Uwarunkowania prawne i organizacyjne związane z eksportem owoców. Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa maj 2014 r.

Transkrypt

1 Uwarunkowania prawne i organizacyjne związane z eksportem owoców Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa maj 2014 r.

2 Wielkość eksportu Łączna wielkość eksportu owoców z Polski do wybranych krajów Europy wschodniej: Białoruś, Federacja Rosyjska, Kazachstan, Ukraina Łączna wielkość eksportu owoce w tym jabłka Wielkość eksportu wyrażona w tys. ton

3 Uwarunkowania prawne Kontrola fitosanitarna eksportu realizowana w oparciu o: przepisy ustawy o ochronie roślin z uwzględnieniem: przepisów Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin (IPPC) standardów międzynarodowych ISPM FAO

4 Uwarunkowania prawne Dodatkowe uwarunkowania dla eksportu owoców do FR Memorandum UE FR z 2005 r. (ŚF) Memorandum min. ds. rolnictwa RP i FR (współpraca) z 2008 r.

5 Uwarunkowania prawne Warunki / przepisy fitosanitarne Federacji Rosyjskiej, Białorusi, Kazachstanu (Unia Celna) wspólny Wykaz produkcji kwarantannowych, tj. wykaz towarów podlegających fitosanitarnej kontroli na granicy UC, w tym dla których wymagane jest ŚF odrębne listy organizmów kwarantannowych odrębne dodatkowe wymagania fitosanitarne

6 Uwarunkowania prawne Warunki / przepisy szczególne dla FR wymogi dla opakowań : - dla owoców i warzyw opakowania pierwotne (nowe/ nieużywane), na każdym oznakowanie zawierające informację o nazwie produktu, kraju pochodzenia, eksporterze i/lub reeksporterze, bez podściółek z materiałów pochodzenia roślinnego

7 Uwarunkowania prawne Warunki / przepisy fitosanitarne Ukrainy system zezwoleń kwarantannowych, wydawanych dla importerów, które stanowią podstawę do wydania ŚF lista organizmów kwarantannowych

8 Inne systemy warunkujące eksport owoców Wymóg wykonania oceny zagrożenia agrofagiem (PRA) funkcjonuje w systemach wielu państw trzecich (np.: Chiny, Kanada, kraje Ameryki Łacińskiej) cel - oszacowanie ryzyka i ewentualne ustalenie szczegółowych wymagań importowych przeprowadzana przez władze państw importujących przed dopuszczeniem danego towaru wymagane dostarczenie przez państw eksportujące określonych danych

9 Inne systemy warunkujące eksport owoców Wymagane dane daleko wykraczają poza kompetencje i zadania ustawowe Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa Wybrane przykład: technologia produkcji w kraju i/lub gospodarstwach, z których będzie realizowany eksport stosowane w kraju/poszczególnych gospodarstwach praktyki i procedury związane z danym produktem, łącznie ze zbiorem, magazynowaniem i pakowaniem dane geograficzne i meteorologiczne zasady ochrony upraw (w tym stosowane środki ochrony roślin), z których będą pochodziły eksportowane roślin i produkty roślinne

10 Inne systemy warunkujące eksport owoców Przyjęto określone zasady procedowania spraw mając na uwadze zadania PIORiN, tj.: stosowne wyjaśnienie zasad zainteresowanym podmiotom przygotowanie wkładu w odniesieniu do zapytań będących w kompetencji PIORiN (np.: regulacje prawne, organizacja i zadania służby, system nadzoru nad zdrowiem roślin, czynności związane z fitosanitarnym nadzorem importu i eksportu) przekazanie całość dokumentacji właściwym władzom państw trzecich i udzielanie dalszych wyjaśnień pośredniczenie w kontaktach pomiędzy władzami państwa importu i podmiotami, w przypadku zaistnienia potrzeby

11 Zasady kontroli fitosanitarnej Kontrola fitosanitarna jest realizowana w odniesieniu do towarów, dla których państwo przeznaczenia eksportu określiło: warunki / przepisy fitosanitarne, w tym: wymóg zaopatrzenia w świadectwo fitosanitarne (ŚF) Federacja Rosyjska, Białoruś, Kazachstan (Unia Celna) i Ukraina przy eksporcie świeżych owoców wymagają ŚF

12 Zasady kontroli fitosanitarnej ŚF potwierdza spełnienie wymagań państwa importującego oraz zaświadcza, że przesyłka jest wolna od organizmów kwarantannowych oraz praktycznie wolna od wszelkich organizmów szkodliwych ocenie zdrowotności podlegają wszystkie partie towarów w przesyłce

13 Zasady kontroli fitosanitarnej zakres kontroli zależy od wymagań fitosanitarnych państwa przeznaczenia towaru, rodz. towaru, jego pochodzenia, rodz. organizmu szkodliwego musi być zapewniony ścisły związek pomiędzy ŚF, a przesyłką

14 Zasady kontroli fitosanitarnej Ocena stanu fitosanitarnego towarów: materiał przedstawiany do kontroli powinien być przygotowany w sposób umożliwiający: - pełną identyfikację poszczególnych produktów roślinnych w przesyłce - przeprowadzenie kontroli wszystkich partii - plombowanie pomieszczeń/opakowań po próbobraniu oraz powinien być składowany w taki sposób, aby po przeprowadzonej kontroli, nie istniała możliwość porażenia

15 Zasady kontroli fitosanitarnej Wydruk świadectwa fitosanitarnego (ŚF): - na zabezpieczonych drukach (znak wodny, mikrodruk, znak widoczny w świetle lampy UV, hologram) - podpisanie i opieczętowanie ŚF przez inspektora

16 Zasady kontroli fitosanitarnej Wymogi szczególne dla FR : - wykazy inspektorów i wzory podpisów/pieczęci uprawnionych do wystawiania ŚF - nadzór nad załadunkiem i plombowanie przesyłki - sporządzenie dokumentu dla organu celnego informującego o liczbie nałożonych plomb, numerach plomb i numerze wystawianego świadectwa fitosanitarnego

17 Zakwestionowania przesy ek Przeyczyny kwestionowanie przesyłek - aspekty kwarantannowe (org. kwarantannowe) - brak ŚF/nieważność ŚF/sfałszowanie ŚF (nieautoryzowane skreślenia / poprawki) - rzeczywista ilość produktów przekracza ilość wskazaną w ŚF - niezgodność danych w dołączonych dokumentach (dane środka transportu, eksportera, importera, ilości i opakowania) - niewłaściwe znakowanie opakowań

18 Zakwestionowania przesy ek aspekt kwarantannowy Stwierdzane organizmy kwarantannowe Quadraspidiotus perniciosus (Comstock) Tarcznik niszczyciel (BY, RU, UA) Grapholita molesta Busck Owocówka południóweczka (BY, RU) Ceratitis capitata (Wiedemann) Owocanka południówka (BY, RU, UA)

19 Zakwestionowania przesy ek aspekt kwarantannowy Quadraspidiotus perniciosus - Tarcznik niszczyciel Gatunek pochodzący z Azji Wschodniej, obecnie rozwleczony po całym świecie. Raczej ciepłolubny. Północna granica zasięgu związana z izotermą 10 C. Europa - południowa i zachodnia część: Albania, Austria, Azerbejdżan, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Francja, Grecja, Gruzja, Hiszpania, Holandia, Mołdawia, Niemcy, Węgry, Włochy, Portugalia, Rosja, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Turcja, Ukraina Polska: Wykrycia w latach ; okolice Wadowic (to jedyny w pełni potwierdzony przypadek stwierdzenia tego gatunku w Polsce). Obecnie brak doniesień o jego obecności w kraju.

20 Tarczki na gałęzi fot. Internet

21 Tarczki na jabłku fot. CSL

22 Zakwestionowania przesy ek aspekt kwarantannowy Grapholita molesta Busck - owocówka południóweczka Gatunek pochodzący z północno-zachodnich Chin, raczej ciepłolubny, zawleczony do różnych rejonów świata. Występuje w większej części państw europejskich, na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. i w Brazylii oraz w południowej Afryce. Europa: Armenia, Austria, Azerbejdżan, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Francja, Grecja, Gruzja, Hiszpania, Łotwa, Niemcy, Malta, Mołdawia, Węgry, Włochy, Portugalia, Rosja, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Turcja, Ukraina. W Polsce nie występuje - brak doniesień o obecności gatunku w kraju.

23 Uszkodzenia wierzchołków pędów fot. Internet

24 Korytarz gąsienicy w jabłku fot. Internet

25 Żerująca gąsienica fot. Internet

26 Zakwestionowania przesy ek aspekt kwarantannowy Ceratitis capitata - Owocanka południówka Gatunek pochodzący z tropikalnej części Afryki, ciepłolubny, zawleczony i obecnie rozprzestrzeniony na obszarze śródziemnomorskim tego Afryki i Europy oraz w niektórych krajach Ameryki Północnej i Południowej. Europa: Albania, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czarnogóra, Francja, Grecja, Hiszpania, Malta, Portugalia, Rosja, Serbia, Słowenia, Włochy i Turcja. W Polsce nie występuje.

27 Miejsca złożenia jaj na mandarynce

28 Uszkodzenia owoców przez larwy

29 Problemy, w zakresie pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i azotynów, występujące w eksporcie owoców i warzyw z Polski do Federacji Rosyjskiej

30 Podstawa formalno-prawna, w zakresie bezpieczeństwa żywności, wznowienia w 2008 r. eksportu owoców i warzyw do Federacji Rosyjskiej Memorandum, dotyczące bezpieczeństwa produktów roślinnych, przeznaczonych do spożycia przez ludzi i wywożonych ze Wspólnoty Europejskiej do Federacji Rosyjskiej, w odniesieniu do pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów z dnia 26 marca 2008 r. Sygnatariuszami ww. Memorandum są: Komisja Europejska i Federalna Służba Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego Federacji Rosyjskiej (Rossielchoznadzor)

31 Podstawą dotychczasowych dzia ań restrykcyjnych strony rosyjskiej by zapis ustępu. 6. ww. Memorandum ust. 6. Jeśli strona rosyjska wykryje powtarzające się przypadki przesyłek określonego rodzaju i pochodzenia produktów z WE, które nie spełniają przewidzianych w ustawodawstwie rosyjskim kryteriów bezpieczeństwa w zakresie pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów, może ona podjąć odpowiednie środki, w tym wprowadzić wymóg, aby każdej przesyłce określonych produktów roślinnych przywożonych do Federacji Rosyjskiej z danego państwa członkowskiego WE dołączone było świadectwo bezpieczeństwa oraz sprawozdanie z badań, dotyczące odpowiednich kryteriów bezpieczeństwa w zakresie pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów w danych produktach, zgodnie z ustawodawstwem rosyjskim.

32 Restrykcje strony rosyjskiej wprowadzone na podstawie ust. 6. ww. Memorandum Wprowadzenie obowiązku dołączania certyfikatów bezpieczeństwa dla każdej partii: - jabłek i kapusty pekińskiej od 1 czerwca 2009 r. - truskawek, wiśni, pomidorów od 1 października 2009 r. - gruszek od 1 marca 2010 r. Obowiązek dołączania certyfikatów bezpieczeństwa obowiązywał do października 2011 r. Po zniesieniu obowiązku dołączania certyfikatów bezpieczeństwa strona rosyjska wprowadziła w miejscu docelowym przesyłki (przed rozładowaniem transportu) pobieranie prób z przesyłek owoców i warzyw i przeprowadzenie badań laboratoryjnych na pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i azotynów.

33 Zakwestionowane przez Rossielchoznadzor ilości owoców i warzyw w okresie styczeń wrzesień 2013 r. na podst. przeprowadzonych badań laboratoryjnych. Importowanych: z krajów członkowskich Unii Europejskiej 6927 ton z Polski 3998 ton Strona rosyjska stwierdziła, że z Polski pochodziło ponad 57,8 % ogólnie zakwestionowanych przesyłek

34 Najczęściej stwierdzane przez Rossielchoznadzor w 2013 przekroczenia najwyższych dopuszczalnych pozosta ości środków ochrony roślin Przekroczenie NDP w kapuście pekińskiej metalaksyl 16-krotnie cypermetryna 4,5-krotnie Przekroczenie NDP w jabłkach alfametryna 8,7-krotnie propargid 7,3-krotnie pirimikarb 5,6-krotnie deltametryna 2,3-krotnie

35 Informacje dotyczące obowiązujących norm w zakresie pozosta ości środków ochrony roślin Strona internetowa: w zakładce Informacje dla eksporterów do Federacji Rosyjskiej >> Zestawienie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości środków ochrony roślin (NDP) substancji czynnych pestycydów.

36 Najwyższe dopuszczalne poziomy pozosta ości propargitu

37 Najwyższe dopuszczalne poziomy pozosta ości pirimicarbu

38 Najwyższe dopuszczalne poziomy azotanów i azotynów Produkt żywnościowy Maksymalny dozwolony poziom (mg/kg) Ziemniaki 250 Kapusta głowiasta wczesna 900 Kapusta głowiasta późna 500 Marchew wczesna 400 Marchew późna 250 Pomidory polowe 150 Pomidory z osłon 300 Ogórek polowy 150 Ogórek z osłon 400 Buraki 1400 Cebula 80 Cebula szczypiorkowa 600 Cebula szczypiorkowa z osłon 800 Warzywa liściaste 2000 Słodka papryka polowa 200 Słodka papryka z osłon 400 Dynia 400 Arbuz 60 Melon 90 Sałata Szklarnia - 1/10-31/ Szklarnia 1/4-30/ Pole 1/10-31/ Pole 1/4-30/ Sałata lodowa Szklarnia 2500 Pole 2000

39 Zakres kontroli stosowania środków ochrony roślin na potrzeby eksportu do Federacji Rosyjskiej monitoring pozostałości środków ochrony roślin przed zaplombowaniem przesyłki przeznaczonej na eksport do FR. urzędowa kontrola pozostałości pestycydów w produktach roślinnych, prowadzenie dokumentacji wykonanych zabiegów ochrony roślin.

40 Zalecenia dla producentów / eksporterów owoców do Federacji Rosyjskiej przystąpienie producentów owoców i warzyw w Polsce, przeznaczonych do FR, do systemu integrowanej produkcji, programy ochrony roślin, dot. wymagań i norm obowiązujących w FR w odniesieniu do pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i azotynów jednolitość danych we wszystkich dokumentach dołączanych do przesyłek

41 Zalecenia dla producentów / eksporterów owoców do Federacji Rosyjskiej wdrożenie procedur kontroli wewnętrznej i wyznaczenie osób odpowiedzialnych (pełnomocników ds. jakości) załączanie do wniosków o wydanie ŚF do FR tzw. check listy (proponowanej przez GIORiN) wyników badań na pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i azotynów brak wyników ww. badań załączenie wyjaśnienie o przyczynie ich nie wykonania

42 Zalecenia dla pe nomocników ds. jakości Zalecenia dla pełnomocników ds. jakości, w zakresie czynności, które powinny zostać wykonane, przed przedstawieniem do urzędowej kontroli fitosanitarnej, przesyłki owoców i/ lub warzyw przeznaczonej na eksport do Federacji Rosyjskiej

43 Lp. Weryfikacja partii przeznaczonej na eksport do Federacji Rosyjskiej TAK NIE 1 2 Czy prowadzone były kontrole zdrowotności pod kątem organizmów kwarantannowych dla Federacji Rosyjskiej w trakcie uprawy? Czy prowadzone były kontrole zdrowotności pod kątem organizmów kwarantannowych dla Federacji Rosyjskiej w trakcie przechowywania? 3 Czy wykryto organizmy kwarantannowe dla Federacji Rosyjskiej? Czy podjęto działania w celu wyeliminowania wykrytych organizmów kwarantannowych? Czy wykonywane były analizy na pozostałości środków ochrony roślin oraz azotanów i azotynów* przed wysyłką? Czy stwierdzono przekroczenia rosyjskich norm pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i azotynów? Czy opakowania, w których znajdują się owoce i warzywa przeznaczone na eksport do Federacji Rosyjskiej są prawidłowo oznakowane? Czy wniosek o wydanie świadectwa fitosanitarnego jest prawidłowo wypełniony i zgodny z innymi danymi (weryfikacja poprawności wpisania: nazw i adresów eksportera i odbiorcy, pochodzenia towaru, przejścia granicznego, ilości towaru, liczby opakowań, itp.)? Czy do wniosku dołączone są wyniki badań na pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i azotynów*? Czy do wniosku dołączone jest wyjaśnienie o przyczynie niewykonania badań na pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i azotynów*? *Badanie pod kątem azotanów i azotynów dotyczy tylko produktów wskazanych na stronie internetowej PIORiN

44 Dziękuję za uwagę Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa