Źródła finansowania transferu technologii i komercjalizacji wiedzy charakterystyka, podstawowe pojęcia

Transkrypt

1 Paweł Głodek Paweł Pietras Źródła finansowania transferu technologii i komercjalizacji wiedzy charakterystyka, podstawowe pojęcia 2 Plan prezentacji Komercjalizacja technologii i wiedzy Podział źródeł finansowania Charakterystyka wybranych źródeł

2 Komercjalizacja technologii i wiedzy całokształt działań związanych z przekształcaniem wiedzy w nowe produkty, procesy i rozwiązania organizacyjne i zastosowaniem ich w praktyce gospodarczej kreowanie nowej wartości ekonomicznej na bazie nowej wiedzy technicznej i innej Komercjalizować moŝna wiele rzeczy, rozwiązania techniczne są tylko jedną z nich Co potrzebne jest do komercjalizacji technologii i wiedzy? Technologia Kapitał Kompetencje rynkowe Niestety! śaden z komponentów nie jest darmowy.

3 Technologia Im bliŝej praktycznego zastosowania tym większa wartość komercyjna w duŝych korporacjach ocena Technology Readiness Level W procesie komercjalizacji wartość technologii nie ma duŝego związku z poniesionymi nakładami. cena zaleŝy od wartości, którą niesie dla kupującego, a pośrednio dla uŝytkowników Podstawowe elementy atrakcyjności to m.in.: stopień zaspokojenia potrzeb rynku potencjał rynku odporność na działania konkurencji (w tym ochrona IP) dodatkowo inne wartości (ochrona środowiska) za które odbiorcy są skłonni zapłacić Technologia Jasna sytuacja własnościowa jako punkt wyjścia do kogo naleŝą prawa majątkowe konieczność regulacji prawnej Jaki udział uczelni w komercjalizacji? sprzedaŝ praw IP? firmy spin-out? uczelnia jako udziałowiec? korzystanie z aparatury i infrastruktury będącej własnością uczelni?

4 Kompetencje rynkowe Składniki biznesu Specjalistyczny potencjał produkcyjny Kanały dystrybucji Kadra sprzedaŝy Wiedza i doświadczenie personelu Element procesu komercjalizacji pytanie - jak ten rodzaj kompetencji pozyskać dla projektu? Strategie komercjalizacji Organizacja Istniejący biznes Nowy biznes Forma SprzedaŜ Licencja Alians strategiczny Joint venture Samodzielne wdroŝenie (spin off/spin out)

5 Opcje dostarczenia technologii na rynek Wysoka Stopa zwrotu Niska sprzedaŝ licencja alians joint venture nowe przedsięwzięcie Niskie Wysokie Ryzyko Megantz,R Zewnętrzne źródła finansowania komercjalizacji technologii i wiedzy Finansowanie obce Instrumenty kapitałowe Granty ze środków publicznych Kredyt inwestycyjny Venture capital róŝne formy POIG Kredyt technologiczny PO IG 3.1 Bon na innowacje F. PoŜyczkowe (w tym fundusz PARP) NewConnect 7 Program Ramowy F. Poręczeniowe Rynek regulowany PO IG 4.4 Leasing Inwestor strategiczny Instrumenty podatkowe - Centrum Badawczo Rozwojowe Niektóre RPO

6 Wybrane źródła - charakterystyka Venture capital Venture capital Fundusze inwestycyjne typu venture capital Anioły biznesu DuŜe przedsiębiorstwa PO IG 3.1 forma venture capital wspieranego ze źródeł publicznych

7 Venture capital Kapitał o charakterze udziałowym średnio- i długoterminowym, dostarczany przez inwestorów indywidualnych bądź profesjonalne firmy inwestycyjne, dla młodych szybko rozwijających się przedsiębiorstw nie notowanych na giełdzie papierów wartościowych, a posiadających znaczny potencjał rozwoju. Udziały (akcje) tych przedsiębiorstw nabywane są z zamiarem ich późniejszej odsprzedaŝy. Następuje ona w celu wycofania zainwestowanego kapitału oraz realizacji zysków, których podstawowym źródłem jest przyrost wartości przedsiębiorstwa. wg Europejskiego Stowarzyszenia Venture Capital Fundusze inwestycyjne venture capital

8 Inwestycje venture capital w Europie ,6 73, mld ,1 35,0 24,3 27,6 29,1 36,9 47,0 54,1 23, , Źródło: Roczniki EVCA Wielkość inwestycji funduszy venture capital/private equity w Polsce mln PLN Uwaga: część danych przeliczana jest z EURO, moŝliwe są róŝnice kursowe Źródło: opracowanie własne na pdst. danych EVCA/PSIK

9 Inwestycje funduszy VC w polsce w układzie faz rozwojowych. (Wg liczby inwestycji., 2008) 30% 27% 27% 25% 22% 20% 15% 16% 10% 8% Ogółem: 63 inwestycje 5% 0% Seed Start-up Wcz. wzrost 2% Wzrost Buyout Restruktur. Wynik znacznie lepszy niŝ w ubiegłych latach! Źródło: Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych Fundusze zaląŝkowe Rodzaj funduszy venture capital zorientowanych na finansowanie projektów: relatywnie małych kilkaset tysięcy zł. na wczesnych fazach rozwoju zasiewu, startu i wczesnego rozwoju o charakterze innowacyjnym

10 Fundusze zaląŝkowe w Polsce BIB Seed Capital Fundusz Kapitału ZaląŜkowego Satus Business Angel Seedfund (firma portfelowa Polymen) IIF Seed Fund MCI.Bio Ventures (firma portfelowa Genomed) Silesia Fund BBI Seed Fund Helix Ventures Partners AIP Seed Capital Fundusze zaląŝkowe kilka efektów komercjalizacji Polymen - firma portfelowa Business Angel Seedfund Genomed - firma portfelowa MCI.Bio Ventures

11 Struktura branŝowa inwestycji VC w Polsce (2008, wg. liczby firm) Energetyka i surowce 4,2% Usługi dla biznesu 4,2% Transport 4,2% Inne 8,5% Telekomunikacja i media 28,2% Usługi finansowe 5,6% BranŜa konsumpcyjna - inne 5,6% Dobra konsumpcyjne - produkcja i dystrybucja Źródło: opracowanie własne na 8,5% bazie danych PSIK Produkcja dla biznesu 8,5% IT 12,7% BranŜa medyczna, farmaceutyczna, biotechnologia 9,9% Główne rodzaje inwestycji venture capital Cykl Ŝycia przedsiębiorstwa Seed (zasiew) Finansowanie prac badawczych, koncepcyjnych przed komercjalizacją projektu Start-up i wczesny wzrost Finansowanie rozwoju produktu (prototypu) i jego wprowadzenia na rynek Ekspansja Finansowanie rozwoju firmy - wzrost zdolności produkcyjnych, zasilenie kapitału obrotowego, nakłady na marketing itp. Replacement Nabycie udziałów od innego inwestora lub w celu zmian w strukturze finansowania firmy MBO, MBI Przejęcie znaczącego lub większościowego udziału w spółce, związane np. przejęciami w celu konsolidacji Venture Capital Mezzanine i nietypowe inwestycje Instrumenty dłuŝne (podporządkowane), instrumenty pochodne, restrukturyzacja spółki, rescue & turnaround na podstawie: MCI Management

12 Anioły biznesu inwestorzy indywidualni Business angels vs. venture capital główne róŝnice Znacznie mniej formalny charakter procesu inwestycyjnego. Inwestują swoje własne pieniądze Dezinwestycja niepubliczna (głównie). Działalność o zasięgu regionalnym Mniejsza wartość inwestycji. Wczesny etap rozwoju spółki. Elastyczność inwestycji. Częsta jest dbałość o poufność inwestycji stowarzyszenia inwestorów

13 Stowarzyszenia aniołów biznesu w Polsce (wybrane) Polska Sieć Aniołów Biznesu PolBAN Lewiatan Business Angels LBA SilBAN Śląska Sieć Aniołów Biznesu Przedsiębiorstwa jako inwestorzy venture capital

14 Przedsiębiorstwo jako inwestor venture capital Kapitał jest inwestowany przez duŝe przedsiębiorstwa Inwestycje są skoncentrowane na przedsięwzięciach wprowadzających nowe rozwiązania techniczne i nowe rozwiązania rynkowe Dość często, po udanej inwestycji, inwestor jest gotowy przejąć pakiet kontrolny przedsiębiorstwa. VC moŝe posiadać cechy juint venture - inwestor/przedsiębiorstwo z racji prowadzonej działalności jest w stanie: wspierać przedsiębiorstwo portfelowe w zakresie m.in. marketingu, zarządzania produkcją, zarządzania finansami oraz współpracować w zakresie dystrybucji czy promocji. Przedsiębiorstwo jako inwestor venture capital Inwestycje venture capital są dla przedsiębiorstw: Inwestycją finansową. Sposobem rozpoznania rynku. Sposobem na pozyskanie nowych przedsiębiorstw do grupy kapitałowej/współpracy. Przykładowe przedsiębiorstwa inwestorzy venture capital: Intel Capital Intel Corporation Siemens Venture Capital (SVC) Siemens AG Dow Venture Capital Dow Chemical

15 Przedsiębiorstwo jako inwestor venture capital W Polsce głównie Intel Capital - przykładowe spółki portfelowe etel - Warszawa - telekomunikacja Wind Telecom - Bielsko-Biała IT Polska Grupa Farmaceutyczna Pharmena (produkcja leków i kosmetyków spin off z Politechniki Łódzkiej) NewConnect

16 NewConnect liczba notowanych podmiotów Źródło: NewConnect 5 Sierpień '07 24 Grudzień '07 84 Grudzień ' Grudzień '10 NewConnect NC staje się waŝnym źródłem drugiej rundy finansowania firm komercjalizujących technologię i wiedzę W porównaniu z rynkiem regulowanym, NewConnect to niŝsze koszty ze względu m.in.: brak przymusu składania raportów kwartalnych, moŝliwość złoŝenia raportu półrocznego bez audytu, z uwzględnieniem jedynie wybranych informacji, swoboda wyboru standardów rachunkowości (spośród standardów uznawanych w skali międzynarodowej bądź standardów właściwych dla siedziby spółki). Obowiązkowe są: raporty bieŝące (jednakŝe w węŝszym zakresie), zaudytowane raporty roczne, przestrzeganie zasad corporate governance, ale z uwzględnieniem specyfiki notowanych podmiotów.

17 NewConnect Komercjalizacja - przykłady Bon na innowacje

18 Bon na innowacje Program jest skierowany do MSP, które w ostatnich 3 latach nie korzystały z usług Ŝadnej jednostki naukowej w zakresie prac badawczo-rozwojowych Maksymalna wysokość wsparcia zł Wielkość wsparcia do 100% wydatków kwalifikowanych Wykonawcy usługi to m.in.: a) podstawowe jednostki organizacyjne uczelni w rozumieniu statutów tych uczelni; b) placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk; c) jednostki badawczo-rozwojowe; Instrument finansowania, którego głównym zadaniem jest promowanie współpracy MSP z instytucjami naukowymi Kredyt technologiczny

19 Kredyt technologiczny obecnie działanie 4.3 POIG Udzielany na sfinansowanie inwestycji polegającej na zastosowaniu nowej technologii, zarówno własnej, jak i nabytej oraz uruchomieniu produkcji nowych wyrobów lub modernizacji wyrobów produkowanych w oparciu o tę technologię udzielany jest na wdroŝenie technologii stosowanych na świecie nie dłuŝej niŝ pięć lat jest udzielany przez banki komercyjne na podstawie umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego ze środków Funduszu Kredytu Technologicznego na podstawie regulacji wprowadzonych przez Ustawę o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej Kredyt technologiczny, cd. Udzielany jest jako kredyt inwestycyjny, jedynie dla MSP przez banki komercyjne Wkład własny w ramach inwestycji technologicznej nie moŝe być mniejszy niŝ 25% jej wartości netto Udzielany jest na okres do 72 miesięcy, do wysokości 2 mln euro Przedsiębiorca, który udokumentuje sprzedaŝ towarów i usług powstałych w wyniku inwestycji ma moŝliwość ubiegania się o przyznanie premii technologicznej. Wysokość umorzenia wynosi wartość netto wykazanej na fakturach sprzedaŝy innowacyjnych towarów lub usług powstałych w wyniku inwestycji moŝliwość umorzenia do 70% kredytu. Całkowita kwota umorzenia nie moŝe przekroczyć 4 mln zł.

20 Kredyt technologiczny Przykładowe projekty współfinansowane kredytem technologicznym: Ekotech Sp. z o.o. zakup i uruchomienie mobilnej instalacji do produkcji mineralnych spoiw hydraulicznych, na bazie odpadów z energetyki, dofinansowanie 594 tys. zł, Przedsiębiorstwo WielobranŜowe Marek Mackiewicz wdroŝenie innowacji procesowej w produkcji betonu towarowego, dofinansowanie tys. zł, Internet Media Services SA - wdroŝenie najnowocześniejszego Systemu Videomarketingu Digital Signage Premium w wiodących galeriach, dofinansowanie 1379 tys. zł. Źródło: