyższe niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Z notowań IERiGŻ z firm eksportujacych wynika, że średnie ceny skupu tego warzywa na eksport w grudniu 2009 roku osiagnęły poziom 0,51 PLN/kg wobec 0,39 PLN/kg rok wcześniej (za Rynek rolny, styczeń 2010). Za wyższe ceny może odpowiadać m.in. niższa ubiegłoroczna produkcja tego warzywa w Europie (jak podaje Fruit and Vegetable Markets, podczas gdy w UE - bez Rumunii i Bułgarii - odnotowano zaledwie 1,6% r/r spadek zbiorów, w Rosji spodziewano się obniżki o 10-15%, natomiast na Ukrainie nawet o 20-25% r/r) oraz utrzymujace się spore zapotrzebowanie na nie. Z danych GUS wynika, że w Polsce zbiory cebuli w 2009 roku wyniosły 708 tys. t, co oznacza 14,5% wzrost w relacji rocznej i 1% wzrost w stosunku do średniej z lat Z drugiej strony jednak, GUS podaje, że jakość cebuli z ubiegłorocznych zbiorów jest słabsza - niedostatecznie wykształcona łuska prawdopodobnie przyczyni się do obniżenia wartości przechowalniczej tego warzywa. Niemniej, IERiGŻ prognozuje, że wraz z wyższymi zbiorami w bieżacym sezonie eksport cebuli z naszego kraju istotnie wzrośnie (za Rynek owoców i warzyw, listopad 2009). Oczekuje się, że wolumen sprzedaży zagranicznej zwiększy się o blisko 21% r/r, do poziomu 120 tys. t. Wzrost wartości eksportu nominowanego w euro prawdopodobnie będzie jednak słabszy i wyniesie ok. 12%. Średnie ceny hurtowe owoców na giełdach towarowych (PLN/kg) Bronisze Lublin Poznań Sandomierz Zielona Góra Krajowe Gruszki 2,38 2,60 2,50-3,50 Jabłka Cortland 1,17 1,04 1,23 0,60 - Gala 1,13 1,00 1,23 0,65 - Golden 1,23 1,33 1, Jonagold 1,13 0, Jonagored 1,13-1,23 0,65 - Ligol 1,17 1,13 1, Lobo 1,13 1,07 1,23 0,75 - Szampion 1,13 1,07 1,23 0,65 - Importowane Banany 3,13 3,10 3,61 3,55 3,70 Cytryny 4,90 4,50 4,60 4,85 4,90 Grejpfruty 5,20 5,25 5,43 5,90 6,50 Mandarynki 4,65 3,90 4,40 4,85 5,15 Pomarańcze 4,08 3,50 4,15 4,25 4,30 i strony giełd Średnie ceny hurtowe warzyw na giełdach towarowych (PLN/kg) Bronisze Lublin Poznań Sandomierz Zielona Góra Krajowe Buraki ćwikłowe 0,90 0,80 0,70 0,60 0,90 Cebula biała 0,90 1,00 0,85 0,85 0,80 Kapusta biała 0,90 0,80 0,54 0,55 0,69 Marchew 1,13 1,00 0,95 0,50 0,90 Pietruszka 4,38 3,40 2,80 2,75 3,00 Pory 3,50 3,50 4, Selery 2,03 1,90 1,50 1,10 2,00 Pieczarki 4,75 5,00 4,63 5,75 4,74 Ziemniaki 1,00 0,90 0,60 0,60 0,74 Importowane Ogórki długie 7,25 7,05 7,33 7,90 7,85 Papryka czerwona 6,80 6,60 6,60 7,90 7,00 Pomidory 6,92 5,58 4,92 7,25 6,25 i strony giełd Średnie miesięczne ceny skupu wybranych owoców Skup surowca w zakładach przetwórczych Z informacji podanych w ramach ZSRIR Ministerstwa Rolnictwa wynika, że w dniach stycznia br. średnia cena skupu netto cebuli obieranej osiagnęła poziom 0,90 loco zakład PLN/kg wobec 0,76 PLN/kg rok wcześniej. Najwyższe stawki oferowano w województwach lubuskim (0,95 lz PLN/kg) oraz kujawsko-pomorskim (0,86-0,95 lz PLN/kg), natomiast najniższe w łódzkim (0,85 lz PLN/kg). Stabilne w relacji tygodniowej pozostaja ceny skupu netto kapusty, osiagaj ac poziom 0,36 lz PLN/kg, wobec 0,30 PLN/kg w analogicznym okresie ubiegłego roku. Średnie miesięczne ceny skupu wybranych warzyw 6 AgroTydzień

7 Środki produkcji Rynek nawozów azotowych Wysokie ceny zbóż oraz roślin oleistych w sezonach 2006/2007 oraz 2007/2008 zwiększały presję na wzrost wydajności produkcji rolnej, która przełożyła się na podwyżki cen nawozów. Duże podwyżki na rynku krajowym wynikały bezpośrednio ze wzrostu kosztów importowanych surowców do ich produkcji, jak również podwyżek cen gazu i energii elektrycznej na rynku polskim. Jednakże w drugiej połowie 2008 r. nastapiło załamie popytu na nawozy, przede wszystkim w wyniku silnego spadku cen upraw polowych. Na ograniczenie wykorzystania nawozów w skali globalnej oddziaływał również kryzys finansowy, który wpłynał negatywnie na dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania. Nawozy azotowe najszybciej reagowały na zmianę koniunktury w rolnictwie, ze względu na mniejsza w porównaniu z innymi nawozami koncentrację produkcji na świecie. Gaz ziemny stanowi główny składnik kosztów produkcji azotu w wytwarzanych na bazie amoniaku nawozach, m.in. moczniku. Gaz ziemny, w zależności od technologii, stanowi ok % kosztów produkcji amoniaku. Oprócz gazu ziemnego do produkcji nawozów azotowych wykorzystywany jest olej rafinowany, nafta oraz węgiel. Dlatego też wahania cen gazu, maja różny wpływ na podaż nawozów azotowych w różnych regionach świata. Między innymi 27% amoniaku w Indiach wytwarzanych jest na bazie oleju, a w Chinach 78% tego nawozu produkuje się przy wykorzystaniu węgla. Jednakże w Chinach oczekuje się, iż w ciagu najbliższych lat udział amoniaku wytworzonego z gazu ziemnego wzrośnie do 40%. W opinii części uczestników rynku ceny nawozów azotowych w bieżacym roku wzrosna na rynku światowym, w zwiazku ze stopniowa odbudowa popytu. Oczekiwany wzrost zapotrzebowania na nawozy będzie wynikał z poprawy dochodowości produkcji zbóż oraz łatwiejszego dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania (stopniowe wychodzenie z kryzysu gospodarki światowej). W perspektywie r. oczekuje się, iż wykorzystanie nawozów będzie najsilniej rosło w Azji Wschodniej (w szczególności w Chinach) oraz Azji Południowej (Indie). Ograniczeniem dla dalszego wzrostu zapotrzebowania na nawozy azotowe ze strony Chin może być wprowadzenie zmian w zakresie przepisów regulujacych ochronę środowiska. Obecnie Chiny borykaja się z problemem silnego zanieczyszczenia wód gruntowych w wyniku nieracjonalnego wykorzystania tej grupy nawozów w ostatnich trzydziestu latach. Jednakże, odnotowywane w ostatnich tygodniach wzrosty cen nawozów azotowych w kraju wynikaja przede wszystkim z sezonowego wzrostu popytu. W perspektywie najbliższego roku należy oczekiwać, iż czynnikiem ograniczajacym podwyżki cen wynikajace z przedstawionych tendencji globalnych będzie prognozowane umocnienie się złotego wobec euro i dolara. Ceny surowców energetycznych (PLN/l) (Olej napędowy, LPG ; Olej opałowy 18.01) Rodzaj Olej napędowy LPG Olej opałowy pn. centr. pd.-wsch. zach. Cena 4,06 2,17 2,62 2,64 2,62 2,61 Opracowanie na podstawie danych ze stron Ceny detaliczne środków do produkcji rolnej (z VAT) styczeń 2010 Nawozy PLN/t Środ. ochr. roślin Azotowe Herbicydy PLN/l Saletra amonowa 34% Roundup 360sl Siarczan amonowy 20% Atlantis 04 WG PLN/kg Mocznik Apyros 75 WG PLN/100g Saletrzak Starane 250 EC Potasowe Granstar 75 WG PLN/100g Sól potasowa 60% Fungicydy Siarczan potasu Amistar 250SC Fosforowe Horizon 250 EW Superfosfat 40% Tilt Plus 400 EC Superfosfat 20% Orius 250 EW Fosforan amonu Insektycydy Wapniowe Bi 58 Nowy 400 EC Saletra wapniowa Fury 100 EW Wapno tlenkowe 50% Mospilan 20 SP PLN/125g Wieloskładnikowe Materiał siewny PLN/100kg Polifoska max Pszenica oz Polifoska Jęczmień oz. pasz Polifoska Jęczmień oz. bro Polifoska Pszenżyto Polifoska Żyto (odm.lin.) Poliwap Rzepak oz (odm.miesz.) Polimag S Rzepak oz (odm.lin.) Średnie ceny wg przeprowadzonej ankiety w dniach stycznia 2010 r. Średnie ceny wg Polskiej Izby Nasiennej z września 2009 r. oraz ankiety przeprowadzonej w dniach r. Cena za jednostkę. Ceny sprzedaży pasz dla zwierzat (bez VAT) (PLN/t) Miesiac IX 09 X 09 XI 10 XI 09/XI 08 Bydło M.p. pełnoporcjowe ,9 % M.p. uzupełniajace ,6 % Premiksy ,7 % Drób M.p. pełnoporcjowe ,2 % M.p. uzupełniajace ,4 % Premiksy ,2 % Trzoda chlewna M.p. pełnoporcjowe ,9 % M.p. uzupełniajace ,9 % Premiksy ,0 % Średnie ceny gruntów ornych w obrocie prywatnym (PLN) (III kw. 2009r.) Województwo Przeciętne Dobre Średnie Słabe Dolnoślaskie 17159, , ,9 9647,7 Kujawsko-pomorskie 24988, , , ,3 Lubelskie 12077, , ,0 9293,9 Lubuskie 9603, , ,8 8141,2 Łódzkie 16015, , , ,7 Małopolskie 16407, , , ,9 Mazowieckie 17704, , , ,5 Opolskie 17205, , , ,2 Podkarpackie 11676, , , ,1 Podlaskie 16631, , , ,6 Pomorskie 21824, , , ,5 Ślaskie 17925, , , ,8 Świętokrzyskie 8972, ,6 8960,3 6314,6 Warmińsko-mazurskie 13043, , , ,5 Wielkopolskie 27707, , , ,1 Zachodniopomorskie 11630, , ,6 9621,1 Polska 16940, , , ,0 Źródło: GUS 7 AgroTydzień