APLIKACJE PRAWNICZE. w pytaniach i odpowiedziach. Tom wydanie

Transkrypt

1 APLIKACJE PRAWNICZE w pytaniach i odpowiedziach Tom 1 7. wydanie?

2 Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach Tom 1

3

4 APLIKACJE PRAWNICZE w pytaniach i odpowiedziach Tom 1 7. wydanie

5 Opracowanie zawiera zmiany opublikowane w Dz.U. z 2012 r. do Nr Redakcja i aktualizacja merytoryczna: Joanna Ablewicz Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Informacje Wydawcy Opracowanie stanowi jedynie pomoc dla kandydatów przy przygotowaniach do egzaminów konkursowych na aplikacje prawnicze. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za zmiany wynikaj¹ce z nowelizacji powo³ywanych w ksi¹ ce przepisów. Bêdziemy wdziêczni za wszelkie uwagi i sugestie skierowane pod adresem: joanna.ablewicz@beck.pl Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Sk³ad i ³amanie: DTP Art Druk i oprawa: Bia³ostockie Zak³ady Graficzne S.A. ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wstęp... Techniki rozwiązywania testów... Wykaz skrótów... IX XI XIII DZIAŁ I. PRAWO KONSTYTUCYJNE... 1 Zagadnienie 1. Rzeczpospolita... 1 Zagadnienie 2. Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela Zagadnienie 3. Źródła prawa Zagadnienie 4. Sejm i Senat Zagadnienie 5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Zagadnienie 6. Rada Ministrów Zagadnienie 7. Samorząd terytorialny Zagadnienie 8. Wymiar sprawiedliwości sądy i trybunały Zagadnienie 9. Organy kontroli państwowej Zagadnienie 10. Finanse publiczne i stany nadzwyczajne DZIAŁ II. PRAWO PRACY Zagadnienie 1. Podstawowe pojęcia i zasady prawa pracy Zagadnienie 2. Stosunek pracy. Uwagi ogólne Zagadnienie 3. Umowa o pracę Zagadnienie 4. Ustanie stosunku pracy Zagadnienie 5. Stosunek pracy na podstawie powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę Zagadnienie 6. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia Zagadnienie 7. Obowiązki pracodawcy i pracownika Zagadnienie 8. Odpowiedzialność w stosunkach pracy Zagadnienie 9. Czas pracy Zagadnienie 10. Urlopy pracownicze Zagadnienie 11. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem Zagadnienie 12. Zatrudnianie pracowników młodocianych Zagadnienie 13. Bezpieczeństwo i higiena pracy Zagadnienie 14. Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy Dział III. PRAWO UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Część I. System ubezpieczeń społecznych Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym Zagadnienie 3. Zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne Zagadnienie 4. Zakład Ubezpieczeń Społecznych

7 Spis treści Zagadnienie 5. Zwrot nienależnie pobranych świadczeń oraz odsetki za opóźnienie w wypłacie świadczeń Część II. Emerytury i renty z funduszu ubezpieczeń społecznych Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń Zagadnienie 3. Niezdolność do pracy Zagadnienie 4. Emerytury Zagadnienie 5. Renty Zagadnienie 6. Dodatki do emerytur i rent Zagadnienie 7. Zasiłek pogrzebowy Zagadnienie 8. Obowiązki płatników składek, świadczeniobiorców i innych podmiotów CZĘŚĆ III. ŚWIADCZENIA RODZINNE Część IV. Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa CZĘŚĆ V. UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE Z TYTUŁU WYPADKÓW PRZY PRACY I CHORÓB ZAWODOWYCH DZIAŁ IV. PRAWO CYWILNE Część I. CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWA CYWILNEGO Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Osoby fizyczne Zagadnienie 3. Osoby prawne Zagadnienie 4. Przedsiębiorcy i konsumenci Zagadnienie 5. Przedmioty stosunku cywilnoprawnego Zagadnienie 6. Czynności prawne Zagadnienie 7. Przedstawicielstwo Zagadnienie 8. Przedawnienie roszczeń Część II. PRAWO RZECZOWE Zagadnienie 1. Własność Zagadnienie 2. Współwłasność Zagadnienie 3. Odrębna własność lokalu Zagadnienie 4. Ochrona własności Zagadnienie 5. Użytkowanie wieczyste Zagadnienie 6. Prawa rzeczowe ograniczone Zagadnienie 7. Księgi wieczyste CZĘŚĆ III. Zobowiązania Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Wielość dłużników albo wierzycieli Zagadnienie 3. Zobowiązania umowne Zagadnienie 4. Bezpodstawne wzbogacenie Zagadnienie 5. Czyny niedozwolone Zagadnienie 6. Prawa konsumenta VI

8 Spis treści Zagadnienie 7. Wykonanie zobowiązań Zagadnienie 8. Skutki niewykonania zobowiązań Zagadnienie 9. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych Zagadnienie 10. Potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu Zagadnienie 11. Zmiana wierzyciela lub dłużnika Zagadnienie 12. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika Zagadnienie 13. Sprzedaż Zagadnienie 14. Dostawa Zagadnienie 15. Umowa o dzieło Zagadnienie 16. Umowa o roboty budowlane Zagadnienie 17. Najem Zagadnienie 18. Dzierżawa Zagadnienie 19. Umowa leasingu Zagadnienie 20. Użyczenie Zagadnienie 21. Pożyczka Zagadnienie 22. Zlecenie Zagadnienie 23. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia Zagadnienie 24. Umowa komisu Zagadnienie 25. Spółka Zagadnienie 26. Poręczenie Zagadnienie 27. Darowizna Zagadnienie 28. Renta Zagadnienie 29. Dożywocie CZĘŚĆ IV. PRAWO SPADKOWE Zagadnienie 1. Podstawowe pojęcia prawa spadkowego Zagadnienie 2. Dziedziczenie ustawowe Zagadnienie 3. Dziedziczenie testamentowe Zagadnienie 4. Powołanie spadkobiercy Zagadnienie 5. Zapis testamentowy Zagadnienie 6. Wykonawca testamentu Zagadnienie 7. Zachowek Zagadnienie 8. Przyjęcie i odrzucenie spadku Zagadnienie 9. Stwierdzenie nabycia spadku, poświadczenie dziedziczenia i ochrona spadkobiercy Zagadnienie 10. Odpowiedzialność za długi spadkowe Zagadnienie 11. Wspólność majątku spadkowego i dział spadku Zagadnienie 12. Umowy dotyczące spadku CZĘŚĆ V. PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE Zagadnienie 1. Małżeństwo Zagadnienie 2. Pokrewieństwo Zagadnienie 3. Obowiązek alimentacyjny Zagadnienie 4. Opieka i kuratela VII

9 Spis treści DZIAŁ V. PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE Zagadnienie 1. Osoby fizyczne i prawne Zagadnienie 2. Czynności prawne Zagadnienie 3. Małżeństwo Zagadnienie 4. Pokrewieństwo Zagadnienie 5. Własność i inne prawa rzeczowe Zagadnienie 6. Zobowiązania Zagadnienie 7. Spadki Indeks rzeczowy VIII

10 Wstęp Drogi Czytelniku! Książka, którą przekazujemy do Twoich rąk, jest efektem osobistych przygotowań Autorki do egzaminów na aplikacje. Powstała na podstawie setek zaktualizowanych notatek, aktów prawnych i wykładów. Opracowanie to zawiera systematyczne omówienie węzłowych zagadnień tych dziedzin prawa, których znajomość wymagana jest na egzaminach na aplikacje: radcowską, adwokacką, notarialną. Zostało ono pomyślane jako materiał pomocniczy do usystematyzowania wiedzy zdobytej w trakcie studiów. Prezentowana książka (opracowanie) adresowana jest w pierwszej kolejności do osób, które przystępują do egzaminów na aplikacje: radcowską, adwokacką i (lub) notarialną i z tą myślą została skonstruowana. Równie dobrze może jednak służyć studentom prawa i aplikantom, jako pomoc przy powtarzaniu materiału. Pragnę w tym miejscu podziękować wszystkim osobom, które przyczyniły się do powstania tej książki, a przede wszystkim mojemu Mężowi i Rodzicom za zachętę do podjęcia pracy nad stworzeniem takiego opracowania, niezwykle cenną pomoc techniczną oraz wsparcie w trakcie pisania. Katarzyna Czajkowska-Matosiuk IX

11

12 Techniki rozwiązywania testów Egzamin testowy Podczas egzaminów głupcy zadają pytania, na które mądrzy nie potrafią odpowiedzieć. Oscar Wilde Egzamin testowy jest metodą badania zakresu wiadomości z danego obszaru wiedzy. Jest zbiorem zadań dotyczących tego obszaru. Zakłada się, że pozytywna odpowiedź na zadane pytania świadczy o opanowaniu danego fragmentu wiedzy. Istnieje związek liniowy między liczbą pozytywnych odpowiedzi a opanowaniem danego obszaru wiedzy. Rozwiązywanie testów kilka wskazówek praktycznych festina lente August Cezar Festina lente (spiesz się powoli) to życiowe credo cesarza Oktawiana Augusta, który choć nie był ani wybitnym wodzem, ani nie wyróżniał się szczególnym intelektem przeszedł do historii jako twórca wielkości Imperium Romanum dzięki żelaznej konsekwencji, spokojowi i opanowaniu w administrowaniu ogromnym państwem. Rozwiązując zadania testowe, warto pamiętać: festina lente. Spiesz się, bo czas masz ograniczony, ale powoli, bo trzeba opanować tremę i wykonać poprawnie postawione ci zadania. 1. Wyłącz telefon komórkowy! 2. Wykonaj szybki przegląd całego testu. Zorientuj się w liczbie pytań i bardzo ogólnie w charakterze testu. Sprawdź, czy nie ma punktów karnych za nieprawidłowe odpowiedzi. 3. W razie wątpliwości nigdy nie zwracaj się do sąsiada (pomyślą, że ściągasz). Masz zawsze prawo zwrócić się do osoby prowadzącej. 4. Nie dyskutuj z prowadzącym, jeśli nawet wydaje ci się, że pytanie jest źle sformułowane. Po pierwsze testy są przygotowane starannie i pomyłki są prawie niemożliwe. XI

13 Techniki rozwiązywania testów Po drugie żaden prowadzący nie przyzna ci racji. Przyjmij to z pokorą. Szkoda czasu na dyskusję. 5. Opanuj stres (łatwo radzić). 6. Dwa razy przeczytaj polecenie (pytanie czy instrukcję). Musisz ją zrozumieć! Bez tego nie próbuj zakreślać odpowiedzi. W samym pytaniu często zawarta jest ukryta odpowiedź, ale zdarza się również, że pytanie sformułowane jest podchwytliwie lub zawiera logiczną pułapkę. 7. Nie kombinuj z odpowiedzią. Najczęściej pierwsza intuicyjna odpowiedź jest prawidłowa. 8. W testach wyboru odrzuć natychmiast odpowiedzi całkowicie niewłaściwe. Masz więcej czasu na analizę pozostałych, bardziej prawdopodobnych odpowiedzi. 9. Strzelaj, jeżeli nie znasz odpowiedzi, ale rób to rozsądnie! Statystyczne prawdopodobieństwo dobrego trafienia wzrasta, gdy: wybierzesz najbardziej treściwą odpowiedź, wybierzesz jedną z dwóch najbardziej podobnych odpowiedzi. 10. Przed strzałem na ślepo przejdź do następnego pytania. Po zakończeniu testu wracasz do nierozwiązanych zadań. Często następne pytania zasugerują ci prawidłową odpowiedź na pytanie, które początkowo sprawiło ci trudność. 11. Jeżeli w teście za błędne odpowiedzi stosowane są punkty karne (ujemna punktacja), nie ryzykuj strzelania. Prawdopodobieństwo dobrego strzału przy trzech odpowiedziach wynosi tylko 33,3%. Aż 75% stanowi prawdopodobieństwo złego strzału. Nie ryzykuj! 12. Jeśli zdążysz, sprawdź, czy odpowiedziałeś na wszystkie pytania. Sprawdź, czy prawidłowo oznakowałeś swój arkusz odpowiedzi, a także, czy wpisałeś imię, nazwisko, ewentualnie kod. 13. Podczas rozwiązywania testu stale kontroluj czas spoglądaj na zegarek (festina). 14. Nie oddawaj zbyt szybko ukończonego arkusza odpowiedzi lepiej jeszcze raz go sprawdzić (lente). 15. Gdy już jesteś pewny, że zrobiłeś wszystko, co w twojej mocy, oddaj arkusz odpowiedzi prowadzącemu, wyluzuj się i idź wreszcie odpocząć. XII

14 Wykaz skrótów Akty prawne AktNormU... ustawa z r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172) DrPublU... ustawa z r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) EmRentyFUSU... ustawa z r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz ze zm.) EgzAdmU... ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015) FinPublU... ustawa z r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz ze zm.) FundU... ustawa z r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 ze zm.) GospNierU... ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) KC... ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KoPD... Konwencja o prawach dziecka z r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 ze zm.) KP... ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA... ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC... ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm. i ze sprost.) KPK... ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KRO... ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788) KrRejSU... ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.) KRSU... ustawa z r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. Nr 126, poz. 714 ze zm.) KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KW... ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.) XIII

15 Wykaz skrótów KWU... ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) NBPU... ustawa z r. o Narodowym Banku Polskim (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.) NierRolSPU... ustawa z r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.) NIKU... ustawa z r. o Najwyższej Izbie Kontroli (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 82 ze zm.) ObPolU... ustawa z r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2012 r. poz. 161) OchrKonkurU... ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów OchrLokU... XIV (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) ustawa z r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) OrdPodU... ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PomSpołU... ustawa z r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz ze zm.) PostAdmU... ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz ze zm.) PPU... ustawa z r. o przedsiębiorstwach państwowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.) PrAdw... ustawa z r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz ze zm.) PrASC... ustawa z r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz ze zm.) PrBud... ustawa z r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz ze zm.) PrDew... ustawa z r. Prawo dewizowe (Dz.U. Nr 141, poz ze zm.) PrGeod... ustawa z r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz ze zm.) PrNot... ustawa z r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.) ProdNiebezpU... ustawa z r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. Nr 22, poz. 271 ze zm.) PrPrywM... ustawa z r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 80, poz. 432) PrSądAdm... ustawa z r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz ze zm.) PrSpółdz... ustawa z r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz ze zm.)

16 Wykaz skrótów PrStow... ustawa z r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) PrUpN... ustawa z r. Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrUSP... ustawa z r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz ze zm.) PrZamPubl... ustawa z r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) RadcyU... ustawa z r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.) RegSejm... Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z r. (t.j. M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47 ze zm.) RMU... ustawa z r. o Radzie Ministrów (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 ze zm.) RPOU... ustawa z r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 ze zm.) RTVU... ustawa z r. o radiofonii i telewizji (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226 ze zm.) SamGminU... ustawa z r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. SamPowU... Nr 142, poz ze zm.) ustawa z r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SNU... ustawa z r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz ze zm.) SpółMieszkU... ustawa z r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) SysUbSpołU... ustawa z r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz ze zm.) SwobGospU... ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) TKU... ustawa z r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) TSU... ustawa z r. o Trybunale Stanu (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 925 ze zm.) UbSpołChorU... ustawa z r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.) WłLokU... ustawa z r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) WypadkiU... ustawa z r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz ze zm.) ZastRejU... ustawa z r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm.) XV

17 Wykaz skrótów Inne skróty art.... artykuł Biul. SN... Biuletyn Sądu Najwyższego Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzędowy ENA... Europejski Nakaz Aresztowania ETS... Europejski Trybunał Sprawiedliwości GUS... Główny Urząd Statystyczny KRRiT... Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji KRS... Krajowa Rada Sądownictwa KRUS... Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego MoP... Monitor Prawny nast.... następny NBP... Narodowy Bank Polski niepubl.... niepublikowane Nr... numer NRA... Naczelna Rada Adwokacka OIRP... Okręgowa Izba Radców Prawnych ORA... Okręgowa Rada Adwokacka orz.... orzeczenie OSNAP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna i Pracy OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNCK... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Karna OSNCP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Pracy OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowej poz.... pozycja r.... rok RM... Rada Ministrów RP... Rzeczpospolita Polska RPO... Rzecznik Praw Obywatelskich RPP... Rada Polityki Pieniężnej s... strona SE... Spółka Europejska SN... Sąd Najwyższy t.j... tekst jednolity TK... Trybunał Konstytucyjny TS... Trybunał Stanu ust.... ustęp w. zw.... w związku ze zm.... ze zmianami ZN... Zgromadzenie Narodowe ZUS... Zakład Ubezpieczeń Społecznych XVI

18 DZIAŁ I. PRAWO KONSTYTUCYJNE Pojęcie prawa konstytucyjnego Prawo konstytucyjne to całokształt norm prawnych dotyczących ustroju państw, czyli takich, których przedmiotem regulacji są podstawowe instytucje oraz zasady ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego państwa. Normy te określają:. pozycję państwa w stosunkach zewnętrznych i wewnętrznych,. podmiot władzy w państwie i formy ormy jej sprawowania przez suwerena,..status jednostki w państwie i przysługujące jej prawa oraz wolności, a także nałożone na nią obowiązki,..zasady organizacji i funkcjonowania unkcjonowania organów państwowych oraz relacje między nimi,. a także zasady tworzenia prawa. Zagadnienie 1. Rzeczpospolita PYTANIE: Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do: A. Prezydenta RP, B. Sejmu, C. Narodu. Odp. C; art. 4 ust. 1 Konstytucji RP Omówienie: Dobro wspólne Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli (art. 1 Konstytucji RP). Podstawowe zasady ustroju RP Konstytucja RP w przepisach Rozdziału I Rzeczpospolita formułuje podstawowe zasady ustrojowe. 1

19 Dział I. Prawo konstytucyjne KATALOG PODSTAWOWYCH ZASAD USTROJU RP ZASADA ZASADA DEMOKRATYCZNEGO PAŃSTWA PRAWNEGO (art. 2 Konstytucji RP) ZASADA JEDNOLITOŚCI PAŃSTWA (art. 3 Konstytucji RP) ZASADA ZWIERZCHNICTWA NARODU (art. 4 ust. 1 i 2 Konstytucji RP) ZASADA NIEPODLEGŁOŚCI I SUWERENNOŚCI (art. 5 Konstytucji RP) ZASADA PODZIAŁU WŁADZY (art. 10 ust. 1 Konstytucji RP) ZASADA SPOŁECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ (art. 20 Konstytucji RP) TREŚĆ Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Powszechny i równy dostęp do kultury Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym (art. 6 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Działalność organów władzy publicznej Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP). 2

20 Zagadnienie 1. Rzeczpospolita Prawo międzynarodowe Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego (art. 9 Konstytucji RP). Przepis ten oznacza konieczność podjęcia przez państwo wszelkich działań, w tym wydawania aktów normatywnych, do których zobowiązało się ono w umowie międzynarodowej. Wolność tworzenia i działania partii politycznych Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich. w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa. Finansowanie partii politycznych jest jawne (art. 11 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Zakaz tworzenia organizacji totalitarnych Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu,. a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową. i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa (art. 13 Konstytucji RP). Problematyce partii politycznych został poświęcony art. 11 Konstytucji RP, definiujący ich pojęcie, gwarantujący zasadę wolności ich tworzenia i działania oraz wprowadzający w ust. 2 zasadę jawnego ich finansowania. W art. 13 ustanowione zostały ograniczenia wolności gwarantowanych w art. 11 ust. 1 Konstytucji RP i zakazano istnienia partii i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa. Przesłanki zakazujące tworzenia partii politycznych sformułowane są tu na tyle ogólnikowo, że będą wymagać konkretyzacji w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, któremu w art. 188 pkt 4 Konstytucji RP powierzono orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją RP celów lub działalności partii politycznych. Objęcie regulacją prawną zagadnień związanych z powstaniem i działalnością partii politycznych nosi miano instytucjonalizacji partii politycznych. Zagadnienia partii politycznych reguluje szczegółowo ustawa z r. o partiach politycznych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 155, poz. 924). 3