PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Transkrypt

1 MPU-ORZ3/ /Dw/ /14 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO REJON ULICY BOHATERÓW WESTERPLATTE W POZNANIU OPRACOWANIE: ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH MGR INŻ. AGNIESZKA WIECZORKIEWICZ WSPÓŁPRACA: MGR KRYSTYNA BEREZOWSKA-APOLINARSKA - AKUSTYKA BIEGŁY Z LISTY WOJEWODY WLKP. NR 0006 POZNAŃ, MARZEC 2015 R./ SIERPIEŃ 2015 * * NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY W PROJEKCIE MPZP WPROWADZONE W WYNIKU DOKONANYCH UZGODNIEŃ ORAZ UZYSKANYCH OPINII

2 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE Informacje wstępne Podstawy formalno-prawne opracowania Cel i zakres merytoryczny opracowania Wykorzystane materiały i metody pracy CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu Rzeźba terenu Budowa geologiczna i warunki gruntowe Zasoby naturalne Warunki wodne Szata roślinna Zwierzęta Gleby Klimat lokalny Obszary cenne kulturowo Jakość powietrza atmosferycznego Klimat akustyczny Jakość wód ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU Cel opracowania projektu planu Ustalenia projektu planu Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO Oddziaływanie na powierzchnię ziemi Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne Oddziaływanie na zasoby naturalne Oddziaływanie na różnorodność biologiczną Oddziaływanie na szatę roślinną Oddziaływanie na zwierzęta Oddziaływanie na ludzi Oddziaływanie na krajobraz Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie na powietrze Oddziaływanie na klimat Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe Oddziaływanie na dobra materialne Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura Oddziaływanie transgraniczne PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE MPZP STRESZCZENIE I WNIOSKI ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania 2. Geologia 3. Hipsometria 4. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porach: dzienno-wieczorno-nocnej (L DWN) oraz nocnej (L N) 5. Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania (cz. A i B) 6. Projekt mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu, MPU 2015 r. etap procedury planistycznej wyłożenie do publicznego wglądu 2

3 1. WPROWADZENIE 1.1 Informacje wstępne Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu. Projekt planu sporządzany jest na podstawie uchwały Nr LXXII/992/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 11 maja 2010 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu. Granica przedmiotowego projektu planu obejmuje tereny położone w południowej części miasta, ograniczone od północy ul. Gostyńską, ul. Przełęcz i ul. Głazową, od wschodu ul. Nizinną, od południa ul. H. Burszty, ul. H. Sucharskiego, ul. H. Zygalskiego, ul. Wielichowską i ul. Koźmińską natomiast od zachodu ul. Leszczyńską. Szczegółowy przebieg granic obszaru, dla którego sporządzono projekt mpzp, przedstawiono na załącznikach do niniejszego opracowania (załącznik nr 1 i nr 2). Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi 31,8 ha. 1.2 Podstawy formalno-prawne opracowania Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 1. W myśl powyższej ustawy, prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1, organ opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Natomiast stosownie do art. 50, przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagane jest również w przypadku wprowadzenia zmian do obowiązującego planu miejscowego, z uwzględnieniem art. 48 ust. 1a. Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu miejscowego wskazuje również art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego (...), wraz z prognozą oddziaływania na środowisko. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a także są przedmiotem społecznej oceny podlegają wyłożeniu do publicznego wglądu. 1.3 Cel i zakres merytoryczny opracowania Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi element procesu sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jej głównym celem jest wskazanie przewidywanego wpływu na środowisko przyrodnicze, jaki może mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych w projekcie planu różnych form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu, w prognozie ocenia się relacje pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego. W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem, stanowiącym załącznik graficzny uchwały. Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie określa w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy, informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko muszą być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a także dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego. 1 Dz. U. z 2013 r., poz (tekst jednolity), ze zmianami 2 Dz. U. z 2015 r., poz. 199 (tekst jednolity) 3

4 Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy, zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57 i 58 ustawy: Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu pismem RDOŚ-30-OO.III /10/pw z dnia r., Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu pismem NS-72/1-127(1)/10 z dnia r. 1.4 Wykorzystane materiały i metody pracy Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe: Literatura: Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, Krygowski B., Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. I Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.- Przyr., Komitet Fizjograficzny, Poznań 1961, Jeż J., Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2001, Szponar A., Fizjografia urbanistyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, Wśród zwierząt i roślin, Kronika Miasta Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2002, Przyroda miasta Poznania, Urząd Miasta Poznania Wydział Ochrony Środowiska, Poznań Materiały kartograficzne: mapa ewidencyjna w skali 1: 1000, mapa glebowo-rolnicza, mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N D Poznań, GEOMAT Sp. z o.o., Poznań 2001, mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark.. N D Poznań, OPGK Poznań 1992, mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: główny użytkowy poziom wodonośny, ark. Poznań (471), wersja cyfrowa, mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: pierwszy poziom wodonośny, występowanie i hydrodynamika, ark. Poznań (471), mapa topograficzna 1: ark. POZNAŃ DĘBIEC N D-d-3, Geokart International Sp. z o.o., Rzeszów 1994 r., szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 Poznań N D, Państwowy Instytut Geologiczny, Akty prawne Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, tekst jednolity, ze zmianami), Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235, tekst jednolity, ze zmianami), Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199, tekst jednolity), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627 tekst jednolity), Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r., poz. 1446, tekst jednolity), Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, ze zmianami), Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409, tekst jednolity, ze zmianami), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury, Budownictwa u Gospodarki Morskiej z dnia 6 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2012, poz. 1289), 4

5 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112, tekst jednolity), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 817), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U z 2014 r. poz. 1409), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348), Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG), Dyrektywa Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (96/62/WE), Dyrektywa Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa), Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.), Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia r., poz. 508), Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia r., poz. 509), Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia r., poz. 3931), Uchwała Nr VI/30/2013 Zgromadzenia Związku Międzygminnego Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej, Uchwała Nr LX/927/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Poznania (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 21 stycznia 2014 r., poz. 487), w tym Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, Akustix, Poznań, listopad 2012 r. Dokumenty, inne dostępne opracowania: projekt uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu, MPU 2015, Uchwała Nr LXXII/992/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 11 maja 2010 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r., Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r., Program ochrony środowiska dla miasta Poznania na lata z perspektywą do 2020 roku, Uchwała Nr LX/928/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r., Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2011, Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012, biblioteka monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2013, Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013, WIOŚ, Poznań, kwiecień 2014, 5

6 Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014, WIOŚ, Poznań, kwiecień 2015, Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2013 r. /wg badań PIG/, Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2014 r. /wg badań PIG/, poznan.wios.gov.pl, Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50000, arkusz Poznań (471), Chmal R., Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1997, Objaśnienia do arkusza mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Poznań (471), Biuro Studiów i Badań Hydrogeologicznych i Geofizycznych HYDROCONSULT Sp. z o.o., Warszawa 2000, Mieloch A., Berezowska-Apolinarska K., Zajda K., Projekt budowlano-wykonawczy: Budowa ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu,. Charakterystyka wpływu inwestycji na środowisko, wrzesień 2005, Berezowska-Apolinarska K. Opinia akustyczna dla ul. Bohaterów Westerplatte, październik Inne źródła: wizja terenowa (lipiec, sierpień 2014 r.), dokumentacja fotograficzna (MPU, sierpień 2014 r.), mapa SIP ZGiKM GEOPOZ, baza.pgi.gov.pl, geoserwis.gdos.gov.pl. Informacje uzyskane z powyższych materiałów źródłowych oraz informacje zebrane podczas przeprowadzonej wizji terenowej, pozwoliły na opracowanie ogólnej charakterystyki środowiska przyrodniczego omawianego obszaru, w podziale na jego poszczególne komponenty, w tym w szczególności: rzeźbę terenu, budowę geologiczną i warunki podłoża, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy, gleby, klimat lokalny. Na podstawie pozyskanych informacji określono również stan środowiska przyrodniczego w zakresie jakości powietrza, wód i klimatu akustycznego, a także wskazano obecny sposób i stan zagospodarowania obszaru objętego projektem planu. Należy jednak zaznaczyć, że przeprowadzenie wizji terenowej w ograniczonym przedziale czasowym, nie pozwoliło na przeprowadzenie inwentaryzacji w sposób wyczerpujący, umożliwiający zidentyfikowanie wszystkich gatunków występujących w granicach obszaru opracowania. Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu. Posłużono się również metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami środowiskowymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umożliwia obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście stopień ogólności ustaleń planu. 2. CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 2.1. Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu Tereny, dla których sporządzono projekt analizowanego mpzp, położone są w południowozachodniej części miasta Poznania (w rejonie Świerczewa). Obejmują one obszar ograniczony od północy ul. Gostyńską, ul. Przełęcz i ul. Głazową, od wschodu ul. Nizinną, od południa ul. J. Burszty, ul. H. Sucharskiego, ul. H. Zygalskiego, południową granicą działki nr 61 obręb Dębiec (ark. 12), ul. Wielichowską i ul. Koźmińską natomiast od zachodu ul. Leszczyńską. Całkowita powierzchnia terenów stanowiących obszar opracowania wynosi 31,8 ha. Analizowany obszar charakteryzuje się bardzo dużym stopniem zainwestowania. Przeważający udział w aktualnym zagospodarowaniu ma zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, zlokalizowana przede wszystkim na obszarze ograniczonym ul. Leszczyńską, ul. Koźmińską, ul. H. Sucharskiego, 6

7 ul. J. Burszty, ul. M. Rejewskiego, ul. Przełęcz oraz ul. Gostyńską (w przewadze szeregowa i bliźniacza). Jedynie nieliczne budynki pełnią funkcje mieszkaniowo-usługowe (pojedyncze budynki przy ul. Włoszakowickiej, ul. ks. M. Ossowskiego itd.). W części północno-wschodniej, na obszarze ograniczonym ul. Głazową, ul. Przełęcz, ul. Korzenną i ul. Nizinną, dominujący udział w zagospodarowaniu ma zabudowa usługowo-produkcyjna, charakteryzująca się niską wartością architektoniczną. Wśród funkcjonujących tu obiektów wymienić można m.in. liczne zakłady świadczące usługi w zakresie mechaniki pojazdowej (Moto-Nika Elektronika pojazdowa przy ul. Przełom, NSV Niezależny Serwis Volvo przy ul. Korzennej itd.), usług blacharsko-lakierniczych (serwis blacharskolakierniczy przy ul. Przełom), a także inne firmy tj. Wytwórnia Pucharów Sportowych (ul. Kamienna), Galmar Text (reklama, grafika, druk, ul. Nizinna), Metaloplastyka Stanisław Maryański (odlewnia metali kolorowych, ul. Nizinna), ADRO Elektroślusarstwo (ul. Nizinna), ULMAR PLUS (producent uchwytów drzwiowych, ul. Przełom), Galwano-Perfekt Sp. j (ul. Błotna), czy też ALHEN Artszkło Sp. z o.o. (ul. Korzenna). Wśród funkcjonujących na obszarze projektu mpzp obiektów usługowych wymienić należy także Prywatne Przedszkole Anglojęzyczne Kinder ki przy ul. Przełęcz oraz HELP MED (pomoc medyczna) przy ul. Leszczyńskiej. Na terenie położonym między ul. Błotną, ul. Nizinną i ul. Bohaterów Westerplatte funkcjonują również korty tenisowe należące do Towarzystwa Tenisowego Świerczewo. W granicach analizowanego obszaru występują nieliczne, niezabudowane dotąd fragmenty terenów (m.in. w rejonie ul. Błotnej, ul. Przełom, ul. Kamiennej), jak również niezainwestowane dotąd tereny, powstałe w wyniku realizacji projektu drogowego ul. Bohaterów Westerplatte. Obsługę komunikacyjną zlokalizowanej na analizowanym obszarze zabudowy zapewniają tereny komunikacyjne położone w jego granicach: ul. Bohaterów Westerplatte, ul. Przełęcz, ul. H. Kołłątaja, ul. Nizinna, ul. Przełom, ul. Kamienna, ul. Korzenna ul. Błotna, ul. St. Nowakowskiego, ul. H. Ułaszyna, ul. St. Niedbalskiego, ul. M. Bohuszewiczówny, ul. H. Sucharskiego, ul. Poniecka, ul. Szubińska, ul. Kępińska, ul. M. Rejewskiego, ul. St. Worcella, ul. Z. Kiedacza, ul. St. Kunickiego, ul. J. Pietrusińskiego, ul. ks. M. Ossowskiego, ul. H. Zygalskiego, ul. Wielichowska, ul. Żerkowska, ul. Gołuchowska, ul. Koźmińska oraz ul. Włoszakowicka. Dojazd do części zabudowy zapewniany jest za pośrednictwem położonych poza granicami mpzp ul. Leszczyńskiej i ul. Gostyńskiej. W granicach obszaru objętego projektem mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu występują także tereny zieleni, obejmujące zieleniec zlokalizowany w rejonie ul. Wielichowskiej i ul. H. Zygalskiego, tereny zieleni nieurządzonej z kępami drzew i krzewów przy ul. Błotnej, w pasie terenu między ul. Rejewskiego i ul. Bohaterów Westerplatte, oraz porośnięty zielenią wysoką teren położony na północ od ul. Bohaterów Westerplatte. Zieleń wysoka towarzyszy również szlakom komunikacyjnym (np. nasadzenia wzdłuż ul. Bohaterów Westerplatte) oraz terenom zabudowy mieszkaniowej (miejscami liczne nasadzenia w przydomowych ogrodach). Przez analizowany obszar przebiegają elementy sieci infrastruktury technicznej, obejmujące istniejący wodociąg, kanalizację sanitarną i deszczową (część terenów), gazociąg średniego ciśnienia, linię kablową SN, stacje transformatorowe 15,0/0,4 kv oraz kablową linię telekomunikacyjną. Tereny położone w granicach przedmiotowego obszaru nie posiadają natomiast dostępu do sieci cieplnej Rzeźba terenu Obszar opracowania, wg podziału Polski na jednostki fizycznogeograficzne, położony jest w obrębie makroregionu Pojezierze Wielkopolskie (315.5) 3, w obszarze mezoregionu Poznański Przełom Warty (315.52) 4. Generalnie, analizowany obszar charakteryzuje się stosunkowo dużym zróżnicowaniem rzeźby terenu. Rzędne terenu wahają się na omawianym obszarze w granicach m n.p.m. W lokalnym ukształtowaniu terenu, w sposób wyraźny zaznacza się obniżenie terenu przebiegające równoleżnikowo w rejonie ul. Bohaterów Westerplatte (76-82 m n.p.m.), a także obniżenie terenu w rejonie wschodniej granicy obszaru opracowania (w pasie terenu na wschód od ul. St. Nowakowskiego i ul. Kamiennej). Najwyższymi rzędnymi charakteryzują się natomiast tereny zlokalizowane w pasie terenów powyżej ul. Bohaterów Westerplatte (od ul. Leszczyńskiej do ul. Przełęcz) rzędne w granicach m n.p.m. oraz tereny położone między ul. M. Rejewskiego, ul. Leszczyńską ul. H. Ułaszyna, a południową granicą obszaru opracowania (rzędne w granicach m n.p.m.). 3 Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa bazagis.pgi.gov.pl 7

8 2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe Obszar będący przedmiotem niniejszej prognozy, charakteryzuje się stosunkowo niewielkim zróżnicowaniem w zakresie budowy geologicznej. W jego granicach wyróżnić można dwa obszary, różniące się charakterem występujących tu utworów czwartorzędowych. Na terenach położonych w części północnej utwory te reprezentowane są przez plejstoceńskie piaski lodowcowe na glinach zwałowych, powstałe w wyniku procesów wytapiania moreny supraglacjalnej. W części południowej i wschodniej występują natomiast plejstoceńskie piaski i żwiry wodnolodowcowe poziomu sandrowego I, powstałe w wyniku procesów akumulacji wód lodowcowych. Podłoże trzeciorzędowe omawianego obszaru stanowi warstwa mioceńskich piasków, mułków i iłów, z lokalnie występującymi przewarstwieniami węgla brunatnego, przykrytych kompleksem iłów i mułków pochodzenia plioceńskiego, z lokalnie występującymi piaskami. Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie hydrograficznej 5 i sozologicznej 6, w granicach analizowanego obszaru występują grunty antropogeniczne o zróżnicowanej przepuszczalności Zasoby naturalne Na obszarze objętym granicami projektu mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu nie stwierdzono występowania udokumentowanych i zarejestrowanych nieodnawialnych zasobów w postaci złóż naturalnych Warunki wodne Obszar objęty projektem mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu położony jest w zasięgu jednolitej części wód (JWCP) Warta od Kopli d Cybiny (PLRW ) cześć centralna i wschodnia oraz Potok Junikowski (PLRW ) część zachodnia. Przez tereny położone w zasięgu granic omawianego obszaru przebiega dział wodny III-rzędu (południkowo). W granicach obszaru objętego granicami projektu mpzp nie stwierdzono występowania wód powierzchniowych w postaci zbiorników i cieków wodnych, w związku z powyższym analizę warunków wodnych ograniczono do analizy lokalnych zasobów wód podziemnych. Występowanie wód gruntowych na omawianym obszarze jest uzależnione od budowy geologicznej oraz lokalnej rzeźby terenu. Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie hydrograficznej 8, zwierciadło wód gruntowych, w granicach terenów obejmujących niemal cały analizowany obszar, występuje na głębokości ok. 2,0 m p.p.t. Płytsze zaleganie wód gruntowych obserwowane jest jedynie na terenach położonych w rejonie wschodniej granicy obszaru projektu mpzp (1,0-2,0 m p.p.t.). Wody podziemne charakteryzują się sezonowym reżimem zasilania (zasilane głównie w okresie roztopów wiosennych). Omawiany obszar znajduje się w zasięgu dwóch odrębnych jednostek hydrogeologicznych. Większość terenów zlokalizowana jest w zasięgu granic jednostki ctr/i (trzeciorzędowe piętro wodonośne), w obrębie której poziomem wodonośnym jest mioceński poziom zbiornika wielkopolskiego, zbudowany z piasków (drobnoziarnistych i mułkowatych) o średniej miąższości wynoszącej ok. 40 m. Zwierciadło wody ma charakter napięty. Nadkład tego poziomu tworzą utwory słabo i bardzo słabo przepuszczalne (gliny morenowe, iły poznańskie). Jedynie niewielka część terenów w rejonie północno-wschodniej granicy obszaru projektu mpzp położona jest w zasięgu jednostki hydrogeologicznej aqii/tr (czwartorzędowe piętro wodonośne). Poziomem użytkowym jest w tym przypadku poziom międzyglinowy górny, zbudowany z piasków i żwirów fluwioglacjalnych, których miąższość wynosi średnio 9,5 m. Zwierciadło wody ma charakter napięty (lokalnie swobodny). Zasilanie tego poziomu odbywa się na skutek przesączania wód z wyżej leżącego poziomu wodonośnego lub też poprzez infiltrację opadów atmosferycznych. Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie hydrogeologicznej 9, w obrębie dużej części analizowanego obszaru, głębokość występowania głównego użytkowego poziomu wodonośnego wynosi m, podczas gdy w części wschodniej sięga ona m. Użytkowe poziomy 5 mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N D Poznań, OPGK Poznań 1988/9, 6 mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark.. N D Poznań, OPGK Poznań baza.pgi.gov.pl 8 mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N D Poznań, OPGK Poznań 1988/9, 9 mapa hydrogeologiczna w skali 1:50 000, ark. Poznań (471), wersja cyfrowa 8

9 wodonośne występują najpłycej w obrębie terenów zlokalizowanych w części północno-zachodniej (5-15 m). Cały analizowany obszar znajduje się poza zasięgiem Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) Szata roślinna Różnorodność lokalnej szaty roślinnej została ukształtowana przede wszystkim na skutek dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów zlokalizowanych w granicach obszaru opracowania. Obszar objęty granicami projektu mpzp charakteryzuje się znacznym stopniem zainwestowania, z dominującym udziałem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, której mniej licznie towarzyszy zabudowa usługowa i mieszkaniowo-usługowa. Na kształtowanie lokalnej szaty roślinnej w sposób niezwykle istotny wpływa zatem obecność różnorodnej zieleni nasadzanej w przydomowych ogrodach. Część z nich została ukształtowana z wykorzystaniem nasadzeń drzew i krzewów różnych gatunków i odmian, tworzących niekiedy większe enklawy zieleni wysokiej, stanowiące istotny element lokalnej flory. Wśród występujących tu gatunków wymienić można pospolicie wprowadzane odmiany gatunków drzew iglastych, tj. jodła (Abies), świerk (Picea), sosna (Pinus), daglezja (Pseudotsuga) czy żywotnik (Thuja), jak również odmiany drzew owocowych i ozdobnych gatunków drzew liściastych. Na terenach prywatnych posesji licznie nasadzane są również gatunki roślin krzewiastych, czy też kwitnących bylin i roślin jednorocznych. Wspomnieć tu można między innymi berberysy (Berberis), tamaryszki (Tamarix), jałowce (Juniperus), cyprysiki (Chamaecyparis), tawuły (Spiraea), sumaki octowce (Rhus typhina), derenie (Cornus) oraz hortensje (Hydrangea), nasadzane w sąsiedztwie rabat kwiatowych i większych powierzchni, obsianych pospolitymi mieszankami traw (trawniki). Ozdobne drzewa i krzewy nasadzone zostały także w celu zagospodarowania zieleńca znajdującego się w rejonie ul. Wielichowskiej i ul. H. Zygalskiego. Na kształtowanie lokalnej szaty roślinnej wpływa również roślinność porastająca tereny dotąd niezabudowane oraz zieleń wprowadzana na tereny przylegające do głównych szlaków komunikacyjnych. Istotny element lokalnej szaty roślinnej stanowi roślinność wysoka, porastająca obniżenie terenu sąsiadujące z ul. Bohaterów Westerplatte. Powierzchnia tego terenu jest stosunkowo duża, a rosnące tu drzewa osiągnęły w chwili obecnej znaczne rozmiary. Wśród przeważających tu gatunków wymienić można brzozy (Betula), topole (Populus) oraz wierzby (Salix). Pojedyncze drzewa i krzewy porastają także tereny zieleni nieurządzonej położone wzdłuż południowej granicy ul. Westerplatte, niezabudowany dotąd teren przy ul. Gostyńskiej oraz teren zlokalizowany przy ul. Błotnej (w sąsiedztwie kortów tenisowych). Poza wspomnianymi powyżej gatunkami spotkać można tu także klony (Acer), robinie akacjowe (Robinia pseudoacacia), pojedyncze jesiony (Fraxinus), a także krzewy bzu czarnego (Sambucus nigra) i dzikiej róży (Rosa canina). Omawiając charakter roślinności występującej na obszarze opracowania, wspomnieć należy o samoistnie pojawiającej się roślinności niskiej, reprezentowanej przez gatunki typowe dla zbiorowisk ruderalnych, charakteryzujących się stosunkowo niewielkimi wymaganiami siedliskowymi oraz odpornością na niekorzystne czynniki środowiskowe. Poza roślinnością porastającą tereny przylegające do terenów komunikacyjnych oraz niezabudowane dotąd fragmenty terenów, szczególną uwagę należy zwrócić na roślinność niską występującą na terenach położonych między ul. Bohaterów Westerplatte i ul. M. Rejewskiego (w sąsiedztwie istniejących schronów). W obrębie tych silnie nasłonecznionych, suchych stanowisk, licznie występują pospolite gatunki kwitnących roślin, takie jak: bylica pospolita (Artemisia vulgaris), krwawnik pospolity (Achillea millefolium), pyleniec pospolity (Berteroa incana), babka zwyczajna (Plantago major), tasznik pospolity (Capsella bursa-pastoris), żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare), farbownik lekarski (Anchusa officinalis), wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare), rozchodnik ostry (Sedum acre) oraz pospolite gatunki traw. Na stanowiskach charakteryzujących się większym zacienieniem i wilgotnością napotkać można natomiast na skupiska jasnoty białej (Lamium album) oraz pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica). W miejscu funkcjonującego niegdyś rowu (w sąsiedztwie ul. Nizinnej) oraz w lokalnych obniżeniach terenu (np. na terenach położonych między ul. Błotną i ul. Bohaterów Westerplatte) występują również niewielkie skupiska trzciny pospolitej (Phragmites australis). Lokalną szatę roślinną uzupełniają sztucznie wprowadzone nasadzenia towarzyszące głównym szlakom komunikacyjnym przebiegającym przez obszar omawianego projektu mpzp. Wspomnieć tu należy przede wszystkim o zieleni urządzonej, nasadzonej wzdłuż ul. Bohaterów Westerplatte po 9

10 zakończeniu jej przebudowy. Zgodnie z posiadanymi informacjami, na terenach tych nasadzono platany klonolistne (Platanus acerifolia), leszczyny tureckie (Corylus colurna) oraz ponad 2 tysiące krzewów, w tym róże fałdzistolistne (Rosa rugosa), tawuły (Spiraea), berberysy (Berberis) i śnieguliczki (Symphoricarpos) Zwierzęta Podobnie jak w przypadku lokalnej flory, charakter zróżnicowania przedstawicieli lokalnej fauny związany jest w sposób niezwykle istotny z charakterem dotychczasowego sposobu zagospodarowania terenów. W obrębie większości terenów zlokalizowanych na analizowanym obszarze, fauna reprezentowana jest przez gatunki zwierząt przystosowane do życia w bezpośrednim sąsiedztwie terenów przekształconych w znacznym stopniu przez człowieka (tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej, tereny komunikacyjne). Niemniej, zróżnicowanie występującej w przydomowych ogrodach zieleni, jak również jej stosunkowo duża powierzchnia, sprzyja większej różnorodności gatunkowej zwierząt, w tym w szczególności przedstawicieli ptaków i owadów. Z punktu widzenia kształtowania różnorodności lokalnej ornitofauny niezwykle istotna jest obecność zieleni wysokiej, stanowiącej atrakcyjne miejsce występowania i żerowania i rozrodu pospolitych gatunków. Podczas przeprowadzonej wizji terenowej potwierdzono występowanie gatunków takich jak sroka (Pica pica), sierpówka (Streptopelia decaocto), sójka (Garrulus glandarius), kos (Turdus merula) oraz mazurek (Passer montanus). Ze względu na stosunkowo duży udział zieleni wysokiej (teren wzdłuż ul. Bohaterów Westerplatte, przydomowe ogrody itd.) można natomiast przypuszczać, iż na terenach tych spotkać można również innych przedstawicieli rzędu wróblowych (Passeriformes). Sposób zagospodarowania terenów zabudowy mieszkaniowej (dominującej na analizowanym obszarze) sprzyja również występowaniu licznych przedstawicieli świata bezkręgowców. Wśród nich wymienić można szereg gatunków chrząszczy (Coleoptera), muchówek (Diptera), prostoskrzydłych (Orthoptera), czy też łuskoskrzydłych (Lepidoptera). Obecności pospolitych gatunków owadów (Insecta) sprzyja także występowanie silnie nasłonecznionych stanowisk, porośniętych różnymi gatunkami roślin kwitnących tereny przylegające do historycznych schronów (w rejonie ul. Bohaterów Westerplatte i ul. M. Rejewskiego). Ze względu na brak szczegółowych informacji w literaturze, a także brak możliwości pełnego rozpoznania różnorodności gatunkowej w terenie (ograniczony czas), w niniejszym opracowaniu nie przytoczono jednak listy występujących tu gatunków. Wspomnieć można jedynie o napotkanych osobnikach bielinka kapustnika (Pieris brassicae) i modraszka ikara (Polyommatus icarus). W granicach analizowanego obszaru nie stwierdzono obecności rodzimych gatunków płazów, co wynika najprawdopodobniej z braku występowania atrakcyjnych dla tych zwierząt siedlisk. W trakcie przeprowadzonej na potrzeby prognozy wizji terenowej nie napotkano również na przedstawicieli rodzimych gatunków gadów, niemniej, z uwagi na występowanie w granicach przedmiotowego obszaru specyficznych stanowisk (nasłonecznione tereny w pobliżu schronów), nie można wykluczyć możliwości pojawiania się na tych terenach pospolitych gatunków np. jaszczurki zwinki (Lacerta agilis). Na obszarze opracowania pojawiać się mogą także gatunki drobnych ssaków, związane z terenami o charakterze leśno-parkowym (zadrzewione tereny w sąsiedztwie ul. Bohaterów Westerplatte), a także zagospodarowanymi zielenią terenami przydomowych ogrodów. Wspomnieć można tu jeża (Erinaceus europaeus), kreta (Talpa europaea) oraz mysz zaroślową (Apodemus sylvaticus). Z uwagi na brak bezpośrednich połączeń z terenami zieleni położonymi poza granicami obszaru opracowania (brak lokalnych korytarzy ekologicznych), a także dużą odległość od terenów cennych przyrodniczo, mało prawdopodobne jest pojawianie się na tym obszarze ssaków reprezentujących gatunki o znacznych rozmiarach (np. dziki, sarny itd.). Czynnikiem ograniczającym możliwość migracji większych gatunków ssaków jest także obecność istotnych barier przestrzennych (przede wszystkim ul. Bohaterów Westerplatte) Gleby Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie glebowo-rolniczej, na analizowanym obszarze występują gleby antropogenicznie przekształcone, wykształcone na piaskach słabogliniastych zalegających na piaskach luźnych (pierwotnie gleby te należały najprawdopodobniej do klasy IV i IVa). 10

11 Właściwości naturalnie występujących tu gleb zostały zmodyfikowane na skutek wprowadzenia na przestrzeni lat inwestycji budowlanych (zabudowa mieszkaniowa, obiekty usługowe), realizacji elementów układu komunikacyjnego (m.in. ul. Bohaterów Westerplatte) oraz elementów podziemnych sieci infrastruktury technicznej. Niekorzystne oddziaływania na kształtowanie właściwości gleb wynikają przede wszystkim z trwałego uszczelnienia powierzchni (np. posadowienie budynków, realizacja dróg) oraz zastosowania szeregu materiałów budowlanych, wpływających na zmiany przepuszczalności czy też stateczności gruntów. Szczególnie w przypadku dużych inwestycji, w celu uzyskania odpowiednich właściwości podłoża, dokonuje się przemieszczenia znacznych ilości mas ziemnych, przemieszania wierzchnich warstw gleby, zniszczenia warstwy próchniczej, jak również wzbogacenia podłoża o materiały takie jak piasek czy żwir. Działania te przyczyniają się niekiedy do wzrostu przepuszczalności gleb oraz przyspieszenia tempa infiltracji wód opadowych i roztopowych, co z kolei wpływa na przyspieszenie tempa migracji zanieczyszczeń w głąb profilu glebowego. W przypadku trwałego uszczelnienia powierzchni występuje natomiast zjawisko pozbawienia gleb naturalnych właściwości biologicznych. Należy również wspomnieć, iż gleby antropogeniczne, poza obecnością zanieczyszczeń fizycznych (tj. żwir, gruz i inne materiały wykorzystywane przy realizacji inwestycji), wykazują również obecność metali ciężkich oraz węglowodorów pierścieniowych. Ich podwyższone stężenia notowane są zazwyczaj na terenach sąsiadujących bezpośrednio z terenami dróg (np. w granicach nieutwardzonych poboczy). W granicach obszaru objętego ustaleniami projektu mpzp nieco mniejszym stopniem przekształcenia charakteryzują się gleby w obrębie terenów zagospodarowanych zielenią, położonych w sąsiedztwie ul. Bohaterów Westerplatte i ul. Koźmińskiej. Na całym analizowanym obszarze gleby charakteryzują się odczynem alkalicznym o ph mieszczącym w przedziale 7,4 9,3 10. W obrębie większości terenów położonych w zasięgu granic opracowania stwierdzono natomiast występowanie anomalii geochemicznych w glebach w zakresie zanotowanych stężeń: miedzi (Cu>18 mg/kg) i baru (Ba>101 mg/kg) w części północnowschodniej, ołowiu (Pb>37 mg/kg) oraz cynku (Zn>110 mg/kg) 10 na niemal całym obszarze projektu planu. Na niewielkim obszarze obejmującym tereny położone w części zachodniej stwierdzono również zwiększone stężenia arsenu (As>5 mg/kg) Klimat lokalny Według regionalizacji klimatycznej (Woś 1994) obszar objęty granicami planu, podobnie jak obszar całego Poznania, należy do Regionu Środkowowielkopolskiego. Warunki klimatyczne w Poznaniu odzwierciedlają wartości elementów klimatu uzyskane z pomiarów prowadzonych na stacji IMGW Poznań-Ławica. Elementy klimatu na wyżej wspomnianej stacji, przedstawia poniższa tabela: Tabela 1. Elementy klimatu w rejonie Poznań - Ławica (wg IMGW w Poznaniu) OKRES MIESIĄC I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK ŚREDNIA MIESIĘCZNA TEMPERATURA POWIETRZA ( C) ROK ,5-1,0 3,6 8,8 11,5 17,4 22,1 18,7 12,5 6,5 4,7-5,6 7,7 WIELOLECIE ,2-0,5 3,2 7,7 13,5 16,4 18,3 17,7 13,0 8,2 3,2 0,3 8,3 ŚREDNIA MIESIĘCZNA WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA (%) ROK WIELOLECIE ŚREDNIA MIESIĘCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU (M/S) ROK ,0 3,4 4,0 3,7 3,4 3,0 3,1 3,1 3,3 3,8 3,8 4,1 3,6 WIELOLECIE ,9 3,8 4,0 3,7 3,3 3,3 3,2 2,8 3,0 3,3 3,8 3,9 3,5 ŚREDNIA MIESIĘCZNA WYSOKOŚĆ OPADU ATMOSFERYCZNEGO (MM) ROK WIELOLECIE Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Poznań 2011; 10 Atlas geochemiczny Poznania i okolic, 1: ; Józef Lis, Anna Pasieczna; Warszawa

12 Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań-Ławica wykazały, że średnia wartość opadu atmosferycznego z wielolecia (w okresie ) wynosiła 508,0mm. Natomiast roczna suma opadów atmosferycznych, stanowiąca 136% normy, wynosiła w roku mm. Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. Najcieplejszym miesiącem roku 2010 był lipiec średnia miesięczna temperatura w Poznaniu wyniosła 22,1 C, z kolei najniższe temperatury odnotowano w styczniu, kiedy średnia miesięczna temperatura wyniosła w Poznaniu -6,5 C. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 7,7 C. Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi, wpływającymi na klimat miasta, a w szczególności na stężenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła wiatru. Dla obszaru Poznania stwierdzono największą częstotliwość występowania wiatrów z sektora zachodniego, o dość niewielkiej sile - średnia roczna wartość wynosiła 3,6 m/s. Najwyższą średnią miesięczną prędkość wiatru zanotowano w Poznaniu w 2010 r. w grudniu 4,1 m/s. Z kolei najniższa średnia miesięczna prędkość wiatru wystąpiła, podobnie jak w wieloleciu, w lecie, jednak w czerwcu (3,0 m/s), a nie w sierpniu. Rozkład kierunków wiatru w Poznaniu w 2010 r. charakteryzuje, podobnie jak w wieloleciu , zdecydowana przewaga wiatrów z sektora zachodniego oraz mały udział wiatrów z kierunków N i NE (15%). Co istotne, w sierpniu i wrześniu zwiększyła się liczba cisz, co może przyczynić się do pogorszenia sytuacji aerosanitarnej w regionie. Tego typu sytuacje, charakteryzujące się między innymi bardzo małymi prędkościami wiatru utrzymującymi się przez dłużej niż 48 godzin, wystąpiły w Poznaniu, poza styczniem, również pod koniec września i października. Wilgotność względna powietrza na terenie Poznania zależna jest od pory roku. W 2010 r. na terenie Poznania nie wystąpiła susza hydrograficzna. Najwyższą wartość wilgotność osiąga w okresie zimowym, w tym najwyższą w 2010 r. zanotowano w grudniu (93%). Natomiast najniższe wartości występują w miesiącach letnich, takich jak czerwiec i lipiec, kiedy osiągnęła wartości 67% i 61%. Okres wegetacyjny w rejonie miasta Poznania należy do najdłuższych w kraju i wynosi 220 dni Obszary cenne kulturowo W granicach obszaru objętego projektem mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu, zlokalizowane są dwa zabytkowe schrony schron piechoty z 1904 r. oraz schron mobilizacyjny z 1914 r. objęte ochroną konserwatorską na podstawie wpisu do rejestru zabytków decyzją z dnia r. nr A245. Obiekty te zlokalizowane są na obszarze położonym u zbiegu ul. Rejewskiego i ul. Przełęcz. Na terenie objętym granicami projektu mpzp nie stwierdzono występowania rozpoznanych stanowisk archeologicznych i warstw kulturowych, niemniej nie można wykluczyć obecności tego rodzaju cennych kulturowo i historycznie stanowisk Jakość powietrza atmosferycznego Do czynników wpływających na kształtowanie lokalnej jakości powietrza atmosferycznego należy przede wszystkim lokalizacja i charakter źródeł emisji oraz sposób zagospodarowania przestrzennego danego obszaru. Udział zanieczyszczeń napływających z terenów sąsiednich ma zazwyczaj znacznie mniejsze znaczenie w kształtowaniu jakości tego komponentu środowiska. W trakcie prowadzenia prac nad sporządzeniem prognozy nie uzyskano informacji wskazujących na występowanie w granicach obszaru objętego granicami projektu mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu punktowych źródeł emisji gazów, których funkcjonowanie zagrażałoby dotrzymaniu obowiązujących standardów w zakresie jakości powietrza atmosferycznego. Niemniej, nie można w sposób jednoznaczny wykluczyć funkcjonowania na analizowanym obszarze instalacji, których użytkowanie związane jest z emisją różnego rodzaju zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, na poziomie nie przekraczającym wartości dopuszczalnych. (szczególnie w obrębie zabudowy zlokalizowanej w kwartale ograniczonym ulicami: Głazową, Nizinną, Błotną i Przełęcz). Do głównych źródeł emisji zanieczyszczeń należą zatem (w przypadku omawianego obszaru) instalacje grzewcze, funkcjonujące w obrębie istniejącej zabudowy (mieszkaniowej, usługowej oraz zabudowy o charakterze usługowo-produkcyjnym) oraz istniejące elementy układu komunikacyjnego. 12

13 Ze względu na dostępność sieci infrastruktury technicznej, zakłada się, że część funkcjonującej na analizowanym obszarze zabudowy zaopatrywana jest w ciepło za pośrednictwem instalacji wykorzystujących paliwa gazowe (istniejący gazociąg średniego i niskiego ciśnienia), co w sposób istotny wpływa na wyeliminowanie źródeł emisji niskiej, szczególnie w zakresie emisji zanieczyszczeń pyłowych. Znaczna część zabudowy mieszkaniowej ogrzewana jest jednak za pomocą instalacji wykorzystujących paliwa stałe, charakteryzujące się wysokimi wskaźnikami emisji, co powodować może okresowe pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego (szczególnie w okresie jesiennym i zimowym okres grzewczy). Instalacje te generują zanieczyszczenia gazowe i pyłowe, obejmujące m.in. tlenki siarki (głównie SO 2 ), tlenki azotu (NO x ), dwutlenek węgla (CO 2 ) oraz pyły o zróżnicowanym składzie frakcyjnym (w tym pył PM10). Ze względu na charakter dominującej tu zabudowy (zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna), możliwe jest również funkcjonowanie popularnych kominków, użytkowanych jako instalacje uzupełniające, umożliwiające dogrzanie pomieszczeń. Jak już wcześniej wspomniano, na analizowanym obszarze liniowe źródło emisji stanowią istniejące szlaki komunikacyjne. Odbywający się na tych terenach ruch kołowy powoduje emisję do atmosfery szeregu zanieczyszczeń gazowych, powstających podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, w tym m.in. węglowodorów aromatycznych, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla oraz substancji pyłowych, powstających w wyniku ścierania nawierzchni jezdni i opon pojazdów. Większość funkcjonujących w granicach obszaru projektu planu dróg (m.in. ul. St. Nowakowskiego, ul. H. Sucharskiego, ul. St. Kunickiego, ul. J. Pietrusińskiego, ul. H. Zygalskiego, ul. Wielichowska itd.) zapewnia dojazd do istniejącej zabudowy, a co za tym idzie charakteryzuje się stosunkowo niewielkim natężeniem ruchu. Zakłada się, że emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych z tych terenów nie stanowi zagrożenia dla dotrzymania standardów jakości powietrza poza granicami pasów drogowych. Podkreślenia wymaga również fakt, iż znaczna część z dróg umożliwiających dojazd do zabudowy mieszkaniowej to drogi o nawierzchni gruntowej (np. ul. St. Niedbalskiego, ul. M. Bohuszewiczówny, ul. St. Kunickiego, fragment ul. H. Sucharskiego). Większe zagrożenie dla lokalnej jakości powietrza stanowi natomiast emisja generowana w granicach przebiegającej równoleżnikowo przez obszar opracowania ul. Bohaterów Westerplatte. Natężenie oraz specyfika ruchu kołowego odbywającego się wspomnianą ulicą powoduje, że ilość emitowanych zanieczyszczeń jest znacznie większa niż w przypadku dróg o charakterze lokalnym. W tym miejscu należy jednak zauważyć, że wyniki wielu szczegółowych analiz stężeń zanieczyszczeń powietrza w rejonie tras komunikacyjnych o podobnych parametrach i wskaźnikach natężenia ruchu pojazdów, prowadzonych w ramach ocen oddziaływania na środowisko realizacji inwestycji drogowych, wykazują brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń substancji poza granicami pasa drogowego. Na brak występowania przekroczeń dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń poza granicami pasa drogowego wskazano również w opracowaniu pt. Charakterystyka wpływu inwestycji na środowisko wykonanego dla projektu budowlano-wykonawczego inwestycji polegającej na budowie ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu 11. Z uwagi na powyższe, nie przewiduje się w przyszłości występowania przekroczeń dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń na terenach przylegających do ul. Bohaterów Westerplatte, wynikających poziomu emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych, emitowanych przez poruszające się tędy pojazdy. Ze względu na brak punktów pomiarowych, zlokalizowanych w granicach obszaru opracowania, analizę jakości powietrza atmosferycznego przeprowadzono na podstawie wykonywanej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu rocznej oceny jakości powietrza dla poszczególnych stref 12, wyznaczonych w oparciu o ustawę Prawo ochrony środowiska 13. Obszar będący przedmiotem opracowania znajduje się w granicach strefy aglomeracja poznańska. Wykonana przez WIOŚ roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014 pod kątem ochrony zdrowia ludzi dotyczyła następujących zanieczyszczeń: dwutlenku azotu (NO 2 ), dwutlenku siarki (SO 2 ), tlenku węgla (CO), benzenu (C 6 H 6 ), pyłu PM2,5, pyłu PM10, benzo(α)pirenu B(a)P, ozonu (O 3 ), ołowiu (Pb), arsenu (As), niklu (Ni) i kadmu (Cd). Klasyfikację stężeń poszczególnych zanieczyszczeń na obszarze strefy aglomeracja poznańska (z uwzględnieniem kryterium ochrony zdrowia ludzi) w roku 2014 przedstawia poniższa tabela. 11 Mieloch A., Berezowska-Apolinarska K., Zajda K., Projekt budowlano-wykonawczy Budowa ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu, Charakterystyka wpływu inwestycji na środowisko, wrzesień Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Poznań, kwiecień art. 87 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska 13

14 Tabela 2. NAZWA STREFY Klasyfikacja strefy aglomeracja poznańska w roku 2014 r. z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia SYMBOL KLASY STREFY DLA POSZCZEGÓLNYCH SUBSTANCJI NO 2 SO 2 CO C 6 H 6 PM2,5 PM10 BAP AS CD NI PB O 3 aglomeracja A A A A B C C A A A A A poznańska Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014, WIOŚ, Poznań, kwiecień 2015r., Stężenia NO 2, SO 2, CO, C 6 H 6, As, Cd, Ni, Pb, O 3, ocenianych pod kątem ochrony zdrowia ludzi za 2014 r., nie przekraczały poziomów dopuszczalnych, w związku z tym aglomeracja poznańska zaliczona została do klasy A. W przypadku pyłu PM2,5, w 2014 r. stwierdzono występowanie przekroczeń dopuszczalnego poziomu dla PM2,5, wartości stężeń nie przekroczyły jednak poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji (uzyskane stężenie pyłu 26 μg/m 3 ). Z uwagi na powyższe strefę aglomeracja poznańska zaliczono do klasy B. Wyniki pomiarów wskazują jednocześnie na pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego w tym zakresie (na podstawie analogicznych pomiarów, przeprowadzonych dla roku 2013, strefa aglomeracja poznańska zaliczona została do klasy A). W przypadku pyłu PM10, w 2014 r. zanotowano przekroczenia dopuszczalnej częstości przekroczeń dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym dla 24-godzin (na terenie Poznania przekroczenia nie odnotowano jedynie w przypadku stanowiska przy ul. Szymanowskiego). Na terenie miasta Poznania nie zanotowano natomiast na żadnym ze stanowisk pomiarowych przekroczeń stężeń średnich rocznych. Niemniej, ze względu na występowanie przekroczeń dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu PM10, aglomeracja poznańska zakwalifikowana została do klasy C. Należy jednak podkreślić, że roczna seria pomiarów wykazuje wyraźną zmienność sezonową (w okresie zimowym odnotowywane są wyższe stężenia pyłu PM10, w sezonie letnim niższe). W przypadku stężeń benzo(α)pirenu, na wszystkich stanowiskach pomiarowych odnotowano podwyższone stężenia, przekraczające poziom docelowy. Z uwagi na powyższe, wszystkie strefy, w tym strefę aglomeracja poznańska, zaliczono do klasy C. Ze względu na występowanie na terenie Poznania przekroczeń dopuszczalnych poziomów pyłu PM10 oraz benzo(α)pirenu konieczne było podjęcie działań, których realizacja doprowadziłaby do zmniejszenia emisji wspomnianych zanieczyszczeń do poziomów pozwalających na dotrzymanie obowiązujących standardów jakości powietrza atmosferycznego. Dla pyłu PM10 program naprawczy dla Poznania został opracowany już w latach ubiegłych. Wojewoda Wielkopolski wydał na mocy Rozporządzenia Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r. program ochrony powietrza dla strefy aglomeracja Poznań, określający m.in. podstawowe kierunki działań, których podjęcie było niezbędne do przywrócenia standardów jakości powietrza w całej strefie. Realizacja wspomnianych zadań nie doprowadziła niestety do wyeliminowania zjawiska występowania przekroczeń dopuszczalnych stężeń pyłu PM10 w powietrzu. Z uwagi na powyższe, w 2012 r. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego przystąpił do aktualizacji programu ochrony powietrza dla strefy aglomeracja poznańska w zakresie pyłu PM10, który został zatwierdzony uchwałą Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim 14. We wspomnianym dokumencie przedstawiono szereg działań naprawczych, których realizacja ma doprowadzić do zmniejszenia stężeń pyłu PM10 w granicach miasta do poziomów dopuszczalnych. W kontekście analizowanego projektu mpzp (stanowiącego przedmiot niniejszej prognozy), najbardziej istotne są działania naprawcze, polegające na wprowadzaniu odpowiednich zapisów, dotyczących przede wszystkim ustalenia zakazu stosowania paliw stałych w obrębie projektowanej zabudowy (w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych). W roku 2012, z uwagi na występowanie w obrębie poszczególnych stref przekroczeń poziomu docelowego dla benzo(α)pirenu, Sejmik Województwa Wielkopolskiego podjął również uchwałę w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim 15. Program wskazuje na szereg koniecznych do przeprowadzenia działań naprawczych, przy czym z punktu widzenia dokumentów planistycznych najbardziej istotne są działania naprawcze polegające na uwzględnianiu w planach zagospodarowania przestrzennego 14 Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia r., poz Uchwała Nr XXIX/566/12 z dnia 17 grudnia 2012 r., (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia r., poz. 509) 14

15 wymogów dotyczących ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. Działania te obejmują konieczność uwzględniania w nowotworzonych lub aktualizowanych planach wymogów dotyczących zaopatrywania w ciepło nowopowstających budynków z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń do powietrza oraz projektowanie linii zabudowy z uwzględnieniem przewietrzania miasta. Podjęcie działań mających na celu ograniczenie emisji benzo(α)pirenu do poziomów umożliwiających dotrzymanie obowiązujących standardów, jest szczególnie ważne w kontekście dużej szkodliwości benzo(α)pirenu dla zdrowia ludzkiego (duża toksyczność przewlekła), a także roślinności, gleb i wody Klimat akustyczny Tereny, dla których sporządzono projekt planu Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu położone są w południowo-zachodniej części miasta, na Świerczewie, i obejmują obszar ograniczony od północy ul. Gostyńską, ul. Przełęcz i ul. Głazową, od wschodu ul Nizinną, od południa ul. J. Burszty, ul. H. Sucharskiego, ul. H. Zygalskiego, południową granicą działki nr 61 (obręb Dębiec, ark. 12), ul. Wielichowską i ul. Koźmińską, natomiast od zachodu ul. Leszczyńską. Analizowany obszar charakteryzuje się bardzo dużym stopniem zainwestowania. Przeważający udział w aktualnym zagospodarowaniu ma zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, zlokalizowana przede wszystkim na obszarze ograniczonym ul. Leszczyńską, ul. Koźmińską, ul. H. Sucharskiego, ul. J. Burszty, ul. M. Rejewskiego, ul. Przełęcz oraz ul. Gostyńską (w przewadze zabudowa mieszkaniowa szeregowa i bliźniacza). Nieliczne pojedyncze budynki, które pełnią funkcje mieszkaniowo-usługowe występują przy ul. Włoszakowickiej, ul. ks. M. Ossowskiego itd. W części północno-wschodniej, na obszarze ograniczonym ul. Głazową, ul. Przełęcz, ul. Korzenną i ul. Nizinną, dominujący udział w zagospodarowaniu ma zabudowa usługowo-produkcyjna, charakteryzująca się niską wartością architektoniczną. Wśród funkcjonujących tu obiektów wymienić można m.in. liczne zakłady świadczące usługi w zakresie mechaniki pojazdowej, usług blacharsko-lakierniczych, a także rozmaite firmy, takie jak: Wytwórnia Pucharów Sportowych, Galmar Text, Metaloplastyka Stanisław Maryański, ADRO Elektroślusarstwo, ULMAR PLUS, Galwano-Perfekt, czy też ALHEN Artszkło. Wśród funkcjonujących na obszarze projektu planu obiektów usługowych wymienić należy także Prywatne Przedszkole Anglojęzyczne Kinder ki przy ul. Przełęcz, prywatną szkołę rysunku, malarstwa i rzeźby przy ul. Leszczyńskiej i ul. Gostyńskiej oraz prywatną przychodnię medyczną HELP MED przy ul. Leszczyńskiej i ul. Bohaterów Westerplatte. Na terenie położonym między ul. Błotną, ul. Nizinną i ul. Bohaterów Westerplatte funkcjonują również korty tenisowe należące do Towarzystwa Tenisowego Świerczewo. W granicach analizowanego obszaru występują nieliczne, niezabudowane fragmenty terenów (m.in. w rejonie ul. Błotnej, ul. Przełom, ul. Kamiennej), jak również tereny dotąd niezainwestowane wzdłuż ul. Bohaterów Westerplatte. Obsługę komunikacyjną zlokalizowanej na analizowanym obszarze zabudowy zapewniają tereny komunikacyjne ulice położone w jego granicach: Bohaterów Westerplatte, Przełęcz, H. Kołłątaja, Nizinna, Przełom, Kamienna, Korzenna, Błotna, St. Nowakowskiego, H. Ułaszyna, St. Niedbalskiego, M. Bohuszewiczówny, H. Sucharskiego, Poniecka, Szubińska, Kępińska, M. Rejewskiego, St. Worcella, Z. Kiedacza, St. Kunickiego, J. Pietrusińskiego, ks. M. Ossowskiego, H. Zygalskiego, Wielichowska, Żerkowska, Gołuchowska, Koźmińska oraz Włoszakowicka. Dojazd do części terenów zapewniany jest za pośrednictwem ulic położonych poza granicami mpzp, tj. ul. Leszczyńskiej i ul. Gostyńskiej. W granicach obszaru objętego projektem przedmiotowego mpzp występują także tereny niezabudowane tereny zieleni, obejmujące zieleniec zlokalizowany w rejonie ul. Wielichowskiej i ul. H. Zygalskiego, tereny zieleni nieurządzonej z kępami drzew i krzewów przy ul. Błotnej, w pasie terenu między ul. M. Rejewskiego i ul. Bohaterów Westerplatte, oraz porośnięty zielenią wysoką teren położony na północ od ul. Bohaterów Westerplatte. Zieleń wysoka towarzyszy również szlakom komunikacyjnym (np. nasadzenia wzdłuż ul. Bohaterów Westerplatte) oraz terenom zabudowy mieszkaniowej (miejscami liczne nasadzenia w przydomowych ogrodach). Tereny projektu mpzp dla obszaru Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu, o ich obecnym zagospodarowaniu i użytkowaniu, podlegają w większości ochronie akustycznej w środowisku na podstawie przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska 16 oraz przepisów 16 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1232) 15

16 wykonawczych, czyli rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku 17 (które znacząco złagodziło wcześniejsze wymagania akustyczne dla terenów narażonych na oddziaływanie hałasu komunikacyjnego, w tym wypadku hałasu samochodowego, będące przedmiotem poprzedniego rozporządzenia 18, obowiązującego w dziedzinie oddziaływania tego typu źródeł hałasu do października 2012 r.). Ochroną akustyczną w środowisku objęte są dominujące w obszarze projektu planu tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i przedszkole, a także tereny mieszkaniowo-usługowe. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, powodowanego przez ruch samochodowy, wynoszą obecnie: L * AeqD/N = 61/56 db dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży (przedszkole przy ul. Przełęcz) oraz L * AeqD/N = 65/56 db dla terenów mieszkaniowo-usługowych, odpowiednio dla całej pory dziennej i pory nocnej, dla kryterium mającego zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby. W przypadku kryterium stosowanego przy sporządzaniu map akustycznych oraz do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, wyznaczanego w ciągu wszystkich dób w roku, dopuszczalne poziomy dźwięku wynoszą odpowiednio: L * DWN = 64 db i L * N = 59 db dla pierwszej grupy terenów jw. oraz L * DWN = 68 db i L * N = 59 db w przypadku terenów mieszkaniowo-usługowych. Ocena zagrożenia hałasem samochodowym w stanie istniejącym była możliwa jedynie dla otoczenia ul. Leszczyńskiej, bo tylko dla tej ulicy zostały określone zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego na obszarze projektu planu w aktualnej Mapie akustycznej miasta Poznania Dokument ten nie podaje informacji o zagrożeniach akustycznych od pozostałych ulic w obszarze analizowanego projektu planu oraz w jego bezpośrednim otoczeniu, w tym przede wszystkim dla ulic: zbiorczej ul. Bohaterów Westerplatte, lokalnej (i zbiorczej) ul. Przełęcz, czy pozostałych ulic dojazdowych, które zapewniają obsługę komunikacyjną w tym obszarze. Oczekuje się jednak, że ulice te nie stanowią obecnie zagrożenia akustycznego dla otaczającej je zabudowy i dla środowiska, bo nie ma sygnałów o skargach mieszkańców w tym zakresie. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego wyrażono we wspomnianej aktualnej Mapie akustycznej miasta Poznania za pomocą wskaźników L DWN i L N, na wysokości obserwatora 4 m od poziomu terenu, czyli na wysokości mniej więcej pierwszego piętra budynków. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego m.in. od ul. Leszczyńskiej ilustruje załącznik nr 4 niniejszej prognozy. Załącznik nr 4 pokazuje, że wzdłuż ul. Leszczyńskiej na granicy terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, poziom L DWN kształtuje się w przedziale wartości ok. L DWN = db, w porze dzienno-wieczorno-nocnej, przekraczając wartość dopuszczalną L * DWN = 64 db o ok. 8-9 db. Na linii zabudowy, czyli wzdłuż elewacji budynków, poziom hałasu jest nieco niższy i osiąga wartości ok. L DWN = db, co oznacza, że nadal przekraczane są wartości dopuszczalne o ok. 6-7 db. W porze nocnej wzdłuż ul. Leszczyńskiej na granicy terenów zabudowy jw., poziom hałasu wynosi ok. L N = 65 db, przekraczając wartość dopuszczalną L * N = 59 db o ok. 6 db. Na linii zabudowy poziom hałasu jest nieco niższy i kształtuje się w przedziale wartości ok. L N = db, czyli również przekracza dopuszczalne kryterium o ok. 2-4 db. Przewiduje się, że w przypadku pozostałych ulic nie występują aktualnie przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych w środowisku, w otoczeniu tych ulic, w tym przede wszystkim w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej, zlokalizowanej w sąsiedztwie ul. Bohaterów Westerplatte 21,22, która została niedawno oddana do ruchu po rozbudowie (w latach ). W związku z powyższym, w stanie istniejącym w zasadzie tylko zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna zlokalizowana bezpośrednio wzdłuż ul. Leszczyńskiej, czyli zabudowa w pierwszej linii zabudowy, znajduje się w strefach oddziaływania hałasu samochodowego o poziomach przekraczających wartości L * AeqD/N = 60/50 db gwarantujące zapewnienie wymaganych standardów akustycznych wewnątrz pomieszczeń zamkniętych, przeznaczonych na pobyt ludzi, przy zastosowaniu okien o standardowych parametrach izolacyjności akustycznej (na podstawie polskich norm z dziedziny akustyki budowlanej). Oznacza to, że mimo zastosowanych dotychczas rozwiązań przeciwhałasowych 17 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112, tekst jednolity) 18 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826) 19 Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, WOŚ UMP, listopad Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, WOŚ UMP, listopad Mieloch A., Berezowska-Apolinarska K., Zajda K., Projekt budowlano-wykonawczy: Budowa ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu,. Charakterystyka wpływu inwestycji na środowisko, wrzesień Berezowska-Apolinarska K. Opinia akustyczna dla ul. Bohaterów Westerplatte, październik

17 dla ruchu pojazdów na ul. Leszczyńskiej jak ograniczenie prędkości ruchu do V = 40 km/godz. powinno być już teraz wymagane w tych budynkach zastosowanie rozwiązań z dziedziny akustyki budowlanej. Prywatne przedszkole anglojęzyczne, które funkcjonuje przy ul. Przełęcz, znajduje się aktualnie w obszarze o zapewnionych warunkach akustycznych w środowisku. Nie są również sygnalizowane uwagi sąsiadów, związane z jego działalnością, nie ma skarg mieszkańców na hałaśliwe zabawy dzieci, czy wzmożony ruch pojazdów w godzinach przywożenia i odbierania dzieci z przedszkola. Na obszarze objętym opracowaniem są zlokalizowane nieliczne małe zakłady produkcyjnoprzemysłowe i usługi przede wszystkim w północno-wschodniej części obszaru planu, na obszarze ograniczonym ulicami: Głazową, Przełęcz, Korzenną i Nizinną. Wśród funkcjonujących tu obiektów wymienić można m.in. liczne zakłady świadczące usługi w zakresie mechaniki pojazdowej (Moto-Nika Elektronika pojazdowa przy ul. Przełom, NSV Niezależny Serwis Volvo przy ul. Korzennej itd.), usług blacharsko-lakierniczych (serwis blacharsko-lakierniczy przy ul. Przełom), a także firmy takie jak: Wytwórnia Pucharów Sportowych (ul. Kamienna), Galmar Text (reklama, grafika, druk, ul. Nizinna), Metaloplastyka Stanisław Maryański (odlewnia metali kolorowych, ul. Nizinna), ADRO Elektroślusarstwo (ul. Nizinna), ULMAR PLUS (producent uchwytów drzwiowych, ul. Przełom), Galwano- Perfekt Sp.j. (ul. Błotna), czy też ALHEN Artszkło Sp. z o. o. (ul. Korzenna). Aktualnie, nie stwierdza się jednak uciążliwości akustycznych w środowisku zewnętrznym, związanych z funkcjonowaniem wyżej wymienionych zakładów i obiektów na tym fragmencie obszaru planu, głównie w związku z jego dominującym usługowym charakterem, jak i w sąsiedztwie tego terenu. O uciążliwym oddziaływaniu tzw. pozostałych obiektów i działalności mogącej być źródłem hałasu związanych z działalnością usługową prowadzoną w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych (która nie wymaga zmiany klasyfikacji terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej na tereny mieszkaniowo-usługowe, zgodnie z przepisami Prawa budowlanego 23 ), a także w budynkach usługowych na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz na terenach mieszkaniowo-usługowych, które podlegają ocenie zagrożenia hałasem w środowisku na podstawie rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku 24 brak jest informacji o prowadzeniu postępowań administracyjnych, co nie oznacza, że nie mogą stanowić zagrożenia dla środowiska akustycznego i nie są lub nie mogą być przedmiotem skarg sąsiadów. Hałas kolejowy, a także hałas lotniczy, związany z przelotami samolotów na lotnisko Poznań- Ławica oraz Poznań-Krzesiny na podstawie informacji zawartych w aktualnej Mapie akustycznej miasta Poznania nie obejmuje granic obszaru projektu planu. Nie stanowi zatem zagrożenia dla klimatu akustycznego w środowisku na obszarze planu, w stanie istniejącym. Podsumowując należy stwierdzić, że klimat akustyczny w środowisku na obszarze projektu planu jest obecnie korzystny dla zlokalizowanej tam funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i przedszkola oraz terenów mieszkaniowo-usługowych, wymagających zapewnienia standardów akustycznych w środowisku, poza pasem zabudowy rozmieszczonej bezpośrednio wzdłuż ul. Leszczyńskiej, wzdłuż której na podstawie aktualnych badań hałasu występują przekroczenia dopuszczalnych standardów w środowisku Jakość wód W granicach obszaru objętego granicami projektu mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu, nie stwierdzono obecności wód powierzchniowych, w związku z czym nie przeprowadzono analizy ich jakości. Analizy jakości wód podziemnych (na potrzeby niniejszego opracowania) wykonano w oparciu o ocenę jakości wód podziemnych prowadzoną dla jednolitych części wód podziemnych (JCWPd). Przedmiotowy obszar, podobnie jak obszar całego miasta, położony jest w granicach jednolitej części wód podziemnych nr 62, dla której badania jakości wód wykonuje Państwowy Instytut Geologiczny (PIG). Zakres prowadzonych badań obejmuje wskaźniki ogólne (odczyn, temperatura, przewodność 23 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409, tekst jednolity, ze zmianami) 24 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112, tekst jednolity) 25 Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, WOŚ UMP, listopad 2012 r. 17

18 elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny) oraz wskaźniki nieorganiczne (amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, bor, bar, beryl, chlorki, chrom, cyjanki, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, kobalt, magnez, molibden, mangan, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, tytan, wapń, wodorowęglany, fenole, żelazo). Z uwagi na brak lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych na analizowanym terenie, dla oceny jakości wód podziemnych przyjęto m.in. dane zebrane w roku 2013 i 2014 dla punktów pomiarowych zlokalizowanych w granicach powiatu poznańskiego. W roku 2013 uzyskano informacje określające stan jakości wód podziemnych w 9 punktach 26, zlokalizowanych w granicach powiatu poznańskiego. Na podstawie uzyskanych danych, wody podziemne sklasyfikowano jako wody III klasy (zadowalającej jakości). Wyjątek stanowiły wody analizowane w punkcie pomiarowo-kontrolnym zlokalizowanym w miejscowości Głęboczek (nr 2566), w którym stwierdzono obecność wód dobrej jakości (II klasy). Zgodnie z opublikowaną przez WIOŚ w Poznaniu oceną jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2014 r. /wg badań PIG/, jakość wód na terenie powiatu poznańskiego badana była w 14 punktach, przy czym dla 11 punktów wykonano opróbowanie dla okresu wiosennego i jesiennego. Wody najlepszej jakości, zaliczane do klasy II, stwierdzono w punktach pomiarowo-kontrolnych w miejscowości Biskupice (nr 1258), Dakowy Suche (nr 1282), Kamionki (nr 2563) oraz Gruszczyn (nr 2564). Wody należące do III klasy jakości stwierdzono w punktach pomiarowo kontrolnych nr 2547 (Pobiedziska), 2615 (Mosina) oraz w opróbowanych wyłącznie w okresie wiosennym punktach zlokalizowanych na terenie miejscowości Czachurki (nr 1, 2 oraz 3). Najgorsza jakość wód podziemnych stwierdzona została w punkcie nr 1224, zlokalizowanym na terenie Borówca (zarówno dla opróbowania wiosennego, jak i jesiennego). Ponadto, w punktach pomiarowo-kontrolnych nr 4, 5 i 6 (Borówiec) oraz nr 2566 (Głęboczek), stwierdzono zróżnicowanie klasy jakości wód w zależności od okresu opróbowania (od klasy II do klasy V, w zależności od punktu i okresu pobrania próby). Zgodnie z informacjami prezentowanymi przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, stan chemiczny wód JCWPd nr 62 (oceniany w latach ) określony został jako dobry, podobnie jak stan ilościowy (oceniany w roku 2010 i 2012) 27. Analizując jakość wód podziemnych podkreślić należy znaczenie wpływu charakterystyki utworów izolujących poziomy wodonośne, szczególnie w odniesieniu do kształtowania jakości wód głównych poziomów użytkowych. W przypadku większości terenów, w obrębie których głównym poziomem użytkowym jest poziom mioceński, stopień zagrożenia zanieczyszczeniem wód podziemnych określany jest jako bardzo niski. Czas potencjalnej migracji zanieczyszczeń w pionie przekracza w tym przypadku 50 lat, co spowodowane jest występowaniem warstwy izolującego nadkładu słabo przepuszczalnych glin. W północno-wschodniej części analizowanego obszaru (niewielki fragment), wody głównego poziomu użytkowego charakteryzują się natomiast wysokim stopniem narażenia na zanieczyszczenie. Czas przenikania zanieczyszczeń szacowany jest w tym przypadku na poziomie nie przekraczającym 25 lat. 3. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY W zasięgu granic obszaru objętego projektem mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu nie występują tereny o wyjątkowych walorach przyrodniczych, objęte prawną ochroną w formie parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, pomnika przyrody, użytku ekologicznego, czy też stanowiska dokumentacyjnego, ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Na omawianym obszarze nie występują również pozostałe obszary chronione, podlegające ochronie na podstawie innych przepisów odrębnych, tj. lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód podziemnych, strefy ochronne ujęć wody oraz obszary ciche w aglomeracji. Z uwagi na powyższe, stwierdza się, że na omawianym terenie nie występują istotne problemy ochrony środowiska, związane z koniecznością zachowania obszarów podlegających ochronie prawnej. Do obszarów podlegających ochronie, znajdujących się w najmniejszej odległości od analizowanego obszaru (ok. 240 m od zabudowy położonej przy ul. Przełęcz), należy natomiast Fort 26 Monitoring operacyjny wód podziemnych w 2013 roku /wg badań PIG/,

19 IX, stanowiący element współtworzący Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Fortyfikacje w Poznaniu PLH Obszar ten został włączony do europejskiej sieci Natura 2000 głównie ze względu na występowanie miejsc hibernacji nietoperzy, w tym gatunków wskazanych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Jak podają źródła literaturowe, w przypadku fortyfikacji najbardziej istotnym zagrożeniem dla zachowania zimowisk nietoperzy są działania powodujące zmianę mikroklimatu panującego w fortach, m.in. szczelne zamykanie otworów wlotowych, zaburzających cyrkulacje powietrza, osuszanie podziemi oraz zbyt częsta obecność człowieka w fortach (w trakcie hibernacji nietoperzy). Działania te dotyczą zatem obiektów stanowiących miejsce zimowania nietoperzy i zasadniczo nie są związane ze sposobem zagospodarowania terenów położonych poza ich bezpośrednim sąsiedztwem. Z uwagi na powyższe, zakłada się, że realizacja ustaleń projektu mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu nie spowoduje wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na przedmiot ochrony oraz integralność wspomnianego obszaru. Niemniej, z uwagi na stosunkowo niewielką odległość od obiektu współtworzącego obszar włączony do sieci Natura 2000, ważne jest uwzględnienie w przyszłym zagospodarowaniu terenów położonych w granicach projektu mpzp konieczności ograniczenia możliwych do wprowadzenia zmian, których realizacja mogłaby w sposób pośredni wpłynąć na ograniczenie dostępności do miejsc zimowania (pojawienie się nowych barier przestrzennych, obiektów o bardzo dużej kubaturze itd.) oraz potencjalnych miejsc żerowania nietoperzy (np. usuwanie zieleni wysokiej). Na obszarze objętym projektem mpzp Rejon ulicy bohaterów Westerplatte w Poznaniu nie stwierdzono występowania istotnych problemów, wynikających z konieczności zachowania wyjątkowo cennych przyrodniczo komponentów środowiska naturalnego. Na terenie tym nie zidentyfikowano zbiorowisk roślinnych o znacznej wartości przyrodniczej, a także stanowisk gatunków zagrożonych wyginięciem w skali regionu czy kraju. Obecności gatunków szczególnie cennych i rzadkich nie stwierdzono również w odniesieniu do przedstawicieli lokalnej fauny. Niektóre z pojawiających się na tych terenach gatunków zwierząt podlegają jednak ochronie gatunkowej na podstawie aktualnych przepisów prawa (rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt 28 ). Z uwagi na powyższe, realizacja ustaleń projektu mpzp musi uwzględniać zakazy ustanowione w odniesieniu do gatunków podlegających ochronie, wskazanych w przepisach odrębnych. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że zakres ustaleń miejscowego planu zagospodarowania charakteryzuje się znacznym stopniem ogólności, a jego poszczególne zapisy nie mogą powtarzać ustaleń zawartych w przepisach odrębnych. Do istniejących problemów ochrony środowiska, istotnych z punktu widzenia projektowanego dokumentu, należą natomiast zagrożenia związane z hałasem komunikacyjnym. W obszarze opracowania mpzp występuje strefa ponadnormatywnego oddziaływania akustycznego hałasu samochodowego wzdłuż ul. Leszczyńskiej, która obejmuje pierwszy rząd istniejącej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, co ilustruje załącznik nr 4. Załącznik ten pokazuje, że na granicy terenów tej zabudowy poziom L DWN kształtuje się w przedziale wartości ok. L DWN = db, w porze dzienno-wieczorno-nocnej, przekraczając wartość dopuszczalną L * DWN = 64 db o ok. 8-9 db. Na linii zabudowy, czyli wzdłuż elewacji budynków, poziom hałasu jest nieco niższy i osiąga wartości ok. L DWN = db, co oznacza, że nadal przekraczane są wartości dopuszczalne o ok. 6-7 db. W porze nocnej na granicy terenów zabudowy jw., poziom hałasu wynosi ok. L N = 65 db, przekraczając wartość dopuszczalną L * N = 59 db o ok. 6 db. Na linii zabudowy poziom hałasu jest nieco niższy i kształtuje się w przedziale wartości ok. L N = db, czyli również przekracza dopuszczalne kryterium o ok. 2-4 db. W związku z powyższym, ponieważ już w stanie istniejącym zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna zlokalizowana bezpośrednio wzdłuż ul. Leszczyńskiej, znajduje się w strefach oddziaływania hałasu samochodowego o poziomach przekraczających wartości L * AeqD/N = 60/50 db (gwarantujące zapewnienie wymaganych standardów akustycznych wewnątrz pomieszczeń zamkniętych, przeznaczonych na pobyt ludzi, przy zastosowaniu okien o standardowych parametrach izolacyjności akustycznej, na podstawie polskich norm z dziedziny akustyki budowlanej), mimo zastosowanych dotychczas rozwiązań przeciwhałasowych dla ruchu pojazdów na ul. Leszczyńskiej jak ograniczenie prędkości ruchu do V = 40 km/godz. to powinno być już teraz wymagane w tych budynkach zastosowanie rozwiązań z dziedziny akustyki budowlanej. Wśród występujących na analizowanym obszarze problemów (związanych z ochroną środowiska) wymienić można również występowanie obszarów, w obrębie których zlokalizowana została zabudowa o funkcjach wzajemnie ze sobą kolidujących. Sytuacja ta dotyczy terenów położonych na obszarze ograniczonym ulicami: Głazową, Nizinną, Błotną i Przełęcz. Funkcjonowanie 28 Dz. U. Nr 237, poz

20 zakładów o funkcji produkcyjno-usługowej w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej może stanowić przyczynę pojawiania się lokalnych konfliktów, związanych z odczuwaną przez mieszkańców tych terenów uciążliwością. Z uwagi na zaistniałą sytuację, wskazane jest wprowadzenie do projektu mpzp zapisów i ustaleń ograniczających możliwość wprowadzania nowych obiektów, których funkcjonowanie zagrażałoby dotrzymaniu standardów środowiska oraz wpływałoby w sposób niekorzystny na kształtowanie komfortu życia tutejszych mieszkańców. W granicach obszaru objętego granicami projektu mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu nie stwierdzono natomiast występowania istotnych problemów ochrony środowiska wynikających z braku dostępu do sieci infrastruktury technicznej. Jak wspomniano we wcześniejszych rozdziałach prognozy, tereny położone w granicach analizowanego obszaru posiadają dostęp do sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i deszczowej (część terenów), gazociągu średniego ciśnienia, sieci elektroenergetycznej (linia kablowa SN, stacje transformatorowe 15,0/0,4 kv) oraz sieci telekomunikacyjnej (linia kablowa). 4. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU 4.1. Cel opracowania projektu planu Stosownie do zapisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, głównym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu, jest ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich zagospodarowania i zabudowy, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności kształtowania ładu przestrzennego oraz konieczności dostosowania funkcji i intensywności dalszego zagospodarowania do uwarunkowań przestrzennych i przyrodniczych przedmiotowego terenu. Wniosek o przystąpienie do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego złożył Wydział Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miasta Poznania, który wskazał na konieczność wyznaczenia w sposób spójny i kompleksowy zagospodarowania gruntów położonych w tej części miasta. Ponadto, we wspomnianym wniosku zaznaczono, że jedynie mpzp stanowić będzie podstawę do wskazania potencjalnych terenów inwestycyjnych. Sporządzenie przedmiotowego projektu mpzp pozwoli na kompleksowe sformułowanie szczegółowych rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych na całym obszarze projektu planu, uporządkowanie zasad obsługi komunikacyjnej terenów (poprzez sformułowanie dostępu do dróg publicznych), a także określenie przeznaczenia gruntów pozostających w zasobie Miasta Poznania (pozostałych w wyniku realizacji projektu drogowego dla rozbudowy ul. Bohaterów Westerplatte). Ponadto, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego stanowić będzie skuteczne narzędzie dla władz Poznania, umożliwiające kontrolę zainwestowania omawianego obszaru poprzez stworzenie podstawy prawnej do wydania decyzji administracyjnych w postępowaniach dotyczących pozwoleń na budowę i polityki gospodarki gruntami Ustalenia projektu planu Analizowany projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady Miasta Poznania oraz z części graficznej rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:1000. Część tekstowa projektu zawiera zapisy dotyczące: przeznaczenia terenów oraz linii rozgraniczających tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania, zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, wymagań wynikających z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych, parametrów i wskaźników kształtowania oraz zagospodarowania terenów, a także zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji oraz systemów infrastruktury technicznej. Dla wszystkich terenów położonych w zasięgu granic projektu mpzp Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu określono stawkę służąca naliczeniu opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. W zakresie przeznaczenia terenów projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rejon ulicy Bohaterów Westerplatte w Poznaniu ustala się przeznaczenie pod następujące funkcje: 20